Verkennend bodemonderzoek Conform NEN-5740 en NEN-5707

Transcriptie

1 kwaliteitswaarborg Verkennend bodemonderzoek Conform NEN-574 en NEN-577 Locatie Daalhuizerweg Velp (Gld) Kadastraal gemeente Velp (Gld) Sectie F, nr Opdrachtgever : Vivare Projecten B.V. Westervoortsedijk AT Arnhem Datum : 26 november 28 Documentnummer : ME Opgesteld door : ir. J.C. Boshoven-Veerman Projectleider : ing. J.A.C. Poppe Gezien : BOOT organiserend ingenieursburo Postbus AD Elst (Gld) Tel: Tel: bodembeheer SIKB 21/218

2 Titelpagina Onderzoekslocatie: Opdrachtgever: Contactpersoon: Daalhuizerweg Velp (Gld) Vivare Projecten B.V. Westervoortsedijk AT Arnhem tel : fax : mevrouw I. van Bodegraven Uitgevoerd door: Contactpersoon: BOOT organiserend ingenieursburo Postbus AD Elst (Gld) tel : fax : Certificaatnummer BRL SIKB 2: VB-7 ing. J.A.C. Poppe Soort onderzoek: Verkennend bodemonderzoek inclusief asbest Data veldwerk: , en Veldwerk door: J.H.J. Janssen van Doorn E. Mendel 21/218 Het procescertificaat van BOOT organiserend ingenieursburo en het hierbij behorende keurmerk (BRL SIKB 2) zijn van toepassing op de activiteiten inzake het milieukundig veldwerk, inclusief de daarbij behorende veldwerkregistratie, en de overdracht van de monsters aan een erkend laboratorium of de opdrachtgever. Om de onafhankelijkheid van het onderzoek te waarborgen, verklaart BOOT organiserend ingenieursburo op geen enkele wijze gelieerd te zijn aan de te onderzoeken locatie, zowel in juridische, financiële of personele sfeer. documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 24 november 28 pagina 1 van 18

3 Samenvatting Dit rapport beschrijft een verkennend bodemonderzoek (inclusief asbest) dat is uitgevoerd in opdracht van Vivare Projecten B.V. op het perceel aan de Daalhuizerweg in Velp (Gld). Hypothese en resultaten: Deellocatie Strategie 1 Resultaten 2 grond grondwater A Gehele locatie ONV NEN574 pb**, ba*, cu*,hg*, ONV NEN577 zn*, PAK* n.o. B Trafogebouw VEP NEN574 - n.o. 1) ONV VEP n.o. 2) : onverdacht : verdacht plaatselijke bodembelasting : niet onderzocht in verband met voorkomen op diepte groter dan 5 m-mv Ba= barium, Cd=cadmium, Cu=koper, Hg=kwik, Pb=lood, Zn=zink, PAK=polycyclische aromatische koolwaterstoffen, (zie ook bijlage III) - : <= AW2 grond /detectiegrens * : > AW2 grond ** : >tussenwaarde grond ½(AW2 grond+interventiewaarde) *** : >Interventiewaarde grond Conclusies en aanbevelingen: Verkennend bodemonderzoek NEN574 Deellocatie A onverdachte terreindelen Ter plaatse is lood in een mengmonster van de bovengrond in een sterk verhoogd gehalte boven de interventiewaarde aangetroffen. In het aanvullende onderzoek zijn hooguit gehalten vastgesteld die de tussenwaarde overschrijding, maar niet afwijken van de door de gemeente Rheden gebruikte bodemkwaliteitskaart (gemeentelijke achtergrondwaarde, niet zijnde AW2). In de bovengrond grond ter plekke overschrijden tevens de concentraties barium, koper, zink en PAK de achtergrondwaarde (AW2). In de ondergrond overschrijden de concentraties lood, kwik, zink en PAK de achtergrondwaarde (AW2). Deellocatie B - transformatorgebouw In de grond ter plekke zijn geen van de onderzochte stoffen met verhoogde concentraties ten opzichte van de achtergrondwaarde grond aangetroffen. De aanwezigheid van de transformator heeft niet geleid tot verontreiniging van de bodem ter plaatse. Verkennend bodemonderzoek NEN577 Gehele locatie Tijdens het onderzoek zijn van de meest verdachte bodemlagen (bovengrond) twee mengmonsters samengesteld. In de grond ter plaatse is zowel zintuiglijk als analytisch geen asbest aangetroffen. documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 24 november 28 pagina 2 van 18

4 Resumé Samenvattend kan worden geconcludeerd dat de resultaten van het verkennend bodemonderzoek wijzen op een lichte tot matige bodemverontreiniging met metalen en PAK. Op de locatie is geen asbest aangetoond. Er kan worden geconcludeerd dat de kwaliteit van de onderzochte bodem geen belemmering vormt voor de beoogde herontwikkeling (vervangende nieuwbouw). documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 24 november 28 pagina 3 van 18

5 Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 2 Onderzoeksdefinitie Aanleiding Doelstelling Afbakening 6 3 Vooronderzoek Huidig gebruik Historisch gebruik Bodem en geohydrologie Conclusies vooronderzoek 9 4 Onderzoeksprogramma Normering Veldonderzoek Laboratoriumonderzoek 11 5 Onderzoeksresultaten Resultaten veldonderzoek Resultaten laboratorium onderzoek 14 6 Conclusies en aanbevelingen Evaluatie veldwerk Evaluatie chemische analyses Conclusies 18 Bijlagen: I II III IV V VI : Topografische ligging : Situatietekening : Beschrijving bodemopbouw : Verklaring analysepakketten, analysecertificaten : Analyse- en toetsresultaten : Verklaring referentiewaarden VROM : Gegevens historisch onderzoek documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 24 november 28 pagina 4 van 18

6 1 Inleiding In opdracht van Vivare Projecten B.V. is door BOOT organiserend ingenieursburo een verkennend bodemonderzoek uitgevoerd op het perceel aan de Daalhuizerweg in Velp (Gld). De locatie is kadastraal bekend onder gemeente Velp (Gld), sectie F, nr De onderzoeksoppervlakte heeft een grootte van circa 1,4 ha. Een overzicht van de locatie is weergegeven in bijlage I, blad 2. Het onderzoek is uitgevoerd in twee fasen, namelijk een vooronderzoek (conform NVN Leidraad bij het uitvoeren van vooronderzoek bij verkennend, oriënterend en nader onderzoek) en een verkennend bodemonderzoek (conform NEN Onderzoeksstrategie bij verkennend onderzoek - onderzoek naar de milieuhygiënische kwaliteit van bodem en grond en de NEN577 - Inspectie, monsterneming en analyse van asbest in bodem). Het veldwerk is uitgevoerd conform de BRL SIKB 2 (beoordelingsrichtlijn voor het SIKB procescertificaat voor veldwerk bij milieuhygiënisch bodemonderzoek). BOOT organiserend ingenieursburo is hiervoor gecertificeerd. De laboratorium analyses zijn (m.u.v. asbestmonsters) uitgevoerd conform de AS3 (accreditatieschema laboratorium analyses voor milieuhygiënisch bodemonderzoek). Het onderzoekstraject is schematisch weergegeven in onderstaand overzicht. Fig. 1.1: onderzoekstraject Kader Doelstelling H2. Onderzoeksdefinitie Gebruik locatie Historisch gebruik Bodemkundige gegevens (Onderzoeks)hypothese Onderzoeksstrategie H3. Vooronderzoek Scope NVN 5725 Veldwerk, bemonstering Scope BRL SIKB 2 Chemische analyse Toetsing gemeten concentraties Verontreinigingsituatie Conclusies Aanbevelingen H4. Onderzoeksprogramma H5+6. Resultaten & Conclusies Scope AS3 Scope NEN 574, en NEN 577 Met de beschreven onderzoeksinspanning wordt getracht een zo goed mogelijk beeld van de bodemkwaliteit weer te geven. Het is echter mogelijk dat niet alle relevante historische informatie naar voren komt en mede als gevolg van de steekproefsgewijze bemonstering van de bodem een aanwezige verontreiniging niet (voldoende) wordt aangetroffen. Kwalitatieve gegevens met betrekking tot grondwater en bodemsoort kunnen niet voor civieltechnische doeleinden worden gebruikt. documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 24 november 28 pagina 5 van 18

7 2 Onderzoeksdefinitie In dit hoofdstuk is het raamwerk weergegeven waarbinnen het bodemonderzoek is uitgewerkt. De volgende onderzoekskarakteristieken worden beschreven: Aanleiding onderzoek Onderzoeksdoel Afbakening 2.1 Aanleiding Aanleiding voor het onderzoek vormt de voorgenomen planontwikkeling waarbij vervangende nieuwbouw wordt gerealiseerd. In verband hiermee dient inzicht verkregen te worden in de milieukundige gesteldheid van de bodem. 2.2 Doelstelling Doel van het verkennend onderzoek is door middel van een aantal steekproeven na te gaan of er in de bodem componenten aanwezig zijn, in zodanige concentraties dat er een belemmering kan bestaan ten aanzien van het huidig en/of toekomstig gebruik, of dat er een bedreiging van de volksgezondheid kan optreden. 2.3 Afbakening De monsterneming vindt niet plaats met als doel de bepaling van de kwaliteit van eventueel af te voeren grond. Het onderzoek (analysecertificaat) geeft wel een indicatie van de kwaliteit van ontvangende bodem, in het kader van het Besluit Bodemkwaliteit. De omvang van eventueel aanwezige verontreinigingen wordt niet bepaald; er wordt slechts aangegeven of bodemverontreiniging aanwezig is en indien mogelijk, de concentraties van eventuele verontreiniging(en). documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 24 november 28 pagina 6 van 18

8 3 Vooronderzoek In dit hoofdstuk is de onderzoeksopzet gedefinieerd op basis van zowel het huidig als historisch gebruik van de onderzoekslocatie en bodemkundige informatie. De genoemde informatie is verkregen uit archiefstudie en een terreinbezoek. De opzet vormt de basis voor de te volgen monsternemingstrategie en bijbehorende toetsing. Het vooronderzoek is uitgevoerd conform NVN Leidraad bij het uitvoeren van vooronderzoek bij verkennend, oriënterend en nader onderzoek. In het vooronderzoek wordt het volgende behandeld: Huidig gebruik Historisch gebruik Bodemopbouw en geohydrologische situatie Onderzoekshypothese De benodigde informatie is op basisniveau verzameld. De onderzoekslocatie voor het vooronderzoek beslaat de aangrenzende kadastrale percelen tot maximaal 5 meter vanaf de rand van het onderzoekoppervlak op het kadastrale perceel Velp (Gld), sectie F, nr Omschrijving locatie en huidig gebruik De onderzoekslocatie is gelegen in de bebouwde kom van Velp (Gld). De X-coördinaat op de Topografische Kaart van Nederland is voor de onderzoekslocatie 194,52 en de Y-coördinaat is 445,86. De topografische ligging is weergegeven in bijlage I, blad 1. In het onderstaand overzicht zijn de relevante gegevens met betrekking tot het gebruik en de ligging van de onderzoekslocatie alsmede de begrenzing van de locatie van het vooronderzoek weergegeven. Tabel 3.1: locatiegegevens Beschrijving onderzoekslocatie Gebruik onderzoekslocatie Omgeving onderzoekslocatie (locatie vooronderzoek) Aanwezige erfverharding onderzoekslocatie Woningen met tuin aan de Ringallee nrs. 95 t/m 17, woningen met tuin aan de Bergweg 59 t/m 11, woningen met tuin aan de Van Pallandstraat 28 t/m 54, woningen met tuin aan de Daalhuizerweg 1 t/m 46, transformator-gebouw. Woningen met tuin, moestuinen en een gazon noordzijde : Ringallee met aan de overzijde woningen met tuin zuidzijde : Van Pallandstraat met aan de overzijde woningen met tuin oostzijde : Bergerweg met aan de overzijde woningen met tuin westzijde : Daalhuizerweg aan de overzijde woningen met tuin, woningen met tuin (Daalhuizerweg 48 t/m 54 en Ringallee 19 en 111) onverhard/tuin/groenstrook (1 %), bebouwing/betonvloer (4 %), klinkers/tegels (2 %), moestuin (2 %) documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 24 november 28 pagina 7 van 18

9 Een overzicht van de situatie is weergegeven in bijlage I, blad 2. De terreininspectie is d.d , direct voorafgaand aan het veldwerk, uitgevoerd. Tijdens de visuele inspectie zijn geen verdachte bronlocaties waargenomen. 3.2 Historisch gebruik Het historisch onderzoek heeft bestaan uit het raadplegen van de volgende bronnen (zie bijlage VI voor de beoordeling van de informatiebronnen): - Gemeente archief bouwvergunningen - Gemeente archief historisch bodembestand - Gemeente archief bodem In onderstaand overzicht is de verzamelde informatie weergegeven. Tabel 3.2: historische gegevens Omschrijving Bouwvergunning Historisch bodembestand Uitgevoerd bodemonderzoek Bijzonderheden Bergweg 97: rond 1969 zijn daar verschillende bijgebouwtjes met asbesthoudende materialen gebouwd. In 197 is een van deze bijgebouwtjes gesloopt. Wanneer in de achtertuin puin wordt aangetroffen dan is deze asbestverdacht. Het veldwerk dient dit uit te wijzen. In 1975 zijn met de renovatie van alle huurwoningen aan de Daalhuizerweg/ Bergweg de bergingen vervangen. Het is niet bekend of er voor 1975 asbest is gebruikt in de houten bergingen. Na 1975 heeft men ondulineplaten gebruikt als dakbedekking (niet asbesthoudend). De volgende adressen komen voor in het historisch bodembestand van de gemeente Rheden: Bergweg 76: bouwarchief 1946: bijbouwen ladderloods bij bestaande werkplaats, de werkplaats was van Klapwijk, woonachtig op 74 en deze had een loodgietersbedrijf (HW) Daalhuizerweg 23: HBO tank KIWA gesaneerd en gevuld met zand in 1994 Daalhuizerweg 48: KvK vermelding: als Hoveniersbedrijf G.J. van der Meijden Ringallee 95a: bouwarchief: bouw trafogebouw in 1976 door PGEM Schonenbergsingel 52: KvK vermelding: Fotografisch bedrijf Fa. Coloreal Er zijn geen bodemonderzoeken bekend bij de gemeente nabij en in het onderzoekgebied De achtergrondwaarden uit de bodemkwaliteitskaart zijn als volgt: Bovengrond (-1 m-mv): licht verontreinigd met kwik, lood, zink, PAK en EOX Ondergrond (1-2 m-mv): schoon documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 24 november 28 pagina 8 van 18

10 3.3 Bodem en geohydrologie De onderzoekslocatie bevindt zich op een stuwwal bestaande gestuwd fluvioglaciaal materiaal (grindig grof zand). De bodemlaag - 4 m-mv bestaat uit matig grof zand, plaatselijk licht grindhoudend. Op circa 2 m-mv bevindt zich een leemlaag. Het freatisch grondwater bevindt zich ter plaatse op een diepte van meer dan 5 meter beneden maaiveld. Het freatische grondwater stroomt middels een groot verhang in zuidelijke richting. (TNO-Dienst Grondwaterverkenningen, Grondwaterkaart van Nederland inventarisatierapport Arnhem). 3.4 Conclusies vooronderzoek Uit het vooronderzoek kan worden geconcludeerd dat ter plaatse van de onderzoekslocatie, met uitzondering van het transformatorgebouw, geen activiteiten of calamiteiten hebben plaatsgevonden welke een negatieve invloed op de milieuhygiënische bodemkwaliteit ter plaatse hebben kunnen uit oefenen. De mogelijkheid tot aantreffen van licht verhoogde achtergrondwaarden voor kwik, lood, zink en PAK vormen geen aanleiding de onderzoeksstrategie aan te passen. Derhalve wordt het onderzoek uitgevoerd volgens de strategie van een onverdachte locatie volgens de norm NEN 574. Het transformatorgebouw wordt als separate deellocatie onderzocht, conform de strategie voor een verdachte locatie met een plaatselijke bodembelasting en een duidelijke verontreinigingskern (NEN574 - VEP). Op verzoek van de opdrachtgever en in verband met mogelijke verdenking voor de aanwezigheid van asbest(toepassingen) op de onderzoekslocatie dient tevens onderzoek gedaan, te worden naar asbest in bodem, conform de onverdachte strategie uit de NEN577. Het totale te onderzoeken oppervlak beslaat 1,4 ha. Tabel 3.3: deellocaties met onderzoeksstrategie Deellocatie Strategie 1 Oppervlakte (m 2 ) Verdachte stoffen A Gehele locatie ONV (NEN574) -standaardpakket NEN574 1,4 ha ONV (NEN577) -asbest B Trafogebouw VEP (NEN574) 1 -minerale olie, PCB 1) ONV VEP : onverdacht : verdacht plaatselijke bodembelasting Een overzicht van de locatie is weergegeven in bijlage I, blad 2. documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 24 november 28 pagina 9 van 18

11 4 Onderzoeksprogramma In dit hoofdstuk is de onderzoeksstrategie voor de deellocaties verder uitgewerkt. De volgende onderwerpen worden behandeld: Normering Veldwerk Laboratoriumonderzoek 4.1 Normering Het onderzoek is uitgevoerd conform NEN Onderzoeksstrategie bij verkennend onderzoek, onderzoek naar de milieuhygiënische kwaliteit van bodem en grond. Het veldwerk is uitgevoerd conform de BRL SIKB 2 (beoordelingsrichtlijn voor het SIKB procescertificaat voor veldwerk bij milieuhygiënisch bodemonderzoek). De analyses worden, met uitzondering van de asbestanalyse, uitgevoerd door een door de Raad voor de Accreditatie erkend onderzoekslaboratorium en voldoen aan de NEN 574 en AS3 (SIKB Accreditatie Schema 3). 4.2 Veldwerk Tijdens het veldwerk uitgevoerd d.d , en zijn de volgende werkzaamheden verricht: Algemeen - een visuele beoordeling van de situatie ter plekke, mede aan de hand hiervan is de plaats van de boringen bepaald - het zintuiglijk beoordelen van het bij de boringen vrijgekomen bodemmateriaal op eventuele aanwezigheid van verontreinigingen, waaronder asbestverdacht materiaal - bemonstering van het opgeboorde bodemmateriaal - het inmeten van de bemonsteringslocaties Tabel 4.1: deellocaties met boringen en peilbuizen Deellocatie Boringen peilbuizen 1 Diep ondiep A Gehele locatie nvt 2 t/m 7 (inclusief inspectiegat asbest) B Transformatorgebouw nvt 1 26 C Aanvullend onderzoek t/m 25 (inclusief inspectiegat asbest) 1) : nvt= grondwater dieper dan 5 meter beneden maaiveld, conform NEN 574 is het grondwater niet onderzocht. documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 24 november 28 pagina 1 van 18

12 De boorlocaties zijn weergegeven in bijlage I, blad 2. Het grondwater is niet bemonsterd, vanwege het voorkomen op een diepte van meer dan 5 meter minus maaiveld. 4.3 Laboratoriumonderzoek De genomen grondmonsters zijn door het laboratorium Analytico Milieu B.V. onderzocht conform de richtlijnen uit de NEN574 en de AS3. Analytico is door de Raad voor de Accreditatie erkend voor uitvoering van de betreffende analyses. De genomen grondmonsters ten behoeve van het onderzoek naar asbest in bodem zijn door Sanitas Milieuservices onderzochte conform de richtlijnen uit de NEN577. Sanitas is door de Raad voor Accreditatie erkend voor uitvoering van de betreffende analyses. Een overzicht van de samenstelling van de verschillende grond(meng)monsters inclusief dieptes met bijbehorende chemische analyses is weergegeven in tabel 4.2. In tabel 4.3 is een overzicht gegeven van de geanalyseerde grondmonsters op asbest. De monsters aangeduid met M2.1 t/m M18.1 zijn onderzocht naar aanleiding van de verhoogde gahalten aangetoond in mengmonster MM2. De Monsters M1.1 t/m M1.6 zijn uitgevoerd naar aanleiding van de resultaten van de opsplitsing van monster MM2. Tabel 4.2: overzicht samenstelling grondmonsters en analyseparameters Dl 1 (Meng-) monster Boringnummer(s) Diepte (cm-mv) Analyse 2 A MM2 2, 3, 7, 1, 11, 13, 14, 17, A MM3 5, 8, 9, 12, 16-5 A MM4 6, 15, 19, 2, 22, 23, A MM5 3, 4, 6, 7, A MM6 1, 2, 3, 4, 5, B MM1 1, 26-5 Standaardpakket bodem (nieuw) incl. Standaardpakket bodem (nieuw) incl. Standaardpakket bodem (nieuw) incl. Standaardpakket bodem (nieuw) incl. Standaardpakket bodem (nieuw) incl. minerale olie (GC), PCB, organische stof Reden monsterselectie Bovengrond Bovengrond Bovengrond Ondergrond, zintuiglijke verontreiniging Ondergrond, zintuiglijk schoon Verdachte laag A M Lood (Pb) Opsplitsing MM2 A M Lood (Pb) Opsplitsing MM2 A M Lood (Pb) Opsplitsing MM2 A M Lood (Pb) Opsplitsing MM2 A M Lood (Pb) Opsplitsing MM2 A M Lood (Pb) Opsplitsing MM2 A M Lood (Pb) Opsplitsing MM2 documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 24 november 28 pagina 11 van 18

13 Dl 1 (Meng-) monster Boringnummer(s) Diepte (cm-mv) Analyse 2 Reden monsterselectie A M Lood (Pb) Opsplitsing MM2 A M Lood (Pb) Opsplitsing MM2 A M Lood (Pb), lutum en Aangetroffen concentratie organische stof boring 7 A M Lood (Pb), lutum en Aangetroffen concentratie organische stof boring 7 A M Lood (Pb), lutum en Aangetroffen concentratie organische stof boring 7 + verticale gradiënt A MM Lood (Pb), lutum en Aangetroffen concentratie organische stof boring 7+ verticale gradiënt A M Lood (Pb), lutum en Aangetroffen concentratie organische stof boring 7+ verticale gradiënt 1) : Deellocatie A, onverdachte terreindelen : Deellocatie B, transformatorgebouw 2) : zie bijlage III, incl. = inclusief organisch stof- en lutumgehalte Tabel 4.3: overzicht geanalyseerde grondmonsters op asbest Dl 1 Mengmonster Boringnummers (inspectiegaten) Analyse 2 Reden monsterselectie A AMM1 1, 3, 4, 8 t/m 14, 25 Asbest kwantificatie Bovengrond A AMM2 2, 5 t/m 7, 15 t/m 24 Asbest kwantificatie Bovengrond 1) : Deellocatie A, onverdachte terreindelen : Deellocatie B, transformatorgebouw documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 24 november 28 pagina 12 van 18

14 5 Onderzoeksresultaten In dit hoofdstuk worden de onderzoeksresultaten voortvloeiend uit het veldwerk gepresenteerd. De volgende onderwerpen komen aan de orde: Resultaten veldwerk Resultaten laboratoriumonderzoek 5.1 Resultaten veldwerk Bodemgesteldheid In tabel 5.1 is een overzicht van de aangetroffen bodemopbouw en de bepaalde lutum- en humusfracties weergegeven. De bodembeschrijving per boring is weergegeven in bijlage II. Tabel 5.1: bodemopbouw, humus- en lutumfractie Bodemlaag (cm-mv) Bodemtype Humusfractie (%) 1 Lutumfractie (%) 1-5 Zand matig tot zeer grof zwak siltig zwak humeus 2,2-4,2 4, - 6,5 5-2 Zand matig grof, zwak siltig,9-1,1 4, - 5,2 2-5 Zand zeer tot uiterst grof, zwak siltig, plaatselijk sporen leem en resten grind n.b. n.b. 1) n.b. : niet bepaald Zintuiglijke waarnemingen Tijdens uitvoering van de veldwerkzaamheden is op *diverse plaatsen een zintuiglijke waarneming gedaan welke wijst op een mogelijke verontreiniging. Een overzicht hiervan is weergegeven in tabel 5.3. Zintuiglijk is geen asbestverdacht materiaal aangetroffen. Tabel 5.3: zintuiglijke waarneming. Deel Boring Traject (cm-mv) Bijzonderheden locatie ¹ B 1-5 resten baksteen A volledig baksteen, resten kolengruis A sterk hout houdend A 3-5 resten baksteen, resten hout, brokken kolengruis A resten baksteen A 4-25 resten baksteen A sporen kolengruis, resten sintels A sporen kolengruis, sporen sintels A resten puin documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 24 november 28 pagina 13 van 18

15 Deel Boring Traject (cm-mv) Bijzonderheden locatie ¹ A 7-5 resten kolengruis A resten kolengruis A resten puin A resten baksteen A resten baksteen A 11-5 resten baksteen, resten glas A 13-5 resten baksteen A 14-5 sporen baksteen A 17-5 resten aardewerk, sporen baksteen A 21-5 resten baksteen A resten keien A 23-5 resten grind A 25-5 resten baksteen B resten beton A 1-25 sporen baksteen A brokken beton 1) : Deellocatie A, onverdachte terreindelen : Deellocatie B, transformatorgebouw De zintuiglijke waarneming geeft geen aanleiding de onderzoeksstrategie aan te passen. Omdat slechts lichte hoeveelheden puin, baksteen en koolgruis zijn aangetroffen zijn de betreffende grondmonsters niet separaat geanalyseerd. In de tuin van de woning aan de Bergerweg nr. 97 (boring 9) is geen puin aangetroffen. De aangetroffen bijmengingen zijn in overeenstemming met het gebruik van de onderzoekslocatie als woning met tuin. Inspectie-efficientie-asbest Voorwaarde voor het uitvoeren van een goede visuele inspectie van het bodemoppervlak (de toplaag) op asbest is dat het terrein voldoende vrij is van begroeiing en obstakels. Uitgangspunt in de NEN 577 is dat minimaal 75% van de te inspecteren toplaag vrij moet zijn van objecten, vegetatie en waterplassen. Voor 3% van het oppervlakte heeft een onbelemmerde inspectie kunnen plaatsvinden, voor 1% van het oppervlakte heeft een beperkte inspectie plaatsgevonden i.v.m. begroeiing. Het resterende deel van het terrein is verhard en/of bebouwd. De inspectie efficiëntie (gebaseerd op bedekkingsgraad, bodemsoort en compactie) voor het maaiveld bedraagt 7-9%. De efficiëntie van de inspectie op het vrijkomende bodemmateriaal uit de inspectiegaten bedraagt 1%. 5.2 Resultaten laboratorium onderzoek De analysecertificaten van het laboratorium zijn weergegeven in bijlage III, evenals een verklaring van de analysepakketten. De gemeten waarden van grond en grondwater zijn getoetst aan respectievelijk de achtergrondwaarde grond (AW2), streefwaarde grondwater en interventiewaarden, zoals gepubliceerd in de Staatscourant van 1 juli 28 en vermeld in documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 24 november 28 pagina 14 van 18

16 de circulaire Bodemsanering 26 van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer. In bijlage IV zijn de gemeten concentraties, de toetswaarden en de toetsresultaten weergegeven. In bijlage V is een toelichting gegeven op het toetsingskader. documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 24 november 28 pagina 15 van 18

17 6 Conclusies en aanbevelingen In dit hoofdstuk worden op basis van de onderzoeksresultaten conclusies getrokken en aanbevelingen gegeven. De volgende onderwerpen komen aan de orde: Evaluatie veldwerk Evaluatie chemische analyses Conclusies en aanbevelingen 6.1 Evaluatie veldwerk De bodem bestaat ter plekke van de onderzoekslocatie overwegend uit matig grof tot zeer grof zand, met een zwak humeuse toplaag. Zintuiglijke waarnemingen Tijdens uitvoering van de veldwerkzaamheden is ter plaatse van diverse boringen zintuiglijk een verontreiniging (met puin, baksteen kolengruis e.d.) aangetroffen. Gegevens grondwater Het grondwater is niet onderzocht omdat het grondwater voorkomt op een diepte groter dan 5 meter beneden maaiveld. 6.2 Evaluatie chemische analyses In tabel 6.1 zijn de verhoogde concentraties na toetsing aan de circulaire bodemsanering 26 van de geanalyseerde grondmonsters weergegeven. Bij toetsing van de grondmonsters is voor sommige stoffen de (naar de humus- en lutumfractie) gecorrigeerde achtergrondwaarde grond lager dan de detectiegrens van de chemische analyse, conform het AS3 protocol. In dat geval wordt conform bijlage B van de Regeling bodemkwaliteit de detectiegrens als achtergrondwaarde grond aangehouden. In een van de monsters van de bovengrond (MM2) is lood in een sterk verhoogde gehalte aangetroffen, hetgeen aanleiding heeft gegeven tot het uitvoeren van aanvullende onderzoeksinspanning. Uit het aanvullende onderzoek is gebleken dat ter plaatse van de achtertuin van de woning aan de Bergweg nr. 61 (boring 7) een sterk verhoogd lood gehalte aanwezig is. Om meer inzicht te krijgen in de verticale gradiënt van de verhoogde lood concentratie is een extra boring (nr. 1) uitgevoerd en zijn de afzonderlijke bodemlagen onderzocht. documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 24 november 28 pagina 16 van 18

18 Tabel 6.1: overzicht toetsresultaten grondmonsters Dl 1 (Meng-) monster Boringnummer(s) Diepte (cm-mv) B MM1 1, A MM2 2, 3, 7, 1, 11, 13, 14, 17, 18 Toetsing2-55 lood***, barium*, koper*, PAK-totaal*, zink* A MM3 5, 8, 9, 12, 16-5 barium*, lood*, PAK-totaal*, zink* A MM4 6, 15, 19, 2, 22, 23, lood*, PAK-totaal* A MM5 3, 4, 6, 7, lood*, PAK-totaal* A MM6 1, 2, 3, 4, 5, kwik*, lood*, zink* A M lood* A M lood** A M lood*** A M lood** A M lood** A M lood* A M lood** A M lood** A M lood* A M lood* A M lood* A M lood** A MM lood* A M ) : Deellocatie A, onverdachte terreindelen : Deellocatie B, transformatorgebouw 2) : PAK=polycyclische aromatische koolwaterstoffen, (zie ook bijlage III) - : <=AW2 / detectiegrens * : > AW2 ** : > Tussenwaarde, ½(AW2 + Interventiewaarde) *** : > Interventiewaarde Tabel 6.2: toetsresultaten asbest. Dl 1 (Meng-) monster Boringnummers (inspectiegaten) Diepte (cm-mv) Toetsing 2 A AMM1 1, 3, 4, 8 t/m 14, 25-5 <1,7 mg/kg ds A AMM2 2, 5 t/m 7, 15 t/m 24-5 <1, 7 mg/kg ds 1) : Deellocatie A, onverdachte terreindelen : Deellocatie B, transformatorgebouw 2) : gewogen concentraties documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 24 november 28 pagina 17 van 18

19 De overige parameters, waarop de grondmonsters zijn onderzocht, zijn niet met verhoogde concentraties ten opzichte van de achtergrondwaarde grondwaarden aangetroffen. 6.3 Conclusies Verkennend bodemonderzoek NEN574 Deellocatie A onverdachte terreindelen Ter plaatse is lood in een mengmonster van de bovengrond in een sterk verhoogd gehalte boven de interventiewaarde aangetroffen. Derhalve is een aanvullend onderzoek uitgevoerd. Uit dit aanvullende onderzoek bleek in eerste instantie dat ter plaatse van de achtertuin van de woning aan de Bergweg nr. 61, een zeer sterk verhoogd lood gehalte aanwezig is. Echter na verificatie (second opinion) en vaststellen van de verticale gradiënt van de loodconcentratie (door het plaatsen van een extra boring) zijn hooguit gehalten vastgesteld die de tussenwaarde overschrijden, maar niet afwijken van de door de gemeente Rheden gebruikte bodemkwaliteitskaart (gemeentelijke achtergrondwaarde, niet zijnde AW2). Mogelijk is de in eerste instantie aangetroffen zeer hoge loodconcentratie te verklaren door (pure) stukjes lood, welke in de monsters terecht zijn gekomen. Dit zijn dan ook geen representatieve waarden voor de concentratie in de bodem. In de bovengrond grond ter plekke overschrijden tevens de concentraties barium, koper, zink en PAK de achtergrondwaarde (AW2). In de ondergrond overschrijden de concentraties barium, koper, zink en PAK de achtergrondwaarde (AW2). Deellocatie B - transformatorgebouw In de grond ter plekke zijn geen van de onderzochte stoffen met verhoogde concentraties ten opzichte van de achtergrondwaarde grond aangetroffen. De aanwezigheid van de transformator heeft niet geleid tot verontreiniging van de bodem ter plaatse. Verkennend bodemonderzoek NEN577 Gehele locatie Tijdens het onderzoek zijn van de meest verdachte bodemlagen (bovengrond) twee mengmonsters samengesteld. Tijdens de visuele inspectie zijn geen asbestdeeltjes aangetroffen. Analytisch is eveneens geen asbest vastgesteld. Resumé Samenvattend kan worden geconcludeerd dat de resultaten van het verkennend bodemonderzoek wijzen op een lichte tot matige bodemverontreiniging met metalen en PAK. Op de locatie is geen asbest aangetoond. Er kan worden geconcludeerd dat de kwaliteit van de onderzochte bodem geen belemmering vormt voor de beoogde herontwikkeling (vervangende nieuwbouw). documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 24 november 28 pagina 18 van 18

20 Bijlage I blad 1 : blad 2 : Topografische ligging Situatietekening en monsterpunten documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 26 november 28

21 Bron: Topografische Dienst Kadaster TOPOGRAFISCHE LIGGING Bijlage: 1 Blad: 1 Van: 2 Schaal 1: 125 Opdrachtgever : Vivare Projecten B.V. Projectnaam : Velp Daalhuizerweg : Velp Daalhuizerweg Projectnummer - verkennend bodemonderzoek : ME8213 documentnummer : ME Rapportage Datum : revisiedatum : 26 november 28

22

23 Bijlage II Beschrijving bodemopbouw documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 26 november 28

24 Boring: 1 Datum: Boring: 2 Datum: tuin Zand, matig grof, zwak siltig, zwak humeus, zwak grindig, resten baksteen, donkerbruin Zand, zeer grof, zwak siltig, neutraalbeige Zand, matig grof, zwak siltig, neutraalbeige Zand, matig grof, zwak siltig, neutraalbeige tegel Volledig tegel Zand, zeer grof, zwak siltig, zwak grindig, resten kolengruis, volledig baksteen, licht geelbeige Zand, matig grof, zwak siltig, zwak grindig, sterk houthoudend, neutraal beigebruin Zand, zeer grof, zwak siltig, zwak grindig, licht beigebruin Zand, zeer grof, zwak siltig, zwak grindig, lichtbruin Zand, uiterst grof, zwak siltig, zwak grindig, zwak roesthoudend, licht oranjegeel Zand, zeer grof, zwak siltig, sporen roest, donkerwit Zand, uiterst fijn, zwak siltig, sporen leem, lichtbeige Zand, zeer grof, zwak siltig, sporen roest, donkerwit Zand, matig grof, zwak siltig, resten grind, licht geelbeige Zand, matig grof, zwak siltig, resten grind, donkerbeige Zand, matig grof, zwak siltig, donkerwit Zand, uiterst grof, zwak siltig, zwak grindig, uiterst roesthoudend, neutraaloranje Zand, matig grof, zwak siltig, zwak roesthoudend, licht geelbeige Boring: 3 Datum: Boring: 4 Datum: tuin Zand, matig grof, zwak siltig, matig humeus, resten baksteen, resten hout, brokken kolengruis, donkerbruin Zand, zeer grof, zwak siltig, resten baksteen, neutraalbeige Zand, matig grof, zwak siltig, lichtbeige tuin Zand, matig grof, zwak siltig, zwak grindig, resten baksteen, donkerbruin Zand, zeer grof, zwak siltig, sporen kolengruis, resten sintels, lichtbeige Zand, zeer grof, zwak siltig, sporen grind, sporen kolengruis, sporen sintels, licht beigebruin Zand, matig grof, zwak siltig, zwak grindig, resten roest, lichtbeige Zand, matig grof, zwak siltig, resten roest, licht cremegeel Zand, zeer grof, zwak siltig, sporen grind, donkergeel Onderwerp: Boorbeschrijving Opdrachtgever: Vivare Projecten B.V. Projectnaam: Velp Daalhuizerweg Projectcode: ME8213 Pagina 1 van 7 d.d

25 Boring: 5 Datum: Boring: 6 Datum: tuin Zand, matig fijn, zwak siltig, zwak humeus, resten grind, neutraalbruin 1 tuin Zand, matig grof, zwak siltig, matig humeus, sporen wortels, donkerbruin Zand, matig grof, zwak siltig, licht geelbeige Zand, matig grof, zwak siltig, zwak humeus, neutraalbruin Zand, matig grof, zwak siltig, licht bruinbeige Zand, matig grof, zwak siltig, zwak humeus, resten puin, neutraalbruin Zand, matig fijn, zwak siltig, zwak humeus, resten grind, neutraalbruin Zand, zeer fijn, zwak siltig, sporen roest, licht grijsgeel Boring: 7 Datum: Boring: 8 Datum: tuin Zand, matig grof, zwak siltig, matig humeus, sporen wortels, resten kolengruis, neutraalbruin 1 tuin Zand, matig grof, zwak siltig, zwak humeus, neutraalbruin Zand, matig grof, zwak siltig, zwak grindig, resten kolengruis, donker beigegeel Zand, matig grof, zwak siltig, zwak grindig, resten puin, donker beigegeel Zand, matig grof, zwak siltig, resten baksteen, donker bruingeel 2-2 Onderwerp: Boorbeschrijving Opdrachtgever: Vivare Projecten B.V. Projectnaam: Velp Daalhuizerweg Projectcode: ME8213 Pagina 2 van 7 d.d

26 Boring: 9 Datum: Boring: 1 Datum: tuin Zand, matig grof, zwak siltig, zwak humeus, neutraalbruin tegel Volledig tegel Zand, zeer grof, zwak siltig, zwak humeus, zwak grindig, resten baksteen, neutraalbruin Boring: 1 Datum: Boring: 11 Datum: tuin Zand, matig fijn, zwak siltig, matig humeus, zwak grindig, sporen baksteen, donkerbruin Zand, zeer fijn, matig siltig, zwak humeus, lichtbruin Zand, matig fijn, matig siltig, zwak humeus, brokken beton, donkerbruin, betonlaag op 1. m-mv Zand, matig grof, zwak siltig, zwak humeus, zwak grindig, donkerbruin tuin Zand, matig grof, zwak siltig, matig humeus, zwak grindig, resten baksteen, resten glas, donkerbruin Zand, matig grof, zwak siltig, zwak grindig, matig roesthoudend, donker geeloranje Zand, zeer grof, zwak siltig, matig grindig, licht bruingeel -28 Onderwerp: Boorbeschrijving Opdrachtgever: Vivare Projecten B.V. Projectnaam: Velp Daalhuizerweg Projectcode: ME8213 Pagina 3 van 7 d.d

27 Boring: 12 Datum: Boring: 13 Datum: tuin Zand, matig grof, zwak siltig, zwak humeus, zwak grindig, neutraalbruin 1 tuin Zand, matig grof, zwak siltig, matig humeus, resten baksteen, resten grind, donkerbruin Boring: 14 Datum: Boring: 15 Datum: tuin Zand, matig grof, zwak siltig, zwak humeus, sporen baksteen, neutraalbruin 1 tuin Zand, matig grof, zwak siltig, matig humeus, zwak grindig, donkerbruin Onderwerp: Boorbeschrijving Opdrachtgever: Vivare Projecten B.V. Projectnaam: Velp Daalhuizerweg Projectcode: ME8213 Pagina 4 van 7 d.d

28 Boring: 16 Datum: Boring: 17 Datum: tegel Volledig tegel Zand, matig grof, zwak siltig, zwak humeus, zwak grindig, neutraalbruin tuin Zand, matig grof, zwak siltig, matig humeus, zwak grindig, sporen baksteen, resten aardewerk, donkerbruin Boring: 18 Datum: Boring: 19 Datum: tegel Volledig tegel -4 tegel Volledig tegel Zand, matig grof, zwak siltig, zwak grindig, resten baksteen, resten leisteen, lichtbruin Zand, zeer grof, zwak siltig, matig humeus, zwak grindig, donkerbruin Onderwerp: Boorbeschrijving Opdrachtgever: Vivare Projecten B.V. Projectnaam: Velp Daalhuizerweg Projectcode: ME8213 Pagina 5 van 7 d.d

29 Boring: 2 Datum: Boring: 21 Datum: tuin Zand, matig grof, zwak siltig, zwak humeus, zwak grindig, resten wortels, neutraalbruin 1 tuin Zand, matig grof, zwak siltig, zwak humeus, zwak grindig, resten baksteen, neutraalbruin Boring: 22 Datum: Boring: 23 Datum: tegel Volledig tegel Zand, zeer grof, zwak siltig, matig grindig, resten keien, licht geelbeige gazon Zand, matig fijn, zwak siltig, matig humeus, resten grind, donkerbruin Onderwerp: Boorbeschrijving Opdrachtgever: Vivare Projecten B.V. Projectnaam: Velp Daalhuizerweg Projectcode: ME8213 Pagina 6 van 7 d.d

30 Boring: 24 Datum: Boring: 25 Datum: tuin Zand, matig grof, zwak siltig, zwak humeus, zwak grindig, resten wortels, neutraalbruin 1 tuin Zand, matig grof, zwak siltig, zwak humeus, zwak grindig, resten baksteen, neutraalbruin Boring: 26 Datum: tegel Volledig tegel Zand, matig grof, zwak siltig, zwak humeus, neutraalbruin Zand, zeer grof, zwak siltig, zwak grindig, resten beton, donker bruinbeige 1-1 Onderwerp: Boorbeschrijving Opdrachtgever: Vivare Projecten B.V. Projectnaam: Velp Daalhuizerweg Projectcode: ME8213 Pagina 7 van 7 d.d

31 Legenda documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 26 november 28

32 Bijlage III Verklaring analysepakketten, analysecertificaten documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 26 november 28

33 Bijlage 3. Analysepakketten grond, grondwater en waterbodem Standaardpakket grond - fysische bepalingen bepaling drogestof gehalte (indamprest); - metalen: barium (Ba), cadmium (Cd), kobalt (Co), koper (Cu), nikkel (Ni), lood (Pb), zink (Zn), kwik (Hg), molybdeen (Mo); - polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK): PAK-totaal (VROM 1; naftaleen, fenanthreen, anthraceen, fluorantheen, benzo(a)anthraceen, chryseen, benzo(k)fluorantheen, benzo(a)pyreen, benzo(ghi)peryleen, indeno(123-cd)pyreen); - gechloreerde koolwaterstoffen: polychloorbifenylen (som 7; PCB 28, PCB 52, PCB 11, PCB 118, PCB 138, PCB 153, PCB 18); - minerale olie (GC). Standaardpakket grondwater - metalen: barium (Ba), cadmium (Cd), kobalt (Co), koper (Cu), nikkel (Ni), lood (Pb), zink (Zn), kwik (Hg), molybdeen (Mo); - aromaten: benzeen, tolueen, ethylbenzeen, xylenen, naftaleen, som vluchtige aromaten (BTEXN), styreen (vinylbenzeen) - gechloreerde koolwaterstoffen: som vluchtige koolwaterstoffen (vinylchloride, dichloormethaan, trichloormethaan, tetrachloormethaan, trichlooretheen, tetrachlooretheen, 1,1-dichloorethaan, 1,2-dichloorethaan, 1,1- dichlooretheen 1,1,1-trichloorethaan, 1,1,2-trichloorethaan), cis 1,2-dichlooretheen; trans 1,2- dichlooretheen, som 1,2-dichlooretheen, 1,1- dichloorpropaan, 1,2- dichloorpropaan, 1,3- dichloorpropaan; - minerale olie (GC). - bromoform (tribroommethaan) Standaard waterbodem (regionale wateren) - fysische bepalingen bepaling drogestof gehalte (indamprest); bepaling organische stof (gloeiverlies); lutumfractie (fractie < 2 µm en fractie < 16 µm) - metalen: barium (Ba), cadmium (Cd), chroom (Cr), koper (Cu), nikkel (Ni), lood (Pb), zink (Zn), kwik (Hg); - polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK): PAK totaal EPA (16); naftaleen, acenaftyleen, acenafteen, fenanthreen, anthraceen, fluorantheen, pyreen, benzo(a)anthraceen, chryseen, benzo(b)- fluorantheen, benzo(k)fluorantheen, benzo(a)pyreen, benzo(ghi)peryleen, dibenzo(a,h)anthraceen, indeno(123-cd)pyreen; - gechloreerde koolwaterstoffen: polychloorbifenylen (som 7; PCB 28, PCB 52, PCB 11, PCB 118, PCB 138, PCB 153, PCB 18); - minerale olie (GC) (C1 - C4) documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 26 november 28

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48 Bijlage IV Analyse- en toetsresultaten documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 26 november 28

49 Toetsing analyseresultaten grond Projectnummer : ME8213 Projectnaam : Velp Daalhuizerweg Materiaal : Grond (mg/kg) Legenda Blanco : niet getoetst - : <=AW2 /detectiegrens * : > AW2 achtergrondwaarde ** : > (AW2+I)/2 tussenwaarde *** : > interventiewaarde Monsternummer M2.1 M3.1 M7.1 M1.1 Bodemtype I I I I Humus (% op ds) 4,2 4,2 4,2 4,2 Lutum (% op ds) 6,5 6,5 6,5 6,5 cryogeen gemalen Droge stof 93 9,6 91,6 9,3 Lood [Pb] 88 * 3 ** 55 *** 33 ** Monstersamenstelling MP Traject MP Traject MP Traject MP Traject Monsternummer M11.1 M13.1 M14.1 M17.1 Bodemtype I I I I Humus (% op ds) 4,2 4,2 4,2 4,2 Lutum (% op ds) 6,5 6,5 6,5 6,5 cryogeen gemalen Droge stof 77 86,7 9,3 9,1 Lood [Pb] 22 ** 21 * 26 ** 22 ** Monstersamenstelling MP Traject MP Traject MP Traject MP Traject documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 26 november 28

50 Monsternummer M18.1 MM1 MM2 MM3 Bodemtype I II I III Humus (% op ds) 4,2 1,8 4,2 2,9 Lutum (% op ds) 6,5 6,5 4 cryogeen gemalen Droge stof 94,1 93,2 88,8 9,9 Gloeirest 97,8 95,3 96,8 Cadmium [Cd],43 -,31 - Koper [Cu] 22 * 17 - Kwik [Hg],15 -,16 - Nikkel [Ni] 9,1-7 - Lood [Pb] 16 * 28 ** 18 * * Zink [Zn] 13 * 78 * Barium [Ba] 9 * 68 * Cobalt [Co] 3,5-2,5 - Molybdeen [Mb] < 1,5 - < 1,5 - Naftaleen <,1,13 Fenanthreen,82,57 Anthraceen,13,69 Fluorantheen 2,1 1,2 Benzo(a)anthraceen 1,1,57 Chryseen 1,1,61 Benzo(k)fluorantheen,59,33 Benzo(a)pyreen 1,2,66 Benzo(g,h,i)peryleen,78,45 Indeno-(1,2,3-c,d)pyreen,91,5 Pak-totaal (1 van VROM) 8,7 * 5 * PCB (7) (som),49,98,52 PCB 11 <,1 <,2 <,1 PCB 118 <,1 <,2 <,1 PCB 138 <,1 <,2,1 PCB 153 <,1 <,2 <,1 PCB 18 <,1 <,2 <,1 PCB 28 <,1 <,2 <,1 PCB 52 <,1 <,2 <,1 Minerale olie C1 - C16 Minerale olie C16 - C22 Minerale olie C22 - C3 Minerale olie C3 - C4 Minerale olie C1 - C4 < 2 - < 2 - < 2 - Monstersamenstelling MP Traject MP Traject MP Traject MP Traject documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 26 november 28

51 Monsternummer MM4 MM5 MM6 Bodemtype IV V VI Humus (% op ds) 2,2 1,1,9 Lutum (% op ds) 4,1 5,2 4 cryogeen gemalen Droge stof 92 94,5 94,8 Gloeirest 97,5 98,5 98,8 Cadmium [Cd] <,17 - <,17 - <,17 - Koper [Cu] 9, ,2 - Kwik [Hg],53 -,87-1,7 * Nikkel [Ni] 5,8-5,3-4,3 - Lood [Pb] 11 * 63 * 79 * Zink [Zn] * Barium [Ba] Cobalt [Co] 2-2,1-1,3 - Molybdeen [Mb] < 1,5 - < 1,5 - < 1,5 - Naftaleen,1,14 <,1 Fenanthreen,96,7,12 Anthraceen,19,76,12 Fluorantheen 1,9 1,4,25 Benzo(a)anthraceen,66,6,11 Chryseen,59,6,12 Benzo(k)fluorantheen,32,3,64 Benzo(a)pyreen,7,61,13 Benzo(g,h,i)peryleen,47,42,93 Indeno-(1,2,3-c,d)pyreen,61,49,93 Pak-totaal (1 van VROM) 6,4 * 5,2 * 1 - PCB (7) (som),49,49,49 PCB 11 <,1 <,1 <,1 PCB 118 <,1 <,1 <,1 PCB 138 <,1 <,1 <,1 PCB 153 <,1 <,1 <,1 PCB 18 <,1 <,1 <,1 PCB 28 <,1 <,1 <,1 PCB 52 <,1 <,1 <,1 Minerale olie C1 - C16 Minerale olie C16 - C22 Minerale olie C22 - C3 Minerale olie C3 - C4 Minerale olie C1 - C4 < 2 - < 2 - < 2 - Monstersamenstelling MP Traject MP Traject MP Traject documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 26 november 28

52 Toetsingswaarden grond Bodemtype I II III IV Humus (% op ds) 4,2 1,8 2,9 2,2 Lutum (% op ds) 6,5 4 4,1 AW T I AW T I AW T I AW T I Barium [Ba] 64, , , Cadmium [Cd],54 4,35 8,16,5 3,99 7,48,48 3,87 7,26 Cobalt [Co] 3,82 52,8 12 3,12 43,2 83,2 3,15 43,5 83,9 Koper [Cu] 21,4 67, ,1 6, , ,2 Kwik [Hg],23 3,91 7,59,22 3,73 7,24,22 3,71 7,21 Lood [Pb] 6, , , Molybdeen [Mb] Nikkel [Ni] 16,5 57, ,1 49,4 84,6 Zink [Zn] 75, , , Pak-totaal (1 van VROM) 1 2, , ,5 4 PCB (7) (som),42,2,29,22 Minerale olie C1 - C , Bodemtype V VI Humus (% op ds) 1,1,9 Lutum (% op ds) 5,2 4 AW T I AW T I Barium [Ba] 57, , Cadmium [Cd],47 3,75 7,2,46 3,64 6,83 Cobalt [Co] 3,46 47,8 92,1 3,12 43,2 83,2 Koper [Cu] 18, ,2 17,9 56,3 94,7 Kwik [Hg],22 3,75 7,27,21 3,67 7,13 Lood [Pb] 56, , Molybdeen [Mb] Nikkel [Ni] 15,2 53,2 91, Zink [Zn] 67, , Pak-totaal (1 van VROM) 1 2, ,5 4 PCB (7) (som),2,2 Minerale olie C1 - C Toelichting bij de tabel: AW = Achtergrondwaarde (AW2) zoals vermeld in de Wet Bodembescherming T = Tussenwaarde zoals vermeld in de Wet Bodembescherming I = Interventiewaarde zoals vermeld in de Wet Bodembescherming documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 26 november 28

53 Bijlage V Verklaring referentiewaarden VROM documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 26 november 28

54 Toetsingskader Omtrent de toegestane gehalten van verschillende stoffen in de grond of het grondwater bestaan geen wettelijke normen. Normering van de grenzen wordt bemoeilijkt, doordat de achtergrondwaarde (een gehalte welke van nature al aanwezig is) per grondsoort en regio sterk kan verschillen. Daarnaast varieert de mate van bedreiging t.a.v. de volksgezondheid sterk. Deze is namelijk afhankelijk van het huidig gebruik, of de toekomstige bestemming. Ook de omvang van de verontreiniging is van belang. Bij het inschatten van de risico s, met betrekking tot de volksgezondheid en een mogelijke schade aan het milieu, dienen bovenstaande aspecten integraal beoordeeld te worden. Sinds 1 oktober 28 is de Circulaire Bodemsanering van kracht geworden (De Staatscourant 28, nr. 131). Deze circulaire vervangt de Circulaire streefwaarden en interventiewaarden bodemsanering (De Staatscourant 2, nr. 39). De in deze circulaire genoemde interventiewaarden worden gehanteerd om te beoordelen of sprake is van ernstig gevaar voor de volksgezondheid of het milieu als bedoeld in de Wet Bodembescherming (WBB) De interventiewaarden bodemsanering geven het concentratieniveau voor verontreinigingen in de grond en het grondwater aan, waarboven ernstige vermindering of dreigende vermindering optreedt van de functionele eigenschappen die de bodem heeft voor mens, plant of dier. Voor een juiste beoordeling worden twee niveaus onderscheiden: Nivo 1 : De Achtergrondwaarden 2 grond (AW2 grond) en de streefwaarden grondwater geven het niveau aan waarbij sprake is van een duurzame bodemkwaliteit. Hierbij bezit de bodem de functionele eigenschappen voor mens, plant of dier. Nivo 2 : De interventiewaarden geven aan wanneer de functionele eigenschappen die de bodem heeft voor mens, plant of dier ernstig zijn verminderd of dreigen te verminderen. Ter beoordeling of een nader onderzoek gewenst is, wordt de onderstaande formule gehanteerd: analyseresultaat ½ (interventiewaarde + #) 1 # is respectievelijk AW2 grond bij het bepalen van de tussenwaarde grond en streefwaarde grondwater bij de bepaling van de tussenwaarde grondwater. Voor een aantal zware metalen, arseen en een aantal organische verbindingen, is het lutumgehalte en/of organische-stofgehalte bepalend voor de AW2 grond en interventiewaarde. Onder het lutumgehalte (L) wordt verstaan; het gewichtspercentage van het totale drooggewicht van de grond, waarvan de minerale bestanddelen een doorsnede hebben van kleiner dan 2 µm. Onder organische-stofgehalte (H) wordt verstaan; het gewichtspercentage gloeiverlies van het totale drooggewicht van de grond. documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 26 november 28

55 Anorganische verbindingen: De AW2 grond en interventiewaarden voor metalen en arseen, met uitzondering van antimoon, molybdeen, seleen, tellurium, thallium en zilver in grond/sediment zijn afhankelijk van het lutumgehalte en/of het organische stofgehalte. Bij de beoordeling van de kwaliteit van een bodem worden de waarden voor een standaardbodem omgerekend naar waarden voor de betreffende bodem op basis van gemeten gehalten aan organische-stof en aan lutum. Hiertoe worden relevante gemiddelde waarden van het lutum- en het organische stofgehalte bepaald. De omgerekende waarden kunnen vervolgens met de gemeten metaalgehalten in de bodem vergeleken worden. Bij de omrekening kan gebruik gemaakt worden van de volgende bodemtypecorrectieformule: Ib = Ist x A + B x %lutum + C x %org.stof A + B x 25 + C x 1 waarin: Ib = interventiewaarden geldend voor de te beoordelen bodem (mg/kg) Ist = interventiewaarden voor de standaardbodem (mg/kg) %lutum = gemeten percentage lutum in de te beoordelen bodem %org.stof = gemeten percentage organische stof in de te beoordelen bodem A, B, C = constanten afhankelijk van de stof (tabel 1) Tabel 1: Stofafhankelijke constanten metalen Stof A B C arseen barium 3 5 beryllium 8.9 cadmium chroom 5 2 kobalt 2.28 koper kwik lood nikkel 1 1 tin 4.6 vanadium zink Voor de overige anorganische verbindingen (tabel 2, onder II) zijn de AW2 grond en interventiewaarden niet gerelateerd aan bodemkarakteristieken. Dit betekent dat voor alle bodems dezelfde interventiewaarde en AW2 grond van kracht is. documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 26 november 28

56 Organische verbindingen: De AW2 grond en interventiewaarden voor organische verbindingen zijn gerelateerd aan het organische stofgehalte (H) van de bodem. Bij de omrekening voor organische verbindingen, met uitzondering van PAK, kan gebruik gemaakt worden van de volgende bodemtypecorrectieformule: (AW,IW)b = (AW,IW)sb x (%organisch stof/1) waarin: (AW,IW)b = Achtergrondwaarde 2 grond of interventiewaarde voor de te beoordelen bodem (AW,IW)sb = Achtergrondwaarde 2 grond of interventiewaarde voor standaardbodem %organisch stof = gemeten percentage organisch stof in de te beoordelen bodem. Voor bodems met gemeten organische stofgehalten van meer dan 3% respectievelijk minder dan 2% worden gehalten van respectievelijk 3% en 2% aangehouden. Voor de AW2 grond en interventiewaarde van PAK wordt geen bodemtypecorrectie voor bodems met een organisch stofgehalte tot 1% en bodems met een organisch stofgehalte boven de 3% toegepast. Voor bodems met een organisch stofgehalte tot 1% wordt een waarde van 1 respectievelijk 4 mg/kg en voor bodems met een organisch stofgehalte vanaf 3% een waarde van 3 respectievelijk 12 mg/kg gehanteerd. Tussen de 1% en 3% organisch stofgehalte kan gebruik gemaakt worden van de volgende bodemtypecorrectieformule: (AW)b = 1 x (%organisch stof/1) (IW)b = 4 x (%organisch stof/1) waarin: (AW,IW)b = Achtergrondwaarde 2 grond,interventiewaarde voor de te beoordelen bodem %organisch stof = gemeten percentage organisch stof in de te beoordelen bodem Voor grondwater zijn de streef- en interventiewaarden voor zowel anorganische als organische verbindingen onafhankelijk gesteld van de grondsoort. Opmerking: 'Herziening toetsingsregels Regeling bodemkwaliteit' VROM en V&W hebben veel signalen uit de praktijk ontvangen dat de toetsingsregels voor analyseresultaten, waarbij de vereiste rapportagegrens AS3 of aantoonbaarheidsgrens AP4 de normen overschrijdt, leiden tot problemen bij hergebruik van grond en baggerspecie. Deze situatie doet zich vooral voor bij toetsing van polychloorbifenylen (PCB s) en organochloorbestrijdingsmiddelen (OCB's) die sinds 1 juli 28 zijn opgenomen in een aantal standaard stoffenpakketten (SenterNovem, 28 oktober). Indien alle individuele waarden als onderdeel van de berekende waarde het resultaat < vereiste rapportagegrens AS3 dan wel < vereiste aantoonbaarheidsgrens AP4 hebben, mag de beoordelaar ervan uit gaan dat de kwaliteit van de grond, baggerspecie, bodem of bodem onder oppervlaktewater voldoet aan de van toepassing zijnde normen uit de Regeling bodemkwaliteit. Indien een of meer individuele componenten het resultaat hebben < dan een verhoogde rapportagegrens, of er een of meer gemeten gehalten (zonder < teken) zijn, dan dient de berekende waarde te worden getoetst aan de van toepassing zijnde normen uit de Regeling bodemkwaliteit. Deze regel geldt ook als gemeten gehalten lager zijn dan de vereiste rapportagegrens AS3 dan wel de vereiste aantoonbaarheidsgrens AP4. documentnummer : ME Rapportage revisiedatum : 26 november 28