AFSTUDEERLEIDRAAD INFORMATICA SYSTEEMBEHEER BEDRIJFSKUNDIGE INFORMATICA INFORMATION ENGINEERING TECHNISCHE INFORMATICA

Transcriptie

1 AFSTUDEERLEIDRAAD OPLEIDINGEN CLUSTER ICT INFORMATICA SYSTEEMBEHEER BEDRIJFSKUNDIGE INFORMATICA INFORMATION ENGINEERING TECHNISCHE INFORMATICA VOLTIJD/DEELTIJD/DUAAL CURSUSJAAR Hogeschool Utrecht Faculteit Natuur en Techniek Cluster ICT J. Schmeltz/ versie 5/

2 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. De plaats van het afstudeerproject binnen het curriculum 3. Het afstudeerproject 4. De voorbereiding op het afstudeerproject 5. Het indienen van een voorstel voor een afstudeerproject 6. De realisatie en de begeleiding 7. De scriptie 8. De afstudeerzitting 9. Beoordeling 10. Geheimhouding 11. Studie- en beroepsoriëntatie eerstejaarsstudenten voltijd Bijlage 1: Formulier aanvraag Bijlage 2: Formulier contract Bijlage 3: Formulier beoordeling bedrijfsbegeleiders Bijlage 4. Proces verbaal 2

3 1. Inleiding Het doel van dit document is studenten voltijd en deeltijd te informeren over de regelingen en de gang van zaken rond het afstuderen. Er wordt aandacht besteed aan de eisen waaraan het afstudeerproject moet voldoen, de verslaglegging en aan de afstudeerzitting waarin de voordracht en de verdediging plaatsvinden. Ook wordt aangegeven welke procedure studenten moeten volgen t.a.v. de goedkeuring voor het starten van het afstudeerproject. Deze regelingen zijn van toepassing voor studenten die hun afstudeerproject starten in september 2008 of later. Wanneer er in deze leidraad " student, stagiair, kandidaat, docent of een andere mannelijke vorm staat, zowel de mannelijke als de vrouwelijke vorm wordt bedoeld. Afstudeercoördinator Voor nadere inhoudelijke informatie omtrent afstuderen kunnen studenten terecht bij de stage/ afstudeercoördinator of (per opleiding) bij de voorzitter van de betreffende afstudeercommissie ( zie onder): J.W. Schmeltz Nijenoord 1, kamer D01.20 tel jos.schmeltz@hu.nl Afstudeercommissies Deze commissies beoordelen de projectvoorstellen van de studenten (zie paragraaf 5) De commissies bestaan uit de volgende leden (sa betekent studieadviseur) : Informatica voltijd: Jeroen Weber,Henk Plessius, Henk Karssenberg, Arie Groenenboom(sa) sa: studieadviseur Informatica deeltijd: Jeroen Weber, Ingrid Birkhoff (sa), Jan Ooms Technische Informatica voltijd: Leo van Moergestel, Jan Zuurbier, Henk Karssenberg, Arie Groenenboom(sa) Bedrijfskundige Informatica voltijd en deeltijd: Gerritjan Boshuizen, Boudewijn Bouwense (sa vt), Jan Ooms (sa dt) Information Engineering: Alex Jongman,, Nini Salet (sa) Systeembeheer duaal Rein Kamphuis, Leo van Moergestel, Bert Buitenhuis, Liek Veldt (sa) 3.

4 De stage- en afstudeeradministratie De administratie heeft een ondersteunende functie bij de stages en het afstuderen. Bijvoorbeeld: - correspondentie met bedrijven en studenten; - in ontvangst nemen, registratie en verspreiding van de afstudeerscripties - administratieve verwerking van de procesverbalen van de afstudeerzittingen Gegevens afstudeeradministratie Lia van den Hengel Medewerker stage- en afstudeeradministratie cluster ICT en Elektrotechniek werkzaam op dinsdag, donderdag en vrijdag Onderwijsbureau kamer A.00 HU Nijenoord 1 Postbus AD Utrecht T F lia.vandenhengel@hu.nl 4

5 2. De plaats van het afstudeerproject binnen het curriculum Het afstudeerproject is het laatste onderdeel van het curriculum van de hoofdfase. Met het afstudeerproject (inclusief de verslaglegging) is een studiebelasting van 840 Studiebelastinguren (30 ECTS) gemoeid. De studiepunten worden alleen toegekend als het afstudeerproject met een voldoende wordt beoordeeld. In de studiegids is de plaats aangeven van het afstudeerproject binnen het eindexamenprogramma. Per cursusjaar zijn er twee periodes waarin het afstudeerproject kan plaats vinden: 1) start in september; inleveren scriptie in december; afstudeerzitting in januari 2) start in februari; inleveren scriptie in mei/juni; afstudeerzitting in juni De belangrijke data betreffende het afstudeerproject worden aan het begin van het cursusjaar gepubliceerd in de studiegids. Nieuwe regeling per : De student mag pas starten met het afstudeerproject als hiervoor toestemming is verkregen van de examencommissie. In beginsel wordt alleen toestemming verleend als aan alle eisen van de propedeuse en de hoofdfase ( exclusief de ) is voldaan. De procedure is als volgt: Uiterlijk 15 mei (start september), resp. uiterlijk 15 november (start februari) dient de student een verzoek in bij de studieadviseur. Dit verzoek wordt ingediend per . Bijgevoegd wordt een studievoortgangoverzicht met een toelichting. Overgangsregeling: Studenten die in september 2008 starten met een kunnen tot 1 september het verzoek indienen. Deeltijd/ duaal Bij een student deeltijd of duaal is het niet altijd noodzakelijk om de genoemde 840 uur ook daadwerkelijk aan het project te besteden. Immers een belangrijk deel van de kennis die nodig is om het project te realiseren, hoeft niet meer tijdens het project te worden vergaard omdat die reeds bij de student aanwezig is. Zou iemand van buiten de betreffende werkomgeving eenzelfde opdracht moeten uitvoeren dan zou wellicht meer tijd nodig zijn om zich in te werken in het onderwerp. Als vuistregel kan worden gehanteerd: 2-3 werkdagen per week met een doorlooptijd van circa 5 maanden en daarnaast de nodige activiteiten voor het vervaardigen van de scriptie in privé-tijd. De zal in het geval van studenten deeltijd of duaal meestal worden uitgevoerd in het bedrijf waar de student werkzaam is. Dit heeft als consequentie dat het een individuele aangelegenheid is en dat de totale doorlooptijd van het afstudeertraject veelal niet exact op 5 maanden te bepalen is. Als vuistregel kan worden gehanteerd: de opdracht moet in een tijdsbestek van 4 tot 7 maanden worden uitgevoerd en afgerond. Indien afstuderen in de eigen bedrijfsomgeving, om welke reden dan ook, niet mogelijk is, wordt de eis gesteld dat een (externe) onafhankelijke belanghebbende/geïnteresseerde als opdrachtgever/ begeleider optreedt. 5.

6 3. Het afstudeerproject 3.1 Doel en inhoud Het doel van het afstuderen is dat de student aantoont dat hij in de opleiding verworven kennis en vaardigheden zelfstandig in praktijk kan brengen en dat hij het eindniveau van de opleiding heeft bereikt t.a.v. de algemene en de specifieke opleidingscompetenties Het onderwerp moet liggen in het verlengde van de studie, recht doen aan het niveau van de opleiding en een uitdaging voor de student betekenen. Ook wordt als eis gesteld, dat een duidelijke link moet worden gelegd tussen theorie en praktijk. Voorts moet een dusdanig resultaat ( product ) worden opgeleverd dat de student daarop kan worden beoordeeld. Dit resultaat omvat in ieder geval de scriptie, maar daarnaast is er veelal nog een tweede resultaat. Dit kan zijn een geheel of gedeeltelijk gerealiseerd informatiesysteem met documentatie. Het kan bijvoorbeeld ook gaan om een technisch rapport voor het bedrijf of om ontwerpdocumentatie. Kortom er is naast de scriptie veelal sprake van een tweede resultaat dat vooral relevant is voor het bedrijf in kwestie. Opmerking: In het afstudeerproject zullen vrijwel nooit alle competenties op hetzelfde beheersingsniveau tot uitdrukking kunnen komen. Immers de is de afronding van het totale verwervingsproces van de competenties. Bovendien zal een student in het afstudeerproject zijn speciale expertise op een bepaald terrein naar voren willen laten komen. Een kandidaat moet het project zelfstandig uitwerken en voltooien. Hij is te allen tijde zelf verantwoordelijkheid voor de voortgang en de inhoud. De begeleiders (bedrijfsbegeleider en docentbegeleider) hebben tijdens de uitvoering alleen de taak van adviseur. Een student moet in staat zijn met de mensen uit de omgeving waarin hij zijn project tot stand brengt samen te werken en effectief te communiceren. Het project dient uit te monden in een schriftelijk verslag (de scriptie), dat gezien moet worden als een document waarin het project in al zijn facetten beschreven, geanalyseerd en verantwoord wordt ( zie paragraaf 7). Kandidaten dienen in staat te zijn tijdens de afstudeerzitting hun werk mondeling te presenteren en te verdedigen. Voorts dienen kandidaten in staat te zijn afstand te nemen van de specifieke opdracht en in algemene zin conclusies over gelijksoortige problemen weer te geven. 6

7 3.2 Afstudeeronderwerpen Hieronder volgen per opleiding voorbeelden van en. Het verdient aanbeveling om scripties van (succesvol) afgeronde afstudeerprojecten in te zien. Zie hiervoor de HBO- kennisbank: Afstudeeronderwerpen Informatica/ Technische Informatica De mogelijke opdrachten zijn ruwweg te verdelen in 3 hoofdgroepen te weten 1. het ontwikkelen van software 2. in een technische omgeving een opdracht uitvoeren waarbij het hoofddoel niet is het opleveren van software, maar iets anders. Daarbij kan het bijvoorbeeld gaan om het maken van een ontwerp voor infrastructuur of om een onderzoek dat moet leiden tot aanbevelingen betreffende (software-)technologie 3. in een bedrijfskundige omgeving een opdracht uitvoeren waarbij het hoofddoel niet is het opleveren van software, maar het doen van (bedrijfskundig) onderzoek met een Informaticacomponent. Ad 1. Het ontwikkelen van software Dit is bij een Informaticaopleiding waarbij Software Engineering centraal staat de meest voor de hand liggende keuze. Hierbij kan het gaan om het ontwerpen en realiseren van een totaal systeem of om onderdelen daarvan. Het tot stand brengen van een dergelijk project kan worden ingedeeld in een aantal fasen bijv.: Oriëntatie, Definitie, Ontwerp, Realisatie, Implementatie en Documentatie. Het is heel wel denkbaar dat niet alle fasen aan bod komen, maar dat bijvoorbeeld de implementatie geheel of gedeeltelijk buiten het afstudeerproject wordt gehouden. Of dat het ontwerp het gehele systeem betreft, maar dat de realisatie alleen een prototype omvat. Ook is heel wel denkbaar dat het ontwerp het eindproduct is. Bij de opdrachten die in deze categorie vallen kan men denken aan: Management informatiesysteem Software voor bedrijfskundige processen Software voor technische processen Internet gerelateerde toepassingen Systeem software Recreatieve software Educatieve software Hieronder volgen een aantal voorbeelden uit bovenstaande categorieën. - Ontwikkeling van een informatiesysteem voor huisartsen en specialisten ten behoeve van de registratie van medicijnen voor patiënten. - Ontwerp en implementatie van een framework voor e-commerce webtoepassingen in een JAVA-omgeving. - Ontwerp en implementatie van een schil om de in een ERP-pakket aanwezige managementinformatie te genereren. - Onderzoek naar mogelijkheden van OLE DB architectuur en realisatie van een OLE DB provider. - Aanpassen c.q. ontwikkelen van software voor de invoering van de Euro in informatiesysteem X (t.b.v. een elektronisch spaarprogramma van een bank). Ad 2. In een technische omgeving een opdracht uitvoeren waarbij het hoofddoel niet is het opleveren van software, maar iets anders. Daarbij kan het bijvoorbeeld gaan om het maken van een ontwerp voor infrastructuur of om een onderzoek dat moet leiden tot aanbevelingen betreffende (software-) technologie. 7.

8 Vrij vertaald komt het er op neer te onderzoeken wat in een gegeven situatie de best denkbare technische oplossing is. Voorbeelden hiervan zijn: - Ontwerp en realisatie van geavanceerde datacommunicatie infrastructuur. - Onderzoek naar inzet van nieuwe technologie in een gegeven probleemstelling Ad 3. In een bedrijfskundige omgeving een opdracht uitvoeren waarbij het hoofddoel niet is het opleveren van software, maar het doen van (bedrijfskundig) onderzoek met een Informatica component. Voorbeelden: - Opstellen van een informatieplan voor een groot bedrijf - Analyse van de huidige situatie van de afdeling Kantoorautomatisering van een grote bankinstelling in het kader van de realisatie van ITIL, gevolgd door het opstellen van een implementatieplan m.b.t. de verdere invoering van ITIL - Het inrichten en borgen van een beheerorganisatie gebaseerd op de ITIL-processen - Onderzoek naar maatwerkoplossingen gebruikmakend van nieuwe technologie - Haalbaarheids-/toepasbaarheidsonderzoek naar de invoering van kennismanagement in een bepaalde organisatie Afstudeeronderwerpen Bedrijfskundige Informatica en Information Engineering De ideale lost een bedrijfskundig probleem op door het inzetten van ICThulpmiddelen. Zo komen zowel de opgedane bedrijfskundige kennis alsook de ICT kennis goed tot hun recht. In de praktijk variëren opdrachten echter van zeer bedrijfskundig met een "vleugje" ICT, tot bijna uitsluitend ICT met een "vleugje" bedrijfskunde. In het algemeen kan gesteld worden dat voor de opleiding BI het accent meer ligt op de bedrijfsprocessen en voor de opleiding IE op de informatiesystemen die de bedrijfsprocessen ondersteunen. In een goede wordt met behulp van modellen een huidige situatie bepaald. Vervolgens worden er oplossingsalternatieven bedacht en afgewogen. Een gefundeerde keuze bepaald welke oplossingsrichting wordt uitgewerkt tot een rapport, ICT-oplossing of product. Tenslotte wordt de oplossing voorzien van een implementatieplan om de organisatie uit te leggen wat de gevolgen zijn van de voorgestelde oplossing. Voorbeelden van onderwerpen van en: Bedrijfsinformatica - Beleidsplan informatievoorziening - Het toepassen van Business Intelligence bij het sturen van een organisatie - Het inrichten van het beheer van ICT applicaties - Het uitwerken en inrichten van een trainingssysteem - Advies over toepassing van systeemontwikkelmethoden - Het optimaliseren van bedrijfsprocessen - Het selecteren van standaard software (bijvoorbeeld ERP, CRM, SCM) - Maken van een standaard voor het testproces - Opstellen van functionele eisen voor een applicatie - Haalbaarheidstudie - Kennismanagement / kennis borging in een organisatie - Benoemen van kritische procesindicatoren 8

9 Information Engineering Voorbeelden: - Ontwerpen en bouwen ( m.b.v tools) van een (webbased) informatiesysteem - Ontwerpen en invoeren van een Management Informatiesysteem - Het ontwikkelen van een web front-end voor een bestaand systeem voor het aanvragen van subsidies - Het ontwerpen van een kennissysteem voor onderhoud van auto s en de selectie van een ontwikkelomgeving voor de realisatie - Onderzoek naar de mogelijkheden van de invoering van een ERP-systeem en de realisatie van het systeem - Analyseren van de informatievoorziening binnen een organisatie; het opstellen van een adviesrapport voor de verbetering van de informatievoorziening Afstudeeronderwerpen Systeembeheer De mogelijke opdrachten zijn ruwweg te verdelen in 3 hoofdgroepen te weten 1. het ontwerpen en implementeren van een softwareomgeving op basis van een gangbare architectuur, waarop moderne gedistribueerde applicaties veilig kunnen werken. 2. in een technische omgeving een opdracht uitvoeren in het kader van het opleveren van een nieuwe of gewijzigde computer- en/of netwerkinfrastructuur met de daarbij behorende veiligheid en betrouwbaarheid. 3. in een bedrijfskundige omgeving een opdracht uitvoeren zoals het doen van (bedrijfskundig) onderzoek in het kader van de organisatie van systeem- en netwerkbeheer. Ad 1. Het ontwerpen en implementeren van een softwareomgeving. Dit is bij een systeembeheerderopleiding waarbij het platform voor applicaties centraal staat een voor de hand liggende keuze. Hierbij kan het gaan om het ontwerpen en realiseren van een totaal systeem of om onderdelen daarvan. Het tot stand brengen van een dergelijk project kan worden ingedeeld in een aantal fasen, bijvoorbeeld Oriëntatie, Definitie, Ontwerp, Realisatie, Implementatie en Documentatie. Het is heel wel denkbaar dat niet alle fasen aan bod komen, maar dat bijvoorbeeld de implementatie geheel of gedeeltelijk buiten het afstudeerproject wordt gehouden. Of dat het ontwerp het gehele systeem betreft, maar dat de realisatie alleen een prototype omvat. Ook is heel wel denkbaar dat het ontwerp het eindproduct is. Hieronder volgen een aantal voorbeelden. - Opzetten van een software architectuur en een adequate netwerkinfrastructuur voor een Enterprise Resource Planning applicatie. - In een groot bedrijf, bank of ziekenhuis: Het uitvoeren van een project waarbij de interface van de desktop gemigreerd wordt van Windows naar Web. - In een ziekenhuis: Een grondige scan uitvoeren van de bestaande patiëntenadministratie in het kader van beveiliging aan de hand van een algemeen geaccepteerde standaard en zo mogelijk de nodige beveiligingsmaatregelen treffen. Ad 2. Opleveren van een nieuwe of gewijzigde computer- en/of netwerkinfrastructuur. Vrij vertaald komt het er op neer te onderzoeken wat in een gegeven situatie de best denkbare technische oplossing is. Voorbeelden hiervan zijn: - Ontwerp en realisatie van geavanceerde netwerkinfrastructuur voor een middelgroot bedrijf, waarbij draadloze technieken worden geïntroduceerd. Maatregelen nemen in het kader van betrouwbaarheid en veiligheid. - Onderzoek naar inzet van nieuwe technologie in een gegeven probleemstelling. - Ontwerp en realisatie van een complexe VOIP-toepassing, rekening houdend met eisen voor prestaties, betrouwbaarheid en veiligheid. Hierbij kan de integratie van Voice en Data een rol spelen. 9.

10 ad 3. Organisatie van Systeem- en Netwerkbeheer. Hierbij moet een belangrijke onderzoekscomponent aanwezig zijn met betrekking tot de (gestandaardiseerde) methode waarop Systeem- en Netwerkbeheer wordt ingericht. Bijvoorbeeld: - Opstellen van een managementplan voor een groot bedrijf. - Analyse van huidige situatie van de afdeling Kantoorautomatisering van een grote bankinstelling in het kader van de realisatie van ITIL gevolgd door het opstellen van een implementatieplan m.b.t. de verdere invoering van ITIL. - Het inrichten en borgen van een beheerorganisatie gebaseerd op de ITIL-processen - Onderzoek naar maatwerkoplossingen gebruikmakend van nieuwe technologie Opmerking:De opleiding Systeembeheer voltijd is van start gegaan in het cursusjaar De eerste en voltijd worden uitgevoerd in het cursusjaar Context van de Voor wat betreft de context van de zijn in feite 3 situaties denkbaar: Het afstudeerproject is een op zich zelf staand project. Het afstudeerproject maakt deel uit van een groter geheel en is a.h.w. een deelproject In dit geval is het belangrijk duidelijk onderscheid te maken tussen het grote project en het afstudeerproject. Het grote project moet globaal worden beschreven om aldus de context van het afstudeerproject te schetsen. Het afstuderen heeft betrekking op een project dat al voor een deel is gerealiseerd. Hierbij is het dikwijls zo dat het nog te realiseren deel op zich niet voldoende is om op af te studeren. Maar het betrekken van het reeds gerealiseerde deel bij het afstuderen wil nog wel eens soulaas bieden. Het reeds voltooide deel moet dan worden gezien als object van studie. Dit wordt a.h.w. een bedrijfscasus die geanalyseerd moet worden en waarover uitspraken in de zin van conclusies en aanbevelingen moeten worden gedaan. Een dergelijke combinatie van een stuk nog te realiseren en een deel onderzoek is heel wel mogelijk. 10

11 4. De voorbereiding op het afstudeerproject Een afstudeerproject wordt in opdracht van een bedrijf uitgevoerd. De student zoekt zelf een bedrijf waar een afstudeerproject kan worden uitgevoerd. In bijzondere gevallen kan worden toegestaan dat een afstudeerproject niet in opdracht van een bedrijf wordt uitgevoerd. Wel wordt als eis gesteld dat een (externe) onafhankelijke belanghebbende/geïnteresseerde als opdrachtgever/ begeleider optreedt. DUO-OPDRACHTEN Een duo-opdracht is niet per definitie onmogelijk en wordt bij hoge uitzondering toegestaan. Dit kan het geval zijn wanneer de opdracht niet kan worden gesplitst in twee afzonderlijke opdrachten. Voorwaarde blijft altijd dat de inbreng van de individuele student duidelijk herkenbaar en toetsbaar blijft. Vanzelfsprekend moeten omvang en complexiteit zodanig zijn dat uitvoering door twee afstudeerders gerechtvaardigd is. In de stageleidraad staan een aantal adviezen voor het vinden van een geschikt bedrijf. Bij de opleiding worden ook regelmatig stage- en en aangeboden. Zie hiervoor: Lukt het niet om een geschikt bedrijf te vinden, neem dan contact op met de stage- of afstudeercoördinator of met de voorzitter van de afstudeercommissie van de opleiding/variant ( zie blz. 3). Nadat een geschikt bedrijf gevonden is wordt een opdracht geformuleerd die wordt voorgelegd aan de afstudeercommissie. Zie paragraaf Het indienen van een voorstel voor een afstudeerproject Alvorens met het afstudeerproject te kunnen beginnen, moet het project worden goedgekeurd door de afstudeercommissie. Bij deze aanvraag om goedkeuring kunnen twee stappen worden onderscheiden: 1. De eerste stap is het indienen van het projectvoorstel dat moet leiden tot de voorlopige goedkeuring. De student krijgt het groene licht om alvast met de opdracht te starten. 2. De volgende stap is het opstellen van het definitieve projectplan dat na goedkeuring de status krijgt van afstudeercontract. Stap 1. Indienen projectvoorstel. De student dient een projectvoorstel in dat een zodanige beschrijving geeft van het afstudeerproject dat de afstudeercommissie zich een goed beeld kan vormen van de opdracht. Het projectvoorstel moet vergezeld gaan van een formulier "Aanvraag goedkeuring " (zie bijlage 1). Het projectvoorstel moet minimaal de volgende onderwerpen omvatten: a) afstudeeronderwerp b) situatieschets van het bedrijf, waarbinnen het afstudeer project zal plaatsvinden. c) de positie van de student binnen dat bedrijf. d) globale probleembeschrijving Opmerking: Wanneer het afstudeerproject onderdeel uitmaakt van een groter project, dan moet ook dat project worden beschreven zodat de context van het afstudeerproject helder is. Het is belangrijk het afstudeerproject goed af te bakenen t.o.v. het grotere project. 11.

12 e) globale formulering van de f) te gebruiken methoden/technieken en ontwikkelomgeving g) projectactiviteiten h) op te leveren producten i) de projectorganisatie j) planning k) uitdaging (waaruit bestaat de uitdaging voor de student). Het projectvoorstel en het formulier aanvraag goedkeuring dienen te worden aangeleverd per naar de leden van de betreffende afstudeercommissie. Voor de namen zie Inleiding, blz. 3. ( Voor adressen en telefoonnummers: raadpleeg Outlook) De commissie probeert aan de hand van het projectvoorstel een beeld te krijgen van de werkzaamheden die de student zal gaan uitvoeren. De volgende beoordelingscriteria worden gehanteerd om te komen tot een (voorlopige) oordeel: Inhoud / niveau Omvang Diepgang / complexiteit Haalbaarheid met betrekking tot de vereiste kennis Mogelijkheid tot eigen inbreng van de student en de toetsing daarvan Haalbaarheid in de gegeven tijd Randvoorwaarden voor de uitvoering van de opdracht Uitdaging voor de student. Naar aanleiding van de beoordeling kunnen zich vijf situaties voordoen: 1. Het voorstel wordt (voorlopig) goedgekeurd en de student krijgt het groene licht om te starten. 2. Het voorstel wordt teruggegeven aan de student met het verzoek enkele punten te verduidelijken, aan te vullen etc. In dit geval is het oordeel van de commissie dat de opdracht perspectieven biedt. 3. Het voorstel bevat nog zoveel onduidelijkheden dat een gesprek met de student noodzakelijk is om e.e.a te verduidelijken en toe te lichten. De aangepaste aanvraag wordt daarna opnieuw ingediend (of de conclusie kan zijn dat het project geen perspectieven biedt). 4. Het projectvoorstel is onvoldoende maar kan wellicht worden uitgebreid of verdiept. 5. Het voorstel wordt afgewezen. De student zoekt een andere opdracht. Zoals reeds gezegd, mondt deze eerste stap in het afstudeertraject uit in een door de afstudeercommissie (voorlopig) goedgekeurd projectvoorstel voor het afstudeerproject. De student krijgt het groene licht om met de opdracht te starten en krijgt een docentbegeleider toegewezen ( zie paragraaf 6). Het feit dat het project (voorlopig) door de afstudeercommissie is goedgekeurd, wil nog niet zeggen dat dit ook automatisch leidt tot een goed afstudeerwerk. Daarvoor bevat het voorstel in dat stadium nog teveel onzekere factoren. Bovendien moet de docentbegeleider er nog zijn licht over laten schijnen en moet deze de ruimte krijgen om het projectplan nog zodanig aan te laten passen dat het zijn goedkeuring kan wegdragen. Stap 2. Opstellen van het definitieve projectplan De onzekerheden van het (voorlopig) goedgekeurde projectvoorstel moeten in de eerste maand 12

13 na de start van het project worden weggenomen. In goed overleg met de docentbegeleider en de bedrijfsbegeleider moet de student na circa 1 maand een definitief projectplan inleveren. Dit wordt het zogenaamde afstudeercontract en bestaat uit: - het formulier contract (zie bijlage 2), voorzien van alle handtekeningen en - het definitieve projectplan, waarin opmerkingen en aanwijzingen van de afstudeercommissie, de docent en de bedrijfsbegeleider zijn verwerkt. Dit afstudeercontract met het definitieve projectplan is van belang bij de afstudeerzitting; aan de hierin geformuleerde opdracht zal het eindresultaat worden getoetst. Het afstudeercontract, inclusief het projectplan wordt in vijfvoud opgemaakt. Het contract wordt ondertekend door de student, zijn bedrijfsbegeleider en zijn docentbegeleider. De student, zijn bedrijfsbegeleider, zijn docentbegeleider behouden ieder een exemplaar ( inclusief projectplan). De overige twee exemplaren zendt de student naar de afstudeeradministratie. De student is verantwoordelijk voor handtekeningen en verspreiding De afstudeeradministratie verstrekt een exemplaar aan de tweede examinator N.B. Na de definitieve goedkeuring van het projectplan loopt het contact over het afstudeerproject via de docentbegeleider. Bij eventuele problemen t.a.v. het afstuderen is de afstudeercoördinator het eerste aanspreekpunt. 13.

14 6. De realisatie en de begeleiding van het afstudeerproject Van de zijde van de school wordt, zoals eerder vermeld, een docentbegeleider aan de student toegewezen. Nadat de student hiervan op de hoogte is gesteld, neemt hij contact op met de begeleider. De docentbegeleider helpt, stuurt, controleert en beoordeelt de student tijdens het afstuderen en treedt bij de afstudeerzitting op als 1e examinator. Voor een doeltreffende begeleiding zal regelmatig contact tussen docent en student nodig zijn. Naast persoonlijk contact is het van groot belang dat de student regelmatig aan de docent rapporteert omtrent de voortgang van het project. De frequentie van deze rapportage zal, afhankelijk van specifieke omstandigheden, in de orde liggen van één maal per twee of drie weken. De student blijft eindverantwoordelijk voor voortgang, inhoud en document. Met de begeleiding van de zijde van school wordt er van uit gegaan, dat het afstudeerproject zich binnen één semester afspeelt. In bijzondere gevallen kan hiervan worden afgeweken. Ongeacht de doorlooptijd blijven er per cursusjaar, twee afstudeermomenten. De belangrijke data en deadlines betreffende het afstudeerproject worden aan het begin van het cursusjaar gepubliceerd (zie de bijlage en het jaarrooster in de studiegids Naast de begeleiding vanuit de school, is er de begeleiding vanuit het bedrijf. De student moet zelf iemand (bijvoorbeeld chef of opdrachtgever) benaderen en bereid vinden om als bedrijfsbegeleider op te treden. Het is de taak van deze bedrijfsbegeleider om de student tijdens het afstudeertraject (ook inhoudelijk) te ondersteunen en aan het einde van het project te beoordelen. 14

15 7. De scriptie Het uiteindelijke afstudeerverslag (de scriptie) dient goed gestructureerd van opzet te zijn en dient minimaal de volgende onderdelen te omvatten: - titelblad, voorzien van titel, naam afstudeerder, examennummer, eerste examinator en eventuele geheimhouding - voorwoord - managementsamenvatting (1 à 2 A-4's) - inhoudsopgave - inleiding met beschrijving van de organisatie van de opdrachtgever en de plaats van de afstudeerder daarin - de probleemstelling en de definitieve opdrachtomschrijving - een beschrijving van de uitgangssituatie - beschrijving van de op te leveren producten en/of het onderzoek - een plan van aanpak voor de uit te voeren werkzaamheden - een bespreking van mogelijke oplossingen met consequenties en motivering - verdediging van de gekozen aanpak - een beschrijving van de werkzaamheden en een analyse van de resultaten - implementatieplan en zo mogelijk een beschrijving van de implementatie - conclusies en aanbevelingen - een evaluatie van de procesgang tijdens de afstudeerperiode - geraadpleegde literatuur - diverse bijlagen voor zover van belang De afstudeerscriptie dient begrijpelijk gelezen te kunnen worden zonder dat bestudering van de bijlagen noodzakelijk is. Er dient zoveel mogelijk een zinvol gebruik gemaakt te worden van schema's, figuren en grafieken. Het doel hiervan is ellenlange teksten te vermijden waardoor de leesbaarheid en inzichtelijkheid verhoogd worden. De omvang van de scriptie zal in het algemeen tussen de 30 en 50 pagina's bedragen (exclusief bijlagen), echter een scriptie van 25 pagina's kan ook een goede scriptie zijn. De scriptie dient een aantal weken voor de afstudeerzitting (zie par.4.6) te worden ingeleverd. Voor de exacte data wordt verwezen naar het jaarrooster. De scriptie dient als volgt te worden ingeleverd: 1) Op papier in viervoud bij het afstudeerbureau te worden ingeleverd: 2) Digitaal in word- of pdf formaat naar lia.vandenhengel@hu.nl. De student overhandigt zelf 1 exemplaar aan de bedrijfsbegeleider. In het jaarrooster ( zie de bijlage) is aangegeven op welke datum de scriptie moet worden ingeleverd. Opmerking: als de afstudeerzitting plaats vindt buiten de reguliere periodes ( juni of september) ontvangt de student schriftelijk of per bericht over de inleverdatum. Opmerking: ( in verband met de verzending per post). De scriptie mag niet zijn ingebonden in een ordner of map met harde kaft! Indien geheimhouding (zie paragraaf 10) is bedongen, worden er ook vier exemplaren ingeleverd. Drie exemplaren zullen na de examenzitting aan de student worden teruggegeven. 15.

16 8. De afstudeerzitting In het jaarrooster is aangegeven op welke datum de scriptie moet worden ingeleverd. Enkele weken voordat de afstudeerzitting plaats vindt wordt het definitieve rooster van de afstudeerzittingen gepubliceerd. Opmerking: Als de afstudeerzitting plaats vindt buiten de reguliere periodes ( juni of september) ontvangt de student schriftelijk of per bericht over de inleverdatum. In het algemeen wordt geen uitstel van het inleveren van de scriptie verleend. Als de student de scriptie niet tijdig heeft ingeleverd of besluit niet deel te nemen aan de afstudeerzitting beslist de examencommissie over het vervolg van het afstudeertraject. Bij bijzondere omstandigheden ( bijvoorbeeld ziekte) kan de student bij de examencommissie uitstel aanvragen van de inleverdatum en/of de datum van afstuderen. Het afstudeerproject wordt afgerond met een afstudeerzitting. Deze afstudeerzitting zal in totaal 60 minuten duren (inclusief de beoordeling). De zitting bestaat uit 2 onderdelen, te weten een voordracht en een mondelinge verdediging. De voordracht mag maximaal 20 minuten duren. De kandidaat krijgt hierbij de gelegenheid zijn resultaten te presenteren en toe te lichten. Deze voordracht heeft een openbaar karakter tenzij geheimhouding is bedongen (zie paragraaf 10). Na de voordracht volgt in een besloten zitting, de mondelinge verdediging van circa 20 minuten. Daarna volgt de beoordeling (in afwezigheid van de student), waarna de uitslag wordt bekend gemaakt. Tijdens de afstudeerzitting zijn aanwezig: De docentbegeleider Deze fungeert als 1e examinator; hij beoordeelt de aanpak, de uitvoering, de afstudeerscriptie, de openbare voordracht en de mondelinge verdediging. De tweede examinator Deze wordt door de opleiding toegewezen; hij beoordeelt de scriptie, de voordracht en de mondelinge verdediging tijdens de examenzitting. Een lid van het College van Toezicht (CvT) Deze heeft een controlerende en kwaliteitsbewakende functie en geeft desgevraagd advies over de beoordeling van de student. De bedrijfsbegeleider Het is gebruikelijk dat de bedrijfsbegeleider bij de examenzitting aanwezig is. Deze geeft desgevraagd advies over de beoordeling van de student. (Een schriftelijke beoordeling heeft de bedrijfsbegeleider reeds gegeven; zie ook paragraaf 9) 16

17 9. De beoordeling De bedrijfsbegeleider rapporteert, voorafgaand aan de examenzitting, schriftelijk over de afstudeerperiode. Dit houdt in dat de bedrijfsbegeleider een oordeel geeft over de wijze waarop de student het afstudeerproject heeft gerealiseerd. De beoordeling door de bedrijfsbegeleider wordt gegeven op een speciaal voor dit doel bestemd formulier (zie bijlage 3). De student is er voor verantwoordelijk dat de beoordeling van de bedrijfsbegeleider uiterlijk 1 week voor de aanvang van de periode van de examenzittingen bij het afstudeeradministratie aanwezig is. De afstudeerzitting vindt in principe plaats onder toezicht van een gecommitteerde (lid van het College van Toezicht). De eerste examinator doet een voorstel voor de beoordeling van het afstudeerproject en bespreekt dit met de tweede examinator. Zowel aan het lid van het College van Toezicht, als aan de bedrijfsbegeleider kan eventueel advies worden gevraagd. De eerste en tweede examinator bepalen uiteindelijk het cijfer. De beoordeling wordt vastgelegd in een Procesverbaal Examenzitting (zie bijlage 3). Aspecten die een rol spelen bij de beoordeling van het afstudeerproject zijn: a. Aanpak - De totstandkoming van de opdrachtformulering - Het opstellen van de planning voor de uitvoering van de opdracht - Het omgaan met de literatuur; relatie theorie-praktijk - Keuze en toepassing van methoden en technieken. b. Uitvoering - Het hanteren van de opdracht als leidraad. M.a.w. is het resultaat conform datgene wat met de opdracht werd beoogd - Het werken volgens plan - De omgang met collega's - Het niveau van de werkzaamheden - De kwaliteit van de oplossingen/ het eindresultaat - Interpretatie van de resultaten - Het voldoen aan het gestelde doel c. Afstudeerscriptie - Een heldere weergave van het afstudeerproject - Een logische opbouw - Taalgebruik - Gebruik van figuren, tabellen en bijlagen - Een evaluatie van de kwaliteit van de oplossingen/ het eindresultaat in relatie tot de, zoals verwoord in het afstudeercontract. Hierin wordt ook betrokken een oordeel van de bruikbaarbaarheid van het eindresultaat voor de opdrachtgever - Voor verdere eisen, zie hoofdstuk 7. d. Openbare voordracht - Opbouw (inleiding, feitelijk werk, slot/conclusie) - Ordening van hoofd- en bijzaken - Argumentatie 17.

18 - Wijze van presenteren - Mondelinge uitdrukkingsvaardigheid e. Mondelinge verdediging - Kennis van zaken die rechtstreeks de opdracht betreffen - Kennis van nevenliggende aspecten - Reactie op kritiek - Mondelinge uitdrukkingsvaardigheid De beoordelingscategorieën en bijbehorende cijfers zijn: afgerond - onvoldoende ,2,3,4 of 5 - voldoende (geen bijzondere prestatie) ruim voldoende, redelijk werk goed werk, bijzondere eigen inbreng van student uitstekend, met veel eigen ideeën en inzichten uitmuntend Het cijfer mag in één decimaal nauwkeurig of als afgerond geheel cijfer op het Procesverbaal Examenzitting worden ingevuld. Op de cijferlijst bij het diploma wordt het afgeronde cijfer vermeld. Het cijfer wordt vastgesteld in afwezigheid van de student. Bij dit proces kan zowel aan het lid van het CvT als aan de bedrijfsbegeleider advies worden gevraagd. Bij het beoordelingsproces wordt het volgende model gehanteerd (zie bijlage 4) : wegingsfactor A. Aanpak 1 B. Uitvoering 2 C. Afstudeerscriptie 4 D. Openbare voordracht 1 E. Mondelinge verdediging 2 Voorwaarde: Het deelcijfer voor de scriptie moet voldoende zijn ( >=5.5) Op het protocol worden de deelcijfers en het eindcijfers ingevuld. Als er niet direct overeenstemming is, worden onderdeel A en B alleen door de eerste examinator ingevuld. Deze houdt daarbij rekening met het advies van de bedrijfsbegeleider (bijlage 5). De cijfers van de twee examinatoren voor de onderdelen C, D en E worden gemiddeld. Ook bij deze procedure kan advies worden gevraagd aan het lid van het CvT en aan de mogelijk aanwezige bedrijfsbegeleider. Op het Procesverbaal Examenzitting kan de eerste examinator invullen welke vragen er zijn gesteld. Eventueel kan het lid van het CvT zijn of haar opmerkingen toevoegen. Bij een onvoldoende eindcijfer dient de juiste motivering op schrift gesteld te worden. De examinatoren en het lid van het CvT tekenen het Procesverbaal (de secretaris van de examencommissie tekent later). Het eindcijfer wordt vervolgens aan de student medegedeeld en gemotiveerd. Daarna tekent de student het Procesverbaal voor gezien. 18

19 10. Geheimhouding Indien een bedrijf een laat uitvoeren door een student, kan daarbij bij wijze van uitzondering door het bedrijf geheimhouding worden bedongen. Een gemotiveerd verzoek hiertoe dient door de student uiterlijk 1 maand na de start van het afstudeerproject schriftelijk bij de afstudeercoördinator te worden ingediend. Deze geheimhouding heeft de volgende consequenties: 1. Na het afstuderen gaan drie scripties terug naar het bedrijf (de kandidaat draagt hier zelf zorg voor!). Een scriptie blijft beschikbaar voor het archief van de school 2. De voordracht is in beginsel niet openbaar. In overleg kan besloten worden dat toch publiek aanwezig kan zijn. 3. Bij de mondelinge verdediging zijn zoals gebruikelijk aanwezig: de eerste examinator, de tweede examinator, het lid van het CvT en de bedrijfsbegeleider. De voorzitter en secretaris van de examencommissie hebben te allen tijde het recht om bij de verdediging aanwezig te zijn. De kandidaat kan zich bij zo'n besloten bijeenkomst nimmer beroepen op "geheimhoudingsplicht" m.b.t. het beantwoorden van gestelde vragen. 4. Publicaties door de kandidaat en/of school mogen over dit type en nimmer worden gedaan. Indien een bedrijf zich niet kan verenigen met bovenstaande regels voor een bepaald project, dan kan een dergelijk project niet worden geaccepteerd als. 11. Studie- en beroepsoriëntatie eerstejaarsstudenten voltijd Afstudeerders kunnen in de eerste maand van het afstudeerproject benaderd worden door eerstejaarsstudenten ( voltijd) van de eigen opleiding. Zij maken in het kader van een beroepsoriëntatie kennis met enige bedrijven.. Het is de bedoeling dat zij de stagiair bezoeken om een interview af te nemen. De afstudeerders wordt gevraagd om hieraan medewerking te verlenen. 19.

20 Aanvraag goedkeuring Cluster ICT Nijenoord 1, 3552 AS UTRECHT NB: Het projectvoorstel op een aparte bijlage meezenden Datum: Naam student: Opleiding: Variant: voltijd/ deeltijd/duaal Adres student: Postcode/ Woonplaats student: Studentnummer: Telefoonnummer privé: adres: Naam bedrijf (afstuderen): Adres bedrijf: Postcode/ woonplaats bedrijf: Telefoonnummer bedrijf: Naam bedrijfsbegeleider: adres bedrijfsbegeleider: Afstuderen: januari/ juni Opmerkingen: 20