Voorwoord. Biologische omschakeling komt op gang. Voorwoord >>

Transcriptie

1

2 Voorwoord >> Voorwoord Biologische omschakeling komt op gang De vraag naar biologische voeding blijft stijgen. In de VS en EU omvat biologisch inmiddels zo n 5 procent van de totale consumptie. In 2016 nam de vraag in Zweden toe met 25 procent, en ook in Frankrijk (20 procent), Duitsland, Italië, Spanje en Nederland (alle 10 procent) kan het niet op. Banken voorspellen voor Nederland een langjarige groeitrend; in 2016 kwamen hier ruim 250 omschakelaars naar biologische landbouw bij. Het besef dat onze voedselvoorziening moet veranderen, groeit steeds sterker. Biologische landbouw biedt oplossingen voor meerdere urgente problemen. Voor blijvende voedselvoorziening is behoud van bodemvruchtbaarheid nodig toevallig de basis van de biologische landbouwmethode. De afname van biodiversiteit wordt ermee een halt toegeroepen, het verhoogt bodemopname van CO 2, én het draagt bij aan eerlijke prijzen voor de boer. Uiteraard is het ook goed voor de volksgezondheid: biologische consumenten hebben een gezonder voedingspatroon. Kortom: tijd voor een echte transitie van ons voedings- en landbouwsysteem! 2 >> Bavo van den Idsert, directeur Bionext

3 Over stichting Bionext >> Over stichting Bionext Bionext maakt zich sterk voor méér duurzame biologische voeding en landbouw. Het is onze passie om jou weer te verbinden met wat je eet, waar het vandaan komt en wie het maakt. Oftewel: terug naar de oorsprong! Zodat je bewust kunt kiezen voor wat goed is voor jou en de wereld om je heen. Bionext verbindt de biologische keten van boer tot bord. Dat wil zeggen: boeren, telers, onderzoekers, politici, winkeliers, handelaren en consumenten. Deze samenwerking tussen alle schakels is uniek in de foodwereld. In grote lijnen houden we ons bezig met: Campagnes & promotie; Kennis & onderzoek; Belangenbehartiging & lobby. We werken daarbij aan de volgende thema s: biodiversiteit, dierenwelzijn, verduurzaming, omschakeling, true pricing, kringloop, onderwijs & opleiding en voorlichting. Alle projecten die we uitvoeren of begeleiden, hebben verbinding met een of meerdere van deze thema s. Bionext werkt voor de hele biologische sector. Onze prioriteiten worden bepaald door Biohuis (voor boeren & tuinders), BioNederland (voor handel & verwerking) en de Biowinkelvereniging (voor winkeliers). Alle schakels in de productieketen zitten per groep om de tafel. In deze ketengroepen werkt Bionext aan kennis- en marktontwikkeling, en regelgeving. Deze groepen adviseren ons bestuur. De volgende ketengroepen zijn actief: Fruit; Akkerbouw en vollegrondsgroente; Glasgroente; Zuivel en rundveevlees; Varkensvlees; Pluimveevlees en eieren; Uitgangsmateriaal en veredeling; Import, export en handel. 3

4 Algemene ontwikkelingen >> Algemene ontwikkelingen binnen de biologische sector In 2016 groeide voor het eerst sinds 2010 het aantal geregistreerde biologische boerenbedrijven harder dan het aantal biologische handels- en verwerkingsbedrijven. Er waren eind boerenbedrijven geregistreerd bij Skal Biocontrole, de toezichthouder voor biologische producten. Samen beheerden deze bedrijven hectare geregistreerde landbouwgrond. Ruim hectare hiervan was in omschakeling. Nederland zit in de middenmoot van Europa; 3,4 % van de Nederlandse landbouwgrond is biologisch. Ter vergelijking: de koplopers hebben een aandeel van tegen de 20 procent. Het aantal handelsbedrijven groeide in 2016 met 10 procent tot Steeds meer handels- en productiebedrijven kozen ervoor om ook een biologische tak op te zetten. Nederlanders geven elk jaar meer uit aan biologische voeding. In 2015 naderde de totale geregistreerde omzet van biologisch voedsel in Nederland de 1,3 miljard euro. In het eerste halfjaar van 2016 groeiden de supermarkten met 17,3 procent hard door, terwijl de speciaalzaken een lichte groei lieten zien van 2,3 procent. 4

5 Projecten en activiteiten >> Projecten en activiteiten Bionext in

6 Voorlichting >> Voorlichting Ook topsporters staan Achter Biologisch Van 15 tot 24 september was er tien dagen lang extra promotie voor biologische producten in heel Nederland. Dit jaar stond de Bio10daagse in het teken van biologische voeding en (top) sportprestaties mensen gingen Lekker naar de Boer In het weekend van 18 en 19 juni bezochten bijna mensen een biologische boerderij tijdens het evenement Lekker naar de Boer. Bij hun bezoek aan een van de 140 deelnemende boeren konden zij zelf zien en beleven hoe de biologische boer werkt. Vormgeving magazine Smaakmakend vernieuwd Smaakmakend is hét magazine voor de natuurvoedingswinkel en de biologische speciaalzaak. Smaakmakend verschijnt vijf keer per jaar en staat vol informatieve artikelen en inspirerende recepten en tips. De vormgeving is in 2016 vernieuwd. Pers & media Bionext zoekt actief de media op. Dit doen we via nieuwsberichten, persberichten, sociale media, blogs, nieuwsbrieven en de website. In 2016 zorgden vooral de campagne De Grootste Zaadbank en de Bio10daagse voor een groei in bereik. 6

7 Biodiversiteit >> Biodiversiteit Patenten op voedsel bijna verleden tijd In 2016 richtte Bionext De Grootste Zaadbank op. Tijdens deze succesvolle campagne tegen patenten op natuurlijke eigenschappen van groenten, kon men bedreigde zaden laten onderduiken de vriezer. Inmiddels heeft de EU gezegd van deze patenten af te willen: een mooie stap! Maar de strijd gaat door tot alle patenten van tafel zijn! 7 Nog meer biologisch uitgangsmateriaal verplicht In de biologische landbouw is het gebruik van biologische zaden, pootgoed en plantmateriaal verplicht, indien beschikbaar. De Nationale Annex is een lijst van gewassen waarvoor geen ontheffing meer mogelijk is. In 2016 is de snijbiet toegevoegd aan de lijst. Aanbod en gebruik van biologisch zaad gestimuleerd Op de Biofach, de grootste Europese beurs voor biologisch voedsel, verzorgde Bionext een workshop over biologisch zaad. Tijdens de workshop zijn ideeën uitgewisseld over de mogelijkheden om het aanbod en gebruik van biologisch zaad te stimuleren. Biologische bloembollen steeds populairder Bionext onderzocht in 2016 hoe de biologische bloembollenteelt gestimuleerd kan worden. We voerden vele gesprekken om meer inzicht te krijgen in de wensen, knelpunten en marktkansen. We ontwikkelden een factsheet en organiseerden een succesvolle studiedag. Meer vogels in de weilanden en op het erf Weerribben Zuivel en haar boeren werkten samen met Vogelbescherming Nederland aan het verbeteren van de leefomstandigheden voor vogels in de weilanden en op het erf. Bionext leidde in 2016 dit project met als doel het verrijken van het leefgebied voor deze vogels.

8 Verduurzaming & innovatie >> 8 Verduurzaming & innovatie Biologische experts uit heel Europa bijeengebracht Van 4 tot 6 april verzorgde Bionext, in samenwerking met IFOAM EU, het 10e Europese Biologische Congres. Het congres focuste op de vraag hoe de transitie van het voedselsysteem kan plaatsvinden en welke rol biologisch voedsel daarin zou moeten spelen. Duurzame winkels dankzij internationale e-learningtool Bionext en Stichting EKO-keurmerk ontwikkelden in 2015 en 2016 samen met acht instituten in zes landen een digitaal lesprogramma. Hiermee kunnen winkelpersoneel en filiaalleiders van biologische winkels worden getraind in duurzaamheid. Nieuw natuurvriendelijk bestrijdingsmiddel De wortelvlieg houdt van de geur van onder andere peen en knolselderij. Deze geur kan gemaskeerd worden door een uiengeur te verspreiden. Bionext stelde in 2016 een dossier op voor toelating van uienolie voor een natuur- en mensvriendelijke bestrijding van de wortelvlieg. Bionext adviseert ondernemers Innovatiemakelaars helpen MKB-ondernemers optimaal te profiteren van de ontwikkelingen binnen de Topsector Agri en Food. In 2016 hielpen we ondernemers met onder meer vragen over het bewaren van pompoenen, en met een knelpuntenanalyse middelengebruik. Stappen vooruit met duurzaam voedsel Het thema van de vernieuwde Stichting EKO is: stappen verder met biologisch. Een campagne met gekleurde voetstappen maakte inzichtelijk op welke thema s EKO-bedrijven verder verduurzamen met zelfgekozen concrete verbeterdoelen. Beste Biowinkel en Favoriet Bioproduct Tijdens de jaarlijkse verkiezing kozen publiek en jury de winnaars van het Favoriet Bioproduct en de Beste Biowinkel 2016! Winnaars waren Biobite, Natuurwinkel Amersfoort, Ekoplaza Schoorl, Boerderijwinkel Kleinlangevelsloo uit Raalte, en de Hofwebwinkel.

9 Wet- & regelgeving >> Wet- & regelgeving Biologische landbouw blijvend gentechvrij Bionext lobbyde vóór strikte GMO-wetgeving en tegen de teelt van gentechgewassen in Nederland. In 2016 verzorgden wij een workshop over de nieuwe regels voor toelating van gentechgewassen voor teelt. Lobby voor goede Europese wet- en regelgeving De regels voor biologische producten worden vastgelegd door de Europese Commissie. Die deed in 2014 een voorstel om die regels ingrijpend aan te passen. Ook in 2016 lobbyden wij ervoor dat de uitkomst niet negatief uitpakt voor Nederland. Nieuw risicomodel voor import, export en handel Onze themagroep import, export en handel sprak over de biologische wetgeving en over de voortgang van de projecten Biokap en Biotrust. Door systematisch toezicht op mogelijke residuen in biologische grondstoffen, en onderzoek naar oorzaken van contaminaties, ontstond inzicht in hoe deze voorkomen kunnen worden. Resultaat was het Organic Quality Assurance-systeem, dat bedrijven inzicht geeft in risico s bij internationale handel in biologische grondstoffen. Nieuw: biologische honing van Nederlandse bijen Vanaf het voorjaar van 2016 is het mogelijk om biologisch bijen te houden in Nederland. Bionext droeg bij aan het tot stand komen van een Nederlandse interpretatie van de Europese biologische regelgeving met betrekking tot de bijenhouderij. 9

10 Dierenwelzijn >> Dierenwelzijn Biologische dieren vertegenwoordigd Onze ketengroep zuivel leverde in 2016 input voor de eisen van het BeterLevenKeurmerk. Ook was de groep in overleg over verantwoorde soja in veevoer. Ketengroep pluimvee tekende protest aan tegen het voorstel van de gemeente Oss om onoverdekte uitlopen voor kippen te verbieden. Een biologisch leven voor stierkalfjes Bionext deed in 2016 samen met enkele partners een haalbaarheidsstudie naar het biologisch houden en vermarkten van kalveren afkomstig uit de biologische melkveehouderij. Al veertien jaar een lekker leven voor de biologische kip Met de campagne Adopteer een Kip ondersteunt Bionext sinds 2003 de bewustwording rond de biologische pluimveehouderij. De lancering van de nieuwe website en vormgeving, die gepland was voor 2016, is verschoven naar mei

11 Kringloop >> Kringloop Biologische landbouw oplossing voor opwarming aarde Via goed biologisch bodembeheer van agrarische gronden is het mogelijk om meer koolstof in de bodem te krijgen. Bionext verzorgde over dit onderwerp twee workshops voor biologische boeren en werkte aan een Nederlands en Europees projectvoorstel. 11

12 Kennis & onderzoek >> 12 Kennis & onderzoek Bionext adviseert over internationale onderzoeksthema s Core Organic is de organisatie die zorgt voor afstemming van onderzoeksprogramma s in de EU. De thema s worden gezamenlijk vastgesteld door de Europese landen. Bionext adviseerde in 2016 het ministerie van Economische Zaken over thema s die voor de Nederlandse biosector van belang zijn. Belangenbehartiging voor goed onderzoek In 2016 was Bionext kenniscoördinator. We informeerden innovatieve biologische ondernemers over onderzoeksresultaten en maakten hen wegwijs in het instrumentarium van het Topsectorenbeleid. Ook stelden wij in deze periode een onderzoeksagenda op, versterkten we de verbinding met de Topsectoren, hielden we het overzicht op het onderzoek voor de biosector en hadden we een sturende rol in het Technology Platform Organics. Onze online droom een stukje dichterbij In 2016 is de Bionext-website vernieuwd. Hiermee maakten we een start met onze droom om ook online meerwaarde te bieden aan onze leden. De ambitie is een inlog te creëren voor leden met daarachter extra informatie, achtergronden en functionaliteiten. Biologische vragen Via de biologische vragenlijn beantwoordde Bionext consumentenvragen. De lijn is zowel per als telefonisch bereikbaar. Meer onderwijs over biologisch Na verkennende gesprekken met docenten uit het agrarisch onderwijs en ondernemers uit de sector, startte Bionext in 2016 samen met Terra een netwerk voor docenten uit vmbo, mbo en hbo. Deelnemers zetten zich in voor meer onderwijs over biologische landbouw en voeding. Groei aantal bezoekers Bio-beurs 2016 Op 20 en 21 januari was de Bio-beurs, de biologische vakbeurs van Nederland. Bionext organiseerde de Bio-beurs samen met partner Libéma in de IJsselhallen te Zwolle. Dat het thema Groen groeit leeft, bleek ook uit de groei van het aantal bezoekers: ruim bezoekers en deelnemers bezochten de beurs.

13 Medewerkers >> Medewerkers in Aarnout Mijling (van 1 maart tot 30 juni) Bavo van den Idsert Corien van Vliet Ellen Oomen (vanaf 1 september) Heleen Klinkert Karen Stork Leonie van der Velden Linda van Ravenswaaij (vanaf 27 september) Maaike Raaijmakers Marian Blom Marieke Develing (tot 30 september) Marleen Meijers (vanaf 26 oktober) Miriam van Bree Paula Nijman Paulien Veerman Riana Snel Sabine Horsting Theo Groenendijk

14 Financiën >> Financiën Stichting Bionext boekte voor het vierde jaar op rij een bescheiden positief resultaat: op een gerealiseerde omzet van 2,1 miljoen. De omzet steeg ten opzichte van 2015 met Ondanks de continuering van de fi nanciering vanuit de leden (telers, handel, verwerking en winkels), een aantal nieuwe projecten en voortzetting van diverse campagnes, daalde het resultaat ten opzichte van 2015 met De projectkosten stegen ten opzichte van 2015 met , de overige stichtingslasten (o.a. de personeels- en overige kosten) stegen ten opzichte van 2015 met De stijging van deze overige kosten is voornamelijk veroorzaakt doordat Bionext is verhuisd naar Ede (kantoorkosten) en we een aantal nieuwe collega s erbij hebben gekregen (personeelskosten). Met de voortzetting van de algemene fi nanciering, nieuwe en doorlopende opdrachten van de overheid, uitbreiding van de projectfi nanciering en het 3e campagnejaar van de EUpromotiecampagne, is de begroting voor het jaar 2017 op orde en verwachten we opnieuw een positief netto resultaat. Samenvatting financieel overzicht Realisatie Begroting Realisatie Baten Projectbaten Overige inkomsten Bestedingen Projectkosten Kantoor- en personeelskosten Resultaat Alle bedragen in euro s *Door afronding van de cijfers kunnen kleine verschillen ontstaan in de optellingen. 14

15 Financiën >> Financiën Herkomst en besteding inkomsten Van iedere euro die Bionext binnenkreeg in 2016 was 17% afkomstig van de aangesloten ledenverenigingen (boeren-handel-winkels), 38% afkomstig van het bedrijfsleven voor diensten, 24% van consumenten en 21% van subsidies (EU 14% en NL overheid 7%). Herkomst van de project baten % 17% Aangesloten ledenorganisaties 7% Diensten bio bedrijfsleven (o.a. Bio-beurs, Smaakmakend en innovatieprojecten) Van iedere uitgegeven euro ging 46% naar consumenten- Consumenten en donaties (o.a. kipadoptie, zaadcampagne, etc.) campagnes, 20% naar dienstverlening bedrijfsleven (B2B), 12% naar beleids- en innovatieprojecten en 12% naar algemene belangenbehartiging en PR. De overhead 24% 38% Projectfinanciering overheid Subsidies EU tenslotte bedroeg 10% van de uitgaven. Wat gebeurt er met 1 euro? 10% 12% 12% Belangenbehartiging en PR 20% Business to business projecten (o.a. Bio-beurs) Consumenten projecten en campagnes (o.a. EU campagne, Adopteer een Kip) Beleids-en innovatieprojecten 46% Overhead (o.a. huisvesting, kantoorkosten, afschrijvingen, bestuur etc.) 15

16 Partners >> Een greep uit onze projectpartners & financiers 16

17 Colofon >> Colofon Bionext Nieuwe Kazernelaan 2 D JC Ede T + 31 (0) info@bionext.nl Ontwerp studiobaard.com 17