Jaarverslag

Transcriptie

1 T Jaarverslag COLLEGE VAN PROCUREURS-GENERAAL 1

2 Voorwoord Artikel 143bis, 7 van het Gerechtelijk Wetboek legt aan het College van Procureurs-generaal op om jaarlijks verslag over zijn activiteiten aan de minister van Justitie uit te brengen. Voor de redactie van dit jaarverslag besliste het College de bijdragen van de expertisenetwerken te stroomlijnen teneinde de leesbaarheid ervan te verhogen en de omschrijving van de activiteiten voor elk netwerk tot het essentiële te beperken. Het College achtte het bovendien noodzakelijk om op een beknopte manier enkele kritische kanttekeningen te plaatsen bij de wetgevende wijzigingen die noodzakelijk voor de gerechtelijke organisatie en het strafrechtelijk beleid zijn. In alle bijdragen van de expertisenetwerken worden verder ook de toekomstprojecten en -prioriteiten aangegeven. Naast het feit dat het jaarverslag enigszins afgeslankt wordt, bestaat het belangrijkste voordeel van deze nieuwe methodologie erin dat de werkzaamheden van de netwerken zo kritisch tegen het licht gehouden kunnen worden, maar ook, en vooral, dat een stand van zaken opgemaakt kan worden over de evolutie van het strafrechtelijk beleid en van de projecten die op touw gezet moeten worden om de kwaliteit van de opsporing en de vervolging van misdrijven te verbeteren. Deze reflectie is het gevolg van het feit dat het College van Procureurs-generaal en de federale procureur op 21 april 2010 voor de eerste maal voor de Commissie voor de Justitie van Kamer en Senaat uitgenodigd werden om aan het parlement toelichting te geven bij de activiteiten van het College op gebied van het strafrechtelijk beleid en de gerechtelijke organisatie. N.a.v. deze bijeenkomst kon het College een inventaris opmaken van alle initiatieven die genomen werden in de belangrijkste criminaliteitsdomeinen en werd meer in detail ingegaan op de voorstellen tot hervorming van het openbaar ministerie. Op 10 februari 2010 gaf het College aan de voltallige Commissie voor de Justitie van zowel Kamer als Senaat ook toelichting bij het project m.b.t. de analyse van de evolutie van de doorlooptijden van de gerechtelijke onderzoeken. Er moet hierbij ook aangestipt worden dat het Vast Bureau Werklastmeting het afgelopen gerechtelijk jaar verder werk gemaakt heeft van de ontwikkeling van een werklastmetingsinstrument voor de parketten van eerste aanleg, dat in juni 2010 door het College bekrachtigd werd. Ongeveer 75 % van de activiteiten van het openbaar ministerie werden momenteel reeds door het werklastmetingsinstrument in kaart gebracht, dat nog steeds verfijnd wordt t.g.v. de conclusies van een in november 2009 georganiseerd strategisch seminarie. Het College diende verder 442 parlementaire vragen te beantwoorden, hetgeen een aanzienlijke werklast vertegenwoordigt voor zowel de magistraten als het personeel van de parketten en de arbeidsauditoraten, en dan vooral voor de statistisch analisten van het College. Het aantal parlementaire vragen is ook gevoelig gestegen in vergelijking met het vorige gerechtelijk jaar (365 vragen). 2

3 Het College hield bovendien 13 interne vergaderingen, 6 vergaderingen onder het voorzitterschap van de minister van Justitie, 4 overlegvergaderingen met de Bureaus van de Raden van Procureurs des Konings en Arbeidsauditeurs en 2 overlegvergaderingen met de Federale Politie. Het College verspreidde eveneens 15 omzendbrieven over uiteenlopende onderwerpen en bracht op verzoek van de minister van Justitie of andere instanties 20 adviezen uit. Ten slotte staat het College in voor de werking van een twintigtal expertisenetwerken en werkgroepen en heeft het een aantal belangrijke initiatieven ontwikkeld, zoals dat van de huisstijl van het openbaar ministerie, dat de mogelijkheid geboden heeft de grafische uniformiteit te bewerkstelligen van alle schriftelijke communicatie van het openbaar ministerie en van de Omptranetsite. Al deze initiatieven geven uiting aan de wil van het College om meer slagvaardig op te kunnen treden en om overeenkomstig artikel 143ter van het Gerechtelijk Wetboek een echte ondersteuningsstructuur te vormen voor het hele openbaar ministerie. Deze initiatieven vereisen eveneens een minimale administratieve bijstand die momenteel door het Secretariaat van het College geboden wordt, dat, hoewel het ter zake uitzonderlijke prestaties levert, niet langer alle opdrachten op gebied van secretariaatsondersteuning, vertaling en het opmaken van statistieken kan vervullen. Om deze reden heeft het College aan de minister van Justitie voorgesteld om een gemeenschappelijke steundienst op te richten voor zowel het College van Procureurs-generaal als de Raden van Procureurs des Konings en Arbeidsauditeurs, waarvoor echter een minimum aan personeel met de onontbeerlijke kwalificaties vereist is. Mocht dit project niettemin afgeblazen worden, dan zal het niet langer mogelijk zijn om nieuwe initiatieven te nemen en zullen de huidige activiteiten zelfs teruggeschroefd moeten worden. Nu er zowel door het publiek als de politiek steeds meer verwacht wordt van de gerechtelijke wereld en het openbaar ministerie in het bijzonder, is het van belang dat het College van Procureurs-generaal hierop kan inspelen en een bijdrage kan leveren om de gerechtelijke opsporingen en vervolgingen sneller en doeltreffender te doen verlopen. Het gerechtelijk jaar eindigde met parlementsverkiezingen waardoor de werkzaamheden in het kader van de hervorming van justitie opnieuw op de lange baan geschoven werden. Op het moment dat ik dit voorwoord schrijf, zijn reeds 290 dagen voorbijgegaan zonder dat het mogelijk was een volwaardige regering te vormen. Het College van Procureurs-generaal spreekt de wens uit om actief te kunnen meewerken aan de voorgestelde dringende hervormingen m.b.t. zowel de structuur van het openbaar ministerie als de modernisering van het strafprocesrecht. Heel wat voorstellen tot wetswijziging werden trouwens ook opgenomen in het rapport i.v.m. de problematische wetgeving dat het College op jaarlijkse basis aan het parlement bezorgt en waaraan tijdens de volgende legislatuur best de nodige aandacht geschonken wordt. Cédric Visart de Bocarmé, Procureur-generaal bij het hof van beroep te Luik, Voorzitter van het College van Procureurs-generaal van 1 september 2009 t.e.m. 31 augustus

4 Inhoud Deel I: De coherente uitwerking en coördinatie van het strafrechtelijk beleid (art. 143bis 2,1 Ger. W.) 6 Hoofdstuk 1 Groot-banditisme en terrorisme 7 Hoofdstuk 2 Residuen en voedselveiligheid 11 Hoofdstuk 3 Economische, financiële en fiscale criminaliteit 12 Hoofdstuk 4 Leefmilieu 15 Hoofdstuk 5 Verkeersveiligheid 19 Hoofdstuk 6 Mensenhandel en mensensmokkel 22 Hoofdstuk 7 Verdovende middelen 25 Hoofdstuk 8 Militair strafrecht 27 Hoofdstuk 9 Jeugdbescherming 29 Hoofdstuk 10 Slachtofferonthaal 32 Hoofdstuk 11 Intrafamiliaal geweld en extrafamiliale kindermishandeling 34 Hoofdstuk 12 Informatiehuishouding van het openbaar ministerie 35 Hoofdstuk 13 Corruptie 38 Hoofdstuk 14 Internationale samenwerking in strafzaken 41 Deel II: De goede algemene en gecoördineerde werking van het openbaar ministerie (art. 143bis 2,2 Ger. W.) 45 Hoofdstuk 1 Expertisenetwerk Strafrechtelijk beleid Strafrechtspleging 46 Luik Strafrechtelijk beleid 46 Luik Strafrechtspleging 48 Hoofdstuk 2 Expertisenetwerk Sociaal strafrecht 52 Hoofdstuk 3 Expertisenetwerk Strafuitvoering en uitvoering van veiligheidsmaatregelen 54 en interneringen Hoofdstuk 4 Expertisenetwerk Informatica 56 Sectie Informatica 56 Sectie Statistiek 59 Hoofdstuk 5 Expertisenetwerk Politiehervorming 60 Deel III: Activiteiten van het College van Procureurs-generaal 67 Hoofdstuk 1 Vergaderingen 68 Hoofdstuk 2 Omzendbrieven 69 Hoofdstuk 3 Adviezen 70 Hoofdstuk 4 Parlementaire vragen 71 Deel IV: Betrekkingen met het Federaal Parket 73 Hoofdstuk 1 Kandidaten voor het ambt van federaal magistraat die door het College werden gehoord Hoofdstuk 2 Evaluatie van de federale procureur en de werking van het Federaal Parket

5 Deel V: Betrekkingen met Eurojust 75 Deel VI: Rapportage art. 47undecies Sv. 78 Deel VII: Omkadering van het College van Procureurs-generaal 83 Hoofdstuk 1 Het Secretariaat 84 Hoofdstuk 2 De dienst van de statistisch analisten 87 Hoofdstuk 3 Het Vast Bureau Werklastmeting 92 Deel VIII: Bijlagen Overzichtslijst parlementaire vragen Evaluatieverslag m.b.t. de federale procureur en over de werking van het Federaal Parket 113 5

6 DEEL I DE COHERENTE UITWERKING EN COORDINATIE VAN HET STRAFRECHTELIJK BELEID (art. 143bis 2,1 Ger. W.) 6

7 HOOFDSTUK 1 GROOT-BANDITISME EN TERRORISME Hierna worden, ten behoeve van het jaarverslag/activiteitenverslag van het College van Procureurs-generaal, de hoofdlijnen geschetst van de belangrijkste verwezenlijkingen in het kader van het strafrechtelijk beleid voor de materie van het groot-banditisme en terrorisme (GBT). Gezien de nieuwe afspraken binnen het College worden enkel de meest belangrijke of prioritaire elementen weergegeven. Vooreerst wordt vermeld in welke beleidsdomeinen prioritair werd geïnvesteerd, om daarna in een tweede deel aan te geven welke middelen, processen of methoden hiertoe onder meer werden aangewend. Beleidsdomeinen PARTNERSHIP De strategische doelstelling van dit aspect van het strafrechtelijk beleid bestaat erin te komen tot een efficiënte, effectieve, geïntegreerde en integrale aanpak van het fenomeen van de gewelddadige vermogensdelicten. In dit kader kan gewag gemaakt worden van de volgende projecten: - Partnerschappen: het expertisenetwerk maakt deel uit van het Federaal Overlegplatform Partnership (samenwerkingsverband inzake de aanpak van diefstallen gewapenderhand (DGH) tussen de Lokale en Federale Politie, het Federaal Parket, het College van Procureurs-generaal, de banken, De Post en de distributieondernemingen). - Strategie en beleid: o o halfjaarlijks wordt een dreigingsbeeld opgemaakt dat aan de privépartners en de eigen diensten wordt meegedeeld en toegelicht. Dit overlegorgaan maakt het voor deze privépartners ook mogelijk hun bezorgheden en wensen aan te geven waarmee dan door politie en openbaar ministerie in de mate van het mogelijke rekening wordt gehouden om zo te komen tot een geïntegreerde en integrale aanpak in het fenomeen van de DGH. Wederzijdse informatie-uitwisseling met duiding van elkaars strategieën en projecten is hier het speerpunt; in datzelfde kader moet ook melding gemaakt worden van de besprekingen die het College van Procureurs-generaal via de hoofdcoördinator van het expertisenetwerk houdt met de bedrijfswereld in het Permanent Overlegplatform Bedrijfsbeveiliging (POB), waar door intensieve contacten wederzijds begrip wordt opgebracht voor de mogelijkheden en beperkingen van zowel de bedrijfswereld als de politionele en justitiële wereld in het algemeen en het openbaar ministerie in het bijzonder. TERRORISME De strategische doelstelling van dit aspect van het strafrechtelijk beleid is erop gericht te komen tot een kwaliteitsvolle, efficiënte en effectieve bestrijding van het fenomeen terrorisme, en dit zowel in een proactieve als een reactieve aanpak. In dit kader kunnen volgende projecten opgesomd worden: - Strategie en beleid: o o o o het expertisenetwerk is via de procureur-generaal te Gent en de federale procureur vertegenwoordigd in het College voor Inlichting en Veiligheid (CIV), dat toeziet op de gecoördineerde uitvoering van de beslissingen van het Ministerieel Comité voor Inlichting en Veiligheid (MCIV), dat het beleid inzake inlichtingen en de bescherming van gevoelige informatie vastlegt. Er werd deelgenomen en bijgedragen aan alle vergaderingen van het CIV waarbij onder meer volgende aspecten aan bod kwamen: de trends, aanbevelingen en prioriteiten m.b.t. de terroristische dreiging en de repercussies van het Verdrag van Lissabon op het inlichtingen- en veiligheidsbeleid; omzendbrief COL 9/2005 betreffende de gerechtelijke aanpak van terrorisme voorziet in de uitwerking van een draaiboek op gebied van terroristische gijzelingen. Er werd een ontwerp voorbereid, maar dit zal eerst nog getest worden door oefeningen op het terrein, waarna het draaiboek zal voorgelegd worden aan de bevoegde ministers en het College van Procureurs-generaal; het expertisenetwerk heeft deelgenomen aan de werkgroep Terrorist Screening Center, waarbij alle aspecten onderzocht werden over de uitwisseling van informatie met de VS over gekende en verdachte terroristen. Er wordt nog gewacht op het antwoord van de VS op een aantal vragen die werden gesteld omtrent o.a. enkele aspecten m.b.t. de privacy; het expertisenetwerk nam ook deel aan de vergaderingen om het Belgisch recht in overeenstemming te brengen met het Verdrag van Warschau van 15 mei 2005 ter voorkoming van terrorisme en het EU - kaderbesluit 2008/919/JBZ van 28 november Een wetsontwerp werd opgesteld tot wijziging van 7

8 titel 1 ter van het Strafwetboek teneinde de openbare aanzetting, de rekrutering en de opleiding inzake terrorisme uitdrukkelijk strafbaar te stellen. RONDTREKKENDE DADERGROEPEN (RODA) De strategische doelstelling van het strafrechtelijk beleid inzake de RODA bestaat erin te komen tot een kwaliteitsvolle, efficiënte, effectieve, geïntegreerde en integrale bestrijding van de vermogenscriminaliteit die gepleegd wordt door de zogenaamde rondtrekkende dadergroeperingen die verantwoordelijk worden geacht voor een substantieel deel van de zware vermogenscriminaliteit, en in het bijzonder de fenomenen van de woninginbraken ( feiten in 2009, en daarmee het hoogst sedert 2002), skimming (859 feiten in 2009, wat een verdubbeling betekent t.a.v. 2007), winkeldiefstallen ( feiten, wat het hoogste aantal is sedert 2002), georganiseerde gauwdiefstallen (stagnatie rond de feiten), bedrijfsinbraken (daling sedert 2002 en momenteel rond de feiten), ladingdiefstallen op autosnelwegen, metaaldiefstallen (zeer fluctuerend, met in diefstallen), werfdiefstallen (3.251 feiten in 2009) en diefstallen van werfvoertuigen. Ook andere vermogensdelicten, zoals diefstal gewapenderhand, car- en homejackings, diefstal van waardevolle documenten, voertuigzwendel en diefstal met list kunnen op het conto van de RODA worden geschreven, zij het in mindere mate. In dit kader kan gewag gemaakt worden van volgende projecten: - Strategie en beleid: o o het expertisenetwerk, vertegenwoordigd door de hoofdcoördinator, nam actief deel aan de herziening van de zogenaamde beleidsverklaring rond de problematiek van de RODA ( De aanpak van rondtrekkende dadergroepen, vernieuwde uitdagingen 1 ), dat in mei 2010 werd voorgesteld door de eerste minister en de ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie. Diverse vergaderingen en werkgroepen werden voorafgaandelijk hieraan gewijd om tot slot de vernieuwde aanpak voor te stellen op twee informatiedagen voor alle betrokken politionele diensten binnen de arrondissementen (Nederlands- en Franstalig), waarbij de hoofdcoördinator van het expertisenetwerk GBT de Nederlandstalige studiedag voorzat 2. Een laatste stap in dit proces is het voornemen om deze problematiek op de Europese agenda te zetten, waarvoor het Belgische EU-voorzitterschap een uitgelezen opportuniteit vormde. In dat kader werden diverse vergaderingen gehouden om de EUexpertenmeeting van 20 en 21 september 2010 voor te bereiden; Inmiddels werd deze criminaliteit door de RODA ook effectief door de JBZ-raad als Europese prioriteit weerhouden; internationale aanpak: het Federaal Parket gaf verder uitvoering aan het uitwerken van een tactisch canvas met de 4 prioritaire landen. Nadat het luik Roemenië was afgerond, werd op 9 juni 2010, na intensieve contacten en enkele werkbezoeken (onder andere van 14 tot 18 december 2009) die werden bijgewoond door de hoofdcoördinator van het expertisenetwerk, een protocol van samenwerking ondertekend met de Servische procureur-generaal. - Medewerkers: de lijst van de referentiepersonen (politie + parket) wordt regelmatig geactualiseerd en verspreid binnen het expertisenetwerk en ook de jaarlijks terugkerende vergaderingen van het overlegplatform BIRD 3 werden georganiseerd. Middelen en methoden BIJZONDERE OPSPORINGSMETHODEN (BOM) De strategische doelstelling van dit aspect van het strafrechtelijk beleid bestaat erin een kwaliteitsvolle, efficiënte en effectieve inzet van bijzondere opsporingsmethoden op gebied van het GBT te realiseren. In dit kader kunnen volgende projecten opgesomd worden: - Beleid en strategie: o het expertisenetwerk werd door het kabinet van de minister van Justitie betrokken bij de redactie van een ontwerp van derde reparatiewet BOM, die in de steigers staat maar tot op heden onvoldoende politiek draagvlak lijkt te hebben. Zodra een nieuwe regering aantreedt, is het de bedoeling om hiervan werk te maken, nu een reeks van wijzigingen intussen dringend zijn geworden, zoals het kunnen inzetten van buitenlandse undercoveragenten 4, het heimelijk kunnen binnendringen in een 1 De aanpak van rondtrekkende dadergroepen, vernieuwde uitdagingen, editie 2010, realisatie FOD Binnenlandse Zaken, FOD Justitie, College van Procureurs-generaal, Federale Gerechtelijke Politie en de Vaste Commissie van de Lokale Politie. 2 Deze studiedag werd georganiseerd werd op 10 juni 2010 te Gent. De Franstalige studiedag vond plaats op 8 juni Bandes itinérantes Rondtrekkende daders. 4 Gezien de dringendheid werd er inmiddels door de minister voor geopteerd om in november 2010 een apart ontwerp in het Parlement in te dienen (Parl. St., Kamer, Doc 53, n 0445/001, Wetsontwerp houdende wijziging van artikel 47octies 8

9 o informaticanetwerk en een reeks van specifieke wijzingen die moeten tegemoet komen aan het arrest van het Grondwettelijk Hof 105/2007 van 19 juli 2007 en twee vernietigingsarresten van de Raad van State betreffende de informantenwerking en de politionele onderzoekstechnieken 5. Naast de BOM werd veel aandacht besteed aan de bijzondere inlichtingenmethoden (BIM), waar het expertisenetwerk, hoewel het niet betrokken werd bij de totstandkoming van de uiteindelijke BIM-wet van 4 februari , getracht heeft een reeks inhoudelijke aanpassingen aan te brengen, om zo voornamelijk de praktische werkbaarheid te verhogen. Helaas werd hiermee weinig rekening mee gehouden; het expertisenetwerk was ook betrokken bij de redactie van het jaarverslag over de rapportageplicht in uitvoering van artikel 90decies Sv. Het jaarverslag 2009 over de maatregelen 2008 werd ook aan de referentiemagistraten bezorgd, waarbij hun aandacht in het bijzonder gevestigd werd op een zo optimaal mogelijke gegevensinzameling. - Processen: elk jaar zijn er vergaderingen van de zgn. Millenniumcommissie, die, ten behoeve van de ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken, de omkaderende en organisatorische maatregelen voorstelt die noodzakelijk zijn om de anonimiteit en de veiligheid van de betrokken politieambtenaren te vrijwaren. Op deze vergaderingen worden onder meer de werking van het UCT van de Federale Politie grondig besproken, tendensen ontwaard en, waar mogelijk, geanticipeerd op toekomstige ontwikkelingen. Zoals ieder jaar worden ook de verslagen opgemaakt en aan de minister van Justitie bezorgd met betrekking tot het gebruik van de bijzondere fondsen en van de fictieve identiteiten. Projecten die meer specifiek werden behandeld, waren onder meer het uitwerken van een voorstel tot het uitzonderlijk beroep doen op minderjarige informanten, nieuwe methoden om de informantenwerking slagvaardiger te maken, de problematiek van de bescherming van de undercoveragenten, enz - Medewerkers: zoals elk jaar hecht het expertisenetwerk veel belang aan het competentiemanagement van de magistraten en politiemensen, hetgeen zich vertaalt in: o o o o o het regelmatig rondsturen van memo s van het coördinatieteam naar alle stakeholders, met betrekking tot relevante rechtspraak, rechtsleer, goede praktijken, enz ; het jaarlijkse BOM-seminarie met alle BOM-magistraten van het land en een delegatie van de Federale Politie, die deze keer gefocust was op de nieuwe wetgevende initiatieven, de praktische werking m.b.t. de informanten en de samenwerking met de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 7 ; de jaarlijkse BTS-dag 8 met de BTS-officieren, de lokale informantenbeheerders, de BOM-magistraten, leden van het Federaal Parket, van de parketten-generaal en van de centrale directies van de Federale Politie, die gewijd werd aan een brainstorming rond de toekomstige ontwikkelingen van de criminaliteit en de wijze waarop hierop via o.a. BOM zou kunnen gereageerd en geanticipeerd worden; de werkzaamheden van de begeleidingscommissie LEXPO die zich buigt over concrete cases, rechtspraak en veelgestelde vragen in deze materie; een overleg met Nederland inzake de samenwerking op het gebied van de informantenwerking, hetgeen heeft geleid tot een werkafspraak i.v.m. de overdracht van de informant, de informatie en de betalingen aan informanten. BESCHERMING BEDREIGDE GETUIGEN De strategische doelstelling van dit aspect van het strafrechtelijk beleid bestaat erin te komen tot een kwaliteitsvolle, efficiënte en effectieve bescherming van bedreigde getuigen op gebied van GBT. In dit kader kan gewag gemaakt worden van de volgende projecten: - Beleid en strategie: de procureur-generaal te Gent en de federale procureur maken deel uit van de Getuigenbeschermingscommissie, die bevoegd is voor het toekennen, wijzigen en intrekken van beschermingsmaatregelen en financiële hulpmaatregelen. Naast de concrete dossiers heeft een werkgroep zich op vraag van de Commissie gebogen over de meest noodzakelijke aanpassingen van de wetgeving betreffende de bescherming van bedreigde getuigen en werd een wetsontwerp voorbereid, waarbij meer in het bijzonder aandacht besteed wordt aan: o o de bescherming van politieambtenaren die met de voorbereiding en de uitvoering van de getuigenbescherming zijn belast; de mogelijkheid van inschrijving op een contactadres en het gebruik van een werkidentiteit; van het Wetboek van Strafvordering betreffende de samenwerking met buitenlandse infiltranten ). Eén en ander is inmiddels gerealiseerd met de wet van 29 december 2010 houdende wijziging van artikel 47octies van het Wetboek van strafvordering betreffende de samenwerking met buitenlandse infiltranten, B.S , blz Inmiddels werd ook een nieuw ontwerp van koninklijk besluit m.b.t. de informantenwerking voorbereid. 6 Wet van 4 februari 2010 betreffende de methoden voor het verzamelen van gegevens door de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, B.S., 10 maart Thans maakt de BIM-wet het voorwerp uit van een omvangrijk verzoek tot vernietiging bij het Grondwettelijk Hof van juni Bijzondere Technieken/Techniques Spéciales; deze studiedag vond plaats op 2 en 3 oktober Deze studiedag werd georganiseerd op 27 mei

10 o een sluitende regeling inzake naamsverandering op grond waarvan geen verband gelegd kan worden tussen de nieuwe en de oude identiteit. De wet van 14 juli 2011 tot wijziging van de wet van 7 juli 2002 houdende een regeling voor de bescherming van bedreigde getuigen en andere bepalingen is inmiddels in werking getreden op 1 augustus PROACTIEVE RECHERCHE Het expertisenetwerk werd geraadpleegd bij de redactie van het nieuwe informatieve nieuwsbulletin ( PRO Nieuwsbulletin van het Proactieve Onderzoek ) van de Federale Politie en zorgde voor de verspreiding ervan binnen het netwerk. Doelstelling van deze bulletins bestaat erin het vergemakkelijken en stimuleren van de samenwerking en kennis tussen alle betrokken partners via het ter beschikking stellen van praktische informatie, best practices en alle andere mogelijke interessante informatie. COMPETENTIEMANAGEMENT De strategische doelstelling van dit aspect van het beleid van het expertisenetwerk is erop gericht een in de organisatie van het openbaar ministerie ingebed competentiemanagement bij magistraten, politiemensen en andere partijen die op gebied van het GBT actief zijn te verwezenlijken. Hierbij kunnen volgende projecten vermeld worden: - Interne competentieontwikkeling: o o o de referentiemagistraten Groot-banditisme en Terrorisme werden regelmatig via memo s op de hoogte gebracht van belangrijke rechtspraak (bijvoorbeeld inzake bijzondere opsporingsmethoden, terrorisme, provocatie), van de verslagen van de werkgroepen, van overzichten, jaarrapporten en wetenschappelijke onderzoeken. In de periode van 1 september 2009 tot en met 31 augustus 2010 werden zo in totaal 42 memo s verspreid; daarnaast zijn er nog de talrijke adviezen, inlichtingen en zaakgerichte besprekingen die mondeling, telefonisch of per mail gebeuren; het expertisenetwerk leverde in juni 2010 aan het College van Procureurs-generaal een aantal fiches m.b.t. de wetsevaluatie zoals bepaald wordt in omzendbrief COL 11/ Externe competentieontwikkeling: o o o het expertisenetwerk is steeds bereid zijn kennis ter beschikking te stellen van de professoren en studenten die onderzoeken m.b.t. GBT voeren. Het netwerk maakt ook deel uit van het begeleidingscomité van meerdere wetenschappelijke onderzoeken. Zo kan bijvoorbeeld gewezen worden op het wetenschappelijk onderzoek Danger omtrent het inschatten van de gevaarlijkheid van de georganiseerde criminaliteit, met focus op de schade/impact, de kwetsbaarheid en de dreiging, en op het onderzoek Polarisering en radicalisering: een integrale preventieve aanpak. De definitieve verslagen van deze studies worden nog afgewacht om eventuele beleidsaanbevelingen te kunnen opvolgen; het expertisenetwerk verleende advies over de fenomenen die in aanmerking komen om als prioriteiten op federaal of lokaal niveau in het Nationaal Politioneel Veiligheidsbeeld 2011 opgenomen te worden; het expertisenetwerk bracht ook advies uit over de ondersteuning die de Dienst voor het Strafrechtelijk Beleid zou kunnen bieden en ontwikkelde een functieprofiel voor de medewerker van deze dienst die desgevallend het netwerk zou kunnen bijstaan. Conclusie Prioritair richten het expertisenetwerk en de procureur-generaal te Gent hun aandacht en inspanningen op de fenomenen van de vermogenscriminaliteit die gepleegd wordt door rondtrekkende dadergroepen, de diefstallen gewapenderhand en het terrorisme. Daarbij gaat ook zeer veel aandacht naar het adequate gebruik van de bijzondere opsporingsmethoden voor elk van die fenomenen, die zelf ook op een zo geïntegreerd en integraal mogelijke wijze benaderd worden, wat ondermeer aangetoond wordt door de zeer substantiële investering in het partnership met interne en externe partners. Een groot deel van de activiteiten van het netwerk bestaat tot slot uit beleidsmatig voorbereidend werk ten behoeve van de regering, de minister van Justitie of het College van Procureurs-generaal. 10

11 HOOFDSTUK 2 RESIDUEN EN VOEDSELVEILIGHEID Het expertisenetwerk Residuen en Voedselveiligheid (hierna: RVV ) is sedert zijn oprichting op 16 april 2002 actief in fenomenen die betrekking hebben op de illegale zwendel in groeistimulatoren, hormonen en dopingproducten, op farmaceutische inbreuken en op inbreuken op de voedselveiligheid in de ruimste zin van het woord. De algemene opdracht van het expertisenetwerk RVV (waarin naast de referentiemagistraten RVV heel wat externe adviseurs zetelen, onder meer de Dienst voor het Strafrechtelijk Beleid/de Federale Gerechtelijke Politie/het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV)/het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG)/de douane enz.) bestaat erin beleidsondersteunend werk te leveren ten behoeve van het College van Procureurs-generaal en in te staan voor de informatie- en documentatiedoorstroming tussen de leden van het expertisenetwerk. De realisatie van de ondersteunings- en uitwisselingsopdracht heeft geleid tot verdere coördinatie en uniformering van het strafrechtelijk beleid in de betrokken misdrijffenomenen. Hoewel de fenomenen van het expertisenetwerk niet zijn opgenomen in het Nationaal Veiligheidsplan , worden ze met bijzondere aandacht opgevolgd. Cijfers van de Multidisciplinaire Hormonencel (cf. Jaarverslag 2009, te raadplegen via de website van de Federale Politie) tonen aan dat er al een aantal jaren een dalende trend is van vaststellingen in de vetmesting enerzijds maar een significante stijging van inbeslagnames van hormonale stoffen voor humaan gebruik en niet-conforme geneesmiddelen anderzijds. De dalende vaststellingen in de vetmesting zijn ondermeer het gevolg van de multidisciplinaire controles en een consequente en afschrikkende aanpak van overtreders op zowel bestuurlijk als gerechtelijk vlak. De daling van het aantal dossiers maakt de vraag nog actueler naar samenwerkingsverbanden op het niveau van het openbaar ministerie om zo de competenties te kunnen bundelen. Dat er meer inbeslagnames zijn van postpakketten met niet-conforme geneesmiddelen en hormonale substanties is mede te danken aan een betere samenwerking tussen de verschillende partners en bewustmaking bij de douane alsmede de diensten van zowel de Lokale als de Federale Politie. Zoals in het verleden reeds het geval was, bleef het expertisenetwerk RVV ook in zijn opdrachten in concreto toespitsen op drie prioritaire doelstellingen: o o o het ontwikkelen van materiedeskundigheid bij al haar leden. Deze materiedeskundigheid moet dienen als hefboom om de beleidsvoorbereidende en ondersteunende taken ten behoeve van het College van Procureurs-generaal op een constructieve wijze te realiseren; het verder bevorderen van de multidisciplinaire samenwerking tussen de leden van het netwerk en tussen de diensten die zij vertegenwoordigen; het streven naar uniformiteit binnen de opsporings- en vervolgingsdaden van het openbaar ministerie. Vanuit deze drievoudige invalshoek werd een algemene vergadering georganiseerd op 20 november 2009 in de gebouwen van de FOD Justitie. De werking van de diverse beleidsmatige en operationele overlegplatformen in de materies van het expertisenetwerk werd hierbij toegelicht door de hoofdcoördinator en zijn adjunct. Concreet gezien zijn er de vergaderingen van de Interdepartementale Coördinatiecel voor de Controle op de Voedselveiligheid: dit is een interdepartementaal beleidsplatform voor de materie van het expertisenetwerk waarvan de hoofdcoördinator voorzitter is. Verder zijn er ook de vergaderingen van de verbindingsofficieren van de Multidisciplinaire Hormonencel: dit is een operationeel platform waar alle informatie verzameld wordt en waarbij aanspreekpunten ( single points of contacts ) van de bijzondere inspectiediensten (FAVV en FAGG), de FOD Volksgezondheid, douane, politie en justitie in onderling overleg de strijd inzake zwendel in hormonen, dopingproducten en farmaceutische criminaliteit (waaronder ook namaak) aansturen. De hoofdcoördinator heeft hierbij een toezichtsfunctie. De coördinatie van de cel zelf is in handen van de Federale Politie. Er werd ook deelgenomen aan de vergaderingen van de Multidisciplinaire Fraudebestrijdingscel voor de Veiligheid van de Voedselketen: dit is een operationeel multidisciplinair platform waar grote zaken van zwendel en fraude inzake voedselveiligheid aan bod komen onder de leiding van de nationale opsporingseenheid van het FAVV. Naar aanleiding van deze overlegplatforms, waar de hoofdcoördinator of iemand van het coördinatieteam telkens aanwezig is, werden talrijke adviezen verstrekt inzake wetgeving (onder meer het voorstel van lex alimentaria ) en de toepassing ervan op het terrein, en dit zowel inzake hormonen, doping bij dieren, humane doping als farmaceutische criminaliteit. 11

12 De meerderheid van de presentaties op de algemene vergadering stonden in het teken van de toenemende internetverkoop van namaakgeneesmiddelen en hormonale substanties en de problemen die ondervonden worden naar aanleiding van de strijd tegen de illegale sites. Voor elke website die ingevolge de acties van de opsporings- en inspectiediensten afgesloten werd, stond er immers al vlug weer een andere klaar. Ook de medewerking van internationale internet service providers blijft een heikel punt. Verder werd vanuit het expertisenetwerk in diverse memo s aandacht gevraagd voor relevante rechtspraak/rechtsleer en desgevallend nieuwe wetgeving Op initiatief van de hoofdcoördinator werd de werkgroep Dopingbestrijding Vlaanderen bijeengeroepen op 27 april Tussen justitie, de centrale dienst Hormonen van de Federale Politie en het Team Medisch Verantwoord Sporten werden concrete afspraken gemaakt voor een betere informatie-uitwisseling en werden nieuwe trends en wetgevende initiatieven toegelicht en besproken. In diverse belangrijke dossiers met een internationale en bovenarrondissementele impact gebeurde een coördinatie van de opsporingen vanuit het oogpunt van de verdere vervolging zelf. Zo werden er tal van operationele dossiergebonden coördinatievergaderingen gehouden met het Federaal Parket, de parketten en de politiediensten. Er werd een project rond internetbewaking opgestart en vanuit het expertisenetwerk zal ook de uitbreiding van de bestaande samenwerkingsverbanden ondersteund worden. HOOFDSTUK 3 ECONOMISCHE, FINANCIELE EN FISCALE CRIMINALITEIT Kort overzicht van de activiteiten van het expertisenetwerk 1. Vergaderingen van het coördinatieteam en het expertisenetwerk Het coördinatieteam van het expertisenetwerk Ecofinfisc vergaderde op 10 september, 2 oktober en 11 december 2009 en ook op 12 februari, 21 april en 4 juni Er werd het afgelopen gerechtelijk jaar geen plenaire vergadering van het expertisenetwerk georganiseerd, maar er werd wel beslist op 26 oktober 2010 een dergelijke bijeenkomst te houden. 2. Vertegenwoordiging van het College op externe vergaderingen en/of deelname van leden van het netwerk aan werkgroepen en opleidingen Advocaat-generaal Patrick De Wolf, hoofdcoördinator van het expertisenetwerk, nam van 7 tot 9 oktober 2009 deel aan de 7 de Conferentie van het Europees Bureau voor Fraudebestrijding (OLAF). De staatssecretaris voor de Coördinatie van de Fraudebestrijding en de staatssecretaris voor de Modernisering van de FOD Financiën, de Milieufiscaliteit en de Bestrijding van de Fiscale Fraude hebben Patrick De Wolf opgedragen het voorzitterschap waar te nemen van de op 18 oktober 2009 door het College voor de Strijd tegen de Fiscale en de Sociale Fraude opgerichte werkgroep, die de modaliteiten bestudeerd heeft voor de praktische toepassing van aanbeveling 7 uit het rapport van de parlementaire onderzoekscommissie m.b.t. de grote fiscale fraude, die de creatie van een una via-systeem vooropgesteld had. De nota van de werkgroep Una Via van 31 mei 2010 werd door de staatssecretaris voor de Coördinatie van de Fraudebestrijding ter advies aan het College van Procureurs-generaal voorgelegd. Het expertisenetwerk Ecofinfisc bestudeerde deze nota tijdens de vergadering van 4 juni 2010, waarna ze op 22 juni en 17 september 2010 door het College besproken werd, dat n.a.v. deze laatste vergadering instemde met de inhoud ervan. De staatssecretaris voor de Coördinatie van de Fraudebestrijding werd hierover vervolgens ingelicht. Patrick De Wolf nam actief deel aan de vergaderingen van het College voor de Strijd tegen de Fiscale en de Sociale Fraude, dat door het koninklijk besluit van 29 april 2008 opgericht werd, en aan de uitwerking en de praktische toepassing van de actieplannen en van dit College, die vervolgens goedgekeurd werden door het Ministerieel Comité voor de Strijd tegen de Fiscale en de Sociale Fraude. Hij werd eveneens aangewezen als PMO en projectleider van het College van Procureurs-generaal voor de 12

13 fiscale materies en werd ook aangeduid als parttime verbindingsmagistraat op de beleidscel van de staatssecretaris voor de Coördinatie van de Fraudebestrijding. Patrick De Wolf nam in de hoedanigheid van hoofdcoördinator van het expertisenetwerk deel aan de vergadering van 23 april 2010 van de Ondersteuningscel BTW-carrouselfraude (OCS BTW-carrousels). Er werd op 1 juni 2010 eveneens een vergadering georganiseerd met de directieleden van de Commissie voor het Bank-, het Financie- en het Assurantiewezen (CBFA) over de mededeling, door de parketten aan de CBFA, van informatie i.v.m. lopende gerechtelijke dossiers. Patrick De Wolf vertegenwoordigde het College van Procureurs-generaal n.a.v. de vergaderingen van de Interministeriële Economische Commissie, en meer in het bijzonder van de Interdepartementale Commissie voor de Coördinatie van de Fraudebestrijding in de Economische Sectoren (ICCF). Op 3 juni 2010 woonde Patrick De Wolf eveneens een vergadering met het Federaal Parket en de naar OLAF gedetacheerde magistraten bij over de aangiftes die OLAF overeenkomstig omzendbrief COL 9/2003 van het College via het Federaal Parket aan de Belgische overheden doet. Op 8 juni 2010 gaf hij een uiteenzetting n.a.v. de studiedag van de tuchtoverheden van de bedrijfsrevisoren. Op 9 en 10 juni 2010 nam hij deel aan de evaluatie van het vervolgingsbeleid op gebied van financiële criminaliteit en financiële onderzoeken voor de 5 de evaluatieronde van de Multidisciplinaire Groep (MDG) van de Raad van Europa. Eind juni 2010 organiseerde Patrick De Wolf eveneens een vergadering met de verantwoordelijken voor het systeem van publiek toezicht op de bedrijfsrevisoren, waarop onder meer de uitwerking van een gemeenschappelijk jaarverslag van deze instanties besproken werd. Op het einde van het gerechtelijk jaar stond hij, in het kader van de richtlijnen m.b.t. de fiscale regularisatie en de strafvervolging, eveneens in contact met de stafhouder van de Nederlandstalige Orde van Advocaten van de Brusselse Balie, de voorzitter van de Orde van Vlaamse Balies en de dienst Voorafgaande Beslissingen van de FOD Financiën. Gedurende het hele gerechtelijk jaar onderhield Patrick De Wolf als hoofdcoördinator van het expertisenetwerk Ecofinfisc op regelmatig basis contact met de verantwoordelijken van de FOD Financiën, en dan vooral van de Bijzondere Belastingsinspectie (BBI) en het Antifraudecomité (AFC), de verantwoordelijken van de FOD Economie (de algemene directie Controle en Bemiddeling), de Cel voor Financiële Informatieverwerking (CFI), de Commissie voor het Bank-, het Financie- en het Assurantiewezen (CBFA), het Instituut voor Bedrijfsrevisoren (IBR), de Hoge Raad voor de Economische Beroepen (HREB), de Commissie voor de Modernisering van de Rechterlijke Orde (CMRO),. Belangrijkste prioriteiten van het expertisenetwerk gedurende het afgelopen jaar Ontwerpbijdrage van de procureur-generaal aan het jaarverslag m.b.t. het Belgische systeem van openbaar toezicht op het beroep van bedrijfsrevisor: vastleggen van de territoriale bevoegdheid en toelichting bij de bijzondere opdrachten (m.b.t. de onderzoeken naar de eerbaarheid, de toelating van een kabinet van bedrijfsrevisoren tot de ledenlijst van het IBR, tuchtzaken, de eedaflegging, het advies m.b.t. de vroegtijdige herroeping van mandaten, ); Aangifte, door het openbaar ministerie aan de minister van Financiën (AFC), van aanwijzingen van fiscale misdrijven, op basis van artikel 2 van de wet van 28 april 1999 tot aanvulling, wat de bestrijding van de fiscale fraude betreft, van het koninklijk besluit nr. 185 van 9 juli 1935 op de bankcontrole en het uitgifteregime voor titels en effecten en van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen: studie van de gevolgen van het arrest van het hof van beroep Antwerpen van 5 mei 2009 Interpretatiemoeilijkheden van artikel 2 t.g.v. het feit dat de Franse en Nederlandse tekstversies niet overeenstemmen Reflectie over een ontwerp tot wijziging van dit artikel 2 van de wet van 28 april 1999 Instelling van een vereenvoudigd systeem voor de aangiftes aan het AFC; Studie van de rol, de procedure voor de afhandeling van de dossiers en de draagwijdte van de beslissingen van de dienst Voorafgaande Beslissingen van de FOD Financiën Gevolgen voor de strafprocedures: redactie van een ontwerpomzendbrief; Bespreking van de aanbevelingen van de parlementaire onderzoekscommissie m.b.t. de grote fiscale fraude, en dan meer in het bijzonder aanbeveling 7, die de creatie van een una via-systeem vooropstelt Ontwerpadvies over de nota van de werkgroep Una Via ; 13

14 Studie van de rechtspraak van het Hof van Cassatie m.b.t. de draagwijdte van artikel 505 van het Strafwetboek en de moeilijkheden die dit op gebied van verbeurdverklaringen opwerpt Voorwerp van het misdrijf witwassen Verbeurdverklaring bij equivalent; Reflectie over de toepassing van het non bis in idem-beginsel Verbod op samenloop van administratieve en strafrechtelijke sancties voor feiten met een zelfde identiteit; Bespreking van de noodzaak en de concrete modaliteiten voor de creatie van een kwalificatieboek op gebied van economische, financiële en fiscale delinquentie; Concrete toepassing van de wet van 31 januari 2009 betreffende de continuïteit van de ondernemingen Studie van de recente rechtspraak; Organisatie van de komende plenaire vergadering van de expertisenetwerken Ecofinfisc en Corruptie (oktober 2010); Verruimde toegang voor alle magistraten van het openbaar ministerie en de onderzoeksrechters tot de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). Omzendbrieven en adviezen Ontwerpadvies van het College van Procureurs-generaal m.b.t. de nota van de werkgroep Una Via. Kritische bedenkingen M.b.t. de noodzakelijke wetswijzigingen - Gebrek aan overeenstemming tussen de Franse en Nederlandse tekst van artikel 2 van de wet van 28 april 1999 tot aanvulling, wat de bestrijding van de fiscale fraude betreft, van het koninklijk besluit nr. 185 van 9 juli 1935 op de bankcontrole en het uitgifteregime voor titels en effecten en van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen Het expertisenetwerk Ecofinfisc heeft de aandacht gevestigd op het gevaar voor de rechtszekerheid door het feit dat de Franse en Nederlandse versie van artikel 2 van de wet van 28 april 1999 niet overeenstemmen. De Franse tekst stelt immers: Les officiers du ministère public près les cours et tribunaux qui sont saisis d'une information, dont l'examen fait apparaître des indices de fraude en matière d'impôts directs ou indirects, en informeront immédiatement le Ministre des Finances, terwijl de Nederlandse versie bepaalt dat de magistraten bij de hoven en rechtbanken waarbij een strafzaak aanhangig is, waarvan het onderzoek indiciën van ontduiking inzake directe of indirecte belastingen aan het licht brengt, onmiddellijk de Minister van Financiën [zullen] inlichten. In een arrest van 5 mei 2009 heeft het hof van beroep Antwerpen de procedure tot belastingherziening van de fiscale administratie verworpen, die gebaseerd was op het principe dat feiten die in de loop van een opsporingsonderzoek aan het licht gekomen zijn, door de procureur des konings aan deze administratie meegedeeld kunnen worden. Het Hof van Cassatie verbrak dit arrest op zijn beurt op 15 oktober Er werd een ontwerp tot wijziging van dit artikel opgemaakt, maar omwille van de lopende zaken kon deze wetswijziging nog niet doorgevoerd worden. M.b.t. de gerechtelijke organisatie Er werd in het verleden onterecht niet steeds prioriteit gegeven aan de vervolgingen op gebied van fiscale en financiële delinquentie, hoewel dit door de gevolgen van deze vorm van criminaliteit en de hoge opbrengst ervan voor de daders die hiervoor bovendien weinig risico s moeten nemen alleszins verantwoord is. Meer dan in alle andere dossiers wordt voor deze materie op een buitensporige manier de procedure misbruikt om de verjaring van het definitieve vonnis te bewerkstelligen. De vervolgingen zullen echter ook pas efficiënt kunnen verlopen indien het eindvonnis binnen een redelijke termijn geveld kan worden. De complexe aard van alle ingezette fraudemechanismen en de internationale omvang van het fenomeen zorgen er meer bepaald voor dat vaak een beroep op internationale ambtelijke opdrachten gedaan moet worden. De onderzoeksrechters vragen bovendien steeds meer dat de speurders, die soms aan deze ambtelijke opdrachten deelnemen, hierbij persoonlijk aanwezig zouden zijn. Het gevolg hiervan is dat het budget van de gerechtskosten in stijgende lijn gaat en dat de doorlooptijden van de onderzoeken steeds langer worden. Ook de gerechtelijke expertises zorgen ervoor dat de duur van het onderzoek gevoelig verlengd wordt, hetgeen ook een gevolg is van het feit dat het algemeen reglement op de gerechtskosten in strafzaken de deskundigen honoraria toekent die heel wat minder interessant zijn dan deze die gevraagd worden voor (contra)expertises voor natuurlijke of rechtspersonen. Het gevolg hiervan is dat de aangewezen deskundigen voorrang geven aan de expertises die hun vanuit de privésector gevraagd worden. Er kan eveneens vastgesteld worden dat in financiële dossiers (waarin heel wat geld op het spel staat), de regeling van de rechtspleging soms maanden of zelfs jaren aansleept omwille van het feit dat op grond van de artikelen 61quinquies en 127 van het Wetboek van Strafvordering bijkomende onderzoekshandelingen 14

15 gevraagd worden, en dan meestal de dag vóór de zitting van de raadkamer, omdat beroep aangetekend wordt voor de kamer van inbeschuldigingstelling of het Hof van Cassatie, etc. Er wordt zo met andere woorden steeds meer misbruik van de rechtsregels gemaakt. De financiële dossiers worden soms door niet-gespecialiseerde kamers of samen met de dossiers van gemeen recht behandeld en worden vaak opgeofferd wanneer voorrang aan een dossier m.b.t. (een) gedetineerde(n) gegeven moet worden. Het openbaar ministerie beschikt doorgaans maar over een beperkt aantal middelen om de rechtbanken of hoven te overtuigen van het feit dat voorrang aan deze dossiers die vaak uit een zeer groot aantal procedurestukken samengesteld zijn gegeven moet worden t.a.v. sommige gemeenrechtelijke dossiers. De Belgische Staat, die in dergelijke dossiers nochtans benadeelde partij is, is ook zelden op de zittingen aanwezig waar dergelijke feiten behandeld worden, hoewel de burgerlijke of benadeelde partijen in dossiers van gemeen recht vaak (uitdrukkelijk) present tekenen wanneer hun zaak behandeld wordt. M.b.t. het strafrechtelijk beleid Hoewel de economische en financiële delinquentie (en dan vooral de corruptie, fraude en witwaspraktijken) uitdrukkelijk als een prioritair misdaadfenomeen in het Nationaal Veiligheidsplan (NVP) opgenomen werd, moet vastgesteld worden dat de beschikbare politiecapaciteit niet steeds volstaat om het vastgelegde of vooropgestelde strafrechtelijk beleid op het terrein uit te voeren. Het gebeurt dan ook regelmatig dat heel wat maanden gewacht moet worden alvorens een onderzoek ook daadwerkelijk opgestart kan worden en in de tussenperiode kan de fraude gewoon verder gezet worden Het gebrek aan speurders leidt er doorgaans ook toe dat de duur van de onderzoeken gevoelig verlengd wordt waardoor bovendien een slecht signaal aan de fraudeurs gegeven wordt. Al te vaak switchen misdadigers van gemeen recht dan ook naar witteboordcriminaliteit, aangezien de opbrengst van de financiële delinquentie algemeen gezien hoger ligt en makkelijker vergaard kan worden, enerzijds, en omwille van het feit dat met dergelijke feiten minder risico s verbonden zijn, anderzijds. M.b.t. het tijdsbeheer In dit opzicht moet benadrukt worden dat het hoe langer hoe moeilijker wordt om tot een efficiënt tijdsbeheer te komen omwille van extreem dringende aanvragen die steeds voorrang op alle andere dossiers moeten krijgen. Als voorbeeld hiervoor kunnen de antwoorden op de mondelinge parlementaire vragen aangehaald worden, die steeds vaker onmiddellijk of in de loop van de volgende uren geformuleerd moeten worden. Het gevolg hiervan is dat het tijdsbeheer ernstig in de war geschopt wordt. Een eventuele oplossing hiervoor zou erin kunnen bestaan de methodologie voor het beheer van vooral de mondelinge parlementaire vragen te herbekijken en te rationaliseren en aanvaardbare termijnen voor de beantwoording ervan in het vooruitzicht te kunnen stellen. Prioriteiten en projecten voor het komende jaar Uitwerking van een ontwerpomzendbrief van strafrechtelijk beleid op gebied van witwaspraktijken; Redactie van een ontwerpomzendbrief van strafrechtelijk beleid m.b.t. de strijd tegen de fiscale fraude; Afronding van de ontwerpomzendbrief m.b.t. de strijd tegen de valsmunterij; Voortzetting van de redactie van een ontwerpomzendbrief m.b.t. de rol van de dienst Voorafgaande Beslissingen van de FOD Financiën; Redactie van een kwalificatieboek op gebied van economische, financiële en fiscale delinquentie; Actualisering van de memorie inzake faillissement die door de curator en de rechter-commissaris ingevuld moet worden. HOOFDSTUK 4 LEEFMILIEU Kort overzicht van de activiteiten van het expertisenetwerk 1. Vergaderingen van het coördinatieteam en het expertisenetwerk Tijdens het gerechtelijk jaar werden op volgende data vergaderingen georganiseerd: , , en

16 2. Vertegenwoordiging van het College op externe vergaderingen en/of deelname van leden van het netwerk aan werkgroepen Op internationaal niveau: - NORTH SEA NETWORK (NSN) (Parijs, ). Eén lid van het coördinatieteam van het expertisenetwerk nam deel aan deze NSN-conferentie. - Conferentie Voorstelling van de Association of Former Ministers and Public Leaders for the Environment (Brussel, Europees Parlement, ). - IMPEL TFS (Bazel, ). Eén lid van het coördinatieteam van het expertisenetwerk woonde de IMPEL TFS-Conferentie Implementation and Enforcement of Environmental Law Transfrontier Shipments of Waste bij. - International Seminar for European Prosecutors of Environmental Crime (Den Haag, ). Dit Europees seminarie voor het openbaar ministerie vond plaats op initiatief van het Nederlandse ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke ordening en Milieubeheer (VROM) rond het thema Milieucriminaliteit en grensoverschrijdend afval (Trafficking and Dumping Waste). Meerdere leden van het coördinatieteam namen aan dit seminarie deel en één lid van het team was dagvoorzitter. Op federaal niveau: - Overlegvergadering MARPOL ( ) op de FOD Volksgezondheid, departement Leefmilieu, Natuur en Energie. - Overleg inzake het samenwerkingsakkoord op gebied van afvalstoffen ( , en ) op de FOD Volksgezondheid, departement Leefmilieu, Natuur en Energie. Op gewestelijk niveau: - Overleg met de nieuwe gewestelijke entiteit Afdeling Milieuhandhaving, Milieuschade en Crisisbeheer (AMMC) m.b.t. de doorsturing van dossiers door het openbaar ministerie ( ). - Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) Mechelen ( ). Er werd deelgenomen aan een werkgroep met vertegenwoordigers van politie en administratie met als doel een systematiek van parameters of indicatoren te ontwikkelen i.v.m. de afvalverwerkende activiteiten, die de administratie (OVAM) in staat zouden moeten stellen om de risicogevoeligheid van een individueel bedrijf te screenen. Specifieke overlegstructuren: - Vlaamse Hoge Raad voor de Milieuhandhaving (VHRM): drie leden van het coördinatieteam van het expertisenetwerk maken deel uit van de VHRM en nemen aan de vergaderingen deel. De resultaten hiervan worden meegedeeld op de vergaderingen van het expertisenetwerk. Er vonden het afgelopen jaar talrijke vergaderingen bij de VHRM plaats, in het bijzonder betreffende de wetgeving inzake bestuurlijke en strafrechtelijke sanctionering (vergaderingen op , , , en ) en m.b.t. de informatie-uitwisseling (vergaderingen op , en ). - CITES-toezichtgroep: De vergaderingen van deze Toezichtgroep, die bestaat in het kader van CITES ( Convention on International Trade in Endangered Species ), werden georganiseerd op en Parlementaire Commissie Stedenbouw ( ): De hoofdcoördinator van het expertisenetwerk gaf een uiteenzetting over de werking van het netwerk en werd hiervoor bijgestaan door de statistisch analist (Hoorzitting over het handhavingsbeleid inzake ruimtelijke ordening. Verslag namens de Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Onroerend Erfgoed uitgebracht door de heer Wilfried Vandaele, Parl. St. Vl. Parl nr. 647). 3. Uitbouw van nuttige contacten en overleg Contacten en overleg met de politiediensten In het bijzonder wordt het Europese AUGIAS-project vermeld, dat grootschalige controles op afvalzwendel en illegaal afvaltransport organiseert en hierover conferenties op touw zet. Er werd op aan een dergelijke conferentie deelgenomen, alsook aan het Training seminar op , dat plaatsvond in de haven van Antwerpen. Daarnaast waren er vier specifieke overlegvergaderingen, waarvan twee met de Federale Politie (op en ) en twee met het Comité P. Contacten met de Direction générale opérationnelle Agriculture, Ressources naturelles et Environnement (DGARNE) te Namen (vergaderingen bij de Waalse gewestadministratie op , , en ). 16

17 Contacten en overleg met het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) omtrent de door het FANC opgestelde processen-verbaal ( ). Bedrijfsbezoeken Er werden bezoeken gebracht aan UMICORE (afvalverwerkend bedrijf), in het kader van de Meeting on Precious Metals Related Crimes ( ) en aan de kerncentrale SCK te Mol ( ). Contacten met de VS-ambassade Op bracht de ambassadeur van de VS een bezoek aan de Westhoek met bijzondere aandacht voor het (handhavings-)beleid inzake het mariene milieu en de pollutiebestrijding (FOD Volksgezondheid). Het expertisenetwerk Leefmilieu heeft een bijdrage aan de organisatie van dit bezoek geleverd. Ontmoeting met de Argentijnse procureur-generaal ( ). 4. Participatie aan de organisatie van studiedagen (incl. geven van uiteenzettingen) - Studiedag Droit de l environnement (organisatie IGO) op Milieunamiddag (organisatie PIVO) op Studiedag Strijd tegen milieumisdrijven (organisatie IGO) op Andere vergaderingen in het kader van het expertisenetwerk : het milieuhandhavingsdecreet; : Etats généraux de l Urbanisme ; : Bouwinspectie (parket-generaal), Gent; : Onderzoeksplatform voor overtredingen inzake leefmilieu, Brussel; : Environnement, Luik; : Platform Ecofin, Brussel; : Vergadering hoofdcoördinatoren op het College van Procureurs-generaal, Brussel. Belangrijkste prioriteiten van het expertisenetwerk gedurende het afgelopen jaar 1. Specifiek voor het Vlaams Gewest Stedenbouw Overleg met de Administratie Ruimtelijke Ordening Woonbeleid en Onroerend Erfgoed (RWO). Er werd overlegd m.b.t. de prioriteitenlijst inzake vervolging en omtrent de problematiek van de herstelvordering. Decreet milieuhandhaving Het milieuhandhavingsdecreet ingevoegd als titel XVI van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake mileubeleid trad op 1 mei 2009 in werking. Om een afschrift van het milieudossier aan de gewestelijke entiteit AMMC (Afdeling Milieuhandhaving, Milieuschade en Crisisbeheer van het departement Leefmilieu) te bezorgen of te doen bezorgen werd een algemene delegatie verleend zodat niet telkenmale een toelating conform artikel 125 van het algemeen reglement op de gerechtskosten in strafzaken hoeft te gebeuren. Deze procedure werd a.h.v. een richtlijn in de drie rechtsgebieden verspreid. Tevens werd een lijst opgesteld van misdrijven die in principe zullen worden behandeld door het openbaar ministerie en die niet voor bestuurlijke afhandeling voorgelegd zullen worden. Er vond bijkomend overleg plaats met de AMMC te Antwerpen op Er werd kennis genomen van het arrest van 2 oktober 2009 van de tiende correctionele kamer van het hof van beroep te Gent, waarin enkele prejudiciële vragen werden gesteld omtrent de regeling rond de kleine vormen van openbare overlast inzake afvalstoffen. Intussen heeft het Grondwettelijk Hof deze problematiek uitgeklaard in het arrest van 27 mei 2010 (nr. 62/2010). 17

18 Problematiek van het forumshoppen Bepaalde administraties stellen vragen aan meerdere parketten met als doel het meest gunstige antwoord te ontvangen. Om dit te voorkomen zullen dergelijke vragen in de toekomst door het expertisenetwerk beantwoord worden. 2. Specifiek voor het Waals Gewest Decreet van het Waals Gewest van 5 juni 2008 administratieve boetes Het decreet van het Waals Gewest van 5 juni 2008 betreffende de opsporing, de vaststelling, de vervolging en de beteugeling van milieuovertredingen en de herstelmaatregelen inzake leefmilieu omvat een systeem van administratieve boetes (artikel D163-D164), waartegen een beroep mogelijk is bij de correctionele rechtbank of de politierechtbank al naargelang de categorie van de overtreding. De plaats en de functie van het openbaar ministerie is in een dergelijke procedure specifiek van aard. Afschotplannen (artikel 1quater van de jachtwet van , dat ingevoegd werd door het decreet van het Waals Gewest van ). Er werd vastgesteld dat de strafbepaling voor de sanctionering van deze planverplichting onduidelijk is zodat er de facto geen strafbaarstelling is in deze materie. Beheer van de kantschriften van het Département de la Police et des Contrôles (DPC) Er werden voorstellen geformuleerd en besproken m.b.t. de organisatie van het Département de la Police et des Contrôles (DPC), dat deel uitmaakt van de DGARNE, en dan in het bijzonder betreffende het beheer van de kantschriften voor inbreuken op het vlak van leefmilieu die behoren tot de bevoegdheid van het Waals Gewest. 3. Aangelegenheden buiten een gewestelijk kader Verkoop van honden en katten via internet De problematiek van de verkoop van honden en katten via het internet en de omzeiling van de regelgeving hierover werd besproken n.a.v. het antwoord op parlementaire vraag nr van senator Hugo Vandenberghe. EUFJE Er was overleg betreffende de mogelijkheid om als openbaar ministerie een bijdrage te leveren aan het EU- Forum for Judges for the Environment (EUFJE) dat in 2010 haar jaarlijkse samenkomst houdt te Brussel. In dat kader werd overleggevoerd met de Europese Commissie, het DG ENV en het DG JUST, en dit respectievelijk op en op Kritische bedenkingen De regelgeving op gebied van leefmilieu behoort tot de bevoegdheden van de gewesten, waarbij er een onmiddellijke interferentie bestaat met nationale (Federale Politie, douane) en internationale bij deze materie betrokken partners, zodanig dat, voor bepaalde aspecten, het afsluiten van samenwerkingsakkoorden tussen de gewesten zich opdringt. Aangezien de regelgeving dus gewestelijk is, is niet alleen een divergentie in de benadering door de verschillende gewesten mogelijk, maar ook in de praktijk. Kort samengevat komen enkele van deze tendensen op het volgende neer: In Vlaanderen is er een sterke evolutie naar sanctionering van milieumisdrijven door de administratie en de afhandeling buiten de rechtbank, hetgeen de regionalisering van de sanctionering impliceert. Dit kan zich op delicate wijze verhouden tot het principe dat de strafvordering enkel toekomt aan het openbaar ministerie. In Wallonië is er dan weer de specifieke problematiek van de organisatie van politiediensten die voor milieuzaken bevoegd zijn. 18

19 Prioriteiten en projecten voor het komende jaar 1. Leefmilieukwalificaties (Vlaanderen) Na de vergadering te Mechelen op werd begonnen met de publicatie van een kwalificatieboek op Omptranet. Dit aangekondigde project wordt thans gerealiseerd en verder gezet. 2. Reorganisatie van het expertisenetwerk Leefmilieu Aangezien de materie van het leefmilieu geregionaliseerd is, zal het expertisenetwerk in dezelfde zin gereorganiseerd worden. Naast het overkoepelende expertisenetwerk onder leiding van de hoofdcoördinator dienen er drie subcoördinatieteams opgericht te worden voor zowel Vlaanderen, Brussel als Wallonië. De concrete realisatie van de nieuwe organisatie moet zo gebeuren dat ze optimaal aansluit bij de (nieuwe) institutionele structuur. 3. Internationaal Forum voor Magistraten van het Openbaar Ministerie inzake Leefmilieu Het expertisenetwerk Leefmilieu stelt zich tot doel de uitbouw van een permanent overlegkader voor leefmilieumagistraten van de EU te bewerkstelligen. Leefmilieuschade en misdrijven houden immers niet op bij een grens. Het bleek zowel tijdens de samenkomst te Den Haag op juni 2010 als tijdens het overleg dat n.a.v. het EU-Forum for Judges for the Environment (EUFJE) dat de magistraten van het openbaar ministerie van de EU-lidstaten die verantwoordelijk zijn voor milieuzaken, het wenselijk achten om hiervoor tot een permanente overlegstructuur te komen. HOOFDSTUK 5 VERKEERSVEILIGHEID Kort overzicht van de activiteiten van het expertisenetwerk 1. Vergaderingen van de expertisecel De expertisecel vergaderde op 28 januari, 22 maart en 2 juni Vertegenwoordiging van het College op externe vergaderingen en/of deelname van leden van de cel aan werkgroepen Commissie voor de Infrastructuur, het Verkeer en de Overheidsbedrijven van de Kamer van Volksvertegenwoordigers: o Wetsvoorstel nr tot wijziging van de wet betreffende de politie over het wegverkeer, gecoördineerd op 16 maart 1968, wat de termijnen voor verjaring en herhaling van verkeersmisdrijven betreft, ingediend door J. Van Den Bergh en cs Commissie voor de Infrastructuur, het Verkeer en de Overheidsbedrijven van de Kamer van Volksvertegenwoordigers: o Wetsvoorstel nr. 487 tot wijziging van de wet betreffende de politie over het wegverkeer, gecoördineerd op 16 maart 1968, teneinde parkeerfaciliteiten toe te kennen aan beoefenaars van een gezondheidsberoep die op huisbezoek zijn, ingediend door D. Bacquelaine en cs Commissie voor de Financiën en voor de Economische Aangelegenheden van de Senaat: o Wetsvoorstel nr. 500 tot wijziging van artikel 37.4 van het koninklijk besluit van 1 december 1975 houdende algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en van het gebruik van de openbare weg, betreffende prioritaire voertuigen die een rood licht voorbijrijden, ingediend door Ph. Monfils 19

20 Commissie voor de Sociale Aangelegenheden van de Senaat: o Wetsvoorstel nr tot invoering van een rookverbod in een voertuig waarin minderjarigen jonger dan 16 jaar aanwezig zijn, in het kader van de strijd tegen passief roken, ingediend door R. Fournaux Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV) Bezoek van een delegatie uit Québec op 19 en Tussenkomst Centrum voor Informatieverwerking (CIV) Stuurcomité PIO-project PolOffice Wegverkeer Regelmatige vergaderingen Federale Commissie Verkeersveiligheid en Federale Politie Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer Regelmatige vergaderingen Beleidscellen o Staatssecretaris voor Mobiliteit: - Voorontwerp van wet betreffende de invoering van de speekseltest - Werkgroep m.b.t. de wijziging van de wet betreffende de politie over het wegverkeer Crisiscentrum van de FOD Binnenlandse Zaken Beheer van evenementen op de autosnelwegen Demonstratie van de MaCH-applicatie Voorbereiding van het Belgische EU-voorzitterschap Belangrijkste prioriteiten van het expertisenetwerk gedurende het afgelopen jaar Tijdens de vergaderingen van de expertisecel werden volgende onderwerpen behandeld: Aanpassing van de omzendbrieven COL 8/2006 versie 2010 (sturen onder de invloed van alcoholdrugs) COL 9/2006 versie 2010 (onmiddellijke intrekking van het rijbewijs) COL 11/2006 versie 2010 (snelheid) COL 14/2000 en 15/2000 (sturen onder de invloed van drugs) Wet van 31 juli 2009 Toepassing van omzendbrief COL 7/2009 (verkeersongevallen met louter stoffelijke schade) o ongevallenschets o meldingsfiche of VPV o gebruik van het Europees aanrijdingsformulier Artikel 67ter van de wet betreffende de politie over het wegverkeer Artikel 150 van de programmawet van Inschrijvingstaks Niet-betaling Inbeslagname Advies van het College m.b.t. de bloedafnamebuisjes Advies van het College m.b.t. de investeringen die door de geïntegreerde politie in het kader van het Verkeersveiligheidsfonds voorgesteld werden Werklast van de politieparketten Gedachtewisseling Maatregelen Internationaal verkeer Controle van de inschrijving van de voertuigen Tenlasteleggingscodes op gebied van wegverkeer Omzendbrief COL 16/2006 Toepassing op de verkeersovertredingen die door voertuigen van het Rode Kruis begaan worden Opgefokte bromfietsen Omzendbrief MACH-demonstratie Codering van het rijksregisternummer in de databanken van de FOD Justitie Roodlichtnegaties Vervolgingsbeleid Nationaal magistraat Rijbewijs Lichamelijke en psychologische onderzoeken Privatisering van de snelheidscontroles Ontwerpomzendbrief m.b.t. de niet-verzekering Relaties tussen de parketten en de verzekeraars Assuralia Onmiddellijke intrekking van het rijbewijs Advies van het College m.b.t. het wetsvoorstel van P. Van Den Driessche en cs 20