Voedingsadvies bij hypoglycemisch syndroom

Transcriptie

1 Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Dienst kwaliteit info@jessazh.be Tel: Voedingsadvies bij hypoglycemisch syndroom Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke zetel: Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt versie juli 2012 (Object-ID )

2 Welkom In deze brochure vindt u meer informatie over het hypoglycemisch syndroom dat voorkomt bij mensen die regelmatig een te lage bloedsuiker of hypoglycemie hebben. Symptomen hiervan zijn: vermoeidheid, concentratiestoornissen, trillen, transpireren, hoofdpijn, Duizeligheid, geeuwen (honger). Hypoglycemie betekent letterlijk een te lage bloedsuikerspiegel. De bloedsuikerspiegel is een uitdrukking waarmee de hoeveelheid suiker in het bloed wordt aangeduid. De bloedsuikerspiegel hoort binnen bepaalde waarden te blijven. Duikt de bloedsuikerspiegel onder de laagste normale waarde dan spreekt men van hypoglycemie. Indien u na het lezen van deze brochure nog vragen heeft of extra informatie wenst, kan u steeds terecht bij de dieetafdeling. 1

3 2

4 Inhoud 1. Voedingsadviezen bij hypoglycemisch syndroom p Voldoende voedingsvezels? p Wat zijn vezels of voedingsvezels? p Voordelen bij gebruik van voedingsvezels p In welke voedingsmiddelen vindt u vezels? p Hoe uw voeding veranderen in een vezelrijke voeding? p De voedingsdriehoek p Beweging p Water p Graanprodukten en aardappelen p Groenten p Fruit p Melk en melkprodukten p Vlees, vis eieren en vervangprodukten p Smeer en bereidingsvet p Belangrijke weetjes p Contactgegevens p. 14 3

5 1. Voedingsadviezen bij hypoglycemisch syndroom Een voeding met zo weinig mogelijk suiker of suikerrijke produkten. De inname van koolhydraten over de dag verdelen. De voeding moet voldoende voedingsvezels bevatten. Koolhydraten omvatten alle vormen van suikers. De groep van koolhydraten kunnen we opsplitsen in 2 kleinere groepen, namelijk snelle of enkelvoudige suikers en trage of samengestelde suikers. Snelle suikers of enkelvoudige suikers zijn de slechte suikers. U herkent ze aan hun zoete smaak. Zoals het woord het zegt, worden deze suikers snel opgenomen in het bloed. Ze lokken een te hoge insulineproduktie uit met als gevolg de kenmerken van het hypoglycemisch syndroom. Voorbeelden van snelle suikers zijn witte suiker, bruine suiker, snoep, koek, gebak, chocolade, Trage of meervoudige suikers zijn de goede suikers. Ze smaken niet zoet. Deze suikers worden traag opgenomen in het bloed. Ze lokken een normale insulineproduktie uit met als gevolg een normale bloedsuiker. Voorbeelden van trage suikers zijn brood, aardappelen, rijst, Belangrijk hierbij is wel dat de inname van deze trage suikers over de dag verdeeld is. U kan beter 6 maal per dag eten, namelijk ontbijt, middag- en avondmaal en 2 tot 3 gezonde tussendoortjes zoals een stuk fruit of een mager (ongesuikerd) melkprodukt. Op deze manier vindt de aanvoer van koolhydraten wat gelijkmatiger plaats en zal minder snel een lage bloedsuiker ontstaan. Sla geen maaltijden over en eet op regelmatige tijdstippen. 4

6 2. Voldoende voedingsvezels 2.1. Wat zijn vezels of voedingsvezels? Voedingsvezels zijn delen van planten die niet verteerd worden. Alle plantaardige voedingsmiddelen bevatten in hun oorspronkelijke vorm vezels, maar deze kunnen verloren gaan tijdens de bewerking of verwerking (bv. Brood: bij het uitmalen van graan worden de vezels verwijderd; wit brood bevat dus nog weinig vezels) Voordelen bij gebruik van voedingsvezels Vezels vindt u vooral terug in voedingsmiddelen rijk aan trage suikers. De vezels gaan zorgen voor nog een tragere opname van de suiker in het bloed. Daarnaast bieden vezels nog andere voordelen : vezels blijven langer in de maag en zorgen bijgevolg voor een beter verzadigingsgevoel; vezels voorkomen door hun watervasthoudende eigenschappen diarree; vezels zorgen voor een grotere hoeveelheid zachte stoelgang; vezels zouden het risico op bepaalde kankers verminderen (o.a. dikke darmkanker); vezels verminderen het risico op hart- en vaatziekten (gunstige invloed op cholesterolgehalte); vezels zijn een hulp indien u wil vermageren. 5

7 2.3. In welke voedingsmiddelen vindt u vezels Vezels komen voor in plantaardige voedingsmiddelen: aardappelen, groenten, peulvruchten, fruit, noten, bruine broodsoorten, volkoren graanprodukten zoals rijst en bruine deegwaren Hoe uw voeding veranderen in een vezelrijke voeding Als basis voor de gezonde voeding wordt de voedingsdriehoek gebruikt. De voedingsdriehoek bestaat uit 7 groepen die elk hun aandeel leveren in de samenstelling van een gezonde dagvoeding. Enkel het topje of de restgroep van de driehoek is niet noodzakelijk. De restgroep bevat veel voedingsmiddelen die een negatieve invloed hebben op het hypoglycemisch syndroom. Deze voedingsmiddelen zijn zoetigheden, snoepjes, suikerrijke dranken (frisdranken, enz.), alcohol, 3. De voedingsdriehoek Elke groep moet dagelijks en gevarieerd aan bod komen en dit volgens de aangegeven verhouding. De grootte van de voedingsmiddelengroep toont dus ook de ideale portieverhouding tussen de groepen aan. Respecteer de verhoudingen van de voedingsdriehoek. Hierna volgt een korte omschrijving van de voedingsdriehoek in het kader van het hypoglycemisch syndroom. 6

8 7

9 3.1. Beweging Regelmatig bewegen is gezond. Sport zorgt voor ontspanning, een gezond gewicht en een goede suikerregeling in het bloed. Kinderen moeten per dag 60 minuten bewegen, volwassenen 30 minuten. Aanraders zijn fietsen, stevig doorstappen, traplopen, zwemmen, dansen en balsporten Water Ons lichaam bestaat voor meer dan de helft uit vocht. Water of vocht is onmisbaar voor ons lichaam. In normale omstandigheden moet u dagelijks minstens 1.5 liter water drinken. Dranken die ook tot de watergroep behoren zijn koffie, thee en bouillon. Bij een vezelrijke voeding is het raadzaam om voldoende water te drinken. Op die manier haalt u het meeste voordeel uit een vezelrijke voeding. Goede keuze Water, spuitwater, koffie, thee. Met mate light frisdranken gebruiken zoals cola light, limonade light, (max 2 glazen per dag). Minder goede keuze Alle soorten fruitsap. Frisdranken en gesuikerde dranken (fruitsap met voldoende pulp kan af en toe in een kleine hoeveelheid indien dit gecombineerd wordt bij de maaltijd) Graanprodukten en aardappelen Graanprodukten en aardappelen leveren trage of meervoudige suikers. Deze groep bevat aardappelen en alle soorten graanprodukten zoals brood, beschuit, ontbijtgranen, rijst en deegwaren. In een vezelrijke voeding krijgen volkoren produkten de voorkeur. Zij bevatten meer voedingsvezels, vitamines en mineralen dan de meer geraffineerde witte soorten. Hoeveel aardappelen en graanprodukten er per dag mogen gegeten worden, hangt af van de lichamelijke activiteit, leeftijd en geslacht. 8

10 Goede keuze Volkoren of bruin brood, meergranen brood, roggebrood, volkoren of meergranen beschuiten, volkoren pasta, volkoren ontbijtgranen, muesli Minder goede keuze Wit brood, witte beschuiten, fantasiebrood zoals melkbrood, kramiek, krentenbrood, suikerbrood Boterkoeken, croissants, gevulde koeken, kant- en klare flensjes, pannenkoeken en wafels Groenten Groenten leveren meervoudige en enkelvoudige koolhydraten, voedingsvezels, mineralen en vitamines. Omdat niet alle groenten dezelfde vitamines en mineralen bevatten is afwisseling heel belangrijk. Groenten eet u nooit genoeg. In totaal zouden we minimum 300 gr groenten per dag moeten eten. Deze hoeveelheid kan worden gespreid over de verschillende maaltijden. De warme maaltijd zou steeds een ruime portie groenten moeten bevatten. De 2de broodmaaltijd kan aangevuld worden met een ruime portie rauwkost. Alle soorten Goede keuze Minder goede keuze Vermijd kant en klare groenten Groenten met sauzen 3.5. Fruit Fruit levert net zoals groenten koolhydraten (enkelvoudige), voedingsvezels, vitamines en mineralen. Groenten en fruit onderscheiden zich van elkaar door de aanwezigheid van verschillende soorten en hoeveelheden voedingsstoffen. Daarom moeten we dagelijks zowel groenten als fruit eten. Fruit kan als tussendoortje of snack, als broodbeleg en als dessert gegeten worden. Gebruik liever vers fruit dan blikfruit of gedroogd fruit. Eet 2 tot 3 stuks fruit per dag. 9

11 Goede keuze Alle soorten fruit Gebruik dagelijks 2 tot 3 stukken fruit gespreid over de dag. Minder goede keuze Fruit op siroop Gedroogd fruit 3.6. Melk en melkprodukten Melkprodukten zijn een zeer belangrijke bron van calcium, eiwit en vitamines van de B-groep. Calcium is een essentiële voedingsstof die bijdraagt tot de opbouw en het onderhoud van sterke botten. Halfvolle en magere produkten krijgen de voorkeur. Elke dag een hoeveelheid van 1 tot 2 sneden kaas en 2 melkprodukten zoals een glas halfvolle of magere melk, magere ongesuikerde yoghurt of magere ongesuikerde platte kaas, vormen een minimum om aan onze calciumbehoefte te voldoen. Goede keuze Magere, kwartvolle of halfvolle melk, karnemelk, magere (ongesuikerde) yoghurt, magere (ongesuikerde) platte kaas. Light room of sojaroom kunnen uitzonderlijk gebruikt worden. Minder goede keuze Volle melk, volle yoghurt, volle chocolademelk, koffieroom, room Vlees, vis eieren en vervangprodukten Deze voedingsmiddelengroep heeft geen invloed op het hypoglycemisch syndroom. In een gezonde voeding wordt aangeraden om binnen deze groep de voorkeur te geven aan de vetarme soorten. Vlees, vis, eieren en vervangprodukten zijn een bron van eiwitten, vitamines en mineralen zoals ijzer. Vervangprodukten van vlees zijn onder andere sojaprodukten, peulvruchten en noten. 10

12 Goede keuze Geef de voorkeur aan mager vlees. Magere vleeswaren: Filet d anvers, filet d Alsace, magere casselerib, paarden en runderrookvlees, ontvette ham. Filet americain natuur, mager gebraad. Rosbief, kalf- en varkensgebraad. Kippenwit, kip- en kalkoenham, kip in gelei. Mager vlees: Paardenvlees, mager kalfs-, lamsrund- en varkensvlees in gekookte, geroosterde of gebraden vorm zoals biefstuk, lapjes, gebraad, zeer mager stoofvlees, niet bereide americain, gehakte biefstuk, haas, konijn, ree. Kalkoen en kip, struisvogel, gevogelte ontdaan van vel: eendenfilet, fazant, patrijs, wilde eend. Vleesvervangers: seitan, quorn en tofu. Minder goede keuze Vermijd vet vlees. Vette vleeswaren: Cornedbeef, bacon, gerookte en gewone gekookte hesp, gerookte tong, kipkap, leverpastei, spek. Worstsoorten: bloedworst, salami, rookworst, boterhamworsten. Kant en klare vleessalades. Kippenlever, gevogeltepastei. Vet vlees: Gemiddeld vet en vet lams-, rund-, schapen- en varkensvlees zoals gewoon stoofvlees, soepvlees, spieringkotelet, vet gebraad, gehakt en worstsoorten, spek, vleessalades, vleeskroketten, gepaneerde vleesgerechten. Orgaanvlees: lever, nier, tong, hersenen, zwezerik, beenmerg. Gevogelte en kip: vel en vette delen van kip en kalkoen, eend, gans, soepkip, ganzen- en kippenlever. 11

13 Goede keuze Vette en magere vis (probeer 2 maal per week vis te gebruiken) Magere vis: baars, forel, geep, griet, kabeljauw, pieterman, pladijs, poon, rog, schar, schelvis, snoek, staartvis, tong, tarbot, tonijn, wijting. Minder goede keuze Vis: Vermijd kant- en klare vis-gerechten, gekochte gebakken vis, vissalades, visconserven in vette sauzen Halfvette vis: forel, heilbot, tonijn en zalmforel Vette vis: haring, makreel, paling, sardienen, zalm 3.8. Smeer en bereidingsvet Ook deze voedingsmiddelengroep heeft geen invloed op het hypoglycemisch syndroom. In een gezonde voeding is het wel raadzaam om binnen deze groep de juiste soorten te kiezen. Smeer- en bereidingsvet levert ons in de eerste plaats energie. Daarnaast zijn ze van belang voor hun aanbreng aan essentiële vetzuren en vetoplosbare vitamines. Onder smeer- en bereidingsvet verstaat men minarines, margarines en oliën. Een mespuntje smeervet op de boterham en 1 eetlepel bereidingsvet per persoon voor de warme maaltijd zijn meer dan voldoende omdat voedingsmiddelen uit de andere groepen ook al behoorlijk wat vetten leveren. 12

14 Goede keuze Plantaardige dieetmargarines of minarines die zacht blijven in de koelkast. Dit zijn vetstoffen met een laag gehalte aan verzadigde of slechte vetten vb Becel, vitelma, alpro. Olie zoals olijfolie, slaolie, arachideolie, saffloer-, zonnebloem-, soja- en maïsolie. Minder goede keuze Natuurboter (zoals melkerijboter en hoeveboter), halfvolle boter. Gewone margarines of margarines die hard blijven in de koelkast. Gewoon bak- en braadvet. Hard (plantaardig) frituurvet Voor frituren: arachide-, olijf- en frituurolie (frituur max 1 maal per 7 dagen). 4. Belangrijke weetjes Volgende punten zijn dus van belang: Eet op regelmatige tijdstippen. Sla geen maaltijden over. Respecteer de verhoudingen van de voedingsdriehoek. Maak gebruik van 3 hoofdmaaltijden en 2 tot 3 gezonde tussendoortjes. Let op je gewicht. Drink voldoende 1,5 liter vocht is noodzakelijk. Neem voldoende lichaamsbeweging. 13

15 5. Contactgegevens Heeft u vragen of suggesties, dan kan u terecht bij de dieetafdeling. Afsprakenbalie Tel: Diëtisten Campus Virga Jesse Raadpleging, tel: Dieetafdeling, tel: Diëtisten Campus Salvator Raadpleging, tel: Dieetafdeling, tel: Diëtiste Campus St.-Ursula Tel: (op dinsdag, woensdag en donderdag) 14

16 15

17 Persoonlijke notities 16