Vrijetijdseconomie Drenthe Feiten en cijfers. (versie 31 juli 2014)

Transcriptie

1

2 Vrijetijdseconomie Drenthe Feiten en cijfers 2014 (versie 31 juli 2014)

3 Colofon Dit is een uitgave van de Provincie Drenthe Auteur: Monica Wagenaar, De Afdeling Onderzoek Grafische vormgeving omslag: Docucentrum Provincie Drenthe 2014 Provincie Drenthe (versie juli 2014) Overname van gegevens uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron wordt vermeld. Ondanks de zorgvuldigheid waarmee deze uitgave is samengesteld zijn Provincie Drenthe en De Afdeling Onderzoek niet aansprakelijk voor fouten of onvolkomenheden en eventueel daaruit voortvloeiende schade. U kunt een digitale versie van deze uitgave gratis downloaden op:

4 Samenvatting Trends en ontwikkelingen in de vrijetijdssector In 2013 nam, voor het eerst sinds de start van de crisis, het aantal vakanties licht af. Deze daling zet naar verwachting in 2014 voort. Vooral het aantal korte vakanties nam af. Het consumentenvertrouwen en de daarmee samenhangende koopbereidheid begint zich te herstellen. Dit leidt op termijn tot meer uitgaven aan vakanties en vrijetijdsactiviteiten. De behoefte aan beleving wint van de behoefte aan bezit. Dit heeft enerzijds te maken met de economische situatie, maar ook met de toegenomen behoefte samen dingen op te pakken en te ondernemen. Juist tijdens de vakantie zijn bijzondere ervaringen en belevenissen erg belangrijk. CBS voorspelt dat het aantal inwoners van Nederland nog zal groeien tot In Drenthe neemt het aantal inwoners juist af. Dit kan ertoe leiden dat bepaalde vrijetijdsvoorzieningen onder druk komen te staan. Het aanbod Negen van de tien van de slaapplekken in Drenthe is te vinden op een camping of in een vakantiebungalow, dit is beduidend meer dan gemiddeld in Nederland. Het aantal verblijfsaccommodaties nam in Drenthe licht toe ten opzichte van vorig jaar, terwijl het aantal slaapplekken in de provincie juist licht afnam. Het aantal dagrecreatieve bedrijven blijft in Drenthe de afgelopen tien jaar redelijk stabiel. In 2013 waren er in Drenthe 1% meer bedrijven dan in 2004, landelijk is in dezelfde periode het aantal dagrecreatieve bedrijven met 5% afgenomen. De consument Drenthe wordt relatief vaak bezocht door gezinnen met kinderen. Met name gezinnen met kinderen tussen de nul en de vijf jaar kiezen vaak voor Drenthe. Het grootste deel van de vakanties in Drenthe wordt ondernomen door tweepersoonshuishoudens van 35 jaar of ouder. De belangrijkste herkomstprovincies van de vakantiegangers in Drenthe zijn Zuiden Noord-Holland. Drenthe is vakantie-provincie nummer één voor de Groningers en Overijsselaren. Verblijven in Drenthe Het aantal binnenlandse toeristische vakanties in Drenthe vertoonde in de periode een sterke positieve ontwikkeling. Het jaar 2012 was een topjaar voor de provincie Drenthe. In 2013 nam het aantal vakanties met 11% af tot bijna 1,4 miljoen vakanties. Ondanks de sterke afname van het aantal vakanties in Drenthe, bleef het aantal overnachtingen in de provincie ongeveer gelijk. Dit komt doordat het aantal korte vakanties is afgenomen, terwijl het aantal middellange vakanties juist toenam. De gemiddelde verblijfsduur per vakantie is dus gestegen. De provincie Drenthe staat in Nederland, met 7,7 miljoen overnachtingen, op de derde plek na Gelderland en Limburg. Nederlanders overnachten tijdens een vakantie in Drenthe relatief vaak in een bungalowpark.

5 In 2013 hebben in totaal buitenlanders keer overnacht in Drenthe. Het aantal buitenlandse gasten is gestegen met 13% ten opzichte van Van iedere 1000 buitenlanders die Nederland bezoeken, gaan er 13 naar Drenthe. Bijna 60% van de buitenlandse bezoekers in Drenthe komt uit Duitsland, 18% uit België en 7% uit Groot-Brittannië. Activiteiten Nederlanders kiezen voor een vakantie in Drenthe vanwege de natuur, om te relaxen of om tijd met familie of vrienden door te brengen. Populairste activiteiten zijn: uit eten gaan, wandelen en zwemmen. Zwemmen is in Drenthe significant populairder dan gemiddeld in Nederland. Dit komt doordat relatief veel vakanties in een bungalowpark met zwembad doorgebracht worden en door het grote aandeel gezinnen met kinderen in Drenthe. Tijdens uitstapjes vanaf het huisadres ondernemen de Nederlanders graag buitenrecreatieve activiteiten in Drenthe. Vooral fietsen, het recreëren in de natuur en het maken van tochtjes met de auto zijn bovengemiddeld populair. Daarnaast wordt in Drenthe vaker dan gemiddeld een bezoek gebracht aan een pretpark of een dierentuin. Economische betekenis Nederlanders gaven in 2013 circa 249 miljoen euro uit aan toeristische vakanties in Drenthe en daarnaast nog eens 18 miljoen euro tijdens vakanties op een vaste standplaats. De bestedingen tijdens toeristische vakanties zijn licht gedaald ten opzichte van Drenthe heeft binnen Nederland een marktaandeel van 9,5%. Nederlanders besteedden gemiddeld 27,60 euro per persoon per dag aan een vakantie in Drenthe. Dit is minder dan gemiddeld in Nederland. Dit komt doordat er relatief veel relatief voordelige kampeer- en bungalowvakanties in Drenthe doorgebracht worden. Het verschil heeft ook te maken met het profiel van de vakantiegangers. Gezinnen met kinderen besteden gemiddeld per persoon per dag minder dan een stel dat met zijn tweeën op vakantie gaat. Buitenlandse verblijfsgasten gaven naar schatting 65 miljoen euro uit aan hun verblijf in Drenthe, circa twee derde hiervan wordt uitgegeven tijdens het bezoek en de rest voorafgaand aan het bezoek. Drenten en inwoners van de rest van Nederland gaven in 2012/2013 in Drenthe in totaal 688 miljoen euro uit aan uitstapjes vanaf het huisadres. Per uitstapje werd in Drenthe gemiddeld 15 euro besteed, dit is minder dan het landelijk gemiddelde van 19 euro. Deze lagere bestedingen per activiteit hangen vooral samen met het soort activiteiten dat in Drenthe wordt ondernomen. Met name de buitenrecreatieve activiteiten zijn populairder dan gemiddeld, tijdens deze activiteiten wordt echter minder uitgegeven dan tijdens activiteiten als uitgaan en funshoppen. In 2013 waren er in totaal personen werkzaam in de vrijetijdssector in Drenthe, dit is 6,6% van de totale werkgelegenheid in de provincie. Zowel in Drenthe als in heel Nederland is de werkgelegenheid in de vrijetijdssector licht gedaald ten opzichte van Het aantal banen in de vrijetijdssector in Drenthe heeft zich positiever ontwikkeld dan de totale werkgelegenheid in de provincie.

6 Inhoudsopgave Inleiding Trends en ontwikkelingen in de vrijetijdssector Economische ontwikkelingen Demografische ontwikkelingen Trends in vrijetijd Aanbod voor toerist en recreant Landschap Drenthe Aanbod logiesaccommodaties Aanbod dagrecreatie De consument Segmentatie op basis van leefstijl Profiel inwoners Drenthe Profiel binnenlandse vakantiegangers Drenthe Verblijven in Drenthe Vakanties van Nederlanders Overnachtingen van Nederlanders Logiesvorm Nederlanders Verblijfsbezoek van buitenlanders Activiteiten in Drenthe Natuurbeleving tijdens vakanties en dagjes uit Populaire activiteiten tijdens de vakantie Populaire vrijetijdsactiviteiten Nederlanders Populaire activiteiten dagbezoek Duitsers De vrijetijdseconomie in Drenthe Bestedingen tijdens vakanties van Nederlanders Bestedingen tijdens vakanties van Nederlanders naar logiesvorm Bestedingen tijdens uitstapjes van Nederlanders Bestedingen tijdens verblijfsbezoek van buitenlanders Bestedingen tijdens dagjes uit van Duitsers Totale bestedingen Werkgelegenheid Bronnen... 63

7

8 Inleiding Voor u ligt Vrijetijdseconomie Drenthe, Feiten en cijfers In deze uitgave zijn de belangrijkste feiten en cijfers over de vrijetijdssector in Drenthe bijeen gebracht. Er is voor gekozen om in deze uitgave zoveel mogelijk met bestaande landelijke bronnen te werken. Het gebruik van landelijke bronnen biedt de mogelijkheid om de cijfers van en ontwikkelingen in Drenthe te vergelijken met de andere provincies of met het Nederlands gemiddelde. De ontwikkelingen voor Drenthe kunnen zo in perspectief worden geplaatst. Vanwege het gebruik van landelijke bronnen is het niet mogelijk om in te zoomen op gemeentelijk niveau. Veelgebruikte bronnen in dit rapport zijn: - het Continu Vakantieonderzoek (CVO), een jaarlijks consumentenonderzoek onder een representatieve steekproef van de Nederlandse bevolking naar het vakantiegedrag van Nederlanders van NBTC-NIPO; - het Continu Vrijetijdsonderzoek (CVTO), een tweejaarlijks consumentenonderzoek onder een representatieve steekproef van de Nederlandse bevolking naar het vrijetijdsgedrag van Nederlanders van NBTC-NIPO; - de Statistiek Logiesaccommodaties (SLA), een onderzoek onder een deel van de Nederlandse logiesaccommodaties van het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS); - de Leefstijlatlas dagrecreatie voor de provincie Drenthe, die de consumenten op basis van hun profiel indeelt in leefstijlen van SmartAgent; - het Provinciaal Werkgelegenheidsregister (PWR) van de Provincie Drenthe en LISA het werkgelegenheidsregister van Nederland Voor het bepalen van de economische betekenis van de vrijetijdssector (hoofdstuk 6) wordt uitgegaan van de in 2009 ontwikkelde landelijke standaard 1. In dit rapport wordt steeds gebruik gemaakt van de meest recente beschikbare informatie. Omdat niet alle rapporten en onderzoeken jaarlijks verschijnen is een klein deel van de informatie niet gewijzigd ten opzichte van Feiten en Cijfers Vrijetijdseconomie Drenthe Een andere publicatie over de vrijetijdseconomie in Drenthe is het rapport Toerisme in Drenthe' dat inzicht geeft in de ontwikkeling van het economisch belang van toerisme voor de provincie. Dit onderzoek wordt in opdracht van Recreatieschap Drenthe door Ecorys uitgevoerd en brengt de economische betekenis (bestedingen en werkgelegenheid) op zowel gemeentelijk als provinciaal niveau in beeld. Bij de berekening van de economische betekenis worden de toeristisch recreatieve bestedingen als uitgangspunt genomen. Het rapport verschijnt eens in de twee jaar. In december 2014 zal een nieuwe uitgave verschijnen. 1 IPO, De landelijke R&T Standaard, Notitie over bepalen bestedingen en werkgelegenheid in de vrijetijdssector op provinciaal niveau,

9 Leeswijzer In hoofdstuk 1 wordt aandacht besteed aan trends en ontwikkelingen die de vrijetijdssector beïnvloeden. Vervolgens brengt hoofdstuk 2 het aanbod voor de toerist en recreant in beeld. Het derde hoofdstuk gaat in op het profiel van de consument, hierbij is specifiek aandacht voor de indeling van de inwoners van Drenthe en de binnenlandse toeristen in Drenthe op basis van leefstijlen. Het aantal vakanties en overnachtingen in Drenthe en de gebruikte logiesvormen komen in hoofdstuk 4 aan de orde. Hoofdstuk 5 geeft inzicht in populaire activiteiten tijdens vakanties in Drenthe en populaire vrijetijdsactiviteiten van de eigen inwoners en dagbezoekers. De vrijetijdseconomie, oftewel de economische betekenis van de vrijetijdssector, komt in hoofdstuk 6 aan bod. Ieder hoofdstuk start met een korte inleiding, met aandacht voor de in het hoofdstuk gebruikte termen en omschrijvingen. In de tekst wordt door middel van eindnoten (nummering o.b.v. romeinse cijfers) verwezen naar de gebruikte bronnen; dit overzicht vindt u achterin het rapport. De in de tekst gebruikte voetnoten (reguliere nummering) verduidelijken en/of geven een toelichting op de in de tekst gebruikte begrippen en omschrijvingen. 9

10 1 Trends en ontwikkelingen in de vrijetijdssector De vrijetijdssector wordt door diverse algemene trends beïnvloed: economische, maatschappelijke, demografische of technologische. Hiervan hebben er maar weinig specifiek betrekking op de sector. De trends die in dit hoofdstuk uitgewerkt worden hebben niet specifiek betrekking op Drenthe, maar zijn wel van toepassing op Drenthe Economische ontwikkelingen De positievere stemming over de toekomst van de economie zet door. Dit kwartaal 2 verwacht 73% van de Nederlanders dat de economische situatie niet zal verslechteren. Dit was in april 2014 de mening van de Nederlandse bevolking volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau. De economische ontwikkelingen en het vertrouwen van de consument in deze ontwikkelingen zijn van invloed op de toeristische bestedingen en het vrijetijdsgedrag. i Grafiek 1 Consumentenvertrouwen,-economisch-klimaat-en- koopbereidheid eerste-kwartaal $ 80$ 60$ 40$ 20$ 0$,20$ 2004$ 2005$ 2006$ 2007$ 2008$ 2009$ 2010$ 2011$ 2012$ 2013$ 2014$,40$,60$,80$,100$ $Consumentenvertrouwen:$indicator$ $Vertrouwen$in$de$economische$situa?e$komende$12$maanden$ $Guns?ge$?jd$voor$grote$aankopen$ Bron: CBS, Consumentenvertrouwen, economisch klimaat en koopbereidheid, Het consumentenvertrouwen 3 laat in het eerste kwartaal van 2014 duidelijk herstel zien. Hoewel er nog wel meer Nederlanders negatief dan positief zijn over de huidige economische situatie en de toekomstverwachtingen 4 is er wel duidelijk een stijgende lijn te zien in het consumentenvertrouwen. ii 2 april Het consumentenvertrouwen verschaft actuele informatie over consumentenopvattingen met betrekking tot de algemene economische ontwikkeling en de financiële situatie van het eigen huishouden. De indicator van het consumentenvertrouwen is opgebouwd uit vijf vragen. De consumenten worden gevraagd naar hun mening over de huidige financiële situatie, de toekomstige financiële situatie, het oordeel over de huidige situatie voor de aankoop van duurzame goederen, de huidige economische situatie en op de verwachtingen voor de komende 12 maanden. Van iedere vraag wordt het saldo van positieve en negatieve antwoorden in procenten van het totaal aantal antwoorden bepaald. Het consumentenvertrouwen is het rekenkundig gemiddelde van de vijf vragen. 4 Eerste kwartaal 2014 is het saldo negatieve-positieve antwoorden

11 Met name de verwachtingen voor de economische situatie van de komende twaalf maanden zijn positief. Er zijn meer Nederlanders die verwachten dat de economie zich positief ontwikkelt dan Nederlanders die verwachten dat het de komende twaalf maanden slechter zal gaan 5. Dit betekent nog niet dat de consument gelijk grote aankopen wil gaan doen, meer dan de helft van de consumenten vindt het hier nog geen gunstige tijd voor 6. ii Als deze positieve ontwikkeling zich doorzet zullen consumenten waarschijnlijk meer gaan uitgeven aan vakanties en vrijetijdsactiviteiten. Vakanties Vakanties en reizen zijn steeds meer een eerste levensbehoefte voor Nederlanders. Dat blijkt wel uit het feit dat het grootste deel van de Nederlanders ondanks de economische crisis op vakantie is blijven gaan. In 2013 was er pas voor het eerst sinds het begin van de crisis een lichte daling van het aantal vakanties, zowel het aantal binnenlandse als het aantal buitenlandse vakanties is ongeveer met 3% afgenomen ten opzichte van Ten opzichte van tien jaar geleden is het totaal aantal binnenlandse vakanties met 6,5% gedaald, terwijl het aantal vakanties naar het buitenland met 8% toegenomen is. xi Grafiek 2 Ontwikkeling#aantal#binnenlandse#en#buitenlandse#vakan5es# van#nederlanders#(x#mln)#8# # (x#mln)# 20$ 19$ 18$ 17$ 16$ 15$ 14$ 13$ 12$ 11$ 10$ 2004$ 2005$ 2006$ 2007$ 2008$ 2009$ 2010$ 2011$ 2012$ 2013$ 18,1% 17,5% Totaal$Binnenland$ Totaal$Buitenland$ Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Vakantieonderzoek , Het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen verwacht dat het aantal binnenlandse vakanties in 2014 licht zal afnemen. In vergelijking met 2013 is in 2014 een iets kleiner deel van de Nederlanders van plan op vakantie te gaan. Met name het aantal korte vakanties neemt naar verwachting af. Omdat Nederland relatief sterk afhankelijk is van korte vakanties, zal het totaal aantal binnenlandse vakanties waarschijnlijk licht afnemen (0% tot -2%). 5 Eerste kwartaal 2014 is het saldo positieve en negatieve antwoorden 20 (in % v.h. totaal) 6 Eerste kwartaal 2014 is het saldo positieve en negatieve antwoorden -13 (in % v.h. totaal) 11

12 Het aantal buitenlandse vakanties zal naar verwachting stabiliseren. De bestedingen staan zowel bij de binnenlandse als bij de buitenlandse vakanties onder druk en de prognose is dat deze licht zullen dalen. De consument is prijs gedreven en gaat op zoek naar aantrekkelijke aanbiedingen en acties. iii In de toekomstvisie Nederlandse vakantiemarkt 2020 spreekt het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC) de verwachting uit dat het aantal korte hotelvakanties de komende jaren nog zal stijgen. Prognose is een jaarlijkse stijging van 2% in de periode en een stijging van 4% in de periode Zij schatten verder in dat het aantal kampeervakanties de komende jaren verder afneemt. Prognose is een jaarlijkse daling van 1% in de periode en in de periode een jaarlijkse afname van 1,5%. Verder gaan zij ervan uit dat het aantal vakanties in bungalowparken tot en met 2015 ongeveer op het huidige niveau blijft en dat er daarna zal er sprake zijn van een lichte stijging van 0,5% per jaar. iv Vooralsnog ontwikkelt het aantal korte hotelvakanties zich inderdaad positief 7 in de periode Het aantal kampeervakanties neem in dezelfde periode, zoals voorspeld, af. In tegenstelling tot de prognose van het NBTC is het aantal bungalowvakanties licht afgenomen ten opzichte van xi 1.2. Demografische ontwikkelingen De meest recente prognose van het Centraal Bureau voor de Statistiek voorspelt dat het aantal inwoners in Nederland nog zal toenemen tot en met v Grafiek 3 Bevolkingsprognose(Drenthe(en(Nederland(2014<2040( Drenthe((x(1.000)( 500$ 450$ 400$ 350$ 300$ $ $ $ $ $ Nederland((x(1.000)( 250$ 2014$ 2016$ 2018$ 2020$ 2022$ 2024$ 2026$ 2028$ 2030$ 2032$ 2034$ 2036$ 2038$ 2040$ $ Drenthe$ Nederland$ Bron: CBS, Regionale prognose ; kerncijfers, regio-indeling 2013, Drenthe telde op 1 januari inwoners. vi Het aantal inwoners van Drenthe neemt, in tegenstelling tot de landelijk ontwikkeling, al vanaf 2011 af. In de periode 2025 tot en met 2036 zal er naar verwachting weer sprake zijn van een lichte groei, waarna de bevolkingsafname verder doorzet. vii 7 In Drenthe is in 2012 sprake van een daling ten opzichte van 2013 maar de trend over de hele periode is positief. 12

13 Het aantal eenpersoonshuishoudens neemt toe in vrijwel alle levensfasen. Dit heeft enerzijds te maken met de vergrijzing; een van de partners overlijdt. Daarnaast neemt het aantal echtscheidingen toe, wat tot gevolg heeft dat gezinnen uiteenvallen in eenpersoons- en eenouderhuishoudens. viii De vrijetijdssector zou nog meer kunnen inspelen op de wensen en behoeften van deze groepen. Grafiek 4 100% 80% 60% 40% 20% Prognose leeftijdsopbouw Drentse bevolking (in procenten van de totale bevolking) 0% jaar jaar 65-plus Bron: Provincie Drenthe, Bevolkingsprognose XVIII, In tegenstelling tot de landelijke ontwikkeling, is er in Drenthe al sprake van bevolkingskrimp. Daarnaast neemt in Drenthe de potentiële beroepsbevolking 8 sterker af dan gemiddeld in Nederland. viii Krimp van de bevolking in bepaalde gemeenten of regio s kan ertoe leiden dat bepaalde (vrijetijds)voorzieningen onder druk komen te staan Trends in vrijetijd De afgelopen drie jaar is het aantal inwoners van Drenthe al afgenomen. Deze bevolkingskrimp kan er toe leiden dat voorzieningen onder druk komen te staan. Sociaal cultureel De samenleving lijkt zich steeds meer in de richting van een meer sociale samenleving te ontwikkelen. De economische situatie zorgt ervoor dat Nederlanders samen initiatieven oppakken. Er is een groot verlangen naar saamhorigheid en kwaliteit van leven. Immaterieel wordt belangrijker dan materieel. Deels gedwongen vanwege de economische situatie-, maar deels ook vanwege de behoefte aan beleving in plaats van aan bezit. Belevingen en ervaringen worden belangrijker dan bezit. Immaterieel wordt belangrijker dan materieel. Juist tijdens een vakantie zijn naast een goede basiskwaliteit de ervaringen en belevingen erg belangrijk. Consumenten zoeken producten, diensten en ervaringen die aansluiten bij hun levensstijl en hun identiteit. Een topervaring voor de ene kan voor de ander een verschrikking zijn. Het is daarom van belang inzicht te hebben in de wensen en behoeften van de verschillende groepen consumenten. 8 Alle inwoners tussen jaar. 13

14 Technologie Internet en social media zijn niet meer weg te denken uit onze maatschappij. In 2013 had 97% van de Nederlanders tussen de 12 en 75 jaar toegang tot internet. 95 Procent van de Nederlanders heeft toegang via de personal computer (desktop of laptop), 72% via de mobiele telefoon en 64% via andere apparatuur, zoals een tablet of spelcomputer. ix Grafiek 5 97% van de Nederlanders (12-74 jaar) heeft toegang tot internet, 95% via de PC, 72% via de mobiele telefoon % Apparatuur'toegang'internet'-'alle'Nederlanders'12-75'jaar'(%)'-' ' Personal computer PC / desktop Laptop Mobiele telefoon Andere apparatuur Bron: CBS, ICT gebruik van personen, naar persoonskenmerken, Grafiek 6 laat zien dat internet via de mobiele telefoon niet alleen iets is voor de jongere generaties. Hoewel de Nederlanders tot 55 jaar een voorsprong hebben op 55-plussers, is duidelijk te zien dat de groep van en van met een inhaalslag bezig is. Grafiek 6 Ontwikkeling*interne,oegang*mobiele*telefoon*2*alle*Nederlanders*van* 12275*jaar*(%)*2* * Het gebruik van mobiel internet neemt sterk toe, ook onder de oudere bevolkingsgroepen % tot 15 jaar 15 tot 25 jaar 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar 45 tot 55 jaar 55 tot 65 jaar 65 tot 75 jaar Bron: CBS, ICT gebruik van personen, naar persoonskenmerken,

15 2 Aanbod voor toerist en recreant Het aanbod van een provincie of een vakantieregio bestaat uit verschillende elementen. Het landschap is van belang bij de keuze voor een bestemming, maar ook het soort logiesaccommodaties en de aanwezigheid van voorzieningen zoals attracties, musea of uitgebreide fietsmogelijkheden. De ene consument kiest bewust voor Drenthe vanwege het aantrekkelijke landschap of de fietsmogelijkheden, terwijl de andere consument een bepaald bungalowpark kiest vanwege de authentieke huizen of het grote zwemparadijs. De volgende alinea s gaan in op (de ontwikkeling van) het aanbod in de provincie Drenthe Landschap Drenthe Grafiek 7a en 7b Landschap Drenthe 2010 Landschap Nederland % 2% 2% 11% 2% 8% 9% 3% 17% 11% 2% 67% Verkeersterrein (semi-) Bebouwd terrein Recreatieterrein Agrarisch terrein Bos en natuur Binnenwater Bron: CBS, Uitgebreide gebruiksvorm, per gemeente 2010, Statline % Verkeersterrein (semi-) Bebouwd terrein Recreatieterrein Agrarisch terrein Bos en natuur Binnenwater Buitenwater Drenthe is een groene provincie. In 2010 bestond 85% van de provincie uit agrarisch terrein, bos en natuur of recreatieterreinen 9, dit is aanzienlijk meer dan gemiddeld in Nederland (63%). Zowel in Drenthe als in geheel Nederland is in de periode het aantal hectare agrarisch terrein afgenomen met respectievelijk 3,7% en 4,1%. In Drenthe is er in absolute zin vooral een toename van het aantal hectare (semi-) bebouwd terrein ( ha) en het aantal hectare bosen natuurgebied (+2.387). x Agrarisch terrein bedekt ruim twee derde van Drenthe, 16% van de provincie bestaat uit bos en natuur. Nederlanders die een binnenlandse toeristische vakantie in Drenthe doorbrengen omschrijven de verblijfsomgeving meestal als bos en/of heide (71%) of platteland/polder (18%). Met name het deel van de vakantiegangers dat het gebied omschrijft als bos en/of heide ligt in Drenthe aanzienlijk hoger dan 9 Zoals parken en plantsoenen, sportterreinen, dagrecreatieterreinen, volkstuinen, verblijfsrecreatieterreinen. 15

16 gemiddeld tijdens een binnenlandse vakantie (in Nederland 36%). xi Hoewel 16% van de provincie Drenthe daadwerkelijk bestaat uit bos en natuur, omschrijft 71% van de vakantiegangers hun verblijfsomgeving in Drenthe als bos en/of heide. Ook het groene agrarische landschap (67% van de oppervlakte van de provincie) wordt door de vakantieganger blijkbaar als bos en/of heide gezien Aanbod logiesaccommodaties In 2013 is 7,6% van de logiesaccommodaties 10 in Nederland in Drenthe gevestigd. Van alle slaapplekken 11 op logiesaccommodaties bevindt zich 8,6% in Drenthe. Op 1 januari 2013 telde Drenthe in totaal 693 hotels, bungalowparken, campings en groepsaccommodaties met in totaal slaapplekken. xii Grafiek 8a en 8b Logiesaccommodaties Drenthe % 26% Slaapplaatsen Drenthe % 5% 25% 14% 46% 66% Hotels/pensions/jeugdaccommodaties Kampeerterreinen Huisjesterreinen Groepsaccommodaties Hotels/pensions/jeugdaccommodaties Kampeerterreinen Huisjesterreinen Groepsaccommodaties Bron: CBS, Accommodaties en capaciteit in logiesaccommodaties; logiesvorm per regio, 2013 (nader voorlopige cijfers), Campings en vakantiebungalows zijn goed voor ruim 90% van het totale aanbod van slaapplekken in Drenthe. In vergelijking met Nederland zijn er in Drenthe relatief veel slaapplekken te vinden op een huisjesterrein (Drenthe 66%, landelijk 60%) of camping (Drenthe 25%, landelijk 19%). xii 10 Bij combinaties van een hotel/pension met een andere logiesvorm of bij mengvormen van kampeerterreinen, huisjescomplexen en/of groepsaccommodaties, worden alleen die onderdelen meegenomen die boven de waarnemingsgrens (CBS) liggen (hotels, jeugdherbergen en jeugdhotels 5 slaapplaatsen, kampeerterreinen, huisjescomplexen en groepsaccommodaties 20 slaapplaatsen), de andere onderdelen worden buiten beschouwing gelaten. Als de slaapcapaciteit van meerdere onderdelen van de samengestelde accommodatie boven de gestelde waarnemingsgrens ligt wordt de accommodatie beschouwd en behandeld als twee (of meer) accommodaties. 11 Een slaapplaats is ieder bed of andere ruimte in een logiesaccommodatie waar één persoon kan slapen (een tweepersoonsbed, telt dus als twee slaapplaatsen). Op kampeerterreinen telt een standplaats voor vijf slaapplaatsen, slaapplaatsen op vaste standplaatsen tellen niet mee. 16

17 Trendbreuk Statistiek Logiesaccommodaties In 2012 is er een trendbreuk in de Statistiek Logiesaccommodaties (SLA) van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dit heeft tot gevolg dat de cijfers van 2012 en 2013 niet vergeleken kunnen worden met voorgaande jaren 12. CBS heeft in 2012 hun bedrijvenbestand verder gecompleteerd, het bestand is onder andere aangevuld met boerencampings. Het jaar 2012 is zowel in de oude als in de nieuwe Statistiek Logiesaccommodaties meegenomen. Indien de cijfers van 2012 (oud en nieuw) naast elkaar gezet zouden worden, dan blijkt dat in de nieuwe Statistiek Logiesaccommodaties het aantal logiesaccommodaties en slaapplekken is toegenomen ten opzichte van de voorgaande metingen. Dit verschil wordt veroorzaakt doordat het nieuwe bedrijvenbestand dus completer is. Ontwikkeling aanbod Het totaal aantal accommodaties in Drenthe is in 2013 met 1,2% gestegen ten opzichte van Opvallend is dat ondanks deze stijging van het aantal accommodaties - het aantal slaapplekken juist afnam met 2,3%. Landelijk nam het afgelopen jaar zowel het aantal accommodaties, als het aantal slaapplekken met 2,3% toe. xii Alleen het aantal bedden in hotels is gestegen. Het aantal slaapplekken op campings, in bungalowparken en in groepsaccommodaties nam af. Grafiek 9 laat duidelijk het verschil tussen de accommodatievormen zien. Het aantal huisjesterreinen en het aantal hotels/pensions/jeugdaccommodaties is gestegen in Drenthe. Daarentegen zijn er juist minder kampeerterreinen en groepsaccommodaties. In de hotelsector is het aantal slaapplekken gestegen ten opzichte van vorig jaar. In alle andere logiesvormen daalde het aantal beschikbare slaapplekken ten opzichte van Grafiek 9 Ontwikkeling*aanbod*logiesaccommoda2es*en*slaapplekken*in* Drenthe*7*naar*logiesvorm*7* ** 12,5%% 10,0%% 10,1%% 7,5%% 5,0%% 2,5%% 3,4%% 4,9%% 0,0%% '2,5%% '5,0%% Logiesaccommoda8es% '1,6%% '2,0%% Slaapplekken% '2,5%% Hotels/pensions/jeugdaccommoda8es% Kampeerterreinen% Huisjesterreinen% Groepsaccommoda8es% '3,0%% '3,8%% Bron: CBS, Accommodaties en capaciteit in logiesaccommodaties; logiesvorm per regio, 2013 (nader voorlopige cijfers), Het CBS rapporteert het jaar 2012 zowel volgens de oude als volgens de nieuwe methodiek. 17

18 In Drenthe nam in het aantal slaapplekken in hotels/pensions toe. Op campings, in bungalowparken en in groepsaccommodaties nam het aanbod van slaapplaatsen juist af. De volgende tabel laat zien dat in vergelijking met Drenthe het aantal hotels en pensions in Nederland minder sterk gegroeid is. Het aantal kampeerterreinen groeide landelijk met een half procent, terwijl het aantal campings in Drenthe juist licht afnam. Opvallend is dat, ondanks de toename van het aantal huisjesterreinen met ruim 10%, het aantal slaapplekken op huisjesterreinen in Drenthe is afgenomen met 3%. (VERKLARING) Landelijk steeg het aantal huisjesterreinen iets sterker dan in Drenthe, maar was er ook sprake van een toename van het aantal slaapplaatsen. Het aantal groepsaccommodaties nam in Drenthe in de periode met 2% af, landelijk steeg het aantal groepsaccommodaties met 2,2%. xii Tabel 1 Ontwikkeling aantal accommodaties en slaapplekken Drenthe Nederland accommodaties slaapplekken accommodaties slaapplekken Hotel/pension +3,4% +4,9% +0,1% +3,1% Kampeerterreinen -1,6% -2,5% +0,5% -0,3% Huisjesterreinen +10,1% -3,0% +13,5% +9,5% Groepsaccommodaties -2,0% -3,8% +2,2% +2,5% Totaal +1,2% -2,3% +2,3% +2,3% Bron: CBS, Accommodaties en capaciteit in logiesaccommodaties; logiesvorm per regio, 2013 (nader voorlopige cijfers), Ontwikkeling aanbod Door de trendbreuk in het onderzoek is het niet mogelijk om de ontwikkeling van het aanbod van logiesaccommodaties in Drenthe en Nederland over een langere periode te laten zien en daarin ook het jaar 2013 mee te nemen. Hieronder een korte samenvatting van de cijfers zoals die in het rapport Vrijetijdseconomie, Feiten en cijfers 2013 te vinden waren. Deze cijfers hebben betrekking op de periode Het aanbod van logiesaccommodaties ligt in Drenthe in ,5% boven het niveau van 2003; landelijk is er sprake van een stijging van 2,2%. Het aantal slaapplekken in logiesaccommodaties in Drenthe nam in de periode toe met 11%, landelijk groeide het aantal slaapplekken in dezelfde periode met 4%. Inzoomen op de ontwikkeling bij de verschillende soorten logiesaccommodaties levert interessante inzichten op (grafiek 10). In de periode nam het aantal slaapplaatsen in hotels in Drenthe toe, daarna was er tot 2010 sprake van een daling. Na 2010 neemt het aantal bedden weer langzaam toe. In 2011 waren er in Drenthe ten opzichte van % meer bedden in hotels; landelijk is er in dezelfde periode sprake van een stijging van 20%. Het aantal bedden in Drentse groepsaccommodaties is ten opzichte van 2003 bijna met een vijfde (19%) afgenomen (landelijk -14%). Het aantal slaapplekken op campings in Drenthe is in de periode gestegen. Drenthe telde in 2012 circa 5% meer slaapplekken op kampeerterreinen dan in 2003 (landelijk -4%). Het aantal bedden in bungalows (huisjesterreinen) in Drenthe heeft zich 18

19 ten opzichte van 2005 sterk positief ontwikkeld (m.u.v. de periode ). Het aantal slaapplekken op huisjesterreinen is in 2012 met ruim een derde (35%) toegenomen ten opzichte van 2003 (landelijk +25%). xiii Het aantal slaapplekken op huisjesterreinen in Drenthe is in 2012 met 35% toegenomen ten opzichte van Grafiek 10 (index 2003 = 100) Ontwikkeling aanbod van slaapplaatsen logiesacccommodaties in Drenthe naar soort accommodatie (index 2003 = 100) hotel/pension kampeerterrein huisjesterrein groepsaccommodatie Bron: CBS, Accommodaties en capaciteit in logiesaccommodaties; logiesvorm per regio , Landelijk nam in de periode het aantal slaapplaatsen in bungalowparken of op huisjesterreinen met een kwart toe. Het aantal bedden in hotels, pensions en B&B nam met 20% toe. In tegenstelling tot de ontwikkeling in Drenthe (+5%) nam landelijk het aantal slaapplekken op campings met 4% af. Het aantal bedden in groepsaccommodaties is zowel in Drenthe als in heel Nederland gedaald. xii 2.3. Aanbod dagrecreatie Met bezoekers staat Dierenpark Emmen op de 22 e plek in de nationale top 50 van attracties. In de top 50 van Nederlandse attracties stond in 2013 Dierenpark Emmen met bezoekers op de 22 e plek. Dit is tevens de enige Drentse attractie in de top 50. xiv Binnen Drenthe was in 2013 het grootste deel van de bedrijven in de dagrecreatieve sector te vinden in de restaurant- en cafésector (74%), landelijk lag het aandeel van deze beide sectoren op 82% van het totale dagrecreatieve aanbod. 19

20 Drenthe telt ten opzichte van het gemiddelde voor Nederland relatief veel bedrijven in de categorieën: pret- en themaparken, zwembaden, sportaccommodaties en musea. xxv Tabel 2 Dagrecreatief aanbod Drenthe 2013 Aantal vestigingen Aandeel Restaurants % Cafés % Sporthallen, -zalen, -velden en overige sportaccommodaties 61 7% Zwembaden 33 4% Pret- en themaparken 32 4% Kunstgalerieën/-expositieruimtes 25 3% Musea 26 3% Kermisattracties 16 2% Theaters, schouwburgen en evenementenhallen 9 1% Dieren-/plantentuinen, e.d. 7 1% Bioscopen 5 1% Jachthavens 3 <1% Totaal aantal vestigingen % Bron: Provincie Drenthe, Provinciaal Werkgelegenheidsregister (PWR), 2013 Grafiek $ Ontwikkeling'dagrecrea7eve'aanbod'(ves7gingen)'in'Drenthe' en'nederland'2004?2013'op'basis'van'indexcijfers'' (index'2004'='100)' (index'2004'='100)' 105$ 100$ 95$ 90$ 85$ 2004$ 2005$ 2006$ 2007$ 2008$ 2009$ 2010$ 2011$ 2012$ 2013$ 101# 95# Drenthe$ Nederland$ Bron: Provincie Drenthe, Provinciaal Werkgelegenheidsregister (PWR), 2013 en LISA Het aantal dagrecreatieve bedrijven in Drenthe lag in 2013 ongeveer op het niveau van Landelijk is het aantal dagrecreatieve bedrijven in die periode met 5% afgenomen. Grafiek 11 laat zien dat het aanbod van dagrecreatieve bedrijven in Drenthe zich in de periode positief heeft ontwikkeld. In 2013 daalde het aanbod licht ten opzichte van Landelijk is een heel ander beeld te zien. Het aanbod van dagrecreatieve bedrijven was stabiel in de periode Vanaf 2008 neemt het aantal dagrecreatieve bedrijven af en in 2013 lag het aantal 5% onder het niveau van De stijging van het aantal dagrecreatieve bedrijven in Drenthe wordt met name veroorzaakt door een stijging van het aantal restaurants. xxv 20

21 3 De consument De Provincie Drenthe, het Recreatieschap Drenthe, Tourist Info Drenthe en Marketing Drenthe hebben ervoor gekozen de toeristen en recreanten in de provincie Drenthe te segmenteren op basis van leefstijl. Deze speciaal voor de vrijetijdssector ontwikkelde segmentatiemethode wordt in diverse provincies en toeristische regio s gehanteerd. De ontwikkeling van het aantal bezoekers met een bepaalde leefstijl kan gevolg worden, doordat het Continu Vakantieonderzoek (CVO) op het niveau van deze leefstijlen rapporteert. Er wordt bij deze methode niet gekeken naar de leeftijd of gezinssituatie van de toerist of recreant, maar naar wat zij zoeken tijdens een vakantie of een dagje uit. De verschillende leefstijlgroepen krijgen elk een kleur. Dit hoofdstuk gaat in op de leefstijlen, maar besteedt ook aandacht aan de meer traditionele kenmerken van de toerist en recreant Segmentatie op basis van leefstijl Traditioneel werden consumenten vaak gesegmenteerd op basis van leeftijd of gezinssituatie. Er zijn echter allerlei andere methoden ontwikkeld die de consumenten segmenteren op basis van bijvoorbeeld normen en waarden, gedrag of leefstijl. In Drenthe heeft men besloten kleur te bekennen en gebruik te maken van de door RECRON en SmartAgent ontwikkelde systematiek. Basis voor deze segmentatiemethode naar leefstijl is het BSR-model dat consumenten indeelt op basis van belevingswerelden (de 4 gekleurde vlakken rood, geel, groen en blauw). BSR-model met de 7 doelgroepen (leefstijlen) in de 4 belevingswerelden Drenthe segmenteert toeristen en recreanten op basis van leefstijl. SmartAgent, Leefstijlatlas dagrecreatie voor de provincie Drenthe 2011 en SmartAgent, Vakantie in Nederland, Nederlanders en de vakantie in eigen land. De leefstijlgerichte benadering,

22 De consumenten worden gesegmenteerd op basis van hun specifieke kenmerken en levensstijl 13. Dit levert binnen het BSR-model zeven doelgroepen (kleuren) xv xvi op, waarvan sommigen op de grenzen van de belevingswerelden. De volgende groepen worden onderscheiden 14 : Uitbundig geel Joviaal, spontaan, vrolijk, energiek en enthousiast Uitbundig gele vakantiegangers zijn gezellige, vlotte mensen. Zij genieten van het leven en vinden het belangrijk om dat samen met anderen te doen. Ze houden enerzijds van strand- en zonvakanties, maar zoeken daarnaast ook graag de bos en heide op. Drenthe, Zuid-Holland en Noord-Brabant worden tijdens binnenlandse vakanties relatief veel bezocht door deze groep. Gezellig lime Vriendschap en genieten van het leven Gezellig Lime vakantiegangers zijn spontane, gezellige en zachtaardige mensen. Zij recreëren om even de boel de boel te kunnen laten. Samen met het gezin op vakantie op een camping of in een bungalow of uitstapjes vanaf het huisadres maken is belangrijk voor deze groep. Gelderland, Limburg, Noord-Brabant en Drenthe zijn populaire binnenlandse bestemmingen. Rustig groen Lekker buiten zijn in een vertrouwde omgeving De Rustig Groene vakantieganger is serieus, nuchter en bedachtzaam. Zij zoeken graag het vertrouwde op, dus een vakantie in eigen land of lekker thuisblijven spreekt hen aan. Ze genieten graag wandelend of fietsend van de natuur en zijn geïnteresseerd in musea of bezienswaardige gebouwen. Hotels en campings zijn relatief populair. Vanwege hun behoefte aan rust, vermijden ze meestal de schoolvakanties. Ingetogen aqua Behulpzaam, sympathiek en geïnteresseerd in anderen Als het om vakantievieren gaat, dan zijn cultuur en natuur belangrijke trefwoorden voor de Ingetogen Aqua vakantieganger. Het zijn serieuze, evenwichtige en eerlijke mensen. Zij ervaren graag een gevoel van vrijheid in de natuur, maar doen ook graag kennis op bijvoorbeeld van andere culturen. Vaak wordt als accommodatie voor een hotel of een losse accommodatie (niet op een park) gekozen. Comfortabel en luxe blauw Kritisch, zelfbewust en zelfverzekerd Blauwe vakantiegangers leiden vaak een druk leven. Tijdens de vakantie willen ze tijd voor zichzelf, partner en vrienden. Blauwe recreanten houden van een luxe omgeving en exclusiviteit. Tijdens een binnenlandse vakantie gaan ze graag naar het strand of naar meren en plassen. Een verwenvakantie of stedentrip spreekt hen ook aan. Als accommodatie hebben zij de voorkeur voor een comfortabel hotel of bungalowpark. 13 De leefstijlindeling van de binnenlandse vakantiegangers is veranderd ten opzichte van voorgaande jaren. Belangrijkste verandering is dat de basis van de segmentatie nu niet meer alleen de vakantiegangers op campings en in bungalowparken betreft, maar álle binnenlandse vakantiegangers. De vakantiegangers worden nu net als de dagrecreanten ingedeeld in zeven doelgroepen. Voorheen waren er vijf doelgroepen. 14 De namen van de Blauwe, Paarse en Rode dagrecreanten wijken iets af van de namen van de Blauwe, Paarse en Rode vakantiegangers. In de opsomming wordt gebruik gemaakt van de omschrijving zoals gebruikt bij de vakantiegangers. 22

23 Sportief en avontuurlijk paars Zichzelf ontplooien, avontuur en uitdaging Paarse vakantiegangers zijn rationeel en onafhankelijk. Ze zijn graag sportief en actief bezig, willen nieuwe dingen meemaken, andere culturen leren kennen en zoeken het avontuur op. Ze verblijven bij voorkeur in een hotelletje, maar een jeugdherberg of alternatieve accommodatie is ook geliefd. Naast de actieve vakanties zoeken ze soms ook wat meer luxe, bijvoorbeeld tijdens een stedentrip. Cultureel en inspirerend rood Anders dan anders, actief, cultuur en uitgaan Rode vakantiegangers zijn op zoek naar uitdagingen en avontuur. Ze zijn intelligent en assertief en willen graag uniek zijn. Ze gaan het liefst ver weg, om nieuwe dingen mee te maken en inspiratie op te doen, ook een stedentrip spreekt hen aan. Ze houden van cultuur en uitgaan. Rode vakantiegangers gaan graag met vrienden op vakantie, maar staan liever niet met nog meer mensen op een park. xv Meer informatie over deze doelgroepen zoals populaire activiteiten, mediagebruik, lidmaatschap sociale netwerken is te vinden op Profiel inwoners Drenthe Grafiek 12 en kaart 1 Inwoners Drenthe en Drentse gemeenten naar leefstijl en gemeenten Drenthe op basis van de meest voorkomende leefstijlgroep 2011 Bron: SmartAgent, Leefstijlatlas dagrecreatie voor de provincie Drenthe Kaart: Provincie Drenthe, bewerking De Afdeling Onderzoek. 23

24 Leefstijl Ruim een kwart (27%) van de inwoners van de provincie Drenthe hoort qua leefstijl bij de Gezellig Lime consumenten, dit is meer dan gemiddeld in Nederland (24%). Bijna één op de vijf (19%) inwoners van Drenthe is Uitbundig Geel, dit ligt iets boven het gemiddelde in Nederland (18%). Slechts 5% van de Drenten is Ondernemend Paars, duidelijk minder dan het landelijk gemiddelde van 9%. xv In het merendeel van de Drentse gemeenten behoort het grootste deel van de inwoners tot de Gezellig Lime-groep. De kaart op de vorige pagina illustreert dat er wel verschillen zijn tussen de Drentse gemeenten, maar dat in het merendeel van de gemeenten de Gezellig Lime-groep het grootst is. In de gemeenten Emmen en Coevorden is de Uitbundig Gele consument de grootste groep, circa een kwart van de inwoners, behoort tot deze levensstijl. De groep Ingetogen Aqua inwoners is in de gemeenten Tynaarlo en Aa en Hunze het grootst. De taartdiagrammen geven de verhouding per gemeente weer. Indien een gemeente een significant hoger aandeel inwoners met een bepaalde leefstijl heeft, is het percentage in het diagram in een groter lettertype weergegeven. Bijvoorbeeld: in Meppel is Gezellig Lime de grootste groep (24% van de bevolking), maar de gemeente telt significant meer Rustig Groene- (21%) en Cultureel en inspirerend Rode-inwoners dan gemiddeld in Nederland. xv Herkomst Het grootste deel van de Nederlanders (79%) die een vrijetijdsactiviteit (niet vanaf het vakantieadres) van een uur of langer (incl. voor- en natransport) uitvoeren in Drenthe, komt uit de eigen provincie. Na Drenthe zijn Groningen (9%), Friesland (3%) en Overijssel (2%) de belangrijkste herkomstprovincies van dagrecreanten in Drenthe. xvii 79% van de Nederlanders die recreëren in Drenthe komt uit Drenthe. Recreanten van buiten de eigen provincie komen relatief vaak uit Groningen Profiel binnenlandse vakantiegangers Drenthe De provincie Drenthe is bovengemiddeld populair bij vakantiegangers met een Uitbundig Gele leefstijl. Grafieken 13a en 13b geven inzicht in de verschillen tussen de gemiddelde binnenlandse toeristische vakantiegangers en de vakantiegangers in Drenthe. Drenthe wordt in vergelijking met het gemiddelde voor Nederland wat vaker bezocht door vakantiegangers uit het segment Uitbundig Geel (Drenthe 31% van de vakantiegangers, landelijk 25%). Drenthe is eveneens bovengemiddeld populair onder de Gezellig Lime- en Comfortabel en Luxe Blauw-vakantiegangers. De Rustig Groene vakantiegangers bezoeken Drenthe minder dan gemiddeld, dit is opvallend aangezien het aanbod in Drenthe juist relatief goed bij de wensen van deze doelgroep lijkt aan te sluiten. xv 24

25 Grafiek 13a en 13b Leefstijlprofiel binnenlandse toeristische vakantiegangers %$ 12%$ Drenthe' 1%$ 31%$ 9%$ 10%$ Nederland( 1%$ 25%$ 6%$ 8%$ 13%$ 12%$ Geel$ Groen$ Paars$ Blauw$ 19%$ Lime$ Aqua$ Rood$ Niet$bekend$ 15%$ 15%$ 17%$ Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Vakantieonderzoek 2012/2013, Leeftijd Grafiek 14 65,plus# 50,64#jaar# 40,49#jaar# 30,39#jaar# 25,29#jaar# 19,24#jaar# 15,18#jaar# 6,14#jaar# 0,#5#jaar# Profiel'binnenlandse'vakan0eganger'in'Drenthe'vergeleken' met'nederland'op'basis'van'lee8ijd'(gemiddelde'2011>2013)' 6%# 5%# 3%# 5%# 3%# 4%# 8%# 12%# 13%# 12%# 12%# 12%# 13%# 14%# 0%# 5%# 10%# 15%# 20%# 25%# 30%# Drenthe# 16%# 17%# Nederland# 21%# 24%# Bron: NBTC-NIPO, Continu Vakantieonderzoek (CVO), , De provincie Drenthe is bovengemiddeld in trek bij gezinnen met jonge kinderen. Ruim één op de vijf (21%) vakantiegangers in Drenthe is tussen de jaar. Hoewel dit dus qua omvang een belangrijke groep vakantiegangers is, is deze leeftijdsgroep in Drenthe duidelijk kleiner dan gemiddeld in Nederland (24%). De provincie wordt eveneens minder dan gemiddeld bezocht door 65-plussers (Drenthe 12%, landelijk 16%). De groep vakantiegangers van 30 tot en met 39 jaar oud bezoekt de provincie Drenthe relatief veel. Jonge kinderen tot zes jaar oud zijn eveneens sterk oververtegenwoordigd. xi 25

26 Ontwikkeling aantal vakanties naar leeftijd Ten opzichte van 2004 is in Drenthe met name het aantal bezoekers van 0-5 jaar (+73%) en het aantal bezoekers tussen de jaar (+68%) sterk gestegen. Het aantal 65 plussers nam toe met 20%. Het aantal jarige vakantiegangers is de afgelopen paar jaar afgenomen in Drenthe. Landelijk (grafiek 16) nam met name de groep vakantiegangers van 65 jaar en ouder in omvang toe (+23%). Landelijk neemt het aantal jarige vakantiegangers ook af, maar het aantal door deze groep ondernomen vakanties ligt nog wel boven het niveau van xi Grafiek 15 Ontwikkeling aantal binnenlandse vakanties in Drenthe naar leeftijd - 3-jaarsgemiddelden (index 2004 = 100) (index 2004 = 100) jaar 6-14 jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65+ jaar Bron: NBTC-NIPO, Continu Vakantie Onderzoek (CVO), , Grafiek 16 Ontwikkeling aantal binnenlandse vakanties in Nederland naar leeftijd - 3-jaarsgemiddelden (index 2004 = 100) (index 2004 = 100) jaar 6-14 jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65+ jaar Bron: NBTC-NIPO, Continu Vakantie Onderzoek (CVO), ,

27 Gezinssituatie Grafiek 17 Profiel'binnenlandse'vakan0eganger'in'Drenthe'vergeleken' met'nederland'op'basis'van'gezinssitua0e'' (gemiddelde'2011>2013)' 2Cpersoons#huishoudens#(35+#jaar)# 42%# 46%# 2Cpersoons#huishoudens#(t/m#34#jaar)# Gezinnen#met#kinderen#(13#C#17#jaar)# Gezinnen#met#kinderen#(6#C#12#jaar)# Gezinnen#met#kinderen#(0#C#5#jaar)# Eenpersoonshuishoudens#(35+#jaar)# Eenpersoonshuishoudens#(t/m#34#jaar)# 4%# 4%# 4%# 7%# 3%# 6%# 2%# 2%# 17%# 16%# 19%# 28%# 0%# 10%# 20%# 30%# 40%# 50%# Drenthe# Nederland# Bron: NBTC-NIPO, Continu Vakantieonderzoek (CVO), , Grafiek 17 laat zien dat in Drenthe het meest bezocht wordt door Nederlanders uit een tweepersoonshuishouden van 35 jaar of ouder. Het aandeel van deze groep is in Drenthe iets kleiner dan gemiddeld in Nederland. Opvallend is het grote aandeel gezinnen met jonge kinderen. Achtentwintig procent van de vakantiegangers maakt deel uit van een gezin met kinderen van 0-5 jaar, landelijk ligt dit op 19%. Groepsgrootte Nederlandse vakantiegangers bezochten Drenthe in 2013 met gemiddeld 4,2 personen. Dit is significant meer dan de 3,8 personen waar een gemiddeld binnenlands reisgezelschap uit bestaat. xi De gemiddelde groepsgrootte is in Drenthe significant groter dan gemiddeld in Nederland. Drie van de tien (30%) binnenlandse toeristische vakantiegangers in Drenthe zijn met zijn tweeën op vakantie. Dit is significant minder dan het gemiddelde voor Nederland (41%). Drenthe wordt daarentegen weer vaker bezocht door gezelschappen van vier personen. Ook de groepen van zes personen of meer kiezen relatief vaak voor Drenthe als vakantiebestemming. 27

28 Grafiek 18a en 18b Aantal personen in reisgezelschap Drenthe Nederland 16% 2% 14% 3% 4% 30% 2% 5% 8% 7% 41% 7% 11% 18% 22% 10% 1 persoon 2 personen 3 personen 4 personen 5 personen 6 personen 7 personen > 7 personen Bron: NBTC-NIPO, Continu Vakantieonderzoek (CVO) 2013, De grafieken 19a (Drenthe) en 19b (Nederland) laten voor de periode de ontwikkeling van het aantal binnenlandse toeristische vakanties naar de grootte van het reisgezelschap zien. In Drenthe is een duidelijke stijging (+25%) van het aantal vakanties dat in een gezelschap van twee personen wordt ondernomen te zien. De stijging is wel minder sterk dan gemiddeld in Nederland (+37%). xi Grafiek 19a 450$ 400$ 350$ 300$ 250$ 200$ 150$ 100$ 50$ 0$ Ontwikkeling*aantal*binnenlandse*toeris1sche*vakan1es*in* Drenthe*naar*groo6e*reisgezelschap*2004<2013*(x*1.000)** <*3*jaarsgemiddelden* 2004$ 2005$ 2006$ 2007$ 2008$ 2009$ 2010$ 2011$ 2012$ 2013$ Alleen$ 3$personen$ 5$personen$ 2$personen$ 4$personen$ 6$personen$of$meer$ Bron: NBTC-NIPO, Continu Vakantieonderzoek (CVO) 2013,

29 Grafiek 19b 6.000$ Ontwikkeling*aantal*binnenlandse*toeris1sche*vakan1es*in* Nederland*naar*groo6e*reisgezelschap*2004<2013*(x*1.000)** <*3*jaarsgemiddelden* 5.000$ 4.000$ 3.000$ 2.000$ 1.000$ 0$ 2004$ 2005$ 2006$ 2007$ 2008$ 2009$ 2010$ 2011$ 2012$ 2013$ Alleen$ 3$personen$ 5$personen$ 2$personen$ 4$personen$ 6$personen$of$meer$ Bron: NBTC-NIPO, Continu Vakantieonderzoek (CVO) 2013, Het aantal personen dat met zijn drieën op vakantie gaat is zowel in Nederland als in Drenthe toegenomen. De stijging in Drenthe is echter aanzienlijk groter (+93%) dan gemiddeld in Nederland (+35%). In Drenthe stijgt tegen de landelijke trend in het aantal vakantiegangers dat met vier of met zes of meer personen op vakantie is. Het aantal binnenlandse toeristische vakantiegangers dat met zijn vieren op vakantie ging is in 2013 zowel in Drenthe als in Nederland licht afgenomen (-2%) ten opzichte van In de periode groeide de groep die in een gezelschap van vier personen op vakantie ging juist sterk in Drenthe (+30%). Landelijk was er in dezelfde periode slechts sprake van een groei van 1%. Landelijk neemt het vakanties door groepen van zes of meer personen gestaag af af; -15% in de periode In Drenthe is er, over deze hele periode gezien, juist sprake van een stijging van 4%. Daarbij moet wel opgemerkt worden dat laatste twee jaar ook in Drenthe het aantal vakanties met een gezelschap van zes of meer personen is afgenomen. xi Herkomst Drenthe wordt het meest bezocht door toeristische vakantiegangers uit Zuid- Holland; gemiddeld kwam - in de periode % van de binnenlandse vakantiegangers uit deze provincie. Zuid-Holland is ook de provincie met de meeste inwoners; 21% van de Nederlanders woont in deze provincie. Na Zuid-Holland zijn Noord-Holland (16%), Gelderland (12%) en Overijssel (10%) de belangrijkste herkomstprovincies van vakantiegangers in Drenthe. xi 29