Opleidingsplan Manschap a

Transcriptie

1 Opleidingsplan Manschap a Herziene versie, 20 mei 2010 Brandweeracademie Postbus HA Arnhem T F info@nifv.nl

2 Voorwoord Voor u ligt het opleidingsplan voor de leergang Manschap a. Dit opleidingsplan sluit aan bij het Besluit Personeel Veiligheidsregio's en het bijbehorende landelijke functiehuis brandweer. Het opleidingsplan is afgeleid van het kwalificatiedossier Manschap a en de proeve van bekwaamheid Manschap a. Aan de totstandkoming van dit opleidingsplan is bijgedragen door de leden van de ontwikkelgroep Manschap a: Peter Butter Noud van Erp Annemieke Hendriks Willem van Laar Ivo Leijten Maarten Leune Jaap Molenaar Gaby Peters Esther Smeitz-Cohen Frans van der Veen coördinator Brandweer Opleidings Centrum Brandweer Amsterdam opleidingscoördinator Veiligheidsregio Zuid-Oost Noord- Brabant onderwijskundige Brandweeracademie (Nifv) vakgroepcoördinator Repressie Koninklijke Luchtmacht teamleider Opleidingen, Brandweer Brabant-Noord beleidsmedewerker Nbbe vakgroepdecaan repressieve opleidingen Brandweeracademie (Nifv) coördinator oefenen brandweer Eindhoven beleidsmedewerker Nbbe hoofd opleidingen Regionale Brandweerorganisatie Gooi en Vechtstreek Toelichting op de gewijzigde versie Het opleidingsplan Manschap a is in 2007 met bovengenoemde ontwikkelgroep ontwikkeld en in deelprojectgroep 3 vastgesteld op 1 december Dit opleidingsplan was gebaseerd op het eveneens in 2007 ontwikkelde kwalificatieprofiel Manschap a. De aanleiding tot deze door het NIFV gewijzigde versie is tweeledig. In mei 2009 heeft de stuurgroep van het project Besluit kwaliteit brandweerpersoneel het kwalificatiedossier Manschap a vastgesteld. In dit kwalificatiedossier worden de kerntaken uit het oorspronkelijke kwalificatieprofiel taakgebieden genoemd; de kerntaken zijn afgeleid van de fasen van de incidentbestrijding: uitruk, verkenning, inzet en afbouw/nazorg. In deze gewijzigde versie van het opleidingsplan wordt uitgegaan van de kerntaken zoals die in het kwalificatiedossier zijn vastgelegd. Daarnaast hanteert het NIFV sinds enige tijd een nieuw format voor opleidingsplannen. Om eenduidigheid tussen de opleidingsplannen voor de diverse functies te bewerkstelligen, wordt in deze gewijzigde versie het nieuwe format gehanteerd. Arnhem, 20 mei 2010 Annemieke Hendriks, onderwijskundige, NIFV BRANDWEERACADEMIE

3 Inhoud Voorwoord 2 Inleiding 4 Uitgangspunten Kerntaken en competenties 5 2. Basisontwerp leergang Manschap a Blok 1: Oriëntatie Blok 2: Taakgebied Brandbestrijding Blok 3: Taakgebied Technische hulpverlening Blok 4: Taakgebied Optreden bij incidenten met gevaarlijke stoffen Blok 5: Taakgebied Ondersteunen bij waterongevallen Studiebelasting leergang Manschap a Vaststelling studiebelasting Werkend leren Werkend leren in de leergang Manschap a Leerwerkplek Leerwerkplekbegeleider Verhouding werkend leren t.o.v. andere onderwijsvormen Overige adviezen Instroomniveau leergang Manschap a 26 Bijlage 27 BRANDWEERACADEMIE

4 Inleiding Dit document is bestemd voor alle personen die betrokken zijn bij (de verdere inrichting en organisatie van) de leergang Manschap a: ontwikkelgroep, onderwijskundige(n), ontwikkelaars, etc. Dit document vormt voor hen de leidraad bij het uitwerken van de leergang. BRANDWEERACADEMIE 4

5 Uitgangspunten 1.1 Kerntaken en competenties De leergang Manschap a richt zich op de kerntaken en competenties van de functie Manschap a zoals deze in het kwalificatiedossier zijn vastgelegd. De onderstaande tabel is afgeleid van de competentiematrix uit het kwalificatiedossier. Het betreft hier de strategische en organisatorische competenties die vooral betrekking hebben op het geven van richting aan de organisatie en de inrichting van het werk. Kerntaken Kerntaak 1 Kerntaak 2 Kerntaak 3 Kerntaak 4 Uitruk Verkenning Inzet Nazorg Competenties Probleem oplossen Niveau 1 Niveau 1 Niveau 1 Innoveren en creativiteit Niveau 1 Niveau 1 Plannen, organiseren en coördineren Niveau 1 Leren en reflecteren Niveau 1 De uitwerking van de competenties is terug te vinden in het kwalificatiedossier en in de bijlage van dit opleidingsplan. Kerncompetenties In aanvulling op bovengenoemde competenties zijn de kerncompetenties Accuraat, Stressbestendigheid en Samenwerken van toepassing op alle operationele functies bij de brandweer. Ze zijn dus functieoverstijgend en spelen een belangrijke rol bij werving en selectie. Zie voor de volledige omschrijving de bijlage. Vakmatige competenties (professie). Vakmatige competenties zijn competenties op vakgebieden die specifiek voor de brandweer zijn. Bij deze functie is het basisniveau (1) van het vakgebied Incidentbestrijding van toepassing: Is in staat om informatie en gegevens te reproduceren en deze kennis toe te passen binnen het eigen expertgebied. Kerntaken De kerntaken vormen het centrale uitgangspunt voor de invulling van dit opleidingsplan. De competenties zijn vooral gekoppeld aan de werkzaamheden per kerntaak en komen in het onderwijs terug in de vorm van leeractiviteiten. In dit opleidingsplan worden deze leeractiviteiten benoemd. De leeractiviteiten vormen de basis voor het te ontwikkelen onderwijs. Hierna volgt een beknopte beschrijving van de kerntaken van de Manschap a. Kerntaak 1: Voert uitrukwerkzaamheden uit Voert werkzaamheden uit met betrekking tot de voorbereiding op de verkenning en inzet. BRANDWEERACADEMIE 5

6 Kerntaak 2: Voert verkenningswerkzaamheden uit Verzamelt informatie over het incident ten behoeve van de inzet. Kerntaak 3: Voert inzetwerkzaamheden uit Voert werkzaamheden uit met betrekking tot de bestrijding van het incident en het redden van mens en/of dier. Kerntaak 4: Voert nazorgwerkzaamheden uit Levert een bijdrage aan een juiste afwerking van het incident en neemt deel aan evaluatie- en nazorggesprekken. De kerntaken worden uitgevoerd in vier te onderscheiden operationele taakgebieden: brandbestrijding technische hulpverlening optreden bij incidenten met gevaarlijke stoffen ondersteunen bij waterongevallen. 1.2 Werkzaamheden, beoordelingscriteria en keuzes & dilemma's De kerntaken uit het kwalificatiedossier Manschap a zijn nader uitgewerkt in werkzaamheden, beoordelingscriteria en keuzes & dilemma's. De werkzaamheden komen in dit opleidingsplan terug (zie hoofdstuk 2). De beoordelingscriteria en de keuzes & dilemma's worden verwerkt in de lesplannen en leeropdrachten, en komen niet afzonderlijk terug in dit opleidingsplan. Daarnaast komen de beoordelingscriteria en keuzes & dilemma's terug in de proeve van bekwaamheid bij deze leergang. De leergang Manschap a is opgebouwd uit 5 blokken. De leergang start met het blok Oriëntatie (blok 1); een algemene inleiding waarin de functie Manschap a en de kerntaak- en taakgebiedoverstijgende basiskennis aan de orde komen. De basiskennis is essentieel en speelt een grote rol in alle volgende blokken. Vervolgens komen in de blokken 2 tot en met 5 achtereenvolgens de operationele taakgebieden Brandbestrijding, Technische hulpverlening, Optreden bij incidenten met gevaarlijke stoffen en Ondersteunen bij waterongevallen aan de orde. In volgorde van de uitruk worden binnen elk taakgebied de kerntaken 1 tot en met 4 behandeld. 2. Basisontwerp leergang Manschap a De leergang Manschap a is opgebouwd uit de volgende vijf blokken, conform de opzet zoals toegelicht in paragraaf 1.2. BRANDWEERACADEMIE 6

7 Blok 5 theorietoets OGS en waterongevallen Blok 4 theorietoets OGS en waterongevallen praktijksimulatie Inzet OGS Blok 3 theorietoets Technische hulpverlening praktijksimulatie Inzet THV Blok 2 theorietoets Brandbestrijding en Levensreddend handelen praktijksimulatie Inzet brandbestrijding Blok 1 Opleidingsplan leergang Manschap a (herziene versie) Kerntaak- en taakgebiedoverstijgend Oriëntatie Verkenning leergang en functie Theorie en elementaire vaardigheden Taakgebied Brandbestrijding formatieve toetsen Brandbestrijding en LRH (toetskaarten) Uitruk (kerntaak 1) Verkenning (kerntaak 2) Inzet (kerntaak 3) Afbouw en nazorg (kerntaak 4) Taakgebied Technische hulpverlening formatieve toetsen Technische hulpverlening (toetskaart) Uitruk (kerntaak 1) Verkenning (kerntaak 2) Inzet (kerntaak 3) Afbouw en nazorg (kerntaak 4) Taakgebied Optreden bij incidenten met gevaarlijke stoffen formatieve toetsen Optreden bij incidenten met gevaarlijke stoffen (toetskaart) Uitruk (kerntaak 1) Verkenning (kerntaak 2) Inzet (kerntaak 3) Afbouw en nazorg (kerntaak 4) Taakgebied Ondersteunen bij waterongevallen Uitruk (kerntaak 1) Verkenning (kerntaak 2) Inzet (kerntaak 3) Afbouw en nazorg (kerntaak 4) BRANDWEERACADEMIE 7

8 Hierna wordt de opzet van elk blok afzonderlijk uitgewerkt. Per blok worden (in een afzonderlijke tabel) de volgende aspecten beschreven: kerntaken De kerntaken zijn overgenomen uit het kwalificatiedossier Manschap a. werkzaamheden De werkzaamheden zijn overgenomen uit het kwalificatiedossier Manschap a. thema's Van deze vakinhoudelijke thema's moet de cursist kennis, inzicht en vaardigheden hebben, om de genoemde werkzaamheid als beginnend beroepsbeoefenaar goed uit te kunnen voeren. leeractiviteiten Bijeenkomst, leerwerkplekopdracht en dergelijke. studiebelasting Het aantal uren dat met de leeractiviteit is gemoeid. BRANDWEERACADEMIE 8

9 2.1 Blok 1: Oriëntatie Kerntaken Werkzaamheden Thema s Leeractiviteiten Studiebelasting opleidingsinstituut Kerntaakoverstijgend - Verkenning van de leergang en de functie: - de brandweerorganisatie - verzorgingsgebied - wet- en regelgeving - tankautospuit - verbindingen - verloop van een uitruk - omgaan met traumatische ervaringen. Bijeenkomst (2) Leerwerkplekopdracht - De brandweerorganisatie (Kennismaking met de eigen brandweerorganisatie) - Verzorgingsgebied (Kennismaking met het verzorgingsgebied van de brandweerorganisatie van de Manschap a) Studiebelasting zelfstudie en werkend leren 6 uur theorie 6 uur zelfstudie 7 uur werkend leren Toetskaart Geen 6 uur 13 uur Totaal blok 1 = 19 uur BRANDWEERACADEMIE 9

10 2.2 Blok 2: Taakgebied Brandbestrijding Kerntaken Werkzaamheden Thema s Leeractiviteiten Studiebelasting opleidingsinstituut Uitruk De Manschap a: - selecteert de persoonlijke beschermingsmiddelen (afhankelijk van de situatie), maakt deze gebruiksgereed - handelt volgens vaste procedures - herkent gevaarssituaties en is in staat adequaat hiernaar te handelen - communiceert zijn bevindingen met de bevelvoerder en de rest van de ploeg. Verkenning De Manschap a: - verkent op eventuele slachtoffers - verkent uitbreidingskansen - verkent de brandhaard - herkent het stadium van de brand Uitrukfase Bijeenkomsten (18) Persoonlijke beschermingsmiddelen Brand en brandontwikkeling Brandbestrijding: - materiaal - bluswatervoorzieningen - materieel + inzetgereed maken voertuig - aflegsysteem Gebruik adembescherming Veilig werken op hoogte Levensreddende handelingen Verkenningsfase Verbindingen Leerwerkplekopdrachten - Verbindingen (Kennismaking en oefenen met verbindingsmiddelen die in het korps worden gebruikt.) - TS (Bekijken van TS waarmee in het korps wordt uitgerukt; beschikbare middelen, gebruiksmogelijkheden, etc.) - Kennismaking persoonlijke beschermingsmiddelen bij brand (Uitzoeken van welke pbm s in het korps voor brandbestrijding gebruikgemaakt wordt en wat daarvoor geregeld is; nadruk op adembescherming.) - Praktijk adembescherming (Oefenen met apparatuur die in het korps gebruikt wordt.) - Veilig werken op hoogte 27 uur theorie 30 uur praktijk Studiebelasting zelfstudie en werkend leren 25 uur zelfstudie 15 uur werkend leren BRANDWEERACADEMIE 10

11 Verkenning en voortbeweging (Uitzoeken welke (persoonlijke) beschermingsmiddelen in het korps beschikbaar zijn en daarmee oefenen.) Inzet De Manschap a redt slachtoffers: - stelt het slachtoffer(s) veilig - past levensreddende handelingen toe. De Manschap a assisteert de chauffeur/ pompbediener bij het verzorgen van de waterwinning: - bij open water/ bassin/ aanjaagverband - bij open of gesloten geboorde put - bij ondergrondse of bovengrondse brandkraan. De Manschap a past het aflegsysteem toe: - bij hoge/lage druk water - bij poeder en schuim. De Manschap a voert Toetskaart Levensreddende handelingen - Protocollair handelen - ABCDE-methode deel A - ABCDE-methode deel B en C Brandbestrijding - Praktijk adembescherming ademlucht lopen - Veilig werken op hoogte bij brandbestrijding Inzetfase Bijeenkomsten (5) Gevaren bij brandbestrijding Waterwinning en aflegsysteem Blussing en blustechnieken Slachtofferbehandeling Leerwerkplekopdrachten - Aflegsysteem (Oefenen met het aflegsysteem.) Toetskaart Levensreddende handelingen - Reanimatie met de AED - Zuurstof toedienen - Letsels - Slachtoffertransport Brandbestrijding - Realistische oefening straalpijpvoering - Realistische oefening kleine blusmiddelen - Realistische oefening hittegewenning - Realistische oefening flashover/backdraft - Realistische oefening inzet 3 uur theorie 19 uur praktijk 4 uur zelfstudie 3 uur werkend leren BRANDWEERACADEMIE 11

12 Nazorg (na)blussingswerkzaam-heden uit: - past verschillende blustechnieken toe - voert salvagewerkzaamheden uit. De Manschap a maakt, samen met de chauffeur/ pompbediener/ technische dienst, het ingezette voertuig inzetgereed: - vervangt en vult de bepakkingmiddelen aan - neemt met de ploegleden deel aan een evaluatiegesprek over de inzet - neemt, na een traumatische ervaring, met de ploegleden deel aan een nazorggesprek. Afbouw- en nazorgfase Traumanazorg HD - Realistische oefening inzet LD - Realistische oefening inzet kelderbrand - Realistische oefening inzet schuim Bijeenkomst Geen; inhoud komt aan de orde in lessen overige kerntaken Leerwerkplekopdrachten Geen Toetskaart Levensreddende handelingen - Nazorg 79 uur 47 uur Totaal blok 2 = 126 uur BRANDWEERACADEMIE 12

13 2.3 Blok 3: Taakgebied Technische hulpverlening Kerntaken Werkzaamheden Thema s Leeractiviteiten Studiebelasting opleidingsinstituut Uitruk De Manschap a: - selecteert de persoonlijke beschermingsmiddelen (afhankelijk van de situatie), trekt deze aan en controleert deze - handelt volgens vaste procedures - herkent gevaarssituaties en is in staat adequaat hiernaar te handelen - communiceert zijn bevindingen met de bevelvoerder en de rest van de ploeg. Verkenning De Manschap a: - verkent de situatie - verkent op eventuele slachtoffers - verkent op uitbreidingskansen. Achtergronden en soorten hulpverleningswerkzaamheden Betrokken diensten Soorten incidenten, onder andere: - verkeersongevallen - treinongevallen - lifthulpverlening - ongevallen met dieren - natuurgeweld - bouwkundige hulpverlening/schade bij gebouwen. Materieel ten behoeve van technische hulpverlening Materiaal ten behoeve van technische hulpverlening Elektriciteit Levensreddende handelingen Situatieherkenning en sporenonderzoek Gevaarsinschatting en inschatten reddingskansen Bijeenkomsten (12) Leerwerkplekopdrachten - Hulpverleningsincidenten in de eigen werkomgeving (Beeld krijgen van veelvoorkomende en recent incidenten in het eigen verzorgingsgebied.) - TS en HV (Kennismaken met materiaal en gereedschap dat bij hulpverleningsinzetten wordt gebruikt.) Bijeenkomsten (15) Leerwerkplekopdrachten - Stroomaggregaten en diverse 21 uur theorie 15 uur praktijk 15 uur theorie 36 uur praktijk Studiebelasting zelfstudie en werkend leren 16 uur zelfstudie 6 uur werkend leren 12 uur zelfstudie 10 uur werkend leren BRANDWEERACADEMIE 13

14 Inzet Nazorg De Manschap a zorgt dat er veilig gewerkt kan worden - zet incidentlocatie af - stelt het object veilig - bewaakt de veiligheid van slachtoffers en hulpverleners. De Manschap a redt slachtoffers - stabiliseert het object - zet het hulpverleningsmateriaal in - stelt slachtoffers gerust - past de protocollen levensreddend handelen toe. De Manschap a treedt op bij natuurincidenten - bestrijdt de gevolgen van stormschade en/of wateroverlast. De Manschap a werkt samen met de overige hulpverleningsdiensten. De Manschap a maakt, samen met de chauffeur/ pompbediener/ technische dienst, het ingezette voertuig inzetgereed: - vervangt en vult de bepakkingmiddelen aan - neemt met de ploegleden deel aan een evaluatiegesprek over de inzet - neemt, na een traumatische ervaring, met de ploegleden deel aan een nazorggesprek. Uitbreidingskansen en risico s bij hulpverlening Incidentmanagement en veilig werken Stabiliseren object Stabiliseren slachtofer Gereedschappen hanteren Slachtoffers redden Werken op hoogte Afbouw- en nazorgfase Traumanazorg redgereedschappen (Oefenen met middelen die in korps worden gebruikt.) - Hydraulisch redgereedschap (Oefenen met middelen die in korps worden gebruikt.) - Werken op hoogte (Oefenen met middelen die in korps worden gebruikt.) Toetskaart Levensreddende handelingen - ABCDE-methode deel D en E Technische hulpverlening - Realistische oefening inzet verkeersongeval personenauto - Realistische oefening inzet verkeersongeval vrachtauto of bus - Realistische oefening inzet ongeval bij instorting / natuurgeweld - Realistische oefening inzet werken op hoogte Bijeenkomsten Geen; inhoud komt aan de orde in lessen overige kerntaken Leerwerkplekopdrachten Geen Toetskaart Geen BRANDWEERACADEMIE 14

15 87 uur 44 uur Totaal blok 3 = 131 uur BRANDWEERACADEMIE 15

16 2.4 Blok 4: Taakgebied Optreden bij incidenten met gevaarlijke stoffen Kerntaken Werkzaamheden Thema s Leeractiviteiten Studiebelasting opleidingsinstituut Uitruk De Manschap a: - selecteert de persoonlijke beschermingsmiddelen (afhankelijk van de situatie), trekt deze aan en controleert deze - handelt volgens vaste procedures - herkent gevaarssituaties en is in staat adequaat hiernaar te handelen - communiceert zijn bevindingen met de bevelvoerder en de rest van de ploeg. Verkenning De Manschap a: - past de benodigde persoonlijke beschermingsmiddelen toe - kan omgaan met meetapparatuur - verzamelt gegevens om de stof(fen) te identificeren - verkent op eventuele slachtoffers - verkent op uitbreidingsmogelijkheden. Soorten incidenten Bijeenkomst (4) Uitgangspunten van ongevalsbestrijding gevaarlijke stoffen Procedure ongevalsbestrijding gevaarlijke stoffen Herkenning en eigenschappen van gevaarlijke stoffen Persoonlijke bescherming (chemicaliënpak, meetapparatuur) Situatieherkenning en gevaarsinschatting Procedures Meetapparatuur Persoonlijke bescherming Leerwerkplekopdrachten - Kennismaking persoonlijke beschermingsmiddelen (Uitzoeken van welke pbm s in het korps voor ongevalsbestrijding gevaarlijke stoffen gebruikgemaakt wordt en wat daarvoor geregeld is; nadruk op chemicaliënpak en meetapparatuur.) - Werken in chemicaliënpak (Oefenen met chemicaliënpak, inclusief procedures en communicatie.) Toetskaart Geen 8 uur theorie 4 uur praktijk Studiebelasting zelfstudie en werkend leren 5 uur zelfstudie 6 uur werkend leren BRANDWEERACADEMIE 16

17 Inzet De Manschap a: - maakt het benodigde materiaal voor inzet gereed - werkt met persoonlijke beschermingsmiddelen afhankelijk van de situatie - neemt beperkende maatregelen m.b.t. het gevaar/verspreiding van gevaarlijke stoffen - verricht een grijpredding in chemicaliënpak - richt het ontsmettingsveld in - assisteert bij het ontsmetten: spoelt chemie/gaspakdragers af, stopt besmette kleding in container - ruimt ontsmettingsveld c.q. straat op - voert het registratieonderdeel bij de inzet in chemie/gaspak uit - voert het registratieonderdeel van de ontsmettingsprocedure uit - voert metingen uit. Bronbestrijdingswerkzaamheden Slachtofferbehandeling Ontsmetting Bijeenkomst (6) Leerwerkplekopdrachten - Bronbestrijding en ontsmetting (Oefenen met beschikbare middelen, procedures en werkwijze die in het korps worden gehanteerd.) Toetskaart - Realistische oefening inzet OGS als chemicaliënpakdrager - Realistische oefening inzet OGS als helper 2 uur theorie 16 uur praktijk 3 uur zelfstudie 3 uur werkend leren Nazorg De Manschap a maakt, samen met de chauffeur/ pompbediener/ technische dienst, het ingezette voertuig inzetgereed: - vervangt en vult de bepakkingmiddelen aan - neemt met de ploegleden deel aan een evaluatiegesprek over de inzet Afbouw- en nazorgfase Traumanazorg Bijeenkomsten Geen; inhoud komt aan de orde in lessen overige kerntaken Leerwerkplekopdrachten Geen Toetskaart Geen BRANDWEERACADEMIE 17

18 - neemt, na een traumatische ervaring, met de ploegleden deel aan een nazorggesprek. 30 uur 17 uur Totaal blok 4 = 47 uur BRANDWEERACADEMIE 18

19 2.5 Blok 5: Taakgebied Ondersteunen bij waterongevallen Kerntaken Werkzaamheden Thema s Leeractiviteiten Studiebelasting opleidingsinstituut Uitruk De Manschap a: - selecteert de persoonlijke beschermingsmiddelen (afhankelijk van de situatie), trekt deze aan en controleert deze - handelt volgens vaste procedures - herkent gevaarssituaties en is in staat adequaat hiernaar te handelen - communiceert zijn bevindingen met de bevelvoerder en de rest van de ploeg. Verkenning De Manschap a: - traceert het voertuig/slachtoffer aan de hand van sporen en met behulp van omstanders. Inzet De Manschap a maakt incidentlocatie gereed voor de inzet van de duikploeg: - gebruikt afzetmiddelen - plaatst ladder voor te water gaan - zorgt eventueel voor verlichting - plaatst duikvlaggen. De Manschap a redt slachtoffers: - helpt slachtoffers de kant op (grijpredding) - helpt duikploegleden bij het op de kant brengen van slachtoffers - past de protocollen levensreddend Soorten waterongevallen Bijeenkomst (1) Persoonlijke beschermingsmiddelen Veilig stellen sporen Assistentie duikteam Assistentie drenkelingentransport Drenkelingen en duikletsels Leerwerkplekopdrachten Geen Toetskaart Geen 3 uur 2 uur Studiebelasting zelfstudie en werkend leren BRANDWEERACADEMIE 19

20 handelen toe. BRANDWEERACADEMIE 20

21 Nazorg De Manschap a maakt, samen met de chauffeur/ pompbediener/ technische dienst, het ingezette voertuig inzetgereed: - vervangt en vult de bepakkingmiddelen aan - neemt met de ploegleden deel aan een evaluatiegesprek over de inzet - neemt, na een traumatische ervaring, met de ploegleden deel aan een nazorggesprek. Afbouw- en nazorgfase Traumanazorg 3 uur 2 uur Totaal blok 5 = 5 uur BRANDWEERACADEMIE 21

22 3. Studiebelasting leergang Manschap a 3.1 Vaststelling studiebelasting De studiebelasting van de leergang Manschap a omvat de uren die een onderwijsdeelnemer gemiddeld besteedt aan het leren op het brandweeropleidingsinstituut (contacturen), de benodigde zelfstudie (bestuderen en verwerken van theorie), het werkend leren en de uitvoering van proeve-onderdelen. Vanzelfsprekend zijn vooral de uren die worden besteed aan zelfstudie en werkend leren afhankelijk van de studievaardigheden van de onderwijsdeelnemer, de regionale faciliteiten en de mogelijkheden voor het werkend leren. De studiebelasting van de leergang Manschap a is gebaseerd op alle leeractiviteiten die de ontwikkelgroep per kerntaak nodig vond, om deze kerntaak als beginnend beroepsbeoefenaar in voldoende mate te beheersen. Bij het uitwerken van kerntaken in leeractiviteiten heeft de ontwikkelgroep zowel onderwijskundige als vakinhoudelijke keuzes gemaakt. Deze keuzes zijn gemaakt op basis van ervaringen met bepaalde leeractiviteiten in de praktijk. De studiebelasting is de som van de tijdsduur van alle leeractiviteiten en de toetsbelasting. De tijdsduur per leeractiviteit is gebaseerd op een schatting. De ervaring op basis waarvan de schatting plaatsvindt, is via de ontwikkelgroep Manschap a ingebracht door docenten, instructeurs en andere vertegenwoordigers van de opleidingsinstituten. Zo is er binnen brandweer Nederland een brede consensus over de gemiddelde duur van een klassikale of praktijkles. Deze studiebelasting is een adviserende indicatiestelling. Na invulling van de diverse leeractiviteiten per kerntaak, in overleg met de ontwikkelgroep, wordt de studiebelasting van de leergang Manschap a vastgesteld op 375 uur, waarvan 205 uur contactonderwijs (inclusief toetskaartonderdelen). Het contactonderwijs is opgebouwd uit 85 uur theorie-onderwijs en 120 uur praktijkonderwijs. Vergelijking met modulaire opleidingsstructuur De studiebelasting van de leergang Manschap a (375 uur) is vergeleken met die van de volgende modules uit de modulaire brandweeropleidingsstructuur (totale studiebelasting 370 uur): - Brandwacht Repressie, Persoonlijke bescherming en Levensreddende handelingen (totaal 180 uur) - Brandwacht eerste klasse Repressie (50 uur) - Brandwacht eerste klasse Hulpverlener (60 uur) - Hoofdbrandwacht Repressie (50 uur) - Hoofdbrandwacht Hulpverlening (30 uur). De studiebelasting van de leergang Manschap a komt dus vrijwel overeen met de totale studiebelasting van de modules die als input dienden voor de nieuwe leergang. In de studiebelasting van de functie- en competentiegerichte leergang Manschap a is 47 uur toetsbelasting (uitvoering van proeve-onderdelen, inclusief examentraining en zelfstudie ter voorbereiding op de theorietoetsen) opgenomen. Deze toetsbelasting is opgebouwd uit: 20 uur voor blok 2 (Brandbestrijding), 17 uur voor blok 3 (Technische hulpverlening), 10 uur voor blok 4 (Optreden bij incidenten met schadelijke stoffen) en 5 (Ondersteunen bij waterongevallen) gezamenlijk. De benodigde tijd voor uitvoering van de toetskaartonderdelen wordt niet apart BRANDWEERACADEMIE 22

23 vastgesteld, maar maakt integraal onderdeel uit van het praktijkonderwijs in de leergang. 3.2 Studiebelasting per werkvorm per blok Blok Opleidingsinstituut Werkplek Zelfstudie Totaal Blok Blok Blok Blok Blok Totaal Toetsbelasting 47 (inclusief examentraining en zelfstudie) Totaal 375 BRANDWEERACADEMIE 23

24 4. Werkend leren 4.1 Werkend leren in de leergang Manschap a Werkend leren kan op verschillende manieren worden ingevuld. De meest ultieme vorm is de 'echte' beroepspraktijk en daar waar dit mogelijk is, wordt hier binnen het brandweeronderwijs voor gekozen. In deze leergang is gekozen voor werkend leren door middel van leren in een gesimuleerde omgeving en door leren in het korps. De werkplek van manschappen bestaat uit de tankautospuit en de plaats incident. Binnen de leergang Manschap a wordt deze werkplek gesimuleerd met behulp van realistische praktijkoefeningen. De onderwijsdeelnemer voert deze praktijkoefeningen uit tijdens het praktijkonderwijs, in een zo realistisch mogelijke context (bijvoorbeeld een realistisch oefencentrum). Leren in het korps gebeurt aan de hand van een zestiental leerwerkplekopdrachten. De leerwerkplekopdrachten stellen de deelnemer in staat om vaardig te worden in het gebruik en de toepassing van de middelen en procedures die in het korps aanwezig zijn. De deelnemer wordt dus tijdens de leergang korpsspecifiek opgeleid. Op deze manier wordt voorkomen dat een deelnemer na het doorlopen van de leergang Manschap a alsnog een korpsspecifiek deel moet doorlopen. 4.2 Leerwerkplek Een leerwerkplek kan gedefinieerd worden als de omgeving waarbinnen de werkplekopdracht naar behoren kan worden uitgevoerd, begeleid en beoordeeld. Het wat van de werkplekopdracht bepaalt waar deze het beste kan worden uitgevoerd en wie de begeleiding ter hand neemt. Tijdens de leergang zijn de deelnemers aangesteld in het korps, en zo veel mogelijk praktisch inzetbaar. Ze gebruiken hun (toekomstige) werkplek om aan de hand van leerwerkplekopdrachten theorie en praktijk met elkaar te verbinden. Hierbij past men het geleerde in de praktijk toe, doet men praktijkervaring op, reflecteert men op deze praktijkervaring en verdiept men de praktijkervaring met nieuwe (theoretische) inzichten. Tijdens de uitvoering van werkplekopdrachten krijgt de onderwijsdeelnemer begeleiding van zijn leerwerkplekbegeleider. Trajectbegeleider Overigens bepaalt de trajectbegeleider in overleg met de werkgevers in de regio de uiteindelijke leerwerkplek(ken). Uitgangspunt dient daarbij wel te zijn dat de deelnemer in staat wordt gesteld om alle werkplekopdrachten naar behoren te kunnen uitvoeren. De trajectbegeleider is binnen het brandweeronderwijs verantwoordelijk voor het monitoren van de kwaliteit van de leerwerkplek. Kijk voor het profiel van de trajectbegeleider op Leerwerkplekbegeleider De leerwerkplekbegeleider begeleidt de onderwijsdeelnemer tijdens het leren op de werkplek. Het gaat om een rol binnen een reguliere functie in een brandweerkorps. Kijk voor het profiel waar een leerwerkplekbegeleider aan dient te voldoen op BRANDWEERACADEMIE 24

25 4.4 Verhouding werkend leren t.o.v. andere onderwijsvormen In de leergang Manschap a wordt de volgende indeling aangehouden: 62,5 % onderwijstijd: Contactonderwijs (inclusief leren in gesimuleerde omgeving) 15 % onderwijstijd: Werkplekleren (leren in het korps) 22,5 % onderwijstijd: Zelfstudie Ritmiek De leergang Manschap a kent geen vaste ritmiek zoals één dag(deel) werkend leren per week. Het werkend leren in de leergang Manschap a wordt bepaald door de leeractiviteiten en leerwerkplekopdrachten per kerntaak. BRANDWEERACADEMIE 25

26 5. Overige adviezen 5.1 Instroomniveau leergang Manschap a In het kwalificatiedossier is als instroomeis het volgende opgenomen: Om in te kunnen stromen in de opleiding Manschap a dient men minimaal over een VMBOwerk- en denkniveau te beschikken. 5.2 Docenten en instructeurs leergang Manschap a Onderwijsgevende functionarissen in de leergang Manschap a beschikken in beginsel over het Rijksdiploma Instructeur en/of Docent. Deze diploma s dekken de pedagogisch-didactische competenties waarover een instructeur dient te beschikken. Daarnaast wordt in de kwalificatiedossiers aangegeven dat de benodigde brandweervakinhoudelijke kennis per leergang zal verschillen. Het gaat hier om de verdiepende kennis die een docent/instructeur in staat stelt om boven de stof te kunnen staan. Docenten en instructeurs voor de leergang Manschap a moeten beschikken over ruime repressieve ervaring (bij voorkeur minimaal 3 jaar) ten aanzien van de functie Manschap a. BRANDWEERACADEMIE 26

27 Bijlage Niveaubeschrijvingen competenties (bron: Kwalificatiedossier, Competentiewoordenboek): Probleem oplossen (niveau 1): Het signaleren van (potentiële) problemen/knelpunten en deze zelfstandig of in samenwerking met anderen verhelpen. Signaleert tijdig knelpunten binnen het eigen organisatieonderdeel en lost deze binnen de gestelde kaders op. Formuleert binnen gestelde kaders verschillende alternatieven of oplossingen. Dringt door tot de kern van het probleem; achterhaalt onderliggende oorzaken om herhaling te voorkomen. Voorziet problemen en anticipeert hierop. Innoveren en creativiteit (niveau 1): Creëren van nieuwe en originele ideeën, werkwijzen en toepassingen door het combineren van formele en informele informatie, bestaande en nieuwe oplossingen/aanpakken. Heeft niet voor de hand liggende, frisse ideeën voor nieuwe werkwijzen of methoden. Genereert nieuwe ideeën in het werk; ook samen met partners/experts. Betreedt bij tegenslagen nieuwe paden of bedenkt alternatieve oplossingen. Speelt met nieuwe ideeën en benaderingen in op veranderingen. Plannen, organiseren en coördineren (niveau 1): Vanuit een vastgesteld doel bepalen welke taken/activiteiten georganiseerd en gepland moeten worden en daar naar handelen. Bepalen van prioriteiten en aangeven van een volgorde van werkzaamheden. Plant eigen werkzaamheden, stemt deze planning af met partners/experts. Werkt ordelijk en systematisch volgens vooraf opgestelde planning. Heeft overzicht over eigen werkzaamheden; toetst eigen voortgang. Wendt de juiste middelen aan die nodig zijn om de planning te realiseren. Stelt doelen en prioriteiten voor zichzelf. Leren en reflecteren (niveau 1): Terugkijken op het eigen functioneren en het gedrag daaraan aanpassen of ondernemen van ontwikkelacties om tot verbetering van eigen functioneren en vaardigheden te komen. Je kwetsbaar op durven stellen en fouten durven maken. Actief werken aan zelfontwikkeling. Stelt zich vragend op en toont wil om te leren. Vraagt feedback op eigen functioneren, luistert actief en vraagt door. Zet met behulp van feedbackgever concrete feedback om in acties. Volgt (nieuwe) ontwikkelingen in eigen vakgebied. Accuraat (niveau 1): Zorgvuldig en stipt handelen, gericht op het voorkomen van fouten. Nauwkeurig uitvoeren van activiteiten. Toetst eigen werk aan geldende procedures, regels en afspraken. Levert correct en volledig werk af. Werkt ook onder druk kwaliteitsgericht, nauwgezet, gedegen en let op details. BRANDWEERACADEMIE 27

28 Samenwerken (niveau 1): Zich inzetten om met anderen resultaten te bereiken en daarmee bijdragen aan een gezamenlijk doel. Denken en handelen vanuit gemeenschappelijke belangen. Draagt bij aan het gemeenschappelijke doel en komt afspraken na; informeert partners/experts over eigen activiteiten en houdt zich op de hoogte van activiteiten van partners/experts. Toont belangstelling voor collega s en helpt hen op verzoek. Vraagt collega s naar hun mening en geeft eigen mening. Stressbestendig (niveau 1): Kalm, objectief en effectief blijven functioneren bij tijdsdruk, tegenslag, teleurstelling of tegenspel. Om kunnen gaan met weerstanden. Geeft bij (tijds)druk voorrang aan bepaalde zaken in het eigen werk en blijft doeltreffend handelen. Bewaakt eigen grenzen van kennen en kunnen. Accepteert tegenwerpingen als onvermijdelijk, ziet het betrekkelijke hiervan in. Laat zich niet meeslepen in emotionele meningsverschillen. BRANDWEERACADEMIE 28