Bossen. Natuurwetgeving. Bossen. Bossen. Cases: wat is bos? Bossen 21/03/2017. Wat is bos? 1854: Boswetboek CURSUS. 1980: regionalisering

Transcriptie

1 CURSUS 1854: Boswetboek Natuurwetgeving Natuurmanagement Basis Deel bos 1980: regionalisering 1990: Bosdecreet 13 juni 1990, BS 28 september 1990 Project wetsintegratie: geïntegreerd Natuurdecreet (waarin bepalingen Bosdecreet zijn opgenomen) zijn multifunctioneel Cases: wat is bos? Wat is bos? Art. 3 BD: grondoppervlakten waarvan de bomen en de houtachtige struikvegetaties het belangrijkste bestanddeel uitmaken, waartoe een eigen fauna en flora behoren en die één of meer functies vervullen Geen link met ruimtelijke ordening (kleurtjes op de plannen zijn van geen tel)!!! (c) Kurt De Meulemeester 1

2 21/03/2017 Cases: wat is bos? Cases: wat is bos? (c) Kurt De Meulemeester Cases: wat is bos? Cases: wat is bos? Altijd bos: Kaalvlakten (na kaalkap, voor herplanting) die tot het bos blijven behoren Niet-beboste oppervlakten die nodig zijn voor het behoud van het bos: boswegen, brandwegen, aanpalende of binnen bos gelegen stapelplaatsen, ambtswoningen, Grienden Houtakkers van populier en wilg - uitgezonderd KOH buiten de ruimtelijk kwetsbare gebieden Gagelstruweel Grienden: bos met moerasachtige ondergrond Aanplantingen met naaldbomen > 4 m Hakhout Struwelen Geen minimum oppervlakte! Wilgenbos Hakhoutbos 2

3 Nooit bos: Fruitboomgaarden en fruitaanplantingen Sierbeplantingen en plantsoenen Boom- en sierstruikkwekerijen en arboreta die buiten bos gelegen zijn Aanplantingen met kerstbomen (<4m) KOH buiten RKG Wissenteelt waarvan bovengrondse biomassa periodiek tot max. 3 jaar na de aanplanting of vorige oogst in zijn totaliteit geoogst wordt Agroforestry Soms bos: Pas aangeplant bos of jonge zaailingen: 50% bedekking of min. 2500/ha Open plekken: max. 3 ha en voor helft omgeven door bos Tuinen en parken Lijnbeplanting, houtkanten, dreven en met bomen begroeide langwerpige percelen Perceel met bomen: bedekkingsgraad > 50% Geen minimum oppervlakte! Activiteiten in bossen Activiteiten in bossen: Tenzij: machtiging ANB en/of toestemming beheerder Activiteiten in bossen Verboden (art. 20, 30, 96, 97, 99) : ingrijpende wijzigingen en beschadigingen van de bodem, de strooisel-, kruid-, of boomlaag (art. 96); strooisel te verwijderen (in openbaar en privé-bos); het dode hout, op de grond liggend of nog aan de stam bevestigd, te verwijderen; knoppen, scheuten, twijgen, bloeiwijzen, kegels, vruchten, zaden te verzamelen en te verwijderen; bomen op te snoeien; keten, loodsen en alle andere constructies en verblijfsgelegenheden op te richten, en tenten en woonwagens, al dan niet op wielen, te plaatsen, met uitzondering van die welke vereist zijn voor het beheer en de bewaking van de bossen en voor de veiligheid en het welzijn van de personen die op rechtmatige wijze in het bos aanwezig zijn (in openbaar en privé-bos); reclame aan de bomen te bevestigen, reclameborden te plaatsen en onverschillig welk ander middel van commerciële reclame te gebruiken (in openbaar en privé-bos); de rust in het bos en van de bezoekers op welke wijze ook te verstoren (in openbaar en privé-bos); resten, vuilnis en afval, van welke aard ook, achter te laten buiten de daartoe ter beschikking gestelde verzamelplaatsen, met uitzondering van houtafval en boomschors die achterblijven na een toegestane exploitatie (in openbaar en privé-bos); dieren te houden binnen omheiningen (in openbaar en privé-bos); bomen te beschadigen, planten weg te nemen, uit te rukken of af te snijden (in openbaar en privé-bos); onverschillig welk voorwerp dat tot de uitrusting van het bos behoort te vernielen, te beschadigen, te verplaatsen en te misbruiken (in openbaar en privé-bos); prikkeldraad aan te brengen en/of in stand te houden in en om de bossen, tenzij anders voorzien in het beheersplan (in openbaar en privé-bos); planten of onderdelen van planten te verwijderen; opgravingen of extracties van materiaal uit de bodem of uit de ondergrond te verrichten; werkzaamheden uit te voeren die niet in het beheersplan zijn opgenomen en die van aard zijn wijzigingen aan te brengen in de mineralogische en paleontologische sites, de archeologische grondvesten, het landschap, het reliëf, de natuurlijke waterhuishouding, de bodemvruchtbaarheid, de zuiverheid en het regime van de waterlopen, de vegetatie en de inheemse organismen; dieren en planten te introduceren; vuur te maken behalve wanneer zulks nodig is als beheermaatregel, als fytosanitaire maatregel bij wet verplicht of als onderdeel van een wetenschappelijk experiment; bronnen, veen- of turflagen te wijzigen; dieren en planten te verdelgen, dieren te verplaatsen of te vangen, hun jongen, eieren, nesten of schuilplaatsen te storen. pesticidente gebruiken; meststoffente gebruiken, behalve het opbrengen van stalmest in het kader van de bemesting van de plantput bij bosaanplanting. Activiteiten in bossen Activiteiten in bossen Activiteiten in bossen: sociale functie natuurbeleving en educatie, de toegankelijkheid met oog op recreatie, de rol van het terrein voor de algemene landschapszorg, het beheer van onroerend erfgoed en voor het wetenschappelijk onderzoek. 3

4 Pr incipiële toegankelijkheid Pr incipiële toegankelijkheid Volgende terreinen zijn toegankelijk voor de voetgangers op de openbare en private wegen: 1. Een openbaar natuurterrein 2. Een bos 3. Een natuurterrein dat werd aangekocht (of waarop een zakelijk recht werd verworden) met financiële tussenkomst van de overheid Voetganger: gewone voetganger, rolstoelgebruikers en fietsers < 9 jaar Wegen niet verlaten tenzij in bepaalde zones of tenzij het toegelaten is volgens de TR: Pr incipiële toegankelijkheid Speelzone: voor jongeren <18 jaar en hun begeleiders Deze terreinen kunnen door de beheerder ook geheel of gedeeltelijk ontoegankelijk worden gesteld m.u.v. de openbare wegen. voor bepaalde of onbepaalde duur voor één of meerdere categorieën gebruikers. Ontoegankelijkheid duidelijk zichtbaar aangeduid Openbare natuurterreinen, of terreinen die verworven zijn met financiële tussenkomst van de overheid, kunnen niet ontoegankelijk gesteld worden, tenzij: opgenomen in goedgekeurd TR; noodzakelijk voor openbare veiligheid; noodzakelijk voor bescherming inheemse dier- en plantensoorten; beheerwerken waarbij veiligheid bezoekers niet gegarandeerd kan worden; tijdens jacht- en bestrijdingsactiviteiten. Geen enkele vorm van gemotoriseerd verkeer toegelaten tenzij op de openbare wegen die ingericht zijn voor het gewone gemotoriseerde verkeer en in hoofdzaak bestemd zijn als doorgangsweg. Uitzonderingen: beheeractiviteiten toezicht en opsporing garanderen veiligheid bijzondere omstandigheden (TR) bereikbaarheid onroerende goederen. 4

5 21/03/2017 Toegankelijkheid op maat van een gebied: De toegankelijkheidsregeling (TR) De toegankelijkheidsregeling (TR) Beschrijft de vormen van recreatie die toegestaan zijn Bestaat uit tekstgedeelte + kaart Opgemaakt door beheerder(s) met toestemming eigenaar TR mag niet strijdig zijn met inhoud van het natuurbeheerplan of bepalingen van het ND Hoeft niet voor terreinen waar toegankelijkheid beperkt blijft tot principiële toegankelijkheid en voor private ontoegankelijk gestelde terreinen Procedure: aanvraag advies ANB/ CBS/ jeugdraad VR beslist Activiteit organiseren: Risicovol: Indien men als voetganger de wegen wenst te verlaten (tenzij speelzone, bivakzones, hondenzones, vrij toegankelijke zones bepaald in TR) Grootschalige activiteiten op de wegen met een verwachte deelname vanaf (inclusief toeschouwers): mountainbikers, cyclocrossers of veldrijders - 25 ruiters - 10 menners of mushers Paintball, airsoft en lasergame Geocaches op meer dan 3 m van de toegankelijke wegen 5

6 Pr incipiële toegankelijkheid Voor beeld Een wandelclub wil op een stralende zondag in het voorjaar een geleide wandeling met honden organiseren. Men verwacht 125 deelnemers en 50 honden. De club wil een parcours van 5 km afleggen door een groot domeinbos op de toegankelijke wegen in het bos. Na de wandeling laten ze de honden vrij ravotten in de hondenzone. Wat doet de wandelclub best in dit geval? Bespreek. Voor beeld Voor beeld Een wandeltocht (al dan niet met honden) waarbij men op de paden blijft (behalve in de vrij toegankelijke zones) is een niet-risicovolle activiteit (ook al is men met meer dan 100 deelnemers, toeschouwers inclusief) principiële toegankelijkheid! ANB vraagt activiteiten te melden binnen natuurdomeinen, zodat ze o.a. de activiteiten kan spreiden. ANB zal hierop een toestemming geven aan de aanvrager om de activiteit te organiseren. Hierbij zal zij op een aantal wettelijke bepalingen wijzen: Indien er gebruik maakt wordt van wegmarkeringen dan moeten die bestaan uit verwijderbare materialen, gebruik van materialen zoals verf en spuitbussen is niet toegestaan. Op de wegmarkeringen moeten de datum van de activiteit, de naam van de organisatie en de naam en contactgegevens van de verantwoordelijke zijn aangebracht. Wegmarkeringen mogen geen schade aan de bosinfrastructuur of de vegetatie veroorzaken, het gebruik van scherpe materialen zoals nagels en nietjes is niet toegestaan. Elastiek en touw rondom de boom zijn bijvoorbeeld wel toegestaan. De wegmarkeringen moeten binnen de 24 uur na de activiteit verwijderd worden. Reclame op de wegmarkeringen is niet toegestaan zonder voorafgaande machtiging (voor bossen gebaseerd op artikel 97 van het Bosdecreet van 13 juni 1990 en voor natuurreservaten gebaseerd op artikel 35, 2, 4 ). De beheerder (ANB) verwijdert wegmarkeringen die niet voldoen aan deze voorwaarden. Honden moeten steeds aan de leiband gehouden worden en mogen de wegen niet verlaten. Het is niet toegelaten afval of vuilnis achter te laten, noch vuur te maken. Rust en stilte mogen niet verstoord worden. Andere bezoekers mogen niet gehinderd worden. Onderrichtingen van de boswachters moeten worden opgevolgd. Er mag geen commerciële activiteit plaatsvinden. Het Hallerbos met zijn hyacinthenpracht geeft in het voorjaar aanleiding tot heel wat aanvragen voor filmopnames in de bossen. Maar ook op andere momenten willen filmstudio s al eens wat plaatjes inblikken in het bos. In deze fictieve case wil Studio 100 kabouter Plop en Kwebbel filmen terwijl ze picknicken onder de bomen. Ze plannen dit te doen op 2 bepaalde dagen in de zomer. Moet Studio 100 hiervoor iets aanvragen of doen ze maar? Voor beeld Voor beeld Aangezien Plop en Kwebbel zich van de paden begeven, risicovolle activiteit die zal plaatsvinden in een domeinbos. Studio 100 moet dus een toestemming aan de beheerder en machtiging vragen aan het ANB. Aangezien ANB beheerder is, volstaat de machtiging ook als toestemming van de beheerder. Studio 100 vraagt dus een machtiging aan. De boswachter zoekt op het terrein een plaats waar het minst schade aan de natuur wordt toegebracht. In haar machtiging zal het ANB dan ook duidelijk vermelden dat: de activiteit enkel mag plaatsvinden op de 2 bepaalde dagen; specifieke afspraken met betrekking tot de opnames op voorhand gemaakt moeten worden met de boswachter; alle voertuigen op de verharde wegen moeten blijven; kwetsbare zones niet betreden mogen worden (situatieafhankelijk, bv. beekoevers en natte zones); markeringen uit verwijderbare materialen moeten bestaan en het aanbrengen ervan geen schade aan de bosinfrastructuur of vegetatie mag veroorzaken, die markeringen mogen ten vroegste de dag voor de opnames aangebracht worden en moeten binnen de 24 uur na de activiteit verwijderd worden; er mag geen schade worden toegebracht aan infrastructuur, vegetatie en bomen; het is niet toegelaten afval of vuilnis achter te laten; vuur maken in functie van de opname is enkel toegelaten als de brandweer aanwezig is; rust en stilte mogen niet verstoord worden; andere bezoekers mogen niet gehinderd worden; onderrichtingen van de boswachters moeten worden opgevolgd. Stel dat Studio 100 dit in de schoontijd had willen doen, dan kan de activiteit geweigerd worden of bepaalde voorwaarden worden opgelegd. 6

7 Oefening Signalisatiebord ontoegankelijkheid: teken het signalisatiebord dat op legitieme wijze een privaat terrein ontoegankelijk stelt. Oefening Barbecue op de speelberg: Jan en An willen graag barbecueën op de speelberg in het Meerdaalwoud. Zoek uit onder welke voorwaarden zij dit mogen doen. Bij het betreden van het bos ziet Jan paddenstoelen die perfect bij zijn gegrilde biefstuk zouden passen. Mag hij deze plukken? Aangezien Jan verwacht een pintje te veel te drinken, neemt hij voor alle zekerheid zijn tentje mee. Zoek uit of Jan mag kamperen en indien wel: waar mag het en onder welke voorwaarden moet dit gebeuren? Oefening Bomen kappen in bossen Barbecue op de speelberg, uit het TR halen we: Er werden een aantal vrij toegankelijk zones afgebakend. Het betreft o.a. het arboretum en de ligweides van de Speelberg. De openbare barbecues op de Speelberg mogen uitsluitend worden gebruikt onder de volgende voorwaarden: 1. onder permanent toezicht van minstens één meerderjarige begeleider; 2. de nodige brandpreventievoorzieningen zijn aanwezig en bruikbaar (brandblusapparaat, zand); 3. er wordt uitsluitend vuur gemaakt met houtskool; 4. de ter plekke geafficheerde richtlijnen moeten strikt worden opgevolgd; 5. het Agentschap kan het gebruik van de barbecues ten allen tijde verbieden. In de bivakzones is het uitsluitend aan gebruikers en tijdens de duur van hun verblijf toegelaten om een klein vuur te maken en dit uitsluitend in de daartoe voorziene vuurkomen onder de volgende voorwaarden: 1. onder permanent toezicht van minstens één meerderjarige begeleider; 2. de nodige brandpreventievoorzieningen zijn aanwezig en bruikbaar zijn (brandblusapparaat, zand en of water); 3. het Agentschap of de lokale brandweer kan het vuur ten allen tijde verbieden; Onderscheid tussen: Kappen in het kader van regulier bosbeheer: bos blijft bos Ontbossing: bos krijgt andere bestemming Het verzamelen van vruchten en noten voor persoonlijk, niet-commercieel gebruik wordt toegelaten in alle speelzones en in de vrij toegankelijke zones. De dagelijks toegelaten hoeveelheid bedraagt per persoon maximaal 0.5 kg. Bomen kappen in bossen Kappingen in het bos (bosbeheer: bos blijft bos): Kapmachtiging! Uitzonderingen: Bomen kappen in bossen kapping opgenomen in een goedgekeurd (uitgebreid of beperkt) bosbeheerplan de onverwijlde kapping: om veiligheidsredenen schriftelijke melding met motivering ANB binnen de 24 uur na start van de kap om sanitaire redenen schriftelijke melding met motivering ANB minstens 14 dagen voor aanvang binnen 6 maanden: voorstel herstelmaatregelen 7

8 Bosbeheerplan? Bosbeheerplan = document met het geheel van maatregelen om de functievervulling van bos te verwezenlijken, uitgaande van de bestaande toestand, de vooruitzichten en de nagestreefde doelstellingen. Bomen kappen in bossen Kaalslagen(Art BD) Enkel toegelaten als opgenomen in goedgekeurd beheerplan of mits machtiging van het Agentschap Andere werkzaamheden (Art. 96 & 97 BD) In alle bossen kunnen werkzaamheden, die wijzigingen van de fysische toestand voor gevolg hebben, slechts als opgenomen in goedgekeurd beheerplan of na machtiging van het Agentschap. ANB: toezicht afwijking enkel mits voorafgaande machtiging ANB Subsidies voor de opmaak van een UBBP Oefening: ka pma cht iging Oefening: ka pma cht iging Oefening 2 Linde Vaneyck, boseigenaar ferrarisbos 1,7 ha gelegen recht tegenover haar woning in de Kortrijksestraat 517A te Oostkamp. Kadastrale gegevens: Oostkamp, 5 de afdeling/ruddervoorde, sectie F, perceel 0366/00E000 (CaPaKey 31025F0366/00E000). Wil: stevige dunning uitvoeren ( > de helft uitdunnen) + Amerikaanse eiken inplanten, een pad aanleggen en een open plek maken om een hot tub op te plaatsen. Oefening 2 Vul aanvraag kapmachtiging in Beoordeel de aanvraag als boswachter/beleidsadviseur van ANB Vul aanvraag kapmachtiging in Beoordeel de aanvraag als boswachter/beleidsadviseur van ANB Ontbossen = iedere handeling waardoor een bos geheel of gedeeltelijk verdwijnt en aan de grond een andere bestemming of gebruik wordt gegeven. BD Art. 90bis Ontbossing = verboden tenzij in een aantal uitzonderlijke gevallen mits bekomen van een omgevingsvergunning én mits boscompensatie. Bovendien: ontheffing (en afwijking in geval MKWB) op het verbod is mogelijk. Bos verdwijnt! Ontbossingsverbod = relatief verbod 8

9 zonevreemde bossen zonevreemde bossen Meest Kwetsbare Waardevolle (MKWB) (art. 90ter BD) zonevreemde bossen geïdentificeerd a.d.h.v. multicriteria-analyse: 1. oppervlakte:; 2. biologische waarde; 3. historiek van het bos; 4. ligging t.o.v. ruimtelijke structuren inzake bos en natuur; 5. weging t.o.v. de basiskaart van de inventaris van potentieel waardevolle bossen in Vlaanderen, uitgevoerd door INBO MKWB: afwijking ontbossingsverbod Ontbossen Meest Kwetsbare Waardevolle (MKWB): verboden tenzij afwijking verleend door voltallige VR (middels BVR) aanvraag op gemotiveerd en individueel verzoek + voorstel compensatie (aanvraag ontvankelijk en volledig: 14 d) VR beslist om af te wijken na advies ANB (beslissing binnen 3 maand) Afwijking bekomen aanvraag omgevingsvergunning ontbossing ontwerpkaart voorlopige vaststelling door VR + openbaar onderzoek van 60 dagen Art. 90bis BD: uitzonderingen ontbossingsverbod Voor ontbossingen van bossen niet gelegen binnen de afbakening van de Meest Kwetsbare Waardevolle MKWB: omgevingsvergunning tot ontbossing kan uitzonderlijk worden toegekend voor: - ontbossingen voor werken van algemeen belang - ontbossingen in woon- en industriegebied of gelijkgestelde zones - ontbossingen op uitvoerbare delen van een niet vervallen vergunde verkaveling - ontbossingen in functie van de natuurdoelen (IHD s) op voorwaarde dat die ontbossing is opgenomen in een goedgekeurd beheerplan. Voor andere ontbossingen ontheffing mogelijk op individueel en gemotiveerd verzoek (aanvraag bij Minister). Werken van algemeen belang? Vergunningen/bvrvergunningenalgemeenbelangbouwmeester Werken, handelingen en wijzigingen beschouwd die betrekking hebben op: 1 openbare wegen; 2 openbare spoorwegen; 3 openbare waterwegen 4 de openbare elektrische leidingen; 5 de openbare leidingen voor het vervoer van specifieke vloeibare stoffen en gassen; 6 de infrastructuren en leidingen op het grondgebied van twee of meer gemeenten; 7 de gebouwen en constructies opgericht voor het gebruik of de uitbating door de overheid of in opdracht ervan. [ ] 10 scholenbouwprojecten [ ] 9

10 Een omgevingsvergunning voor ontbossen of een omgevingsvergunning voor verkavelen van gronden kan niet worden verleend zonder compensatie: - in natura (zelf of een derde) - financieel - of door een combinatie van beide Iedere ontbossing van meer dan 3 ha moet in natura gecompenseerd worden. Compensatievoorstel = voorwaarde bij de omgevingsvergunning. Berekening boscompensatie: Boscompensatie in natura = Ontboste oppervlakte in m²* BCF Boscompensatie financieel = Ontboste oppervlakte in m² * BCF * 1,98 3,5/m² Boscompensatiefactor (BCF): Factor 1: niet-inheems loofbos of naaldbos (grondvlak niet-inheems loofbos of naaldbos > 80%) Factor 1,5: gemend bos (20% < grondvlak inheems loofbos < 80%) Factor 2: inheems loofbos (grondvlak inheems loofbos > 80%) Factor 3: Europees te beschermen (bos)habitat Compensatie in natura: Bestemming: groen-, natuurontwikkelings-, park-, buffer-, bos-, bosuitbreidingsgebied, agrarisch gebied, recreatiegebied, gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen of een vergelijkbare bestemming. Nodige vergunningen (zie deel planten )! Moet gerealiseerd zijn 2 jaar na datum waarop stedenbouwkundige vergunning gebruikt mag worden. 25 jaar in stand houden! Plantplan goedgekeurd door ANB. 30 dagen voor realisatie: melden ANB. Compensatie financieel: Bijdrage storten in compensatiefonds van de Vlaamse Overheid. Betalen binnen 4 maand na datum waarop de omgevingsvergunning gebruikt mag worden. Procedure Bevoegdheden ANB: Niet bindende adviesbevoegdheidm.b.t. ontbossing eventueel gekoppeld aan voorwaarden; Beslissingsbevoegdheidover het compensatievoorstel. Het door ANB goedgekeurde of aangepaste compensatievoorstel wordt als bindende voorwaarde i.d. vergunning opgenomen. De goedkeuring van het compensa\evoorstel guns\g advies voor de ontbossing! 10

11 Procedure Aanvraag ontheffing: Aangetekend aan Agentschap voor Natuur en Bos Grondige motivatie Beschrijvende nota: ecologische evaluatie + voorgestelde maatregelen ter naleving zorgplicht ND Ontbossing in SBZ: passende beoordeling Ontbossing > 3 ha: MER O ef eni ng: bosbehoud Villa in bosrijke omgeving (bestemming: woongebied). Aantal bomen over een oppervlakte van 114 m² kappen in de tuin van 2334 m². vergunningen? formulieren invullen en bespreken Minister beslist, indien toegekend aanvraag omgevingsvergunning voor ontbossing! 11