RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Kwaliteitsonderzoek bij. SAM locatie Boddens Hosangstraat

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN Kwaliteitsonderzoek bij SAM locatie Boddens Hosangstraat Plaats : Doetinchem BRIN-nummer : 01FN Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 13 december 2010 Rapport definitief vastgesteld te Zwolle op 16 februari 2011

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Toezichtarrangement 13 pagina 3 van 13

4

5 1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 13 december 2010 een onderzoek uitgevoerd op SBO SAM naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. Het SBO SAM kent vier vestigingen. Dit onderzoek heeft betrekking op de vestigingen aan de Vondelstraat en de Boddens Hosangstraat Toezichthistorie Tijdens het vorige inspectiebezoek in 2006, toen de school nog Het Kompas heette, is geconcludeerd dat er geen reden is voor aanpassing van de reguliere toezichtsplanning en dat over vier jaar opnieuw een kwaliteitsonderzoek zal plaatsvinden. Het doel van dit onderzoek is eventuele tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs op de school vast te stellen. In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan enkele wettelijke vereisten voldoet. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van enkele verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan, die in het kader van het programmatisch handhaven zijn gecontroleerd. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de onderbouwvestiging aan de Vondelstraat en in de midden- en bovenbouwvestiging aan de Boddens Hosangstraat. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met de locatiedirecteuren en de intern begeleiders. Op uw school is verder een gesprek gevoerd met leerlingen en leraren. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de locatiedirecteuren en met de algemeen directeur namens het bevoegd gezag. Tijdens het onderzoek zijn meerdere indicatoren beoordeeld van de volgende aspecten: opbrengsten, leerstofaanbod, leertijd, schoolklimaat, didactisch handelen, afstemming, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg. Toezichtkader pagina 5 van 13

6 De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek over de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten weergegeven. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 6 van 13

7 2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. 2.2 Beschouwing Algemeen beeld Op SBO SAM, locaties Vondelstraat en Boddens Hosangstraat is de kwaliteit van het onderwijs voor de een groot aantal onderzochte indicatoren op orde is. Het betreft hier met name het aspect onderwijs en leren. De inspectie beoordeelt de planmatige uitvoering van de zorg en enkele indicatoren uit het domein kwaliteitszorg als onvoldoende. De inspectie vraagt aandacht voor een analyse van met name de rekenopbrengsten van de school. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * (SBO) De resultaten van de leerlingen aan het eind van de speciale basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 5 pagina 7 van 13

8 Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4 * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 2.5 De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen. Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 3.2 De school heeft voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde de onderwijstijd afgestemd op de behoeften van de leerlingenpopulatie. Kwaliteitsaspect 4 Schoolklimaat 4.2 De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school. 4.3 Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school. 4.4 De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.5 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school. 4.6 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op de afhandeling van incidenten in en om de school. 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. pagina 8 van 13

9 Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. 7.3 * (SBO) De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling een ontwikkelingsperspectief vast. 7.4 * (SBO) De school volgt of de leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperspectief en maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzen. Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. 9.7 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. Naleving wet- en regelgeving NT1A De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT1B In de schoolgids is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 13 WPO). NT2A De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO). NT2B In het schoolplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 12 WPO). NT3A De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT3B In het zorgplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 19, lid 2, WPO). NT4A Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4B Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee pagina 9 van 13

10 Toelichting Leeropbrengsten De Inspectie van het Onderwijs is op dit moment nog niet in staat om op basis van de ontwikkelingsperspectieven te beoordelen of de leeropbrengsten in lijn zijn met de mogelijkheden van de leerlingen. Zij geeft dan ook nog geen oordeel over de resultaten van de school. De inspectie heeft een analyse uitgevoerd op basis van de resultaten van de leerlingen die uitgestroomd zijn naar het vervolgonderwijs in het schooljaar Gezien de beperktheid van deze analyse kunnen geen stevige uitspraken worden gedaan. Wel constateert de inspectie dat leerlingen lijken uit te stromen naar een vervolgschooltype dat in overeenstemming is met hun mogelijkheden. Tegelijkertijd lijken de leeropbrengsten voor technisch lezen en vooral voor rekenen niet overeen te komen met wat van deze groep schoolverlaters verwacht mag worden. Dit beeld vraagt van de school om op schoolniveau nadere opbrengstenanalyses uit te voeren. Ten aanzien van lezen is al een verbetertraject gestart, voor rekenen geldt dat dit voor volgens schooljaar in de planning is opgenomen. De school volgt de sociale competenties van de leerlingen. Zij doet dat echter met een niet genormeerd instrument, zodat de inspectie deze indicator niet kan waarderen. Onderwijs en Leren Tijdens het vorige inspectiebezoek van 2006 zijn de meeste indicatoren van het onderwijs en leren met een voldoende beoordeeld. In dit onderzoek constateert de inspectie dat alle indicatoren van voldoende kwaliteit zijn. Zo zijn de aanbodindicatoren met een voldoende beoordeeld en stelt de inspectie vast dat leerkrachten efficiënt met de geplande tijd omgaan. Er wordt op toegezien dat de lessen op tijd beginnen en op basis van de waarnemingen tijdens de lesbezoeken constateert de inspectie dat leerkrachten blijk geven van adequaat klassenmanagement. Uit de klassenbezoeken kwam ook naar voren dat het personeel van de school ervoor zorgt dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. In de afgelopen periode zijn er in de bovenbouwvestiging maatregelen genomen om het schoolklimaat te verbeteren. Zo zijn er gescheiden pauzemomenten gekomen en is de inloop bij de start van de schooldag efficiënt georganiseerd. De school waarborgt de sociale veiligheid en beschikt over veiligheidsafspraken al is er nog geen incidentenregistratie. De leerkrachten leggen de leerstof duidelijk uit. In de klassenobservaties is gezien dat de lessen in voldoende mate aansprekend, doelmatig en interactief worden gegeven. Ook realiseren de leraren een taakgerichte werksfeer. De leerlingen tonen zich betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Leerkrachten stemmen het aanbod, de verwerking en de onderwijstijd in voldoende mate af op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Het omgaan met verschillen tijdens de instructie beoordeelt de inspectie met een voldoende, maar zij tekent hierbij aan dat er nog geen schoolbrede aanpak is om tegemoet te komen aan de grote niveauverschillen in met name de hogere groepen. Hierbij zijn grote verschillen waargenomen tussen de groepen. Zorg en Begeleiding pagina 10 van 13

11 De inspectie stelt vast dat de school beschikt over een samenhangend systeem van zorg en begeleiding. De verantwoordelijkheden en taken zijn vastgelegd. De school beschikt voor alle groepen over een systeem van landelijk genormeerde valide en betrouwbare toetsen, aangevuld met structurele observaties die worden vastgelegd in een leerlingvolgsysteem in de groepen 1 en 2. Er zijn afspraken gemaakt over de interpretatie van de verkregen gegevens. Voor iedere leerling stelt de school een ontwikkelingsperspectief vast. Bij binnenkomst in de onderbouw wordt het instroomniveau vastgelegd en het verwachte niveau aan het eind van het schooljaar. Ook heeft de school voor alle leerlingen in de midden- en bovenbouw een uitstroomniveau in termen van het verwachte type voortgezet onderwijs vastgesteld. Tevens verbindt de school het instroomniveau zodanig met het te verwachten uitstroomniveau dat het mogelijk is om de vorderingen te volgen. Dit ontwikkelingsperspectief leidt tot de vaststelling van een plannend leerstofaanbod op de school. De ontwikkeling van de leerlingen wordt gevolgd en het perspectief wordt bijgesteld indien de ontwikkeling van de leerlingen daartoe aanleiding geeft. Leerkrachten slagen erin om, ondersteund door de intern begeleiders, in voldoende mate te analyseren wat de aard en de eventuele oorzaak is van gesignaleerde achterstand. In een groot aantal gevallen leidt de gesignaleerde achterstand echter niet tot een uitwerking die leidt tot een passende en concrete invulling van de extra zorg aan de leerling, daarom beoordeelt de inspectie indicator 8.3 als onvoldoende. De handelingsplannen worden afgesloten met een evaluatie. Deze evaluatie leidt tot een beredeneerde keuze voor het vervolgtraject. Kwaliteitszorg De school beschikt over veel informatie over de kenmerken van haar leerlingen. Bij de intake wordt een aantal gegevens vastgelegd en er wordt indien nodig extra onderzoek uitgevoerd. Hoewel deze gegevens niet gebundeld zijn op schoolniveau heeft de school in voldoende mate inzicht in de (veranderende) samenstelling van de schoolpopulatie. Er zijn dan ook conclusies getrokken voor bijvoorbeeld het aanbod van de school of voor bij- en nascholingstrajecten. De resultaten van de individuele leerlingen worden nauwgezet gevolgd. Deze opbrengstgegevens leiden echter niet tot een opbrengstanalyse op het niveau van de groep, of de school. Zo worden tegenvallende resultaten op schoolniveau niet herkend en worden kansen gemist om de resultaten van de school te verbeteren. Voldoende beoordeelt de inspectie het regelmatig evalueren van het onderwijs en leren. De school heeft de beschikking over een evaluatie-instrument dat systematisch wordt ingezet. De inspectie constateert wel dat er nauwelijks relatie is tussen de uitkomsten van het instrument en de verbeteragenda van de school. De inspectie stelt vast dat er planmatig wordt gewerkt aan onderwijsverbetering. De doelen van de verbeteracties zijn meetbaar en concreet uitgewerkt. In de uitwerking is aangegeven waarom de school aan de verbeteractiviteiten werkt, wie daarbij betrokken zijn en op welke wijze de resultaten worden geëvalueerd. De borging van de kwaliteit van het onderwijsleerproces is in voldoende mate zichtbaar. De school legt afspraken vast, deze worden regelmatig besproken en geëvalueerd en er vinden systematische klassenbezoeken plaats om na te gaan of afspraken worden nageleefd. De school kent nog nauwelijks instrumenten om verantwoording af te leggen aan bestuur en ouders over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Wel is er een eerste (interne) versie van een jaarverslag beschikbaar. pagina 11 van 13

12

13 3 Toezichtarrangement De Inspectie van het Onderwijs kent aan SBO SAM locaties Vondelstraat en Boddens Hosangstraat het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse. Er zijn tekortkomingen geconstateerd in de naleving van wettelijke voorschriften, die vanwege het programmatisch handhaven standaard zijn gecontroleerd. Er zijn onvolledigheden in de inhoud van het schoolplan en de schoolgids vastgesteld. Het schoolplan bevat geen of onvoldoende informatie over het aanbod van de school, het systeem van zorg en begeleiding, het personeelsbeleid, de wijze waarop het bevoegd gezag de onderwijskwaliteit bewaakt en over de verbeteractiviteiten van de school. Voor de schoolgids geldt dat deze geen of onvoldoende informatie bevat over de resultaten van de school, de zorg en begeleiding en de klachtenprocedure. De inspectie heeft met het bevoegd gezag afgesproken dat in de volgende versie van de schoolgids de ontbrekende onderdelen zijn opgenomen. Tijdens het schoolbezoek bleek dat het schoolplan inmiddels bijna gereed is. De nieuwe versie van het schoolplan zal voor 1 januari 2011 aan de inspectie worden toegestuurd. pagina 13 van 13