Opleidingsplan leergang Manschap B

Transcriptie

1 10 maart 2010 Brandweeracademie Postbus HA Arnhem T F info@nifv.nl

2 Voorwoord Voor u ligt het opleidingsplan voor de leergang Manschap B. Dit opleidingsplan sluit aan bij het Besluit Personeel Veiligheidsregio's en het bijbehorende landelijk functiehuis brandweer. Het opleidingsplan is afgeleid van het functie- en competentieprofiel Manschap B, het kwalificatieprofiel Manschap B en de proeve van bekwaamheid Manschap B. Aan de totstandkoming van dit opleidingsplan is bijgedragen door: Egbert van den Berg Officier Operationele voorbereiding Brandweer Fryslân Jan Hazeleger Hoofd repressie brandweer Utrecht Peter Jansen Postcoördinator Brandweer Nijmegen Koos Poelma Teamleider opleiden en oefenen Hvd Groningen Jaap Stuiver Medewerker opleiden en oefenen Regionale Brandweer Drenthe Maarten Leune Beleidsmedewerker NBBE Esther Smeitz Beleidsmedewerker NBBE Jaap Molenaar Vakgroepdecaan NIFV Vanessa Brilstra Onderwijskundige NIFV Marieke Geelen Onderwijskundige NIFV Rijk Hofman Projectleider innovatie na- en bijscholing NIFV Toelichting op deze gewijzigde versie: Dit document is in 2008 met bovengenoemde ontwikkelgroep ontwikkeld en in deelprojectgroep 3 vastgesteld op 4 december Naar aanleiding van de besluitvorming omtrent de functies Instructeur (voorheen kerntaak 1 in Manschap B) en Docent heeft het NIFV op verzoek van het project Implementatie het opleidingsplan op deze punten aangepast. Arnhem, 10 maart 2010 Marieke Geelen, onderwijskundige, NIFV Marianne Heijndijk, hoofd onderwijskundigen, NIFV BRANDWEERACADEMIE

3 Inhoud Voorwoord 2 Inleiding 4 Uitgangspunten Kerntaken en competenties Werkzaamheden, beoordelingscriteria en keuzes & dilemma's Opbouw en indeling 5 2. Basisontwerp leergang Manschap B Blok 1: Verkenning van de leergang en functie Blok 2: Geven van voorlichting Blok 3: Leidinggeven aan specifieke werkzaamheden Studiebelasting leergang Manschap B Vaststelling studiebelasting Studiebelasting per werkvorm Studiebelasting per kerntaak Werkend leren Werkend leren in de leergang Manschap B Leerwerkplek Leerwerkplekbegeleider Verhouding werkend leren t.o.v. andere onderwijsvormen Overige adviezen Instroomniveau leergang Manschap B Docenten en instructeurs leergang Manschap B 19 Bijlage 1 20 BRANDWEERACADEMIE

4 Inleiding In dit werkdocument leggen we de resultaten vast van de ontwerpbijeenkomsten voor de leergang Manschap B. Het opleidingsplan wordt aangeboden aan deelprojectgroep 3 (Project Besluit Kwaliteit Brandweerpersoneel, Kwaliteitsinstrumenten). Dit document is bestemd voor alle personen die betrokken zijn bij (de verdere inrichting en organisatie van) de leergang Manschap B: ontwikkelgroep, onderwijskundige(n), ontwikkelaars, etc. Dit document vormt voor hen de leidraad bij het uitwerken van de leergang. BRANDWEERACADEMIE 4

5 Uitgangspunten 1.1 Kerntaken en competenties De leergang Manschap B richt zich op de kerntaken en competenties van de functie Manschap B, zoals deze in het functie- en competentieprofiel van de functie Manschap B zijn vastgelegd. De Manschap B heeft twee kerntaken: Kerntaak 1: Geven van voorlichting De Manschap B geeft algemene voorlichting over de werkzaamheden van de brandweer aan specifieke doelgroepen. Kerntaak 2: Leidinggeven aan specifieke werkzaamheden De Manschap B stuurt onder supervisie van een bevelvoerder een klein team aan bij het uitvoeren van specifieke werkzaamheden. Bij niet spoedeisende hulpverlening en dienstverlening treedt hij zelfstandig op. Hierbij horen de onderstaande competenties met bijbehorende niveaus: Kerntaken Kerntaak 1 Geven van voorlichting Kerntaak 2 Leidinggeven aan specifieke werkzaamheden Competenties Innoveren/ Niveau 1 1 creativiteit Daadkracht Niveau 1 Flexibel Niveau 1 Mondeling Niveau 1 communiceren Onafhankelijk Niveau 1 De kerntaken vormen het centrale uitgangspunt voor de invulling van dit opleidingsplan. De competenties zijn vooral gekoppeld aan de werkzaamheden per kerntaak, en komen in het onderwijs terug in de vorm van leeractiviteiten. In dit opleidingsplan worden deze leeractiviteiten benoemd. Deze leeractiviteiten vormen de basis voor het te ontwikkelen onderwijs. 1.2 Werkzaamheden, beoordelingscriteria en keuzes & dilemma's De kerntaken uit het functie- en competentieprofiel Manschap B worden in het kwalificatieprofiel nader uitgewerkt in werkzaamheden, beoordelingscriteria en keuzes & dilemma's. De werkzaamheden komen in dit opleidingsplan terug (zie hoofdstuk 2). De beoordelingscriteria en de keuzes & dilemma's worden verwerkt in de lesplannen en leeropdrachten, en komen niet afzonderlijk terug in dit opleidingsplan. Daarnaast komen de beoordelingscriteria en keuzes & dilemma's terug in de proeve van bekwaamheid bij deze leergang. 1.3 Opbouw en indeling Deze leergang bestaat uit 3 blokken. De leergang start met een algemene inleiding (blok 1), waarin de verkenning van de leergang en de functie centraal staat en de overkoepelende vaardigheden uit de kerntaken aan de orde komen. Blok 1 moet daarom altijd gevolgd worden, voordat men aan de andere blokken begint. Blok 2 1 De niveaubeschrijvingen van de competenties vindt u terug in bijlage 1 BRANDWEERACADEMIE 5

6 behandelt de werkzaamheden uit kerntaak 1 en blok 3 de werkzaamheden uit kerntaak 2. Voor de opleiding Manschap B ontvangt u een diploma indien u alle proeveonderdelen met goed gevolg heeft afgelegd. Deze proeve-onderdelen worden aangeboden per kerntaak. Omdat het opleidingsplan goed aansluit bij die kerntaken (vertaald in opleidingsblokken), is het ook mogelijk, in overleg met uw werkgever en het betreffende opleidingsinstituut, een deel van de blokken te volgen. De volgorde van de blokken is vrij, met uitzondering van blok 1. Deze gaat altijd vooraf aan de andere blokken. Blok 2 en 3 kan de opleidingsaanbieder flexibel programmeren. BRANDWEERACADEMIE 6

7 Blok 3 Proeve-onderdeel Praktijksimulatie Praktijksimulatie HV/Dienstverlening Proeve-onderdeel Geslotenvragentoets Blok 2 Proeve-onderdeel Arbeidsproeve Geven van voorlichting met reflectie Blok 1 Voor dit blok is geen proeveonderdeel. In Blok 2 en 3 wordt getoetst of de cursisten deze kerntaken beheersen. Opleidingsplan leergang Manschap B 2. Basisontwerp leergang Manschap B De leergang Manschap B is opgebouwd uit 3 blokken, opgebouwd volgens de kerntaken, zoals toegelicht in paragraaf 1.3. Beide kerntaken: Geven van voorlichting & Leidinggeven aan specifieke werkzaamheden In dit blok komen de thema's aan de orde die voor beide kerntaken van belang zijn. Oriëntatie op de functie en leergang Manschap B Brandweerorganisatie Communicatie / presentatietechnieken Kerntaak 1: Geven van voorlichting Veiligheid, brandweer en maatschappij Communicatie / presentatietechnieken Kerntaak 2: Leidinggeven aan specifieke werkzaamheden Veilig repressief optreden (VRO) Beeldvorming, oordeelsvorming, besluitvorming (BOB) Functioneel leidinggeven (FLG) Algemene voertuigkennis De theorie die voor meer kerntaken van belang is, wordt behandeld in blok 1. Deze theorie kan in latere blokken kerntaakgericht en praktijkgericht terugkomen, bijvoorbeeld als onderdeel van een leerwerkplekopdracht of een praktijkles. De theorie zal echter niet opnieuw klassikaal worden behandeld. Hierna wordt de opzet van elk blok afzonderlijk uitgewerkt. Per blok worden (in een afzonderlijke tabel) de volgende aspecten beschreven: kerntaken De kerntaken zijn overgenomen uit het kwalificatieprofiel Manschap B werkzaamheden De werkzaamheden zijn overgenomen uit het kwalificatieprofiel Manschap B thema's BRANDWEERACADEMIE 7

8 Van welke vakinhoudelijke thema's moet de cursist kennis, inzicht en vaardigheden hebben, om de genoemde werkzaamheden als beginnend beroepsbeoefenaar goed uit te kunnen voeren? leeractiviteiten Zelfstudie, leer(werkplek)opdracht en dergelijke. locatie Bijvoorbeeld opleidingsinstituut of korps. studiebelasting Het aantal uren dat met de leeractiviteit is gemoeid. BRANDWEERACADEMIE 8

9 2.1 Blok 1: Verkenning van de leergang en functie Kerntaak: kerntaakoverstijgend Werkzaamheden Thema's: Leeractiviteiten Locatie Studiebelasting in uren Verkenning van de leergang en functie Hoofdthema's: Oriëntatie op de functie en leergang Manschap B Brandweerorganisatie Communicatie / presentatietechnieken Opl.ins Werkpl / zelfst Oriëntatie op de leergang en functie Professionaliteit: beleefd gericht optreden juiste inzet beschikbare middelen klantgericht Rolbewustzijn: weten welke rol op welk tijdstip, ken je plek, wanneer overnemen van bevelvoerder Theoriebijeenkomst Opleidingsinstituut 3 Geeft algemene voorlichting over de werkzaamheden van de brandweer: - aan specifieke doelgroepen - tijdens open dagen Verzamelt zelf kennis en houdt nieuwe ontwikkelingen bij (bijv. nieuwe blusmiddelen) Leerwerkplekopdracht: Nieuwe ontwikkelingen inventariseren. De terugkoppeling in de vorm van een presentatie zal gebeuren in blok 2, kerntaak 1: het geven van voorlichting. Werkplek 2 Brandweerorganisatie Brandweerorganisatie: mens en materialen Risico-inschatting Veiligheidsketen NB gericht op Manschap B: uitgebreider en meer diepgang dan Manschap A Theoriebijeenkomst Opleidingsinstituut 3 BRANDWEERACADEMIE 9

10 Geeft algemene voorlichting over de werkzaamheden van de brandweer: - aan specifieke doelgroepen - tijdens open dagen (VERVOLG) Communicatie / presentatietechnieken Maakt presentaties Maakt gebruik van bestaande sjablonen Geeft presentaties Geeft demonstraties Presentatieprogramma's Opbouw van de sheets Juiste dosering van informatie Taalgebruik afgestemd op doelgroep Leerwerkplekopdracht: Maak een presentatie van 10 minuten over een onderwerp dat niets met de brandweer te maken heeft en geeft deze presentatie. Opleidingsinstituut Werkplek / Zelfstudie 6 2 Manschap B moet boven de stof staan Geen leeractiviteit, controle door mentor gedurende hele cursus. Draagvoorschrift uniform Geen leeractiviteit, moet leerwerkplekbegeleider terugzien in wijze van dragen uniform door Manschap B. Lezen theorie Blok 1: kerntaakoverstijgend Zelfstudie 6 12 uur 10 uur Totaal blok 1 = 22 uur BRANDWEERACADEMIE 10

11 2.2 Blok 2: Geven van voorlichting Kerntaak 1: Geven van voorlichting Werkzaamheden Thema's Kerntaak 1: Leeractiviteiten Locatie Studiebelasting in uren Hoofdthema's: Veiligheid, brandweer en maatschappij Communicatie / presentatietechnieken Opl.ins Werkpl / zelfst Geeft algemene voorlichting over de werkzaamheden van de brandweer: aan specifieke doelgroepen. tijdens open dagen. Koppelt vragen terug en geeft opmerkingen door aan de organisatie waaraan voorlichting is gegeven. Veiligheid, brandweer en maatschappij Verzamelt zelf kennis en houdt nieuwe ontwikkelingen bij (bijv. nieuwe blusmiddelen) Brandweerorganisatie: mensen en middelen Leerwerkplekopdracht: Presentatie geven n.a.v. verzamelde informatie in blok 1. Reflecteren hoe medestudenten dit doen. Opleidingsinstituut 3 Is een voorbeeldfunctionaris Weet de organisatie te verkopen Heeft hoge mate van 'wij'-gevoel Accountmanager / ambassadeur van de brandweerorganisatie Is trots op de organisatie Straalt uit: ik vind veiligheid belangrijk Staat open voor nieuwe ontwikkelingen Theorieles: Model van de wereld Feedback op de cursist door docent/leerwerkplekbegeleider die houding en gedrag kan beoordelen Opleidingsinstituut Geen les, geen uren. Komt over hele opleiding terug. 3 4 BRANDWEERACADEMIE 11

12 Als voorgaande pagina: Geeft algemene voorlichting over de werkzaamheden van de brandweer: aan specifieke doelgroepen. tijdens open dagen. Koppelt vragen terug en geeft opmerkingen door aan de organisatie waaraan voorlichting is gegeven. Communicatie / presentatietechnieken 1. Wat is er bij voorlichting van belang Zaait geen onrust door dingen te vertellen die niet tot zijn of haar bevoegdheid horen Bepalen van doelgroep Relateren van middelen aan doelgroep Hoe bepaal je doelgroep, relateren middelen Aanvragers van voorlichting. Inhoudelijke correctheid van de presentatie Theoriebijeenkomst: Voorlichting algemeen Opleidingsinstituut 3 2. Welke middelen gebruik je bij voorlichting Maakt presentaties Maakt gebruik van bestaande sjablonen Geeft presentaties Geeft demonstraties Inventariseert vragen en beantwoordt deze Bakent zijn presentatie-onderwerpen strak af, zodat hij geen dingen vertelt die buiten zijn bevoegdheid vallen Presentatieprogramma's Opbouw van de sheets Juiste dosering van informatie Taalgebruik afgestemd op doelgroep Organiseert en plant de voorlichtingsbijeenkomst Theoriebijeenkomst: Gebruik ICT-middelen (PowerPoint, smartboard, etc) Opleidingsinstituut 6 BRANDWEERACADEMIE 12

13 Als voorgaande pagina: Geeft algemene voorlichting over de werkzaamheden van de brandweer: aan specifieke doelgroepen. tijdens open dagen. Koppelt vragen terug en geeft opmerkingen door aan de organisatie waaraan voorlichting is gegeven. Communicatie Geeft een neutrale / objectieve terugkoppeling (hoe gaat het in de wijk?) van de voorlichting aan zijn eigen organisatie. Hij laat het bij terugkoppeling. De vervolgactie ligt bij de betreffende afdeling Kent zijn eigen beperkingen (weet waarover hij wel en niet kan praten) Heeft een proactieve houding (= accuraat) (o.a. vraagt mandaten over wat hij wel en niet mag zeggen, gaat zelf informatie bij afdeling brengen) Gaat zelf informatie bij de afdeling brengen en wacht niet af tot iemand vraagt: hoe ging het? Weet wanneer hij iets moet opzoeken en wanneer hij meteen antwoord kan geven: Wanneer moet hij zijn antwoord uitstellen of iemand doorverwijzen naar een andere afdeling? Geeft geen antwoord als het niet tot zijn bevoegdheid behoort Zorgt dat het bij een voorlichting alleen gaat over de vooraf bedoelde onderwerpen. Clustert de vragen op de juiste manier en weet waar hij ze moet stellen en (laten) terugkoppelen aan de doelgroep (de juiste vraag bij de juiste afdeling neerleggen) Leerwerkplekopdracht: Organiseer een voorlichting: Vertel iets over één of meer schakels van veiligheidsketen Thema: rood op straat (Manschap B als ambassadeur van de organisatie) Stem met je leidinggevende af hoe je voorlichting er uit moet zien Zorg voor afstemming met doelgroep Opleidingsinstituut / zelfstudie / werkplek 6 8 Lezen theorie Blok 2 40 Proeve-onderdeel: Voorlichting geven 8 Proeve-onderdeel: Reflectie 21 uur 52 uur Totaal blok 2 = 73 uur BRANDWEERACADEMIE 13

14 2.3 Blok 3: Leidinggeven aan specifieke werkzaamheden Kerntaak 2: Leidinggeven aan specifieke werkzaamheden Werkzaamheden Thema's Kerntaak 2: Leeractiviteiten Locatie Studiebelasting in uren Hoofdthema's: Veilig repressief optreden (VRO) Beeldvorming, Oordeelsvorming, Besluitvorming (BOB) Functioneel leidinggeven (FLG) Algemene voertuigkennis Opl.ins Werkpl / zelfst Stuurt onder supervisie van een bevelvoerder, een klein team (waarvan hij zelf deel uitmaakt) aan bij het uitvoeren van specifieke werkzaamheden met een spoedeisend karakter. Treedt zelfstandig op bij niet spoedeisende hulpverlening. Treedt zelfstandig op bij dienstverlening. Veilig repressief optreden (VRO) Risico s brand Risico s hulpverlening en waterongevallen Risico's ongevalbestrijding gevaarlijke stoffen Accent op de fasen afbouw en nazorg Beeldvorming, Oordeelsvorming, Besluitvorming (BOB) Analyseren van een situatie Daadkracht Risico's herkennen en bewustzijn van risico's Bewustwording BOB Meer inzicht dan gemiddelde manschap Theoriebijeenkomst (casussen) Leerwerkplekopdracht: Bekijk zelf een incidentrapportage en beschrijf daarbij de risico s die je ziet bij afbouw en nazorg Opleidingsinstituut Werkplek 15 4 Functioneel leidinggeven (FLG) Leiding ontvangen (opdrachten van de bevelvoerder uitvoeren) Leiding geven (deelopdrachten aan manschappen geven) Leiderschapsstijlen Situationeel leidinggeven Theoriebijeenkomst Theoriebijeenkomst (met rollenspel) Opleidingsinstituut Opleidingsinstituut 3 3 Veilig leidinggeven Toezicht op veilig werken met gereedschappen Salvage (incl. nablussen) Leerwerkplekopdracht: Veilig werken met gereedschappen, waarbij de Manschap B moet toezien op het veilig werken door manschappen Werkplek 4 BRANDWEERACADEMIE 14

15 Als voorgaande pagina: Stuurt onder supervisie van een bevelvoerder, een klein team (waarvan hij zelf deel uitmaakt) aan bij het uitvoeren van specifieke werkzaamheden met een spoedeisend karakter. Treedt zelfstandig op bij niet spoedeisende hulpverlening. Treedt zelfstandig op bij dienstverlening. Algemene voertuigkennis Inzetmogelijkheden bijzondere voertuigen Brandweerwet Bevoegdheden Taken en verantwoordelijkheden Samenwerking andere diensten Spoorzekerstelling Leerwerkplekopdracht: Kijk bij groot korps of centrumgemeente welke specifieke voertuigen er staan en zeg waar je ze voor kunt gebruiken (bij wat voor soort klussen) Bedenk een inzetopdracht (niet spoedeisend) voor een speciaal voertuig, op basis van de beschrijving van een incident. Opleidingsinstituut Werkplek Theoriebijeenkomst Opleidingsinstituut Preventie en preparatie, in relatie met repressie Brandpreventieve voorzieningen en repressief optreden Bereikbaarheidskaart en aanvalsplan Het leiden van eenvoudige inzetten en oefeningen Niet-spoedeisende werkzaamheden Inzetten Verantwoordelijkheid Manschap B Leerwerkplekopdracht: Oriëntatie van objecten Zoek in je eigen korps een bereikbaarheidskaart. Koppel je resultaten terug in het opleidingsinstituut d.m.v. een discussie met medestudenten. Praktijkles op opleidingsinstituut Leidinggeven aan een inzet + rapportage Werkplek Opleidingsinstituut 3 Opleidingsinstituut 6 4 Rapporteren Bijdragen aan het brand- en hulpverleningsrapport Het verzamelen van gegevens t.b.v. het brand- en hulpverleningsrapport Het rapport Hoe zit rapport in elkaar? Zelfstudie Lezen theorie Blok 3 Zelfstudie 31 Proeve-onderdeel: gesloten vragen Opleidingsinstituut 1 toets Proeve-onderdeel: Werkplek 0,5 Praktijksimulatie HV/dienstverlening 67 uur 18 uur 2 Totaal blok 3 = 85 uur BRANDWEERACADEMIE 15

16 3. Studiebelasting leergang Manschap B 3.1 Vaststelling studiebelasting De studiebelasting van de leergang Manschap B behelst de uren die een onderwijsdeelnemer gemiddeld besteedt aan het leren op het brandweeropleidingsinstituut (contacturen), de benodigde zelfstudie (bestuderen en verwerken van theorie) en het werkend leren. De contacturen zijn verdeeld over klassikaal theorie- en praktijkonderwijs. Vanzelfsprekend zijn vooral de uren die worden besteed aan zelfstudie en werkend leren afhankelijk van de studievaardigheden van de onderwijsdeelnemer en de regionale faciliteiten en mogelijkheden voor het werkend leren. De studiebelasting van de leergang Manschap B is gebaseerd op alle leeractiviteiten die de ontwikkelgroep per kerntaak nodig vond, om deze kerntaak als beginnend beroepsbeoefenaar in voldoende mate te beheersen. Bij het uitwerken van kerntaken in leeractiviteiten heeft de ontwikkelgroep zowel onderwijskundige als vakinhoudelijke keuzes gemaakt. Deze keuzes zijn gemaakt op basis van ervaringen met bepaalde leeractiviteiten in de praktijk. De studiebelasting is de som van de tijdsduur van alle leeractiviteiten. De tijdsduur per leeractiviteit is gebaseerd op een schatting. De ervaring op basis waarvan de schatting plaatsvindt, is via de ontwikkelgroep Manschap B ingebracht door docenten en andere vertegenwoordigers van de opleidingsinstituten. Zo is er binnen brandweer Nederland een brede consensus over de gemiddelde duur van een klassikale of praktijkles. De ontwikkelgroep Manschap B heeft bij de vaststelling van de studiebelasting dus een empirische insteek gekozen. Deze studiebelasting is een adviserende indicatiestelling. Na invulling van de diverse leeractiviteiten per kerntaak, in overleg met de ontwikkelgroep, wordt de studiebelasting van de leergang Manschap B vastgesteld op een studiebelasting van 180 uur. Vergelijking met modulaire opleidingsstructuur De studiebelasting van de leergang Manschap B is gebaseerd op die van de volgende modules uit de modulaire brandweeropleidingsstructuur: BRANDWEERACADEMIE 16

17 Kerntaak Theorie, van belang voor alle kerntaken Kerntaak 1: Geven van voorlichting Kerntaak 2: Leidinggeven aan specifieke werkzaamheden Module volgens modulaire opleidingsstructuur Oorspronkelijk aantal uren Brandmeester Opleiding Oefening Voorlichting Hoofdbrandwacht Organisatie & Leidinggeven Hoofdbrandwacht Organisatie & Leidinggeven 280 uur 30 uur 30 uur Hoofdbrandwacht 50 uur Repressie Totaal Aantal uren voor deze leergang Studiebelasting per werkvorm Werkvorm Uren Uren Uren blok 1 blok 2 blok 3 Totaal Klassikaal onderwijs Werkplekleren Zelfstudie Totaal Studiebelasting per kerntaak Kerntaak Uren Uren Uren blok 1 blok 2 blok 3 Totaal Alle kerntaken : Geven van voorlichting : Leidinggeven aan specifieke werkzaamheden Totaal BRANDWEERACADEMIE 17

18 4. Werkend leren 4.1 Werkend leren in de leergang Manschap B Werkend leren kan op verschillende manieren worden ingevuld. De meest ultieme vorm is de 'echte' beroepspraktijk en daar waar dit mogelijk is, wordt hier binnen het brandweeronderwijs voor gekozen. In deze leergang kunnen de meeste leerwerkplekopdrachten op de werkplek (bij het eigen korps) worden uitgevoerd. Afhankelijk van de grootte van het eigen korps en/of het gekozen onderwerp, kan het zijn dat enkele opdrachten elders moeten worden uitgevoerd. 4.2 Leerwerkplek Een leerwerkplek kan gedefinieerd worden als de omgeving waarbinnen de leeropdracht naar behoren kan worden uitgevoerd, begeleid en beoordeeld. Het wat van de leeropdracht bepaalt waar deze het beste kan worden uitgevoerd en wie de begeleiding ter hand neemt. Dit uitgangspunt is ook van toepassing op de leerwerkplekopdrachten zoals die in dit opleidingsplan zijn aangegeven. Trajectbegeleider Overigens bepaalt de trajectbegeleider in overleg met de werkgevers/opdrachtgevers van de onderwijsdeelnemers in zijn regio de uiteindelijke leerwerkplek(ken). Uitgangspunt dient daarbij wel te zijn dat de onderwijsdeelnemer in staat wordt gesteld om alle leeropdrachten naar behoren te kunnen uitvoeren. De trajectbegeleider is binnen het brandweeronderwijs verantwoordelijk voor het monitoren van de kwaliteit van de leerwerkplek. Kijk voor het profiel van de trajectbegeleider op Leerwerkplekbegeleider De leerwerkplekbegeleider begeleidt de onderwijsdeelnemer tijdens het leren op de werkplek. Het gaat om een rol binnen een reguliere functie in een brandweerkorps. Kijk voor het profiel waar een leerwerkplekbegeleider aan dient te voldoen op Aanvullende kennis en vaardigheden De functie Manschap B behelst een tweetal kerntaken die ten opzichte van elkaar sterk inhoudelijk verschillen. Het kan daarom voorkomen, dat er niet één leerwerkplekbegeleider beschikbaar is, die begeleiding kan verzorgen op beide kerntaken. Daardoor heeft een deelnemer eventueel meer dan één leerwerkplekbegeleider nodig. 4.4 Verhouding werkend leren t.o.v. andere onderwijsvormen In de leergang Manschap B wordt de volgende indeling aangehouden: 38 % van de onderwijstijd: Klassikaal onderwijs 25 % van de onderwijstijd: Werkplekleren 37 % van de onderwijstijd: Zelfstudie BRANDWEERACADEMIE 18

19 5. Overige adviezen 5.1 Instroomniveau leergang Manschap B Het Landelijk Functiehuis Brandweer geeft aan dat de functie Manschap B een functie op VMBO-niveau is. De ontwikkelgroep adviseert het volgende over het instroomniveau voor de leergang: deelnemers aan de leergang Manschap B zijn in het bezit van een diploma Manschap A en actuele inhoudelijke deskundigheid. De Manschap B moet voor het goed uitvoeren van zijn functie boven de stof staan. Om dit te realiseren, heeft hij gedegen inhoudelijke vakkennis nodig. Ervaring als Manschap A kan hiervoor ontoereikend zijn, afhankelijk van de actuele kennis, vaardigheden en ervaring van de betreffende persoon. De ontwikkelgroep adviseert dat de Manschap B in opleiding, indien nodig, extra vakinhoudelijke cursussen volgt. 5.2 Docenten en instructeurs leergang Manschap B Docenten en instructeurs van de leergang Manschap B beschikken over het Rijksdiploma Docent of Instructeur. Deze diploma s certificeren de pedagogischdidactische competenties die nodig zijn. Daarnaast wordt in de kwalificatieprofielen Docent en Instructeur aangegeven dat de benodigde brandweervakinhoudelijke kennis per leergang kan verschillen. Het gaat hier om de verdiepende kennis die hen in staat stelt om boven de stof te kunnen staan. BRANDWEERACADEMIE 19

20 Bijlage 1 Niveaubeschrijvingen competenties functie Manschap B Innoveren/creativiteit (niveau 1): Creëren van nieuwe en originele ideeën, werkwijzen en toepassingen door het combineren van formele en informele informatie, bestaande en nieuwe oplossingen/aanpakken. heeft niet voor de hand liggende, frisse ideeën voor nieuwe werkwijzen of methoden. genereert nieuwe ideeën in het werk; ook samen met partners/experts. betreedt bij tegenslagen nieuwe paden of bedenkt alternatieve oplossingen. speelt met nieuwe ideeën en benaderingen in op veranderingen. Daadkracht (niveau 1): Op adequate en krachtige wijze nemen van beslissingen op basis van een inzichtelijke afweging en eigen oordeel, ook als kennis en/of informatie beperkt is en tevens het uitvoeren en afronden van activiteiten. Handelen naar en staan voor een genomen besluit (van zichzelf of een ander). handelt moedig in lastige situaties, neemt verantwoorde risico s. neemt beslissingen op grond van relevante informatie en duidelijke feiten, waarbij de gevolgen van de besluiten voorspelbaar zijn. neemt en motiveert beslissingen binnen het eigen werkterrein. blijft achter gemaakte keuzen (van zichzelf of van partners/experts) staan. Flexibel (niveau 1): Aanpassen van de eigen stijl, benadering en gedrag aan wisselende eisen en omstandigheden. Openstaan voor nieuwe ideeën en actief zoeken naar alternatieven om het gestelde doel te bereiken. pakt nieuwe zaken snel op, ook bij aangrenzende werkzaamheden. interpreteert regels en richtlijnen en richt zich daarbij op de bedoeling van de vastgestelde regels. accepteert dat werkzaamheden door partners/experts en door omstandigheden bepaald worden en handelt daarnaar; staat open voor veranderingen en verbeteringen die partners/experts voorstellen. past gedrag aan bij veranderende omstandigheden/ schakelt snel tussen verschillende werkzaamheden. Mondeling communiceren (niveau 1): Ideeën, meningen en informatie aan anderen overdragen in voor de ontvanger begrijpelijke taal, gebaren en non-verbale signalen. Tactvol en effectief reageren op behoeften en gevoelens van anderen, taal en terminologie aanpassen aan de doelgroep (incl. Engels) drukt zich zowel mondeling als schriftelijk goed uit bij contacten van verschillend niveau, onderbouwt de boodschap met duidelijke argumenten. stelt zich open en onbevooroordeeld op in een gesprek, interpreteert verbale en non-verbale signalen en vraagt na of de boodschap goed begrepen is. BRANDWEERACADEMIE 20

21 formuleert tactvol, stemt taal, gebaren en houding af op de behoefte en belangen van de ander. stelt open vragen en vraagt door; geeft feedback wanneer daar om wordt gevraagd. redigeert interne documenten en schrijft documenten voor extern gebruik. Onafhankelijk (niveau 1): Zelfstandig en zelfbewust werken. Om kunnen gaan met eisen, veranderingen en hindernissen. Eigen standpunten innemen en verdedigen, rekening houdend met de missie van de organisatie. vertrouwt op zichzelf, maakt zelfstandig keuzen binnen het eigen takenpakket en aandachtsgebied en laat zich daarbij niet weerhouden door belemmeringen. vraagt feedback en hulp op het juiste moment op basis van een inschatting van de eigen kennis en vaardigheden. werkt zelfstandig en vaart duidelijk een eigen koers binnen gestelde kaders. BRANDWEERACADEMIE 21