PROJECTPLAN IJSSELBIËNNALE

Transcriptie

1 PROJECTPLAN IJSSELBIËNNALE In de zomer van 2017 is het zover. Dan vindt de eerste editie van de IJsselbiënnale plaats: een groot evenement dat de IJsselvallei en de daarin liggende Hanzesteden voor binnen- en buitenlands publiek in de schijnwerpers zet. De IJsselbiënnale brengt een ode aan de IJssel en de IJsselvallei door in de uiterwaarden een route van ruim 25 kunstwerken te realiseren die specifiek voor de plek gemaakt zijn en het verhaal van de plek vertellen. In de IJsselbiënnale worden beeldend kunstenaars uitgenodigd om door middel van tijdelijke sitespecific kunstwerken te reageren op een overkoepelend thema: de klimatologische veranderingen in de IJsselvallei. De IJssel tussen Zwolle en Doesburg is de aanleiding, maar ook het podium voor deze kunstmanifestatie met kwalitatief hoogstaande kunst. De thema s worden tweejaarlijks aangepast waarbij aansluiting wordt gezocht bij actuele maatschappelijke onderwerpen die in deze regio van belang zijn. Het tentoonstellingsgebied is het gebied in de directe omgeving van de IJssel: daar waar je de IJssel kunt zien, ruiken of voelen. De kunstwerken zullen zowel in het buitengebied als in de stedelijke omgeving te zien zijn. Naast concentraties van een aantal kunstwerken rondom de grotere steden aan de IJssel, zijn er ook kunstwerken te zien op strategische locaties tussen de steden in, zodat er een interessante route ontstaat, langs de hele IJssel tussen Zwolle en Doesburg. De IJssel als podium en aanleiding De IJssel is een van de mooiste rivieren van Nederland: hij meandert door het landschap en door de uitgestrekte IJsselvallei met haar prachtige uiterwaarden, imponerende vergezichten, mooie dorpen, historische Hanzesteden, statige Havezaten en landgoederen. Al eeuwenlang is de IJssel onderwerp voor schilders en schrijvers: iedereen kent bijvoorbeeld De IJsel van Jac. P. Thijsse en ook de schilderijen van Jan Voerman zijn bij velen bekend. De IJssel vormt de ruggengraat van Salland, ligt tussen Veluwe en Achterhoek, is de verbindende factor in de Stedendriehoek en de ontmoeting tussen Gelderland en Overijssel. In de Koude Oorlog is de IJssellinie aangelegd, die nu op veel plaatsen nog steeds zichtbaar is en een monument vormt voor de wijze waarop het water ingezet kon worden tegen de vijand. Dit gebied is behalve vanwege haar natuurschoon ook erg interessant vanwege de grote landschappelijke ontwikkelingen die zich de laatste jaren afspelen: het Ruimte voor de Rivierproject wijzigt de waterberging en afwatering van de IJssel drastisch op een aantal locaties. Grootscheepse zandverplaatsingen, waterbedverlagingen, nevengeulen veranderen ons landschap en zorgen naast meer veiligheid ook voor meer recreatiemogelijkheden. Door een groot aantal projecten die het Kunstenlab de afgelopen tien jaar heeft georganiseerd, zijn we volledig overtuigd van de bijdrage die kunst en kunstenaars kunnen leveren aan het communiceren van een boodschap, het agenderen van een thema, het beleefbaar maken van een gebied of thema en het versterken van de identiteit. Naar ons idee kan nu juist kunst bijdragen aan het verbinden van alle kwaliteiten in de IJsselvallei, die tot nu toe vooral gefragmenteerd worden beleefd en waar de IJssel vaak eerder als grens wordt ervaren dan als verbinding. De eerdere projecten die we organiseerden samen met Ruimte voor de Rivier Deventer (in 2011, 2012 en 2015) hebben geleid tot dit plan en deze ambitie.

2 Doelstellingen Wij willen een kwalitatief hoogwaardig kunstproject realiseren dat de IJsselvallei verbindt... de doelgroepen op een nieuwe manier laten kijken naar de IJsselvallei en de mogelijkheden binnen het gebied.... de regio profileren in Nederland en ver daarbuiten. Culturele partners in het gebied sterker profileren (duurzame bekendheid).... (cultuur) toerisme binnen- en naar de regio versterken. Werkgelegenheid in de regio bevorderen (economie).... vanuit de kunst bijdragen aan debat over klimaatsverandering en de maakbaarheid van het landschap. IJsselbiënnale: kunstevenement met 2 parallelle lijnen De IJsselbiënnale bestaat uit drie, elkaar versterkende programmalijnen: 1. Een hoogwaardige buitententoonstelling; 2. geflankeerd door interessante tentoonstellingen in de musea en beeldentuinen in het gebied; 3. én een breed en lokaal gedragen activiteitenprogramma. Waarmee we aansluiten op bestaande en nieuwe activiteiten in het gebied. Ad. 1. Internationale buitententoonstelling De kern van de IJsselbiënnale is een buitententoonstelling. Deze tentoonstelling bestaat in 2017 uit 27 kunstwerken. Deze kunstwerken worden voor een groot deel speciaal gemaakt voor een specifieke locatie en staan er tijdelijk. Voor enkele locaties selecteren we een bestaand werk dat naadloos past bij het thema of de omgeving. In de tentoonstelling kiezen we expliciet voor hedendaagse beeldende kunst. Kunstenaars uit binnen- en buitenland geven een gezicht aan de identiteit van het gebied, versterken de beleving en voegen een betekenislaag toe aan het landschap waarin ze staan. Daarbij gaan ze ook in op het bovenliggende thema van editie 2017: klimaatverandering. De kunstenaars zijn geselecteerd door een kleine, vakkundige selectiecommissie. Locaties en route De nabijheid van de rivier is de belangrijkste voorwaarde voor de keuze van locaties voor de IJssel biënnale. De beoogde locaties hebben een directe relatie tot de rivier: uiterwaarden en strekdammen, sluizen en gemalen, inlaten, uitlaten en nevengeulen. Maar ook cultuurhistorische plekken waarvan het ontstaan en functioneren samenhingen met de nabijheid van het water zoals molens en steenfabrieken. Rondom de 5 Hanzesteden (Doesburg, Zutphen, Deventer, Hattem en Zwolle) zijn steeds 2-3 aansprekende kunstwerken te zien zijn, bij de kleinere kernen daartussen 1-2 werken. Dat is het geval in onder meer: Hattem, Olst-Wijhe, Heerde, Voorst, Brummen en Bronkhorst. Gezamenlijk met goed geplaatste kunstwerken op strategische locaties (bijvoorbeeld bij bruggen en pontjes, en op knooppunten van populaire fiets - en wandelroutes) wordt een totale route vormgegeven. Op deze wijze kan de bezoeker rondom een stad een route afleggen of een totale tocht maken langs de IJssel van Doesburg naar Zwolle of andersom. Kampen haakt op de route aan met een kunstwerk dat in Zwolle en Kampen te zien/horen is en een verbinding legt tussen beide steden. Kunstenaarsselectie We gaan uit van de realisering van ruim 20 nieuwe kunstwerken in opdracht en een zestal bestaande werken die goed in het thema passen en die in bruikleen worden genomen. Een deel van de kunstenaars is geselecteerd vanwege hun fascinatie voor gelieerde thema s zoals klimaat, milieu, flora en fauna en planologie. Een ander deel is uitgenodigd omdat hun vrijzinnige en onderzoekende geest onverwachte en waardevolle bijdragen levert aan de gestelde vraagstukken en dus tot andere inzichten leidt. De geselecteerde kunstenaars zijn ook divers in uitdrukkingsvormen: denk aan installaties, sculpturen, landschapskunst, geluidskunst en participatiekunst. Deze afwisseling uit zich zowel in de conceptmatige kant van de kunstenaar, als ook in het visuele, uiteindelijke werk.

3 We kiezen voor een mix van bekende namen en nieuwkomers. Dit maakt de IJsselbiënnale toegankelijk voor zowel de verfijnde kunstliefhebber als voor het grote publiek. Hiermee is de lijst met kunstenaars die we uitnodigen veelzijdig, hoogwaardig en verrassend (zie bijlage 2). Talentontwikkeling en Artist in Residence Twee van de geselecteerde kunstenaars dragen een jonge, veelbelovende kunstenaar voor om deze in de vorm van een meester/gezelconstructie te begeleiden bij de productie van een kunstwerk. Daarnaast zijn er twee locaties waar kunstenaars in de maanden voorafgaand aan de IJsselbiënnale zullen werken: zogeheten Artist in Residence. Dit biedt onder meer mogelijkheden om bewoners/omwonenden actief bij het project te betrekken: participatie. Ad.2 Een inhoudelijk programma in samenwerking met de musea en beeldentuinen in de regio In de bestaande culturele infrastructuur beogen we samen met onze partners het aanbod gedurende de 3,5 maand van de IJsselbiënnale te versterken. Musea, beeldentuinen en tentoonstellingsruimtes haken in hun programma op de één of andere wijze aan op de IJsselbiënnale. Een cultureel bezoek aan de regio wordt op deze manier nog interessanter. Vanuit de steden (de musea) worden bezoekers verleid om ook naar de IJssel te gaan en daarvandaan weer andere musea of tentoonstellingsplekken te ontdekken. Met onder meer de Anningahof en het Nijenhuis hebben we prachtige beeldentuinen in deze regio met een internationaal vermaard aanbod. Andere musea hebben een kwalitatief hoogwaardig aanbod binnenshuis, onder meer De Fundatie en MORE. Juist door combinati es in het aanbod na te streven en via een sterke marketingstrategie onder de aandacht te brengen, wordt de zomer van 2017 ook voor de buitenlandse bezoeker interessant en stimuleren we een meerdaags bezoek aan de IJsselvallei. Ad.3 Een breed en lokaal gedragen activiteitenprogramma Dit onderdeel bestaat uit een aaneenschakeling van lokaal georganiseerde initiatieven. Deels bestaand, deels nieuw en aanhakend bij de IJsselbiënnale. In de zomer worden in de regio van de IJsselvallei tal van bijzondere (reguliere) activiteiten georganiseerd. Soms met een internationale uitstraling zoals Deventer op Stelten, soms meer lokaal of regionaal zoals de Theaterfietstocht in Olst-Wijhe, het IJsselfestival in Zutphen etc. Voor veel partijen uit de regio is gebleken dat de aankondiging van de IJsselbiënnale juist ook aanleiding is om een nieuwe eigen activiteit te realiseren. Het gaat dan niet alleen om beeldende kunst, maar ook om andere disciplines als: literatuur, theater, muziek en dans. De IJsselbiënnale zal deze activiteiten in de pr promoten én daar waar nodig en mogelijk met kennis ondersteunen. IJsselcongres, opening & afsluiting Tijdens de IJsselbiënnale vindt er een IJsselcongres voor professionals plaats waar alle partners van de IJsselbiënnale zoals de gemeentes, waterschappen en natuurorganisaties bijeenkomen rondom het thema: De ontwikkeling van een landschapsvisie voor de IJsselvallei, in het licht van de klimaatverandering/deltaprogramma. Uitgangspunten hierbij zijn: waterveiligheid, ruimtelijke kwaliteit, biografie van het landschap/identiteit. De inhoudelijke invulling van het IJsselcongres is i n handen van een aantal partners vanuit de verschillende expertisegebieden: Tauw, Het Oversticht en Geldersch Genootschap, Waterschap Vallei en Veluwe, Staatsbosbeheer, IJsselID en Kunstenlab. De vele plannen die er gemaakt worden door overheden voor dit gebied worden hierin vanzelfsprekend meegenomen. Daarnaast vragen we kunstenaars om op basis van hun eigen locatieonderzoek een aantal noties op observaties vast te leggen en zo hun eigen visie te geven op het landschap.

4 Kansen benutten om innovatieve ontwikkelingen te stimuleren In het gehele programma van de IJsselbiënnale worden bedrijven en kunstenaars uitgedaagd om met de IJsselbiënnale als aanleiding, de samenwerking te zoeken en zo in het culturele programma (zowel in de nieuw te maken kunstwerken als in andere programmaonderdelen) een verbinding te leggen. Dat kan bijvoorbeeld door het gebruiken van materialen of innovaties waarmee lokale bedrijven zich profileren. De IJsselbiënnale bestaat dus uit drie programmalijnen die samen een kwalitatief hoogstaand, dynami sch, breed, lokaal gedragen en coherent programma vormen. In de communicatie over het evenement worden al deze onderdelen gekoppeld en uitgedragen. Ook in de realisatie van speciale arrangementen wordt dit volledige programma betrokken. Inhoudelijk concept: klimatologische veranderingen in de IJsselvallei De eerste editie van de IJsselbiënnale staat in het teken van klimatologische veranderingen: De concrete aanleiding is de grootschalige verandering van het landschap in de IJsselvallei door de fysieke ingrepen vanuit het programma Ruimte voor de Rivier. De eerste landschappelijke reconstructies zijn in 2015 opgeleverd, een deel wordt in 2017 afgerond. Vaak wordt er in het kader van klimaatsveranderingen vooral gesproken over de gevolgen op grote schaal en in globale context of in het uiterste geval op nationaal niveau. Wij zijn geïnteresseerd in het inzoomen op een relatief klein gebied als de IJsselvallei: wat zijn de kansen en gevaren in dit idyllische, kleinschalige gebied bij extreme stijging van de zeespiegel, opwarming van de aarde, langere perioden van grote droogte en veel heftiger stormen? De IJsselbiënnale benadert de klimatologische veranderingen van het gebied rondom de IJssel, vanuit het nu naar de toekomst (met de kunstwerken als visies daarop), waarbij kennis en informatie uit en over het verleden meegenomen wordt. Hoe ver gaan wij met de maakbaarheid van het landschap? En betekent dat steeds opnieuw een andere loop en rol van de IJssel? Hoe leven, wonen en werken we in de verre toekomst met de rivier? We vragen kunstenaars in te gaan op oorzaken en gevolgen van klimatologische veranderingen in de IJsselvallei. Onderwerpen die aan bod kunnen komen zijn: de maakbaarheid van de natuur; het effect van hoog water of juist extreme droogte; de nieuwe kansen voor de regio en de inwoners door klimatologische veranderingen. Dit kan leiden tot kunstwerken met dromen en wensbeelden, wetenschappelijke experimenten of nietsontziende doemscenario s. Visies op innovatieve woonvormen, nieuwe diersoorten en hele andere vormen van land- of waterbouw.. IJsselbiënnale: cultuurtoerisme, doelgroepen en publieksbereik Cultuurtoerisme Naast de inhoudelijke waarde van de tentoonstelling en de maatschappelijke betekenis, willen we met dit project het (cultuur)toerisme in Oost-Nederland versterken. De IJsselvallei is in dit opzicht een relati ef onderontwikkeld gebied, zo blijkt ook uit onderzoek. De IJsselbiënnale biedt een unieke gelegenheid om het gebied onder de aandacht te brengen van een breed publiek en de IJsselstreek met daarin prachtige Hanzesteden als samenhangende regio op de kaart te zetten.

5 Publiek dat voor de IJsselbiënnale komt maakt automatisch kennis met de (historische) rijkdom van dit gebied. Hierin werken we samen met regionale marketingpartners. De IJsselbiënnale heeft de ambitie een nieuwe cultuur-toeristische trekker te worden in Oost-Nederland waarbij er allerlei kansen liggen voor verblijfsrecreatie en arrangementen. Het evenement zal zich in de zomermaanden afspelen (juni t/m september). Het publiek kan zich langs de kunstwerken verplaatsen per boot (speciale boot-arrangementen), fiets, te voet, per auto of trein. We sluiten aan bij reeds bestaande wandel - en fietsroutes en netwerken zoals het Hanzesteden-pad. Doelgroepen en bezoekersaantallen De vraag van de consument is leidend in de vrijetijdseconomie, ook in de marketingaanpak richting de cultuurconsument. Dat betekent dat we inzetten op verschillende doelgroepen met hun eigen interesses in kunst & cultuur én in andere onderwerpen en thema s. We maken hiervoor gebruik van de combinatie van het SmartAgent/Recron-model. Ondernemend paars Ingetogen aqua Creatief en inspirerend rood Cultuurzoeker Grote interesse in en actieve zoektocht naar kunst & cultuur (bv. concerten, voorstellingen, musea, educatie, monumenten) Buiten de gebaande paden, het onbekende is spannend en prikkelend. Recreatie is sport en ontspanning maar ook kunst Cultuurganger Op een ontspannen manier genieten van kunst & cultuur (bv. culturele fiets/wandel-routes en evenementen, ook wel musea) Zowel de cultuurzoeker als de cultuurganger en cultuurkijker behoren tot de beoogde doelgroep voor dit evenement. Daarnaast zullen we andere doelgroepen in de slipstream bereiken, daarop wordt de communicatiestrategie echter niet ingezet. We streven naar een bereik van bezoekers in het eerste jaar (2017), oplopend naar in de 3 e editie (2021). De grote zichtbaarheid van het project in de openbare ruimte, die ook bij een toevallige ontmoeting een verdergaand bezoek kan zorgen, draagt bij aan het verwezenlijken van deze ambitie. Hierbij is niet alleen de Nederlandse consument in beeld, maar nadrukkelijk ook de Duitse en Belgische bezoeker. Educatie Daarnaast zetten we actief in op het bereik van leerlingen via verschillende educatieve projecten. We richten ons daarbij in samenwerking met verschillende partners (onder meer Natuur en Milieu Overijssel) zowel op basisonderwijs als voortgezet onderwijs. De educatie richt zich op de kunstwerken, de natuur en de watervraagstukken in de omgeving. Een van de reeds ontwikkelde methodes die we gebruiken is de Expeditie Uiterwaard (project van NMO in Zwolle). Een belangrijk aandachtspunt is het feit dat de IJsselbiënnale zich voor een belangrijk deel tijdens de zomervakantie afspeelt en dus niet in schooltijd valt. Daarom ontwikkelen we ook een aantal activiteiten (soms bij specifieke kunstwerk-locaties) waaraan kinderen ook zelfstandig of met het gezin kunnen deelnemen. Ook digitale middelen worden ingezet om de IJsselbiënnale extra interessant te maken voor jongeren. Hierin werken we samen met Saxion, afdeling Interactive Design. In zowel het educatie aanbod als bij de informatievoorziening richting algemeen publiek zetten we nadrukkelijk ook in op het overkoepelende thema klimaatverandering en daaraan gerelateerde onderwerpen als (hoog)waterveiligheid, waterbeheer, energietransitie en duurzaamheid. Samen met de waterschappen en Rijkswaterstaat wordt dit verder uitgewerkt.

6 Bezoekersaantallen en bijdrage regionale economie In onze (conservatieve) prognose van bezoekers tijdens de eerste editie van de IJsselbiënnale, toont de berekening op basis van kengetallen een verwachte besteding van bezoekers in de regio van ca. 1,75 miljoen. Bezoekerscijfers ter vergelijking: Deventer op Stelten trekt jaarlijks tussen de en bezoekers in 4 dagen, ca. 8% hiervan bezocht in 2012 ook Hoog Water!: bezoekers. Sonsbeek werd in 2016 door mensen bezocht. Museum Het Nijenhuis ontving in bezoekers voor het kasteel én beeldentuin. Voorbeeldproject Beaufort trok tijdens de 4 e editie bezoekers bezoekers = gemiddeld 625 bezoekers/dag (uitgaand van 4 maanden, 120 dagen) uit de regio (75%) o besteden EUR 7,50 pp = EUR o besteden EUR 40 pp = EUR van buiten de regio (25%) o pp. komen 1 dag en besteden EUR 40 pp = EUR o pp. komen 2 dg (verblijven 1 nacht) en besteden pp 2 x EUR 40/dg + 1 x overnachting a EUR 40/pn = EUR 120/pp = EUR Totale besteding bij bezoekers: EUR 1,75 mio (afgerond) Duurzaamheid Vanzelfsprekend is duurzaamheid een belangrijk uitgangspunt in de hele organisatie van de IJsselbiënnale. We vragen de kunstenaars rekening te houden met duurzaamheid in de productie en plaatsing van hun werk, werken met ecologen samen voor de locatiekeuze van de kunstwerken, we zetten in op de fiets als het belangrijkste vervoermiddel waar de bezoeker het evenement mee bezoekt en ook in de productie van de communicatiemiddelen staat duurzaamheid hoog in het vaandel.

7 Organisatie en ambitie Kunstenlab heeft de afgelopen jaren een goede naam opgebouwd als projectorganisatie voor projecten in Oost-Nederland. In projecten legt het Kunstenlab consequent verbindingen tussen kunst en actuele maatschappelijke kwesties om zo de toegevoegde waarde van kunst voor andere disciplines en beleidsterreinen zichtbaar te maken. Hierdoor is de betekenis van kunst voor de maatschappij steeds opnieuw onderwerp van onderzoek en gesprek. Voorbeelden van succesvolle verbindingen die tot stand zijn gebracht zijn bijvoorbeeld het A1-project (met Ruimtelijke Ordening en Rijkswaterstaat), Ongezouten (met het bedrijfsleven), de =MEER innovatieprijs (met co-creatie tussen creatieve sector en regulier bedrijfsleven) en Hoog Water! en Festival OVERVLOED (met Ruimte voor de Rivier). In de IJsselbiënnale zal die verbinding dan ook vanzelfsprekend worden gelegd onder meer door dit als opdracht aan de geselecteerde kunstenaars mee te geven. Voor het Kunstenlab is de IJsselbiënnale een logisch vervol g in onze ontwikkeling van het afgelopen decennium. Het past bij onze ambitie om regionaal een rol van belang te spelen en in onze missie: Vanuit onze passie voor de kunst ontwikkelen we actief initiatieven om de productie van kunst te bevorderen en (ook experimentele) kunst blijvend onder de aandacht van het publiek te brengen. We benutten zo onze centrale en bijzondere positie in Overijssel (en Oost-Nederland) om een breed publiek te betrekken bij hedendaagse beeldende kunst. Hiermee willen we bijdragen aan het collectieve besef hoe belangrijk kunst en cultuur is, en een samenleving stimuleren waarin de kunst én haar makers als vanzelfsprekende en essentiële onderdelen worden gewaardeerd. Het is bijzonder om te merken hoe onze wijze van werken nu, tijdens de organisatie van de IJsselbiënnale, resulteert in zeer groot (financieel) draagvlak en vertrouwen bij tal van partners, vooral ook buiten de cultuursector. Voor de IJsselbiënnale wordt een aparte stichting opgericht. Deze stichting werkt in de IJsselbiënnale samen met tientallen andere partners in de regio, zowel op inhoudelijk als organisatorisch gebied. In personeel opzicht bestaat het team IJsselbiënnale voor een belangrijk deel uit de ervaren teamleden van het Kunstenlab, aangevuld met een extern projectleider en een aantal nieuwe collega s die op basis van specifieke deskundigheid zijn ingehuurd. Planning De organisatie van een dergelijk groot evenement vraagt om een lange voorbereidingstijd. In september zijn we op basis van de tot dan toe gedane toezeggingen (50% van de begroting is gedekt) gestart met de organisatie. We hebben 3 scenario s gemaakt die uitgaan van 75, 90 of 100% van de begroting. Eind maart moet duidelijk zijn of scenario 2 of 3 haalbaar zijn. Eind april valt het besluit welk scenario er definitief wordt uitgerold. Dit is vooral van invloed op de inzet van communicatiemiddelen, eventuele extra budgetten voor kunstenaars en aanvullende programmaonderdelen. November december: Januari april: kunstenaars ontwikkelen plannen Selectie vormgevers, opzetten communicatiecampagne Concreet maken partnerprogramma 2 e lijn Uitnodigen partners voor 3 e programmalijn Opzetten nieuwe stichting Fondsenwerving Sponsorwerving vergunningentraject buitententoonstelling Communicatie voorbereidingsfase Lancering website Concreet maken programmalijn 3

8 Uitzetten routes Fondsenwerving Sponsorwerving Werving vrijwilligers Eind april: fondsenwerving rond GO voor scenario 1, 2 of 3 Start realisering kunstwerken Samenstelling communicatiemiddelen evenement Communicatie met alle doelgroepen Organisatie evenement, opening, sluiting 1 e helft juni: plaatsing kunstwerken Realisering alle communicatiemiddelen Communicatie met alle doelgroepen Inrichting informatiepunten Bewegwijzering 14 juni: openstelling buitententoonstelling 23 juni: feestelijke opening Medio juni 24 september: September november: evenement loopt Communicatie Bijsturen in organisatie, communicatiemiddelen, publieksstromen etc. indien gewenst, aansturing vrijwilligers Sponsorevenementen Educatief programma afbouw evenement Vaststelling resultaten (publieksbereik, waardering, inhoudelijk, financieel) After movie communicatie resultaten evaluatie intern Evaluatie met alle partners Financiële afwikkeling Financiële verantwoording en verantwoording prestatieafspraken Conclusie voor editie 2019 Stappenplan editie 2019 (indien conclusie positief)

9 Bijlage 1: Positionering binnen vergelijkbare culturele activiteiten in de wijde regio In Nederland en onze buurlanden zijn er de afgelopen jaren veel buitententoonstellingen ontwikkeld, met meestal een repeterend karakter. Denk aan Sculptura (Münster, Dld, elke 5 jaar), Emscherkunst (Essen, Dld, elke 3 jaar), Sonsbeek (Arnhem, onregelmatig, in principe elke 4 jaar), Beaufort (Belgische kust, elke 3 jaar), Watou (België, jaarlijks, laatste editie heeft dit voorjaar plaatsgevonden), Beelden op de Berg (Wageningen, elke 5 jaar), Den Haag Sculptuur (Den Haag, jaarlijks), ArtZuid (Amsterdam, elke 2 jaar) en de Lustwarande (Tilburg, jaarlijks). Enkele tentoonstellingen hebben een kort en daardoor festivalachtig karakter, de meeste staan echter gedurende de hele zomer, wat een zeer positief effect heeft op de bezoekersaantallen. Zowel voor de media is dit aantrekkelijker om aandacht aan te besteden, maar ook de mond-totmondreclame gaat dan meewerken. De meeste tentoonstellingen die we hiervoor noemen zijn compact als het gaat om het gebied waarin de tentoonstelling zich bevindt. Hierdoor zijn ze in één dag of dagdeel te bezoeken. Dit is overzichtelijk, maar heeft vrijwel geen effect op meerdaagse verblijf in de regio. Het meest vergelijkbaar qua geografische spreiding en tentoonstellingsduur, zijn Emscherkunst en Beaufort. Opvallend is dat bij veel van deze projecten de kunstwerken niet echt een relatie aangaan met hun omgeving en dan ook niet (altijd) specifiek voor de locatie zijn gemaakt. Ook hierin is Emscherkunst een uitzondering: de locatie is altijd het uitgangspunt is voor het kunstwerk. Een ander project dat op dit moment in ontwikkeling is en dat gelijkenis vertoont met de IJsselbiënnale is het Oeverproject ( Dit project gaat ook in op waterveiligheid en zet kunst in ter profilering van het gebied én het vraagstuk. Belangrijk onderscheid is echter dat de inspiratie voor de kunstwerken vooral voortkomt uit de industriële vormgeving. Into Nature (afgelopen zomer in Drenthe te zien) is vergelijkbaar qua uitgestrektheid van het geografische gebied en de mix tussen een buitententoonstelling en programma in musea. Onderscheidend hiervan is de maatschappelijke relevantie van het thema van de IJsselbiënnale en de daaruit voortvloeiende inhoudelijke samenwerking met niet-culturele partners. De buitententoonstellingen voorzien duidelijk in een behoefte (tussen de tot bezoekers per editie, afhankelijk van de duur) en richten zich op bezoekers die hiermee het kijken naar kunst combineren met de beleving van de stad, het park of de regio, meestal te voet of per fiets. Juist deze combinatie is aantrekkelijk en zorgt vooral in de zomermaanden voor veel publieke aandacht: niet alleen vanuit eigen regio, maar juist ook van toeristen (uit eigen land en daar buiten). De IJsselvallei heeft hierin een uitzonderlijke kwaliteit te bieden door het natuurschoon, in combinatie met prachtige, cultuurhistorische plaatsen die door hun maat zeer toegankelijk zijn. In Nederland zijn er relatief weinig projecten van deze omvang en van het kwalitatieve niveau dat we nastreven. Kunstwegen is een permanente beeldenroute langs de Vecht, en loopt tot in Nordhorn. We zien echter dat het juist voor een permanente route lastig is voldoende aandacht te genereren bij het publiek: er is relatief weinig nieuwswaarde. We constateren dan ook dat het concept van de IJsselbiënnale een aantal unieke kwaliteiten in zich verbindt: kwalitatief hoogwaardige kunstwerken die specifiek voor de locatie zijn gemaakt; een relatief lange route (waardoor meerdaags verblijf of herhaald bezoek noodzakelijk is om alles te zien: goed voor recreatieve sector); een prachtig afwisselend landschap dat nog niet zo bekend is en waar het aangenaam verblijven is (goed voor regiobranding); link met de Hanzesteden (en de internationale Hanzedagen in Kampen, juni 2017); kunstroute beleefbaar met veel verschillende vervoersmiddelen: te voet, per fiets, per auto, per trein en vanaf het water (goed voor diverse interessegebieden bezoekers);

10 lange doorlooptijd van het project (3-4 maanden) waardoor de uitgangspunten voor mediaaandacht en publieksbereik optimaal is; combinatie tussen internationale tentoonstelling als stevige ruggengraat en volop ruimte voor lokale extra culturele activiteiten; dichtbij Duitsland voor internationaal bezoek; Link met actuele thema s (zoals Ruimte voor de Rivier in de 1 e editie); Nauwe samenwerking met relevante partners rondom dit thema.

11 Bijlage 2: deelnemende kunstenaars Benjamin Bergmann (Duitsland) Levi van Veluw Marieke de Jong Jasper Niens Kathrin Schlegel (Duitsland) Filip Jonker Peter de Cupere (België) (Meester) Paolo Grassino (Italië) Peter Ojstersek (Zweden) Maze de Boer Jeroen van Westen (Meester) Tea Makipaa (Finland) Spacecowboys (Albert Dedden en Paul Keizer) Robbert van der Horst John Bijnens (België) (gezel-peter de Cupere) Atelier Veldwerk Groenewoud & Buij Aeneas Wilder (Engeland) Observatorium Nathalie Bruys Tue Greenfort (Denemarken) Paul de Kort Anne ten Ham Janina Schipper (gezel-jeroen van Westen) Tanja Smeets Paul Segers Lobke Meekes

12 Bijlage 3: Partners IJsselbiënnale (stand december 2016) Marketing 1. Marketing Oost 2. Hanzesteden Marketing 3. Salland Marketing 4. Visit Veluwe 5. Achterhoek Marketing 6. VVV Deventer 7. Ronduit Hattem 8. Stichting Recreatie Deventer Buiten 9. Visit Eerbeek Brummen 10. Stichting Zutphen Promotie Cultureel programma 11. Beeldenpark Anningahof 12. Stedelijk Museum Kampen 13. Stedelijk Museum Zwolle 14. Deventer Verhaal 15. Stedelijk Museum Zutphen 16. Voermanmuseum (Hattem) 17. Museum MORE, Museum voor Modern Realisme (Gorssel) 18. Natuurderij Keizersrande 19. Kunstroute Schelle Oldeneel 20. Wilpse Kerk 21. Deventer Schouwburg 22. Architectuurcentrum Rondeel 23. Lucy in the Sky 24. Saxion 25. Saxion Studium Generale 26. Theaterschip 27. Historisch Centrum Overijssel 28. De Jonge Honden 29. Kunstgemaal 30. Kunstbunker 31. Gelderse Studiekring Ruimtelijke Ordening 32. Het Oversticht 33. Geldersch Genootschap 34. Het Koelhuis (Zutphen) 35. De IJsselstroom Water, landschap, ruimtelijke ordening 36. Natuur en Milieu Overijssel 37. Stichting IJssellandschap 38. Landschap Overijssel 39. Stichting IJsselhoeven 40. IJsselID 41. Staatsbosbeheer 42. CleantechRegio 43. Waterschap Drents Overijsselse Delta 44. Waterschap Vallei en Veluwe 45. Waterschap Rijn en IJssel

13 46. Rijkswaterstaat 47. Witteveen+Bos 48. Tauw 49. BPD Gemeenten en provincie 50. Gemeente Doesburg 51. Gemeente Rheden 52. Gemeente Bronckhorst 53. Gemeente Brummen 54. Gemeente Zutphen 55. Gemeente Voorst 56. Gemeente Lochem 57. Gemeente Deventer 58. Gemeente Olst-Wijhe 59. Gemeente Epe 60. Gemeente Heerde 61. Gemeente Hattem 62. Gemeente Zwolle 63. Gemeente Kampen 64. Provincie Overijssel