Kennis over routestructuren in Brabant 2017

Transcriptie

1 Kennis over routestructuren in Brabant 2017 Onderlegger bij de factsheets fietsen, wandelen, mountainbiken, paardensport en varen. De Afdeling Onderzoek - Monica Wagenaar in opdracht van Routebureau Brabant maart 2017

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding De opdracht Bronnen en definities Leeswijzer Wandelen Trends en ontwikkelingen Aanbod Kenmerken recreatief wandelen Wandelen tijdens de vakantie Profiel wandelaar Bestedingen aan wandelactiviteiten Bestedingen aan wandeluitstapjes Waardering laatste wandeling Wensen wandelaar Conclusies en aanbevelingen Fietsen Trends en ontwikkelingen Aanbod Kenmerken recreatief fietsen Fietsen tijdens de vakantie Profiel fietser Bestedingen aan fietsactiviteiten Bestedingen aan fietsuitstapjes Waardering laatste fietstocht Verbeterpunten ideale fietstocht Conclusies en aanbevelingen Mountainbiken Trends en ontwikkelingen Aanbod Kenmerken mountainbiken Profiel mountainbiker Bestedingen Wensen mountainbikers Conclusies en aanbevelingen Paardrijden Trends en ontwikkelingen Aanbod Kenmerken paardrijden Profiel paardensporter Bestedingen Wensen paardrijder Conclusies en aanbevelingen Varen Trends en ontwikkelingen Aanbod Kenmerken varen Leisure leefstijl watersporter Bestedingen Wensen vaarrecreant Conclusies en aanbevelingen Samenvatting Kerncijfers Routestructuren Brabant

3 1 Inleiding Routebureau Brabant is verantwoordelijk voor het behoud, promoten, onderzoeken en (door)ontwikkelen van maar liefst kilometer aan bewegwijzerde fiets-, wandel-, vaar-, mountainbike- en ruiterroutes in Noord- Brabant. Meeslepende thema s zijn onmisbaar om nationale en internationale gasten te verleiden naar Brabant te komen. Aan deze thema s gekoppelde routes vormen het ultieme middel om het beste dat Brabant te bieden heeft te ontdekken. Routebureau Brabant heeft als doel om de internationale bekendheid van Brabant als routeprovincie te vergroten, zodat ook de economische impact van routerecreatie in Brabant aantoonbaar wordt vergroot De opdracht Routebureau Brabant (onderdeel van VisitBrabant) is verantwoordelijk voor de coördinatie en onderhoud van alle routenetwerken in Brabant. De kerntaken van het Routebureau zijn: kennis en monitoring; routeontwikkeling/innovatie; onderhoud en beheer; promotie en communicatie. In het kader van kennis en monitoring legde Routebureau Brabant bij De Afdeling Onderzoek de vraag neer om de kennis over de routegebonden informatie op een toegankelijke manier te bundelen. De opzet voor deze uitgave is vergelijkbaar met het rapport Kennis over Routestructuren in Brabant uit De belangrijkste gegevens zijn per thema (wandelen, fietsen, mountainbiken, ruiteren en varen) bij elkaar gebracht in factsheets. 1 Routebureau Brabant, Visie en uitvoeringsstrategie , Brabant: een grensverleggende routeprovincie. 1.2 Bronnen en definities Indien mogelijk en beschikbaar wordt in deze uitgaven gebruik gemaakt van dezelfde bronnen als in De gebruikte bronnen zijn terug te vinden in de voetnoten. In afwijking tot 2013 is ervoor gekozen om in dit rapport alle vrijetijdsactiviteiten vanaf het huisadres van één uur of langer (inclusief reistijd) mee te nemen. In 2013 is uitgegaan van uitstapjes. Uitstapjes zijn activiteiten van twee uur of langer (inclusief reistijd) óf activiteiten die in combinatie met een andere vrijetijdsactiviteit (zoals uit eten gaan of museumbezoek) zijn ondernomen. Dit keer is gekozen om de activiteiten van één uur of langer te rapporteren omdat: dit een completer beeld van het totaal aantal activiteiten geeft; de steekproef groter is en de uitkomsten dus betrouwbaarder zijn; mountainbiken en ruiteren niet zijn opgenomen in de landelijke R&T standaard voor uitstapjes (waardoor deze gegevens voor deze activiteiten niet beschikbaar zijn op niveau van twee uur of langer/in combinatie met een andere vrijetijdsactiviteit). Om de vergelijking met de cijfers in de nulmeting van 2013 te kunnen maken, wordt voor een aantal onderwerpen, zowel de activiteiten van een uur of langer, als de uitstapjes van twee uur of langer gerapporteerd. 1.3 Leeswijzer De verschillende routestructuren vormen de hoofstukken van dit rapport. Elk hoofdstuk bestaat uit een factsheet met de belangrijkste kengetallen en de bijbehorende onderlegger met uitgebreidere informatie over het thema. In hoofdstuk 7 wordt een aantal belangrijke kengetallen over de thema s naast elkaar gezet. De samenvatting van de belangrijkste kengetallen en de algemene conclusies en aanbevelingen staan in hoofdstuk 8. 3

4 2 Wandelen 2.1 Trends en ontwikkelingen Trends en ontwikkelingen in de samenleving hebben invloed op de wandelbehoefte en het aantal mensen dat wandelt. De vergrijzing zorgt bijvoorbeeld voor meer ouderen en daardoor ook voor meer oudere wandelaars. Mensen blijven tot op hoge leeftijd wandelen, maar hebben mogelijk wel wat vaker behoefte aan rustplaatsen onderweg. De technologische ontwikkelingen zorgen ervoor dat wandelaars onderweg meer gebruik maken van digitale hulpmiddelen. En mensen hebben, als tegenreactie op het drukke dagelijkse leven dat zich grotendeels binnen afspeelt, behoefte aan buiten zijn, beweging en rust. Nederlanders zijn graag buiten, maar komen vaak minder buiten dan ze eigenlijk zouden willen. Ongeveer tweederde van de Nederlanders wil graag meer buiten zijn. De belangstelling voor vakanties rondom een bepaald thema (zoals cultuur, wandelen, fietsen en culinair) is groot. Ook onder de wandelaars zijn thematische routes populair, vooral meerdaagse themaroutes. Denk bijvoorbeeld aan routes met aandacht voor de kenmerken van een streek of een historisch figuur. Wandelen sluit niet alleen aan bij de behoefte aan beweging, maar ook bij de behoefte aan balans. Niet voor niets worden buiten willen zijn, ontspannen/bezinning/je hoofd leegmaken en je conditie op peil houden, genoemd als belangrijkste redenen om te wandelen 2. Stand van zaken 3 De afgelopen jaren heeft Routebureau Brabant succesvol gewerkt aan het realiseren en completeren van de wandelnetwerken in geheel Brabant. In 2016 is een start gemaakt met het vernieuwen van de wandelpanelen in Zuidoost- Brabant. In 2017 zal dit worden uitgebreid naar de rest van Brabant. De routenetwerken worden gemakkelijk gevonden vanwege de (digitale) beschikbaarheid van de routes. In 2016 is 76,5 % van de geplande routes via de online routeplanner op een wandelroute. In de maanden maart, april en mei worden de meeste wandelroutes gepland. Ook de backoffice voor routebeheer is geprofessionaliseerd en geüniformeerd naar de modernste maatstaven. Hierdoor kan sneller en beter worden ingespeeld op een wijziging of melding in het veld. Deze wijzigingen zijn binnen één werkdag verwerkt in de online routeplanner op Dat het wandelen in Brabant goed op de kaart staat blijkt uit de verkiezing van Wandelgemeente van het jaar. In 2016 heeft Valkenswaard deze prijs binnengesleept vanwege het ruime aanbod en 500 kilometer wandelroute over de Groote Heide, die over het knooppuntennetwerk lopen. En route Routebureau Brabant richt zich op het verhogen van de gemiddelde bestedingen per tocht en de totale bestedingen. Er wordt naar gestreefd het wandelrouteproduct op een veelzijdiger manier te laten gebruiken. De inwoners van de Brabant zijn de belangrijkste gebruikers van de routes in Brabant. De focus ligt daarnaast op het bereiken van routerecreanten van buiten Brabant. De Nederlandse, Belgische en Duitse markt zijn hierin de primaire markten. Routebureau Brabant kiest ervoor om deze (inter)nationale recreant te 2 Wandelnet, Nationale Wandelmonitor 2016, Routebureau Brabant, Visie en uitvoeringsstrategie , Brabant: een grensverleggende routeprovincie. 4 Routebureau Brabant, Visie en uitvoeringsstrategie , Brabant: een grensverleggende routeprovincie. 4

5 verleiden voor Brabant te kiezen, door gebruik te maken thema s die een sterke aantrekkingskracht hebben voor bezoekers van buiten Brabant. Een voorbeeld hiervan is de Zuiderwaterlinie route langs vestingsteden, forten en schansen. 2.2 Aanbod wildgroei in bewegwijzering in te perken, ten behoeve van de gebruiker (uniformiteit) en de ondernemer (vrijheid om themaroutes uit te brengen op het knooppuntensysteem, geen omkijken naar het onderhoud van de routes) 7. Daarnaast lopen een aantal Lange Afstandswandelpaden (LAW s) en streekpaden geheel of gedeeltelijk door de provincie. 2.3 Kenmerken recreatief wandelen West-Brabant 2835 km Midden-Brabant 1350 km Noordoost-Brabant 2750 km Participatie 8 Zes van de tien Brabanders (60%) wandelden in 2015 voor het plezier (een uur of langer inclusief reistijd). De participatie ligt in Brabant iets onder het landelijk gemiddelde (63%). In 2012/2013 ging 63% van de Brabanders minimaal een keer voor het plezier wandelen, dit is net iets boven het landelijk gemiddelde (62%). Routebureau Brabant, stand van zaken d.d Zuidoost-Brabant 2940 km Frequentie 9 Er zijn bijna 1,5 miljoen Brabanders die wel eens voor het plezier wandelen. Ruim een derde (34%) van deze mensen doet dit minstens een keer per week. Ruim een kwart (28%) wandelt niet wekelijks, maar gaat wel één of meerdere keren per maand op pad. Brabant heeft een wandelnetwerk van in totaal kilometer 5. Qua aantal kilometers wandelroute ontlopen de regio s West-Brabant, Noordoost-Brabant en Zuidoost-Brabant elkaar niet veel. Ten opzichte van de oppervlakte van de regio s, zijn relatief veel wandelroutes te vinden in West-Brabant. De regio beslaat 26% van het totale oppervlak van Brabant en 29% van het aantal kilometer wandelroutes is in West-Brabant te vinden 6. Brabant was in 2013 de eerste provincie met een dekkend wandelknooppuntensysteem. Dit knooppuntensysteem is onder andere ingevoerd om de 5 Routebureau Brabant, stand van zaken d.d Berekening De Afdeling Onderzoek op basis van gegevens Routebureau Brabant ( ) en CBS, Bodemgebruik; uitgebreide gebruiksvorm, per gemeente naar Coropgebied, Vrijetijdshuis Brabant, Kennis over routestructuren in Brabant 2013, NBTC-NIPO, CVTO 2012/ NBTC-NIPO, CVTO 2012/

6 NBTC-NIPO, CVTO 2015 Aantal keren gewandeld voor het plezier (> 1 uur, incl. reis;jd) % 6% 1% 8% 28% 26% 4 per week 1, 2 of 3 keer per week 1, 2 of 3 keer per maand 3 tot 11 keer per jaar 1 tot 2 keer per jaar weet niet Aantal wandelactiviteiten Nederlanders maakten in 2015 in totaal ruim 62,4 miljoen wandelingen van een uur of langer (inclusief reistijd) in Brabant. Dit is 14% van de in totaal 440 miljoen wandelingen die door Nederlanders vanaf het huisadres gemaakt worden. In 2012/2013 werden 73,8 miljoen wandelingen in Brabant ondernomen, dat is 15% van de 481 miljoen wandelingen die Nederlanders dat jaar maakten. Aantal wandeluitstapjes Tijdens circa 23,4 miljoen van deze 62,4 miljoen wandelingen was de wandelaar in 2015 langer dan twee uur onderweg óf combineerde hij de wandeling met een andere vrijetijdsactiviteit (zoals het bezoeken van het museum of het uit eten gaan). Deze wandelactiviteiten worden uitstapjes genoemd. In 2012/2013 werden nog 25,7 miljoen wandeluitstapjes gemaakt in Brabant. Het aantal wandeluitstapjes is dus afgenomen ten opzichte van twee jaar geleden. Deze ontwikkeling komt overeen met de landelijke ontwikkeling. Landelijk nam het aantal wandeluitstapjes af van 184,2 miljoen in 2012/2013 naar 177,2 miljoen in Duur wandeling 10 Een wandeling in Brabant duurde in 2015 gemiddeld een kleine twee uur (111 minuten), hierin wijkt Brabant nauwelijks af van het landelijk gemiddelde (112 minuten). Ook met twee jaar eerder is er nauwelijks verschil; in 2012/2013 duurde een wandeling in Brabant gemiddeld 107 minuten en ging de gemiddelde Nederlander 111 minuten wandelen. Nederlanders wandelden dus ongeveer even lang als twee jaar eerder, terwijl men in Brabant langer is gaan wandelen. Bekendheid wandelnetwerken 11 Ruim een kwart (26%) van de Nederlanders die tijdens hun laatste wandeling in Brabant hebben gewandeld kent de regionale wandelnetwerken (in Brabant zijn dit de knooppuntroutes). De netwerken zijn onder de Nederlanders die in Brabant wandelden significant bekender dan gemiddeld in Nederland (23%). Achttien procent van Nederlanders die tijdens hun laatste wandeling in Brabant wandelden, kent de Lange Afstandswandelpaden (LAW) of Streekpaden (landelijk 20%). Gebruik wandelnetwerken en routes 12 Tijdens het grootste deel (82%) van de wandelingen 13 in Brabant wordt op de bonnefooi gewandeld. Landelijk wandelt 85% van de wandelaars op eigen gelegenheid. Tijdens circa 3,9% van de wandelingen wordt gebruik gemaakt van informatie ter plekke (zoals informatieborden en paaltjesroutes) en nog eens 3,7% volgde de knooppuntroutes. Circa 2,5% gebruikte onderweg GPS, 1,9% wandelt met een papieren wandelkaart en 1,3% loopt een LAW-route of een Streekpad. Hoewel deze percentages bescheiden zijn, gaat het zoals de tabel in deze paragraaf laat zien wel om een behoorlijk aantal wandelingen. 10 NBTC-NIPO, CVTO 2012/ NBTC-NIPO i.o.v. Wandelnet, tabellen CVTO 2015 respondentenlevel. 12 NBTC-NIPO i.o.v. Wandelnet, tabellen CVTO In het onderzoek is gevraagd naar het gebruik van hulpmiddelen tijdens de laatste wandeltocht. 6

7 Top 5 meest gebruikte hulpmiddelen tijdens de laatste wandeltocht Recreatief wandelen in de Brabantse regio s 16 deel van het aantal wandelingen aantal wandelingen Info ter plekke (infoborden, paaltjesroutes, etc.) 3,9% 2,4 mln Knooppuntroutes 3,7% 2,3 mln GPS 2,5% 1,6 mln Papieren wandelkaart 1,9% 1,2 mln LAW s of streekpaden 1,3% NBTC-NIPO i.o.v. Wandelnet, tabellen CVTO Groepsgrootte 15 Tijdens een gemiddelde wandeling in Brabant is men met 2,1 personen op pad, dit komt ongeveer overeen met het landelijk gemiddelde van 2,2 personen. Ruim een derde (34%) van de wandelingen wordt alleen ondernomen (21,3 mln wandelingen), tijdens 45% van de wandelingen (28,4 mln wandelingen) is men met z n tweeën op pad. De wandelaars die twee uur of langer wandelen óf die hun wandeling combineren met een andere vrijetijdsactiviteit, wandelen tijdens deze wandelingen gemiddeld met 2,5 personen. Langere wandelingen worden dus wat vaker in een groter gezelschap ondernomen. Brabantse regio s West Midden Noordoost Zuidoost Brabant totaal Aantal wandelingen voor het 15,8 11,6 15,7 18,5 62,1 plezier (een uur of langer incl. reistijd) (x 1.000) Aandeel binnen Brabant 25% 19% 25% 30% 100% Aandeel wandelen op het totaal aantal vrijetijdsactiviteiten Deel van de wandelingen dat twee uur of langer duurt (incl. reistijd) 11% 12% 13% 13% 12% 33% 50% 33% 37% 38% Het grootste deel (30%) van de wandelingen in Brabant van een uur of langer (inclusief reistijd) van het huisadres wordt in Zuidoost-Brabant gemaakt. Dertien procent van de vrijetijdsactiviteiten die in Zuidoost-Brabant ondernomen worden is een wandeling voor het plezier. In Midden-Brabant worden relatief veel langere wandelingen gemaakt, tijdens de helft van de wandelingen in deze regio is men (inclusief reistijd) twee uur of langer op pad. 14 Aantallen zijn berekend door de percentages te vermenigvuldigen met het totaal aantal wandelingen (ruim 62 mln) dat in Brabant gemaakt is

8 Brabant versus de andere provincies 17 Top 5 Aantal wandelingen vanaf het huisadres (x mln) Aandeel in totaal aantal wandelingen in NL Aandeel in bevolking NL Wandelingen vs inwoners 18 Zuid-Holland 82 18,7% 21,3% -13% Noord-Holland 65 14,9% 16,4% -9% Noord-Brabant 62 14,1% 14,7% -4% Gelderland 53 12,2% 12,0% +2% Limburg 38 8,7% 6,6% +33% NBTC-NIPO, CVTO 2015 en CBS, Bevolkingsontwikkeling; regio per maand, In Noord-Brabant worden door Nederlanders jaarlijks circa 62 miljoen wandelingen van een uur of langer (inclusief reistijd) gemaakt, dit is 14,1% van het totaal aantal wandelingen in Nederland. Dit aandeel (14,1%) ligt iets lager (-4%) dan wat je op basis van het aantal inwoners van de provincie zou verwachten, want 14,7% van de Nederlanders woont in Brabant. Alleen in de provincies Zuid-Holland (82 miljoen wandelingen) en Noord-Holland (65 miljoen wandelingen) wordt meer gewandeld dan in Brabant. In deze provincies wordt wel minder gewandeld dan je op basis van het aantal inwoners zou verwachten (respectievelijk -13% en -9%). Dit kan komen doordat de eigen inwoners minder vaak wandelen en/of doordat er minder Nederlanders van buiten de provincies deze provincies bezoeken om te gaan wandelen. In Limburg worden juist relatief veel wandelingen gemaakt, 33% meer dan wat je op basis van het aantal inwoners zou verwachten. Dit kan komen doordat de eigen inwoners relatief veel wandelen en/of doordat relatief veel Nederlanders van buiten Limburg de provincie bezoeken voor een wandelactiviteit. In 2012/2013 gingen Nederlanders in totaal 481 miljoen keer wandelen voor het plezier. In dat jaar had 15% van de wandelingen (73,8 wandelingen) Brabant als bestemming. In 2012/2013 stond Brabant op de tweede plaats van de Nederlandse provincies, na Zuid-Holland. Zowel in Nederland als in Brabant is het aantal wandelingen voor het plezier afgenomen in de periode 2012/ Wandelen tijdens de vakantie Wandelen tijdens de vakantie in eigen land 19 Na uit eten gaan, is wandelen de populairste activiteit tijdens een binnenlandse toeristische vakantie in Brabant. In 2015 werd tijdens 55% van de toeristische binnenlandse vakanties in Brabant wel eens voor het plezier gewandeld. Dit aandeel ligt onder het landelijk gemiddelde van 59%. Top 5 Populairste activiteiten tijdens de vakantie (deel van de vakanties waarin deze activiteit ondernomen wordt) Uit eten gaan 62% Wandelen 55% Zwemmen 39% Funshoppen 30% Fietsen 26% NBTC-NIPO, CVO NBTC-NIPO, CVTO 2012/ De getallen in deze kolom geven de verhouding aan tussen het deel van alle wandelingen dat in die provincie gemaakt wordt en het deel van de Nederlanders dat in die provincie woont. Bijvoorbeeld: 21,3% van de Nederlanders woont in Zuid-Holland, 18,7% van alle wandelingen die Nederlanders ondernamen, heeft Zuid-Holland als bestemming. Er wordt in Zuid-Holland 13% minder gewandeld dan je op basis van het aantal inwoners zou verwachten (18,7% gedeeld door 21,3% = 87%). 19 NBTC-NIPO, CVO

9 NBTC-NIPO, CVO De afgelopen jaren is er zowel in Nederland als in Brabant sprake van een groei van het aandeel vakanties waarin gewandeld wordt. In Brabant nam het aandeel toe van 49% in 2011, naar 55% in Provincies waar relatief veel gewandeld wordt zijn Zeeland en Noord-Holland. Tijdens respectievelijk 73% en 65% van de vakanties in deze provincies wordt door de binnenlandse vakantiegangers wel eens gewandeld. Top 5 Vakanties waarin men wandelt Aandeel binnen Nederland (x 1.000) Gelderland % Limburg % Noord-Holland % Drenthe 769 9% Noord-Brabant 731 9% NBTC-NIPO, CVO 2015 Binnenlandse vakan,es waarin men wandelt 54% 55% 57% 57% 59% 52% 49% 52% 52% Nederland Noord-Brabant 55% de vakanties in Brabant gewandeld (55%), maar in absolute zin is het aantal vakanties waarin gewandeld wordt afgenomen, door een afname van het totaal aantal vakanties. Over het aantal specifieke wandelvakanties, oftewel vakanties waarbij tijdens minimaal de helft van de dagen gewandeld wordt, zijn geen recente gegevens beschikbaar. In 2013 was 10% van de toeristische binnenlandse vakanties in Brabant een wandelvakantie 20. Als voor 2015 uitgegaan wordt van datzelfde aandeel, dan betekent dat dat er in 2015 circa wandelvakanties in Brabant zijn doorgebracht. Wandelen tijdens korte, middellange en lange vakanties 21 Onderstaande grafiek laat zien dat tijdens middellange (5-8 dagen) en lange vakanties (9 dagen of meer) meer dan gemiddeld gewandeld wordt in Brabant. Echter bij de korte vakanties (2-4 dagen) blijft het aantal personen dat wandelt duidelijk achter bij het gemiddelde voor Nederland. NBTC-NIPO, CVO 2015 Binnenlandse vakan,es waarin men wandelt - naar verblijfsduur % 44% 69% 65% 67% 69% Kort (2-4 dagen) Middellang (5-8 dagen) Lang (9+ dagen) Nederland Noord-Brabant In 2015 werd er in Brabant tijdens binnenlandse toeristische vakanties gewandeld. Met dit aantal staat Brabant in Nederland op de vijfde plaats. In 2013 gingen vakantiegangers in Brabant tijdens vakanties wandelen, dat was in dat jaar goed voor een vierde plaats. Er wordt dus tijdens een groter deel van 20 NBTC-NIPO, CVTO

10 Wandelen tijdens de vakantie in de Brabantse regio s 22 Vakanties waarin gewandeld wordt aantal en % van het totaal aantal vakanties per Brabantse regio in 2015 Brabantse regio s West Midden Noordoost Zuidoost Aantal vakanties waarin wel eens gewandeld wordt (x 1.000) Deel van de vakanties waarin wel eens gewandeld wordt 57% 51% 54% 56% Aandeel regio binnen Brabant 21% 22% 18% 39% NBTC-NIPO, CVO 2015 West-Brabant vakanties 57% van het totaal Midden-Brabant vakanties 51% van het totaal Noordoost-Brabant vakanties 54% van het totaal Verblijfsbezoek van buitenlanders 23 Belangrijkste herkomstlanden van buitenlandse gasten (zowel zakelijk als toeristisch) voor Brabant zijn België (35% van de gasten), Duitsland (20%) en Groot-Brittannië (11%) 24. Zuidoost-Brabant vakanties 56% van het totaal Tijdens de meeste vakanties maken buitenlandse bezoekers een (stads)wandeling, bezoeken ze een horecagelegenheid of gaan ze funshoppen. Dit zijn echter niet altijd redenen om een land te bezoeken. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de belangrijkste activiteiten van de Belgen, Duitsers en Britten tijdens hun bezoek aan Nederland. NBTC-NIPO, CVO 2015 Tijdens een relatief groot deel van de vakanties in West- (57%) en Zuidoost- Brabant (56%) wel eens gewandeld wordt. De verschillen met de andere regio s zijn echter niet significant. Ten opzichte van twee jaar eerder wordt er in West-Brabant en Midden-Brabant tijdens een groter deel van de vakanties één of meerdere keren gewandeld. In Noordoost- en Zuidoost-Brabant blijft het deel van de vakanties waarin gewandeld wordt ongeveer gelijk. Het grootste deel van de vakanties waarin wel eens gewandeld wordt vindt plaats in de regio Zuidoost-Brabant (39%, vakanties). Dit is ook de Brabantse regio waar het grootste deel (38%) van de binnenlandse toeristische vakanties wordt doorgebracht. 23 NBTC-Holland Marketing, MarketScan België 2015, MarketScan United Kingdom 2016 en Onderzoek Inkomend Toerisme CBS, Logiesaccommodaties; gasten, nachten, woonland, logiesvorm, regio,

11 Top 5 Belangrijkste activiteiten tijdens bezoek aan Nederland naar herkomstland België Duitsland Groot-Brittannië Fietsen (20%) Strandwandeling/ uitwaaien (24%) Wandelen (9%) Fietsen (9%) Strandwandeling/ uitwaaien (8%) Stadswandeling (9%) Stadswandeling (22%) Historische of bezienswaardige plaatsen bezoeken (9%) Bezoek familie/vrienden (8%) Stadswandeling (7%) Strand/zonnebaden (7%) Museumbezoek (41%) Natuurgebied of bos bezocht (6%) Historische of bezienswaardige plaatsen bezoeken (9%) Fietsen (7%) NBTC-Holland Marketing, MarketScan België 2015, MarketScan United Kingdom 2016 en Onderzoek Inkomend Toerisme Voor de Belgen is wandelen na fietsen de belangrijkste activiteit tijdens een bezoek aan Nederland. Zowel de Belgen, als de Duitsers en de Britten, noemen in de top 5 van de belangrijkste activiteiten in Nederland de stadswandeling. Duitsers maken ook graag strandwandelingen. 2.5 Profiel wandelaar Leeftijd 25 NBTC-NIPO, CVTO 2015 Wandelingen in Brabant - naar lee/ijd % 14% 6% 18% 9% 6% 4% 11% 13% 0-5 jaar 6-12 jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 75 jaar en ouder Het grootste deel van de ruim 62 miljoen wandelingen die Nederlanders in Brabant ondernemen, wordt gemaakt door wandelaars van jaar (11,7 miljoen wandelingen) en van jaar (11,2 miljoen wandelingen). In vergelijking met het gemiddelde voor Nederland, wordt er in Brabant relatief veel gewandeld door kinderen van 6-12 jaar. Het aandeel van deze groep op het totaal aantal wandelingen bedraagt 6% (3,4 miljoen wandelingen). Landelijk ligt het aandeel van de 6-12 jarigen op het totaal aantal wandelingen op 3%. Deze groep zal meestal wandelen in het gezelschap van hun ouders of tijdens evenementen, zoals de avondvierdaagse

12 Gezinscyclus 26 Wandelingen in Brabant - naar gezinscyclus Geslacht 29 Wandelen is een activiteit die zowel in Brabant, als in heel Nederland - relatief veel door vrouwen ondernomen wordt. 56 Procent van de wandelingen in Brabant (en 55% van de wandelingen in Nederland) werd gemaakt door een vrouw. 26% 14% 4% 7% 5% 8% 10% 26% Alleenstaand < 50 jaar Alleenstaand jaar Alleenstaand > 65 jaar Volwassen huishouden < 50 jaar Volwassen huishouden jaar Volwassen huishouden > 65 jaar Huishoudens met kinderen; jongste < 13 jaar Huishoudens met kinderen; jongste jaar Leisure leefstijl 30 In de vrijetijdssector wordt voor de segmentatie van doelgroepen vaak gebruik gemaakt van de Leisure Leefstijlen. Deze segmentatiemethode segmenteert de consument op basis van vrijetijdsgedrag en -motieven 31. Wandelingen in Nederland - naar Leisure Leefs1jl % 1% 8% Rood NBTC-NIPO, CVTO 2015 Er zijn geen grote verschillen tussen Brabant en het gemiddelde voor Nederland voor wat betreft de gezinscyclus van de wandelaar. Het grootste deel van de wandelingen wordt gemaakt door personen die deel uitmaken van een huishouden van 50 tot 65 jaar 27 (16,5 miljoen wandelingen) en door gezinnen met kinderen, waarvan het jongste kind 12 jaar of jonger is (16,1 miljoen wandelingen) 28. 8% 15% 12% 24% 23% Geel Lime Groen Aqua Blauw Paars onbekend Volledige omschrijving: huishoudens waarvan de partner van de hoofdkostwinner tussen de jaar oud is. 28 In de nulmeting van 2013 is de groep alleenstaanden oververtegenwoordigd. In de cijfers van 2015 komt dit niet terug. Hier is geen verklaring voor te vinden, mogelijk was de oververtegenwoordiging in 2013 het resultaat van een uitschieter in het onderzoek Recron, Recreantenatlas Dagrecreatie Deze gegevens zijn niet op Brabants niveau beschikbaar. 12

13 Het grootste deel van de wandelaars behoort tot de consumenten met een Lime (24%) of Geel (23%) leefstijlprofiel. Het wandelgedrag van deze groepen komt qua participatie redelijk overeen met dat van de gemiddelde Nederlander. De wandelaars met een Lime leefstijl maken jaarlijks gemiddeld wat meer wandelingen dan gemiddeld. De Lime groep ziet recreëren als lekker vrij zijn, rust en ontspanning. Ze zijn met name gericht op het eigen gezin en de directe leefomgeving. De Gele consumenten maken ongeveer even veel wandelingen als de gemiddelde Nederlander. De groep consumenten is een wat uitbundigere. Zij houden ervan om samen met anderen actief en sportief te recreëren, uit te gaan en te genieten. Ze zoeken graag de gezellige drukte op. 15% van het totaal aantal wandelingen wordt gemaakt door consumenten met een Aqua leefstijl. Dit is een groep die per persoon relatief veel wandelingen voor het plezier maken. De Aqua consumenten zijn rustige, geïnteresseerde recreanten. Zij waarderen sportieve en culturele recreatiemogelijkheden. Zij zijn op zoek naar inspirerende activiteiten 32. Typen wandelaars 33 Mensen hebben diverse redenen om te gaan wandelen. De meest genoemde redenen hebben te maken met buiten zijn, ontspannen en het op peil houden van de conditie. Op basis van de motieven van de wandelaar en het doel van de wandeling worden een aantal typen wandelaars onderscheiden: Wandeltoerist: wandelt voor de gezelligheid, bijvoorbeeld tijdens een weekendje weg. Wil de omgeving verkennen of genieten van de natuur. Gaat gezellig samen op stap en zoekt gemak, horeca en beleving. Stadswandelaar: liefhebber van cultuur en architectuur. Combineert het wandelen graag met winkelen, musea en geschiedenis. Gezinswandelaar: wandelt met kinderen. Vaak korte wandelingen met een attractief karakter. Attracties zoals uitkijktorens of speeltuinen en activiteiten zoals geocachen, boshutten bouwen of door het zand banjeren zijn pluspunten voor wandelingen met kinderen. Zondagmiddagwandelaar/dagwandelaar: wandelt ad hoc, bijvoorbeeld omdat het mooi weer is. Deze wandelaar heeft de voorkeur voor kortere afstanden en loopt het liefst over een gemarkeerde of kant-en-klare route. Zij wandelen graag in de natuur. Solist: stippelt het liefst zijn of haar eigen route uit, zonder gestoord te worden door andere wandelaars. Zoekt vrijheid, rust en ruimte om hoofd leeg te maken. Recreatieve route wandelaar: gaat vaak voorbereid op pad en wandelt routes met kaart, gids of app. Wandelt voor ontspanning en/of natuurbeleving. Prestatiewandelaar: is meer een wandelsporter, hij zoekt uitdaging en wil zich meten. Hij loopt graag langere afstanden, traint voor evenementen en houdt bijvoorbeeld het aantal afgelegde kilometers bij. Verharde wegen vindt hij geen probleem. Evenementenloper: meer een sociale loper die houdt van gezelligheid en een sportieve uitdaging. Wandelt bij gelegenheid of kiest evenementen vanuit traditie. Gezondheidswandelaar: wandelt voor gezondheid/vitaliteit/preventie. Loopt vaak kortere afstanden en vaak vanuit huis. Is gericht op calorieverbruik en gezondheidswinst. Pelgrim: zoekt zingeving, verdieping en rust, trekt er ook rustig voor langere tochten op uit (zoals naar Santiago de Compostella). 32 Recron, Recreantenatlas Dagrecreatie Wandelnet, Nationale Wandelmonitor 2016,

14 Herkomstprovincie wandelaars Het grootste deel (94% en ruim 58 miljoen wandelingen) van de Nederlanders die in Brabant wandelen, komt zelf uit Brabant. Vaak wandelt men in de eigen gemeente; 64% van de wandelingen vindt in de eigen gemeente plaats. De rest van de wandelingen in Brabant komt vooral voor rekening van wandelaars uit de aangrenzende provincies. Belangrijkste herkomstprovincie van de wandelaars is, naast Brabant zelf, Zuid-Holland. Ongeveer de helft van de Zuid- Hollandse wandelaars in Brabant komt uit de regio Rotterdam. Top 5 Herkomst wandelaars in Herkomst wandelaars Brabant (x mln activiteiten) in Brabant (in %) Noord-Brabant 58,4 93,7% Zuid-Holland 1,2 2,0% Zeeland 0,8 1,2% Limburg 0,7 1,1% Utrecht 0,5 0,8% Niet-Brabanders (exclusief wandelaars uit het buitenland), maken jaarlijks ruim 3,9 miljoen wandelingen voor het plezier in Brabant (exclusief de wandelingen tijdens de vakantie). Brabanders gaan jaarlijks 4 miljoen keer buiten de eigen provincie wandelen (inclusief buitenland) 34. Wandeluitstapjes (dus wandelactiviteiten van twee uur of langer óf wandelactiviteiten die gecombineerd worden met een andere vrijetijdsactiviteit) worden ook het meest ondernomen door de Brabanders zelf (89,4%). Na de eigen inwoners maken Zuid-Hollanders (4,6%), Gelderlanders en Limburgers (beide 1,8%) de meeste wandeluitstapjes in Brabant. 34 Belgische dagrecreanten 35 In 2012/2013 ondernamen Belgen in totaal ruim 2,7 miljoen daguitstapjes 36 naar Noord-Brabant, meestal gaan zij in Brabant winkelen of een attractie bezoeken. Slechts een klein deel (1,9%) van de Belgen gaat naar Brabant om te wandelen, dit zijn circa daguitstapjes vanuit België waarbij wandelen de belangrijkste activiteit is 37. Stellen en andere volwassen gezelschappen komen iets vaker dan gemiddeld naar Nederland voor openluchtrecreatie 38 (waaronder wandelen). Gezinnen met kinderen en dagrecreanten die in hun eentje een activiteit ondernemen, kiezen minder vaak voor een openluchtrecreatie-activiteit. Openluchtrecreatie is populairder dan gemiddeld bij de dagrecreanten tussen de jaar. Een kwart van de dagtochten die zij naar Nederland ondernemen, behoort tot de categorie openluchtrecreatie Bestedingen aan wandelactiviteiten Deze paragraaf gaat in op de bestedingen aan wandelingen voor het plezier in Nederland, Brabant en de Brabantse regio s. Daarbij gaat het om alle wandelingen van een uur of langer, inclusief reistijd. De bestedingen aan wandelingen vanaf een vakantieadres zijn buiten beschouwing gelaten. Een overzicht van de bestedingen tijdens wandeluitstapjes van twee uur of langer óf wandelingen die gecombineerd worden met een andere vrijetijdsactiviteit zijn te vinden in paragraaf WES, Dagrecreatiemonitor april 2012-maart 2013, Jaarresultaten voor Vrijetijdshuis Brabant, Uitstap van vier uur en meer voor recreatieve doeleinden, door Belgen van 0-74 jaar. 37 WES, Dagrecreatiemonitor april 2012-maart 2013, Jaarresultaten voor Vrijetijdshuis Brabant, Gemiddeld is 13% van de openluchtrecreatieactiviteiten een wandeling. In welke mate dit verschilt voor de verschillende groepen bezoekers is niet bekend. 39 De categorie openluchtrecreatie wordt op niveau van gezelschap en leeftijd niet verder uitgesplitst. 14

15 Bestedingen per wandelactiviteit 40 Gemiddelde uitgaven per wandeling van één uur of langer (inclusief wandelingen waarbij niets wordt uitgeven) in euro Brabant 2012/ Brabant Nederland Nederland Toegangsprijzen/deelnamekosten 0,01 0,05 0,06 0,07 Consumpties 0,39 0,40 0,34 0,40 Winkels 0,04 0,22 0,08 0,14 Overige kosten 0,02 0,09 0,06 0,07 Totale kosten (excl. vervoers- en parkeerkosten) 0,46 0,76 0,54 0,69 Vervoerskosten 0,49 1,01 0,94 1,12 Parkeerkosten Totale kosten (incl. vervoers- en - voor parkeerkosten) Geen gegevens Geen gegevens 0,06 0,03 0,95 1,77 1,54 1,84 Nederlanders die in 2015 een wandeling van een uur of langer in Brabant maakten, gaven tijdens deze wandeling gemiddeld 54 cent uit (exclusief vervoersen parkeerkosten). Landelijk wordt gemiddeld 69 cent uitgegeven. Een relatief groot deel van de wandelaars (92% in Brabant en 90% in Nederland) geeft niets uit tijdens een wandeling. Gemiddeld wordt in Brabant in 2015 tijdens de wandeling 8 cent meer uitgegeven dan in 2012/2013, landelijk gaven wandelaars gemiddeld juist 7 cent minder uit. De bestedingen per wandeling zijn dus in Brabant, tegen de landelijk trend in, gegroeid. kosten openbaar vervoer) naar het startpunt en 6 cent aan parkeren. De vervoerskosten per activiteit zijn aanmerkelijk gestegen ten opzichte van twee jaar eerder. Dit komt doordat per wandeling gemiddeld meer aan vervoer uitgegeven wordt, maar ook door dat een groter deel van de wandelaars hier kosten voor gemaakt heeft. Als de parkeerkosten buiten beschouwing worden gelaten, liggen de totale bestedingen per wandeling in Brabant in cent hoger dan in 2012/2013, toen 95 cent werd uitgegeven. Landelijk zijn de uitgaven per wandeling met 3 cent gestegen. Totale bestedingen tijdens wandelactiviteiten in Brabant en Nederland 42 In totaal werd in Brabant in 2015 ruim 92,4 miljoen uitgegeven aan wandelingen voor het plezier (één uur of langer, inclusief reistijd). De vervoerskosten (58,7 miljoen euro) zijn in dit bedrag meegenomen 43. De bestedingen aan wandelingen voor het plezier liggen in Brabant ruim boven het niveau van 2012/2013, toen hieraan circa 70,8 miljoen werd uitgegeven (34,6 mln + 36,2 mln). Dus hoewel het aantal wandelingen voor het plezier is afgenomen van 73,8 miljoen (2012/2013) naar 62,4 miljoen (2015), zijn de totale bestedingen aan wandelen voor het plezier met ruim een derde toegenomen. Een groot deel van de stijging wordt veroorzaakt door een stijging van de vervoerskosten. Naast de uitgaven tijdens de wandeling (toegangsprijzen/deelnamekosten, consumpties, uitgaven in winkels en overige kosten), wordt ook geld uitgegeven om op het startpunt van de wandeling te komen en daar te parkeren 41. In Brabant wordt gemiddeld 94 cent uitgegeven aan vervoer (benzinekosten of 40 NBTC-NIPO, CVTO 2012/ In 2015 is voor het eerst naar de kosten voor parkeren gevraagd. 42 NBTC-NIPO, CVTO 2012/ In verband met de vergelijkbaarheid met de vorige meting zijn de parkeerkosten buiten beschouwing gelaten. 15

16 Totale uitgaven aan wandelingen van één uur of langer in miljoen euro Brabant 2012/ Brabant Nederland Nederland Toegangsprijzen/deelnamekosten 1,0 24,9 3,6 29,0 Consumpties 29,3 192,9 21,5 178,3 Winkels 3,0 105,6 4,7 63,3 Overige kosten 1,4 41,1 3,9 32,2 Totale kosten (excl. vervoers- en parkeerkosten) 34,6 364,9 33,7 302,8 Vervoerskosten 36,2 483,8 58,7 494,0 Parkeerkosten Totale kosten (incl. vervoers- en in 2015 parkeerkosten) Geen gegevens Geen gegevens 3,6 12,7 70,8 848,7 96,0 809,5 Brabantse regio s West Midden Noordoost Wandelactiviteiten (één uur of langer incl. reistijd) Zuidoost Aantal wandelingen voor het plezier (x 1.000) 15,8 11,6 15,7 18,5 Uitgaven per wandeling voor het plezier (excl. vervoers- en parkeerkosten) Uitgaven per wandeling aan vervoer & parkeren Uitgaven per wandeling (incl. vervoers- en parkeerkosten) Totale uitgaven (x mln euro) (incl. vervoers- en parkeerkosten) 0,69 0,46 0,49 0,46 0,82 1,31 0,40 1,41 1,51 1,77 0,89 1,87 23,9 20,6 13,9 34,6 Aantal wandeltochten (> 1 uur) vanaf het huisadres en bestedingen - naar regio In 2015 is voor het eerst ook naar de parkeerkosten gevraagd. Het blijkt dat wandelaars in Brabant hier in totaal bijna 3,6 miljoen aan uitgaven. Dit brengt het totaal (inclusief parkeerkosten) op circa 96 miljoen euro. Landelijk werd (inclusief parkeerkosten) bijna 810 miljoen uitgegeven aan wandeltochten voor het plezier. Totale bestedingen tijdens wandelactiviteiten in de Brabantse regio s 44 De meeste wandeltochten voor het plezier worden ondernomen in Zuidoost- Brabant, in deze regio wordt ook veruit het meest besteed. Van de 96 miljoen die uitgegeven wordt aan wandeltochten vanaf het huisadres, wordt 36% (34,6 mln euro) uitgegeven in deze regio. In West-Brabant wordt relatief veel (69 cent) uitgegeven aan de wandeling zelf (dus aan toegangsprijzen/deelnamekosten, consumpties, bestedingen in winkels en overige kosten). 44 NBTC-NIPO, CVTO 2012/ De aantallen van de regio s van Brabant tellen niet exact op tot het totaal voor Brabant, omdat niet elke respondent kan zeggen in welke regio hij geweest is. 16

17 2.7 Bestedingen aan wandeluitstapjes 46 Wandeluitstapjes zijn wandelingen van twee uur of langer inclusief reistijd óf wandelingen die gecombineerd worden met een andere vrijetijdsactiviteit 47. De afbakening van deze activiteiten sluit aan bij afspraken die gemaakt zijn in de landelijke R&T standaard. De bestedingen in de volgende paragrafen hebben, in het geval van een combinatie-activiteit, betrekking op het wandeldeel van de activiteit. Paragraaf 2.6 geeft een overzicht van alle wandelactiviteiten van een uur of langer. Bestedingen per wandeluitstapje in Brabant en Nederland 48 Gemiddelde uitgaven per wandeling van twee uur of langer óf wandelingen die gecombineerd worden met een andere vrijetijdsactiviteit (inclusief wandelingen waarbij niets wordt uitgeven) in euro Brabant 2012/ Brabant Nederland Nederland Toegangsprijzen/deelnamekosten 0,02 0,11 0,13 0,14 Consumpties 0,93 0,89 0,67 0,85 Winkels 0,10 0,39 0,18 0,23 Overige kosten 0,04 0,18 0,06 0,13 Totale kosten (excl. vervoers- en parkeerkosten) 1,08 1,57 1,04 1,34 Vervoerskosten 0,94 1,87 2,05 2,19 Parkeerkosten Totale kosten (incl. vervoers- en in 2015 parkeerkosten) Geen gegevens Geen gegevens 0,15 0,06 2,02 3,44 3,24 3,59 46 NBTC-NIPO, CVTO 2012/ De berekening van de uitgaven aan wandeluitstapjes sluit aan bij de afspraken die gemaakt zijn in de Landelijke R&T Standaard. 48 NBTC-NIPO, CVTO 2012/ Tijdens wandeluitstapjes wordt in Brabant in 2015 gemiddeld 1,04 euro uitgegeven, iets minder (4 cent oftewel -3,7%) dan in 2012/2013. Landelijk zijn de uitgaven per wandeling in deze periode met 23 cent (-14,6%) afgenomen. De uitgaven aan vervoer zijn zowel landelijk (+32 cent) als in Brabant (+1,11 euro) toegenomen. Deze sterke stijging in Brabant wordt verklaard door een stijging van het deel van de wandelaars dat kosten maakt voor vervoer en een stijging van het bedrag dat men hier gemiddeld aan uitgeeft. Er zijn meer wandelaars die ervoor kiezen met de auto naar een specifieke wandellocatie te gaan. Totale bestedingen tijdens wandeluitstapjes in Brabant en Nederland 49 In totaal werd in Brabant in 2015 ruim 75,9 miljoen uitgegeven aan wandeluitstapjes (twee uur of langer, inclusief reistijd of een combinatieactiviteit). In 2012/2013 werd nog 51,9 euro uitgegeven. Deze stijging komt volledig voor rekening voor de toegenomen kosten voor vervoer. De uitgaven tijdens de wandeling zijn in deze periode afgenomen van 27,8 miljoen euro in 2012/2013 naar 24,4 miljoen euro in Totale uitgaven aan wandelingen van twee uur of langer óf wandelingen die gecombineerd worden met een andere vrijetijdsactiviteit in miljoen euro Brabant 2012/ Brabant Nederland Nederland Toegangsprijzen/deelnamekosten 0,4 20,4 3,2 24,2 Consumpties 23,8 164,9 15,8 149,7 Winkels 2,5 71,2 4,2 40,3 Overige kosten 1,1 32,8 1,3 23,2 Totale kosten (excl. vervoers- en parkeerkosten) 27,8 289,3 24,4 237,4 Vervoerskosten 24,1 344,3 48,0 387,3 Parkeerkosten Totale kosten (incl. vervoers- en in 2015 parkeerkosten) 49 NBTC-NIPO, CVTO 2012/ Geen gegevens Geen gegevens 3,5 11,4 51,9 633,6 75,9 636,1 17

18 Totale bestedingen tijdens wandeluitstapjes in de Brabantse regio s 50 Brabantse regio s 51 Wandelingen van twee uur of langer (incl. reistijd) óf wandelingen die gecombineerd worden met een andere vrijetijdsactiviteit Aantal wandeluitstapjes (2 uur of langer incl. reistijd) (x 1.000) Uitgaven per wandeluitstapje (excl. vervoers- en parkeerkosten) Uitgaven per wandeluitstapje aan vervoer en parkeren Uitgaven per wandeluitstapje (incl. vervoers- en parkeerkosten) Totale uitgaven (x mln euro) R&T Standaard (incl. vervoers- en parkeerkosten) West Midden Noordoost Zuidoost 5,3 5,9 5,2 6,8 0,95 0,89 1,38 0,89 1,97 2,25 0,97 3,18 2,92 3,14 2,35 4,07 15,3 18,4 12,2 27,7 Bestedingen tijdens wandelvakanties Er zijn geen recente cijfers beschikbaar over de bestedingen tijdens wandelvakanties. Ingeschat wordt dat er in 2015 circa wandelvakanties in Brabant doorgebracht zijn (zie paragraaf 2.4). Aangenomen dat de bestedingen per vakantie vergelijkbaar zijn met de bestedingen in 2012/2013 (164 euro per vakantie), betekent dit dat er in 2015 bijna 12 miljoen euro is uitgegeven aan wandelvakanties. 2.8 Waardering laatste wandeling 52 Nederlanders beoordeelden hun laatste wandeling (minimaal 1 uur, inclusief. reistijd) in Brabant gemiddeld met een 7,7. Maar liefst 57% van de wandelaars gaf het cijfer 8 of hoger. Wandelproduct Tevredenheid wandelproduct - rapportcijfer Kwaliteit paden en wegen Kwaliteit bewegwijzering Kwaliteit routeverloop Aanbod wandelroutes Nederland NBTC-NIPO i.o.v. Wandelnet, tabellen CVTO Noord-Brabant De provincie Brabant scoort voor wat betreft de verschillende aspecten van het wandelproduct kwaliteit paden en wegen, bewegwijzering, routeverloop en het aanbod van wandelroutes precies op het landelijk gemiddelde. 7,4 7,4 7,1 7,1 7,4 7,4 7,1 7,1 50 NBTC-NIPO, CVTO 2012/ De aantallen van de regio s van Brabant tellen niet exact op tot het totaal voor Brabant, omdat niet elke respondent kan zeggen in welke regio hij geweest is. 52 NBTC-NIPO i.o.v. Wandelnet, tabellen CVTO

19 Wandelgebied en voorzieningen Brabant scoort significant beter dan gemiddeld op de aspecten drukte op de paden (7,6) en medegebruik door fietsers, auto s, skaters (7,2). Wandelaars in Brabant zijn juist minder tevreden dan gemiddeld over het aantal horecapunten onderweg, dit aspect beoordelen zij met een 5,4. Ook landelijk zijn de wandelaars maar matig te spreken over het horeca-aanbod onderweg. 2.9 Wensen wandelaar Redenen om te gaan wandelen 53 Belangrijkste redenen om een wandeling (een uur of langer inclusief reistijd) te gaan maken - in Brabant of in Nederland - zijn: Tevredenheid wandelgebied en voorzieningen - rapportcijfer Aantrekkelijkheid omgeving Aantal bezienswaardigheden Aantal horecapunten (-) Aantal openbare rustplaatsen Kwaliteit openbare rustplaatsen Drukte op de paden (+) Medegebruik fietsers/auto's/skaters (+) 5,6 5,4 6,3 6,2 6,6 6,5 6,7 6,6 7,6 7,6 7,4 7,6 6,9 7,2 Top 5 reden om te gaan wandelen Brabant Buiten willen zijn (26%) Ontspanning (20%) Conditie op peil houden (13%) Even ertussenuit (10%) Gezondheid (herstel of preventie) (7%) NBTC-NIPO i.o.v. Wandelnet, tabellen CVTO Nederland Buiten willen zijn (30%) Ontspanning (20%) Conditie op peil houden (13%) Even ertussenuit (9%) Gezondheid (herstel of preventie) (6%) Nederland NBTC-NIPO i.o.v. Wandelnet, tabellen CVTO Noord-Brabant Er zijn geen grote verschillen tussen Brabant en het gemiddelde voor Nederland voor wat betreft de redenen om te gaan wandelen. Buiten willen zijn en ontspanning zijn veruit de belangrijkste motieven voor een wandeling voor het plezier. Algemene wensen wandelaar Basisvoorzieningen die de wandelaars graag op of langs hun route zien zijn 54 : ruime parkeergelegenheid op start- en eindpunt, voorzien van bankjes, afvalbakken en bewegwijzering naar de route; voldoende en geopende (!) horeca en verwijzing er naartoe; wandelpaden die gescheiden zijn van overig verkeer; controle van en onderhoud aan de bewegwijzering; 53 NBTC-NIPO i.o.v. Wandelnet, tabellen CVTO ANWB, Het verlanglijstje van de fietser en wandelaar,

20 Daarnaast waarderen zij: de overzichtsborden in het knooppuntennetwerk; de informatieborden over cultuur en natuur langs de route; picknickbankjes op mooie uitzichtpunten. Wensen per type wandelaar 55 Verschillende typen wandelaars (zie ook paragraaf 2.5) hebben verschillende soort wensen. De ene wandelaar maakt graag gebruik van wandelpaden en bewegwijzerde routes (bijvoorbeeld de wandeltoerist, gezinswandelaar en zondagmiddagwandelaar), terwijl de andere wandelaar liever zelf een route uitstippelt (bijvoorbeeld de solist en de recreatieve routewandelaar). De stadswandelaar combineert de wandeling vaak met andere vrijetijdsactiviteiten en wil hier graag informatie over. De prestatiewandelaar zoekt een uitdaging (houdt bijvoorbeeld kilometers bij in een app) en vindt het geen probleem om over verharde paden te lopen. Terwijl bij de evenementenloper, naast de uitdaging, ook het sociale aspect heel belangrijk vindt. 55 In de volgende opsomming is een combinatie gemaakt van informatie uit: Wandelnet, Nationale Wandelmonitor 2016, 2016 en Het Wandelsportmagazine, 10 Wandelprofielen, Dé wandelaar bestaat niet,

21 2.10 Conclusies en aanbevelingen De bestedingen per wandeling zijn in Brabant, tegen de landelijke trend in, gegroeid. Deze stijging komt met name door de uitgaven aan vervoer en parkeren. Dit betekent dat de inspanningen om de gemiddelde bestedingen per activiteit te verhogen effect hebben gehad. Deze ingezette koers kan dus gecontinueerd worden. Een aandachtspunt is de daling van uitgaven aan consumpties. Hoewel dit overeenkomt met de landelijke trend streven we ernaar om ook hier de uitgaven in te verhogen. In het algemeen zijn wandelaars in Brabant tevreden over hun laatste wandeling in de provincie. Wandelaars in Brabant zijn iets minder tevreden dan de gemiddelde wandelaar over de horeca onderweg en geven daar dan ook minder aan uit dan gemiddeld. Dit is opvallend, want fietsers besteden juist meer en zijn ook bovengemiddeld te spreken over het aantal horecagelegenheden. Mogelijk liggen de horecagelegenheden te ver uit elkaar/te ver van de route voor de wandelaars of wordt er onvoldoende verwezen naar het horeca-aanbod langs de route. Wandelen is populair, zowel als activiteit vanaf het huisadres als tijdens de vakantie. Tijdens wandelingen die langer dan twee uur duren of wandelingen die gecombineerd worden met een andere activiteit wordt per wandeling gemiddeld meer uitgegeven. Door de wandelingen te koppelen aan een thema zullen de wandelaars eerder langer wandelen of hun wandeling combineren met andere activiteiten, zoals het bezoeken van een museum of een thematische lunch. Dit zal dus tot hogere bestedingen per activiteit leiden. stadswandeling de belangrijkste activiteit is. De Duitsers en Britten wandelen ook graag in de stad, respectievelijk 22% en 9% noemt de stadswandeling als belangrijkste activiteit. Een deel van (met name de) Vlamingen en de Nederlanders voelt zich aangesproken door het specifieke onderwerp wandelen in Brabant, maar het merendeel van de vakantiegangers wandelt wel op vakantie, maar gaat niet op vakantie om te wandelen. Zij zullen zich dus eerder aangesproken worden door een mooie omgeving of een bepaald thema (cultuur, culinair, etc.). Ruim een kwart (26%) van de Nederlanders die in Brabant wandelden is bekend met het wandelnetwerk, landelijk kent 23% van de wandelaars een regionaal wandelnetwerk. In 2015 werd tijdens 2,3 miljoen wandelingen (3,7% van het totaal) gebruik gemaakt van het knooppuntennetwerk. Ter vergelijking: tijdens 1,2 miljoen wandelingen werd gebruik gemaakt van een papieren wandelkaart en tijdens 1,6 miljoen wandelingen gebruikte men GPS. De bekendheid en het gebruik van het netwerk zorgen ervoor dat op een eenvoudige manier een koppeling te maken is met aansprekende thema s. Houd bij de ontwikkeling van wandelproducten rekening met verschillende wensen bij de verschillende typen wandelaars. Spreek de verschillende wandelaars aan op dat wat zij belangrijk vinden tijdens het wandelen, bijvoorbeeld gemak, vrijheid of gezelligheid. De buitenlandse verblijfsbezoekers gaan graag wandelen tijdens hun vakantie. Meestal is dit echter niet de belangrijkste activiteit, maar meer een manier om een regio te verkennen. Voor 9% van de Vlamingen is wandelen de belangrijkste activiteit tijdens hun vakantie in Nederland. Daarnaast geeft 7% van de Vlamingen aan dat het maken van een 21

22 3 Fietsen 3.1 Trends en ontwikkelingen Uit het meest recente internationale onderzoek naar het imago van Nederland 56 blijkt dat 41% van de buitenlandse vakantiegangers fietsland als een positief kenmerk noemt, ongeveer een derde van de buitenlanders vindt het mooie landschap een positief kenmerk van ons land. In de toekomstvisie van het Landelijk Fietsplatform 57 wordt een aantal trends benoemd die effect hebben op fietsen: frequentie van actieve buitenrecreatie neemt toe; veel aandacht voor gezonde leefstijl; vergrijzende bevolking blijft langer vitaal; door innovatie (bijvoorbeeld elektrische fiets) wordt fietsen steeds makkelijker en tot op hoge leeftijd mogelijk; groeiende belangstelling voor fietsen, ook in andere landen en dan met name in Duitsland en Vlaanderen. Het dekkende netwerk van knooppuntroutes is onderdeel geworden van de basisfietsinfrastructuur. Nu ontstaan er kansen voor de toepassing van nieuwe technieken en de ontwikkeling van nieuwe concepten. Bij de doorontwikkeling van de knooppuntnetwerken liggen kansen in een sterke focus op thema s en op het maken van verbindingen met onder andere natuur- en cultuurbeleving en gezondheid 58. Stand van zaken 59 De afgelopen jaren heeft Routebureau Brabant succesvol gewerkt aan het realiseren en completeren van de fietsnetwerken in geheel Brabant. De routenetwerken worden gemakkelijk gevonden vanwege de (digitale) beschikbaarheid van de routes. In 2016 gaat het in 23,3 % van de geplande routes op om een fietsroute. In de maanden mei tot en met augustus worden de meeste fietsroutes gepland. Ook de backoffice voor routebeheer is geprofessionaliseerd en geüniformeerd naar de modernste maatstaven. Hierdoor kan sneller en beter worden ingespeeld op een wijziging of melding in het veld. Deze wijzigingen zijn direct verwerkt in de online routeplanner op Doordat de routeplanner is gekoppeld aan de database van VisitBrabant zijn nu ook alle attracties en interessante punten zichtbaar op de kaart. Hierdoor kan de fietser nog gerichter zijn route langs leuke punten plannen en ervoor zorgen dat er voldoende horecapunten zijn onderweg. En route Routebureau Brabant richt zich op het verhogen van de gemiddelde bestedingen per tocht en de absolute totale bestedingen. Er wordt naar gestreefd het fietsrouteproduct op een veelzijdiger manier te laten gebruiken. De focus ligt op het bereiken van routerecreanten van buiten Brabant. De Nederlandse, Belgische en Duitse markt zijn hierin de primaire markten. Routebureau Brabant kiest ervoor om deze (inter)nationale recreant te verleiden voor Brabant te kiezen, door gebruik te maken van thema s die een sterke aantrekkingskracht hebben voor bezoekers van buiten Brabant. In 2017 wordt de kwaliteitsimpuls voor het fietsnetwerk afgerond. De centrumroutes worden vervangen door reguliere knooppuntroutes. Daarnaast worden alle overzichtspanelen vervangen door een uniforme standaard. 56 NBTC Holland Marketing, Samenvatting Holland Imago Onderzoek Toekomstvisie recreatieve fietsroutestructuur Bouwsteen voor Actieagenda 2020 voorverkenning 20 februari Toekomstvisie recreatieve fietsroutestructuur Bouwsteen voor Actieagenda 2020 voorverkenning 20 februari Routebureau Brabant, Visie en uitvoeringsstrategie , Brabant: een grensverleggende routeprovincie. 60 Routebureau Brabant, Visie en uitvoeringsstrategie , Brabant: een grensverleggende routeprovincie. 22

23 In de nieuwe panelen is er de mogelijkheid voor beacon-technologie. Een innovatie met route-app die ervoor zorgt dat fietsers actuele omgevingsinformatie kunnen ontvangen. De Landgoederenroute in Zuidoost-Brabant is de eerste route die gebruik maakt van de beacon-technologie. Via de innovatieve app 'Routes in Brabant' wordt de fietser tijdens zijn fietstocht op de hoogte gehouden van allerlei bezienswaardigheden langs de route. Van cultuurhistorische feiten en landschapskenmerken tot aantrekkelijke acties bij accommodaties. De basis is gelegd om in de toekomst binnen Brabant op grote schaal gebruik te maken van beacon-technologie. Aantal kilometers fietspad en aandeel van de regio binnen Brabant 2016 West-Brabant 1590 km 32% Midden-Brabant 632 km 13% Noordoost-Brabant 1340 km 27% 3.2 Aanbod Brabant heeft een fietsnetwerk van in totaal kilometer 61. Ten opzichte van 2013 is er circa 300 kilometer netwerk bijgekomen in de provincie. Zowel in absolute zin, als in verhouding tot de oppervlakte van de regio, liggen er relatief veel kilometers fietsnetwerk in West-Brabant. In totaal 32% (1590 km routes) van alle kilometers fietsnetwerk in Brabant ligt in deze regio, terwijl de regio 26% van het totale oppervlak van Brabant beslaat 62, Routebureau Brabant, stand van zaken d.d Kenmerken recreatief fietsen Zuidoost-Brabant 1370 km 28% Participatie 63 Van alle Brabanders fietste in % wel eens voor het plezier (een uur of langer inclusief reistijd). De participatie ligt in Brabant iets onder het landelijk gemiddelde (49%). Zowel in Nederland, als in Brabant is de participatie aan fietsen iets afgenomen ten opzichte van 2012/2013, toen de helft van de inwoners op de pedalen stapte. Frequentie 64 Er zijn bijna 1,2 miljoen Brabanders die wel eens voor het plezier fietsen. Bijna een kwart (23%) van deze mensen doet dit minstens een keer per week Routebureau Brabant, stand van zaken d.d Berekening De Afdeling Onderzoek op basis van gegevens Routebureau Brabant ( ) en CBS, Bodemgebruik; uitgebreide gebruiksvorm, per gemeente naar Coropgebied, NBTC-NIPO, CVTO 2012/

24 Procent fietst niet wekelijks, maar stapt wel één of meerdere keren per maand op de pedalen. Aantal keren gefietst voor het plezier (> 1 uur, incl. reis:jd) % 4% 19% 4 per week 1, 2 of 3 keer per week Duur fietstocht 65 Een fietstocht in Brabant duurt in 2015 gemiddeld ongeveer 2 uur en drie kwartier (166 minuten), dit is tien minuten langer dan het landelijk gemiddelde (156 minuten). Een gemiddelde fietstocht duurt in Brabant gemiddeld 11 minuten langer dan in 2012/2013 (landelijk +7 minuten) 66. Mogelijk heeft deze groei, zowel in Brabant als in heel Nederland, te maken met de toename van het aantal elektrische fietsen. Het gebruik van trapondersteuning zorgt ervoor dat de fietsers het fietsen langer vol kunnen houden. NBTC-NIPO, CVTO % 29% 1, 2 of 3 keer per maand 3 tot 11 keer per jaar 1 tot 2 keer per jaar Bekendheid fietsnetwerken Ruim de helft (55%) van de Nederlanders die tijdens hun laatste fietstocht in Brabant hebben gefietst kent de knooppuntroutes, dit is significant meer dan gemiddeld in Nederland (52%). Zowel in Brabant, als in geheel Nederland, kent ongeveer een derde van de fietsers de LF-routes. Aantal fietsactiviteiten Nederlanders maakten in 2015 in totaal bijna 26 miljoen fietstochten van een uur of langer (inclusief reistijd) in Brabant. Dit is 13% van de in totaal 193 miljoen fietstochten die door Nederlanders vanaf het huisadres gemaakt worden. In 2012/2013 gingen Nederlanders in totaal 196 miljoen keer voor het plezier fietsen, van deze fietstochten hadden er 30 miljoen (15%) Brabant als bestemming. Aantal fietsuitstapjes Tijdens circa 18 miljoen van deze 26 miljoen fietsactiviteiten was de fietser langer dan twee uur onderweg óf combineerde hij de fietstocht met een andere vrijetijdsactiviteit (zoals het bezoeken van een restaurant of een attractie). Deze fietsactiviteiten worden uitstapjes genoemd. In 2012/2013 werden in totaal 20,6 miljoen fietsuitstapjes ondernomen in Brabant. Het aantal uitstapjes is dus afgenomen. Gebruik knooppuntroutes 67 Bijna een kwart (23%) van de fietsers gebruikte in 2015 tijdens de meest recente fietstocht in Brabant een knooppuntroute, dit is ongeveer gelijk met het gemiddelde voor Nederland (22%). In vergelijking met 2012/2013 is het gebruik van knooppuntroutes nagenoeg gelijk gebleven in Brabant. Groepsgrootte 68 Nederlanders die voor het plezier gaan fietsen, gaan gemiddeld met twee personen op pad. De gemiddelde groepsgrootte in Nederland en Brabant zijn gelijk. 37 Procent van de fietstochten wordt alleen ondernomen (9,7 mln fietstochten), tijdens bijna de helft (47%) van de fietstochten, fietst men met één andere persoon (12,2 mln fietstochten). 65 NBTC-NIPO, CVTO 2012/ NBTC-NIPO, CVTO 2012/ NBTC-NIPO i.o.v. Fietsplatform Tabellen 2012/2013 en

25 Type fiets 69 Recreatief fietsen in de Brabantse regio s 72 elektrische fiets gewone fiets hybride/tourfiets/ trekkingfiets racefiets Type fiets recrea,eve fietstocht % 20% 13% 12% 28% 29% 32% 32% Brabantse regio s Aantal fietstochten voor het plezier (een uur of langer incl. reistijd) (x 1.000) West Midden Noordoost Zuidoost Brabant totaal 73 8,1 4,3 5,9 7,3 25,8 Aandeel binnen Brabant 33% 17% 24% 30% 100% Aandeel fietsen op het totaal aantal vrijetijdsactiviteiten 6% 4% 5% 4% 5% mountainbike 5% 3% ander type 2% 3% Blauw, Rapportage recreatief fietsen Noord-Brabant, Brabant Nederland Het grootste deel (33%) van de fietstochten van een uur of langer (inclusief reistijd) van het huisadres wordt in West-Brabant gemaakt. Zes procent van de vrijetijdsactiviteiten die in West-Brabant ondernomen worden, is een fietstocht voor het plezier. Uit een onderzoek onder de leden en relaties van de ANWB, Fietsersbond, NTFU en Landelijk Fietsplatform 70 blijkt dat in Noord-Brabant een recreatieve fietstocht doorgaans het meest met een elektrische fiets (32%) of een gewone fiets gemaakt (28%) wordt. Dit is vergelijkbaar met het landelijk gemiddelde Blauw, Rapportage recreatief fietsen Noord-Brabant, Als in dit rapport gebruik gemaakt wordt van dit onderzoek, zal steeds met voetnootje aangegeven worden dat het dus om deze specifieke doelgroep gaat. 71 Doordat dit onderzoek verspreid werd door ANWB, Fietsersbond, Nederlandse Toer Fiets Unie (NTFU) en Stichting Landelijk Fietsplatform zijn de uitkomsten niet representatief voor de Nederlandse bevolking De aantallen van de regio s van Brabant tellen niet exact op tot het totaal voor Brabant, omdat niet elke respondent kan zeggen in welke regio hij geweest is. 25

26 Brabant versus andere provincies 74 Top 5 Aantal fietstochten vanaf het huisadres (x mln) Aandeel in totaal aantal fietstochten in NL Aandeel in bevolking NL fietstochten vs inwoners 75 Zuid-Holland 42 21,9% 21,3% 2% Noord-Holland 27 14,1% 16,4% -14% Noord-Brabant 26 13,3% 14,7% -9% Gelderland 24 12,7% 12,0% 6% Overijssel 16 8,4% 6,7% 25% NBTC-NIPO, CVTO 2015 en CBS, Bevolkingsontwikkeling; regio per maand, In Noord-Brabant werden door Nederlanders in 2015 circa 26 miljoen fietstochten van een uur of langer (inclusief reistijd) gemaakt, dit is 13,3% van het totaal aantal fietstochten in Nederland. Dit aandeel (13,3%) ligt lager (-9%) dan je op basis van het aantal inwoners van de provincie zou verwachten, want 14,7% van de Nederlanders woont in Brabant. Alleen in de provincies Zuid-Holland en Noord-Holland wordt meer gefietst dan in Brabant. In Zuid-Holland wordt het meest gefietst (42 miljoen fietstochten vanaf het huisadres), het aantal fietstochten ligt iets (+2%) boven het niveau dat je op basis van het aantal inwoners zou verwachten. In Noord-Holland wordt minder gefietst dan je op basis van het aantal inwoners zou verwachten (-14%). Toch stappen Nederlanders 27 miljoen keer op de pedalen in deze provincie. In 74 NBTC-NIPO, CVTO 2012/ De getallen in deze kolom geven de verhouding aan tussen het deel van alle fiesttochten dat in die provincie gemaakt wordt en het deel van de Nederlanders dat in die provincie woont. Bijvoorbeeld: 21,3% van de Nederlanders woont in Zuid-Holland, 21,9% van alle fietstochten die Nederlanders ondernamen, heeft Zuid-Holland als bestemming. Er wordt in Zuid-Holland 2% meer gefietst dan je op basis van het aantal inwoners zou verwachten (21,9% gedeeld door 21,3% = 102%). 2012/2013 stond Brabant op de tweede plaats (Zuid-Holland stond op 1) met 30 miljoen fietstochten en een marktaandeel van 15,4%. Circa 7% van de fietstochten in Brabant werd in 2015 ondernomen door niet- Brabanders, in 2012/2013 kwam slechts 3% van de fietsers van buiten Brabant. 3.4 Fietsen tijdens de vakantie Fietsen is één van de populairste activiteiten tijdens de vakantie. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen: vakanties waarin wel eens gefietst wordt: fietsen is één van de ondernomen activiteiten tijdens de vakantie; fietsvakanties: vakanties waarbij tijdens minimaal de helft van de vakantiedagen wordt gefietst. Fietsen tijdens de vakanties in eigen land 76 Fietsen staat op de vijfde plaats qua populairste activiteiten tijdens een toeristische binnenlandse vakantie in Brabant. In 2015 werd tijdens 26% van de vakanties in Brabant wel eens voor het plezier gefietst. Dit aandeel ligt onder het landelijk gemiddelde van 28%. Top 5 Populairste activiteiten tijdens de vakantie (deel van de vakanties waarin deze activiteit ondernomen wordt) Uit eten gaan 62% Wandelen 55% Zwemmen 39% Funshoppen 30% Fietsen 26% NBTC-NIPO, CVO NBTC-NIPO, CVO

27 In Friesland, Overijssel en Gelderland wordt tijdens een relatief groot deel van de vakanties gefietst, respectievelijk 44%, 35% en 32%. In 2015 staat Brabant qua participatie aan fietsen tijdens een binnenlandse toeristische vakantie - met 26% - op de zevende plaats. Onderstaande grafiek laat zien dat het aantal vakanties waarin gefietst wordt zich in Nederland licht positief ontwikkelt, maar dat er in Brabant de afgelopen vijf jaar sprake is van een stijgende trend. 27% 26% 20% NBTC-NIPO, CVO Binnenlandse vakan,es waarin men fietst 23% 29% 30% Nederland 21% Noord-Brabant In 2015 werd er in Brabant tijdens binnenlandse toeristische vakanties gefietst, dit is 26% van het totaal aantal binnenlandse toeristische vakanties in Brabant. Met dit aantal vakanties staat Brabant in Nederland op de zesde plaats. Twee jaar geleden werd er in Brabant tijdens 21% van de binnenlandse toeristische vakanties gefietst. Met vakanties stond Brabant dat jaar op de zevende plaats. Veruit de meeste vakanties waarin gefietst wordt, vinden plaats in Gelderland. 28% 28% 26% Top 6 Fietsen tijdens korte, middellange en lange vakanties 77 Hoe langer een vakantie duurt, hoe groter de kans dat men gaat fietsen tijdens deze vakantie. Dit geldt zowel voor Brabant als voor heel Nederland. Tijdens lange vakanties (9 of meer dagen) wordt tijdens ruim de helft van de vakanties een of meerdere keren gefietst. Tijden korte vakanties (2-4 dagen) stapt in Brabant 15% van de vakantiegangers op de pedalen. Dit is vergelijkbaar met het landelijk gemiddelde (17%). 17% 15% Vakanties waarin men fietst (x 1.000) Binnenlandse vakan,es waarin men fietst - naar verblijfsduur % Kort (2-4 dagen) Middellang (5-8 dagen) Lang (9+ dagen) Nederland 35% Noord-Brabant Aandeel binnen Nederland Gelderland % Noord-Holland % Friesland % Overijssel % Limburg % Noord-Brabant 352 9% NBTC-NIPO, CVO % 53% NBTC-NIPO, CVO NBTC-NIPO, CVO

28 Fietsen tijdens de vakantie in de Brabantse regio s 78 Vakanties waarin gefietst wordt - aantal en % van het totaal aantal vakanties - per Brabantse regio in 2015 Noordoost-Brabant vakanties 23% van het totaal Brabantse regio s West Midden Noordoost Zuidoost Aantal vakanties waarin wel eens gefietst wordt (x 1.000) Deel van de vakanties waarin wel eens gefietst wordt 27% 20% 23% 32% Aandeel van de regio binnen Brabant 21% 17% 16% 46% NBTC-NIPO, CVO 2015 West-Brabant vakanties 27% van het totaal Midden-Brabant vakanties 20% van het totaal Fietsvakanties Het Continu Vakantieonderzoek (CVO) definieert een fietsvakantie als een vakantie waarin tijdens minstens de helft van de dagen wordt gefietst. NBTC-NIPO, CVO 2015 Zuidoost-Brabant vakanties 32% van het totaal In vergelijking met de andere Brabantse regio s wordt er tijdens een relatief groot deel (32%) van de vakanties in Zuidoost-Brabant gefietst. Het deel van de vakantie waarin wel eens gefietst wordt ligt in Zuidoost-Brabant boven het landelijk gemiddelde van 28%. Het grootste deel van de vakanties waarin wel eens gefietst wordt, vindt binnen Brabant plaats in de regio Zuidoost-Brabant (deze regio heeft binnen Brabant een aandeel van 46%, dit komt neer op vakanties). Dit is ook de Brabantse regio, waar het grootste deel van de binnenlandse toeristische vakanties wordt doorgebracht. In de periode werden er volgens dit onderzoek jaarlijks gemiddeld fietsvakanties doorgebracht in Brabant 80. Dit is 7,4% van alle fietsvakanties (bijna 1,2 mln) die in diezelfde periode door Nederlanders in eigen land zijn ondernomen 81. Het Landelijk Fietsplatform heeft in aanvulling op dit onderzoek in 2014 een onderzoek laten uitvoeren naar fietsvakanties van Nederlanders. In dit onderzoek is niet uitgegaan van een minimum aantal fietsdagen, maar van de perceptie van de respondent. Met andere woorden: een fietsvakantie is een vakantie die de vakantieganger zelf als fietsvakantie beschouwt. Er wordt qua fietsvakanties een onderscheid gemaakt tussen: fietstrekvakanties (men fietst van locatie naar locatie); fietsstandplaatsvakanties (fietsvakanties vanaf één vaste locatie). 78 NBTC-NIPO, CVO Vanwege de beperkte netto steekproef op jaarbasis, is voor de cijfers met betrekking tot fietsvakanties uitgegaan van het gemiddelde van de afgelopen drie jaar. 80 In het geval van een fietstrekvakantie, heeft de respondent de provincie ingevuld waar de meeste dagen zijn doorgebracht. 81 NBTC-NIPO, CVO