DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK BIJ S.B.O. DE WISSEL

Transcriptie

1 DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK BIJ S.B.O. DE WISSEL Plaats : Hoorn BRIN-nummer :OORU Onderzoek uitgevoerd op : 24 juni 2010 Rapport vastgesteld te Groningen op 24 september 2010 HB /2 documentnummer:

2 Pagina 2 van 12

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 5 2. BEVINDINGEN 7 3.TOEZICHTARRANGEMENT 12 Pagina 3 van 12

4 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 24 juni 2010 een onderzoek uitgevoerd op s.b.o. DeWissel naar aspecten van kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Scholen waarvoor de inspectie geen risicoanalyse kan opstellen omdat geschikte opbrengstgegevens ontbreken, worden in principe om de twee jaar bezocht. Op dit moment ontbreekt het aan een nieuwe norm voor de opbrengstgegevens, wat om een nuancering van het eerdere oordeel vraagt. Het doel van dit onderzoek is eventuele tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs op de school vast te stellen. In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan enkele wettelijke vereisten voldoet. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van enkele verplichte onderdelen in de schoolgids en het schoolplan, die in het kader van het programmatisch handhaven zijn gecontroleerd. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten meerjarenplanningen, projectplan Lisbo en een tevredenheidsonderzoek personeel/management. Ook aanvullende vragenlijsten zijn bij de analyse betrokken Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen: Orka's (groep 8), Hippo's (groep 7), Krakelingen (groep 6), Indianen (groep 5), Giraffen (groep 4), Panters (groep 3), Eekhoorn (groep 1/2). Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met de directie, de intern begeleider en de leraren. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag. Tijdens het onderzoek zijn meerdere indicatoren beoordeeld van de volgende aspecten: opbrengsten, leerstofaanbod, tijd, schoolklimaat, didactisch handelen, afstemming, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg. Gegevens uit het zelfevaluatiedocument zijn voor de inspectie aanleiding geweest om oordelen op kernindicatoren 4.3 alleen te verifiëren. Pagina 5van12

5 Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek over de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten weergegeven. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 6van12

6 2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: slecht onvoldoende voldoende goed niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Bij wet- en regelgeving is in de waardering tot uitdrukking gebracht of de school wel (ja) of niet (nee) voldoet aan de genoemde wettelijke vereisten. Opbrengsten * (sbo) De resultaten van de leerlingen aan het eind van de speciale basisschool liggen ten minste op het niveau dat op 9 grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.3 De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van 8 jaar. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een m niveau dat mag worden verwacht. Leerstofaanbod * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2* De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in deverschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4* De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 2.5 De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen. Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 3.2 De school heeft voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde onderwijstijd gepland conform het landelijk gemiddelde van scholen met een vergelijkbare leerlingenpopulatie. Pagina 7 van 12

7 Schoolklimaat De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school. 4.3 Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school. 4.4 De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.5 Deschool heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school. 4.6 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op de afhandeling van incidenten in en om de school. 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met eikaar en anderen omgaan. m Didactisch handelen * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Afstemming. Begeleiding Zorg 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 7.1* De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. 7.3 (sbo) Deschool stelt bij plaatsing voor iedere leerling een ontwikkelingsperspectief vast. 7.4 (sbo) Deschool volgt of de leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperspectief en maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzen. 8.1 Deschool signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Opbasis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3* De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 Deschool evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitszorg Deschool heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie Deschool evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 Deschool evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 Deschool werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 Deschool borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 Deschool verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. 9.7 Deschool draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. 9.8 Deschool waarborgt de sociale veiligheid voor leerlingen en personeel. Pagina 8 van 12

8 Wet- en regelgeving NI Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 16 en 13). N2 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 16 en 12). N3 Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 19). N4 Degeplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WPO, art. 8). De norm indicatoren zijn aangegeven met een asterisk*. ja nee Pagina 9 van 12

9 2.2 Beschouwing Algemeen beeld Evenals bij het periodiek kwaliteitsonderzoek in 2006 beoordeelt de inspectie de kwaliteit van het onderwijs op s.b.o. DeWissel als voldoende. De school werkt op planmatige wijze aan de verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs en de opbrengsten. Evenals in 2006 ziet de inspectie sterke punten van de school bij het schoolklimaat en de taakgerichte werksfeer tijdens de lessen. De school stelt voor alle leerlingen bij plaatsing een ontwikkelingsperspectief vast. Anderzijds constateert de inspectie ook onderdelen die nog de aandacht behoeven en nog niet voldoende ontwikkeld zijn, zoals het volgen en systematisch analyseren van de voortgang in de ontwikkeling van leerlingen, de afstemming, de planmatige zorg en het beleid omtrent burgerschap en sociale integratie. Toelichting Leeropbrengsten De Inspectie van het Onderwijs is op dit moment nog niet in staat om op basis van de ontwikkelingsperspectieven te beoordelen of de leeropbrengsten in lijn zijn met de mogelijkheden van de leerlingen. Zij geeft dan ook nog geen oordeel over de resultaten van de school. Wel lijkt met betrekking tot de opbrengsten de uitspraak gerechtvaardigd dat de school uit de leerling haalt wat erin zit. De leeropbrengsten voor technisch lezen, spelling en rekenen-wiskunde lijken overeen te komen met wat van deze groep schoolverlaters verwacht mag worden. Ook de uitstroom naar het vervolgonderwijs lijkt in overeenstemming met de mogelijkheden van deze groep leerlingen. De inspectie baseert deze uitspraak op een grofmazige analyse van de uitstroomgegevens over het schooljaar 2009/2010. De inspectie maakt hierbij echter een voorbehoud, omdat eerdere schooljaren niet zijn geanalyseerd. Gezien de beperktheid van de analyse kunnen geen stevige uitspraken worden gedaan. Onderwijsleerproces De school heeft voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde een aanbod dat voldoet aan de kerndoelen. Vorig schooljaar is de school gestart met een leesproject (Lisbo) teneinde de resultaten van de leerlingen voor lezen te verbeteren. Zij heeft hiervoor (nieuwe)methoden aangeschaft voor technisch lezen en voortgezet technisch lezen. Ook wordt het leerstofaanbod aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van groep 8. Echter, het leerstofaanbod vertoont nog geen doorgaande lijn omdat bij het aanbod in de onderbouw, dat thematisch van opbouw is, er geen sprake is van een koppeling tussen de gegeven activiteiten en de vastgelegde leerdoelen. Ook sluit het aanbod voor wiskundige oriëntatie van de onderbouw onvoldoende aan bij het aanbod in groep 3. Uit een gesprek met enkele leerlingen komt naar voren dat leerlingen zich veilig voelen en dat de school een veilige omgeving voor de leerlingen is. Ook uit het onderzoek dat door de school is uitgevoerd naar de veiligheidsbeleving blijkt dat de leerlingen zich in hoge mate veilig voelen. Personeelsleden ervaren eveneens een gevoel van sociale en fysieke veiligheid in de school. Uit de lesobservaties, gesprek met leerlingen en documentenanalyse komt naar voren dat het pedagogisch handelen van de leraren goed is. De leraren zijn toegankelijk voor de leerlingen en spreken hen op een duidelijke en positieve manier aan. Zij bevorderen het zelfvertrouwen van de leerlingen door positieve verwachtingen uit te spreken en de nadruk te leggen op wat goed gaat tijdens het leerproces. Tevens is het leraargedrag voorspelbaar en zorgen leraren voor een duidelijke structuur in de onderwijsactiviteiten en een doelmatig klassenmanagement. Met name bij de geobserveerde lessen in de bovenbouw resulteert dit in een goede werksfeer en een goede actieve betrokkenheid van de leerlingen. Daarnaast leggen de leraren op een doelmatige werkwijze de leerstof uit. Pagina10van12

10 Hoewel binnen de lessen wel gebruik wordt gemaakt van gedifferentieerde instructie en verwerking, gebeurt dit nog te weinig structureel en planmatig voor met name begrijpend lezen en taal. Door de opzet van het leesverbeteringsproject is er voor het onderdeel technisch lezen inmiddels sprake van een planmatige aanpak. Recent is de school ook gestart met het werken met groepsplannen voor rekenen en wiskunde teneinde de (planmatige) afstemming te verbeteren. Deze positieve ontwikkeling zal op termijn kunnen leiden tot een goede afstemming van de instructie en verwerking bij de basisvaardigheden. Zorg en begeleiding Om de vorderingen van de leerlingen systematisch te volgen maakt de school gebruik van een leerlingvolgsysteem met landelijk genormeerde toetsen en gestructureerde observaties in groep 1en 2. Indicator 7.2 is echter als onvoldoende beoordeeld omdat de leraren de vorderingen voor het onderdeel taal en begrijpend lezen niet regelmatig volgen; van de methodegebonden toetsen wordt geen gebruikgemaakt. Hierdoor ontbreekt voldoende informatie om te analyseren en die als basis kan dienen voor de nodige afstemming van het onderwijs. Voor de onderdelen technisch lezen en rekenen en wiskunde worden wel de nodige toetsen afgenomen en trekken de leraren aantoonbaar conclusies uit de analyses ten behoeve van de afstemming. Het is van belang dat de school deze werkwijze doortrekt naar de andere onderdelen van taal/lezen en rekenen-wiskunde. Zoals bij het algemeen beeld al is aangegeven stelt de school bij plaatsing voor iedere leerling een beredeneerd ontwikkelingsperspectief vast dat gedurende de gehele schoolperiode sturend is voor het aanbod aan de leerling. Dit perspectief wordt meestal binnen drie maanden vastgesteld op basis van een plaatsingsrapport waarin het instroomniveau met gediagnosticeerde problematiek en belemmerende en bevorderende factoren is vastgelegd. Wel merkt de inspectie op dat voor een groot deel van de leerlingen het ontwikkelingsperspectief erg breed/globaal is gesteld en de marges voor het uitstroomprofiel ruim zijn. Indicator 7.4 is onvoldoende omdat de school geen eigen criteria heeft met betrekking tot bijstelling van de perspectieven waardoor het geplande leerstofaanbod voor de leer- en vormingsgebieden niet aantoonbaar wordt bijgesteld. Hoewel de school beschikt over voldoende genormeerde toetsen om vroegtijdig leerachterstanden bij leerlingen te signaleren, benut zij deze informatie niet ten volle doordat zij geen eenduidige criteria heeft vastgelegd die bepalen wanneer leerachterstanden te groot zijn en/of de ontwikkeling stagneert en interventie noodzakelijk is. Het gevolg hiervan is dat voor een deel van de leerlingen met geconstateerde achterstanden geen planmatige zorg is (bijvoorbeeld concreet uitgewerkte handelingsplannen waaraan aantoonbaar wordt gewerkt). Dit doet zich vooral voor bij achterstanden met betrekking tot begrijpend lezen. Bij die gevallen waarvoor wel handelingsplannen aanwezig zijn, constateert de inspectie dat de hulpvraag inhoudelijk zorgvuldig is geanalyseerd. Tevens evalueert de school regelmatig of de geboden hulp daadwerkelijk tot het beoogde resultaat heeft geleid. Kwaliteitszorg Zoals bij het algemeen beeld al is aangegeven werkt de school op planmatige wijze aan de verbetering van haar onderwijskwaliteit. Zij evalueert op systematische wijze de resultaten van de leerlingen en het onderwijsleerproces. Een onderdeel van de kwaliteitszorg waar nog onvoldoende aandacht aan is besteed is het beleid (visie, planmatige invulling, verantwoording en evaluatie) ten aanzien van sociale integratie en actief burgerschap. Inhoudelijke onderdelen hiervan zijn overigens wel bij het onderwijsaanbod terug te vinden. Deschool geeft aan dat zij aan dit onderdeel nog geen prioriteit heeft gegeven. Pagina 11 van12

11 3. TOEZICHTARRANGEMENT De Inspectie van het Onderwijs kent aan de s.b.o. DeWissel het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse. Tekortkomingen in de naleving Er is een tekortkoming in de naleving van wettelijke vereisten geconstateerd, die in het kader van programmatisch handhaven zijn gecontroleerd. De school heeft vier keer een driedaagse schoolweek voor de groepen 1 tot en met 8. Voor de groepen 3 tot en met 8 is dit echter niet toegestaan. Met de school is afgesproken dat het rooster voor schooljaar voldoet aan de wettelijke vereisten. Er is een onvolledigheid in de inhoud van de schoolgids en het schoolplan geconstateerd. De volgende onderdelen ontbreken: Schoolgids: De schoolgids bevat een passage waarin het beleid met betrekking tot veiligheid is beschreven. Schoolplan: In het schoolplan is een passage opgenomen die aangeeft hoe het bevoegd gezag bewaakt dat de betrokken school de gewenste kwaliteit realiseert. Het beleid van de inspectie is deze tekortkomingen op dit moment nog niet als tekortkoming te beoordelen bij de betreffende indicatoren over het naleven van wet- en regelgeving. Wel heeft de inspectie met het bevoegd gezag afgesproken dat in de volgende versie van dit schooldocument de ontbrekende onderdelen zijn opgenomen. Pagina 12van12