Wat als uw dierbare overlijdt?

Transcriptie

1 Wat als uw dierbare overlijdt? CAW-Sociale Dienst Vlaams Neutraal Ziekenfonds Statieplein Aalst

2 Inhoud Voorwoord... 3 Wat als uw dierbare overlijdt? Eerste stappen Vaststelling van overlijden... 4 Contacteer een begrafenisondernemer... 4 Aangifte van overlijden Wie verwittigen bij overlijden?... 5 Werkgever... 5 VDAB Werkloosheidsvergoedingen... 5 Boekhouder... 5 Dienst Pensioenen... 6 Fonds voor Beroepsziekten... 6 Notaris of testamentuitvoerder... 7 Ziekenfonds... 7 De Gezinsbond... 8 Dienst studietoelagen... 8 Financiële instellingen... 8 Verzekeringsmaatschappijen... 9 Vlaamse Zorgverzekering... 9 Dienst voor Wegverkeer Nutsvoorzieningen: water-, gas-, elektriciteit-, telefoonmaatschappij Abonnementen Belastingen Nalatenschap De aangifte van de nalatenschap Successierechten Aanvaarden of verwerpen van de nalatenschap Hoe gaat u als nabestaande financieel verder? Overlevingspensioen Overlijden als gevolg van een arbeidsongeval Overlijden als gevolg van een beroepsziekte

3 Voorwoord Een overlijden gaat naast de pijn en het verdriet, steeds gepaard met de nodige administratieve formaliteiten die u overstelpen en onoverkomelijk lijken. Wij als CAW-sociale dienst van het Vlaams Neutraal Ziekenfonds willen u aan de hand van deze brochure helpen om makkelijker door een aantal administratieve moeilijkheden te geraken. Heeft u nog vragen, inlichtingen of een luisterend oor nodig tijdens deze moeilijke dagen, dan mag u steeds met ons contact opnemen. 3

4 1. Eerste stappen. Vaststelling van overlijden Wat als uw dierbare overlijdt? De oorzaak en het tijdstip van overlijden moeten officieel vastgelegd worden door een arts. Hij levert een wettelijk document af voor de overlijdensaangifte bij de Burgerlijke Stand van de gemeente, waar de persoon is overleden. Als de persoon sterft in het ziekenhuis of onderweg er naartoe, zal het ziekenhuis een overlijdensattest afleveren. Contacteer een begrafenisondernemer Voor het vervoeren en opbaren van de overledene is men onderworpen aan strikte regels. Men neemt daarom best zo snel mogelijk contact op met een begrafenisondernemer naar keuze. De begrafenisondernemer zal helpen alles te organiseren en in goede banen te leiden. Aangifte van overlijden De aangifte van overlijden moet gebeuren bij de Burgerlijke Stand van de gemeente waar de persoon is overleden, dus niet noodzakelijk in de woonplaats van de overledene. Meestal gebeurt de aangifte door de begrafenisondernemer, maar u kunt dit ook zelf doen. Volgende documenten moet u meenemen om voor te leggen aan de ambtenaar van de Burgerlijke Stand: Overlijdensattest dat werd opgemaakt door de dokter identiteitskaart van de overledene trouwboekje (voor gehuwden, weduwnaars en weduwen) rijbewijs laatste pensioenstrookje of rekeningsuittreksel met de pensioenstorting (indien de overledene gepensioneerd was, verwittigt het gemeentebestuur automatisch de pensioenkas) Het attest van laatste wilsbeschikking als hij/zij er een heeft opgesteld. Na de aangifte zal de ambtenaar van de Burgerlijke Stand een akte van overlijden opmaken, in bijzijn van twee getuigen. De dienst Burgelijke Stand zal een uittreksel uit de overlijdensakte meegeven. Men vraagt best meteen om voldoende exemplaren, gezien u er verscheidene nodig heeft voor de mutualiteit, de werkgever, enz. 4

5 2. Wie verwittigen? Wanneer iemand sterft, moeten heel wat personen en instanties op de hoogte gebracht worden. Werkgever Om de nog uit te betalen lonen of wedden, vergoedingen, premies, enz. te kunnen uitbetalen, heeft de werkgever een uittreksel van de overlijdensakte nodig. Was overledene bediende dan wordt het vakantiegeld rechtstreeks aan de erfgenamen door de werkgever uitbetaald. Was hij of zij een arbeid(st)er, dan moet u de uitkering van het vakantiegeld aanvragen bij de kas voor jaarlijkse vakantie, waarbij overledene was aangesloten. Ambtenaren en gepensioneerde ambtenaren hebben recht op een begrafenisvergoeding van de overheid die hen tewerkstelde. Deze vergoeding moet men aanvragen bij het tewerkstellend bestuur of bij de pensioendienst. VDAB Werkloosheidsvergoedingen Was de overledene werkzoekende, dan moet de uitbetalingsinstelling verwittigd worden. De uitbetalingsinstelling zal vervolgens de VDAB op de hoogte brengen. Sommige syndicale organisaties voorzien een tegemoetkoming bij overlijden van een lid. Boekhouder Oefende de overledene een zelfstandige activiteit uit, dan vraagt men aan de boekhouder de nodige zakelijke stappen te ondernemen: schrapping handelsregister, aangifte stopzetting werkzaamheden bij de BTW-administratie, belangrijkste klanten en schuldeisers verwittigen, ontbinding/verkoop van de vennootschap of eventueel statuten wijzigen, enz. Informatie: Rijksdienst voor de sociale verzekering der zelfstandigen (RSVZ), Jan Jacobsplein 6, 1000 Brussel, Tel.: 02/ , info@rsvz-inasti.fgov.be website: 5

6 Dienst Pensioenen Het gemeentebestuur zal, na de aangifte van overlijden, de dienst Pensioenen op de hoogte brengen. De gemeentelijke administratie kan helpen met de aanvraag van het overlevingspensioen. Bij eventuele financiële moeilijkheden tijdens deze overbruggingsperiode kan men zich richten tot het OCMW. Zij kunnen helpen met het toekennen van voorschotten. Lees verder hoofdstuk 5. Informatie: Loontrekkenden in de privésector en zelfstandigen: Rijksdienst voor Pensioenen (RVP), Zuidertoren, 1060 Brussel, Tel.: 02/ of 0800/50246, website: Rijksinstituut voor de sociale verzekeringen der zelfstandigen, Jan Jacobsplein 6, 1000 Brussel, Tel.: 02/ , website: Gepensioneerden in de openbare dienst: De nabestaanden dienen zelf een uittreksel uit de overlijdensakte op te sturen naar: Federale Overheidsdienst Financiën, Administratie van de Thesaurie, Centrale Dienst der Vaste Uitgaven (CDVU) Maandelijkse Pensioenen, Kunstlaan 30, 1040 Brussel, Tel.: 02/ , website: Andere stelsels: men moet zelf een uittreksel sturen naar de desbetreffende pensioenkas. Fonds voor Beroepsziekten Indien de overledene een vergoeding ontving van het Fonds voor Beroepsziekten, moet deze instantie op de hoogte gebracht worden aan de hand een akte waarin de doodsoorzaak wordt vermeld. In de aangetekende brief vermeld u eveneens het dossiernummer. Bij een overlijden ten gevolge van een beroepsziekte kunnen de nabestaanden recht hebben op een vergoeding. Informatie: Fonds voor Beroepsziekten, Sterrenkundelaan 1, 1210 Brussel, Tel.: 02/ , secr@fmp-fbz.fgov.be, website: 6

7 Notaris of testamentuitvoerder De notaris kan de nabestaanden bijstaan bij het beheer van de goederen van de overledene en bij de regeling van de erfenis. Soms dienen er maatregelen getroffen te worden om de nalatenschap te beschermen. De notaris kan bijvoorbeeld de woning van de overledene verzegelen of de onroerende en roerende goederen inventariseren. Informatie: Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat, Bergstraat 30-32, 1000 Brussel, Tel.: 02/ , website: Ziekenfonds Zeker wanneer de overledene een ziektevergoeding of invaliditeitsuitkering genoot, neemt men best zo snel mogelijk contact op met het ziekenfonds. Geef bij voorkeur de akte van overlijden en de SIS-kaart van de overledene af aan het loket. Deze mag ook per post opgestuurd worden, met vermelding van naam, adres, rijksregisternummer en rekeningnummer van de overledene. Het ziekenfonds zal voor de nabestaanden: -hun hoedanigheid als verzekerde aanpassen (weduwe/weduwnaar, wezen) -nagaan of zij recht hebben op de voorkeursregeling in de ziekteverzekering. Voor de toekenning van de voorkeursregeling moet het bruto-inkomen van de weduw(e)(naar) onder een vastgesteld grensinkomen blijven. De voorkeurregeling geeft toegang tot een goedkopere gezondheidszorg en tot een aantal sociale voordelen. -nieuwe kleefzegels afdrukken en hun SIS-kaart aanpassen -nagaan of een begrafenisvergoeding kan uitbetaald worden. Wanneer de overledene een loontrekkende of een gepensioneerd loontrekkende was, betaalt het Vlaams Neutraal Ziekenfonds een begrafenisvergoeding ten bedrage van 148,74 EUR (bedrag op 1/1/2005 wordt regelmatig geïndexeerd) aan de echtgeno(o)t(e) of de persoon die de kosten van de begrafenis effectief heeft gedragen. Dit kan men bewijzen aan de hand van de factuur van de begrafenisondernemer waarop vermeld staat voldaan en een kwijting van betaling. Kinderbijslagfonds Als één van de ouders overlijdt, opent ieder kind, dat recht heeft op kinderbijslag, het recht op wezenbijslag. Deze bedragen, eventueel verhoogd met de leeftijdsbijslag, zijn voor elke wees hetzelfde. De overlevende ouder verwittigt het kinderbijslagfonds met een uittreksel uit de overlijdensakte. 7

8 Informatie: Voor loontrekkenden: het kinderbijslagfonds (adres op te vragen bij de werkgever) Een lijst van alle kinderbijslagfondsen is terug te vinden op de website van de Rijksdienst voor Kinderbijslag voor Werknemers (RKW): Voor overheidspersoneel: RKW, dienst overheidsdiensten, Trierstraat 70, 1000 Brussel, Tel.: 02/ , website: Voor zelfstandigen: de sociale verzekeringskas waarbij de overledene aangesloten was. De Gezinsbond De Bond van Grote en Jonge Gezinnen kent aan zijn leden bij overlijden van (één van) de ouders uit een gezin met kinderen ten laste een tegemoetkoming toe. De aanvraag moet binnen de zes maanden na overlijden bij het plaatselijk kantoor ingediend worden. Informatie: Gezinsbond vzw, Troonstraat 125, 1050 Brussel, Tel.: 02/ , website Dienst studietoelagen Wanneer de gezinssituatie wijzigt als gevolg van overlijden van één van de ouders, moet de Dienst voor Studietoelagen onmiddellijk op de hoogte gebracht worden. De toegekende studietoelage kan mogelijk aangepast worden. Om het recht op een studietoelage te bepalen, houdt de dienst rekening met het gezinsinkomen van twee jaar eerder. Bij overlijden van één van de ouders, zal er rekening gehouden worden met het vermoedelijke inkomen van het jaar, waarvoor de toelage werd aangevraagd. Informatie: Afdeling Studietoelagen, Hendrik Consciencegebouw, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel, Tel.: infolijn: 1700 of dossierlijn: 078/ , Website: Financiële instellingen Bij overlijden worden alle rekeningen op naam van de overledene en van de overlevende echtgeno(o)t(e door de bank geblokkeerd, zodat de erfgenamen of de familieleden niet meer kunnen beschikken over deze rekeningen. En alle opgegeven volmachten vervallen. Spaarrekeningen van de kinderen worden niet geblokkeerd. Wanneer men in het bezit is van een kluis, wordt deze dadelijk verzegeld en pas geopend in aanwezigheid van een ambtenaar van het kantoor van successierechten. De financiële instelling zal de rekeningen en de inhoud van de kluis pas vrijgeven wanneer deze in bezit is van een erfrechtverklaring of akte van bekendheid. 8

9 De erfrechtverklaring wordt afgeleverd door het gemeentebestuur als het gaat om een totaalbedrag dat kleiner is dan 743,68 EUR (bedrag op , wordt regelmatig geïndexeerd). Als het gaat om grotere sommen, dan heeft men een akte van bekendheid nodig, afgeleverd door de vrederechter. Een notaris kan eveneens geld vrijmaken. Hij treedt dan op als vereffenaar van de erfenis. De betalingen van lopende kosten, laatste medische kosten en de begrafenis- of crematiekosten kan men met het tegoed op een geblokkeerde rekening betalen. De kosten dienen wel betrekking te hebben op de periode vóór het overlijden. Verzekeringsmaatschappijen Breng de verzekeringsmaatschappijen op de hoogte van het overlijden. Afhankelijk van wat in de verzekeringspolis vermeld staat, wordt de polis overgedragen of kan hij opgezegd worden. Indien de overledene een levensverzekering of schuldsaldoverzekering had afgesloten bij een verzekeringsmaatschappij of kredietmaatschappij, brengt men hen best zo snel mogelijk aan de hand van een akte van overlijden op de hoogte. Men voegt hierbij een attest van een arts met de vermelding van de doodsoorzaak, de verzekeringspolis en het bewijs van betaling van de laatste premie. Bij een gewone levensverzekering zal de verzekeringsmaatschappij het overeengekomen bedrag in één keer uitbetalen of omzetten in een jaarlijkse rente. De schuldsaldoverzekering, die afgesloten wordt bij een lening voor een huis of andere eigendommen, dekt de volledige of gedeeltelijke schuld op het ogenblik van overlijden. Uitvaartverzekering Ga na of de overledene een uitvaartverzekering had. De overledene kan een verzekering afgesloten hebben die de begrafeniskosten dekt. Vlaamse Zorgverzekering Indien de overledene een zorgtoelage vanuit de Vlaamse Zorgverzekering genoot, moet de zorgkas waarbij de overledene was aangesloten op de hoogte gebracht worden. 9

10 Personen met een handicap Indien de overledene recht had op een tegemoetkoming van de Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid, dan moet er een overlijdensakte aan betrokken dienst worden overgemaakt. Wanneer de overledene in het bezit was van een parkeerkaart voor personen met een handicap moet deze opgestuurd worden naar onderstaand adres. Informatie: Federale overheidsdienst Sociale Zekerheid, Directie-generaal Personen met een handicap, Zwarte Lievevrouwstraat 3c, 1000 Brussel, Tel.: 02/ , website: Huiseigenaar De Belgische wetgeving bepaalt dat het overlijden van de huurder of de verhuurder een huurcontract niet beëindigt, het kan dus geen oorzaak zijn van opzegging. Bij overlijden worden de rechten en verplichtingen van de (ver)huurder overgedragen op zijn erfgenamen. Deze erfgenamen kunnen de overeenkomst enkel beëindigen door naleving van de gewone opzeggingsmodaliteiten. Een clausule in de huurovereenkomst die vermeldt dat de overeenkomst automatisch wordt ontbonden in geval van overlijden, is nietig. De ontbinding kan enkel uitgesproken worden door een rechter. Indien de overledene een woning huurde via een sociale huisvestingsmaatschappij, dient deze te worden verwittigd om een eventuele huuraanpassing te bekomen. Dienst voor Wegverkeer Bij overlijden van de eigenaar van de wagen kan de nummerplaat enkel doorgegeven worden aan de overlevende echtgeno(o)t(e), de wettelijke samenwonende of een van de kinderen. Bij een overdracht of herinschrijving kan men gebruik maken van een inschrijvingsformulier te bekomen bij de garagist, verzekeringsmakelaar of de Dienst voor Inschrijving van Voertuigen (DIV). Bij verkoop van de wagen zendt men de nummerplaat zo snel mogelijk en best aangetekend terug naar de DIV, want men moet verkeersbelasting betalen zolang de nummerplaat niet is verzonden. Een teruggave van verkeersbelasting is enkel mogelijk voor de nog niet begonnen maanden volgend op de maand van de schrapping. Informatie: Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer, Mobiliteit en Verkeersveiligheid, Directie Wegverkeer DIV, City Atrium, Vooruitgangstraat 56, 1210 Brussel, Tel.: 02/ , website: 10

11 Nutsvoorzieningen: water-, gas-, elektriciteit-, telefoonmaatschappij Alle aansluitingen kunnen opgezegd worden, of op naam van de overlevende echtgeno(o)t(e) gezet worden. Post Indien de nabestaanden de post van een overledene thuis willen ontvangen, moeten zij dit doorgeven aan het postkantoor samen met een erfrechtverklaring of akte van bekendheid. Abonnementen De nabestaanden nemen best zo snel mogelijk contact op met uitgeverijen van weekbladen, boeken of postorderbedrijven om de leveringen te laten stopzetten. 11

12 3. Belastingen De belastingsdienst moet niet onmiddellijk op de hoogte gebracht worden van het overlijden. Het jaar volgend op het overlijden kan men de datum in het voorziene luik op het aanslagbiljet vermelden. De inkomsten die door de overledene werden verworven in het jaar van overlijden zijn nog belastbaar. Voor het jaar van overlijden kan men kiezen tussen een gemeenschappelijke en een afzonderlijke aanslag. Deze keuze zal gemaakt worden door de overlevende echtgenoot of door de erfgenamen, indien beide overleden zijn. Bij een gemeenschappelijke aanslag brengt de administratie de gegevens die op de aangifte van de langstlevende echtgeno(o)t(e) zijn ingevuld, samen met de gegevens van de aangifte op naam van de nalatenschap van de overledene. Deze keuze moet uitdrukkelijk vermeld worden bij de aangifte, anders zal de administratie automatisch overgaan tot het vestigen van twee afzonderlijke aanslagen, en wordt men beschouwd als alleenstaanden voor de berekening van de belasting. Om de meest voordelige keuze te maken, kan men het berekeningsprogramma personenbelasting van de administratie raadplegen of contact opnemen met het plaatselijk belastingkantoor. Informatie: Federale Overheidsdienst Financiën. Infolijn: 02/ Website: 12

13 4. Nalatenschap De nalatenschap van een overledene omvat al zijn of haar goederen en schulden op het moment van overlijden. De aangifte van de nalatenschap De erfgenamen zijn verantwoordelijk voor het indienen van de aangifte. Men kan hiervoor beroep doen op een notaris. De nabestaanden kunnen de aangifte ook zelf doen, door hiervoor een aangifteformulier aan te vragen via de Ontvanger van de Administratie van het Kadaster, de Registratie en de Domeinen (AKRED). Hierop moeten alle goederen en schulden van de overledene vermeld worden. Indien de overledene gehuwd was, wordt er nagegaan wat aan ieder afzonderlijk toebehoorde en wat van beiden was. Dit zal afhangen van het huwelijksstelsel van het echtpaar of van een of andere contractuele overeenkomst die de partners hadden gesloten. De aangifte moet worden ingediend bij de Ontvanger der Successierechten van het Registratiekantoor van de plaats waar de overledene op het ogenblik van overlijden zijn of haar fiscale woonplaats had. Indien de woonplaats tijdens de laatste vijf jaar vóór het overlijden op meer dan één plaats is geweest, dan is de plaats waar die woonplaats het langst gevestigd was bepalend. De nalatenschap moet aangegeven worden binnen de vijf maanden na de datum van het overlijden. Dit als de erflater in België is overleden. Indien de erflater overleed in een ander Europees land, bedraagt de termijn zes maanden en zeven maanden als hij buiten Europa is overleden. Successierechten Aan de hand van de nalatenschap kan de AKRED het bedrag van het successierecht berekenen. Bij overlijden zullen de erfgenamen van de overledene successierechten moeten betalen op zijn volledig nagelaten vermogen. De successierechten moeten binnen de zeven maanden na het overlijden betaald zijn. Wie te laat is, betaalt interesten zelfs al krijgt men uitstel van betaling. Het successierecht is een gewestelijke belasting. De gewesten zijn bevoegd om de tarieven en vrijstellingen te wijzigen. Tevens bepalen zij het bedrag waarop de belasting wordt berekend. 13

14 Op dit ogenblik zijn er drie verschillende tarievenstelsels naargelang de overledene zijn laatste woonplaats had in Vlaanderen, in het Brussels of het Waals gewest. Het Vlaams Gewest voorziet verschillende tarieven naargelang de graad van verwantschap. Vanaf 1 januari 2007 betaalt de langstlevende echtgenoot of feitelijk samenwonende partner wonende in het Vlaams Gewest geen successierechten meer op de gezinswoning. De vrijstelling voor de feitelijk samenwonenden geldt slechts voor diegenen die minstens drie jaar ononderbroken met de overledene hebben samengewoond en er een gemeenschappelijk huishouden mee had. Dit kan bewezen worden aan de hand van een eenvoudig uittreksel uit het bevolkingsregister. Broers en zussen kunnen eveneens van deze maatregel genieten, wanneer zij met de overledene samenwoonden (zowel feitelijk als wettelijk) en op voorwaarde dat zij een deel van de woning erven. Alle andere erfgenamen, die met de overledene samenwoonden, vallen buiten deze regeling. Opgelet: wettelijk of feitelijk samenwonen houdt niet in dat men automatisch erfgenamen zijn van elkaar, zoals dat in een huwelijk het geval is. Samenwonenden kunnen enkel van elkaar erven wanneer er een testament werd opgemaakt. Informatie: Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat, Bergstraat 30-32, 1000 Brussel, Tel.: 02/ , fednot@fednot.be, website: Aanvaarden of verwerpen van de nalatenschap Bij het openvallen van de nalatenschap heeft men als wettelijke erfgenaam de mogelijkheid om de nalatenschap zuiver te aanvaarden, te verwerpen of te aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving. Aanvaarding van de erfenis Indien de nabestaanden de erfenis aanvaarden, gaat men akkoord alle eventuele nagelaten schulden van de overledene te betalen. Zelfs als deze groter zijn dan datgene dat zij erven. De aanvaarding kan uitdrukkelijk of stilzwijgend gebeuren. Dit laatste is van toepassing wanneer de nabestaanden handelingen stellen, zoals het toe-eigenen of verkopen van bepaalde elementen uit de nalatenschap. Bijvoorbeeld: met het zomaar toe-eigenen van het televisietoestel van de erflater, geeft de erfgerechtigde te kennen de nalatenschap zuiver te aanvaarden. 14

15 Indien de nabestaanden de intentie hebben om de nalatenschap te verwerpen, dan mag men enkel maar handelingen stellen die dringend of absoluut noodzakelijk zijn en niet verder reiken dat wat vereist is voor de bewaring, het toezicht of het voorlopig beheer van de goederen in de nalatenschap. Zodra de nabestaanden de nalatenschap hebben aanvaard, kunnen zij daar niet meer op terug komen. Verwerping van de erfenis Als de nabestaanden de erfenis verwerpen, krijgen zij niets van de nagelaten bezittingen en hoeven zij niet te betalen voor de schulden die in de nalatenschap zitten. Om de nalatenschap te verwerpen, moeten de nabestaanden een verklaring afleggen op de griffie van de rechtbank van eerste aanleg van de plaats waar de nalatenschap is opengevallen. Dat is de laatste woonplaats van de overledene. Men betaalt wel de kosten van de verwerping. Aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving Als de nabestaanden kiezen voor aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving, dan moeten zij een verklaring afleggen op de griffie van de rechtbank van eerste aanleg, waar de nalatenschap is opengevallen. Men is in deze situatie slechts verplicht de schulden van de nalatenschap te betalen ten belope van het actief van datgene, dat men van de nalatenschap opneemt. In dit geval moet men zijn eigen vermogen nooit aanspreken voor het aflossen van geërfde schulden. Informatie: Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat, Bergstraat 30-32, 1000 Brussel, Tel.: 02/ , website: 15

16 5. Hoe gaat men als nabestaande financieel verder? Overlevingspensioen Het overlevingspensioen wordt berekend op basis van de beroepsloopbaan van de overledene. Wat indien de overledene actief was in de privé-sector (loontrekkende of zelfstandige) of genoot van een vervangingsinkomen als bruggepensioneerde, invalide of werkzoekende? Om in aanmerking te komen voor een overlevingspensioen, uitbetaald door de Rijksdienst voor Pensioenen (RVP), moet men voldoen aan volgende voorwaarden: - Men moet minstens 45 jaar oud zijn of minstens één kind ten laste hebben of zelf 66% arbeidsongeschikt zijn. - Men moest minstens 1 jaar gehuwd zijn. Deze voorwaarde vervalt wanneer er een kind is uit dit huwelijk of wanneer het kind binnen de 300 dagen na overlijden geboren wordt. Indien men voldoet aan voorvermelde voorwaarden, moet er binnen de twaalf maanden na het overlijden door de langstlevende echtgeno(o)t(e) een overlevingspensioen aangevraagd worden bij de gemeente. De aanvraag kan ook door een gevolmachtigde gebeuren. Het overlevingspensioen wordt dan met terugwerkende kracht vanaf de maand waarin de partner overleed toegekend. Laattijdige aanvragen verliezen het voordeel van de terugwerkende kracht. Bij de aanvraag op het gemeentehuis neemt men de identiteitskaart, trouwboekje en SIS-kaart mee. Indien men niet voldoet aan de voorwaarden kan er alsnog een tijdelijk overlevingspensioen van 12 maanden aangevraagd worden. Wanneer de overledene nog actief was, wordt er een theoretisch rustpensioen aan gezinstarief berekend. Het bedrag van het overlevingspensioen is in principe gelijk aan 80% van het theoretisch rustpensioen, maar opgelet deze bedragen zijn aan maximumgrenzen verbonden. Het overlevingspensioen kan gecumuleerd worden met een beroepsactiviteit. De gerechtigde op een overlevingspensioen mag een beroepsactiviteit uitoefenen, maar moet zich hierbij houden aan de vastgelegde cumulgrenzen. Tevens staat men een cumulatie van een overlevingspensioen toe gedurende een periode van 12 al dan niet opeenvolgende kalendermaanden met een vergoeding wegens ziekte, invaliditeit of een vergoeding wegens onvrijwillige volledige werkloosheid (niet bij brugpensioen). De vergoeding moet wel betrekking hebben op een volledige maand. Na 16

17 verloop van 12 maanden heeft de persoon de keuze tussen het overlevingspensioen of het vervangingsinkomen. De langstlevende echtgen(o)t(e) mag vanaf zijn of haar zestigste verjaardag het overlevingspensioen cumuleren met een eigen rustpensioen. Wat indien de overledene reeds gepensioneerd was? Indien de overleden partner reeds gepensioneerd was en de langstlevende echtgeno(o)t(e) zelf niet beroepsactief is, moet er zelf geen aanvraag meer ingediend worden. Het overlevingspensioen zal ambtshalve toegekend worden met ingang van de maand die volgt op de maand van overlijden. Indien tijdens de maand van overlijden nog geen pensioen werd uitbetaald, dan kan de langstlevende echtgeno(o)t(e) hier nog aanspraak op maken. Andere mogelijke erfgenamen komen hiervoor niet in aanmerking. Wat indien de overledene tewerkgesteld was in een overheidsdienst? Indien de overledene een ambtenaar was, kan de langstlevende partner een overlevingspensioen ontvangen wanneer men minstens één jaar is gehuwd. Tenzij men een kind ten laste heeft of het overlijden het gevolg is van een ongeval of beroepsziekte na het huwelijk overkomen. Indien men niet voldoet aan voorvermelde toekenningsvoorwaarden, dan heeft de overlevende echtgeno(o)t(e) recht op een tijdelijk pensioen gedurende één jaar. De pensioendienst voor de overheidssector zal automatisch een overlevingspensioendossier openen wanneer de overledene reeds een pensioen ontving. Wanneer de overledene nog geen pensioen genoot, dan moet de langstlevende echtgeno(o)t(e) zelf binnen de twaalf maanden na overlijden bij het Ministerie van Financiën, administratie der Pensioenen, Financietoren bus 31, Kruidtuinlaan 50, 1010 Brussel een aanvraag indienen. Wanneer de aanvraag binnen de 12 maanden wordt ingediend, zal het pensioen toegekend worden met terugwerkende kracht vanaf de maand volgend op de maand van overlijden. Informatie Rijksdienst voor Pensioenen (RVP), Zuidertoren, 1060 Brussel, Tel.: 02/ of 0800/50246, website: Federale Overheidsdienst Financiën, Administratie van de Thesaurie, Centrale Dienst der Vaste Uitgaven (CDVU) Maandelijkse Pensioenen, Kunstlaan 30, 1040 Brussel, Tel.: 02/ , website: 17

18 Inkomensgarantie voor Ouderen Indien de samenwonende partner niet beschikt over een leefbaar minimuminkomen, dan kan men vanaf 64 jaar bij het gemeentebestuur een aanvraag indienen voor een inkomensgarantie voor ouderen (IGO). Een toekenning gaat vooraf aan een streng onderzoek naar de bestaansmiddelen. Overlijden als gevolg van een arbeidsongeval Bij een overlijden als gevolg van een arbeidsongeval, wordt er een vergoeding voor begrafeniskosten uitbetaald. Deze vergoeding is gelijk aan dertig maal het gemiddelde dagloon. Binnen de maand na overlijden wordt dit bedrag uitbetaald aan de persoon die de begrafeniskosten heeft gedragen. Het Fonds voor Arbeidsongevallen betaalt de kosten voor het overbrengen van de overledene naar zijn laatste rustplaats. De overlevende echtgeno(o)t(e) wordt een lijfrente ten bedrage van 30% van het basisloon van de overledene toegekend. Deze rente wordt uitbetaald indien men minstens 1 jaar gehuwd was of er minstens 1 kind ten laste had. De ex-echtgeno(o)t(e) ontvangt enkel een rente indien er aan hem of haar onderhoudsgeld werd uitbetaald. In deze situatie wordt het bedrag beperkt tot het bedrag van het onderhoudsgeld. Bijkomend heeft ieder kind recht op een rente van maximum 45% van het basisloon. Deze rente wordt stopgezet zodra het kind de leeftijd bereikt heeft van 18 jaar of geen kinderbijslag meer geniet. Indien de overledene geen echtgeno(o)t(e) of afstammelingen heeft, ontvangen de vader en moeder van de overledene een lijfrente van 20% van het basisloon. In bepaalde situaties kunnen ook nog andere erfgenamen een vergoeding ontvangen. De vergoeding is beperkt cumuleerbaar met een rust- en/of overlevingspensioen. Informatie: Fonds voor Arbeidsongevallen, Troonstraat 100, 1050 Brussel, Tel.: 02/ , info@faofat.fgov.be, website: Overlijden als gevolg van een beroepsziekte De nabestaanden van een persoon die om het leven kwam als gevolg van een beroepsziekte, kunnen eveneens genieten van bovenvermelde vergoedingen. Het Fonds voor Beroepsziekten wordt, aan de hand van een overlijdensakte die aangetekend wordt opgestuurd, op de hoogte gebracht. Het dossiernummer dient hierbij vermeld te worden. Een vragenbundel met een medisch verslag, dat ingevuld dient te worden door een arts, zal toegestuurd worden. Informatie: Fonds voor Beroepsziekten, Sterrenkundelaan 1, 1210 Brussel, Tel.: 02/ , secr@fmp-fbz.fgov.be, website: 18