Opleiding Duurzaam Gebouw: Buitenschrijnwerk: hoe kiezen?

Transcriptie

1 Opleiding Duurzaam Gebouw: Buitenschrijnwerk: hoe kiezen? Leefmilieu Brussel DUURZAME KEUZE VAN EEN NIEUW RAAM BIJ RENOVATIE EN NIEUWBOUW Inleiding tot het thema Frederic LUYCKX, architect & onderzoeker

2 Doelstelling van de presentatie Stilstaan bij de uitdagingen, de aanpak en de oplossingen die verband houden met de duurzame keuze van een nieuw raam in renovatieen nieuwbouwprojecten om de milieu- en gezondheidsimpact ervan te beperken. 2

3 Plan van de uiteenzetting 1. Uitdagingen 2. Aanpak 3. Doelstellingen 4. Indicatoren 5. Te onthouden van de uiteenzetting 3

4 1. Uitdagingen Een nieuw raam kiezen Impact op het leefmilieu Impact op de gezondheid van de mensen in het gebouw Voorbeeldgebouw Drogisterij, Lage-energierenovatie van een eengezinswoning, Nieuwe houten ramen Indien slechte keuze, Esthetische problemen Gezondheidsproblemen Snelle beschadiging waardoor het raam sneller vervangen moet worden! 1. Het materiaal moet afgestemd zijn op de PLAATS en op het GEBRUIK! 2. Beoordeling van de ecologische waarde van een raam. 4

5 2. Aanpak 2.1 Kies een materiaal dat aangepast is aan de behoeften, aan de belasting 2.2 Kies een raam met een lage milieu-impact 2.3 Beperk de emissies van verontreinigende stoffen die schadelijk zijn voor de gezondheid 2.4 Kies een materiaal dat gedemonteerd, hergebruikt en gerecycleerd kan worden op het einde van de levenscyclus 5

6 2. Aanpak 2.1 Kies een materiaal dat aangepast is aan de behoeften, aan de belasting Kies volgens gebruik, belasting en bestemming Houd rekening met de prestaties die van het raam worden verwacht Bestandheid tegen weersinvloeden Vereist onderhoud en onderhoudsfrequentie Akoestische prestatie Thermische prestatie Visueel comfort Levensduur... Voorbeeldgebouw Dwarsstraat, Nieuwe ramen in hout/aluminium Het profiel beschermt het houten raam: Langere levensduur van de ramen Gebruik van inheems hout Beperkt onderhoud 6

7 2. Aanpak 2.2 Kies een raam met een lage milieu-impact Denk aan duurzaamheid Houd rekening met de energie-impact van de productie de geografische herkomst van de ramen (grondstof, fabriek, ) de mogelijkheden voor herstelling die het materiaal biedt de samenstelling van het raam: grondstof, percentage gerecycleerd materiaal,... Recycleerbaarheid: scheidbaarheid van lagen Raam in hout/aluminium, Het profiel is zo samengesteld dat de onderdelen op het einde van de levenscyclus kunnen worden gescheiden, Bron: ceraa asbl Ramen in polyurethaan, Bij dit profiel kunnen de onderdelen niet makkelijk worden gescheiden op het einde van de levenscyclus Bron: 7

8 2. Aanpak 2.3 Beperk de emissies van verontreinigende stoffen die schadelijk zijn voor de gezondheid Vermijd de keuze voor ramen in pvc Beperk de gezondheidsimpact van insecten- en schimmelwerende beschermingsproducten voor houten ramen Kies een houtsoort van een aangepaste duurzaamheidsklasse (I of II) Voorbeelden van hout: eik, kastanje en lork Bronnen: en Voorzie een efficiënte afvoer van het hemelwater op het raam (afvoerkanalen,, waterhol,...) Behandeling in de massa in de fabriek Gebruik lazuurbeits of dispersieverf met natuurlijke harsen 8

9 2. Aanpak 2.4 Kies een materiaal dat gedemonteerd, hergebruikt en gerecycleerd kan worden op het einde van de levenscyclus Vermijd verbranding en systematisch storten Potentiële bron van nieuwe materialen Houd bij de keuze rekening met de levensduur van het raam het potentieel - voor demontage; - voor hergebruik; - voor recyclage van de materialen. vermijd composietmaterialen Cf. algemene balans Richt u tot gespecialiseerde ondernemingen Voorbeeldgebouw Zeepziederij Heymans, Nieuwe houten ramen 9

10 2. Aanpak 2.4 Kies een materiaal dat gedemonteerd, hergebruikt en gerecycleerd kan worden op het einde van de levenscyclus Er bestaan circuits voor recyclage, revisie, Hout: Recyclage op grote schaal Controle op aanwezigheid van behandelings- of beschermingsproducten, en op het type ervan (op basis van zware metalen, ) Materiaal kan nog worden gebruikt in de productiecircuits van afgeleide houtproducten (isolatieplaten, bouwplaten, pellets). Aluminium: Pvc: Materiaal voor meer dan 90% recycleerbaar Vereist 10 keer minder energie dan eerste productie Het verbruik van grondstoffen neemt af Moeilijk te recycleren door onderdelen en additieven Op dit moment wordt slechts 3 tot 5% van het gebruikte pvc in de EU echt gerecycleerd. (Opmerking: het circuit is in volle ontwikkeling, wat een gunstigere milieubalans geeft). 10

11 3. Doelstellingen Regelgevende basis en goede praktijk Kies een materiaal voor de ramen dat aangepast is aan het gebruik en de plaats: Kies een materiaal waarvan de sterkte en het gevraagde onderhoudsniveau overeenkomen met het gebruik en de leefwijze van de bezetters van het gebouw Houd rekening met de stedenbouwkundige verordeningen (BBP, GemSV, enz.) BWRO (Brussels Wetboek van Ruimtelijke Ordening) Handelingen en werken die een wijziging van het uitzicht van het bouwwerk of het gebruik van andere materialen meebrengen, zijn gebonden aan een SV. Indien het uitzicht niet wordt gewijzigd, geen SV (behoud van oorspronkelijke indeling, identieke materialen, ) GSV De bewoonbare lokalen moeten natuurlijk verlicht zijn (behalve de keuken). De netto verlichte oppervlakte (NVO) moet minstens 1/5 (of 20%) van de vloeroppervlakte beslaan GemSV / ZGemSV Aanbevelingen die verband houden met de interventies aan niet-beschermde gebouwen (en aan hun ramen) EPB EPB-ordonnantie maakt toepassing van de ventilatienorm verplicht (NBN D50-001). 11

12 3. Doelstellingen Aanbevolen minimum Kies een materiaal met een gunstige milieubalans: Overweeg de recuperatie van materialen (oude ramen) Kies materialen met een lage milieu-impact en een ecolabel of andere classificatietools Voor houten ramen kiest men bij voorkeur producten met het FSClabel (Forest Stewardship Council) of het PEFC-label (Programme for the Endorsment of Forest Certification Schemes) Kies een materiaal op basis van de mogelijkheden voor herstelling die het biedt Kies bij voorkeur materialen waarvoor er recyclagecircuits bestaan Vermijd composietmaterialen of onomkeerbare bevestigingstechnieken, om het recyclagepotentieel niet in het gedrang te brengen 12

13 3. Doelstellingen Optimum Kies ramen in een materiaal dat voldoet aan de gezondheidsdoelstellingen, met een gunstige milieubalans en dat geschikt is voor het gebruik en de plaats, zodat een lange levensduur mogelijk is: Kies ramen op basis van een hernieuwbare grondstof of die voor een groot deel uit gerecycleerde materialen bestaan. Kies voor een zero-emissiemateriaal: gebruik geen ramen die een grote bron van binnenluchtverontreiniging zijn door vluchtige organische stoffen Geef de voorkeur aan natuurlijke beschermende behandelingen, zoals harde oliën en was. Kies bij voorkeur hout dat geen of weinig behandeling en onderhoud vereist. Bij schrijnwerk dat hout en aluminium combineert, is geen oppervlaktebehandeling nodig en is het onderhoud beperkt. Het gekozen hout mag minder goed bestand zijn tegen weersomstandigheden (dus lokaler / minder behandeling, enz.) Voorbeeldgebouw Brouwerijstraat, Nieuwe ramen in hout/aluminium 13

14 4. Indicatoren Thermische transmissiecoëfficiënt U Thermisch comfort van de wanden Akoestisch comfort: Geluidsniveau in het lokaal Eenheid Beglazing Profiel W/m².K x x d x x db x x In/exfiltratieverliezen: Infiltratiedebiet Visueel comfort: Verlichtingsgraad in het lokaal Coëfficiënt van de zonnetransmissie g Coëfficiënt van de lichttransmissie Tl Index voor geluidsvermindering Rw + Ctr m³/h lux x % x % x db x x + aansluiting op de muur 14

15 Interessante tools, internetsites, enz.: SIMON Francy, Jean-Marie HAUGLUSTAINE, La fenêtre et la gestion de l énergie Guide pratique pour les architectes, 2001, te downloaden op de website van de Waalse Administratie voor Energie Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB), TV 188, Brussel, juni Websites NIBE (Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie), Fair Timber: vzw die duurzaam bosbeheer ondersteunt, Houtinfobois: informatiemiddel over het in België verwerkte hout en zijn toepassingen, gecreëerd door de zagerijen en aanverwante nijverheden, Bois et habitat: vzw voor de promotie van de houtbouw, Belgian Woodforum: gecreëerd op initiatief van de Belgische houtsector, uitgever van het vakblad Les courriers du bois, 15

16 Referentie Gids duurzame gebouwen: G_MAT00 Duurzaam materiaalgebruik G_MAT01 De levenscyclus van materialen: analyse, informatiebronnen en keuzehulpmiddelen G_MAT07 Duurzame keuze van raamkaders 16

17 5. Te onthouden van de uiteenzetting Bij de plaatsing van een nieuw raam, kies voor de ramen een materiaal dat aangepast is aan de behoeften, aan de belasting Kies een materiaal met een lage milieu-impact Kies een materiaal met een lage gezondheidsimpact Beperk de emissies van verontreinigende stoffen die schadelijk zijn voor de gezondheid Kies een materiaal dat gedemonteerd, hergebruikt en gerecycleerd kan worden op het einde van de levenscyclus 17

18 Contact Frederic LUYCKX architect onderzoeker Gegevens : +32(0) frederic.luyckx@ceraa.be 18