RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Kwaliteitsonderzoek bij. De Sleutel

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN Kwaliteitsonderzoek bij De Sleutel Plaats : Vroomshoop BRIN-nummer : 01KZ Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 2 februari 2012 Rapport vastgesteld te Zwolle op 21 maart 2012

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Toezichtarrangement 13 pagina 3 van 13

4

5 1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 2 februari 2012 een onderzoek uitgevoerd op SBO De Sleutel te Vroomshoop naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Scholen waarvoor de inspectie geen risicoanalyse kan opstellen omdat geschikte opbrengstgegevens ontbreken, worden in principe om de twee jaar bezocht. Op dit moment ontbreekt het aan een nieuwe norm voor opbrengstgegevens, wat om een nuancering van het eerdere oordeel vraagt. Het doel van dit onderzoek is eventuele tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs op de school vast te stellen. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie; een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan; een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland; onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn; analyse van documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten "Jaarplanning ", Zorgcyclus " en "Interne zorgstructuur "; schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen Geel (locatie Dobbelsteen), Rood, Blauw, Geel, Groen, Paars en Oranje; gesprekken met de directie en de intern begeleiders over de kwaliteit van de indicatoren; een gesprek met leerlingen en leraren; een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bestuur, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: Leerinhouden, Onderwijstijd, Schoolklimaat, Didactisch handelen, Afstemming, Zorg en begeleiding en Kwaliteitszorg. pagina 5 van 13

6 Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2011 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 6 van 13

7 2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2011 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * (SBO) De resultaten van de leerlingen aan het eind van de speciale basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 5 Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4 * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 2.5 De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen. pagina 7 van 13

8 Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 3.2 De school heeft voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde de onderwijstijd afgestemd op de behoeften van de leerlingenpopulatie. Kwaliteitsaspect 4 Schoolklimaat 4.2 De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school. 4.3 Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school. 4.4 De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.5 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school. 4.6 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op de afhandeling van incidenten in en om de school. 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. 7.3 * (SBO) De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling een ontwikkelingsperspectief vast. 7.4 * (SBO) De school volgt of de leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperspectief en maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzen. Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. pagina 8 van 13

9 Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. 9.7 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. Naleving wet- en regelgeving NT1A De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT2A De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO). NT3A De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT4A Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4B Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie stelt naar aanleiding van het onderzoek vast dat het onderwijs op SBO De Sleutel van voldoende kwaliteit is. Alle onderzochte indicatoren dragen in voldoende mate bij aan de kwaliteit van het onderwijs. Via een duidelijke organisatie, planmatige aansturing en betrokkenheid van het team heeft de school zich sinds het laatste inspectieonderzoek in 2009 aantoonbaar verder ontwikkeld. In het onderwijsleerproces van de school is gezien dat de leraren lessen geven waarbij de leerlingen in staat zijn om in de nodige rust, structuur en concentratie te kunnen leren. Er is een schoolklimaat waarbij aandacht is voor afspraken en regels die de veiligheid betreffen. De samenhang in werken met ontwikkelingsperspectieven, groepsplannen en individuele hulpplannen dragen in voldoende mate bij aan een adequate begeleiding en zorg aan alle leerlingen. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Leeropbrengsten De Inspectie van het Onderwijs is op dit moment nog niet in staat om op basis van de uitstroom of de ontwikkelingsperspectieven te beoordelen of de leeropbrengsten in lijn zijn met de mogelijkheden van de leerlingen. Zij geeft dan ook nog geen oordeel over de resultaten van de school. De school volgt de ontwikkeling van de sociale vaardigheden van haar leerlingen met een gestandaardiseerd instrument dat echter niet landelijk is genormeerd. Om die reden kan de inspectie in dit onderzoek de opbrengsten van de sociale competenties niet beoordelen. Leerinhouden, tijd en schoolklimaat SBO De Sleutel biedt onderwijs aan met behulp van methoden die voldoen aan de kerndoelen. pagina 9 van 13

10 Dat geldt ook voor het aanbod van de sociale vaardigheden. Daarvoor maakt de school gebruik van verschillende methodieken, waarbij de methode PAD (Programma Alternatieve Denkstrategieën) leidend is. Wel merkt de inspectie op dat de leerinhouden van het taalonderwijs nog specifieker kunnen worden afgestemd bij de kenmerken van de leerlingpopulatie. Daarbij horen onder meer een taalrijke leeromgeving, een prominente plek voor het aanbod van woordenschatonderwijs en spreken-luisteren (mondelinge taalverwerving). Tijdens de observaties in de lessen is gezien dat de leraren de tijd voldoende efficiënt gebruiken en dat in de school- en groepsdocumentatie is vastgesteld dat er voldoende tijd is gepland voor taal en rekenen. Het schoolklimaat en met name de veiligheid en respectvolle omgangsvormen hebben aantoonbaar de aandacht van de school. De leerlingen en de leraren voelen zich binnen de school veilig, zo werd duidelijk in de gesprekken die de inspectie met hen voerde. De school heeft een beleid waarin zowel preventief als curatief afspraken zijn beschreven. In de lesbezoeken is gezien dat leraren en leerlingen elkaar en onderling respectvol benaderen. Didactisch handelen en afstemming op de verschillen tussen de leerlingen In de meeste lessen die de inspectie heeft bezocht, is gezien dat de leraren een uitleg gaven die aansprekend is, doelmatig en interactief. Zij organiseerden de onderwijsactiviteiten efficiënt en wisten de voorwaarden te scheppen voor een gunstig leerklimaat. De leraren maken consequent gebruik van het model voor directe instructie, mede daardoor is het voor de leerlingen mogelijk om actief betrokken te zijn bij de onderwijsactiviteiten. Waar het de differentiatie in de lessen betreft, is gezien dat er in de meeste groepen afstemming plaats vindt voor leerlingen die extra onderwijsaanbod of onderwijstijd nodig hebben. Dat is meestal in de groepsplannen vastgelegd. Mede door het instellen van niveaugroepen komt de afstemming op de verschillen in de instructiebehoeften en de verwerking ook in voldoende mate naar voren. In de lessen is sprake van verlengde instructie en differentiatie in de verwerking van de leerstof. Zorg en begeleiding Het team werkt met een adequaat instrumentarium van toetsen en observatiesystemen om de leerlingen te volgen in hun ontwikkelingen en prestaties. Daarmee is men in staat om tijdig te signaleren en extra zorg te bieden waar dat nodig is. Dat is ook in de kleutergroepen het geval. De school heeft voor haar leerlingen een ontwikkelingsperspectief vastgelegd waarmee zij haar leerlingen volgt en beredeneerde keuzes maakt voor het geplande aanbod binnen de school en de doorstroom binnen de school. Voor individuele leerlingen die extra zorg behoeven, maakt de leraar een handelingsplanning. De inspectie heeft vastgesteld dat analyses worden uitgevoerd die leiden tot een adequate afstemming van het onderwijsaanbod en de handelingsplanning. Tevens voldoet de handelingsplanning aan de criteria van planmatigheid. Er is vastgelegd welk doel het aangepaste aanbod heeft, welke activiteiten daarbij horen en hoe de uitvoering daarvan plaats vindt. Ook de evaluaties vinden inzichtelijk plaats aan het einde van een periode van zorg. Kwaliteitszorg De inspectie stelt vast dat op SBO De Sleutel het systematisch denken en uitvoeren van kwaliteitszorg, dat wil zeggen het regelmatig analyseren, evalueren, verbeteren en borgen, van voldoende kwaliteit is. De school heeft, mede door de overdracht vanuit de permanente commissie leerlingenzorg en contacten met ouders door bijvoorbeeld het afleggen van huisbezoeken, voldoende zicht op de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. Dat leidt ook tot consequenties voor de inrichting van het onderwijs. Er is extra aandacht voor taal en gedrag en het team schoolt zich in handelingsgericht werken en op de leerlijnen voor lezen. pagina 10 van 13

11 De resultaten van de methodegebonden en methodeonafhankelijke toetsen worden regelmatig geëvalueerd. De school maakt gebruik van trendanalyses en betrekt het hele team bij de evaluatie. De school werkt met een eigen ambitieniveau en staat nu voor de uitdaging om de eigen doelen te verbinden aan elke groep en elk vakgebied. De school beschikt over een zelfevaluatie-instrument waarmee de kwaliteit van het onderwijsleerproces regelmatig wordt geëvalueerd. Ook ouders en leerlingen worden bij de evaluatie betrokken door middel van een enquête, die vierjaarlijks wordt afgenomen. Op basis van de genoemde evaluaties bepaalt de school haar verbeteractiviteiten, die worden uitgewerkt in diverse plannen van aanpak. De plannen bevatten de gewenste onderdelen als verantwoording, uitgangspunten, doelen, werkwijze en evaluatie. Afspraken en procedures die voortkomen uit de verbeteractiviteiten worden vastgelegd in een (digitale) kwaliteitsmap en in klassenmappen, gericht op het behoud van de kwaliteit. Daarnaast wordt door de directie, via klassenbezoeken, regelmatig nagegaan in hoeverre de afspraken en procedures daadwerkelijk gevolgd worden. Daarbij wordt ook gebruik gemaakt van kijkwijzers. De verantwoording aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit is van voldoende niveau. De school verantwoordt de evaluatie op onderwijsinhoudelijke aspecten aan ouders en andere belanghebbenden via de schoolgids, nieuwsbrieven, de website en op kijkmorgens. De opbrengstgegevens worden verantwoord in de schoolgids, maar bevatten alleen gegevens over de uitstroom naar een type vervolgonderwijs. De school gaat de opbrengsten naar belanghebbenden beter verantwoorden. De school heeft het onderwerp burgerschap en integratie in voldoende mate gestalte gegeven, waarbij de evaluatie van de beoogde doelen nog een ontwikkelpunt is. pagina 11 van 13

12

13 3 Toezichtarrangement Kwaliteit De inspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs op SBO De Sleutel op de onderzochte onderdelen in orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de school op die gebieden geen tekortkomingen kent. Om die reden wordt het reeds aan de school toegekende basisarrangement gehandhaafd. De bevindingen zullen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse, waarbij opnieuw de vraag aan de orde is of het toezichtarrangement eventueel moet worden aangepast. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. pagina 13 van 13