RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK BIJ SBO LAURENS-CUPERTINO

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK BIJ SBO LAURENS-CUPERTINO Plaats : Rotterdam BRIN-nummer : 16SM Onderzoek uitgevoerd op : 21 september 2010 Conceptrapport verzonden op : 29 september 2010 Rapport vastgesteld te Zoetermeer op : 3 november 2010 documentnummer:

2 Pagina 2 van 13

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING BEVINDINGEN... 7 Leeropbrengsten TOEZICHTARRANGEMENT Pagina 3 van 13

4

5 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 21 september 2010 een onderzoek uitgevoerd op de SBO Laurens-Cupertino naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Scholen waarvoor de inspectie geen risicoanalyse kan opstellen omdat geschikte opbrengstgegevens ontbreken, worden om de twee jaar bezocht. Het doel van dit onderzoek is eventuele tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs op de school vast te stellen. In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan enkele wettelijke vereisten voldoet. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van enkele verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan, die in het kader van het programmatisch handhaven zijn gecontroleerd. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op de onderwijsontwikkelingen van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten de bijgewerkte meerjarenplanning (juli 2010). Ook is een aanvullende vragenlijst bij de analyse betrokken. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van onder andere lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de onderbouwgroepen B en C, de middenbouwgroepen A en D en de bovenbouwgroepen B en C. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met de directie en de intern begeleiders. Op uw school is verder een gesprek gevoerd met leerlingen en leraren Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag. Tijdens het onderzoek zijn meerdere indicatoren beoordeeld van de volgende aspecten: opbrengsten, leerstofaanbod, leertijd, schoolklimaat, didactisch handelen, afstemming, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek over de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten weergegeven. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 5 van 13

6

7 2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Bij wet- en regelgeving is in de waardering tot uitdrukking gebracht of de school wel (ja) of niet (nee) voldoet aan de genoemde wettelijke vereisten. Opbrengsten 1.1* (sbo) De resultaten van de leerlingen aan het eind van de speciale basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 5 Leerstofaanbod 2.1* Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2* De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4* De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 2.5 De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen. Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Pagina 7 van 13

8 Schoolklimaat 4.2 De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school. 4.3 Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school. 4.4 De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.5 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school. 4.6 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op de afhandeling van incidenten in en om de school. 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Didactisch handelen 5.1* De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Afstemming 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Begeleiding 7.1* De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. 7.3 (sbo) De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling een ontwikkelingsperspectief vast. 7.4 (sbo) De school volgt of de leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperspectief en maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzen. Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3* De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Pagina 8 van 13

9 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. 9.7 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. Wet- en regelgeving N1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 16 en 13). N2 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 16 en 12). N3 Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WPO, art. 19). N4 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WPO, art. 8). ja nee De normindicatoren zijn aangegeven met een asterisk*. Pagina 9 van 13

10

11 2.2 Beschouwing Algemeen beeld Op de SBO Laurens Cupertino is de afgelopen jaren flink ingezet op het ontwikkelen van heldere leerlijnen, schoolbreed herkenbaar klassenmanagement en uitstroom- en ontwikkelingsperspectieven. De fundamenten hiervoor zijn stevig neergezet. Nu is het van belang de ontwikkelde procedures en instrumenten op eenduidige wijze en schoolbreed in te zetten in de dagelijkse onderwijspraktijk. De goede formats die er liggen voor het bepalen van de uitstroom- en ontwikkelingsperspectieven moeten nog leidend worden en handvatten bieden voor handelingsgericht werken, waarbij concrete hoge ambities gesteld kunnen worden. De nieuwe leerlijnen voor rekenen/wiskunde, extra aandacht voor het aanbod en de aanpak van NT2 onderwijs en een meer activerende didactiek kunnen het onderwijsproces nog verder versterken. Toelichting Leeropbrengsten De Inspectie van het Onderwijs is op dit moment nog niet in staat om op basis van de ontwikkelingsperspectieven te beoordelen of de leeropbrengsten in lijn zijn met de mogelijkheden van de leerlingen. Zij geeft dan ook nog geen oordeel over de resultaten van de school. Met betrekking tot de opbrengsten constateert de inspectie een dubbel beeld. Enerzijds lijkt met betrekking tot de opbrengsten de uitspraak gerechtvaardigd dat de school in onvoldoende mate uit de leerling haalt wat erin zit. De leeropbrengsten voor begrijpend lezen en rekenen-wiskunde lijken niet overeen te komen met wat van deze groep schoolverlaters verwacht mag worden. Anderzijds lijken de leerlingen wel uit te stromen naar een vervolgschooltype dat in overeenstemming is met hun mogelijkheden. Dit beeld verdient nadere aandacht van de school. Gezien de beperktheid van de analyse kunnen geen stevige uitspraken worden gedaan. De school verklaart dit beeld uit het feit dat voor spelling al concrete leerlijnen zijn ontwikkeld, die voor goede resultaten zorgen. Voor rekenen/wiskunde worden deze leerlijnen momenteel ontwikkeld. Zodra deze ook door de leraren benut kunnen worden voor een beredeneerd en gedifferentieerd aanbod, is de verwachting dat de resultaten voor rekenen/wiskunde ook zullen verbeteren. Leerstofaanbod De school werkt met eigentijdse methodes en is bezig om voor de basisvakken leerlijnen te ontwikkelen die voor leraren handvatten bieden voor een meer op maat gesneden aanbod. De inspectie constateert dat er veel leerlingen zijn, die bij binnenkomst een taalachterstand hebben of het Nederlands nog niet machtig zijn. Hiervoor is een goed samenspel nodig van voldoende aanbod en NT2 didactiek om de achterstand in te halen. Hoewel de leraren vanuit hun eigen professionaliteit veel aandacht hebben voor de taalverwerving, is er nog onvoldoende sprake van een systematische aanpak. De huidige taalmethode is onvoldoende gericht op het NT2 onderwijs en er zijn te weinig aanvullende materialen beschikbaar die beredeneerd ingezet kunnen worden. Ook is het van belang dat er aandacht is voor een gezamenlijk gedragen NT2 didactiek: een eenduidige wijze waarop de leraren constant alert zijn op en werken aan het vergroten van de taalvaardigheid. Onderwijsleerproces SBO Laurens-Cupertino zorgt voor een veilige en gestructureerde leeromgeving. Er is de afgelopen periode voldoende aandacht geweest voor herkenbaar leerkrachtgedrag, klassenmanagement en het model directe instructie. De inspectie constateert dat, hoewel er nog verschillen zichtbaar zijn, de leraren voldoende differentiëren in instructie en Pagina 11 van 13

12 verwerking van de leerstof om tegemoet te komen aan de verschillende onderwijsbehoeften van de leerlingen. De leraren zijn echter nog erg gericht op het handhaven van de rust en orde en het corrigeren van ongewenst gedrag. Dit staat een meer activerende didactiek nog in de weg. Omdat de basis van rust en structuur duidelijk aanwezig is, is het goed mogelijk het onderwijs nu meer af te stemmen op de belevingswereld van de leerling en de inbreng en ervaringen van leerlingen beter te benutten. De motivatie en betrokkenheid van de leerlingen kan hierdoor nog verder vergroot worden en de instructie zal waarschijnlijk beter beklijven. Zorg en begeleiding De school werkt met een degelijk instrumentarium om de vorderingen van leerlingen in kaart te brengen. De nieuwe digitale formats voor het vastleggen van het uitstroom- en ontwikkelperspectief worden momenteel ingevoerd. Dit betekent dat ze voor enkele nieuwe leerlingen al ingevuld zijn. Het komend jaar zullen de formats voor alle leerlingen ingevuld zijn. Hiermee liggen dan niet alleen de uitstroom- en ontwikkelperspectieven voor alle leerlingen digitaal vast, maar is er tevens een effectief volgmodel om de leerling nauwkeurig te volgen en de tussendoelen zorgvuldig vast te leggen en te evalueren. Dat schept dan de mogelijkheid voor bijstelling van het uitstroomprofiel. De inspectie benadrukt dat het van belang is, dat de leraren hier zo snel mogelijk mee leren werken. De leraren volgen de vorderingen op dit moment in voldoende mate. De toetsuitslagen worden gebruikt om de leerlingen in te delen in arrangement-groepen. Voor deze subgroepen worden in de groepsplannen doelen geformuleerd, die vooral aangeven wat de leerlingen van de methode moeten beheersen. De individuele zorgbehoefte van de leerlingen kan echter nog planmatiger worden opgezet. Er zijn op dit moment geen heldere afspraken over de criteria voor het al dan niet opstellen van een individueel handelingsplan. De doelen die in een individueel handelingsplan worden aangegeven zijn nog niet voldoende concreet geformuleerd en de wijze van evalueren en het tijdstip waarop het plan geëvalueerd wordt ontbreken. Bovendien is het van belang om de individuele zorg concreet op te nemen in de groepsplannen, die door de leraren dagelijks gebruikt worden voor de inrichting van hun onderwijsaanbod. Kwaliteitszorg De school heeft voldoende aandacht voor het verbeteren en borgen van de kwaliteit van haar onderwijs. Er is een meerjarenplanning van verbeteracties die door het hele team is opgesteld en waarbij ook verschillende medewerkers zich voor bepaalde verbeteracties verantwoordelijk stellen. Dit betekent wel dat de meerjarenplanning erg veel acties omvat en (wellicht te) ambitieus is. De inspectie geeft in overweging om wat strakker te prioriteren, zodat de belangrijkste verbeteracties de meeste nadruk krijgen. De toetsresultaten van de basisvakken worden op dit moment op groepsniveau in kaart gebracht. Door de resultaten ook op schoolniveau te analyseren over meerdere jaren kan de school nog gerichter en meer proactief prioriteiten aangeven in het schoolbeleid. Tevens biedt dit de mogelijkheid om ook op schoolniveau concrete opbrengstdoelen te formuleren. Pagina 12 van 13

13 3. TOEZICHTARRANGEMENT De Inspectie van het Onderwijs kent aan SBO Laurens-Cupertino het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse. Tekortkomingen in de naleving Er is een tekortkoming in de naleving van wettelijke vereisten geconstateerd, die in het kader van programmatisch handhaven zijn gecontroleerd. Er is een onvolledigheid in de inhoud van de schoolgids geconstateerd. De volgende onderdelen ontbreken in de schoolgids: de contactgegevens van de klachtencommissie; de contactgegevens van de externe vertrouwenspersoon. Het beleid van de inspectie is deze tekortkomingen op dit moment nog niet als tekortkoming te beoordelen bij de betreffende indicatoren over het naleven van wet- en regelgeving. Wel heeft de inspectie met de directie en het bevoegd gezag afgesproken dat in de volgende versie van de schoolgids de ontbrekende onderdelen zijn opgenomen. Pagina 13 van 13