Beter toezicht door inzicht

Transcriptie

1 voor toezichthouders in zorg & welzijn Beter toezicht door inzicht Programma 2017

2 De kolibrie Honderden kleurrijke soorten Klein maar opmerkelijk Zeer groot geheugen Temporiseert continue Beschikt over hoge intelligentie Kan in alle richtingen vliegen De nieuwe toezichthouder Veelzijdig Niet opvallend, maar wel zichtbaar Van alles op de hoogte Overzicht houden en waar nodig langer observeren Opmerkzaam Altijd aanspreekbaar

3 Voorwoord 2017: een jaar met belangrijke stappen De afgelopen jaren is er veel voorwerk gedaan op weg naar professionalisering van Toezichthouders in zorg en welzijn. In 2017 gaan onze initiatieven en voornemens een meer definitieve vorm krijgen. Allereerst geldt dit voor de aanbevelingen van de zogenaamde Commissie Brenninkmeijer ( de vrijblijvendheid voorbij ). Een door de NVTZ speciaal ingestelde commissie, die studie maakt van de zogenaamde accreditatie-eisen, zal tijdens de Algemene Ledenvergadering in november advies uitbrengen over de definitieve vormgeving van het professionaliseringsprogramma. Op deze manier kunnen Raden van Toezicht in zorg en welzijn geloofwaardig verantwoording afleggen over hun education permanente. Ook wordt er hard gewerkt aan een totaal nieuwe digitale omgeving onder de werktitel De Digitale Vereniging. In deze digitale omgeving zal het mogelijk worden om als leden onderling met elkaar te communiceren, zal de verantwoording van de professionalisering worden gefaciliteerd en zullen digitale tools (die nu reeds binnen de Academie functioneren) en een kennisbank worden geïntegreerd. Al met al een spannend jaar met grote uitdagingen. Graag presenteren wij u hierbij het nieuwe academieprogramma. Naast vertrouwde elementen zijn er ook weer nieuwe programmadelen toegevoegd, zodat wij uw kennis en vaardigheid up-to-date kunnen houden. Het afgelopen jaar hebben wij een aantal malen mogen experimenteren met meer dynamische vormen van onderwijs, zoals het inspelen van concrete casuïstiek en online kenniscolleges. Door goede ervaringen hiermee, worden deze vormen verder uitgebouwd. De belangstelling voor de Academie is groeiende. Dit resulteert in een steeds groter deelnemersaantal en dat is voor het bestuur en het bureau van de NVTZ een heuglijke ontwikkeling. Daarom zijn wij erg blij met de constructieve samenwerking met de medewerkers van Avicenna. Samen staan wij klaar om ook het komende jaar een uitdagend en gevarieerd academieprogramma te realiseren. 3 Ik wens u hierbij veel leerplezier. Marius Buiting Directeur NVTZ

4 Inhoudsopgave Voorwoord 3 Beschrijving NVTZ Academie 6 Contact- en adresgegevens 7 Programma Start Ervaren Zeer Pagina ervaren Algemene meerdaagse programma s 8 Oriëntatiesessies voor de aankomende Toezichthouder in Zorg & Welzijn 10 Oriëntatiesessies aankomende Toezichthouder voor meer diversiteit binnen Raden van Toezicht in Zorg & Welzijn 14 Leergang De nieuwe Toezichthouder in Zorg & Welzijn 18 Leergang voor de Voorzitter van de Raad van Toezicht 22 Meerdaagse verdiepende programma s 26 Verdiepende leergang: Toezicht op Kwaliteit & Veiligheid 28 Verdiepende leergang voor de Toezichthouder met de financiële portefeuille 32 4 Eendaagse programma s 36 Dynamische oordeelsvorming 38 Het dashboard voor de Toezichthouder 40 Moreel Kompas bij dilemma s 42 Het Nederlandse Zorgstelsel 44 Strategische keuzes: extern krachtenveld & scenario s 46 Toezicht op Kwaliteit 48 Toezicht op financiën voor niet-financiële Toezichthouders 50 Adequaat toezicht bij calamiteiten 52 Proactief toezichthouden 54 State of the art toezichthouden 56 Strategisch Vastgoed 58 Sturen en toezicht op cultuur & gedrag 60 Toezien op ketens en netwerken 62 Toezicht op transitie- en verandermanagement in zorgorganisaties 64 Waardegericht toezichthouden 66

5 Programma Start Ervaren Zeer Pagina ervaren Reflectieve methoden 68 Intervisie voor toezichthouders 69 Community of Practice 69 Evaluatie van de Raad van Toezicht 69 Kijk in de Keuken 69 Kijk in de Spiegel 69 Incompany mogelijkheden 70 Boardroom Dynamics 72 Toezichthouden vanuit een gedreven team 74 Congressen 76 Nieuw en in ontwikkeling 78 5

6 NVTZ Academie De NVTZ Academie biedt professionele scholing en training voor toezichthouders werkzaam bij zorg- en welzijnsorganisaties. 6 Soort opleidingen De Academie biedt een uitgebalanceerd scholingsprogramma voor de aanstaande, de beginnende, de ervaren en de zeer ervaren toezichthouder. Zowel de actualiteit als meer fundamentele thema s zijn verwerkt in het curriculum. Er wordt niet alleen aandacht besteed aan kennis, maar ook aan vaardigheden en kunde. Onderscheidend aanbod Het aanbod is hoogwaardig, actueel, uitdagend, compact qua tijdsinvestering én praktijkgericht. Het biedt antwoorden op vragen van toezichthouders, doordat er instrumenten en methoden aangereikt worden die elders succesvol toegepast zijn. Er wordt gewerkt met relatief kleine groepen deelnemers, zodat ingebrachte casuïstiek en dilemma s in dialoog met de mededeelnemers en docenten besproken kunnen worden. Er zijn diverse vormen van opleidingen en kennisoverdracht ontwikkeld. Te onderscheiden zijn: Compacte cursussen op basis van kennisoverdracht Compacte cursussen voor vaardigheidsontwikkeling Thematische eendaagse sessies Congressen voor toezichthouders in zorg en welzijn Qua werkvorm is er sprake van een passende balans in theorie en casuïstiek. Doordat met relatief kleine deelnemersgroepen gewerkt wordt, is er ruimschoots aandacht voor onderlinge uitwisseling van kennis en ervaring.

7 Programmaraad De NVTZ Academie werkt met een Programmaraad, waarin bestaande opleidingen worden geëvalueerd en nieuwe opleidingen worden geïnitieerd en/of beoordeeld. Voortdurend wordt bekeken of er nieuwe thema s zijn waarvoor nieuwe opleidingen ontwikkeld moeten worden. Ook worden voortdurend nieuwe passende werkvormen geïntroduceerd ten behoeve van optimalisatie van het leerresultaat. Tevens wordt gemonitord hoe de kwaliteit van de opleidingen is. Experts De NVTZ Academie werkt samen met diverse organisaties (experts), die bereid zijn om hun inzichten, kennis en ervaringen te delen in sessies en andersoortige groot- en kleinschalige bijeenkomsten. Regiepartner Avicenna Academie voor Leiderschap is regiepartner voor de NVTZ Academie. Dit houdt in dat zij samen met NVTZ de Academie zowel inhoudelijk als organisatorisch vormgeeft. Op de volgende pagina s treft u de beschrijvingen aan van de opleidingen zoals deze tot op dit moment zijn gepland. Gedurende het jaar zullen andere opleidingen volgen. Wij raden u daarom aan om ook altijd de website van de NVTZ Academie te raadplegen. 7 Contact- en adresgegevens voor toezichthouders in zorg & welzijn Churchilllaan 11, 3527 GV Utrecht bureau@nvtz.nl Regiepartner NVTZ Academie Avicenna Academie voor Leiderschap Postbus 292, 7400 AG Deventer academie@nvtz.nl

8 Algemene meerdaagse programma s 8

9 Oriëntatiesessies voor de aankomende Toezichthouder in Zorg & Welzijn Oriëntatiesessies aankomende Toezichthouder voor meer diversiteit binnen Raden van Toezicht in Zorg & Welzijn Leergang De nieuwe Toezichthouder in Zorg & Welzijn Leergang voor de Voorzitter van de Raad van Toezicht 9

10 Algemene meerdaagse programma s Oriëntatiesessies voor de aankomende Toezichthouder in Zorg & Welzijn Matcht u met de rol van toezichthouder? 10 Het toezichthouderschap kan vanuit meerdere opzichten een aantrekkelijke rol zijn om te vervullen. Vele mensen met verschillende achtergronden overwegen om toezichthouder te worden. Deze sessies zijn bedoeld om zich gedegen te oriënteren of het toezichthouderschap in zorg en welzijn bij u past. De NVTZ Academie biedt daarom een tweedaags interactief programma, waarin het vak van toezichthouden centraal staat. De sessies worden begeleid door een kerndocent. Daarbij wordt een combinatie gehanteerd van kennisinput van experts en uitwisseling van visies en ervaringen van de deelnemers. De kerndocent draagt zorg voor een optimaal leerklimaat en verzorgt tevens een deel van de sessies. Onderwerpen Het profiel van de toezichthouder; De context waarin de toezichthouder opereert; De vraag of het profiel van de toezichthouder passend is voor de deelnemer. Wat brengt dit programma u? Inzicht in de rol van de toezichthouder; Kennisverwerving in de context waarin de toezichthouder opereert; Bepalen of de rol van toezichthouder iets voor u is; Inzicht in het werving- en selectieproces; Tips op welke manier u zich het beste kunt profileren om een toezichthoudende functie te verwerven.

11 Goed kader om te overwegen toezichthouder te worden Dag 1 Dagdeel 1: Kennismaking met de rol en context van toezichthouder Tijdens deze sessie staat het door de NVTZ ontwikkelde profiel voor de toezichthouder centraal. Wie is de toezichthouder (waartoe is hij van belang)? Verschillende dimensies van het vak van toezichthouder: wat wordt er verwacht van het externe toezicht, de stakeholders, de belanghebbenden en waar staat de toezichthouder in dit krachtenveld? Ontwikkeling van de Raad van Toezicht; Positie en belang van de voorzitter van de Raad van Toezicht; Het samenspel tussen de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur; Good governance; Kenmerken van en ontwikkelingen in de zorgsector. Dagdeel 2: Het profiel van de toezichthouder Tijdens dit dagdeel wordt er meer ingezoomd in de rol en het profiel van de toezichthouder. Benodigde competenties en attitude voor goed toezichthouden; Profiel van de nieuwe toezichthouder; De rol van de toezichthouder als individu en binnen het team; Verantwoordelijkheden, rollen, taken en aansprakelijkheid; (Financiële) vergoeding; Het juridisch kader. In gesprek met een toezichthouder Gedurende een deel van dit onderdeel zal een toezichthouder aanschuiven die enkele jaren ervaring heeft. Deelnemers kunnen hiermee in gesprek gaan over: Toezicht; Invloed krijgen; Dilemma s voor de beginnende toezichthouder; Risicogebieden. 11

12 Oriëntatiesessies voor de aankomende Toezichthouder in Zorg & Welzijn Dag 2 12 Dagdeel 1: Werving & Selectie Bezien vanuit de zorgorganisatie: Het wervingsproces van een nieuwe toezichthouder; Profielbepaling (binnen de bestaande Raad van Toezicht); Behoefte aan soort expertise; Generalist of specialist. Bezien vanuit de kandidaat: Curriculum vitae; Eigen competenties; Vindplaatsen van vacatures; Het selecteren van vacatures; Het solliciteren; De functie van netwerken; Valkuilen; Tips voor de juiste aanpak en profilering. Dagdeel 2: Is de rol van toezichthouder passend? Tijdens het laatste dagdeel staat centraal of de deelnemer de rol van toezichthouder op zich wil en kan nemen. De aangereikte inzichten over de rol, positie, context, risico s en randvoorwaarden staan hierbij centraal. Op een interactieve wijze en via dialogen met andere deelnemers en de kerndocent komt de deelnemer tot een eigen beeld. Wij raden u aan om na afronding van dit programma, wanneer u daadwerkelijk een toezichthoudende functie hebt verkregen, de Leergang De nieuwe Toezichthouder in Zorg & Welzijn te volgen ter verdieping van uw kennis.

13 Docenten Drs. Monica Haimé is afgestudeerd in de Organisatiepsychologie en Sociale Psychologie aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Daarna heeft zij de postacademische opleiding Organisatiekunde en Bestuurskunde bij de Stichting Interacademiale Opleiding Organisatiekunde (SIOO) voltooid. Zij is gespecialiseerd in kwaliteitsmanagement, verandermanagement en conflicthantering in de zorg. Zij is kerndocente van de Opleiding Kwaliteitsfunctionarissen (OKF). Zij is bekend om haar laagdrempelige manier van werken met groepen zoals medische staven, raden van bestuur, raden van toezicht en managementteams. Mr. Marius Buiting is directeur van de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorg en Welzijn en bovendien ruim 25 jaar als adviseur werkzaam op het terrein van kwaliteit van zorg, onder meer als president van de European Society for Quality in Healthcare. Eveneens heeft hij deze functie bij CBO bekleed. Daarnaast is hij onder meer lid van Provinciale Staten van de provincie Utrecht, lid van het Nationaal Bestuur van De Zonnebloem en voorzitter van de Beweging van Barmhartigheid. Dr. Ton van Zonneveld werkte bij verschillende universiteiten en adviesbureaus. Zijn belangstelling gaat uit naar het functi oneren van raden van toezicht en raden van bestuur, zowel apart als in relatie tot elkaar. Ton studeerde af als sociaalen organisatiepsycholoog en als klinisch psycholoog. Hij promoveerde op organisatieverandering in de zorg en doceert aan toezichthouders. Hij was onder meer docent strategie en interventie in organisaties, bedrijfssociologie, strategische marketing van diensten en HRM en servicecultuur. Hij heeft ruime ervaring als bestuursadviseur, toezichthouder en als begeleider van raden van toezicht. In 2015 voerde hij samen met Henk den Uijl de redactie over het boek Zorg voor Toezicht. Drs. Dick Webbink heeft meer dan 20 jaar ervaring met werving en selectie. Als partner van MaakRuimte! is Dick gericht op governance in de volle breedte: van strategisch advies omtrent de inrichting van de besturing tot werving, selectie en ontwikkeling van bestuurders en toezichthouders in het publieke domein. Daarnaast verzorgt en begeleidt hij trainingen en evaluaties van toezichthouders. Maatschappelijk actief en zelf ook toezichthouder. Data 29 maart september mei november Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 15 Kosten 795,- BTW is niet van toepassing Kerndocent Drs. Monica Haimé Docenten Mr. Marius Buiting Dr. Ton van Zonneveld Drs. Dick Webbink Locatie Omgeving Utrecht 13 13

14 Algemene meerdaagse programma s Oriëntatiesessies aankomende Toezichthouder voor meer diversiteit binnen Raden van Toezicht in Zorg & Welzijn Voor young professionals en mensen met een multiculturele achtergrond 14 Het is meer en meer van belang dat Raden van Toezicht qua samenstelling van haar leden ook de samenleving representeren. Ook om goed in te spelen op de ontwikkelingen in de samen leving en de diensten van de zorgorganisatie daar goed op aan te laten sluiten. NVTZ neemt daarom samen met de regiepartner van de NVTZ Academie, Avicenna Academie voor Leider schap, het initiatief om doelgroepen die minder gerepresenteerd zijn in de Raden van Toezicht te enthousiasmeren voor deze rol en Raden van Toezicht te stimuleren om hiervoor open te staan. Het programma wordt deels financieel ondersteund door bovenstaande partijen. Doelgroep De Oriëntatiesessies aankomende Toezichthouder voor meer diversiteit binnen Raden van Toezicht in Zorg & Welzijn zijn specifiek gericht op young professionals (tot 35 jaar) en mensen met een multiculturele achtergrond, die serieus overwegen om deze rol in de toekomst te willen vervullen. De deelnemers behoeven geen achtergrond in de zorg te hebben, maar dienen wel serieuze interesse te hebben in deze sector. Inhoud en opzet Het programma bestaat uit een tweetal interactieve eendaagse sessies en een terugkombijeenkomst. De sessies worden begeleid door een kerndocent. De kerndocent draagt zorg voor een optimaal leerklimaat en verzorgt tevens een deel van de sessies. De sessies zijn interactief van opzet. Daarbij werken we met een combinatie van kennisinput van experts en uitwisseling van visies en ervaringen van de deelnemers. Onderdeel van het programma is dat de deelnemer enkele keren aanwezig is tijdens vergaderingen van een Raad van Toezicht. NVTZ zal haar leden daarvoor actief benaderen. Onderwerpen Het profiel van de toezichthouder; De context waarin de toezichthouder opereert; Op welke wijze kan de eigen achtergrond van meerwaarde zijn in de Raad van Toezicht; De vraag of het profiel van de toezichthouder passend is voor de deelnemer. Wat brengt dit programma u? Inzicht in de rol van de toezichthouder en de werkwijze in de Raad van Toezicht; Kennisverwerving in de context waarin de toezichthouder opereert; Bepalen of de rol van toezichthouder iets voor u is; Inzicht in het werving- en selectieproces; Tips over welke manier u zich het beste kunt profileren om een toezichthoudende functie te verwerven.

15 Goed kader om te overwegen toezichthouder te worden Dag 1 Dagdeel 1: Kennismaking met de rol en context van toezichthouder Tijdens deze sessie staat het door de NVTZ nieuw ontwikkelde profiel voor de toezichthouder centraal. Wie is de toezichthouder (waarvoor is hij/zij van belang)? Verschillende dimensies van het vak van toezichthouder: wat wordt er verwacht van het externe toezicht, de stakeholders, de belanghebbenden en waar staat de toezichthouder in dit krachtenveld? Ontwikkeling van de Raad van Toezicht; Positie en belang van de voorzitter van de Raad van Toezicht; Het samenspel tussen de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur; Good governance; Kenmerken van en ontwikkelingen in de zorgsector. Dagdeel 2: Het profiel van de toezichthouder Tijdens dit dagdeel wordt er meer ingezoomd op de volgende elementen: Profiel van de nieuwe toezichthouder; Benodigde competenties en attitude voor goed toezichthouden; De rol van de toezichthouder als individu en binnen het team; Verantwoordelijkheden, rollen, taken en aansprakelijkheid; (Financiële) vergoeding; Het juridisch kader. In gesprek met een toezichthouder Gedurende een deel van dit onderdeel zal een toezichthouder aanschuiven die enkele jaren ervaring heeft. Deelnemers kunnen hiermee in gesprek gaan over: Het nieuw binnenkomen in een bestaande Raad van Toezicht; Invloed krijgen; Dilemma s voor de beginnende toezichthouder; Risicogebieden. 15

16 Oriëntatiesessies aankomende Toezichthouder voor meer diversiteit binnen Raden van Toezicht in Zorg & Welzijn Dag 2 16 Dagdeel 1: Werving & Selectie Bezien vanuit de zorgorganisatie: Het wervingsproces van een nieuwe toezichthouder; Profielbepaling (binnen de bestaande Raad van Toezicht); Behoefte aan soort expertise; Generalist of specialist. Bezien vanuit de kandidaat: Curriculum vitae; Eigen competenties; Vindplaatsen van vacatures; Het selecteren van vacatures; Het solliciteren; De functie van netwerken; Valkuilen; Tips voor de juiste aanpak en profilering. Dagdeel 2: Is de rol van toezichthouder passend? Tijdens het laatste dagdeel staat centraal of de deelnemer de rol van toezichthouder op zich wil en kan nemen. De aangereikte inzichten over de rol, positie, context, risico s en randvoorwaarden staan hierbij centraal. Op een interactieve wijze en via dialogen met andere deelnemers en de kerndocent komt de deelnemer tot een eigen beeld. Selectieprocedure Er worden maximaal 15 deelnemers geselecteerd op basis van interesse, CV en geschiktheid. Na het aangeven van uw interesse ontvangt u van ons de selectieprocedure. Deze cursus is een goede voorbereiding op de Leergang De nieuwe Toezichthouder in Zorg & Welzijn voor de nieuwe toezichthouder in zorg en welzijn. Wij raden u aan, wanneer u een toezichthoudende functie hebt verkregen, deze vervolgleergang te volgen ter verdieping van uw kennis.

17 Docenten Drs. Monica Haimé is afgestudeerd in de Organisatiepsychologie en Sociale Psychologie aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Daarna heeft zij de postacademische opleiding Organisatiekunde en Bestuurskunde bij de Stichting Interacademiale Opleiding Organisatiekunde (SIOO) voltooid. Zij is gespecialiseerd in kwaliteitsmanagement, verandermanagement en conflicthantering in de zorg. Zij is kerndocente van de Opleiding Kwaliteitsfunctionarissen (OKF). Zij is bekend om haar laagdrempelige manier van werken met groepen zoals medische staven, raden van bestuur, raden van toezicht en managementteams. Mr. Marius Buiting is directeur van de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorg en Welzijn en bovendien ruim 25 jaar als adviseur werkzaam op het terrein van kwaliteit van zorg, onder meer als president van de European Society for Quality in Healthcare. Eveneens heeft hij deze functie bij CBO bekleed. Daarnaast is hij onder meer lid van Provinciale Staten van de provincie Utrecht, lid van het Nationaal Bestuur van De Zonnebloem en voorzitter van de Beweging van Barmhartigheid. Drs. Dick Webbink heeft meer dan 20 jaar ervaring met werving en selectie. Als partner van MaakRuimte! is Dick gericht op governance in de volle breedte: van strategisch advies omtrent de inrichting van de besturing tot werving, selectie en ontwikkeling van bestuurders en toezichthouders in het publieke domein. Daarnaast verzorgt en begeleidt hij trainingen en evaluaties van toezichthouders. Maatschappelijk actief en zelf ook toezichthouder. Data 15 maart april juni 2017 Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 15 Kosten 295,- BTW is niet van toepassing Docenten Drs. Monica Haimé Mr. Marius Buiting Drs. Dick Webbink Drs. Rashid Azimullah Locatie Omgeving Utrecht 17 Drs. Rashid Leonard Azimullah is bedrijfskundig econoom met een 20-jarige, deels internationale, carrière bij o.a. KPN, Essent en Achmea. Hij is een resultaatgerichte manager, bestuurder en adviseur. Hij heeft veel ervaring met het ontsluiten van innovatie bij mens en bedrijf door anders te kijken. Hij is o.a. grondlegger van telecomprovider ibasis in de VS, oprichter van KPN-hosting diensten; het huidige Cloud Services en was lid Raad van Toezicht en Auditcommissie VOS/ABB. Tevens adviseert hij professionals en bedrijven met RA-AD. 17

18 Algemene meerdaagse programma s Leergang De nieuwe Toezichthouder in Zorg & Welzijn Inspirerend en wegwijzend. Kortom: een must 18 Het toezichthouderschap is een vak met vele dimensies. In een beperkte tijdsinvestering is het zaak om goed zicht te krijgen en te houden op de ontwikkeling van de zorginstelling en de besturing daarvan. De omgeving verandert continu en de verantwoordelijkheid voor de toezichthouder, ook naar de samenleving, neemt daarbij toe. Deze leergang is bedoeld voor de nieuwe toezichthouder die zich vanuit de meest actuele inzichten wil bekwamen in de elementaire kennis en vaardigheden over het toezichthouderschap in zorg en welzijn. De leermethode is in lijn met de voorstellen van de NVTZ-commissie onder leiding van Prof. Alex Brenninkmeijer: Toezien met Hart voor de Zaak, die als opdracht had te adviseren over een systeem van kwaliteitsborging van raden van toezicht. De vrijblijvendheid voorbij betekent dat de moderne toezichthouder gericht is op de juiste samenstelling van zijn Raad van Toezicht, voldoende tijd aan (bij)scholing besteedt, zijn eigen optreden evalueert en zijn visie steeds herijkt en bovenal dat hij verslag doet van zijn werkzaamheden en aanspreekbaar is op zijn functioneren. Hierbij staat de ontwikkeling van de juiste vaardigheden en gedrag bij het toezichthouden voorop. Doelstelling Na het volgen van deze leergang bent u in staat om (nog beter) op een vakbekwame wijze uw toezichthouderschap vorm te geven, specifiek in de domeinen zorg en welzijn. Wat brengt deze leergang u en uw Raad van Toezicht? U leert uw rol als toezichthouder beter te definiëren en in te vullen; U weet aangereikte inzichten op toezichthouden goed toe te passen in uw praktijk; U verwerft kennis, inzichten over het samenspel: tussen de leden van de Raad van Toezicht; met de Raad van Bestuur; bronnen uit de eigen organisatie; met actoren in het maatschappelijk veld. U eigent zich vaardigheden toe op het gebied van: vragen stellen en observeren; analyseren, interpreteren en oordelen; interveniëren (waaronder het lastige gesprek); (zelf)reflectie en evaluatie. Inhoud en opzet De leergang is modulair van opzet. De eerste drie dagen vormen een vast onderdeel waarin het toezichthouder schap als geheel wordt behandeld. Tevens volgt de deelnemer, één willekeurige eendaagse sessie uit het curriculum van de NVTZ Academie (in totaal dus vier dagen)

19 Meer dan genoeg voor een vliegende start E-Kenniscollege: historie en ontwikkeling Raad van Toezicht model De deelnemers starten, via de computer vanuit de eigen thuis- of werksituatie, de leergang met het door de NVTZ ontwikkelde E-Kenniscollege. U krijgt daarmee inzicht in de historie en de achtergrond van het toezichthoudermodel, waaronder de rollen, verantwoordelijkheden, taken en aansprakelijkheid, alsmede de principes van good governance. Simulatie Het nieuwe toezichthouden Tijdens de derde collectieve dag wordt op basis van een speciaal ontwikkelde simulatie geoefend in het vak toezichthouderschap. Hierbij komt realistische casuïstiek aan de orde uit de dagelijkse praktijk van toezichthouders. De simulatie biedt diverse situaties van de Raden van Toezicht die nagebootst worden en waarbij deelnemers van de leergang zullen oefenen met realistische praktijksituaties. Ook wordt er ruimschoots de mogelijkheid geboden om in dialoog te reflecteren. Vierde dag Op de vierde dag volgt u een eendaagse thematische sessie uit het curriculum van de NVTZ Academie. Afhankelijk van uw eigen interesse- of ontwikkelgebied kunt u een eendaagse sessie selecteren. Uw visie op toezichthouden Onderdeel van de leergang is een opdracht waarin u uw visie op het gebied van toezichthouden uitwerkt. Deze kunt u vervolgens ook bespreken binnen de eigen Raad van Toezicht. Ik vond dit voor mij als beginnende toezichthouder een erg zinvolle cursus. De docenten waren zeer deskundig en de lesstof was toegankelijk. Het heeft mij nog meer bewust gemaakt van de positie van een RvC/RvT en mij scherper gemaakt. Binnenkort gaan wij met de RvC terugkijken op de cursus en kijken hoe we onze ervaringen in de praktijk kunnen brengen. Ook de uitwisseling van ideeën en ervaringen heb ik als heel inspirerend ervaren, hier zou nog meer ruimte voor gegeven kunnen worden. C. Idzinga-van den Berg, Toezichthoudster Diapriva Buitenveldert BV Ik vond het een inspirerende cursus. Hoewel het maar twee dagen zijn, heb ik er veel aan gehad. Om mee te geven aan toekomstige cursisten: vooral de verhouding Raad van Toezicht/bestuurder komt uitgebreid aan de orde. Deze cursus heeft mij als beginnend toezichthouder veel inzicht gegeven in deze materie. Ik heb er veel uit kunnen halen. Ik ben dan ook van plan om op korte termijn mijn opgedane inzichten te presenteren aan de Raad van Toezicht. J. Aalbers, Toezichthouder stichting Trimenzo 19

20 Leergang De nieuwe Toezichthouder in Zorg & Welzijn 20 Dag 1: Het modern toezichthouderschap: Profiel Toezichthouder Zorg en Welzijn Tijdens deze sessie staat het profiel van de toezichthouder met de nieuwste inzichten en visie van de NVTZ centraal: De essentie en meerwaarde van het toezichthouden; De positionering van de Raad van Toezicht in het gehele krachtenveld (van toezicht op bestuur naar toezicht op besturing); De visie van de NVTZ op het toezichthouden en de benodigde ontwikkeling van de toezichthouder. Ankerpunten voor goed toezichthouderschap w.o.: Kernwaarden en het moreel kompas; Transparantie; Het afleggen van verantwoording (aan wie en op welke manier); Formele en informele feedback. Sturing Governance in de praktijk; Elementen voor een excellente performance van de zorgorganisatie; Sturingsgebieden (kwaliteit en veiligheid, financiën, vastgoed, reputatie, etc.); Het Jaarplan; De totstandkoming van de (meerjaren)agenda; Contacten met interne organen en externe partijen/ stakeholders Dag 2: Oordeel- en besluitvorming Visie op toezicht en het vaststellen van een kader/ gezamenlijk doel; Waar staat de Raad van Toezicht voor en hoe wordt dit tot uitdrukking gebracht?; Zorgvuldige besluitvorming van de Raad van Toezicht; Informatievoorziening en informatiebronnen (intern/ extern); Dynamische oordeelsvorming; Momenten van reflectie. In gesprek met een ervaren toezichthouder Tijdens deze sessie gaan de deelnemers op basis van dialoog ook in gesprek met een zeer ervaren toezichthouder. De deelnemers kunnen eigen casuïstiek inbrengen, bijvoorbeeld: Het omgaan met dilemma s; Specialisme of generalisme; Het vermogen tot en de organisatie van (zelf)reflectie. Dag 3: Oefening baart kunst van toezichthouden Tijdens deze dag oefent u door middel van een simulatie diverse vaardigheden die essentieel zijn voor de functie van toezichthouder, namelijk: 1. Vragen stellen en observeren; 2. Analyseren, interpreteren en oordelen; 3. Interveniëren (waaronder het lastige gesprek); 4. (Zelf)reflectie en evalueren. Output van de leergang Na de leergang werkt u uw visie op het gebied van toezichthouden verder uit en brengt deze in cq. licht deze toe in uw eigen Raad van Toezicht. Tevens stuurt u uw document op naar de NVTZ Academie. Dit document wordt enkel gearchiveerd en wordt niet voor externe doeleinden gebruikt. Additionele eendaagse sessies Afhankelijk van uw portefeuille of interessegebied volgt u additioneel één eendaagse sessie uit het curriculum van de NVTZ Academie. Certificaat van Deelname U ontvangt van de NVTZ Academie een Certificaat van Deelname, zodra u alle sessies heeft gevolgd, alsmede uw visiedocument uitgewerkt is en vervolgens naar de NVTZ Academie heeft verzonden.

21 Docenten Dr. Ton van Zonneveld werkte bij verschillende universiteiten en adviesbureaus. Zijn belangstelling gaat uit naar het functioneren van raden van toezicht en raden van bestuur, zowel apart als in relatie tot elkaar. Ton studeerde af als sociaal- en organisatiepsycholoog en als klinisch psycholoog. Hij promoveerde op organisatieverandering in de zorg en doceert aan toezichthouders. Hij was onder meer docent strategie en interventie in organisaties, bedrijfssociologie, strategische marketing van diensten en HRM en servicecultuur. Hij heeft ruime ervaring als bestuursadviseur, toezichthouder en als begeleider van raden van toezicht. In 2015 voerde hij samen met Henk den Uijl de redactie over het boek Zorg voor Toezicht. Drs. Beatrix van Emmerik heeft een organisatiesociologische opleiding gevolgd met aanvullende masteropleiding in de zorg (MBA-H) en de commissarissencyclus te Nijenrode. Zij is werkzaam geweest als bestuurder en directeur voornamelijk in de zorg en begeleidt nu medische staven. Zij heeft daarnaast ruim 15 jaar ervaring als toezichthouder. Haar speciale belangstelling gaat uit naar de groepsdynamica van de raad en veranderprocessen ten gevolge van transities in de zorg. Data 18 januari februari maart maart april mei september oktober november oktober november december februari maart april april mei mei september 11 oktober november november november december 2017 Drs. Bas Baanders - lid van het NVTZ-netwerk van externe evaluatoren - begeleidt regelmatig Raden van Toezicht bij hun evaluaties. Daarnaast schakelen Raden van Toezicht hem in voor onderzoek van specifieke governance-vraagstukken, bijvoorbeeld naar de gevolgen van transities in de zorg voor governance, of op het gebied van kwaliteit en governance. Bas Baanders is mede-auteur van de publicatie Atlas van het Toezicht van de NVTZ en het Nationaal Register. Praktische governance-ervaring deed Bas Baanders op o.a. als directeur/bestuurder van het Nederlands Huisartsen Genootschap en binnen het Groene Hart Ziekenhuis. Mr. Marius Buiting is directeur van de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorg en Welzijn en bovendien ruim 25 jaar als adviseur werkzaam op het terrein van kwaliteit van zorg, onder meer als president van de European Society for Quality in Healthcare. Eveneens heeft hij deze functie bij CBO bekleed. Daarnaast is hij onder meer lid van Provinciale Staten van de provincie Utrecht, lid van het Nationaal Bestuur van De Zonnebloem en voorzitter van de Beweging van Barmhartigheid. Drs. Puck Dinjens heeft als partner bij GovernanceQ uitgebreide ervaring met vraagstukken op het gebied van samenstelling van en samenwerking met directies, raden van bestuur. Daarnaast adviseert zij toezichthouders over inhoud en inrichting van governance en over de gedragsmatige aspecten van corporate governance. Zij is onder meer coauteur van de Toolkit Toezicht Gezondheidszorg en auteur van het onderzoek Bestuurder, voldoende uitgedaagd?. Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 18 Kosten 1.420,- BTW is niet van toepassing Kerndocenten (per editie 1 persoon): Dr. Ton van Zonneveld Drs. Beatrix van Emmerik Drs. Bas Baanders Docenten Mr. Marius Buiting Ron Henkes Drs. Puck Dinjens Locatie Omgeving Utrecht 21

22 Algemene meerdaagse programma s Leergang voor de Voorzitter van de Raad van Toezicht Proactief denken en handelen 22 Aan de Raad van Toezicht worden tegenwoordig hoge eisen gesteld. Dit geldt des te meer voor de voorzitter van de Raad van Toezicht. De complexiteit van een zorgorganisatie en de specifieke kenmerken van de maatschappelijke onderneming met zijn vele stakeholders, vereisen kennis en kunde om ruim en reflectief te denken en tegelijkertijd scherp toezicht te houden. De voorzitter moet met de Raad van Toezicht een professioneel toezichtkader bieden opdat de Raad van Bestuur de zorgorganisatie in goede banen kan leiden. Daarom is het essentieel dat de voorzitter de juiste bagage heeft qua kennis, inzichten, attitude en vaardigheden om aan de rol van de Raad van Toezicht én het samenspel met de Raad van Bestuur invulling te geven. Deze leergang is bedoeld om de voorzitter van de Raad van Toezicht te ondersteunen en de kennis en vaardigheden die nodig zijn voor een goed voorzitterschap verder te ontwikkelen. Samen met andere voorzitters is er ruimschoots de mogelijkheid in dialoog de verschillende thematieken te bespreken. Na het volgen van deze sessies heeft de voorzitter zijn/haar repertoire vergroot om de functie vorm te geven.

23 Waardevol: Het inspireert, informeert en leert mij Wat brengt deze leergang u en uw Raad van Toezicht? U leert: De Raad van Toezicht op strategische wijze in te zetten t.b.v. de organisatie en goede zorg; Het juiste samenspel: in de Raad van Toezicht; met de Raad van Bestuur; met andere stakeholders, zowel intern als extern. De eigen rol als voorzitter effectief in te zetten. Goede docenten. Prettig om collega s te ontmoeten met gelijksoortige ervaringen en hiermee van gedachten te wisselen. De cursus sluit goed aan bij de actualiteit. Er is op het moment sprake van een kentering in de governance van organisaties. De cursus pakt dit goed op. Er is ook voldoende ruimte om vanuit de eigen situatie gerichte vragen te stellen. Dr. C.C. Schouten (Toezichthouder Ambiq) De leergang is sterk interactief van opzet. Daarbij wordt een combinatie gehanteerd van kennisinput van experts, uitwisseling van ervaringen van de deelnemers, oefening en toepassing in de praktijk. Door een maximale groepsgrootte van 15 deelnemers kan eigen casuïstiek ruimschoots aan bod komen. 23

24 Leergang voor de Voorzitter van de Raad van Toezicht Dag 1: De rollen van de voorzitter en de Raad van Toezicht in de maatschappelijke context Het profiel van de voorzitter in de context van de zorgorganisatie: over formative, performance en conformance roles ; Het schakelen tussen de acht rollen van de voorzitter; Het samenspel tussen voorzitter als primus inter pares en leden Raad van Toezicht; Komen tot een visie voor toezicht op een maatschappelijke onderneming in een maatschappelijk krachtenveld met toenemende eisen en verwachtingen (gastdocent) Simulatie Het vak van goed voorzitterschap Tijdens de derde collectieve dag wordt op basis van een speciaal ontwikkelde simulatie geoefend voor het vak van de voorzitter van een Raad van Toezicht. Hierbij komt realistische casuïstiek aan de orde uit de dagelijkse praktijk van de Raad van Toezicht. 24 Dag 2: Regievoering door de voorzitter De werkgeversfunctie (werving en selectie, beoordeling zoals 360, afscheid nemen); Het samenspel tussen de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur; Relatie met stakeholders intern en extern; Deels keuzeblok voor inbreng eigen thema s en casuïstiek; Dag 3: Boardroom Dynamics en het voorzitterschap Boardroom Dynamics; Het omgaan met dilemma s; Conflicthantering.

25 Docenten Drs. Theo Schraven is senioradviseur op het gebied van governance. Hij is één van de grondleggers van de governance in de zorg en publiceerde veel over dit thema. Theo adviseert bestuurders en toezichthouders over hun governance en hij was o.a. adviseur van VWS op het governance-dossier. Tevens actief in innovatieve vraagstukken rondom dit thema (governance in tijden van zelforganisatie en netwerken, eigenaarschap van professionals, andere vormen van medezeggenschap cliënten/verwanten). Drs. Mat Botman is management consultant, toezichthouder en docent. Hij richt zich op begeleiding van bestuurders en Raden van Toezicht. Daarnaast is hij lid van vier Raden van Toezicht. Tevens is hij docent bij de Postmaster controllersopleiding aan de VU en externe begeleider van evaluaties van Raden van Toezicht. Na zijn studie economie heeft Mat gewerkt op het Ministerie van Financiën en bij the Boston Consulting Group. Dr. Steven de Waal is oprichter en voorzitter van de Denktank Public SPACE, met als missie het bevorderen van burgerschap en maatschappelijk ondernemerschap in de publieke sector in Nederland. De Waal is expert op het gebied van strategische ontwikkelingen in de gezondheidszorg in binnen- en buitenland. Hij introduceerde de term en het gedachtegoed van maatschappelijk ondernemerschap en de maatschappelijke onderneming. Tevens is hij ontwikkelaar van besturingsmodellen in diverse branches, waaronder woningcorporaties, zorg en welzijn. Steven de Waal heeft diverse boeken en vele publicaties op zijn naam staan. Drs. Puck Dinjens heeft als partner bij GovernanceQ uitgebreide ervaring met vraagstukken op het gebied van samenstelling van en samenwerking met directies, raden van bestuur. Daarnaast adviseert zij toezichthouders over inhoud en inrichting van governance en over de gedragsmatige aspecten van corporate governance. Zij is onder meer coauteur van de Toolkit Toezicht Gezondheidszorg en auteur van het onderzoek Bestuurder, voldoende uitgedaagd?. Drs. Lidewij Geertsma is sinds 2000 werkzaam als adviseur binnen de zorg en wil zorgorganisaties verbeteren door gedegen advies en het zorgen voor de juiste mensen met de juiste kennis, kunde en motivatie. Zeer bekend met cure en care. Is naast adviseur ook toezichthouder en is maatschappelijk actief. Houdt zich binnen Leeuwendaal bezig met governance ontwikkelingen en professionalisering van Raden van Toezicht door werving & selectie en het begeleiden van (zelf)evaluaties van Raden van Toezicht. Drs. Douwe Wijbenga werk ruim 20 jaar voor de zorg. Hij houdt zich bezig met executive search, governance vraagstukken en leiderschapsontwikkeling. Geloofd oprecht dat leiders en leden Raad van Toezicht het verschil kunnen maken. Hij is naast het adviseurschap, binnen Leeuwendaal verantwoordelijk voor werving & search en interim management en voor de doorontwikkeling van de zorg. Data 9 maart april mei mei mei juni oktober oktober november Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 15 Kosten 1.475,- BTW is niet van toepassing Kerndocenten (per editie één persoon) Drs. Theo Schraven Drs. Mat Botman Docenten Dr. Steven de Waal Drs. Puck Dinjens Drs. Lidewij Geertsma Drs. Douwe Wijbenga Locatie Omgeving Utrecht 11 april mei juni september oktober november november november december

26 Meerdaagse verdiepende programma s 26

27 Verdiepende leergang: Toezicht op Kwaliteit & Veiligheid Verdiepende leergang voor de Toezichthouder met de financiële portefeuille 27

28 Meerdaagse verdiepende programma s Verdiepende leergang: Toezicht op Kwaliteit & Veiligheid Een must voor toezichthouders met het aandachtsveld kwaliteit & veiligheid 28 Hoe nu écht goed toe te zien op kwaliteit van zorg? Welke (schriftelijke) informatie is nodig, welke aanvullende activiteiten zijn zinvol, welke bronnen kunnen gehanteerd worden en op welke passende manier? Tijdens deze driedaagse Verdiepende leergang: Toezicht op Kwaliteit & Veiligheid wordt onder meer ingegaan op deze kernvragen. Er is gedegen kennis van en inzicht nodig in het werkveld van kwaliteitsmanagement voor het houden van verantwoord toezicht op de mate waarin de zorg van een instelling kwalitatief goed is, veilig is en de toets der kritiek kan doorstaan. Men kan niet meer volstaan met het uitsluitend op afstand in de boardroom beoordelen van schriftelijk aangeleverde informatie. De maatschappij verwacht dat de Raad van Toezicht in contact staat met diverse bronnen én zicht heeft op de wijze waarop in de dagelijkse praktijk risico s zijn afgedekt. Doelgroep Deze driedaagse leergang is bedoeld voor leden van de Raad van Toezicht met het aandachtsveld Kwaliteit & Veiligheid. In steeds meer zorginstellingen richten Raden van Toezicht, op vergelijkbare wijze als auditcommissies voor de financiën, ook kwaliteitscommissies in. Van de deelnemers wordt verwacht dat zij de basale kennis en inzichten op het gebied van kwaliteit en veiligheid beheersen. Zie daarvoor ook het curriculum van de eendaagse sessie Toezicht op Kwaliteit van de NVTZ Academie. Onderwerpen De veranderende positie van de toezichthouder van bestuurder naar besturing (zie rapport: Tussen besturing en samenleving ); Op welke wijze laat je je als toezichthouder informeren?; Hoe geef je toezicht aan het primaire proces?; Van Raden van Toezicht wordt verwacht dat zij inzicht hebben in risico s die zich soms ook moeilijk laten afdekken. Hoe creëer je openheid en vertrouwen tussen de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht en welke heldere afspraken maak je?; Hoe om te gaan met calamiteiten?; Hoe selecteer en weeg je als toezichthouder de benodigde informatie uit de enorme overvloed aan informatie?

29 Leerzaam, herkenbaar en zet aan tot reflectie Wat brengt deze leergang u en uw Raad van Toezicht? State of the art kennis en ontwikkelingen op het gebied van kwaliteit en veiligheid in de zorg; Meer inzicht en toezicht op het primaire proces; Weging van (soms paradoxale) informatie; Het juist hanteren van en omgaan met diverse informatiebronnen; Methodes om het goede gesprek te voeren ; Kennis van fases en opschaling van toezicht (o.a. bij calamiteiten). Inhoud en opzet In deze leergang begeleiden wij u om als Raad van Toezicht op proactieve wijze met uw Raad van Bestuur tot overeenstemming te komen over de juiste en tevens relevante informatie en aanvullende activiteiten. U krijgt inzicht in actuele ontwikkelingen, nieuwe trends, innovaties en inzichten op het gebied van vormgeving aan en verantwoording over kwaliteit en veiligheid. Diverse best practices komen aan bod. U leert hoe u gegevens kunt beoordelen, trends kunt volgen en uw organisatie kunt helpen om kwaliteit en veiligheid te waarborgen en te verantwoorden. Daarnaast is er volop de mogelijkheid tot dialoog over dilemma s op basis van eigen en reële casuïstiek. Na het volgen van deze leergang heeft u een stappenplan dat helpt om het toezicht op kwaliteit en veilig - heid verder te professionaliseren en om de verantwoording hierover beter te kunnen beoordelen. Dag 1: Vertaling van strategie naar kwaliteit Kwaliteitsmanagement: trends en actuele ontwikkelingen; Kwaliteit en veiligheid als aanjager voor klantgericht werken; De maatregelen die diverse partijen toepassen op zorginstellingen; Maatschappelijke verantwoording in vele soorten en maten; Bronnen van informatie; Vertaling van de strategie naar informatie over performance naar klanten. 29

30 Verdiepende leergang: Toezicht op Kwaliteit & Veiligheid 30 Resultaat dag 1: U formuleert de uitgangspunten die voor uw zorginstelling van belang zijn ten aanzien van verantwoording en positionering van uw zorginstelling in het maatschappelijke krachtenveld. Deze uitgangspunten vormen de basis voor een gesprek met uw Raad van Bestuur en de kwaliteitsfunctionaris of beleidsmedewerker Kwaliteit en Veiligheid. Dag 2: Proactief toezien op Kwaliteit en Veiligheid Beschikbaarheid, toegankelijkheid, continuïteit en kwaliteit van schriftelijke informatie; Indicatoren, structuur, proces en uitkomstindicatoren; Trends en benchmarken; Het organiseren van feedback vanuit klanten, medewerkers en stakeholders; Toezicht op de veiligheid van technische apparatuur; Toezicht op de besturing van kwaliteit en veiligheid en voeling houden met de praktijk; Criteria voor de selectie van indicatoren en gegevens voor de kwaliteitsrapportage. Resultaat dag 2: Aan de hand van criteria maakt u keuzes voor selectie van informatie over uw zorginstelling die u met bepaalde frequentie en op bepaalde wijze wilt ontvangen. Deze criteria vormen de basis om de kwaliteitsrapportage aan de Raad van Toezicht verder te helpen ontwikkelen in uw instelling. Dag 3: Verantwoord vinger aan de pols houden Waardengericht werken bij moeilijk beheersbare risico s; De betekenis van formele en informele contacten met cliëntenraad, ondernemingsraad, leidinggevenden en medewerkers; Het voorkomen van calamiteiten én effectief handelen bij calamiteiten; Evenwicht in de afstand tot en betrokkenheid bij het primaire proces; Casuïstiek: Het gesprek met de Raad van Bestuur; Zelfstandig informatie vergaren: do s en don ts; Contouren van toekomstige veranderingen in het toezichthouden op Kwaliteit en Veiligheid; Calamiteiten en afspraken hierover tussen bestuurders en toezichthouders. Op basis van reële casuïstiek worden met een ervaren toezichthouder diverse dilemma s besproken. Resultaat dag 3: U reflecteert over de mogelijke activiteiten die u als Raad van Toezicht wel en niet wilt ondernemen in het licht van zicht houden op de kwaliteit en veiligheid van het primaire proces. U maakt een voorstel van afspraken passend bij de cultuur, de context en de aard van uw instelling met uw Raad van Bestuur.

31 Docenten Drs. Monica Haimé is afgestudeerd in de Organisatiepsychologie en Sociale Psychologie aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Daarna heeft zij de postacademische opleiding Organisatiekunde en Bestuurskunde bij de Stichting Interacademiale Opleiding Organisatie kunde (SIOO) voltooid. Zij is gespecialiseerd in kwaliteits management, verandermanagement en conflict hantering in de zorg. Zij is kerndocente van de Opleiding Kwaliteitsfunctionarissen (OKF). Zij is bekend om haar laagdrempelige manier van werken met groepen zoals medische staven, raden van bestuur, raden van toezicht en managementteams. Mr. Christien Hofstra - van Benthem heeft gezondheidswetenschap en gezondheidsrecht gestudeerd en is werkzaam bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg als coördinerend/ specialistisch senior inspecteur voor het toezicht op de medisch specialistische zorg. Onze goede gezondheidszorg wil Nederland graag behouden, ook voor volgende generaties. De bijdrage van de inspectie bestaat uit het bewaken en bevorderen van de veiligheid en kwaliteit van deze zorg. Drs. Hein Griffioen is twintig jaar werkzaam als adviseur van bestuurders en toezichthouders in de zorg. Ook is hij zelf toezichthouder. In 2011 schreef hij met Peter Sierksma Op leven en dood, waarin bestuurders vertellen over de calamiteit in hun zorginstelling. Hij houdt lezingen over dit onderwerp en verzorgt ontwikkelsessies voor Raden van Toezicht. Ook verzorgt hij evaluaties van Raden van Toezicht en intervisie voor toezichthouders. Data 18 april oktober mei november juni december Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 15 Kosten 1.475,- BTW is niet van toepassing Kerndocent Drs. Monica Haimé Docenten Mr. Christien Hofstra - van Benthem Drs. Hein Griffioen MCM Betty Geijtenbeek Locatie Omgeving Utrecht 31 Betty Geijtenbeek is senior beleidsmedewerker en stuwende kracht bij het lichter en leuker werken bij de JP van den Bent stichting. Tevens geeft zij als zelfstandige coaching, trainingen en presentaties. De JP van den Bent stichting werkt regelarm op basis van eigen verantwoordelijkheid (of zelforganisatie) van teams. Op haar eigen indringende en tegelijkertijd lichtvoetige wijze vertelt Betty Geijtenbeek over de manier waarop zij teams en medewerkers bij de JP van den Bent stichting ondersteunt en faciliteert in het lichter en effectiever werken. Zij laat zien hoe belangrijk het opleiden, begeleiden en in hun waarde laten van medewerkers is om de cliënten zo goed mogelijk te helpen. 31

32 Meerdaagse verdiepende programma s Verdiepende leergang voor de Toezichthouder met de financiële portefeuille De volwaardige financiële sparringpartner 32 Financieel toezicht in de zorg is toezien op financiële complexiteit. Gelet op de sectorale (bekostiging) issues vraagt het financieel toezicht dan ook specifieke materiekennis en een toezichthouder die ook op dit vlak geheel up-todate is. Met een karakteristieke eigenheid tussen markt en overheid moet het rekening houden met allerlei belangen, partijen en geldstromen. Het vraagt om een constructief kritische opstelling van de Raad van Toezicht en tegelijkertijd om een vruchtbare relatie met de bestuurder. Transparant functioneren en de maatschappelijke verantwoording naar de samenleving speelt ook steeds meer. De continuïteit van de zorginstelling is als zodanig geen relevant thema voor de overheid. Daarmee is financieel toezicht kritischer geworden: financiële zelfstandigheid is een license to operate. In deze financiële leergang voor gevorderde toezichthouders staan specifieke vaardigheden centraal en worden de onderwerpen behandeld die op de agenda van de financiële commissie van de Raad van Toezicht horen te staan. Parallel met de planning & control-cyclus van de eigen zorginstelling worden een drietal praktijkgerichte eendaagse sessies georganiseerd. De verbinding met de P&C-cyclus in de eigen praktijk, de inbreng van eigen casuïstiek en de samenhang tussen de drie modules biedt concrete meerwaarde voor de deelnemers. Doelgroep Deze leergang is specifiek ontwikkeld voor toezichthouders die financieel goed onderlegd zijn én behoefte hebben aan een verdere verdieping, waaronder: De leden van auditcommissies; De leden van financiële commissies van Raden van Toezicht in zorg en welzijn; Toezichthouders met financiële kennis en ervaring, die zich nog meer in de financiële aspecten van toezicht willen verdiepen.

33 Absoluut een meerwaarde. Ik ben weer beter voorbereid op de volgende vergadering van de Raad van Toezicht Wat brengt deze leergang u en uw Raad van Toezicht? Integraal inzicht in sturing en financiën van zorgwelzijnsorganisaties (incl. ICT); Diepgaande kennis op essentiële financiële deelgebieden, waaronder vastgoed; Inzicht in inkomstenbronnen en financiers e.a. geldverstrekkers/banken; Bepaling van indicatoren voor check & balances; Kennis van zaken met betrekking tot belastingen; Omgaan met investeringen en innovatie; Kennis van risicoanalyses en risicomanagement op bedrijfsvoering; Inzicht verwerven in het verhaal achter de cijfers. U kunt ervaring en kennis delen met gelijkgestemde toezichthouders van andere zorgorganisaties. Dit wordt zeer gewaardeerd in deze leergang. Iedere module zal starten met de hoofdlijnen van actuele dynamiek. Dominante thema s als vastgoed, derivaten, productieregulering, kostenbeheersing staan centraal gedurende de gehele leergang. Daarnaast kent iedere module specifieke deelonderwerpen. De behandeling van relevante casuïstiek (van deelnemers zelf en docenten), de interactieve opzet en diepgaande kennis en inzichten maken het geheel aantrekkelijk om te volgen. Specifieke aandacht gaat uit naar het achterhalen van het verhaal achter de cijfers. 33

34 Verdiepende leergang voor de Toezichthouder met de financiële portefeuille 34 Dag 1: Het fundament van een goede meerjarenbegroting Trends en dominante marktontwikkelingen in de zorgsector; Wat zijn de strategische speerpunten en hoe formuleer je deze in meetbaarheid?; Relatie meerjarenbeleid, meerjarenplanning en jaarbegroting; Welke speerpunten uit het meerjarenbeleid worden verzilverd in welk jaar?; Uitgangspunten financieel beleid en essenties van de kaderbrief; Inrichten van het financieel kompas: Toetsing begroting aan de hand van relevante kengetallen; Relatie investeringsbegroting en jaarbegroting; De risicoparagraaf in de begroting en beheersmaatregelen; Flexibiliteit en aanknopingspunten voor monitoring; De liquiditeitsbegroting: goed inzicht in de liquiditeitspositie en kredietfaciliteiten. Dag 2: Het beheersinstrumentarium Monitoring bedrijfsvoering; aanknopingspunten vanuit de jaarbegroting; efficiënte terugkoppeling: zijn de kritische prestatie- en risico-indicatoren helder in beeld?; Ankerpunten in de administratieve organisatie (incl. tax control) en (verbijzonderde) interne controle; Accountantscontrole: attentiepunten en aanknopingspunten in de managementletter; Specifieke checks & balances bij investeren en (ver)bouw t.a.v. een sluitende businesscase; Het sturen op kasstromen en treasury-issues; Ondersteunende ICT-systemen: toereikend en toekomstbestendig. Dag 3: De jaarrekening Kwaliteit van het exploitatieresultaat; Wat zegt het exploitatieresultaat over de performance?; De balans ultimo 2014 uitgedrukt in bancaire ratio s. Hoe wegen financiers uw balans?; Het belang van het kasstroomoverzicht; hoe ontwikkelt uw cash-positie?; Dominante thema s: vastgoed en posities zorgkantoor/ zorgverzekeraar; Niet-financiële jaarverslaggeving. Welke KPI s zijn echt kritisch voor stakeholders?; Risk reporting; transparantie over risico-awareness; Decharge: waarop dechargeert u uw bestuur eigenlijk?

35 Docenten Drs. Marco Walhout RA is accountant in de zorgpraktijk van Deloitte (partner). Met 25 jaar ervaring heeft hij de grote veranderingen van budgetfinanciering naar prestatiebekostiging van nabij meegemaakt. Dit heeft hem geholpen de essenties in de bedrijfsvoering van zorginstellingen te onderkennen. In zijn rol als accountant is hij sparringpartner voor management, bestuur en toezichthouders. Als lid van het accountantsplatform Coziek en de RJ werkgroep Zorg is hij goed op de hoogte van de impact van actuele ontwikkelingen. Daarnaast is hij verantwoordelijk voor het vak Finance of Healthcare in het MBA Healthcare Programme van de Amsterdam Business School. Prof. Rienk Goodijk is afgestudeerd als bedrijfskundige, heeft vervolgens promotieonderzoek gedaan en is sindsdien werkzaam als consultant bij GITP, de eerste jaren op het gebied van medezeggenschap en de laatste 20 jaar vooral ook op het gebied van bestuur en toezicht (governance). Daarnaast is hij bijzonder hoogleraar Governance, eerst aan de Rijksuniversiteit Groningen, later bij Tias/Tilburg University en sinds medio 2015 bij de VU Amsterdam. Hij is bekend vanwege zijn vele optredens en publicaties over (corporate) governance. Ir. Edwin Sinnema is sinds juli 2015 manager van de RVE Oncologie bij het Martini Ziekenhuis te Groningen. Daarnaast is hij lid van de Raad van Toezicht van het FPC Dr. S. van Mesdag en De Zijlen. In het verleden werkte hij als director bij Deloitte, directeur Bedrijfsvoering bij Zorggroep Pasana en Manager Financiën & Control bij Alrijne Zorggroep. Edwin is tevens initiatiefnemer en docent van de masterclass Geïntegreerd Management van Kwaliteit & Financiën aan de Julius Academy. Data 21 maart oktober april november juni november Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 15 Kosten 1.475,- BTW is niet van toepassing Kerndocent Drs. Marco Walhout RA Docenten Prof. Rienk Goodijk Ir. Edwin Sinnema Locatie Omgeving Utrecht 35 Verdieping en verbreding 35

36 36 Eendaagse programma s

37 Dynamische oordeelsvorming Het dashboard voor de toezichthouder Moreel Kompas bij dilemma s Het Nederlandse Zorgstelsel Strategische keuzes: extern krachtenveld & scenario s Toezicht op Kwaliteit Toezicht op financiën voor niet-financiële Toezichthouders Adequaat toezicht bij calamiteiten Proactief toezichthouden State of the art toezichthouden Strategisch Vastgoed Sturen en toezicht op cultuur & gedrag Toezicht op ketens en netwerken Toezicht op transitie- en verandermanagement in zorgorganisaties Waardegericht toezichthouden 37

38 Eendaagse programma s Dynamische oordeelsvorming De kunst van het vragen stellen: weet wat er speelt 38 Om te kunnen beoordelen of in uw zorginstelling alles goed gaat, zult u moeten weten wát er speelt. Een zowel helder als volledig beeld is dus een eerste vereiste. Dat krijgt u -onder andere- door schriftelijke en mondelinge voorbereiding en eigen waarnemingen. Goed inzicht hebben op basis waarvan u zelf tot een oordeel komt is cruciaal. Oordeelsvorming wordt bepaald door vele (eigen) factoren. Dynamische oordeelsvorming is een beproefde methode die u daarbij helpt dat inzicht te krijgen. Door het stellen van de juiste vragen wordt uw beeld van bepaalde situaties completer en scherper. Soms als verdieping of duiding van aangereikte informatie, soms om nieuwe onverwachte situaties juist te duiden of te detecteren. Goede vragen stellen gaat niet alleen om de inhoud, maar ook om de manier waarop (vorm) u de vraag stelt. Dit maakt wel degelijk verschil. Een dialoog kan op die manier goed vorm gegeven worden of juist de mist in gaan. Het is een uitstekend middel om werkelijk zicht te krijgen op het dagelijkse reilen en zeilen binnen de instelling. Na een goed vraaggesprek volgt uw analyse van de verkregen inzichten, waarop u tot een zo objectief mogelijke beoordeling komt: een uiterst dynamisch proces dus! In uw contacten met de bestuurders en andere stakeholders heeft u diverse soorten gesprekken, met verschillende doelstellingen. Soms vervult u daarin de rol van werkgever en beoordelaar, op andere momenten meer die van klankbord, van vertrouweling of adviseur, waarbij het ook gaat om het creëren van een vruchtbare relatie met de bestuurder. Die verschillende doelstellingen en rollen kunnen lastig blijken bij het stellen van vragen. Een kenmerk van een goed vraaggesprek is dat u vooral vragen stelt, luistert en dóórvraagt om tot meer inzicht te komen. Het was een hele goede dag. Natuurlijk is één dag altijd te kort. Toch ben ik wel tot meer inzicht gekomen. Om mee te geven aan toekomstige cursisten: Het is prettig om ervaringen uit te wisselen met andere toezichthouders. Het contact met de bestuurder is een ingewikkeld proces. De cursus biedt handvatten om je daarin beter voor te bereiden. Het is wel goed om je van tevoren in te lezen in het onderwerp; dan kom je beter beslagen ten ijs en heeft de cursus meer rendement. I.A. van Donkelaar (Toezichthouder Stichting Het Spectrum)

39 Onderwerpen Structuur van het vraaggesprek; Strategisch vragen stellen en confronteren; Omgaan met dooddoeners, rookgordijnen en andere oordeelsvervuilers; Scheiden van professionele rollen. Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? Hoe komt u te weten wat er speelt door een vraaggesprek?; Meer inzicht in uw eigen proces van oordeelsvorming; Overzicht van verschillende vormen en richtingen van vragen stellen; Inzicht in de manier van vragenstellen en de impact op de gesprekspartner; Kennis van het proces van een goede dialoog; Vaardigheden bij lastige gesprekken; Per deelnemer: feedback op de manier van vragen stellen en verbeteringen daarin. Data 7 juni november 2017 Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 15 Kosten 495,- BTW is niet van toepassing Docent Ron Henkes Locatie Omgeving Utrecht 39 Ron Henkes heeft in zijn werk als trainer en MfN registermediator de ambitie om vanuit oprechte betrokkenheid mensen met zichzelf en met elkaar in gesprek te brengen. Hij is bestuurslid van Stichting Dialoog en opleider in alle mogelijke toepassingen van Dynamische Oordeelsvorming en als docent verbonden aan de School voor Mediation. Dynamische Oordeelsvorming is een instrument om het oordeelsvermogen te versterken, om zo bewust en efficiënt om te gaan met dagelijkse problemen en uitdagingen. Het stellen van de juiste vragen is hierbij doorslaggevend. Had ik veel eerder moeten doen

40 Eendaagse programma s Het dashboard voor de Toezichthouder Voor optimale sturing & control 40 Het is een reële behoefte van toezichthouders om de complexe werkelijkheid terug te brengen tot overzichtelijke proporties. Dashboards hebben als doel om door middel van kengetallen en indicatoren inzicht te geven in de prestaties van de organisatie op de meest essentiële gebieden (financiën, risico s, kwaliteit, externe ontwikkelingen, etc.). De kengetallen en indicatoren moeten een afgeleide zijn van de missie, visie en strategie en vervullen daarmee een signaleringsfunctie of het met de zorginstelling de goede kant opgaat. Tegelijkertijd zijn kengetallen en indicatoren slechts een artefact van een zeer diffuse werkelijkheid. Dit roept vragen op hoe u als toezichthouder adequaat om kunt gaan met dergelijke dashboards. Immers: elk instrument is op zijn best zo goed als zijn gebruiker! Daarom zal in deze sessie tevens worden ingegaan op de plaats en het gebruik van dit instrument. En belangrijker: het voeren van de goede dialoog met uw Raad van Bestuur naar aanleiding van de uitkomsten van het dashboard. Onderwerpen Wat is een dashboard precies en hoe komt u tot dashboards op maat voor de Raad van Toezicht?; Wat is de relatie tussen dashboards, het managementcontract met de Raad van Bestuur en het informatiereglement Raad van Toezicht en Raad van Bestuur?; De inhoud van een dashboard (financieel, kwaliteit, klantinformatie, etc.); Wat mag u wel en niet verwachten van een dashboard?; Soort kengetallen en indicatoren; Het proces en betrokkenen bij het maken van een dashboard; Weging van (indicatoren) op het gebied van kwaliteit; Het werken met een dashboard bezien vanuit het samenspel met de bestuurder.

41 Data 28 maart september 2017 Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 20 Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? Inzicht in welke indicatoren passend zijn voor een dashboard (en dus uw sturing); Kennis van het proces om te komen tot een dashboard; Begrip welke rol een dashboard in het pallet van instrumenten inneemt; Meer zicht op het verhaal achter de indicatoren. Kosten 495,- BTW is niet van toepassing Kerndocent Drs. Marco Walhout RA Drs. Marco Walhout RA is accountant in de zorgpraktijk van Deloitte (partner). Met 25 jaar ervaring heeft hij de grote veranderingen van budgetfinanciering naar prestatiebekostiging van nabij meegemaakt. Dit heeft hem geholpen de essenties in de bedrijfsvoering van zorginstellingen te onderkennen. In zijn rol als accountant is hij sparringpartner voor management, bestuur en toezichthouders. Als lid van het accountantsplatform Coziek en de RJ werkgroep Zorg is hij goed op de hoogte van de impact van actuele ontwikkelingen. Daarnaast is hij verantwoordelijk voor het vak Finance of Healthcare in het MBA Healthcare Programme van de Amsterdam Business School. Drs. Haske van Veenendaal is een gezondheidswetenschapper. Hij werkte binnen diverse organisaties aan het verbeteren van kwaliteit van zorg en in het bijzonder aan manieren om het cliëntenperspectief hierbinnen een goede plaats te geven. Sinds 2015 is hij als onafhankelijk adviseur gestart om organisaties te helpen bij het komen tot de zorg van morgen. Hij is betrokken bij diverse projecten op het gebied van (be)sturing op kwaliteit en de implementatie gedeelde besluitvorming (waaronder een promotieonderzoek). Docent Drs. Haske van Veenendaal Locatie Omgeving Utrecht Tenminste 5 inspiraties opgedaan die ik concreet ga maken 41

42 Eendaagse programma s Moreel Kompas bij dilemma s Toezichthouden bij spanningsvelden en loyaliteitsconflicten 42 Morele dilemma s verschillen van gewone dilemma s. Ze zijn niet te ontwijken. Er is sprake van een T-splitsing. Men gaat links, rechts of blijft stilstaan. Ook als er geen keuze wordt gemaakt, is er sprake van een keuze. Andere mensen zijn erbij betrokken; zelfs als ze zich ver weg bevinden. Elke morele keuze die men maakt is van belang voor degenen die er bij betrokken zijn. Het kan consequenties hebben voor het gevoel, het zelfrespect en het geluk van andere mensen. Als toezichthouder ben je als morele actor vrij om te kiezen, maar je kunt niet alle belangen voor 100% tegemoet komen. Je kunt niet iedereen die betrokken is, compleet tevreden stellen. Integer omgaan met morele dilemma s is daarom van groot belang. Dit is moeilijk omdat medewerkers, bestuurders en toezichthouders naast hun eigen belangen ook geacht worden de belangen te behartigen van de organisatie en andere personen werkzaam in de zorginstelling. Dit eendaagse programma is gericht op het versterken van de morele competentie van individuele toezichthouders om morele dilemma s met elkaar zorgvuldig aan te pakken. Het bevordert een integriteitsbewuste cultuur in de zorginstelling en in de Raad van Toezicht. In een integriteitsbewuste cultuur spreken collega s elkaar aan op professionaliteit en ondersteunen elkaar bij het aanpakken van lastige vraagstukken. Op interactieve wijze zoeken we antwoorden op vragen als: waarom begint ethisch leiderschap bij kritisch nadenken over je eigen moraliteit? Hoe gaan toezichthouders om met hun eigen morele kompas in relatie tot het morele kompas van hun collega s en de kernwaarden van hun organisatie? Maakt ethisch leiderschap het nog mogelijk een economisch gezonde instelling in de toekomst te waarborgen? Is het zonder ethiek al niet moeilijk genoeg? Ook komt bepaald gedrag aan de orde, bijvoorbeeld het Zonnekoninggedrag, en wordt bediscussieerd hoe dat gedrag ontstaat en hoe je dat kunt voorkomen. Werkwijze We werken met een aansprekende en interactieve vorm, niet te theoretisch, waarin alle deelnemers zich veilig en zodanig uitgedaagd gaan voelen dat zij ook het achterste van hun tong durven te laten zien. We werken met concrete voorbeelden uit de eigen praktijk, die interessant zijn om met collega s te bespreken. We ontdekken praktische handvatten uit de geschiedenis van de ethiek, om de eigen

43 Data 30 maart oktober 2017 Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 20 voorbeelden op een zinvolle wijze te onderzoeken en te bespreken. Ook maken we gebruik van een stappenplan om het met elkaar nadenken over integriteitsvraagstukken te structureren. Onderwerpen Integriteit; Ethisch leiderschap; Diverse gedragspatronen; Eigen morele kompas ten opzichte van morele kompas van collega s en organisatie. Kosten 495,- BTW is niet van toepassing Docent Drs. Maarten de Jong Locatie Omgeving Utrecht Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? Weten waar en wanneer integriteit in het toezicht een rol speelt; Bekend zijn met handvatten voor het bespreken van integriteitvraagstukken waarbij waarden, normen en verantwoordelijkheden conflicteren; Systematisch na kunnen denken over integriteitvraagstukken aan de hand van de gedragscode van de zorginstelling; Elkaar meer consulteren over integriteitvraagstukken; Elkaar makkelijker op niet-wenselijk gedrag aanspreken en daarmee ook bouwen aan een cultuur van morele verantwoordelijkheid in de organisatie. 43 Drs. Maarten de Jong is docent Professionele Integriteit en Morele Dilemma s en bestuursadviseur Integriteit & Organisatie in vele sectoren van de samenleving. Hij doceert aan diverse universiteiten, hogescholen, leiderschapsacademies en beroepsopleidingen (o.a. Nyenrode Breukelen, Licent Academy, NCOI, Nibe-SVV en de Avicenna Academie voor leiderschap). Hij studeerde aan de Nederlandse Politieacademie (NPA) in Apeldoorn en forensische gedragskunde (criminologie) aan de juridische faculteit van de Rijksuniversiteit van Leiden.

44 Eendaagse programma s Het Nederlandse Zorgstelsel De werking én de belangrijkste veranderingen 44 Deze compacte eendaagse sessie geeft een helder overzicht van de werking van het Nederlandse zorgstelsel. Tijdens de sessie worden de rollen en bevoegdheden van de verschillende partijen en instanties in de zorg toegelicht. Ook worden de belangrijkste wetten en financieringssystemen van het Nederlandse zorgstelsel behandeld. Als laatste komen de verwachte beleidsontwikkelingen vanuit de overheid aan de orde. De inhoud is cruciaal voor de continuïteit van de zorgorganisaties. Doelgroep Deze eendaagse sessie is uitermate geschikt voor toezichthouders die nog niet geheel bekend zijn met de zorgsector en diegenen die een gedegen update m.b.t. de laatste ontwikkelingen willen hebben. Op basis van voor de zorg realistische casuïstiek, wordt een vertaling gemaakt naar de praktijk. Onderwerpen Feiten en cijfers over de Nederlandse gezondheidszorg; Organisatie werkzaam in de: curatieve zorg; langdurige zorg; jeugdzorg; welzijn en maatschappelijke dienstverlening. Rol van verschillende overheidsorganisaties; Rol van de zorgverzekeraar/het zorgkantoor; Positie van de cliënt; Financiering en bekostiging van de zorg; Belangrijke verwachte (beleids)ontwikkelingen. Met deze informatie en kennis kunt u beter sparren met de Raad van Bestuur over de mogelijkheden voor de organisatie en de voorliggende keuzes. Een heel boeiend verhaal. Technisch goed doortimmerd. Ook in vergelijking met eerder gevolgde cursussen, springt deze cursus ertussenuit. De sprekers waren goed en het contact tussen de cursisten was ook goed. Juist nu de situatie in het zorgstelsel continu verandert, kan een cursus als deze het overzicht weer vergroten, zodat je dat mee kunt nemen als bagage in je werk als toezichthouder. C. van den Herik (Toezichthouder De Lange Wei)

45 Data 11 april september 2017 Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 20 Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? Een gedegen vooruitblik ten aanzien van het zorgstelsel: welke fundamentele keuzes liggen voor ons?; Gedetailleerd inzicht in de concrete veranderingen in financiering van zorg en welzijn; Beter zicht op het totale speelveld, historie en de toekomst; Een beter beeld van de veranderende rollen van de stakeholders; Inzicht in welke impact de veranderingen op de zorgorganisaties hebben; Input over de mogelijkheden die de transities voor zorgorganisaties bieden. Kosten 495,- BTW is niet van toepassing Docenten Drs. Marc Soeters Drs. Gerrold Verhoeks Locatie Omgeving Utrecht Drs. Marc Soeters is econoom en heeft ruime ervaring met advisering bij grote veranderingstrajecten in de zorg. Marc adviseert overheidspartijen, brancheorganisaties en cliëntenorganisaties over marktordening, regulering en bekostiging. Voordat hij ZorgmarktAdvies oprichtte was hij werkzaam bij het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) en het Ministerie van Financiën. Bij beide ministeries adviseerde hij over de hervorming van het zorgstelsel. 45 Drs. Gerrold Verhoeks heeft inmiddels ruim tien jaar ervaring met strategische advisering op het gebied van zorg en welzijn. Voor zijn overstap naar ZorgmarktAdvies was hij plaatsvervangend directeur bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Hij is lid (geweest) van diverse Raden van Toezicht en besturen van instellingen in zorg en welzijn. Gerrold adviseert diverse partijen over bestuurlijke verandertrajecten, marktordening en regulering. Goede docenten. Houden zo! Zie meer samenhang in de gefragmenteerde zorg

46 Eendaagse programma s Strategische keuzes: extern krachtenveld en scenario s Presteren in een dynamisch veld 46 Tijdens deze eendaagse sessie wordt op basis van een analyse van het externe krachtenveld en de dynamieken in de gezondheidszorg inzicht gegeven in het complexe strategisch krachtenveld en een vertaling gemaakt naar de strategische scenario s waar de zorgorganisatie voor kan kiezen. De rol van het toezicht komt aan de orde in relatie tot de turbulentie en strategische moeilijkheden en vraagstukken van dit moment: Hoe dichtbij? Hoe betrokken? Welke criteria voor toetsing? Welk raamwerk voor goed bestuur en beoordeling van het huidige bestuur? Op basis hiervan kan het toezicht zo optimaal mogelijk worden uitgevoerd. Steven de Waal heeft een goed overzicht ontwikkeld op basis waarvan het externe krachtenveld en de turbulentie adequaat in kaart kan worden gebracht, aan de hand van voorzetten van zijn eigen strategische inzichten. Op welke grondslagen worden de keuzes gemaakt? Veelal wordt er gestuurd op middelen in plaats van doelen. De juiste definiëring van de prestatievelden is dan ook van groot belang. Vervolgens wordt de koppeling van de analyse naar het eigen handelen gemaakt. Aan de hand hiervan krijgt u inzicht in de belangrijkste dynamieken in de zorg. Onderwerpen Extern krachtenveld en fundamentele dynamieken in de zorgsector; Afweging belang van continuïteit van zorg en/of continuïteit van zorgorganisatie; Strategische scenario s: het antwoord van de zorgorganisatie; Definiëring van prestatievelden mede op basis van het externe krachtenveld; De rol van de toezichthouder: Vanuit de maatschappelijke rol van de zorgorganisatie; Uitoefenen van invloed; Van analyse naar handelen. De groep bestond uit een klein aantal deelnemers en dat heb ik als zeer positief ervaren. Het groepsgesprek dat ontstond, heeft mijn eigen ervaringen en inzichten sterk verruimd. De docent, Steven de Waal, haakte ook goed in op de ervaringen van de cursisten. Hij stimuleerde het interactieve proces. Door zijn brede kennis en ervaring, was hij in staat de individuele ervaringen in te bedden in zekere trends en zo tot een groter inzicht te komen. Hoewel alles misschien niet helemaal volgens schema verliep, heb ik de dag als heel positief ervaren. Als aanrader voor komende cursisten: Juist het interactieve groepsgesprek heeft weer inzichten kunnen toevoegen aan mijn jarenlange ervaring in dit werk. Toezichthouder bij een ziekenhuis (naam bekend bij NVTZ Academie)

47 Data 1 juni november 2017 Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 20 Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? U krijgt goed inzicht in de externe ontwikkelingen en het krachtenveld; Deze ontwikkelingen kunt u vertalen naar de strategische opties; U leert de Raad van Toezicht (inclusief uzelf) en de Raad van Bestuur kritisch te bevragen bij strategische vraagstukken; U weet de eigen organisatievraagstukken in een breder perspectief te plaatsen; U kunt de strategische opties koppelen aan de prestatievelden van de organisatie. Kosten 495,- BTW is niet van toepassing Docent Dr. Steven de Waal Locatie Omgeving Utrecht Op basis van de voor de zorg realistische casuïstiek wordt een vertaling gemaakt naar de praktijk. Dilemma s van controle/toezicht naar sturing op basis van de externe analyse komen ruimschoots aan de orde. Uiteraard kunnen dilemma s en eigen praktijksituaties tijdens de sessie ingebracht worden. 47 Dr. Steven de Waal is oprichter en voorzitter van de Denktank Public SPACE, met als missie het bevorderen van burgerschap en maatschappelijk ondernemerschap in de publieke sector in Nederland. De Waal is expert op het gebied van strategische ontwikkelingen in de gezondheidszorg in binnen- en buitenland. Hij introduceerde de term en het gedachtegoed van maatschappelijk ondernemerschap en de maatschappelijke onderneming. Tevens is hij ontwikkelaar van besturingsmodellen in diverse branches, waaronder woningcorporaties, zorg en welzijn. Steven de Waal heeft diverse boeken en vele publicaties op zijn naam staan. Betere helicopterview en scherper geworden

48 Eendaagse programma s Toezicht op Kwaliteit Eendaagse sessie met essentiële kennis voor toezichthouders 48 Van de moderne toezichthouder wordt verwacht dat hij zicht heeft op kwaliteit en veiligheid in het primaire proces. Tijdens deze compacte eendaagse sessie krijgt u inzicht op welke manier u als toezichthouder zicht krijgt en houdt op de kwaliteit van zorg. Door wie en op welke manier laat u zich informeren? Welke informatiebronnen kunt u gebruiken en welke kwaliteitssystemen zijn te onderscheiden? Hoe geeft u invulling aan het modern toezichthouderschap als het gaat om het ontvangen en juist interpreteren van signalen? Hoe gaat u om met dilemma s op het gebied van kwaliteit en veiligheid? Onderwerpen Dimensies van het begrip kwaliteit; Percepties van kwaliteit; Governance en kwaliteit; Voor- en nadelen van verschillende kwaliteitssystemen en modellen; Het regelen van goed toezicht op kwaliteit en veiligheid; Indicatoren voor toezicht op kwaliteit en veiligheid; Soft signals en het hanteren van dilemma s; Ambitie en uitdagingen. Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? Elementaire kennis over kwaliteit en kwaliteitssystemen in zorgorganisaties; Koppeling van governance en kwaliteit; Inzicht in wijze van toezicht en sturen op kwaliteit; Overzicht van instituten (incl. hun kerntaken) die zich bezighouden met kwaliteit; Samenspel tussen harde en zachte factoren (waaronder data en menselijk handelen). Inspiratie om de commissie Kwaliteit en Veiligheid verder uit te bouwen. Veel stof tot nadenken. Praktische handvatten. Motiverend. Bijdragen op weg naar betere kwaliteit. Focus op beperkt aantal items die er echt toe doen. Veel nuttige informatie. Basismateriaal voor de Commissie Kwaliteit. Bewustwording van waar het om gaat. Verfrissend. Goed te gebruiken in de Raad van Toezicht. Toezichthouder en deelnemer van deze sessie

49 Data 7 maart september 2017 Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 20 Aan de hand van reële casuïstiek wordt een vertaalslag gemaakt naar de zorgpraktijk van de toezichthouder. Tijdens de interactieve sessie worden de deelnemers expliciet uitgenodigd hun ervaringen te delen en dilemma s in te brengen Kosten 495,- BTW is niet van toepassing Docenten Drs. Haske van Veenendaal Drs. Monica Haimé Locatie Omgeving Utrecht Drs. Haske van Veenendaal is een gezondheidswetenschapper. Hij werkte binnen diverse organisaties aan het verbeteren van kwaliteit van zorg en in het bijzonder aan manieren om het cliëntenperspectief hierbinnen een goede plaats te geven. Sinds 2015 is hij als onafhankelijk adviseur gestart om organisaties te helpen bij het komen tot de zorg van morgen. Hij is betrokken bij diverse projecten op het gebied van (be)sturing op kwaliteit en de implementatie gedeelde besluitvorming (waaronder een promotieonderzoek). 49 Drs. Monica Haimé is afgestudeerd in de Organisatiepsychologie en Sociale Psychologie aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Daarna heeft zij de postacademische opleiding Organisatiekunde en Bestuurskunde bij de Stichting Interacademiale Opleiding Organisatiekunde (SIOO) voltooid. Zij is gespecialiseerd in kwaliteitsmanagement, verandermanagement en conflicthantering in de zorg. Zij is kerndocente van de Opleiding Kwaliteitsfunctionarissen (OKF). Zij is bekend om haar laagdrempelige manier van werken met groepen zoals medische staven, raden van bestuur, raden van toezicht en managementteams. Zienderogen beter

50 Eendaagse programma s Toezicht op financiën voor niet-financiële Toezichthouders Goede gesprekspartner over planning, control, financiën en risico s 50 De toenemende concurrentie, de stelselherziening en een sterk veranderende bekostiging van zorginstellingen noodzaken tot sterkere sturing en beheersing van zorgorganisaties. De opbrengsten worden meer variabel en het zorgbudget staat onder druk, terwijl de kosten gestaag groeien. Daarnaast is er steeds meer onzekerheid over de verwachte inkomsten. Er moeten keuzes gemaakt worden in het zorgaanbod en een effectieve en efficiënte inrichting van de bedrijfsvoering is essentieel om de gestelde doelen te behalen. Dit vergt van zorginstellingen een andere inrichting van de financiële sturing en transparantie in keuzes en uitvoering. Veelal is er binnen de Raad van Toezicht een financieel specialist die zich met name met het domein Financiën bezighoudt. Alle toezichthouders in de Raad van Toezicht zijn echter mede verantwoordelijk voor het financieel reilen en zeilen van de organisatie. Voor u als interne toezichthouder betekent dit dat u op de hoogte moet zijn van het wijzigende speelveld om adequaat toezicht te kunnen houden en vooral de juiste vragen te stellen. Uw kennis moet actueel zijn om de impact van de ontwikkelingen en de noodzakelijke aanpassing van de financiële sturing op een adequate manier te kunnen plaatsen en hierover te kunnen sparren met het bestuur en de overige toezichthouders van de zorginstelling. In essentie gaat het in deze om de vertaling van de strategie en risico s naar jaarplannen en begroting. Vervolgens is de uitvoering de sleutelfactor voor succes. Hoe houdt u voldoende zicht op de uitvoering? Ten slotte geeft de jaarrekening inzicht in de geleverde prestaties en de gezondheid van de organisatie. Mijn ervaringen met deze cursus zijn heel positief. Ik heb er echt wat van geleerd. Het is niet bedoeld voor de materie-specialisten, maar verbetert je beeldvorming over het onderwerp. Ik heb meer inzicht gekregen in de cure and care in de gezondheidszorg. Het materiaal dat gebruikt werd was professioneel en van goede kwaliteit. De docent was goed. Hij legde duidelijke verbindingen met de actualiteit. Zowel de huidige situatie als de verwachtingen voor de toekomst kwamen daarbij aan bod. Door de goede groep cursisten was er veel ervaringsdeskundigheid en ontstond er een interessante dialoog. Deze cursus geeft een goed beeld van de financiële aspecten. Het geeft geen kant en klare oplossingen, maar prikkelt je gedachtenvorming en scherpt daardoor je inzicht. Drs. R. Bosveld (Toezichthouder stichting Centrum Indicatiestelling Zorg)

51 Data 23 maart september 2017 Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 15 Onderwerpen Ontwikkelingen in de zorgsector die bepalend zijn voor de inkomsten en risico s; Kernbegrippen en basiskennis inzake de begroting, uitvoeringsrapportages en jaarrekening; Financiële sturing en beheer: planning en control; Ratio s: definitie en betekenis; Vertaling strategie naar performance- en risicomanagement; Cash flow sturing, financiering en vastgoedvraagstukken; Wanneer ben ik een goede gesprekspartner over deze onderwerpen met de bestuurder en de financieel specialisten in de Raad van Toezicht? Kosten 495,- BTW is niet van toepassing Docent Drs. Mat Botman Locatie Omgeving Utrecht Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht?Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? Kennis en achtergrond van de financiële kernbegrippen en indicatoren; Inzicht in de inhoud en vorm van de verschillende interne en externe rapportages; Terug- en vooruit kunnen kijken t.a.v. de kosten en de verwachte inkomsten; Bewustwording van de risicogebieden op financieel gebied; Goede gesprekspartner voor financieel specialisten en bestuurders, zonder zelf de specialist te worden. 51 Drs. Mat Botman is management consultant, toezichthouder en docent. Hij richt zich op begeleiding van bestuurders en Raden van Toezicht. Daarnaast is hij lid van vier Raden van Toezicht. Tevens is hij docent bij de Postmaster controllersopleiding aan de VU en externe begeleider van evaluaties van Raden van Toezicht. Na zijn studie economie heeft Mat gewerkt op het Ministerie van Financiën en bij the Boston Consulting Group. Nieuwe inzichten waar ik alert op moet zijn

52 Eendaagse programma s Adequaat toezicht bij calamiteiten Voorkomen en juist handelen 52 Aandacht voor de veiligheid van de geleverde zorg neemt meer en meer toe. De gevolgen voor de betrokken cliënten/patiënten en hun omgeving kunnen bij calamiteiten groot zijn. De overheid stelt, op grond van een toenemende risicobeheersing, steeds strengere eisen aan maatschappelijke organisaties. Burgers worden mondiger en organiseren zich makkelijker. De consequenties van calamiteiten kunnen zowel voor zorgprofessionals als voor bestuurders en toezichthouders enorm zijn. In het verlengde geldt dit ook voor de reputatie van de zorgorganisatie. Bij ontstane calamiteiten moet alles navolgbaar en verifieerbaar zijn. Maar ook het preventief toezicht en het anticiperen op mogelijke calamiteiten is essentieel. De Raad van Toezicht is medeverantwoordelijk voor het gevoerde beleid bij calamiteiten en het voorkomen daarvan. Zij is dus aanspreekbaar op de vraag of er goed toezicht is uitgeoefend en of belangrijke beslissingen verantwoord zijn genomen in het belang van de cliënten/ patiënten en de zorgorganisatie. Onderwerpen Inzicht in soorten calamiteiten; Kritische fasen en processen; Preventie en signalen; Organisatiecultuur aspecten; Leiderschapsstijlen; Goed voorbereid zijn: wat houdt dit in? Wat als een calamiteit onverhoopt heeft plaatsgevonden? Verantwoordelijkheden, taken, rollen en benodigde competenties van de: Raad van Toezicht; Raad van Bestuur; Betrokken zorgprofessional en leidinggevende; Kwaliteitscommissie; Omgaan met externe toezichthouder(s) (waaronder IGZ); Politie, het Openbaar Ministerie en de Onderzoeksraad voor de Veiligheid.

53 Data 14 juni november 2017 Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 15 Interventies passend bij de soort situatie; Omgang met de betrokkenen: afstand of nabijheid?; De rol van de media en sociale media; Juridische aspecten. Stappen na de calamiteit: Onderzoek en analyse; (Zelf)reflectie; Evaluatie; Leren van gemaakte fouten. Kosten 495,- BTW is niet van toepassing Docent Drs. Hein Griffioen Locatie Omgeving Utrecht Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? Essentiële kennis en inzicht over calamiteiten en stakeholders; Wezenlijke input om de rol van de Raad van Toezicht adequaat in te vullen; Inzicht in (on)wenselijke organisatiecultuuraspecten; Bewuste inzet van interventies. 53 Drs. Hein Griffioen is twintig jaar werkzaam als adviseur van bestuurders en toezichthouders in de zorg. Ook is hij zelf toezichthouder. In 2011 schreef hij met Peter Sierksma Op leven en dood, waarin bestuurders vertellen over de calamiteit in hun zorginstelling. Hij houdt lezingen over dit onderwerp en verzorgt ontwikkelsessies voor Raden van Toezicht. Ook verzorgt hij evaluaties van Raden van Toezicht en intervisie voor toezichthouders. Zicht op hoe en wat ik in mijn Raad van Toezicht ga aankaarten

54 Eendaagse programma s Proactief Toezichthouden Tijdig signaleren en schakelen in verschillende fasen van toezicht 54 Hoe kunt u signalen in het bestuur en in de organisatie goed inschatten en daarmee escalaties voorkomen? Problemen moeten in eerste instantie opgelost worden door het bestuur. Soms wordt dit onvoldoende opgepakt door het bestuur en is het vervolgens aan de toezichthouders om zoveel mogelijk preventief corrigerend op te treden. In deze sessie maken wij gebruik van de metafoor van een barometer met toezicht bij mooi, veranderlijk en zwaar weer. Deze metafoor zal u van dienst zijn bij het eerder herkennen van waarschuwingssignalen en proactief reageren daarop. Een groot aantal praktische voorbeelden van signalen komt aan bod. Hierdoor wordt het voor u gemakkelijker om in escalerende situaties sneller te schakelen in uw bevoegdheden en om proactief toezicht te blijven houden. Onder alle omstandigheden, continue werkend aan een excellente performance van de zorgorganisatie. Werkboek Proactief Toezicht en Waarschuwingssignalen De inhoud van deze sessie is mede gebaseerd op onderzoek naar best practices van een groot aantal voorzitters van Raden van Bestuur en Raden van Toezicht. Eveneens wordt er gebruik gemaakt van bekende praktijkcases en indien mogelijk van eigen ervaringen. U ontvangt een exemplaar van het gelijknamige e-boek dat beide docenten over dit onderwerp hebben geschreven. Onderwerpen Herkennen van waarschuwingssignalen; Inzicht in escalerende situaties (intern en/of extern); Rolverdeling in de Raad van Toezicht; Professionele verhouding met de Raad van Bestuur; Verschil toezichthouden in mooi en zwaar weer situaties; Oefenen met praktijkcases. De cursus was prima verzorgd. De inhoud van deze cursus is heel belangrijk. Juist door de behandeling van praktijkvoorbeelden, leer je als toezichthouder sneller te schakelen bij incidenten. W.H. Everts (Toezichthouder MEE Groningen)

55 Data 16 maart september 2017 Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 20 Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? Juiste weging van signalen; Goed werkbaar model: welke passende interventie is nodig in welke situatie; Ideeën en tips over omgang en dialoog met de bestuurder(s) en andere stakeholders; Inzicht in het onderling samenspel en gedrag in de eigen Raad van Toezicht zelf, in verschillende omstandigheden. Deze sessie krijgt telkens weer zeer hoge scores van de deelnemers. De sessie voorziet in de behoefte van toezichthouders met enkele jaren ervaring, die onder alle omstandigheden het vak toezichthouden goed willen blijven uitvoeren. Kosten 495,- BTW is niet van toepassing Docenten Jacques Gerards Mr. Daniel Le Gras Locatie Omgeving Utrecht Jacques Gerards is voormalig directeur NVTZ en oprichter van de VTW. Al 24 jaar zet hij zich in voor de professionalisering van toezichthouders van maatschappelijke organisaties: hij adviseerde, begeleide, evalueerde, corrigeerde raden, bemiddelde bij conflicten, verbeterde governance en interne regelgeving en gaf cursussen. Doordat hij bij meer dan 600 raden in huis kwam en door literatuurkennis, heeft hij een scherp beeld van verantwoordelijkheden en functioneren. Hij schreef boeken, checklists en artikelen over facetten van toezicht. Thans is hij is partner van het Instituut voor Governance & Leiderschap en heeft hij zijn eigen raadgevend bureau: Bureau Bestuurlijk Advies. 55 Mr. Daniel Le Gras is senior docent Governance bij diverse Business scholen en heeft jarenlange ervaring als organisatieadviseur, interim-directeur, executive coach en jurist. Hij is partner van het Instituut voor Governance & Leiderschap en begeleidt jaarlijks tal van zelfevaluaties van Raden van Toezicht. Tevens schrijft hij werkboeken en artikelen over proactief toezichthouden. Heel veel verbetertips voor mijn praktijk als toezichthouder

56 Eendaagse programma s State of the art toezichthouden Ontwikkelingen van het Raad van Toezichtmodel en adequaat omgaan met dilemma s 56 Het model van de Raad van Toezicht bestaat nu ca. 20 jaar. In die tijd is het bestuur van destijds gaandeweg veranderd in een geprofessionaliseerde raad. Ook nu ontwikkelt de Raad van Toezicht zich verder. Wat vraagt deze tijd voor soort Raad van Toezicht, als antwoord op de komende periode? De toekomst is minder voorspelbaar, terwijl juist risico s voorkomen moeten worden. Wat vraagt dat van de expertise van de individuele leden en de Raad van Toezicht als totaal? Hoe is het samenspel tussen de bestuurder, maar juist ook de andere stakeholders, intern en extern? Eén van de ontwikkelingen wordt gekenschetst in het rapport van de Wetenschappelijke Advies Raad van NVTZ: Tussen Besturing en Samenleving. Wij nemen u mee in de belangrijkste dilemma s die direct samenhangen met de context waarin de Raad van Toezicht haar werk doet. Denkt u bijvoorbeeld aan het dilemma betrokkenheid distantie of relatieopbouw met stakeholders versus het behoud van een onafhankelijke positie. De term dilemma impliceert uiteraard dat die ene, passende, oplossing niet voor handen is. Daarom praten we graag met u over best practices, voor- en nadelen, zodat u uw eigen handelwijze kunt kiezen. Binnen de Raad van Toezicht krijgt het persoonlijk gedrag steeds meer aandacht: vooral dat van de voorzitter staat in de schijnwerpers. Graag gaan wij actief met u kijken welk gedrag effectief is bij een aantal dilemma s. Belangrijkste onder werpen zijn: vertrouwen, moreel kompas, de juiste informatie vergaren, transparantie, vruchtbare relatie met de bestuurder en de wijze waarop besluiten genomen worden met hart voor de zorgzaak. Doelgroep De sessie is gericht op de meer ervaren toezichthouder en/of de voorzitter die de eigen rol of die van de Raad van Toezicht willen actualiseren. Onderwerpen Ontwikkelingen en toenemende eisen aan de Raad van Toezicht; Modern toezichthouderschap; Omgaan met dilemma s; Vormen van effectief gedrag; (Maatschappelijke) verantwoording; Best practices. De cursus heeft ertoe geleid dat er direct stukken werden rondgestuurd met de ervaringen die waren opgedaan. Dit leidt onder andere tot een evaluatie in september van deze externe inzichten. De ervaringen worden meegenomen in de beslissingsrondes voor de vacatures van nieuwe leden van de Raad van Toezicht. Ook in de besluitvorming ten aanzien van vragen als: Hoe kijken we naar de toekomst, hoe gaan we het doen?, worden de externe ervaringen, opgedaan in onder meer de cursus, meegenomen. Juist in een tijd waarin er weinig zekerheid is omtrent de grote ontwikkelingen, is het belangrijk om je te blijven oriënteren op de externe factoren en die mee te nemen in je beslissingen. Er was sprake van een goede uitwisseling van zowel gedachten als ervaringen tijdens deze cursus. Toezichthouder en deelnemer aan deze sessie

57 Data 23 mei november 2017 Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 20 Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? State of the art inzichten in toezichthouderschap; Input en ideeën over omgang van de Raad van Toezicht met multidimensionale thema s; Inzicht in effectief en ineffectief gedrag in relatie tot toezichthouden en besturen; De samenstelling van de Raad van Toezicht als antwoord op het huidige tijdsgewricht van andere zorgorganisaties. Kosten 495,- BTW is niet van toepassing Docenten Drs. Puck Dinjens Dr. Marcel Wanrooy Locatie Omgeving Utrecht Drs. Puck Dinjens heeft als partner bij GovernanceQ uitgebreide ervaring met vraagstukken op het gebied van samenstelling van en samenwerking met directies, raden van bestuur. Daarnaast adviseert zij toezichthouders over inhoud en inrichting van governance en over de gedragsmatige aspecten van corporate governance. Zij is onder meer coauteur van de Toolkit Toezicht Gezondheidszorg en auteur van het onderzoek Bestuurder, voldoende uitgedaagd?. 57 Dr. Marcel Wanrooy is als senior consultant werkzaam bij de adviesgroep Bestuur & Toezicht van GITP. Hij is expert op het domein leiderschap en de besturing van professionele organisaties. Hij schreef meerdere boeken en talloze artikelen op dit terrein. Zijn advieswerk betreft onder meer het begeleiden van directies en toezichtsorganen bij de inrichting, opvolging en samenwerkingsvraagstukken binnen de top van de organisatie. Gevoel van helicopterview Inspirerende vooruitblik

58 Eendaagse programma s Strategisch Vastgoed De noodzaak van inzicht in meerjarig perspectief 58 In deze eendaagse sessie wordt inzicht gegeven in de ontwikkelingen op het vastgoeddossier in de gezondheidszorg. Vanuit het perspectief van de voor de zorg relevante samenwerkingspartners (gemeenten, woningcorporaties, beleggers/bouwers) worden de verschillende belangen en assets in kaart gebracht, zodat het krachtenveld helder wordt. De voor toezichthouders relevante aspecten, waarop specifieke alertheid noodzakelijk is, komen tevens aan bod. Vervolgens wordt nader ingezoomd op de specifieke consequenties hiervan voor zorginstellingen: de noodzaak van een scherpe strategie en welke strategische keuzes zorginstellingen hierin kunnen maken. Uiteraard komt daarbij het onderwerp scheiden wonen en zorg aan de orde als het nieuwe perspectief van zorginstellingen. Tenslotte zullen de aanwezigen vertrouwd gemaakt worden met de begrippen bedrijfswaardeberekening en impairmenttest. Aan de hand van een aantal praktijkvoorbeelden en voorbeeldberekeningen wordt de impact op de bedrijfsvoering van een zorginstelling inzichtelijk gemaakt. Ook hier zal telkens het perspectief van de toezichthouder centraal staan. Het programma voorziet in voldoende ruimte voor interactie en inbreng van eigen casuïstiek en u krijgt voldoende kennis en input om de goede dialoog te volgen. Onderwerpen Ontwikkelingen op vastgoedvlak bij zorginstellingen en samenwerkingspartners; Spelers op de markt en het krachtenveld; Vastgoed in meerjarig perspectief; Scheiden wonen en zorg;

59 Waardebegrip: Bedrijfswaardeberekening en impairmenttest; De rol van de Toezichthouder. Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? Inzicht in de dynamiek in de maatschappij, politiek en overheidsbeleid gericht op strategisch vastgoed; Kennis van de strategische opties van vastgoed en de consequenties voor de zorgorganisatie; Grondslagen van waardering en waardering vermindering van bestaand vastgoed; Hoe om te gaan met bestaand vastgoed met het oog op de (toekomstige) ontwikkelingen; Input voor maatregelen ten behoeve van risicovermindering; Bewustzijn van specifieke aandachtvelden voor de toezichthouder. Data 6 december 2017 Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 20 Kosten 495,- BTW is niet van toepassing Kerndocent Ir. Iwan Zuidberg Docenten Ir. Remko Jaspars Janko Lindenbergh MRICS Drs. Marco Walhout Locatie Omgeving Utrecht 59 Ir. Iwan Zuidberg is director bij Deloitte Real Estate. Vanuit deze rol coördineert hij de vastgoedadviespraktijk in de gezondheidszorg binnen Deloitte. Iwan is expert op het vlak van strategische vastgoedvraagstukken, gebieds- en locatieontwikkeling en organisatie van samenwerking. Hij adviseert zowel cure- als care-instellingen. Veel nieuwe aandachtspunten gekregen

60 Eendaagse programma s Sturen en toezicht op cultuur & gedrag Waarnemen en handelen vanuit het eigen moreel kompas 60 De gezondheidszorg maakt turbulente tijden door. De rol van de toezichthouder en hoe hij deze invult wordt hierdoor steeds belangrijker. De toezichthouder heeft de behoefte om vanuit verschillende bronnen geïnformeerd te worden en signalen op een goede manier te kunnen duiden. Dit vraagt om een professioneel kritische houding. Deze eendaagse sessie biedt inzicht en duiding in het gedrag van anderen, het eigen gedrag mede gekoppeld aan uw moreel kompas. Het gaat in op dilemma s en praktijkvoorbeelden ten aanzien van signalen waar je als toezichthouder mee te maken kunt krijgen. Ook andere bronnen, naast de bestuurder zelf en de duiding van de daaruit voortkomende signalen komen aan de orde. Onderwerpen Inzicht in gedrag van bestuurders en toezichthouders; Welke elementen hebben invloed op ons gedrag?; Onderscheiding van soort soft signals?; Vanuit welk moreel kompas functioneert u?; Welke gedragskenmerken zijn hier van invloed op?; Welk overige factoren hebben invloed op ons gedrag?; Dilemma s waar je als toezichthouder tegenaan loopt; Welke dilemma s zijn er in de verhouding bestuur toezichthouder en toezichthouders onderling?; Op welke manier kun je dilemma s en soft signals bespreekbaar maken?; Soft signals in de praktijk; Welke signalen zijn er (welke gedragskenmerken zie je, hoe beïnvloed je deze), die aanleiding geven tot een noodzakelijke extra professioneel kritische houding?; Bronnen van soft signals; Welke verschillende interventies zijn er en wanneer werken ze wel en wanneer niet? De cursus was heel informatief. De docenten waren goed; ze brachten veel nieuwe informatie in vanuit PwC. Het is prettig om met een kleine groep deelnemers te werken, want je kunt dan goed je eigen worstelingen kenbaar maken en die van anderen herkennen. Ik heb geleerd soft signals beter te duiden en eerder te herkennen. Mijn ervaring met deze cursus zal ik zeker doorspelen naar mijn collega s. Ook al ben je ervaren als toezichthouder, toch moet je blijven instaan voor je zorg en verantwoordelijkheid. Deze cursus biedt de mogelijkheid om je houding weer opnieuw aan te scherpen en dat is absoluut noodzakelijk om je taak goed te kunnen blijven vervullen. F.W.M. Kevenaar (Toezichthouder Stichting Eykenburg)

61 Interactie en actieve participatie op basis van cases en zelf ingebrachte dilemma s vormen het grootste deel van deze training. In deze training krijgen deelnemers inzicht in de theoretische kennis van een professioneel kritische houding en daarnaast wordt aandacht besteed aan dilemma s uit de praktijk. Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? Meer sensitiviteit tijdens gesprekken en bijeenkomsten; Daardoor beter kunnen inschatten en duiden wat de situatie is; Beter bespreekbaar maken van impliciet en expliciet gedrag en signalen; Bewust zijn van wat eigen gedrag en handelen teweeg brengt bij anderen; In lastige (veelal niet eenduidige) situaties bewuster en beter kunnen handelen. Data 7 juni november 2017 Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 15 Kosten 495,- BTW is niet van toepassing Docenten Marianne Luyer CMC Locatie Omgeving Utrecht 61 Marianne Luyer CMC is ondernemer en toezichthouder in verschillende maatschappelijke sectoren. Zij combineert een adviespraktijk op het gebied van besturing en governance, HRM en verandermanagement met een aantal maatschappelijke nevenfuncties als toezichthouder. Naar aanleiding van het verschijnen van haar boek Waardegedreven Leiderschap, varen op het moreel kompas verzorgt zij lezingen en leidt debatten en dialoogtafels voor bestuur en toezicht. Zij begeleidt zelfevaluaties van raden van toezicht vanuit het uitgangspunt van waardegedreven toezicht, waarbij cultuur en gedrag van toezichthouders en bestuurders een belangrijke plek innemen. Praktijk en theorie samen goed gekozen

62 Eendaagse programma s Toezien op ketens en netwerken Een nieuwe kijk op toezichthouden 62 De maatschappij verandert in een rap tempo. Een van de meest in het oog springend daarvan, is dat de burger steeds meer het initiatief neemt om het heft in eigen handen te nemen. Dit wordt ook deels gestimuleerd door de politiek en overheid. Het is een trend die doorzet. Tegelijkertijd zijn organisaties bezig om de burger beter te bedienen in de zorg in zijn/haar welbevinden. Er ontstaan nieuwe combinaties van dienstverlening die logischerwijs op elkaar aansluiten. Die nieuwe combinaties vergen nauwe samenwerking tussen verschillende disciplines, een verscheidenheid aan dienstverleners die werken vanuit verschillende organisaties en entiteiten of werken vanuit een ZZP-situatie. Dit heeft veel consequenties voor toezichthouders en Raden van Toezicht. Onder andere dat Raden van Toezicht anders georganiseerd zijn. Vele vragen en knelpunten zijn daarmee ontstaan. Deze eendaagse sessie staat stil bij de kenmerken van ketens en netwerken, meerdere koplopers op dit gebied en in het bijzonder wat dit betekent voor het toezicht en de Raden van Toezicht. Het is een terrein waar nog niet alle antwoorden op gevonden zijn. Samen met de docent en de andere deelnemende toezichthouders verkent u de mogelijke knelpunten, kansen en mogelijke oplossingen. Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht?: Na het volgen van deze eendaagse sessie heeft u veel inzicht gekregen in: Typen, fasen en kenmerken van keten- en netwerkorganisaties; Transformatie naar een netwerkorganisatie; Formeren van nieuwe organisaties rondom ketens; Samenwerkingsverbanden tussen verschillende zorg-

63 Data 8 juni november 2017 Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 20 en welzijnsorganisaties; Knelpunten t.a.v. toezicht; Grondige verkenning van mogelijke adequate invulling van toezicht op ketendienstverlening en netwerken; Scenario s van toezicht. Er zijn al vele initiatieven in Nederland op het gebied van ketens en netwerken. Tijdens deze eendaagse sessie zullen diverse koplopers de revue passeren. Kosten 495,- BTW is niet van toepassing Docent Drs. Anja van der Aa Locatie Omgeving Utrecht 63 Drs. Anja van der Aa is directeur van GezondNL, een landelijk samenwerkingsverband voor koplopers op het gebied van (virtuele) gezondheidspleinen en zorgregio s. Daarnaast is zij bestuurslid van het Landelijk Platform Woonoverlast en toezichthouder van een nieuwe GGZ-praktijk. Van der Aa is initiatiefnemer van het Platform Ketens & Netwerken en heeft vele publicaties over samenwerken in ketens en netwerken geschreven, op basis van ervaringen als regisseur, toezichthouder én mantelzorger. Transparante kwaliteit en open communicatie zijn voor haar sleutelbegrippen.

64 Eendaagse programma s Toezicht op transitie- en verandermanagement in zorgorganisaties Speel op tijd in op de toekomst 64 Dat het roer om is, zal inmiddels voor een ieder helder zijn. De bevolking vergrijst en de multimorbiditeit neemt toe. De decentralisaties zijn een feit. Het beroep dat de bevolking op zorg doet neemt nog altijd toe. Tegelijkertijd nemen de beschikbare middelen voor zorg af. Vraagstukken, discussies en dialogen over concentratie en groei, over regie bij patiënten/cliënten, over het dienstenaanbod en over nieuwe vormen van samenwerking zijn aan de orde van de dag. De discussies in de samenleving spelen volop over de invulling van zorg en welzijn. Dit heeft zeer veel impact op de individuele zorgorganisatie. Zowel qua benodigd dienstenaanbod als de structuur en organisatie. In deze eendaagse sessie wordt een koppeling gemaakt van transities naar de noodzakelijke aanpassingen bij zorgorganisaties. Welke veranderstrategieën zijn passend en hebben de meeste kans op het beoogde effect? De sessie is bedoeld om toezichthouders inzicht te geven in de fundamentele vraagstukken over transities bezien vanuit de zorgorganisatie zelf. En aansluitend op welke manier de organisatie op deze veranderingen kan anticiperen. De sessie biedt handvatten voor de toezichthouder om te sparren met de betrokkenen over de plannen, alsmede kennis en inzichten om de voortgang van transities met de bestuurder te bespreken. Raden van Toezicht zullen vanuit hun rol vervolgens beter in staat zijn om de besturing van de instelling toekomstbestendig te helpen maken. Ik heb de docente als inspirerend ervaren. Zij verduidelijkte haar boodschap met sprekende voorbeelden en vergelijkingen en belichtte het onderwerp vanuit verschillende invalshoeken. Zo werd ook de praktische toepasbaarheid van de verworven inzichten helder. De docente behield duidelijk de regie in het gezelschap van cursisten, zodat discussies to the point gevoerd bleven. E.C. Suvee (Toezichthouder Stichting Cavent)

65 Onderwerpen Overview state of the art transitiemanagement; Innovatieve concepten in de zorg en de impact op zorgorganisaties; Verschillende veranderstrategieën; Succesfactoren en leiderschapsstijlen bij transities en veranderoperaties; Hoe krijg je zicht op kwaliteit bij management, bestuur en professionals?; De rol van de toezichthouder bij transities en veranderingen. Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? Zicht op de meest essentiële transities; Kennis van diverse veranderstrategieën; De mogelijkheid keuzes en plannen van de Raad van Bestuur beter te wegen; De lopende veranderingen van de organisatie kritisch volgen en input geven. Data 29 maart december 2017 Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 20 Kosten 495,- BTW is niet van toepassing Docent Ir. Jord Neuteboom Locatie Omgeving Utrecht 65 Ir. Jord Neuteboom is een ervaren transitiemanager, zowel internationaal (energie sector in Oost-Europa) als nationaal (duurzaamheidsdomein, de Nederlandse gezondheidszorg). Vanuit het transitieadviesbureau Viatore begeleidt hij al 15 jaar transitieprogramma s (zoals voor de langdurende zorg TPLZ) en ondersteunt hij zorgaanbieders, overheden en zorgverzekeraars in beleidsvorming en transitie trajecten. Hij doceert (o.a. bij Erasmusuniversiteit/Drift) en is in de zorgtransitie sparringpartner op bestuurlijk niveau. Een aanrader voor toekomstige cursisten

66 Eendaagse programma s Waardegericht toezichthouden Voor modern toezichthouden 66 In de governance wordt de roep steeds luider dat we van het paradigma van command en control naar het paradigma van bezieling en bewaking moeten. De maatschappelijke druk op toezichthouders neemt toe en daarmede ook het ongemak bij die toezichthouders. Tegelijkertijd spelen ondergenoemde ontwikkelingen: Niemand zit te wachten op meer externe regels, maar de toezichtdruk lijkt autonoom toe te nemen. Dit leidt tot meer hiërarchisering en verticalisering. Maatschappelijk gezien gaan we de andere kant op, waaronder de ontwikkeling naar civil society, waarbij zorg en welzijn ondersteunend zijn. Er wordt een andere opstelling van de burger gevraagd, namelijk van zorgconsument, naar meer zelfoplossend vermogen. De toekomstige zorgorganisatie is verweven in een web van samenwerkingsrelaties op wonen, zorg en welzijn of op een combinatie van cure, care en comfort. Dat leidt tot nieuwe vormen van (netwerk)governance. Zorgorganisaties maken een ontwikkeling door. Ze brengen verantwoordelijkheden zo laag mogelijk in de organisatie binnen zelfsturende units. Hierbij staan decentralisatie en dé-hiërarchisering centraal. Wat betekent dit voor u als toezichthouder in deze nieuwe tijd? In deze interactieve sessie verkennen we nieuwe en eigentijdse vormen van toezicht. Er worden ook praktische en andere handvatten aangereikt. Daarbij definieert u uw (nieuwe) rol als bewaker, hoeder of beschermer van de kernwaarden van de zorg met de bestuurder die de mooie rol van bezieler is toebedacht. Deze sessie is ook zeer relevant voor ervaren toezichthouders die hun rol willen herijken.

67 Data 15 november 2017 Tijd uur Aantal deelnemers Maximaal 15 Kosten 495,- BTW is niet van toepassing Docent Drs. Theo Schraven Locatie Omgeving Utrecht Wat brengt deze sessie u en uw Raad van Toezicht? Inzicht in belangrijke waarden in de samenleving en consequenties ten aanzien van het toezichthouden; U wordt uitgedaagd fundamenteel na te denken over de nieuwe rol als toezichthouder passend in dit tijdsgewricht; Betere afwegingen kunnen maken ten aanzien van nieuwe paradigma s met betrekking tot besturen en besturing; Input voor modern toezichthouden. 67 Drs. Theo Schraven is senioradviseur op het gebied van governance. Hij is één van de grondleggers van de governance in de zorg en publiceerde veel over dit thema. Theo adviseert bestuurders en toezichthouders over hun governance en hij was o.a. adviseur van VWS op het governance-dossier. Tevens actief in innovatieve vraagstukken rondom dit thema (governance in tijden van zelforganisatie en netwerken, eigenaarschap van professionals, andere vormen van medezeggenschap cliënten/ verwanten). Het mag (en moet) dus: De waarde van waarden benoemen

68 Reflectieve methoden Intervisie voor toezichthouders Community of Practice Evaluatie van de Raad van Toezicht Kijk in de Keuken Kijk in de Spiegel 68

69 Reflectieve methoden Reflectiemethodes voor ontwikkeling Werkenderwijs van elkaar leren De commissie Toezien met hart voor de zaak, de vrijblijvendheid voorbij onder leiding van Alex Brenninkmeijer heeft de NVTZ een aantal bouwstenen meegegeven voor goed toezicht. Op de eerste plaats Voorbereiding, goed beslagen ten ijs. Hieraan werkt de NVTZ Academie continu met haar programma s. Op de tweede plaats reflectie, een blijvende ontwikkeling door continue interventie. Door goede feedback kunnen leden van de Raad van Toezicht en de Raad van Toezicht als geheel zicht krijgen op blinde vlekken. Feedback betreft dan niet alleen het persoonlijk functioneren, maar ook het groepsproces in de Raad van Toezicht. U kunt deelnemen aan een uiteenlopend aanbod van reflectiemethodes: Intervisie voor toezichthouders Community of Practice Evaluatie van de Raad van Toezicht Kijk in de Keuken Kijk in de Spiegel De reflectiemethodes worden vanuit de NVTZ georgani seerd. Meer informatie over de reflectie is te vinden op de website van de NVTZ. 69 Werkenderwijs van elkaar leren

70 Incompany mogelijkheden Op basis van thema s naar behoefte Boardroom Dynamics Toezichthouden vanuit een gedreven team 70

71 Incompany methoden Incompany mogelijkheden Regelmatig wordt de NVTZ Academie door individuele Raden van Toezicht benaderd of het mogelijk is om een op maat afgestemd programma te maken voor de betreffende Raad van Toezicht. Dit is een mogelijkheid. Op basis van een in eerste instantie telefonische intake wordt de aanvrager in contact gebracht met een passende docent of sessiebegeleider. Daarmee worden vervolgens het programma, de opzet, data en daarmee samenhangende kosten afgestemd. Veelal is het ook een optie om met meerdere toezichthouders een reguliere sessie te volgen binnen het bestaande programma van de NVTZ Academie. Deze optie kan ook worden besproken tijdens de telefonische intake. Voorbeelden thema s Het programma Boardroom Dynamics is onder andere een veelgevraagd onderwerp. Het programma Boardroom Dynamics wordt kort op de volgende bladzijde als voorbeeld van een incompany programma beschreven. Meer over het programma Toezichthouden vanuit een gedreven team leest u op pagina 74. Ook op andere thema s is een incompany programma mogelijk. Voor (aan)vragen: Voor uw vragen kunt u bellen met de NVTZ Academie op telefoonnummer of mailen naar academie@nvtz.nl. 71

72 72 Incompany Boardroom Dynamics Dynamieken in de boardroom kunnen het functioneren van de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur maken of breken. Het juiste samenspel is, zowel tussen de individuele leden als vanuit de verschillende entiteiten, van essentieel belang. Inzicht hebben in de dynamieken en bewust handelen en schakelen is daarbij een randvoorwaarde. De NVTZ Academie heeft daarom een programma samengesteld dat individuele Raden van Toezicht op maat (incompany) kunnen inzetten. Het programma is uitdagend, nodigt uit voor reflectie en geeft praktische handvatten tot verbetering. De aanpak is geschikt voor Raden van Toezicht die de wil hebben om op een vooruitstrevende manier zich (verder) te professionaliseren. Dat kan in situaties zijn waarin er een vernieuwde Raad van Toezicht is of waarin een bestaande Raad van Toezicht expliciet aandacht wil besteden aan het effectief opereren. De doelstelling van deze sessies is het zo optimaal mogelijk inzetten van de talenten in de Raad van Toezicht, gebruikmakend van de mogelijkheden en variaties die de raad tot haar beschikking heeft. Wat levert deze sessie u en uw Raad van Toezicht op? U herkent grondpatronen eerder; De talenten van de leden worden beter ingezet; De dialoog, samenwerking en verhouding tussen Raad van Toezicht en Raad van Bestuur kan verbeteren; Taboes en de mores binnen de boardroom worden transparant; Vermogen tot situationeel switchen wordt versterkt. Opzet Op basis van een persoonlijke intake worden de te behandelen thematieken en de werkwijze in nauw overleg bepaald. De sessies worden zoveel mogelijk gepland op basis van de reguliere bijeenkomsten van de Raad van Toezicht, om zo ook aan te sluiten bij de casuïstiek en dynamiek van de Raad van Toezicht. Docenten / begeleiders Afhankelijk van de situatie kan de NVTZ Academie de juiste docent of begeleider voorstellen. Dat gebeurt op basis van een (telefonische) intake. Voor (aan)vragen: Voor uw vragen kunt u bellen met de NVTZ Academie op telefoonnummer of mailen naar academie@nvtz.nl.

73 73

74 74 Incompany Toezichthouden vanuit een gedreven team Effectiever door inzicht in kwaliteiten en drijfveren Toezicht houden is mensenwerk. Een Raad van Toezicht is ook een team. Hoe zorg je ervoor dat je elkaars kwaliteiten en drijfveren optimaal benut? Wat zijn de beste samenwerkingscombinaties? Hoe zet je de kwaliteiten van de leden van de Raad van Toezicht om naar rendement voor de organisatie? Met de workshop Toezichthouden vanuit een gedreven team versterkt u als Raad van Toezicht het vermogen om kwaliteiten en drijfveren van teamleden gericht in te zetten. U zet drie stappen: Wat voor een Raad van Toezicht zijn wij? Welke opdracht stellen wij ons? Welke kwaliteiten en drijfveren hebben we daarvoor nodig? Hoe zetten we onze kwaliteiten optimaal renderend in? U herkent het vast. Als u doet wat u graag doet en waar u uw kwaliteiten volop voor kunt benutten, werkt u vol gedrevenheid aan een goed resultaat. Ook teams kunnen van dit principe gebruikmaken. Teams waar teamleden elkaar waarderen en vinden in het gebruiken van kwaliteiten en drijfveren bereiken meer. Zij maken optimaal gebruik van al het goede dat het team aan boord heeft. Deze teams: koppelen bewuster kwaliteiten en drijfveren aan de opdracht en uitdagingen van het team; werken gerichter samen omdat zij de inbreng van individuele teamleden beter op toegevoegde waarde kunnen schatten; hebben efficiëntere besluitvorming omdat zij elkaar bij overleg en besluitvorming beter begrijpen. Tijdens de incompany workshop werkt u met uw eigen Raad van Toezicht als team hier gericht twee dagdelen aan. Hoe werkt het? Dagdeel 1: 1. Met elkaar in gesprek over het type Raad van Toezicht dat u wilt zijn - geformaliseerd, resultaatgericht of waardengericht - en de opdracht die u zichzelf stelt, gegeven de organisatie waar u toezicht op houdt. 2. Gesprek over de uitdaging die volgt uit de opdracht die u zich als Raad van Toezicht stelt. 3. Invullen van de ODC, een kort onderzoek dat elk Raad van Toezicht-lid kort invult. ODC staat voor Odin s Development Compass. Dit is een eenvoudig online in te vullen testinstrument dat inzichtelijk maakt welke kwaliteiten iemand meebrengt én waardoor iemand gedreven wordt, vanuit zijn of haar persoonlijkheid. De basisfilosofie is eenvoudig: als u beide verenigt in de dingen die u doet, heeft u de meeste kans op de resultaat. Doet u dit in een team, dan wordt dit bereikt als team en benut men elkaar beter. Dagdeel 2: Uitwisseling van de resultaten van het ODC-onderzoek, op teamniveau en (bij akkoord van de betrokkenen) op individueel niveau.

75 Verdere analyse van het Raad van Toezicht-team en discussie. U kunt hieraan zelf richting geven. Welke kwaliteiten en drijfveren vinden we als Raad van Toezicht het meest nodig bij toezichthouden, gegeven onze rolopvatting en de stand van zaken in de organisatie? Als we ons teamprofiel spiegelen aan dit gewenste profiel, waar brengt ons dat? Wat zouden we moeten versterken? In de toedeling van taken en opdrachten, wie is waarvoor het beste toegerust? Welke combinaties van teamleden bieden het meeste rendement? Hoe zetten we dat om in rendement voor de organisatie? Nieuwe werkafspraken voor de Raad van Toezicht om het potentieel dat u hebt ontdekt te verzilveren. Data: in overleg Tijd: twee dagdelen van vier uur. Aanvangstijd in overleg (avonduren mogelijk). Aantal deelnemers: hele Raad van Toezicht Begeleiders Claudia van Wissen Claudia van Wissen is psycholoog, trainer en projectleider. Zij voert assessments uit van hoger kader in de profit en de non-profit sector (korpschefs, burgemeesters, commandanten, directieniveau) tot operationeel uitvoerende experts. Zij is daarnaast gespecialiseerd in ontwikkeltrajecten voor leidinggevenden (MD) en adviseurs, waarbij zij optreedt op als trainer en (team) coach. Zeer ervaren in het voeren van loopbaan- en selectiegesprekken in het kader van potentieel bepalingen, loopbaanoriëntatie, werving- en selectieprocedures. Heeft veel ervaring opgedaan binnen ambtelijke organisaties. Resultaatgericht en goed organisatievermogen. Heeft communicatie met zowel opdrachtgevers als andere betrokkenen (testkandidaten) hoog in het vaandel om zodoende goed in te kunnen spelen op de specifieke vraag en behoefte van de klant. Raoul Schildmeijer Raoul Schildmeijer is sinds oktober 2012 senior adviseur bij Leeuwendaal. Daarvoor vervulde hij leidinggevende posities bij TNS NIPO (Director Qualitative) en TNS Consult (directeur). Raoul is bestuurslid bij Stichting De Opkikker. Als politicoloog is hij goed thuis in de publieke sector. Hij heeft ruime ervaring op senior-niveau in de overheid, de zorg en maatschappelijke organisaties. Binnen Leeuwendaal legt hij zich toe op adviesopdrachten rond samenwerking en governance en op team- en leiderschapsontwikkeling. Raoul is een analytisch en conceptueel denker. Hij speurt naar conventies in organisaties. Zijn doel is om de dialoog (weer) op gang te brengen, zodat wat gestold is los komt en wat blijven moet, blijft. Hij heeft ruime ervaring als procesbegeleider van teamdagen en workshops. Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met de NVTZ Academie. 75

76 Congressen Nieuwe congressen De NVTZ Academie organiseert ook in 2017 meerdere congressen in samenwerking met diverse kennispartners. De thema s worden afgestemd op de speciale portefeuilles van de leden van de Raad van Toezicht. Deze worden in de loop van het jaar ontwikkeld en aangeboden. U wordt hiervan telkens op de hoogte gebracht. 76

77 77 Congressen voor toezichthouders in zorg en welzijn Nadere informatie en inschrijving Voor de nieuwe congressen geldt dat zodra de inhoud hiervan definitief is, u vanuit de NVTZ een uitnodiging ontvangt. Op basis hiervan kunt u bepalen of u zich wilt inschrijven.

78 78 Nieuw en in ontwikkeling

79 Learning Management Systeem De NVTZ Academie heeft een nieuw praktisch en toegankelijk software systeem ontwikkeld, waarbij cursusmateriaal per opleiding, onderlinge communicatie tussen deelnemers en docenten en mogelijk ook E-kenniscolleges geboden worden. Simulaties NVTZ Academie werkt meer en meer met simulaties. Hierbij worden situaties nagebootst die veelal voorkomen bij Raden van Toezicht. Deelnemers oefenen hierbij hun vaardigheden en zetten hun opgedane inzichten in. De simulaties blijken uiterst leerzaam en leiden ook tot grote tevredenheid bij de deelnemers. 79 Nadere informatie U kunt uw eventuele belangstelling aan de NVTZ Academie kenbaar maken. Wij zullen u dan op de hoogte houden wanneer en op welke wijze u kunt deelnemen. Ook kunt u de website van de NVTZ Academie in de gaten houden.

80 NVTZ Churchilllaan GV Utrecht Regiepartner NVTZ Academie Avicenna Academie voor Leiderschap Postbus AG Deventer voor toezichthouders in zorg & welzijn