2011 SCHOOLGIDS. Maurice Maeterlinckschool. Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "2011 SCHOOLGIDS. Maurice Maeterlinckschool. Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen"

Transcriptie

1 2011 SCHOOLGIDS 2012 Maurice Maeterlinckschool Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen RESPONZ Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen

2 Maurice Maeterlinckschool Buitenhofdreef XR Delft Telefoon: (015) Telefax: (015) Bankrekeningnummer: Maurice Maeterlinckschool afdeling Ambulante Begeleiding Buitenhofdreef XR Delft Telefoon: (015) Telefax: (015) De medezeggenschapsraad stemde op 14 juni 2011 in met de inhoud van de schoolgids

3 SCHOOLGIDS 2011/ 2012 Beste ouders, De nieuwe schoolgids voor het schooljaar is in de maand juli van de persen gerold. Inmiddels is een nieuw schooljaar begonnen. Dat is in de geschiedenis van onze school voor de 52e keer! Een schooljaar waarin het onderwijs wederom volop in beweging is. Ten eerste moeten wij inspelen op de gevolgen van het besluit over de bezuinigingen Passend Onderwijs. Daarnaast staat het komende jaar in het teken van de voorbereiding op de kwaliteitswet Speciaal Onderwijs en het nieuwe toezichtkader. We starten dit schooljaar met een gewijzigd managementteam onder leiding van een nieuwe directeur. Kortom, wederom een jaar waarin veel staat te gebeuren. Verandering geeft beweging, iets dat past bij ons motto Onderwijs in Beweging. We doen dit op de ons vertrouwde wijze met de focus op het onderwijs aan uw zoon of dochter. Wat blijft is onderwijs op maat aan uw kind en ambulante begeleiding met zorg van een goede kwaliteit. Daar zorgen onze betrokken en geïnspireerde medewerkers voor. In deze schoolgids informeren we u daarover en treft u sprekende beelden aan uit het dagelijkse schoolleven anno Wij zijn benieuwd naar uw reactie na lezing van de nieuwe schoolgids. Alle informatie voor een goede communicatie met u staat erin vermeld. Een goede communicatie levert een belangrijke bijdrage aan een prettige samenwerking. We werken samen met u als partner, zodat uw kind zich optimaal en zo evenwichtig mogelijk kan ontwikkelen. Mocht u nog vragen hebben, bel ons, mail ons, maak een afspraak of kom eens kijken op onze school. Ik wens u en uw kind namens alle medewerkers van school en Sophia Revalidatie Kinderen Delft een energiek en coöperatief nieuw schooljaar toe. Aart Blok Directeur 3

4 INHOUD HOOFDSTUK 1: Algemene gegevens Maurice Maeterlinck: het verhaal achter de naam 1.2 Regionaal Expertisecentrum (REC) 1.3 Landelijke Vereniging Cluster El Wifek HOOFDSTUK 2: Bestuur en management Bestuur Maurice Maeterlinckschool 2.2 Raad van Toezicht Het nieuwe toezicht De wet goed onderwijs, goed bestuur Directie scholen 2.4 Managementteam 2.5 Inspectie van het Onderwijs 2.6 Leerplichtambtenaar HOOFDSTUK 3: Medewerkers Het team 3.2 Samenwerking school - Sophia Revalidatie Onderwijs-zorgarrangement 3.3 Revalidatiearts Contact met kinderrevalidatie 3.4 Zorgcoördinator 3.5 Onderwijsondersteunende 11 activiteiten 3.6 Rol-o-theek 3.7 Orthopedagoog 3.8 Schoolverpleegkundige 3.9 Jeugdarts Stagiaires 3.11 Vrijwilligers 3.12 Vervanging bij ziekte, ADV of verlof HOOFDSTUK 4: De organisatie van de school Onze doelstelling 4.2 Opbouw school: indeling in groepen 4.3 Veiligheid Uitgangspunt Pedagogisch klimaat Klachtenregeling Verantwoordelijkheden Medische verantwoordelijkheid Communicatie met ouders Bedrijfshulpverlening Identificatieplicht Medicijnen Risico-inventarisatie en -evaluatie Preventieteam Receptie Parkeren Camerabewaking 4.4 Schooltijden en vakanties Schoolvakanties Overige vrije dagen Bloktijden 4

5 SCHOOLGIDS 2011/ Ouders en de school Inleiding Uw kind ziekmelden Schoolverzuim Foto s maken en toestemming Vervoer van en naar school 4.7 Buitenschoolse opvang 4.8 Contact ouders/verzorgers Informatie aan gescheiden 24 ouders Uitzonderingen informatieplicht 4.9 Commissies Medezeggenschapsraad Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad Oudervereniging Klassenouders De leerlingenraad 4.10 Regelingen en voorzieningen Geen lesgeld Wajong-uitkering Voorzieningen en hulpmiddelen Reparatie 26 Communicatieapparatuur / Computervragen Tegemoetkoming 27 onderhoudskosten Persoonsgebonden budget Beleid Maurice Maeterlinckschool PGB Ongevallenverzekering Sponsoring HOOFDSTUK 5: Het onderwijsaanbod Onderwijs op maat 5.2 Kerndoelen Onderwijsvormen Leergebieden Nederlandse taal Rekenen Oriëntatie op mens en wereld Bewegingsonderwijs Kunstzinnige oriëntatie Engels Arbeidstoeleiding 5.4 Leergebiedoverstijgende activiteiten Zintuiglijke en motorische ontwikkeling Sociaal-emotionele 30 ontwikkeling Leren leren Omgaan met communicatiemedia Ruimtelijke oriëntatie en mobiliteit Praktische redzaamheid Zelfstandig werken 5.5 Projecten 5.6 School Video Interactie Begeleiding 5.7 Stage 5.8 Zwemmen Bewegingsonderwijs 5.10 Schoolkamp Kleuterdriedaagse Buitenschoolse activiteiten 5.12 Revalidatie Delft en Omstreken Sport en Spel 5.13 Ambulante begeleiding 5.14 Leerlingenzorg Commissie voor de Indicatiestelling Commissie van Begeleiding Uitgangspunten toelating Handelingsplan Leerlingendossiers Onderwijskundig rapport Fysieke inperking Verwijdering of schorsing Vrijstelling onderwijsdeelname leerlingen HOOFDSTUK 6: Resultaten Inspectiebezoek 6.2 Leerlingstromen 6.3 Schoolverlaters HOOFDSTUK 7: Overzichten Belangenorganisaties 7.2 Medewerkers Jaarkalender 39 Algemeen-bijzondere school Wij zijn een algemeen-bijzondere school. We bieden speciaal, voortgezet speciaal onderwijs en ambulante begeleiding aan leerlingen met een lichamelijke of meervoudige handicap en langdurig zieke leerlingen. Bij het werken op school vinden wij elke levensbeschouwelijke en maatschappelijke stroming van gelijke betekenis. De school staat open voor leerlingen van elke geloofsovertuiging en we respecteren ieders opvatting daarover. 5

6 HOOFDSTUK 1 ALGEMENE GEGEVENS 1.1 Maurice Maeterlinck: het verhaal achter de naam Onze school is vernoemd naar de Vlaamse schrijver Maurice Maeterlinck ( ). Hij schreef het sprookje De blauwe vogel. Twee kinderen, Mytyl en Tyltyl gaan daarin op zoek naar de zeldzame blauwe vogel. De vogel die hun ernstig zieke buurmeisje kan genezen. Ze zoeken en zoeken... maar nergens is het zeldzame dier te vinden. Ze schenken hun buurmeisje hun enige bezit: een witte vogel. Heel snel daarna geneest het meisje. Ze is heel gelukkig. Dat is precies wat wij willen betekenen voor onze leerlingen. Het beste van jezelf geven, om daarmee het beste in de ander tot leven, tot ontwikkeling te brengen. 1.2 Regionaal Expertisecentrum Wij maken deel uit van het Regionaal Expertise Centrum Zuid-Holland Midden/Zuid Holland Noord (REC ZHM/ZHN), dat vijftien scholen voor speciaal onderwijs telt. Binnen het REC werken we met andere scholen samen om kennis en deskundigheid in de regio te bundelen. In dit schooljaar bereiden de REC-scholen zich intensief voor op de veranderingen die na 2012 worden ingevoerd, als gevolg van de ontwikkelingen rondom passend onderwijs. Meer informatie over het REC vindt u op Brancheorganisatie Landelijke Vereniging Cluster 3 Onze school is aangesloten bij een brancheorganisatie voor speciaal onderwijs: de Landelijke Vereniging Cluster 3 (LVC3). Daarin zijn alle scholen voor langdurig zieke, lichamelijk, verstandelijk en meervoudig gehandicapte kinderen en kinderen met epilepsie verenigd, evenals de Regionale Expertisecentra (REC s) uit Cluster 3. De brancheorganisatie behartigt de belangen van alle leden op het gebied van onderwijs, zorg en begeleiding. Meer informatie vindt u op Sinds verleden schooljaar heeft LVC 3 zich aangesloten bij de PO-raad, een overkoepelend orgaan voor primair onderwijs in Nederland. Voor meer informatie kunt u terecht op El Wifek Sinds 1992 steunt de Maurice Maeterlinckschool een onderwijsproject voor meervoudig gehandicapte kinderen in de regio El Kef in Tunesië. Met de Stichting Les Oiseaux Blues te Delft hebben we het nieuwe centrum El Wifek gebouwd en streven naar kennisuitwisseling met het onderwijsteam in Tunesië. Telkens ontwikkelen we nieuwe projecten waarvoor uiteraard geld nodig is. Momenteel werken we aan een schapenschuur met instructieruimte voor leerlingen en de verdere inrichting van de aangekochte landbouwgrond. Ieder schooljaar organiseren wij een sponsoractiviteit ten bate van Stichting Les Oiseaux Bleus. Wilt u meer weten over dit project? Ans Kool of Astrid van der Helm lichten u graag in. Meer informatie vindt u op 6

7 HOOFDSTUK 2 BESTUUR EN MANAGEMENT 2.1 De Maurice Maeterlinckschool en haar bestuur De Maurice Maeterlinckschool maakt onderdeel uit van de Stichting RESPONZ, Regionaal Speciaal Onderwijs met Zorg. De naam zegt het al: het is een stichting die zich richt op speciaal onderwijs, ambulante begeleiding en behandeling met zorg. Binnen de stichting hoort ook de school van De Witte Vogel in Den Haag en De Keerkring in Zoetermeer. De scholen werken samen met Sophia Revalidatie en de stichting Steinmetz I de Compaan. Dat maakt een compleet aanbod van zorg, onderwijs en revalidatie mogelijk. Uw kind krijgt zo de hulp die aansluit bij zijn persoonlijke behoefte. Het bestuur van RESPONZ ligt in handen van algemeen directeur/bestuurder Johan Taal. Ons bestuur is te bereiken via: Bestuur RESPONZ, Regionaal Speciaal Onderwijs met Zorg Willem Dreespark SX Den Haag. Het bestuur van RESPONZ verricht haar werkzaamheden binnen de afspraken van de Code voor goed bestuur in het primair onderwijs. De code kunt u opvragen bij het secretariaat via telefoonnummer (070) Meer informatie vindt u op Raad van Toezicht De stichting RESPONZ heeft ook een Raad van Toezicht. Deze raad houdt toezicht op het realiseren van de grondslag en doelstelling van de stichting en het bereiken van de gewenste resultaten. Daarnaast ziet de Raad van Toezicht toe op het functioneren van het bestuur en de verwerving en aanwending van financiële middelen. Tevens adviseert de raad het bestuur en is zij belast met de werkgeverstaken richting het bestuur. Zij geeft goedkeuring aan een aantal grote beslissingen zoals de begroting, het jaarverslag en het strategisch beleid. De Raad van Toezicht benoemt ook de accountant. Raad van Toezicht RESPONZ: Voorzitter: Gemma Smid-Marsman Penningmeester: Albert Bezoen Algemeen bestuurslid: Marja van der Woerdt Algemeen bestuurslid: Hans Borgsteede Algemeen bestuurslid: Hans Waardenburg 7

8 2.2.1 Het nieuwe toezicht In het nieuwe toezichtskader van de inspectie van het onderwijs staat het zogenaamde risicogestuurde toezicht centraal. De inspectie maakt eerst een analyse van de risico s van de onder één bestuur vallende scholen. Daarna wordt voor elke school een arrangement afgesproken met het bestuur. Het bestuur wordt daarbij als bevoegd gezag door de inspectie direct aangesproken De wet goed onderwijs, goed bestuur De wet goed onderwijs, goed bestuur schrijft het bestuur van scholen o.a. voor: Zorg te dragen voor goed bestuurde scholen (zorgplicht goed bestuur); Het tot stand brengen van een scheiding tussen bestuur en intern toezicht. 2.3 Directie scholen Johan Taal (bestuurder), Loek Verdegaal en Erik Los (DWV), Aart Blok (MMS) en Dick Visser (De Keerkring) vormen samen het directie-team van RESPONZ. De directe leiding binnen de MMS ligt in handen van Aart Blok. Hij is samen met de algemeen bestuurder verantwoordelijk voor de leiding aan de school van uw kind. In een directiestatuut zijn de bevoegdheden en verantwoordelijkheden van ons bestuur, onze directie en managementteams geregeld. De medezeggenschapsraden van de RESPONZ-scholen hebben daarmee ingestemd. Dit directiestatuut is op te vragen bij het bestuurssecretariaat, via telefoonnummer (070) Managementteam Ons managementteam is belast met de dagelijkse leiding van de school: Aart Blok Directeur, tevens manager Ambulante Begeleiding Ben van Velsen Manager afdeling Voortgezet Speciaal Onderwijs Meervoudig Gehandicapten (V.S.O. MG-afdeling) / en manager leerlingenzorg Corinne v.d. Heuvel Manager afdeling Meervoudig Gehandicapten (Tyltylafdeling) / Manager afdeling Lichamelijk Gehandicapten & Langdurig Zieke leerlingen (Mytylafdeling) * Zie hoofdstuk 4.2 voor de indeling van de afdelingen 2.5 Inspectie van het Onderwijs De Maurice Maeterlinckschool valt onder de Inspectie van het Onderwijs, bereikbaar via: info@owinsp.nl Website: Telefoon: (gratis, voor vragen over onderwijs) 2.6 Leerplichtambtenaar Iedere gemeente heeft leerplichtambtenaren die toezicht houden op de uitvoering van de bepalingen in de leerplichtwet. U kunt informatie over de leerplicht verkrijgen via de website van de gemeente waar u woont. Voor Delft is het telefoonnummer van de afdeling leerplicht bij de gemeente 14015, kies 1 en dan weer 1. 8

9 HOOFDSTUK 3 MEDEWERKERS 3.1 Het team Het team op onze school heeft verschillende medewerkers die zich vanuit hun eigen vakgebied met het onderwijs, de begeleiding en zorg van uw kind bezighouden. De dagelijkse leiding van de groep waarin uw kind zit, berust bij de leerkracht of onderwijsbegeleider, daarbij geassisteerd door de klassenassistent. De leerkracht (of onderwijsbegeleider) is eerstverantwoordelijke voor het onderwijsprogramma, de klassenassistent voor de verzorging. Daarnaast hebben we onze vakleerkrachten, de orthopedagoog en de schoolverpleegkundige. Onmisbaar zijn ook de medewerkers van de afdeling ICT, administratie en de medewerkers van de facilitaire dienst. Samen maken zij een goed functioneren van onze school mogelijk. Vanaf hoofdstuk 3.4 vindt u een korte omschrijving van de diverse specialismen binnen onze school. 3.2 Samenwerking school - Sophia Revalidatie Wij werken samen met de collega s van de Unit Kinderen van Sophia Revalidatie in Delft voor een gerichte en gecoördineerde behandeling van leerlingen met primair motorische beperkingen. Bij kinderrevalidatie heb je vaak te maken met aangeboren aandoeningen, ontwikkelingsachterstand, ziekte of een ongeval. Die kunnen leiden tot stoornissen of problemen in het bewegingsapparaat en/of in het besturende zenuwstelsel. De ontwikkeling van het kind verloopt dan niet vanzelfsprekend. Het omrollen, gaan zitten en staan, het leren lopen, iets pakken en spelen, spreken en schrijven, kunnen dan een probleem zijn of worden. Het doel van kinderrevalidatie is dergelijke problemen te beperken en het kind te begeleiden en stimuleren zich optimaal te ontwikkelen. Rond elk kind werkt een team van professioneel opgeleide mensen samen. Therapieën geven we individueel of in groepsverband Onderwijs-zorgarrangement De groep ernstig meervoudig gehandicapte kinderen op de Maurice Maeterlinckschool vraagt om een specifieke kindgerichte aanpak. Belangrijk is dat het onderwijsteam en het behandelteam van Sophia Revalidatie hierbij intensief samenwerken. Het klassenteam 9

10 en een vaste groep behandelaars stellen in nauw overleg het onderwijs- en zorgplan van de kinderen op elkaar af. Indien nodig hebben ook andere disciplines hun inbreng. 3.3 Revalidatiearts We nodigen u en uw kind minimaal één keer per jaar uit op het schoolspreekuur voor een gesprek en onderzoek bij de revalidatiearts, voorafgaand aan een planbespreking. De revalidatiearts beoordeelt in overleg met therapeuten en andere teamleden òf en welke therapie geïndiceerd is. De verschillende disciplines die we kunnen inzetten zijn: fysiotherapie, ergotherapie, logopedie, maatschappelijk werk, orthopedagogiek en bewegingsagogiek. Elk kind krijgt een zorgcoördinator toegewezen (ook als het kind verder geen therapieën heeft). Drie revalidatieartsen hebben de onderstaande groepen onder hun hoede. Zij worden daarbij geassisteerd door een revalidatiearts in opleiding. Carola Bouwhuis Mus (M1), Merel (M2), Meerkoet (M3) Roodborst (T1), Blauwe reiger (T3), Groene specht (T4), Zilvermeeuw (T5). Schoolspreekuur op maandag van uur. Madlenka van Pomeren Goudvink (T6), Zwarte kraai (T7), Witte kwikstaart (T8). Schoolspreekuur op vrijdag van uur. Judig Blaauw Steenuil (VO-Instroom 1), Sneeuwuil (VO-Instroom 2), Kerkuil (VO-uitstroom 1), Bosuil (VO-Uitstroom 2), Velduil (VO-Uitstroom 3). Schoolspreekuur op woensdag van uur Contact met kinderrevalidatie U kunt op afspraak een (telefonisch) gesprek voeren met het maatschappelijk werk of een therapeut over de behandeling van uw kind. Op maandag, dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag kunt u voor een afspraak bellen met het unitsecretariaat, via telefoonnummer (015) De afspraken plannen we zoveel mogelijk onder de behandeltijd van uw kind (zie het weekrooster). Voor de planning van therapietijden ontvangt u verschillende roosters. In het structurele rooster is een basisplanning aangegeven. Dit rooster is echter niet voor iedere week een vast gegeven. Daarom ontvangt u een weekrooster met de geplande tijden voor de aankomende week. U bent van harte uitgenodigd een therapie bij te wonen. Kondigt u dit graag even van tevoren aan via het unitsecretariaat, in verband met mogelijk onverwachte roosterwijzigingen, telefoonnummer (015) of via de mail van de betreffende medewerker. 3.4 Zorgcoördinator De zorgcoördinator is de intermediair tussen u, onderwijsmedewerkers en kinderrevalidatie bij het samenstellen en uitvoeren van plannen. De zorgcoördinator leidt de planbesprekingen. Daarin maakt u op basis van het interdisciplinaire verslag samen met het behandelteam de keuzes in het onderwijs- en revalidatieprogramma voor de komende periode. De zorgcoördinator ziet erop toe dat de betrokkenen de gemaakte afspraken uit het handelingsplan uitvoeren. Voor revalidatievragen kunt u contact opnemen met Marjolijn van Werkhoven via telefoonnummer (015) of (015) Voor vragen over onderwijs kunt u contact opnemen met Marijke de Roos via het telefoonnummer (015)

11 SCHOOLGIDS 2011/ 2012 Voor vragen over onderwijs: Marijke de Roos Voor vragen over revalidatie: Marjolijn van Werkhoven sophiarevalidatie.nl 3.5 Onderwijsondersteunende activiteiten De medewerkers van de Unit Kinderen van Sophia Revalidatie verrichten op verzoek onderwijsondersteunende activiteiten voor onze school. Dit zijn in tegenstelling tot therapeutische behandelingen, veelal groepsactiviteiten en specialistische handelingen die zorgen dat we het onderwijsprogramma optimaal kunnen uitvoeren. Voorbeelden zijn een specifieke inrichting van de ruimte (aangepaste tafels en stoelen); ondersteuning bij hulpvragen over communicatieve vaardigheden en eten en drinken. 3.6 Rol-o-theek De Rol-o-theek van Sophia Revalidatie stelt u in de gelegenheid rollend materiaal en enkele andere hulpmiddelen te lenen, zoals een speciale wandelwagen, een aangepaste fiets of een aangepast autozitje. U kunt het materiaal drie maanden lenen om het uit te proberen. Neemt u daarvoor contact op met de behandelende fysiotherapeut en/of ergotherapeut. 3.7 Orthopedagoog De orthopedagoog geeft directe begeleiding aan uw kind en ondersteunt en adviseert onze leerkrachten, assistenten en therapeuten. De orthopedagoog besteedt veel aandacht aan de stimulering van de sociaal-emotionele ontwikkeling van uw kind. Samen met de maatschappelijk werkende besteedt de orthopedagoog in voorkomende gevallen aandacht aan het oplossen van opvoedingsvragen en het ondersteunen bij opvoedingproblemen. De orthopedagoog is lid van de Commissie van Begeleiding (zie hoofdstuk ) en neemt deel aan de planbesprekingen. 3.8 Schoolverpleegkundige De verpleegkundige assisteert, adviseert en begeleidt de medewerkers bij de verpleegkundige handelingen op school. De schoolverpleegkundige is onder andere verantwoordelijk voor het 11

12 toedienen van medicijnen op school. Tevens is de schoolverpleegkundige binnen school het eerste aanspreekpunt voor acute medische situaties bij kinderen. 3.9 Jeugdarts De gezondheid van alle kinderen van nul tot negentien jaar wordt in Nederland regelmatig onderzocht. Het consultatiebureau onderzoekt van de groepen of met de therapeuten. Mocht uw zoon of dochter thuiskomen met de mededeling dat er een nieuwe juf of meester is, dan zal dat vaak een stagiaire zijn. Wij vinden de aanwezigheid van stagiaires op onze school belangrijk, mede met het oog op toekomstige kennis en zorg binnen het Speciaal Onderwijs. We begeleiden hen dan ook intensief. De stagiaire verzorgt lessen of andere activiteiten onder leiding van de leerkracht of assistent. De verantwoordelijkheid voor het werken in de groep blijft te allen tijde bij de leerkracht Vrijwilligers Vrijwilligers binnen de school helpen bij allerlei activiteiten, zoals zwemmen, bewegingsonderwijs, de bibliotheek en het onderhoud van het wagenpark. Hun hulp is voor ons onmisbaar. Wilt u zich ook inzetten als vrijwilliger? Neemt u dan contact op met onze school via telefoonnummer (015) kinderen van nul tot vier jaar. Vanaf vier jaar volgt de GGD het groeiproces van ieder kind. Onderzoek vindt plaats naar de lichamelijke, sociale en emotionele ontwikkeling van uw kind. In overleg met de revalidatiearts krijgen sommige kinderen een oproep voor onderzoek bij de jeugdarts Pauline van Osch. U ontvangt daarover vanzelf bericht Stagiaires Stagiaires van verschillende opleidingen lopen op onze school voor korte of langere tijd mee. Dat kan zijn met een 3.12 Vervanging Medewerkers kunnen ziek zijn of een verlofdag hebben. Uiteraard zijn de verlofdagen vooraf bekend en speelt de school daarop in. Bij ziekte of andere onvoorziene omstandigheden ligt dat anders. Ons uitgangspunt is dat uw kind, wanneer het maar enigszins mogelijk is, op school opvang krijgt. Dat betekent dat we in incidentele gevallen moeten zoeken naar noodoplossingen, zoals het samenvoegen van groepen of het laten vervangen van een leerkracht door een klassenassistent. In een uiterste noodzaak kan het gebeuren dat een groep niet op school kan worden opgevangen. Door de inzet van het team hebben we tot nu toe echter altijd een oplossing gevonden. We doen ons uiterste best ook in het nieuwe schooljaar altijd opvang te realiseren. De Rol-o-theek is geopend op afspraak (bellen op werkdagen van uur). Inlichtingen Rol-o-theek: Dick Rekelhof: (015) Lianne Lavrijssen: (015)

13 HOOFDSTUK 4 DE ORGANISATIE VAN DE SCHOOL 4.1 Onze doelstelling We bieden speciaal en voortgezet speciaal onderwijs aan leerlingen met een lichamelijke of meervoudige handicap of langdurig zieke kinderen tussen vier en twintig jaar. Het doel van ons onderwijs is om uw zoon of dochter voor te bereiden op een toekomst waarin hij of zij zo zelfstandig mogelijk functioneert op het gebied van wonen, arbeid/dagbesteding en vrijetijdsbesteding. 4.2 Opbouw school; indeling in groepen Onze schoolorganisatie is gericht op het bieden van kwalitatief hoogwaardig speciaal onderwijs. Er zijn drie afdelingen: 1. De M-afdeling voor leerlingen met een lichamelijke handicap en langdurig zieke leerlingen (LG of LZbeschikking); 2. De T-afdeling voor leerlingen met een meervoudige handicap of met een ernstige meervoudige handicap (MG-beschikking) (Leerlingen in de leeftijd van 4 tot 12/13 jaar) 3. De VSO-afdeling voor leerlingen met een meervoudige handicap of met een ernstige meervoudige handicap (MG-beschikking) (Leerlingen in de leeftijd van 12/13 tot 18 jaar). We kennen binnen onze school geen indeling in schooljaren (gebaseerd op leerstof) die logisch op elkaar volgen. De ontwikkeling van de leerlingen is daarvoor te verschillend. Wanneer we uw kind indelen in een groep, dan hanteren we de volgende criteria: De leeftijd en de belevingswereld van uw kind, zodat het binnen een groep ook zoveel mogelijk aansluiting vindt bij de andere leerlingen; Het ontwikkelingsniveau van uw kind; De speciale zorg die uw kind eventueel nodig heeft. De groepsgrootte varieert van zes tot dertien leerlingen, afhankelijk van de beschikbare plaatsen en de zorg die zij nodig hebben. De ontwikkelingsniveaus van de leerlingen vertalen we ook in profielen en leerroutes. Dat zijn routes die de leerlingen volgen om te komen tot een passend uitstroomperspectief. Afdelingen en profielen Op de Maurice Maeterlinckschool wordt onderwijs gegeven aan lichamelijk en/of meervoudig gehandicapte en langdurig 13

14 zieke kinderen. Dit is een schoolpopulatie met zeer uiteenlopende leerlingkenmerken en verschillende onderwijsbehoeften. Om de verschillende doelgroepen zo optimaal mogelijk te laten profiteren van het onderwijs, kent de school verschillende afdelingen met daarbinnen verschillende niveaus, de zogenaamde profielen. Waarom werken we met profielen? Het doel van de profielen is het verduidelijken van het ontwikkelingsperspectief van de leerling op de korte en langere termijn. Het is een middel om: Het onderwijsaanbod te bepalen, zowel individueel als groepsgewijs; De resultaten van het onderwijsaanbod beter te kunnen meten; De ontwikkelingen van leerlingen beter te kunnen volgen; Het verwachtingspatroon van ouders en school beter op elkaar af te stemmen. Profielkeuze De Commissie van Begeleiding bepaalt op basis van het ontwikkelingsperspectief van de leerling de profielkeuze. Dit gebeurt aan de hand van de volgende factoren: de psycho-diagnostische ontwikkeling (intelligentie, sociale redzaamheid en communicatie), de pedagogisch didactische ontwikkeling (werkhouding en leerontwikkeling), medische factoren (zintuiglijke ontwikkeling, conditie, (fijn)motorische vaardigheden en zelfredzaamheid) en maatschappelijke factoren. Op basis van het ontwikkelingsperspectief van de leerling bepalen we het onderwijsen zorgaanbod. De leerinhouden komen overeen met de afspraken in het individuele handelingsplan en het groepsplan. Op basis van de ontwikkeling van het kind kan de profielkeuze bijgesteld worden. Instroom vierjarigen Als de leerling op vierjarige leeftijd instroomt, is het in veel gevallen nog niet goed mogelijk om op een verantwoorde manier een uitspraak te doen over het ontwikkelingsperspectief op de langere termijn. In sommige gevallen kan een kind van die leeftijd de ontwikkelingsachterstand die door een slechte start na de geboorte is ontstaan weer enigszins inlopen. Andere kinderen kunnen zich vanwege bijvoorbeeld epilepsie of conditionele problemen trager ontwikkelen dan verwacht. De schoolpopulatie kent een groot aantal kinderen met een hersenbeschadiging en daardoor een disharmonisch intelligentieprofiel. Dat dit een effect heeft op de leerontwikkeling is duidelijk, maar in welke mate dit een rol gaat spelen, wordt meestal pas gaandeweg zichtbaar. We hebben er daarom voor gekozen om kinderen bij instroom op vierjarige leeftijd op grond van hun ontwikkelingsniveau te plaatsen in het hoogste profiel van de desbetreffende afdeling. Op de mytylafdeling starten de kinderen dus in profiel 1 en op de tyltylafdeling in profiel 3. Als bij aanmelding al meteen duidelijk is dat dit niet haalbaar is, bijvoorbeeld bij kinderen met een ernstig meervoudige handicap (EMG), kan de keuze gemaakt worden het kind meteen in profiel 4 of 5 te plaatsen. Afdeling: SO-LG en LZK (Mytyl) Deze afdeling richt zich op lichamelijk gehandicapte en/of langdurig zieke leerlingen van vier tot dertien jaar. Deze leerlingen hebben een normale tot beneden gemiddelde intelligentie (IQ>70). De leerlingen werken volgens de leerlijnen en kerndoelen van het SO. Deze zijn gerelateerd aan de kerndoelen van het basisonderwijs. Omdat de leerlingen zich vanwege hun uiteenlopende mogelijkheden op cognitief en lichamelijk gebied niet in hetzelfde tempo ontwikkelen, onderscheiden we twee niveaus of profielen: Profiel 1: In dit profiel zitten normaal lerende leerlingen en leerlingen met een geringe leerachterstand. Het te behalen eindniveau op 12/13 jarige leeftijd is minimaal beheersing van de leerstof van groep 6 van het basisonderwijs en zal zo mogelijk op het niveau van groep 7 of groep 8 uitkomen. Profiel 2: In dit profiel zitten moeilijk lerende leerlingen die in een langzaam tempo het onderwijsprogramma volgen. Het eindniveau van deze leerlingen op 14

15 SCHOOLGIDS 2011/ /13 jarige leeftijd is minimaal beheersing van de leerstof van groep 4 en ligt zo mogelijk op het niveau van groep 5 of 6 van het basisonderwijs. Uitstroommogelijkheden van profiel 1 en 2: Voortgezet speciaal onderwijs voor LG/LZK; regulier voortgezet onderwijs (eventueel met leerwegondersteuning en/of ondersteuning van ambulante begeleiding) of Praktijkonderwijs. Tussentijdse uitstroom naar regulier basisonderwijs of speciaal basisonderwijs (zo nodig met ondersteuning van ambulante begeleiding). Afdeling: SO-MG (Tyltyl) Deze afdeling is voor meervoudig gehandicapte (MG) leerlingen van vier tot dertien jaar. De meeste leerlingen hebben een lichamelijke beperking en daarnaast een lichte, matige of ernstige (EMG) verstandelijke beperking. Er wordt gewerkt volgens de leerlijnen en kerndoelen van zeer moeilijk lerende kinderen (ZML). Voor de EMG-leerlingen die hier nog niet aan toe zijn, zijn de Plancius leerlijnen ontwikkeld. De verschillende ontwikkelingsmogelijkheden van de leerlingen vragen om een gedifferentieerd onderwijsaanbod. Binnen de afdeling onderscheiden we de volgende profielen: Profiel 3: De leerlingen in dit profiel hebben veelal een lichte verstandelijke beperking. Het leren van de schoolse vaardigheden is een langdurig proces met veel oefenen en herhalen. Het na te streven eindniveau op 12/13 jarige leeftijd is ontwikkelingsniveau 8 van de CED-leerlijnen voor ZML. Dit is ongeveer te vergelijken met het niveau dat ligt tussen halverwege groep 3 en eind groep 4 van het basisonderwijs, maar kan voor enkele vakgebieden soms hoger uitkomen. Profiel 4: De leerlingen in dit profiel hebben veelal een matige verstandelijke beperking. Het na te streven eindniveau op 12/13 jarige leeftijd is ontwikkelingsniveau 6 van de CED-leerlijnen voor ZML. Zij leren vooral in praktische situaties met concreet materiaal en er wordt gebruik gemaakt van een methode als pictolezen. Het niveau van schoolse vaardigheden komt maximaal tot begin groep 3 van het basisonderwijs. Profiel 5: Onder dit profiel vallen de leerlingen met een ernstig verstandelijke beperking die intensieve begeleiding behoeven. In dit profiel ligt de nadruk op communicatie, zelfredzaamheid, sensomotorische ontwikkeling; sociaal-emotionele ontwikkeling en spelontwikkeling. Het na te streven eindniveau is ontwikkelingsniveau 4 van de CED-leerlijnen voor ZML. 15

16 Uitstroommogelijkheden: Profiel 3: Voortgezet speciaal onderwijs: VSO-MG, VSO-ZML of Praktijkonderwijs. Profiel 4: VSO-MG of VSO-ZML Profiel 5: VSO-MG, VSO-ZML of Kinderdagcentrum (KDC) Ook tussentijdse uitstroom naar SO-ZML is mogelijk. Uitstroomfase SO-afdelingen: Leerlingen van de afdeling speciaal onderwijs voor lichamelijk gehandicapten en langdurig zieken (SO- LG/LZK) en van de afdeling meervoudig gehandicapten (SO-MG) stromen op 12/13-jarige leeftijd uit naar vervolgonderwijs. Met de ouders samen formuleren we een advies in lijn met het ontwikkelingsperspectief van de leerling. Om tot een weloverwogen keuze voor een passende nieuwe onderwijsomgeving te komen, informeert de manager leerlingenzorg ouders en leerlingen uitvoerig over de uitstroommogelijkheden. Ook begeleidt hij hen in het gehele proces van aanmelding bij en toelating tot het vervolgonderwijs. Afdeling: VSO-MG Het voortgezet speciaal onderwijs voor meervoudig gehandicapte leerlingen (VSO-MG) hanteert de kerndoelen voortgezet speciaal onderwijs voor zeer moeilijk lerenden (ZML). Veel leerlingen van de afdeling SO-MG stromen rond hun dertiende jaar door naar het VSO- MG. Omdat we hier dezelfde leerlijnen en profielen hanteren als in het SO-MG, is er voor de leerling sprake van een doorlopende leerontwikkeling. Daarnaast komen de aandachtsgebieden Wonen, Werken en Vrije tijd aan bod. De leerstofinhoud in het VSO staat steeds meer in het teken van de praktische toepassing, bijvoorbeeld in de vorm van een interne stage. In de laatste jaren van het VSO is het onderwijs vooral gericht op het uitstroomperspectief van de leerling en de daarbij behorende competenties. De meeste leerlingen verlaten de school als ze achttien jaar zijn. Voorafgaand aan de uitstroom stelt de stagecoördinator in samenspraak met de ouders en de leerling een extern stageplan op. Het VSO-MG kent de volgende profielen: Profiel 3: Het na te streven eindniveau is niveau 12 van de CED-leerlijnen voor ZML. Deze leerlingen zullen uitstromen naar een sociale werkvoorziening, een werk- of trainingscentrum of andere vorm van beschermde arbeid. Profiel 4: Het na te streven eindniveau is niveau 8 van de CED-leerlijnen voor ZML. De meeste leerlingen zullen uitstromen naar een activiteitencentrum. Profiel 5: Het na te streven eindniveau is niveau 5 van de CED-leerlijnen voor ZML. De meeste leerlingen zullen uitstromen naar een dagcentrum voor volwassenen of een activiteitencentrum. De profielen zijn in onderstaand schema weergegeven: Onderwijsaanbod Maurice Maeterlinckschool SO Profiel 1 Op 12/13-jarige leeftijd minimaal eind groep 6 behaald Cito E6 C-score Profiel 2 Op 12/13-jarige leeftijd minimaal eind groep 4 behaald Cito E4 C-score Profiel 3 Op 12/13-jarige leeftijd minimaal niveau 8 leerlijnen ZML Vergelijkbaar vanaf midden groep 3 tot eind groep 4 Profiel 4 op 12/13-jarige leeftijd minimaal niveau 6 leerlijnen ZML Vergelijkbaar kleuterniveau tot midden groep 3 Profiel 3 Op 12/13-jarige leeftijd na te streven niveau is hooguit niveau 4 leerlijnen ZML Uitstroommogelijkheid op 12/13-jarige leeftijd VSO LG/LZ Regulier middelbaar onderwijs eventueel met LWOO Uitstroommogelijkheid op 12/13-jarige leeftijd VSO LG/LZ Praktijkonderwijs Uitstroommogelijkheid op 12/13-jarige leeftijd VSO-MG VSO-ZML Praktijkonderwijs Uitstroommogelijkheid op 12/13-jarige leeftijd VSO-MG VSO-ZML Uitstroommogelijkheid op 12/13-jarige leeftijd VSO-MG VSO-ZML KDC 16

17 SCHOOLGIDS 2011/ VEILIGHEID Uitgangspunt De Maurice Maeterlinckschool wil voor alle betrokkenen een veilige omgeving bieden. Centraal hierin staat het preventief werken, snel signaleren van onveilige situaties, deze bespreekbaar maken en verhelpen. Actief handelen op basis van het vastgestelde beleid vinden wij hierbij van groot belang. RESPONZ accepteert binnen haar scholen geen enkele vorm van agressie of geweld tegen personen of middelen. Dit zowel vanwege onze algemeen-bijzondere identiteit, als gezien onze plaats midden in de maatschappij. Wij nemen maatregelen ter voorkoming van agressie of geweld en treffen passende sancties indien dit toch voorkomt. We doen aangifte bij de politie; We onderzoeken of de leerling van school moet en/of we de ouder de toegang tot de school moeten ontzeggen; We verhalen materiële schade. Onder agressie verstaan we iedere vorm van gedrag dat erop gericht is iemand lichamelijk of geestelijk te schaden Pedagogisch klimaat We streven op de Maurice Maeterlinckschool naar een veilig en geordend pedagogisch klimaat in een uitdagende leeromgeving. We gaan daarbij uit van de drie psychologische basisbehoeftes van mensen: competentie, relatie en autonomie. Competentie is de behoefte om het gevoel te hebben dat je iets kúnt. Dat dingen je lukken, ook al kost dat soms veel moeite. De positieve benadering van de teamleden is er op gericht het zelfvertrouwen van de leerlingen te vergroten. Relatie is de behoefte van kinderen om erbij te horen, het gevoel willen hebben dat anderen op hen gesteld zijn. Ze streven naar een goede relatie. Zowel met volwassenen, onder wie de leerkracht, klassenassistenten en therapeut, als met hun medeleerlingen. De teamleden gaan op een respectvolle wijze met de leerlingen om en bevorderen dat de leerlingen onderling ook op een respectvolle wijze met elkaar omgaan. Tenslotte willen kinderen graag autonoom zijn. Ze willen dingen kunnen en mogen doen op hun eigen manier en onder eigen verantwoordelijkheid, zonder voortdurende hulp en toestemming van anderen. Juist bij kinderen op onze school staan deze basisbehoeften onder druk, met name wat betreft de gevoelens van competentie en autonomie. Wij proberen in ons handelen en in onze keuze van de leerstof steeds rekening te houden met deze basisbehoeften. In de uitwerking betekent dit dat we steeds zoveel mogelijk uitgaan van de mogelijkheden van ieder kind en dat we leer- en ontwikkelingsdoelen hierop 17

18 afstemmen. Zo kan elk kind zich ontwikkelen naar aanleg en tempo. Daarnaast zijn er groepsregels die de klassen hanteren. Daarin nemen de uitgangswaarden van zo zelfstandig mogelijk functioneren en zelfredzaamheid een belangrijke plaats in, volgens het pedagogisch klimaat van de school Klachtenregeling Wij doen er alles aan om onze leerlingen optimaal onderwijs te bieden. Dat doen we in een veilige omgeving en verantwoord. Maar overal waar gewerkt wordt, kunnen fouten gemaakt worden. Ook bij ons. Leerlingen, ouders en medewerkers kunnen klachten hebben. Over grensoverschrijdend gedrag, besluiten van de school et cetera. Iedere uiting van onvrede nemen wij serieus en behandelen wij als klacht. Wij gaan binnen de school op een zorgvuldige manier met klachten om. Vandaar dat u, maar ook leerlingen of medewerkers op een aantal plekken terecht kunnen met klachten. Omgaan met klachten vraagt tijd en energie. We weten allemaal dat hoe eerder een klacht wordt opgelost, hoe beter dat is voor iedereen en voor de betrokkene(n) in het bijzonder. We waarderen het daarom als u de klacht eerst met de betrokkene bespreekt. Als dat om de een of andere reden niet kan, kunt u contact zoeken met de directeur of een van de contactpersonen die speciaal voor dit soort situaties zijn aangesteld. Deze contactpersonen kunnen u adviseren over vervolgstappen. Zij vervullen een brugfunctie tussen u en de medewerker van de school met wie problemen zijn ontstaan of naar de schooldirecteur. Onze contactpersonen zijn: Tineke v.d. Drift (leerkracht Meerkoet/M3). Werkdagen: maandag tot en met woensdag, telefoon: (015) /01. Els Moerman (orthopedagoog) Werkdagen: maandag t/m donderdag, telefoon: (015) U kunt voor advies en ondersteuning ook contact zoeken met onze onafhankelijke externe vertrouwenspersoon Jan Zandijk. Hij is geen werknemer van RESPONZ. Hij is bereikbaar via zandijk@kabelfoon.nl. of (015) De Klachtenregeling Maurice Maeterlinckschool kunt u opvragen via telefoonnummer (015) Daarin is beschreven hoe wij omgaan met klachten. Onze school is aangesloten bij de Landelijke Klachtencommissie, bereikbaar via: Landelijke Klachtencommissie t.a.v. de heer A.H. Westendorp (ambtelijk secretaris) Postbus CN Den Haag 18

19 SCHOOLGIDS 2011/ 2012 Klachtmeldingen over seksuele intimidatie of misbruik, ernstig psychisch of fysiek geweld via: meldpunt vertrouwensinspecteurs, (0900) (lokaal tarief) Verantwoordelijkheden Als ouder bent u eindverantwoordelijk voor uw kind. U heeft een deel van die verantwoordelijkheid uitbesteed aan onze school. De school draagt de verantwoordelijkheid en heeft de zorgplicht voor uw kind tijdens de schooltijden. Dit geldt dus ook tijdens de pauzes en bij activiteiten buiten de schoolmuren, bijvoorbeeld tijdens schoolkamp of andere uitstapjes. De school beschikt over een protocol Buitenschoolse Activiteiten Medische verantwoordelijkheid De school beschikt over een beleid ten aanzien van medische verantwoordelijkheid. Hierin wordt beschreven hoe de medische verantwoordelijkheid is geregeld op school (onder schooltijd), tijdens buitenschoolse activiteiten (excursies of sportdagen) en tijdens schoolkamp. Onder schooltijd is er altijd een verpleegkundige aanwezig, die zo nodig de revalidatiearts om hulp kan vragen bij (acute) medische problemen. Tijdens buitenschoolse activiteiten gaat er een verpleegkundige mee, indien dit voor de medische zorgbehoefte van de kinderen nodig is (bijvoorbeeld bij kinderen die ernstige epilepsie of sondevoeding hebben). Om deze zorgbehoefte in kaart te brengen, deelt de revalidatiearts elk kind in op een schaal van 0 t/m 3. Dit is een verpleegkundige zorgschaal. De schaal is gekoppeld aan medisch-verpleegkundige zorg en niet aan revalidatiezorg. Schaal 0 betekent geen extra verpleegkundige zorg nodig; schaal 1 betekent alertheid van het klassenteam is gewenst; schaal 2 betekent verpleegkundige is aanwezig of de excursie is in de buurt van bijvoorbeeld een ziekenhuis; bij schaal 3 is altijd een verpleegkundige aanwezig. Als u meer wilt weten over de indeling van uw kind in deze zorgschaal, dan kunt u contact opnemen met de desbetreffende revalidatiearts. Tijdens de buitenschoolse activiteiten gaat geen arts mee Communicatie met ouders Goede communicatie met u als ouder is van groot belang. U én onze school hebben immers deel in de opvoeding van uw kind. Per definitie bestaat op een school voor Speciaal Onderwijs minder contact met u, in vergelijking tot bijvoorbeeld het basisonderwijs. De meeste leerlingen komen immers met aangepast vervoer naar onze school. Daarom betrekken we u op andere manieren zoveel als mogelijk bij de school. We doen dat op verschillende manieren, die we in hoofdstuk 4.8 beschrijven Bedrijfshulpverlening De school heeft de bedrijfshulpverlening (BHV) goed georganiseerd via het BHVplan. Dat beschrijft hoe de BHV-ers in geval van een calamiteit handelen. Het Hoofd BHV organiseert de beleidsmatige kant van de organisatie. De ploegleiders hebben de leiding bij het op gang brengen en afwikkelen van de hulpverlening. De eindverantwoordelijkheid voor de BHV-organisatie ligt bij de directie, als onderdeel van de totale bedrijfsvoering. Jaarlijks vindt een ontruimingsoefening plaats, die we niet altijd aankondigen. Een calamiteit laat zich immers ook niet aankondigen. Het BHV-team heeft vijftien leden, die jaarlijks via scholing hun vaardigheiden op peil houden Identificatieplicht Iedereen in Nederland van veertien jaar en ouder moet een geldig identiteitsbewijs kunnen tonen als de politie of een andere toezichthouder daarom vraagt. Wij verzoeken u, indien uw kind veertien jaar of ouder is, een kopie van een geldig identiteitsbewijs mee te geven aan uw kind Medicijnen Het komt regelmatig voor dat kinderen op onze school medicijnen gebruiken. Indien uw kind onder schooltijd medicijnen moet gebruiken, wilt u er dan strikt op toezien dat het formulier Medicijngebruik op school volledig en duidelijk is ingevuld? Dit formulier graag met de betreffende medicijnen op 19

20 school inleveren ter attentie van de verpleging. De schoolverpleging deelt op een verantwoordelijke manier de medicatie op school uit Risico-inventarisatie en -evaluatie Ook de school is als werkgever verplicht om te zorgen voor goede arbeidsomstandigheden. Daarom brengen we systematisch de risico s in kaart op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn binnen de school. Op basis van deze inventarisatie treffen we indien nodig maatregelen om knelpunten in onze organisatie te voorkomen of te beperken. In 2011 hebben we een zogenaamde Risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E) verricht. Uit deze RI&E is een plan van aanpak opgesteld dat richtinggevend is voor verbetering van de genoemde knelpunten in de evaluatie Preventieteam Het preventieteam van RESPONZ heeft als taak om de veiligheid op De Witte Vogel en de Maurice Maeterlinckschool in alle opzichten te bevorderen. Het team bestaat uit preventiemedewerkers en directie en voert vier keer per jaar overleg. automatische deuren van de school zijn gesloten in verband met veiligheid. We verzoeken u vriendelijk om aan te bellen en zich te melden bij de receptie. Daar vult u op de bezoekerslijst uw naam, reden van bezoek en tijd van aankomst in (inchecken). Bij vertrek verzoeken we u om weer uit te checken Parkeren Onze school beschikt over een grote parkeerplaats. Deze parkeerplaats is bedoeld om de leerlingen veilig van en naar school te laten komen via onder andere het taxivervoer. De parkeerplaats is geopend tussen uur en uur en uur en uur. De parkeerplaatsen zijn bedoeld voor de vervoerders en voor ouders, die niet op een veilige manier buiten het schoolterrein kunnen parkeren (veelal van rolstoelgebonden leerlingen). Wij willen u vragen om zo kort mogelijk te parkeren op de parkeerplaats om zo ruimte te bieden aan anderen. Voor avond-activiteiten gelden andere regels, dan is de parkeerplaats alleen beschikbaar voor halen/brengen Camerabewaking Het terrein rondom de school wordt bewaakt door middel van camera s. Op verschillende plekken maken bordjes u attent op de aanwezigheid van deze camera s. De bewaking vindt plaats binnen de kaders van het beleid College Bescherming Persoonsgegevens. 4.4 Schooltijden en vakanties Kijkt u voor een overzicht van de lestijden en vakanties op pagina Receptie Wanneer u onze school bezoekt tussen en uur, dan merkt u dat de Controle op hoofdluis Na iedere vakantie vindt er op school een hoofdluiscontrole plaats. De controle vindt plaats door verpleegkundigen en klassenassistenten. 20

21 SCHOOLGIDS 2011/ Schooltijden en vakanties De groepen met leerlingen jonger dan acht jaar Weekdagen Tijden ochtend Tijden middag Aantal lesuren Maandag uur uur 5,5 uur Dinsdag uur uur 5,5 uur Woensdag uur 3,75 uur Donderdag uur uur 5,5 uur Vrijdag uur 3,5 uur Weektotaal 23,75 uur Beleid: 1. leerlingen jonger dan 8 jaar ontvangen tenminste 880 uren onderwijs. 2. leerlingen die voor 1 januari 8 jaar worden, volgen vanaf die datum voltijd onderwijs. De leerlingen van de overige groepen Weekdagen Tijden ochtend Tijden middag Aantal lesuren Maandag uur uur 5,5 uur Dinsdag uur uur 5,5 uur Woensdag uur 3,75 uur Donderdag uur uur 5,5 uur Vrijdag uur uur 5,5 uur Weektotaal 25,75 uur Beleid: leerlingen ouder dan 8 jaar ontvangen tenminste uren onderwijs Schoolvakanties Herfstvakantie t/m Kerstvakantie t/m Voorjaarsvakantie t/m Paasvakantie t/m Meivakantie t/m Hemelvaart t/m Pinkstervakantie t/m Zomervakantie t/m Overige vrije dagen De leerlingen jonger dan 8 jaar hebben op vrijdagmiddag geen school en zijn vrij op de volgende dagen: Maandag 24 oktober Maandag 5 maart Maandag 7 mei Op de volgende Studiedagen zijn alle leerlingen vrij: Donderdag 10 november Dinsdag 20 maart Bloktijden Onder schooltijd volgt uw kind op wisselende tijden therapie. We kennen ook zogenaamde blokuren in school. Dat zijn vaste uren in de week waarop de groep met gezamenlijke activiteiten bezig is. In overleg stemmen we blok- en therapietijden op elkaar af. Tijdens schooltijd, vanaf 9.00 uur, verzoeken wij u om tijdens de lessen niet in de klas te storen. Vragen over therapieën kunt u het beste stellen aan de betreffende therapeut. De klassenteams staan u graag voor en na schooltijd of op afspraak te woord. 21

22 4.5 OUDERS EN DE SCHOOL Inleiding Als u mededelingen wilt doorgeven of een afspraak wilt maken, dan kunt u elke schooldag van uur tot uur terecht bij het secretariaat van onze school, via telefoonnummer: (015) /01 (behalve van uur). Mocht de receptie onbemand zijn, dan schakelen we u door naar de receptie van het revalidatiecentrum. De medewerkers van school zijn vóór uur en ná uur te bereiken. Boodschappen voor medewerkers van school kunt u ook telefonisch doorgeven aan het secretariaat. Indien gewenst, bellen zij terug op een voor hen geschikt moment Uw kind ziekmelden Als uw zoon of dochter ziek is, of om een andere reden niet naar school kan, dan verzoeken wij u dit tijdig, dat wil zeggen vóór 8.30 uur, telefonisch te melden. Vergeet u verder niet om de vervoerder te melden dat uw zoon of dochter die dag geen vervoer nodig heeft. En meld ook wanneer hij uw kind weer wél moet ophalen. Soms gebeurt het dat leerlingen op school ziek worden. Wij nemen dan altijd contact op met thuis om af te spreken of de leerling naar huis kan Schoolverzuim De directie is verplicht om aan de leerplichtambtenaar ongeoorloofd schoolverzuim te melden. Het gaat hier om de leerplichtambtenaar van de gemeente waar de leerling woont. Verlof buiten de schoolvakanties is niet toegestaan. Voor bijzondere omstandigheden (bijvoorbeeld het bijwonen van een huwelijk) kunnen we een uitzondering maken. Voor verlof buiten de vastgestelde vakanties en vrije dagen kunnen ouders buitengewoon verlof aanvragen bij de directie. Er dient in een dergelijk geval sprake te zijn van gewichtige omstandigheden. U kunt de bepalingen van deze omstandigheden vinden in de brochure van de afdeling onderwijs, te verkrijgen bij de gemeente 22

23 SCHOOLGIDS 2011/ 2012 in uw woonplaats. In het algemeen geldt dat u buitengewoon verlof minimaal vier weken van tevoren moet aanvragen. De verlofperiode mag verder niet in de eerste twee weken van het schooljaar vallen. Extra verlof om langer bij familie in het buitenland te kunnen blijven is niet mogelijk. Op school en bij de gemeenten kunt u verlofformulieren verkrijgen, waarop ook de richtlijnen voor het verlenen van verlof staan Foto s maken en toestemming Regelmatig maken we foto s of videoof geluidsbandopnames van leerlingen voor: Aanvulling van de status; het in beeld en geluid vastleggen van onderzoeks- en behandelresultaten; dit materiaal gebruiken alleen de behandelaars; Promotie-, scholings- en voorlichtingsmateriaal voor de Maurice Maeterlinckschool; Publicaties over gezondheidszorg in Nederland in het algemeen; Het fotoboek van de website De ouders van nieuwe leerlingen ontvangen aan het begin van het schooljaar een formulier met het verzoek om toestemming. Die blijft geldig totdat op initiatief van de ouders nieuwe afspraken zijn gemaakt. 4.6 Vervoer U kunt zelf bij de afdeling onderwijs van uw gemeente aangepast vervoer voor uw zoon of dochter aanvragen. Wij zorgen voor een vervoersverklaring die bewijst dat dit vervoer noodzakelijk is. U dient ook zelf zorg te dragen voor een autostoeltje als uw kind dat nodig heeft. De gemeentebesturen bepalen zelf aan wie zij het vervoer opdragen. Wij vinden het belangrijk dat vervoerders goed en efficiënt hun werk doen. We hebben daarom regelmatig overleg met onze vervoerders. Mochten er desondanks problemen optreden, belt u dan met de vervoerder of met de maatschappelijk werkende. Bij slechte weersomstandigheden (zoals mist, sneeuw en ijzel) kunnen er problemen met het vervoer ontstaan. Wij onderhouden directe contacten met onze vervoerders of er wel, niet, of later gereden wordt. Vanaf 8.00 uur kunt u daarover de school bellen, via telefoonnummer (015) Er kunnen situaties ontstaan waardoor we in overleg met het vervoer besluiten om uw kind eerder naar huis te laten gaan. Wij nemen in dat geval contact met u op. Wilt u ervoor zorgen dat wij beschikken over reservecontactadressen en verschillende telefoonnummers. 4.7 Buitenschoolse opvang In samenwerking met de stichting Steinmetz I de Compaan organiseert onze school buitenschoolse opvang (BSO). De opvang is op woensdagmiddag aansluitend op de schooldag tot uur. Ook in vakantieperiodes bestaan er mogelijkheden tot opvang. Voor informatie over deze vorm van dienstverlening kunt u terecht bij het maatschappelijk werk of bij Flexzorg, via telefoonnummer (070) of (070) Contacten met ouders Wij vinden het erg belangrijk goede contacten met u als ouder/verzorger te onderhouden. We betrekken u daarom zoveel als mogelijk bij de school. We doen dat door: Aan het begin van het schooljaar een informatieavond te organiseren over de ontwikkelingen op school en het jaarprogramma van uw kind; Ziekmelding Wij verwachten dat het ziekmelden van uw zoon of dochter telefonisch vóór uur plaatsvindt via het directiesecretariaat, telefoonnummer (015) In de week die volgt op de ziekmelding nemen we contact op met de ouders over het verloop van de ziekte. 23

24 Gespreksavonden te organiseren naar aanleiding van de handelingsplannen die de leerlingen in januari en in juni ontvangen; Een huisbezoek van het klassenteam, zo mogelijk eenmaal per jaar; Een nieuwsbrief voor ouders uit te geven, die minstens tien keer per jaar verschijnt; Via onze website informatie te geven over onze school; De site is actueel en bevat naast veel fotomateriaal relevante informatie over de schoolorganisatie, waaronder de nieuwsbrief; U uit te nodigen voor een gespreksmiddag voorafgaand aan de planbespreking van uw kind. Op deze middag kunt u spreken met het klassenteam en alle behandelaars van uw zoon of dochter. De planbespreking vindt eenmaal per jaar plaats. Tijdens deze bespreking, die de zorgcoördinator leidt, brengen we de ontwikkeling van uw zoon/dochter in kaart en bespreken het nieuwe plan voor de komende periode. De planbesprekingen zijn op dinsdag en op donderdag. Wilt u informatie over de planbesprekingen? Dan kunt u terecht bij de maatschappelijk werkers, via telefoonnummer (015) Zij houden u tevens op de hoogte van de resultaten van de planbespreking Informatie aan gescheiden ouders Een echtscheiding kan een moeizame periode inluiden met het regelen van veel zaken. Meestal is wel duidelijk dat het kind bij een van de ouders gaat wonen. Het is logisch dat deze verzorgende ouder vanuit school alle schoolinformatie krijgt. Maar ook na een scheiding blijven de ouders samen het gezag uitoefenen. Willen zij dit niet, dan moeten zij de rechter (bij de rechtbank) vragen het gezag aan een van hen beiden toe te wijzen. Het verzoek kan worden gedaan door beide ouders of door een van hen. Als zij dit niet doen, verandert er niets en houden zij dus samen het gezag. Het is belangrijk de school in kennis te stellen van wijzigingen in uw situatie. Ouders maken over de informatieverstrekking onderling afspraken. De ouder, die niet met het gezag belast is, kan de school verzoeken om informatie over de schoolontwikkeling van zijn kind. Wij verstrekken deze gegevens en lichten de andere ouder in, indien we het verzoek honoreren. Het feit dat de ouder die met het gezag belast is, bezwaar heeft tegen de informatieverstrekking aan de andere ouder, mag voor de school geen reden zijn om de gevraagde informatie niet te verschaffen Uitzonderingen op de informatieplicht De school is niet verplicht om informatie te geven aan de ouder die het gezag niet heeft, als de rechter hiertoe heeft beslist. De ouder bij wie het kind woont, doet er goed aan om dit aan de school te melden. De school heeft recht op inzage in het gerechtelijk vonnis (art. 377b-1). 4.9 COMMISSIES Medezeggenschapsraad De Medezeggenschapsraad (MR) kan meepraten en meebeslissen over de organisatie van de school en de inrichting van het onderwijs. Voor een goede vertegenwoordiging van u zitten in de raad naast drie medewerkers ook drie ouders. De MR is een wettelijk verplicht orgaan en werkt volgens de Wet Medezeggenschap Onderwijs. Onze raad stelt zich actief op en bespreekt regelmatig met directie en bestuur de ontwikkelingen op school. De raad vergadert vijf keer per jaar. Deze vergaderingen zijn in principe openbaar. Wanneer u een vergadering wilt bijwonen, dan kunt u zich melden bij een van de leden van de MR. Op het medewerkeroverzicht in hoofdstuk 7 vindt u de namen van alle MR-leden Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad De Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) kan meepraten en meebeslissen over de organisatie van de stichting. Voor een goede vertegenwoordiging zitten in de GMR leden namens de drie schoolteams en leden namens de ouders. De GMR is een wettelijk verplicht orgaan en werkt 24

25 SCHOOLGIDS 2011/ 2012 volgens de Wet Medezeggenschap Scholen die zowel de Maurice Maeterlinckschool, de school van De Witte Vogel als De Keerkring aangaan. De GMR bestaat uit een afvaardiging van de MR van onze drie scholen. Zes keer per jaar bespreekt de GMR ontwikkelingen die voor alle drie de scholen relevant zijn. De namen van de GMR-leden vindt u op pagina OMMD OMMD staat voor Oudervereniging Maurice Maeterlinckschool Delft. Daarvan bent u als ouder, na inschrijving van de leerling, automatisch lid. De OMMD stelt zich ten doel: Activiteiten te organiseren en/of ondersteunen die geheel ten goede komen aan de leerlingen; Het versterken van het contact tussen school en ouders door het instellen van klassenouders. Daarnaast neemt de OMMD zich voor om ook dit schooljaar koffieochtenden/ -avonden te organiseren. U krijgt hierover nader informatie via de Nieuwsbrief. Het bestuur van de OMMD bestaat uit voorzitter Kees Quak, secretaris Chris Meijer, penningmeester Han Hofman en een vacature voor een algemeen bestuurslid. Het bestuur vergadert één keer per twee maanden. Aart Blok is als vertegenwoordiger van directie en managementteam regelmatig bij de vergaderingen aanwezig Klassenouders In samenwerking met de school en de oudervereniging zijn er ouders die als contactpersoon per klas functioneren. Deze ouders noemen we klassenouders. De klassenouder ondersteunt de contacten tussen het klassenteam en de ouders van de leerlingen uit de klas. De klassenouder is betrokken bij het organiseren van het vervoer, bijvoorbeeld bij excursies. Een profielschets klassenouders is aan te vragen via het OMMD-secretariaat. De OMMD vraagt voor haar activiteiten een vrijwillige bijdrage van 27,50 per schooljaar. U ontvangt automatisch een uitnodiging voor betaling. De OMMD legt op de eerste informatieavond van elk schooljaar verantwoording af aan de ouders over de besteding van de ouderbijdrag De OMMD is op zoek naar enthousiaste ouders voor het bestuur van de oudervereniging. Het kost u niet veel tijd en uw werk wordt door alle leerlingen en medewerkers zeer gewaardeerd. Neemt u hiervoor contact op met Chris Meyer via info@ommd.nl Het adres van het OMMD-secretariaat: Maurice Maeterlinckschool, t.a.v. secretariaat OMMD Buitenhofdreef 10, 2625 XR Delft De leerlingenraad In de leerlingenraad zitten afgevaardigden van M3 en de VO-afdeling. Een van onze medewerkers begeleidt de leerlingenraad. De leerlingenraad denkt mee over zaken in school, zoals schoolkamp, disco en pauzebesteding. De leerlingenraad zorgt voor alle leerlingen van de school en kiest aan het begin van het nieuwe schooljaar de voorzitter REGELINGEN EN VOORZIENINGEN Geen lesgeld Leerlingen in het voortgezet en voortgezet speciaal onderwijs hoeven geen lesgeld te betalen. Voor informatie kunt u terecht bij: De Dienst Uitvoering Onderwijs: (050) of via Wajong-uitkering Is uw zoon of dochter achttien jaar? Dan kunt u wellicht aanspraak maken op een Wajong-uitkering. Binnen dertien weken nadat uw zoon of dochter zeventien jaar is geworden, kunt u deze uitkering aanvragen bij het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV). Op de site van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, vindt u nadere informatie onder de rubriek Uitkeringen. Of vraag er naar bij onze stagecoördinatoren Voorzieningen en hulpmiddelen Wanneer uw kind voorzieningen en/of hulpmiddelen nodig heeft, dan zal een 25

26 van de therapeuten (fysiotherapie, ergotherapie, logopedie) dat aangeven. Het komt ook regelmatig voor dat bij een aanvraag verschillende therapeuten betrokken zijn. De voorzieningen en hulpmiddelen kunt u als ouder zelf aanvragen of de therapeut zorgt er in overleg met u voor. In beide gevallen alleen op verwijzing van de arts van Sophia Revalidatie. Voor de reparatie van voorzieningen en hulpmiddelen bent u zelf verantwoordelijk. U dient dit dan ook als ouder/verzorger zelf te regelen. Bij een kleine reparatie van deze voorzieningen verleent Sophia Revalidatie zo mogelijk service, die verloopt via de revalidatietechniek. Voor andere zaken dient u contact op te nemen met de leverancier. U kunt de Procedure Aanvragen van voorzieningen verkrijgen op school, via telefoonnummer (015) Reparatie communicatieapparatuur/computervragen We kunnen op school constateren dat het communicatieapparaat van een leerling kapot is. Indien we het probleem niet op school kunnen verhelpen, dan zal de leerkracht u daarvan als ouder/verzorger op de hoogte stellen. U kunt dan de leverancier van het communicatieapparaat bellen om het probleem voor te leggen en te overleggen over een van de volgende mogelijkheden: Een afspraak met de leverancier maken voor de reparatie van het apparaat, thuis of op school; Het apparaat ongefrankeerd naar de leverancier opsturen. De kosten voor het opsturen berekent de leverancier door aan de zorgverzekeraar. Het apparaat is tijdens de verzending niet verzekerd; Het apparaat verzekerd naar de leverancier opsturen (informatie hierover is te verkrijgen op het postkantoor). Waar kan ik terecht met mijn computervraag? Veel kinderen op onze school werken met de computer. Verschillende disciplines binnen de school en Sophia Revalidatie ondersteunen hierbij. Hieronder vindt u een overzicht van medewerkers bij wie u terecht kunt met uw vragen: Klas: leerkracht De leerkracht van uw kind zorgt dat uw computervraag binnen de school op de goede plek terecht komt. Het kan bijvoorbeeld gaan om vragen over het gebruik van persoonlijke laptops in de klas of over het gebruik van geschikte educatieve software voor thuis. Ergotherapie: behandelend ergotherapeut of Lianne Lavrijsen Bij de afdeling ergotherapie kunt u terecht voor advies over muisbediening of een alternatieve muisbediening, toetsenbord of aangepast toetsenbord, meubilair voor computergebruik en accessoires voor computergebruik (bijvoorbeeld een onderarmsteun). Logopedie: behandelend logopedist De afdeling logopedie is het aanspreekpunt voor al uw vragen over de communicatie hulpmiddelen (spraakcomputers) van uw kind. Visio: behandelend ontwikkelingsbegeleider of onderwijskundig begeleider Visio voorziet cliënten van advies over visus-ondersteunende hulpmiddelen voor de computer (bijvoorbeeld contrast, lettertypegrootte, speciale software voor visusbeperkingen) Tegemoetkoming Onderhoudskosten De regeling Tegemoetkoming Onderhoudskosten thuiswonende Gehandicapte kinderen (TOG) is bedoeld om ouders met een thuiswonend gehandicapt kind van drie tot en met zeventien jaar extra financiële steun te geven. Dit wordt alleen toegekend wanneer sprake is van een CIZbeschikking voor meer dan tien uur per week. Kijk voor nadere informatie op onder uitkeringen Persoonsgebonden budget U bent door de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) verzekerd voor zorg die uw kind nodig heeft bij onder meer langdurige ziekte of een handicap. De zorg krijgt u rechtstreeks 26

27 SCHOOLGIDS 2011/ 2012 (zogenaamd in natura) of door middel van een persoonsgebonden budget (PGB). Om te bepalen of uw kind in aanmerking komt voor een PGB stelt het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) eerst vast welke zorg uw kind nodig heeft. Dat is de zogenaamde indicatiestelling. Op vindt u meer informatie over deze wijze van zorgverlening. Ook vindt u daarop het voor u dichtstbijzijnde CIZ. Voor de regio Delft is het adres: CIZ Delft Antonia Veerstraat 3 Telefoon: (015) Beleid Maurice Maeterlinckschool voor PGB Indien u als ouder een AWBZ-indicatie hebt verkregen en daarmee een persoonsgebonden budget, dan kan dat op onze school ingezet worden voor extra zorg. De Maurice Maeterlinckschool baseert haar beleid voor inzet van persoonsgebonden (PGB)-middelen op de richtlijnen van het ministerie van Volksgezondheid Welzijn & Sport. Ons beleid is beschreven in de notitie Voorwaarden inzet PGB die u bij het secretariaat kunt opvragen via telefoonnummer (015) Ongevallenverzekering De school heeft een collectieve ongevallenverzekering afgesloten voor leerlingen en personeel. Deze dekt de kosten van ongevallen voor zover deze niet gedekt zijn door bestaande verzekeringen van ouders. De verzekering is van toepassing gedurende de schooluren en tijdens evenementen in schoolverband. Zij geldt niet voor schade als gevolg van vandalisme en voor schade toegebracht aan derden. De verzekering dekt geen materiële schade of vermissing Sponsoring Bij sponsoring gaat het om geld, goederen of diensten die een sponsor verstrekt. Hij verlangt daarbij een tegenprestatie waarmee leerlingen of ouders in schoolverband te maken (kunnen) krijgen. Onze school houdt zich dan aan het convenant scholen voor primair en voortgezet onderwijs en sponsoring Dit houdt in dat: Sponsoring niet de objectiviteit, de geloofwaardigheid, de betrouwbaarheid en de onafhankelijkheid van het onderwijs en de school in gevaar mag brengen; De school niet in een afhankelijkheidsrelatie tot de sponsor(s) terecht mag komen. Wanneer medewerkers een bedrijf of organisatie benaderen met de vraag om bepaalde diensten of goederen te leveren, beoordeelt het managementteam volgens de beleidslijnen van dit convenant in overleg met de MR of het aangaan van een sponsorrelatie gewenst is. Sluit een WA-verzekering af We raden u als ouder dringend aan om een particuliere aansprakelijkheidsverzekering, ook wel WA-verzekering genoemd, af te sluiten. De schoolverzekering dekt namelijk geen schade die leerlingen aan eigendommen van school, aan medeleerlingen of personeel toebrengen. 27

28 HOOFDSTUK 5 ONDERWIJSAANBOD 5.1 Onderwijs op maat Bij het onderwijs gaan we uit van de individuele ontwikkeling van uw zoon of dochter. We stellen het leerprogramma speciaal af op zijn/haar ontwikkeling en tempo. Door de individuele instructies en uitvoering volgen we de ontwikkeling op de voet en bieden steeds een volgend stapje aan. Naast groepsplannen hebben de leerlingen ook individuele handelingsplannen. De ontwikkelingen van elke leerling leggen we vast in het Datacare leerlingvolgsysteem. De invoering van dit nieuwe leerlingvolgsysteem verloopt volgens planning. Dat stelt ons in staat om de gegevens van alle leerlingen overzichtelijk en actueel te houden. De school streeft ernaar om de invoering van het leerlingvolgsysteem eind 2011 af te ronden. Naast de individuele benadering van elk kind, bieden we onderwijs aan de groep. Dat is aangegeven in het groepsplan. Het groepsplan gaat de komende jaren een steeds prominentere rol spelen in het onderwijsaanbod. Het groepsplan is een werkplan voor de leerkracht om overzicht te hebben over de te bereiken doelen van de verschillende vakgebieden. Zo ontwikkelen we groepsplannen voor de vakgebieden lezen, rekenen, spelling, praktische redzaamheid, communicatie et cetera. Leerlingen leren van en met elkaar. Het klassenteam begeleidt de leerlingen en verdeelt de aandacht en tijd over de leerlingen. De school geeft concreet inhoud en vorm aan het onderwijs, zodat uw kind zoveel mogelijk zelfredzaamheid en perspectief krijgt. De mogelijkheden van uw kind vormen het uitgangspunt voor het stellen van de doelen. Die beschrijven we in het groepsplan en in het handelingsplan, dat verschillende (vak)leerkrachten en therapeuten samenstellen. Zij bepalen de doelen aan de hand van de motorische en sensomotorische ontwikkeling en de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van uw kind. Verschillende disciplines binnen school en het revalidatiecentrum werken samen aan een optimaal onderwijsproces voor uw kind. Om de onderwijsdoelen te halen, zijn in de praktijk extra voorzieningen nodig (de onderwijsondersteuning). 28

29 SCHOOLGIDS 2011/ Kerndoelen We richten ons onderwijs op het realiseren van de kerndoelen, zoals de overheid die voor het speciaal onderwijs heeft vastgesteld. Kerndoelen geven een beschrijving van de kennis en vaardigheden die onze leerlingen moeten behalen. Om die kerndoelen te bereiken, biedt onze groepsleiding, vaak in samenwerking met de therapeuten, uw zoon of dochter passend onderwijs aan. Als vanwege beperkingen van een leerling bepaalde doelen niet bereikt kunnen worden, dan vermelden we dat in het handelingsplan en geven we vervangende doelstellingen aan Onderwijsvormen SO-LG en SO-LZ-leerlingen zijn kinderen in de leeftijd van vier tot twaalf jaar met een enkelvoudige beperking en/of stoornis. Voor hen richten we het onderwijs op het realiseren van de kerndoelen speciaal onderwijs. SO-MGleerlingen zijn leerlingen in de leeftijd van vier tot twintig jaar met een meervoudige handicap of zeer moeilijk lerend. Voor hen richten we het onderwijs op het realiseren van de leervoorwaarden en kerndoelen voor zeer moeilijk lerenden/meervoudig gehandicapten (ZML/MG). De leerlingen met een Ernstige Meervoudige Handicap volgen de Plancius leerlijnen. Die zijn gericht op communicatie, sensomotoriek, zelfredzaamheid, sociaal-emotionele ontwikkeling, spelontwikkeling en taalontwikkeling. Leerlingen op het VSO-MG (Voortgezet Speciaal Onderwijs voor meervoudig gehandicapten) krijgen onderwijs dat vooral gericht is op werken of vervangende arbeid (dagbesteding), vrije tijd en wonen. Uitgangspunt zijn de kerndoelen voor zeer moeilijk lerenden/ meervoudig gehandicapten (ZML/MG) en arbeidstoeleiding. De kerndoelen arbeidstoeleiding zijn bedoeld voor leerlingen op het VSO van wie wij verwachten dat zij geen certificaat of diploma behalen. 5.3 LEERGEBIEDEN zoon/dochter mondeling en schriftelijk taalonderwijs en taalbeschouwing. We maken gebruik van de volgende methodes: Taaljournaal, Taalactief, Spelling in de lift, Van begrijpend naar studerend lezen, Leesweg, Lezen moet je doen en Leeslijn. Bij Lezen moet je doen bieden we klanken, gebaren en pictogrammen aan om gemakkelijker te leren lezen Rekenen We bieden uw kind leerstof als wiskundig inzicht en handelen, het werken met getallen, bewerkingen als geld-rekenen, meten en meetkunde. We gebruiken de methoden: Zo reken ik ook, Pluspunt en Maatwerk rekenen Oriëntatie op mens en wereld Met de leerlingen werken we met behulp van thema s aan wereldoriëntatie. We gebruiken methoden als Leefwereld en Een wereld van verschil, Een zee van tijd. Onder dit leergebied valt ook het vakgebied geestelijke stromingen Bewegingsonderwijs Alle leerlingen krijgen gym van een vakleerkracht bewegingsonderwijs. Hierbij doet uw kind bewegingservaring op, leert omgaan met eenvoudige spelregels en leert samenspelen Kunstzinnige oriëntatie Bij kunstzinnige oriëntatie leren we uw kind om plezier te beleven en om zich te uiten. Onder dit leergebied vallen de beeldende vorming, muziek en dramatische expressie Engels Sommige groepen krijgen praktisch Engels. Voor dit leergebied maken we gebruik van de methode Let s do it, Early Start Arbeidstoeleiding Hierbij bereiden we uw zoon of dochter voor op de toekomst na school. Voor dit leergebied gebruiken we de methode PrOmotie Nederlandse taal Binnen dit leergebied krijgt uw 29

30 5.4 LEERGEBIEDOVERSTIJGENDE ACTIVITEITEN Zintuiglijke en motorische ontwikkeling Uw kind ontwikkelt zijn waarneming en traint de zintuigen. Daarnaast werken we aan vaardigheden in het omgaan met materiaal en gereedschap, onder andere bij tekenen en schrijven. Voor dit leergebied gebruiken we: Schrijfdans, Leeslijn, Mijn eigen handschrift, Schrijven in de basisschool, Schrijven op maat en Vijfwijzer Sociaal-emotionele ontwikkeling We werken hierbij aan zaken als zelfvertrouwen en de omgang met anderen. Voor dit leergebied gebruiken we de methoden: Bekijk het maar, Zeg nou zelf en Doos vol gevoelens Leren leren We helpen leerlingen om zelfstandig te leren. De leerstof is niet het doel, maar de wijze waarop uw kind de leerstof zelfstandig verwerkt en eigen maakt Omgaan met communicatiemedia Leerlingen gebruiken de computer voor educatieve programma s en om een spelletje te doen of een brief te schrijven. Daarnaast heeft iedere groep een computer met een eigen adres. In diverse groepen leren leerlingen om te en of het programma Word te gebruiken Ruimtelijke oriëntatie en mobiliteit Bij oriëntatie maken we de leerling bewust van zijn relatie tot zijn omgeving: leer bijvoorbeeld je leefomgeving kennen in praktische zin. Bij mobiliteit leren we uw kind zich veilig en zelfstandig voort te bewegen in zijn omgeving Praktische redzaamheid We leren uw kind praktische vaardigheden om zo zelfstandig mogelijk te functioneren. Binnen dit leergebied gebruiken wij onder andere de methode: Koken, ik kan het Zelfstandig werken We leren uw zoon of dochter om zelfstandig met activiteiten bezig te zijn. Hierbij maken we gebruik van de leerlijn zelfstandig werken en de methode van Meichenbaum. 5.5 Projecten We bieden een deel van het onderwijs aan in de vorm van projecten, meestal in een bepaald thema zoals beroepen, seizoenen et cetera. Zo ontstaat voor uw kind een rode draad in de activiteiten. We stemmen de projecten af met de verschillende afdelingen. Projecten keren om de zoveel tijd terug. 5.6 School Video Interactie Begeleiding We hanteren de School Video Interactie Begeleiding (SVIB) als begeleidingsmethodiek om het onderwijs zo goed mogelijk af te stemmen op de leerlingen. SVIB biedt klassenteams ondersteuning bij hun onderwijstaak. De methodiek zetten we in bij vragen rondom leerlingenzorg en onderwijsvernieuwing. Marijke de Roos, leerkracht interne begeleiding, is onze gespecialiseerde School Video Interactie Begeleider (SVIB-er). Zij maakt korte video-opnames in de klas en bespreekt deze vervolgens met de leerkracht. Net zoals dat bij andere begeleidingsfunctionarissen het geval is, hanteert de SVIB-er een beroepscode. Daarin staat onder andere dat de gemaakte opnames niet voor andere doeleinden gebruikt worden. De videobeelden die zij in een klas maakt, blijven onder beheer van de SVIB-er. Indien we de methodiek inzetten bij specifieke begeleidingsvragen van een of meer leerlingen, dan stellen we de ouders/verzorgers hiervan in kennis en vragen om toestemming. 5.7 Stage Leerlingen die op dertien-/veertienjarige leeftijd op de afdeling Voortgezet Speciaal Onderwijs van onze school komen, krijgen een voorbereiding op de interne en externe stage. In de instroomgroep komen het werken en bijkomende zaken aan bod zoals oriëntatie. In de uitstroomgroep staat de aanstaande uitstroom centraal binnen 30

31 SCHOOLGIDS 2011/ 2012 het aanbod. We bekijken dan de mogelijkheden op het gebied van wonen en vrije tijd na de uitstroom. Het doel is om de uitstroom zo soepel mogelijk te laten verlopen. De Maurice Maeterlinckschool kent een intern en extern stageproject. Bij de aanvang van de interne stage bekijken we of een leerling voldoende mogelijkheden heeft om aan het intern stageproject deel te nemen. In overleg met de intern begeleider en op advies van de Commissie van Begeleiding lichten we de ouders hierover in. Als een leerling de mogelijkheden heeft, dan kiezen we een passende praktische opdracht binnen de school voor de interne stage. Het intern stageproject is gericht op het verder ontwikkelen van de zelfstandigheid, de redzaamheid en het uitvoeren van een taak. Het bereidt de leerling tevens voor op een externe stageplaats. De leerling volgt een interne stage in de eerste jaren dat hij onderwijs volgt in de uitstroomgroep. Indien uw zoon of dochter ongeveer vijftien jaar is, dan zal een van onze stagecoördinatoren, Hester van Staalduinen of Cas Reinders, een eerste gesprek met u en uw kind hebben om de oriëntatie op arbeid te starten. Daarna leggen we een aantal kennismakingsbezoeken af bij verschillende uitstroominstellingen zodat we in samenspraak een externe stage en instelling kunnen kiezen. Naar aanleiding van de gesprekken en de bezoeken brengen we advies uit aan de Commissie van Begeleiding. Daarna heeft de stagecoördinator een gesprek met u en uw kind over het te volgen traject. Op zeventien-/achttienjarige leeftijd bieden we uw kind de externe stage aan en stroomt de leerling in op de gekozen instelling. De duur van de stage hangt af van de gekozen instelling en het traject. Voor de externe stage is een vervoersverklaring en een stagecontract nodig, die samen met de stagecoördinator worden ingevuld. Tevens zijn indicaties nodig voor het stagelopen en voor de uitstroom naar de gekozen instelling. Die kunt u, eventueel samen met de stagecoördinator, regelen. Neemt u voor vragen over stage en uitstroom contact op met Hester van Staalduinen, Cas Reinders of Ben van Velsen (manager leerlingenzorg), via telefoonnummer (015) Zwemmen Leerlingen van de groepen M1, M2, T1 t/m T6 en T8 zwemmen één keer per week in het kader van schoolzwemmen. Zwemmen maakt hier onderdeel uit van het onderwijsprogramma. Uw kind krijgt zwemles van bewegingsagogen verbonden aan Sophia Revalidatie. Maakt u voor vragen over het zwemmen een afspraak met de bewegingsagogen. Tevens zijn er leerlingen die individueel zwemmen. Dan maakt het zwemmen onderdeel uit van het handelingsplan, dat we met u afstemmen in de planbespreking. Voor het zwemmen hebben we in een protocol de verantwoordelijkheden van school vastgelegd. Het zwembad heeft op grond van het Besluit Veiligheid en Hygiëne Zwembadaccommodaties een eigen verantwoordelijkheid. Die verantwoordelijkheid betreft zowel de invulling van het zwemonderwijs, als de hygiëne en veiligheid van het zwembad. De school (het bestuur) is eindverantwoordelijk voor het zwemonderwijs dat Sophia Revalidatie aanbiedt. Het is prettig en praktisch wanneer uw kind extra zwemkleding heeft voor gebruik op school. Ouders/verzorgers dienen zelf te zorgen voor de handdoeken en washandjes voor bij het zwemmen en sporten. Wanneer geen spullen zijn meegegeven, kan er niet gezwommen/gesport worden. De handdoeken en washandjes die de leerlingen op de dag van sporten/zwemmen meenemen, krijgen zij dezelfde dag mee terug. 5.9 Bewegingsonderwijs Uw kind krijgt gymles van onze vakleerkracht bewegingsonderwijs en assistent bewegingsonderwijs. Het is de bedoeling dat uw kind tijdens de lessen een gymshirt (pakje), broekje en sportschoenen draagt. Aan de ouders het verzoek om de sportkleding te wassen. 31

32 5.10 Schoolkamp We organiseren voor de oudere leerlingen eens in de twee jaar een schoolkamp. Dit schooljaar gaan we weer op kamp. Het schoolkamp is een bijzondere werkweek in het schooljaar. De leerlingen zijn dan ook verplicht tot deelname hieraan, tenzij er speciale omstandigheden zijn. Anders als bij voorgaande schoolkampen gaan het VSO-in 1 en -in 2, VSO-uit 3, T7 en M3 een hele week op kamp en wel in de week van 23 april t/m 27 april. De groepen T5, T6, T8 en VO-uit 1 en 2 gaan drie dagen op kamp van 14 t/m 16 mei. In de nieuwsbrieven vindt u nadere informatie Kleuterdriedaagse Voor de jonge leerlingen (de groepen T1, T3, T4, M1 en M2) organiseren we van 14 t/m 16 mei activiteiten op school. We noemen dat de kleuterdriedaagse. In de nieuwsbrieven krijgt u hierover nadere informatie Buitenschoolse activiteiten Wij juichen het van harte toe als uw zoon of dochter buiten schooltijd bezig is met andere activiteiten. Dat kan zijn deelname aan een bepaalde sport, hobbyclub of scouting. Wij beschikken over relevante adressen. Neemt u daarvoor contact met ons op via telefoonnummer (015) of met het maatschappelijk werk, via telefoonnummer (015) Revalidatie Delft en Omstreken Sport en Spel Revalidatie Delft en Omstreken Sport en Spel (REDEOSS) is een vereniging die sport en spel biedt voor mensen met lichamelijke en meervoudige beperkingen. Ook ontspanning is erg belangrijk. Door de goede sfeer waarin eenieder zichzelf kan zijn, is de vereniging voor velen een tweede huis. REDEOSS biedt voor de leden zwemmen, basketbal, tafeltennis, fitness, badminton en zaalvoetbal aan. Vraagt u bij het schoolsecretariaat informatie via telefoonnummer (015) Ambulante begeleiding Onze school biedt naast onderwijs ook ambulante begeleiding. Nadat de Commissie voor de Indicatiestelling (CvI) een positieve beschikking heeft afgegeven, kan de school voor regulier onderwijs ambulante begeleiding inkopen bij onze school. De ambulant begeleiders adviseren scholen voor regulier basisonderwijs, speciaal basisonderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs bij de uitvoering van het handelingsplan voor leerlingen met een lichamelijke of meervoudige handicap en langdurige zieke kinderen. Bij uitplaatsing van een leerling vanuit de Maurice Maeterlinckschool naar het regulier onderwijs, kan ambulante begeleiding worden ingezet, zowel voor leerlingen met als zonder indicatie. De afdeling ambulante begeleiding bestaat uit ambulant begeleiders, een orthopedagoog en ergotherapeuten, fysiotherapeuten en een maatschappelijk werker vanuit Sophia Revalidatie. Voor meer informatie over ambulante begeleiding kunt u terecht bij het secretariaat van de afdeling, via telefoonnummer (015) LEERLINGENZORG Commissie voor de Indicatiestelling Een leerling kan alleen op onze school worden toegelaten nadat de Commissie voor de Indicatiestelling (CvI) heeft verklaard dat de leerling toelaatbaar is. De aanvraag voor een indicatiestelling dienen de ouders in, die hiervoor contact opnemen met een van de trajectbegeleiders van onze school. De trajectbegeleider brengt de vraagstelling/ aanmelding van de ouders in kaart en zorgt er in overleg en met toestemming van de ouders voor dat hij een compleet dossier samenstelt en opstuurt naar de CvI. De CvI neemt het complete dossier in behandeling en zorgt dat de procedure binnen acht tot maximaal zestien weken is afgerond. Na deze periode ontvangen de ouders een brief waarin de beslissing van de CvI staat vermeld. Bij een positieve beschikking ronden we de toelatingsprocedure op onze school af. Ouders kunnen bij de Commissie voor de Indicatiestelling in beroep gaan tegen uitspraken van dit orgaan. 32

33 SCHOOLGIDS 2011/ 2012 Het adres van de CvI is: Commissie voor de Indicatiestelling Postbus AL Zoetermeer Telefoon: (079) Trajectbegeleiders Maurice Maeterlinckschool: Aart Blok en Marieke Schackmann Telefoon: (015) Commissie van Begeleiding De beslissing over toelating van leerlingen berust bij het bestuur van onze school. Het bestuur heeft een Commissie van Begeleiding ingesteld die op basis van de onderwijskundige ontwikkeling en de kenmerken van kinderen aangeeft of en wat voor soort ondersteuning vanuit het speciaal onderwijs nodig is. De commissie adviseert het bestuur ook over toelating van de leerlingen tot onze school Uitgangspunten toelating Bij het uitbrengen van het advies hanteert de Commissie van Begeleiding (CvB) als centrale richtlijn dat door plaatsing op onze school het kind zijn recht op leren krijgt. Daarbij geven de volgende uitgangspunten richting: De school heeft de capaciteit en kennis om de noodzakelijke medische expertise/zorg voor de leerling te leveren; De leerling is in cognitieve en communicatieve zin bereikbaar voor onderwijs; De school heeft de capaciteit en kennis om de noodzakelijke onderwijsondersteuning aan de leerling te bieden; De leerling mag problematisch gedrag vertonen wat beïnvloedbaar is en binnen de context van een groep aanvaardbaar is voor leerlingen en medewerkers; De leerling kan binnen de gebouwtechnische en materiële omstandigheden op een verantwoorde wijze functioneren. De CvB is tevens belast met het vanuit onderwijskundig, pedagogisch, psychologisch en medisch oogpunt: Doen van voorstellen voor het handelingsplan; Evalueren van de uitvoering van het handelingsplan; Adviseren over terugplaatsing of overplaatsing van de leerling naar basisonderwijs of voortgezet onderwijs. De CvB bestaat uit vaste en toegevoegde leden. De vaste leden zijn de manager leerlingenzorg, die tevens de zorgcoördinator van school is, de orthopedagoog, de revalidatiearts, de maatschappelijk werkende en de leerkracht interne begeleiding. Toegevoegde leden zijn de trajectbegeleider en de secretaresse. Ouders kunnen bij de Commissie voor de Indicatiestelling in beroep gaan tegen uitspraken van dit orgaan. 33

34 Handelingsplan Als een leerling op school komt, dan stelt het bestuur op voorstel van de Commissie van Begeleiding (CvB) en in overleg met u als ouder/verzorger een handelingsplan voor uw kind vast. De leden van de CvB plaatsen uw kind dan in een profiel. Een profiel geeft de mogelijkheden van uw kind aan op medisch, psychologisch en pedagogischdidactisch gebied. Het profiel is gekoppeld aan leerlijnen waarlangs uw kind zich kan ontwikkelen. Deze leerlijnen zijn verdeeld in niveaus en zijn landelijk vastgesteld. Aan de hand van de leerlijnen ontstaat in de schoolloopbaan van uw kind een bepaalde leerroute. Nadat overeenstemming is bereikt, ondertekenen de ouders/verzorgers en een lid van het managementteam namens de directie het handelingsplan. Dit handelingsplan wordt halfjaarlijks opgesteld, geëvalueerd en met u besproken. Wanneer u vragen heeft over het gekozen profiel voor uw kind kunt u contact opnemen met de manager leerlingenzorg, Ben van Velsen, tel (015) of (015) Leerlingendossiers De rapportages van uw kind slaan we op in het leerlingendossier volgens de richtlijnen van de Wet Bescherming Persoonsgegevens. In het leerlingendossier bewaren we alle onderzoeksdocumenten gedurende een wettelijk voorgeschreven termijn. De leden van de Commissie van Begeleiding archiveren zelf niet. Zij bewaren alleen persoonlijke aantekeningen en kunnen het leerlingendossier inzien. De medewerkers kunnen de dossiers inzien na toestemming van het management. Slechts na schriftelijke toestemming van ouders geven we buitenstaanders inzage. Ouders hebben altijd inzagerecht. Dit kan u aanvragen bij het secretariaat, via telefoonnummer (015) Onderwijskundig rapport Indien uw zoon of dochter de school verlaat, dan stellen we een onderwijskundig rapport op. In dit rapport doen we verslag van de behandelingen en vorderingen en andere wetenswaardigheden over de schoolperiode. We bespreken het rapport met de ouders en/of de leerling. Ook ontvangen zij een afschrift van dit rapport Fysieke inperking De hulpvragen van leerlingen proberen wij in het handelingsplan zo goed mogelijk te beantwoorden. Er zijn leerlingen die hulpvragen hebben op het gebied van gedrag. In sommige gevallen is het gedrag moeilijk verstaanbaar. Voor leerlingen met moeilijk verstaanbaar gedrag zijn afspraken nodig om dit gedrag te sturen. Een van de afspraken kan zijn om de bewegingsvrijheid van het kind te beperken door het even vast te houden. Wij noemen dit fysiek beperkende maatregelen. Wanneer sprake is van moeilijk verstaanbaar gedrag, nodigen we de ouders uit voor een overleg. Daarin bespreken we welke afspraken nodig zijn om het gedrag te beïnvloeden. Het protocol Richtlijn fysieke inperking is op verzoek in te zien Verwijdering of schorsing In uitzonderingsgevallen kunnen we leerlingen van school verwijderen of schorsen. Het bestuur licht, voordat het tot een dergelijke maatregel besluit, de betrokken leerkracht en de leden van de Commissie van Begeleiding in. Definitieve verwijdering van een leerling waarop de Leerplichtwet van toepassing is, vindt pas plaats nadat het bestuur een andere school of instelling bereid heeft gevonden de leerling toe te laten. Indien aantoonbaar gedurende acht weken zonder succes is gezocht naar een andere school of instelling, kan het bestuur alsnog tot verwijdering overgaan Vrijstelling onderwijsdeelname leerlingen Het bevoegd gezag kan op verzoek van de ouders of de leerling, en alleen op vastgestelde gronden, vrijstelling aan een leerling verlenen voor bepaalde onderwijsactiviteiten. De leerling kan een verzoek indienen als hij meerderjarig en handelingsbekwaam is. Het bevoegd gezag bepaalt bij de vrijstelling welke andere onderwijsactiviteiten er voor de leerling in de plaats komen. 34

35 HOOFDSTUK 6 RESULTATEN 6.1 Inspectiebezoek De Inspecteur van het Onderwijs bezocht in januari 2010 onze school in het kader van het nieuwe risicogestuurde toezicht. Na het verrichten van het kwaliteitsonderzoek kende de inspecteur onze school opnieuw een zogenaamd basisarrangement toe. Dit houdt in dat de inspectie tijdens het onderzoek geen redenen vond het toezicht te intensiveren en constateerde dat de kwaliteit op orde is. 6.2 Leerlingstromen Jaar Meervoudig Lichamelijk Langdurig Totaal Leerlingen Gehandicapten Gehandicapten Zieken Ambulante begeleiding Schoolverlaters Waar gingen onze leerlingen in het schooljaar naar toe? Vervolginstelling/-organisatie Aantallen Basisonderwijs 1 Speciale school voor basisonderwijs 1 Voortgezet speciaal onderwijs voor lichamelijk gehandicapte leerlingen 3 Voortgezet speciaal onderwijs voor zeer moeilijk lerende leerlingen 2 Activiteitencentrum 2 Dagcentra voor volwassenen 1 Andere organisaties 1 35

36 HOOFDSTUK 7 OVERZICHTEN 7.1 Belangenorganisaties BOSK Vereniging voor motorisch gehandicapten en hun ouders. (030) info@bosk.nl EPILEPSIEVERENIGING NEDERLAND (0318) info@epilepsievereniging.nl FOSS Nederlandse Federatie van ouders van slechthorende kinderen en van kinderen met spraak- en taalmoeilijkheden. (030) foss@hetnet.nl NEDERLANDS CENTRUM HERSENLETSEL (070) NEDERLANDSE VERENIGING VOOR AUTISME (NVA) (030) info@autisme.nl STICHTING HEUPDYSPLASIE voor jongvolwassenen (0900) STICHTING VOEDSELALLERGIE (033) info@stichtingvoedselallergie.nl VERENIGING AANGEBOREN HEUPAFWIJKINGEN (0900) VERENIGING SPIERZIEKTEN NEDERLAND (035) vsn@vsn.nl VERENIGING VOOR SCOLIOSEPATIENTEN (0900) VSOP Vereniging Samenwerkende Ouder-en Patiëntenorganisaties (035)

37 SCHOOLGIDS 2011/ Medewerkers Medewerkers Onderwijs M-Afdeling (SO-LG/LZ) Mus M1 Leerkracht: Mirjam Heemskerk Leerkracht: Ineke Vreugdenhil Klassenassistente: Betty Vellekoop Merel M2 Leerkracht: Anja Vellekoop Klassenassistente: Miranda van Berkum Meerkoet M3 Leerkracht: Tineke v.d. Drift Leerkracht: Lonneke Wismans Klassenassistente: Renske Bouhuys Klassenassistente: Mary Wenteler T-Afdeling (SO-MG) Roodborst T1 Leerkracht: Annie Buitelaar Klassenassistente: Daphne Vermeulen Blauwe reiger T3 Leerkracht: Leerkracht: Jacqueline van Etten Klassenassistente: Anita v.d. Ven Groene specht T4 Leerkracht: Marga Roos Leerkracht: Renate van den Bosch Klassenassistente: Ellen Jongeleen Klassenassistente: Anke Holierhoek Zilvermeeuw T5 Leerkracht: Chris Boek Klassenassistente: Jolanda Huisman Steenuil - VO-Instroom 1 Leerkracht: Dominique Paauwe Leerkracht: Myrna van Oosterhout Klassenassistente: Stijny de Boer Klassenassistente: Corry Herbert Sneeuwuil - VO-Instroom 2 Leerkracht: Angela Pelikaan Leerkracht: Lotteke Biegstraaten Klassenassistente: Rilana den Braver Klassenassistente: Hetty Montagne Kerkuil - VO-Uitstroom 1 Leerkracht: Ida Salle Leerkracht: Ingrid van Rheenen Klassenassistente: Corry van Viersen Klassenassistente: Gertruud de Boer Bosuil - VO-Uitstroom 2 Onderwijsbegeleider: Astrid v.d. Helm Klassenassistente: Ria Hoek Klassenassistente: Anneke Bavelaar Velduil - VO-Uitstroom 3 Leerkracht: Cas Reinders Leerkracht: Hester van Staalduinen Klassenassistente: Geke de Graaf Klassenassistente: Thea Zaalberg Stagecoördinatoren: Cas Reinders Hester van Staalduinen Vakteam bewegingsonderwijs Vakleerkrachten bewegingsonderwijs: Anita Durand Ellen Suiker Assistente bewegingsonderwijs: Nicole van Tilborg Goudvink T6 Leerkracht: Saval de Haas Leerkracht: Ria van Dijk Klassenassistente: Ineke de Reus Klassenassistente: Sonja Schlee Zwarte kraai T7 Leerkracht: Saskia Banens Leerkracht: Gerda Hoogendam Klassenassistente: Lies van Galen Klassenassistente: Anne ter Laak Witte kwikstaart T8 Onderwijsbegeleider: Susan Koets Onderwijsbegeleider: Carla v.d. Gaag Klassenassistente: Marion Elshof Klassenassistente: Yvonne Voogt 37

38 Medewerkers Onderwijsondersteuning Leerkrachten interne begeleiding: Gerda Hoogendam Marijke de Roos Martine Brunt Orthopedagoog: Els Moerman Ambulant begeleiders: Cissy Canninga (steunpunt autisme) Els Claessen Monique van Deursen Anja v.d. Ende Jet Gazan José Kerkhoff Wim Koets Liesbeth Loomans Mieke Platell Jolanda Tol Edward Veldhoven Titia Vijge Ron Wolgen Facilitaire dienst Hoofd facilitaire dienst: Peter Deijs Conciërge: Fabian v.d. Lubbe Medewerker schoonmaak: Rene Freriks ICT ICT- beheer en innovatie: Martijn Lasthuizen Mirjam Heemskerk Secretariaat Algemeen: Dennis van Beek Leerlingzaken: Marleen Huurman Personeel: Hilde Kolmus Secretariaat ambulante begeleiding: Ananda Jans Corrie van Geijlswijk Trajectbegeleiding: Aart Blok Marieke Schackmann Verpleging: Diane den Dulk Ineke Huisman Simone van der Voort Els Zwinkels Kinderrevalidatieteam Orthopedagogen: Meike van Wijk Marjon Copius Peereboom-van de Berg Revalidatieartsen: Judig Blaauw Madlenka van Pomeren Carola Bouwhuis Unit managers: Nelle Vanlier Wil den Draak Zorgcoördinatoren Marijke de Roos Marjolijn van Werkhoven sophiarevalidatie.nl Maatschappelijk werk Carolien Verleg Telefoon (015) Jeannette du Clou Telefoon (015) Medezeggenschapsraad Oudergeleding: Frans Bosboom Oudergeleding: Patricia Meijer Oudergeleding: Martin Zwinkels Schoolteam: Hetty Montagne Schoolteam: (vz) Renate van den Bosch Schoolteam: Ineke Vreugdenhil Secretariaat: (MMS) Dennis van Beek Gemeenschappelijke medezeggenschapsraad RESPONZ Frank Cederhout (vz), Wilma Adriaanse (De Keerkring) Patricia Meijer, Hetty Montagne (Maurice Maeterlinckschool) Agnes Ruigrok, Aline Haarman (De Witte Vogel) 38

39 SCHOOLGIDS 2011/ Jaarkalender AUGUSTUS 2011 Maandag 15 aug: Eerste schooldag Vrijdag 26 aug: Nieuwsbrief 1 Maandag 29 aug: Einde Ramadan Dinsdag 30 aug: Suikerfeest SEPTEMBER 2011 Dinsdag 20 sept: Informatieavond Vrijdag 30 sept: Nieuwsbrief 2 OKTOBER 2011 Woensdag 5 okt: Start kinderboekenweek Donderdag 13 okt: Schoolfotograaf Maandag 17 okt t/m vrijdag 21 okt: Herfstvakantie Maandag 24 okt: Leerlingen tot 8 jaar vrij Maandag 24 okt: Luizencontrole Dinsdag 25 okt: Luizencontrole Woensdag 26 okt: Divali NOVEMBER 2011 Vrijdag 4 nov: Nieuwsbrief 3 Zondag 6 nov: Offerfeest Donderdag 10 nov: Studiedag: alle leerlingen vrij DECEMBER 2011 Vrijdag 2 dec: Nieuwsbrief 4 Maandag 5 dec: Sinterklaasfeest Woensdag 21 dec: Kerstviering. Vrijdag 23 dec: Rapport/ Portfolio 1 Maandag 26 dec t/m vrijdag 6 jan: Kerstvakantie Zondag 25 dec en maandag 26 dec: Kerstmis JANUARI 2012 Zondag 1 jan: Nieuwjaarsdag Vrijdag 6 jan: Driekoningen Maandag 9 jan: Weer naar school Maandag 9 jan: Luizencontrole Dinsdag 10 jan: Luizencontrole Woensdag 18 jan: V.S.O. Voorlichtingsochtend Vrijdag 27 jan: Nieuwsbrief 5 FEBRUARI 2012 Dinsdag 7 febr: Gespreksavond Donderdag 9 febr: Gespreksavond Vrijdag 17 febr: Carnaval op school Vrijdag 24 febr: Nieuwsbrief 6 Maandag 27 febr t/m vrijdag 2 maart: Voorjaarsvakantie MAART 2012 Maandag 5 maart: Leerlingen tot 8 jaar vrij Maandag 5 maart: Luizencontrole Dinsdag 6 maart: Luizencontrole Donderdag 8 maart: Holifeest Dinsdag 20 maart: Studiedag: alle leerlingen vrij Vrijdag 30 maart: Nieuwsbrief 7 APRIL 2012 Woensdag 4 april: Sponsorloop t.b.v. het project in Tunesië Witte donderdag 5 april: Paaslunch Vrijdag 6 april t/m maandag 9 april: Paasvakantie Vrijdag 13 april: Nieuwsbrief 8 Maandag 23 april t/m vrijdag 27 april: Kamp VO-in 1 en 2, VO-uit 3+ T7+ M3 Maandag 30 april t/m vrijdag 4 mei: Meivakantie MEI 2012 Maandag 7 mei: Leerlingen tot 8 jaar vrij Maandag 7 mei: Luizencontrole Dinsdag 8 mei: Luizencontrole Zondag 13 mei: Moederdag Maandag 14 mei t/m woensdag 16 mei: Kamp SO T5, T6, T8 en VO-uit 1 en 2 Maandag 14 mei t/m woensdag 16 mei: Kleuterdriedaagse op school Groepen T1, T3, T4, M1 en M2 Donderdag 17 mei: Hemelvaart, leerlingen vrij Vrijdag 18 mei: Leerlingen vrij Vrijdag 25 mei: Nieuwsbrief 9 Zondag 27 mei: Pinksteren. Maandag 28 mei t/m vrijdag 1 juni: Pinkstervakantie JUNI 2012 Vrijdag 15 juni: Nieuwsbrief 10 Zondag 17 juni: Vaderdag Dinsdag 26 juni: Gespreksavond Donderdag 28 juni: Gespreksavond JULI 2012 Woensdag 4 juli: Kennismakingsochtend nieuwe leerlingen Donderdag 5 juli: Eindejaarsfeest Vrijdag 6 juli: Rapport/ Portfolio 2 Maandag 9 juli: Start zomervakantie 39

40

Maurice Maeterlinckschool

Maurice Maeterlinckschool Maurice Maeterlinckschool Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen RESPONZ Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen Maurice Maeterlinckschool Buitenhofdreef 10 2625 XR Delft Telefoon:(015) 278

Nadere informatie

Maurice Maeterlinckschool

Maurice Maeterlinckschool kalender Maurice Maeterlinckschool Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen 2018 2019 2018 augustus MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG ZATERDAG ZONDAG AUGUSTUS 2018 01 02 03 04 05 21 augustus

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel De Maurice Maeterlinckschool Schoolondersteuningsprofiel Maurice Maeterlinckschool- SO/VSO/AB

Schoolondersteuningsprofiel De Maurice Maeterlinckschool Schoolondersteuningsprofiel Maurice Maeterlinckschool- SO/VSO/AB Schoolondersteuningsprofiel De Maurice Maeterlinckschool (met een positief advies van de MR d.d. 10-01-2012 en vastgesteld door bestuur op 29 januari 2014) Schoolondersteuningsprofiel Maurice Maeterlinckschool-

Nadere informatie

Tyltylcentrum De Witte Vogel

Tyltylcentrum De Witte Vogel VSO SO School Ondersteunings Profiel (SOP) Tyltylcentrum De Witte Vogel SO VSO SO De Witte Vogel Willem Dreespark 307 2531 SX Den Haag tel. 070-388 88 50 info@wittevogel.nl www.wittevogel.nl Schoolondersteuningsprofiel

Nadere informatie

SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL

SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL Auteur:Erik Los Samenvatting: In het kader van de te vormen Samenwerkingsverbanden is een Schoolondersteuningsprofiel opgesteld om hiermee aan te geven welke dieptezorg De Witte

Nadere informatie

Maurice Maeterlinckschool Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen

Maurice Maeterlinckschool Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen Maurice Maeterlinckschool Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen RESPONZ Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen Maurice Maeterlinckschool Buitenhofdreef 10 2625 XR Delft Telefoonnummer: (015)

Nadere informatie

Maurice Maeterlinckschool

Maurice Maeterlinckschool Maurice Maeterlinckschool Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen Schoolgids 2016 2017 RESPONZ Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen Maurice Maeterlinckschool Buitenhofdreef 10 2625 XR Delft

Nadere informatie

Kalender Maurice Maeterlinckschool

Kalender Maurice Maeterlinckschool Kalender 2019 2020 Maurice Maeterlinckschool Augustus 2019 MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG ZATERDAG ZONDAG Augustus 2019 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

Nadere informatie

Maurice Maeterlinckschool Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen

Maurice Maeterlinckschool Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen Maurice Maeterlinckschool Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen RESPONZ Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen Maurice Maeterlinckschool Buitenhofdreef 10 2625 XR Delft Telefoonnummer: (015)

Nadere informatie

Maurice Maeterlinckschool

Maurice Maeterlinckschool Maurice Maeterlinckschool Schoolgids 2018 2019 Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen RESPONZ Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen Maurice Maeterlinckschool Buitenhofdreef 10 2625 XR Delft

Nadere informatie

Kalender De Keerkring

Kalender De Keerkring Kalender 2019 2020 De Keerkring Augustus 2019 MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG ZATERDAG ZONDAG Augustus 2019 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 Woensdagen

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel. 03HW00 Tyltylcentrum De Witte Vogel

Schoolondersteuningsprofiel. 03HW00 Tyltylcentrum De Witte Vogel Schoolondersteuningsprofiel 03HW00 Tyltylcentrum De Witte Vogel met een positief advies van de MR d.d. 27 november 2013 en vastgesteld door bestuur op 29 januari 2014 Inhoudsopgave Toelichting... 3 DEEL

Nadere informatie

De Witte Vogel. Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen RESPONZ

De Witte Vogel. Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen RESPONZ De Witte Vogel Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen RESPONZ Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen Tyltylcentrum De Witte Vogel Speciaal en Voortgezet Speciaal Onderwijs Willem Dreespark

Nadere informatie

SCHOOLGIDS. Maurice Maeterlinckschool so

SCHOOLGIDS. Maurice Maeterlinckschool so SCHOOLGIDS 2019 2020 Maurice Maeterlinckschool so Maurice Maeterlinckschool so Buitenhofdreef 10 2625 XR Delft Telefoonnummer: (015) 278 02 00 E-mailadres: info@mmschool.nl Website: www.mmschool.nl IBAN-nummer:

Nadere informatie

Mytylschool Prins Johan Friso te Haren Onderwijscentrum De Springplank te Emmen

Mytylschool Prins Johan Friso te Haren Onderwijscentrum De Springplank te Emmen Mytylschool Prins Johan Friso te Haren Onderwijscentrum De Springplank te Emmen De Mytylschool PJF en Onderwijscentrum De Springplank zijn scholen voor leerlingen van vier tot achttien jaar, met een mogelijke

Nadere informatie

Kalender De Thermiek vso-db. Mytylschool De Thermiek

Kalender De Thermiek vso-db. Mytylschool De Thermiek Kalender 2019 2020 De Thermiek vso-db Mytylschool De Thermiek Augustus 2019 MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG ZATERDAG ZONDAG Augustus 2019 01 02 03 04 Zomervakantie 05 06 07 08 09 10 11 12 13

Nadere informatie

ZO dichtbij Zorg & Onderwijs passend in de reguliere leeromgeving

ZO dichtbij Zorg & Onderwijs passend in de reguliere leeromgeving ZO dichtbij Zorg & Onderwijs passend in de reguliere leeromgeving Informatiegids voor ouders Wat kan ZO dichtbij voor u betekenen? Adelante ZO dichtbij versterkt het regulier onderwijs en ondersteunt leerlingen

Nadere informatie

SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL DE WITTE VOGEL VSO

SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL DE WITTE VOGEL VSO SCHOOONDERSTEUNINGSPROFIE DE WITTE VOGE VSO De MR van De Witte Vogel heeft een positief advies gegeven op 06-02-2018 Het bestuur heeft het schoolondersteuningsprofiel vastgesteld op 08-02-2018 SCHOOONDERSTEUNINGSPROFIE

Nadere informatie

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. Maurice Maeterlinckschool

VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. Maurice Maeterlinckschool VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK Maurice Maeterlinckschool Plaats : Delft BRIN nummer : 02YJ OKE 02 VSO Onderzoeksnummer : 273822 Datum onderzoek : 18 maart 2014 Datum vaststelling : 13 mei 2014 Pagina 2 van

Nadere informatie

Leerroutedocument. Leerroute 5

Leerroutedocument. Leerroute 5 Leerroutedocument Leerroute 5 1 Inleiding. Geachte ouder(s)/verzorger(s), Voor u ligt het leerroute plan van Mariëndael, met informatie over het onderwijsaanbod, onderwijsinhoud en organisatie van het

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel Stichting RESPONZ. De Keerkring Zoetermeer Tyltylcentrum De Witte Vogel Den Haag Maurice Maeterlinckschool Delft

Schoolondersteuningsprofiel Stichting RESPONZ. De Keerkring Zoetermeer Tyltylcentrum De Witte Vogel Den Haag Maurice Maeterlinckschool Delft Schoolondersteuningsprofiel Stichting RESPONZ De Keerkring Zoetermeer Tyltylcentrum De Witte Vogel Den Haag Maurice Maeterlinckschool Delft Inhoudsopgave Inleiding... 2 Algemene informatie Stichting RESPONZ...

Nadere informatie

Therapeutische peutergroepen. Algemene informatie

Therapeutische peutergroepen. Algemene informatie Therapeutische peutergroepen Algemene informatie Therapeutische peutergroep Behandeling op een therapeutische peutergroep (TPG) bestaat uit een intensief revalidatieprogramma voor kinderen van ongeveer

Nadere informatie

SCHOOLGIDS. Maurice Maeterlinckschool vso

SCHOOLGIDS. Maurice Maeterlinckschool vso SCHOOLGIDS 2019 2020 Maurice Maeterlinckschool vso Maurice Maeterlinckschool Buitenhofdreef 10 2625 XR Delft Telefoonnummer: (015) 278 02 00 Email: info@mmschool.nl Website: www.mmschool.nl IBAN-nummer:

Nadere informatie

verkorte schoolgids basisschool De Linde 2011-2012 1

verkorte schoolgids basisschool De Linde 2011-2012 1 verkorte schoolgids basisschool De Linde 2011-2012 1 Woord vooraf Dit informatieboekje is een bijlage bij de schoolgids. In de schoolgids wordt uitgebreid de structuur van de school in al haar facetten

Nadere informatie

KINDERDAGCENTRUM DE WITTE VOGEL

KINDERDAGCENTRUM DE WITTE VOGEL KINDERDAGCENTRUM DE WITTE VOGEL Kinderdagcentrum Tyltylcentrum De Witte Vogel Willem Dreespark 307 2531 SX Den Haag Telefoon: (070) 388 88 50 Telefax: (070) 388 88 07 E-mail: info@wittevogel.nl www.wittevogel.nl

Nadere informatie

Achtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt:

Achtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt: Achtergrond Basisschool De Regenboog staat in de wijk Zuid-west in Boekel en valt onder het bestuur van Zicht PO. Evenals de andere scholen onder dit bestuur gaan wij de komende periode vorm geven aan

Nadere informatie

visie daarnaast visie op pedagogisch klimaat en op school als organisatie

visie daarnaast visie op pedagogisch klimaat en op school als organisatie visie... op de toekomst van onze leerlingen: Prisma bereidt leerlingen voor op een plek in de maatschappij, waarin zij zo zelfstandig mogelijk kunnen functioneren.... op onderwijs: Het onderwijs daagt

Nadere informatie

Leerroutedocument. Leerroute 1

Leerroutedocument. Leerroute 1 Leerroutedocument Leerroute 1 1 Inleiding. Geachte ouder(s)/verzorger(s), Voor u ligt het leerroute plan van Mariëndael, met informatie over het onderwijsaanbod, onderwijsinhoud en organisatie van het

Nadere informatie

KINDERDAGCENTRUM DE WITTE VOGEL

KINDERDAGCENTRUM DE WITTE VOGEL K D C - I N F O R M AT I E G I D S KINDERDAGCENTRUM DE WITTE VOGEL Kinderdagcentrum Tyltylcentrum De Witte Vogel Willem Dreespark 307 2531 SX Den Haag Telefoon: (070) 388 88 50 Telefax: (070) 388 88 07

Nadere informatie

Poliklinische Revalidatie voor Jongeren

Poliklinische Revalidatie voor Jongeren Poliklinische Revalidatie voor Jongeren Visie Sophia Revalidatie biedt revalidatie op specialistisch niveau voor kinderen en volwassenen. Het doel van revalidatiezorg is de patiënt te helpen de door haar/hem

Nadere informatie

Poliklinische Revalidatie Behandeling

Poliklinische Revalidatie Behandeling Poliklinische Revalidatie Behandeling Binnenkort komt u naar het Maasziekenhuis Pantein voor een Poliklinische Revalidatie Behandeling (PRB). In deze folder krijgt u informatie over deze behandeling, over

Nadere informatie

De Witte Vogel Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen

De Witte Vogel Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen De Witte Vogel Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen RESPONZ Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen Tyltylcentrum De Witte Vogel Speciaal en Voortgezet Speciaal Onderwijs Willem Dreespark

Nadere informatie

Leerplicht in het basis- en voorgezet onderwijs: Wat moet u als ouder/verzorger weten?

Leerplicht in het basis- en voorgezet onderwijs: Wat moet u als ouder/verzorger weten? Leerplicht in het basis- en voorgezet onderwijs: Wat moet u als ouder/verzorger weten? Ieder kind naar school Ieder kind in Nederland heeft recht op onderwijs. Dit schrijft de leerplichtwet voor. Veel

Nadere informatie

Kinderrevalidatie. Informatie voor ouders

Kinderrevalidatie. Informatie voor ouders Kinderrevalidatie Informatie voor ouders Kinderrevalidatie ViaReva is het centrum voor revalidatie voor volwassenen en jeugd in de regio Apeldoorn, Deventer en Zutphen. Wanneer uw kind een handicap of

Nadere informatie

Bernardusschool. School Ondersteunings Profiel (SOP) SO Bernardusschool Ruijchrocklaan 340 2597 EE s Gravenhage tel. 070-324 15 56

Bernardusschool. School Ondersteunings Profiel (SOP) SO Bernardusschool Ruijchrocklaan 340 2597 EE s Gravenhage tel. 070-324 15 56 VSO SO School Ondersteunings Profiel (SOP) Bernardusschool SO VSO SO Bernardusschool Ruijchrocklaan 340 2597 EE s Gravenhage tel. 070-324 15 56 info@bernardus.lucasonderwijs.nl www.nldata.nl/bernardusschool

Nadere informatie

Schoolregels van het CML 2010-2011

Schoolregels van het CML 2010-2011 Schoolregels van het CML 2010-2011 Helen Cronie September 2010 Voorwoord In het document schoolregels CML 2010-2011 krijgt u een beeld van de regels die gelden op het CML. We benoemen achtereenvolgens

Nadere informatie

Koetsveldschool. School Ondersteunings Profiel (SOP) SO Koetsveldschool Zwaardvegersgaarde TC Den Haag tel

Koetsveldschool. School Ondersteunings Profiel (SOP) SO Koetsveldschool Zwaardvegersgaarde TC Den Haag tel School Ondersteunings Profiel (SOP) Koetsveldschool SO SO Koetsveldschool Zwaardvegersgaarde 25 2542 TC Den Haag tel. 070-380 51 39 info@koetsveldschool.nl www.koetsveldschool.nl Schoolondersteuningsprofiel

Nadere informatie

Doorgeven van een ziekmelding via broer of zus is niet toegestaan.

Doorgeven van een ziekmelding via broer of zus is niet toegestaan. Protocol Verzuim Document kenmerken Naam document: Protocol Verzuim Status: concept Versie: 0.1 Datum opstelling: 20 april 2016 Vastgesteld: 2 juni 2016 Bijgesteld: 3 juli 2017 Evaluatiedatum: augustus

Nadere informatie

School Ondersteunings Profiel (SOP)

School Ondersteunings Profiel (SOP) School Ondersteunings Profiel (SOP) SO Inspecteur S. de Vriesschool SO Inspecteur S. de Vriesschool Heliotrooplaan 35 2555 MA Den Haag tel. 070 448 31 30 administratie@inspecteurdevriesschool.nl www.inspecteurdevriesschool.nl

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel t Kraaienest (V)SO. t Kraaienest is een (V)SO-school voor zeer moeilijk lerenden (ZML).

Schoolondersteuningsprofiel t Kraaienest (V)SO. t Kraaienest is een (V)SO-school voor zeer moeilijk lerenden (ZML). Schoolondersteuningsprofiel t Kraaienest (V)SO t Kraaienest is een (V)SO-school voor zeer moeilijk lerenden (ZML). t Kraaienest heeft een SO-afdeling en sinds 1 augustus 2013 een VSO-afdeling. De school

Nadere informatie

Handreiking Toeleiding naar onderwijsarrangementen 27-5-2013

Handreiking Toeleiding naar onderwijsarrangementen 27-5-2013 Handreiking Toeleiding naar onderwijsarrangementen 27-5-2013 Uitgangspunten: De toewijzing van het arrangement gebeurt op basis van de onderwijsbehoefte van de leerling. De onderwijsbehoefte van een cluster

Nadere informatie

De Keerkring. School Ondersteunings Profiel (SOP) SO & AB De Keerkring Chaplinstrook 2-4 2726 SK Zoetermeer tel. 079-341 05 36

De Keerkring. School Ondersteunings Profiel (SOP) SO & AB De Keerkring Chaplinstrook 2-4 2726 SK Zoetermeer tel. 079-341 05 36 VSO SO School Ondersteunings Profiel (SOP) De Keerkring SO VSO SO & AB De Keerkring Chaplinstrook 2-4 2726 SK Zoetermeer tel. 079-341 05 36 info@keerkring.net www.keerkring.net Schoolondersteuningsprofiel

Nadere informatie

Toelichting ontwikkelingsperspectief

Toelichting ontwikkelingsperspectief Toelichting ontwikkelingsperspectief Dit document is bedoeld als achtergrond informatie voor de scholen, maar kan ook (in delen, zo gewenst) gebruikt worden als informatie aan ouders, externe partners

Nadere informatie

PROTOCOL ABSENTIE EN VERZUIM

PROTOCOL ABSENTIE EN VERZUIM Noordpolderkade 167 2516 JE Den Haag Telefoon: (070) 3350628 Fax: (070) 3352470 School voor Praktijkonderwijs info@esloocollege.nl www.esloocollege.nl PROTOCOL ABSENTIE EN VERZUIM INHOUD: 1. WAT DOET DE

Nadere informatie

Notitie Commissie voor Begeleiding (CvB) en Commissie ontwikkelingsperspectiefplan (copp)

Notitie Commissie voor Begeleiding (CvB) en Commissie ontwikkelingsperspectiefplan (copp) Notitie Commissie voor Begeleiding (CvB) en Commissie ontwikkelingsperspectiefplan (copp) O410 Notitie Commissie voor Begeleiding en Commissie ontwikkelingsperspectief 3 september 2015 Pagina 1 van 6 Inleiding:

Nadere informatie

Maurice Maeterlinckschool

Maurice Maeterlinckschool SO School Ondersteunings Profiel (SOP) Maurice Maeterlinckschool VSO VSO & AB Maurice Maeterlinckschool Buitenhofdreef 10 2645 KG Delft tel. 015-278 02 00 info@mmschool.nl www.mmschool.nl Schoolondersteuningsprofiel

Nadere informatie

Leerroutedocument. Leerroute 3 en 4

Leerroutedocument. Leerroute 3 en 4 Leerroutedocument Leerroute 3 en 4 1 Inleiding. Geachte ouder(s)/verzorger(s), Voor u ligt het leerroute plan van Mariëndael, met informatie over het onderwijsaanbod, onderwijsinhoud en organisatie van

Nadere informatie

Schooltijden SO-leerlingen Aanmelding nieuwe leerlingen Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag A Vrijdag Vakanties en vrije dagen

Schooltijden SO-leerlingen Aanmelding nieuwe leerlingen Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag A Vrijdag Vakanties en vrije dagen Speciaal Onderwijs Contact met ouders/verzorgers Wij vinden het contact met ouder(s)/verzorger(s) erg belangrijk. Er zijn drie oudergesprekken per jaar gepland. In een van deze oudergesprekken wordt ook

Nadere informatie

Met de rugzak naar school

Met de rugzak naar school leerlinggebonden F I N A N C I E R I N G Publicatie van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen Productie directie Voorlichting, Leo Wijnhoven Vormgeving Maarten Balyon, grafische vormgeving,

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel SO AFDELING TYLTYLSCHOOL DE WITTE VOGEL

Schoolondersteuningsprofiel SO AFDELING TYLTYLSCHOOL DE WITTE VOGEL Schoolondersteuningsprofiel SO AFDELING TYLTYLSCHOOL DE WITTE VOGEL 1. Basisondersteuning Beeldvorming Wat zien wij? De Witte Vogel biedt onderwijs, vorming en behandeling aan kinderen met een (ernstige)

Nadere informatie

TAXIBELEID. Widdonckschool Heibloem

TAXIBELEID. Widdonckschool Heibloem TAXIBELEID Widdonckschool, expertisecentrum speciaal onderwijs cluster IV. Locatiedirecteur: Dhr. Pieter Classen Meijelseweg 2b 6089 ND Heibloem Telefoonnummer:0475-495091 Widdonckschool Heibloem Inhoud

Nadere informatie

De Kleine Prins. Creërt mogelijkheden. Expertisecentrum. Revalideren en naar school? Dat kan! Arrangement De Kleine Prins

De Kleine Prins. Creërt mogelijkheden. Expertisecentrum. Revalideren en naar school? Dat kan! Arrangement De Kleine Prins Expertisecentrum Creërt mogelijkheden Revalideren en naar school? Dat kan! Arrangement De Kleine Prins 1 Arrangement Revalidatie en school gaan hand in hand Leerlingen uit het basis- en voortgezet onderwijs

Nadere informatie

Procedure Aanvraag TLV

Procedure Aanvraag TLV Procedure plaatsing leerlingen Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) / Aanvraag Toelaatbaarheidsverklaring (TLV) VSO Voor het afgeven van een TLV, zodat de leerling toelaatbaar is tot het VSO, kent het samenwerkingsverband

Nadere informatie

ONDERWIJS REVALIDATIE EN ZORG WERKEN SAMEN OP SCHOOL

ONDERWIJS REVALIDATIE EN ZORG WERKEN SAMEN OP SCHOOL ONDERWIJS REVALIDATIE EN ZORG WERKEN SAMEN OP SCHOOL gewoon meedoen Onze school biedt speciaal onderwijs (so) aan leerlingen in de leeftijd van vier tot dertien jaar met een lichamelijke of meervoudige

Nadere informatie

Rotondaschool Passewaaij Hondsroos TJ TIEL T: E:

Rotondaschool Passewaaij Hondsroos TJ TIEL T: E: Rotondaschool Passewaaij Hondsroos 00 TJ TIEL T: 0 E: directie@rotondaschool.nl Behorende tot Stichting Katholieke Onderwijsbelangen Rivierenland augustus 0 0 week week week week 0 0 week 0 Eerste schooldag

Nadere informatie

INFO 2015-2016. In dit nummer: Heel veel belangrijke. net gestarte schooljaar.

INFO 2015-2016. In dit nummer: Heel veel belangrijke. net gestarte schooljaar. INFO 2015 - Elfde jaargang Kornak Nieuws schooljaar 2015-. Nummer: 0 Datum: 21-08-2015 Beste ouders/verzorgers, Welkom weer in het nieuwe schooljaar. We zijn blij dat iedereen weer veilig en gezond terug

Nadere informatie

De Therapeutische Ontwikkelingsgroep Revalidatiecentrum Breda

De Therapeutische Ontwikkelingsgroep Revalidatiecentrum Breda De Therapeutische Ontwikkelingsgroep Revalidatiecentrum Breda Voor wie is de Therapeutische Ontwikkelingsgroep? De Therapeutische Ontwikkelingsgroep is speciaal bestemd voor kinderen met een primair motorische

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel

Schoolondersteuningsprofiel Schoolondersteuningsprofiel Basisschool De Bron Spiesheem 54 3907 NJ Veenendaal tel. 0318-508510 e-mail. De bron@shsveenendaal.nl PASSEND ONDERWIJS - Elke school zorgplicht?! Met het ingaan van de Wet

Nadere informatie

Behandeling in de algemene kinder- en jeugdpsychiatrie. Kinderen en Jeugdigen. Informatie voor ouders/verzorgers

Behandeling in de algemene kinder- en jeugdpsychiatrie. Kinderen en Jeugdigen. Informatie voor ouders/verzorgers Behandeling in de algemene kinder- en jeugdpsychiatrie Kinderen en Jeugdigen Informatie voor ouders/verzorgers Behandeling in de algemene kinder- en jeugdpsychiatrie Inleiding In deze brochure geven wij

Nadere informatie

Van Koetsveldschool Archimedesplantsoen KB Amsterdam Telefoon:

Van Koetsveldschool Archimedesplantsoen KB Amsterdam Telefoon: Van Koetsveldschool 2017-2018 Archimedesplantsoen 98 1098 KB Amsterdam Telefoon: 020-66 83 821 Welkom ouders en leerlingen! We zijn trots en blij dat u als ouder en jij als leerling in dit nieuwe schooljaar

Nadere informatie

Toelaatbaarheidsverklaringen

Toelaatbaarheidsverklaringen Toelaatbaarheidsverklaringen Het aanvragen van toelaatbaarheidsverklaringen bij swv-vo-zk. 22-9-2017 Vastgesteld door directie SWV-VO-ZK Inleiding Op 1 augustus 2014 is de Wet op Passend Onderwijs ingegaan.

Nadere informatie

Het nieuwe schooljaar is weer begonnen. Wij zijn uitgerust van de vakantie teruggekomen en hebben zin om weer te beginnen.

Het nieuwe schooljaar is weer begonnen. Wij zijn uitgerust van de vakantie teruggekomen en hebben zin om weer te beginnen. Nieuws Flits 17 augustus 2015 Het nieuwe schooljaar is weer begonnen. Wij zijn uitgerust van de vakantie teruggekomen en hebben zin om weer te beginnen. Wij heten juf Karlijn hartelijk welkom. Zij is onze

Nadere informatie

Libra R&A locatie Blixembosch. Pinokkio. Praktische informatie

Libra R&A locatie Blixembosch. Pinokkio. Praktische informatie Libra R&A locatie Blixembosch Pinokkio Praktische informatie Welkom bij Pinokkio Deze folder is bedoeld voor ouders van kinderen van Pinokkio, de therapeutische peutergroep van Libra Revalidatie & Audiologie

Nadere informatie

Protocol De overstap naar het voortgezet onderwijs. versie 1.7

Protocol De overstap naar het voortgezet onderwijs. versie 1.7 Protocol De overstap naar het voortgezet onderwijs. versie 1.7 Voor leerlingen en ouders is de overstap naar het voortgezet onderwijs een grote stap. Goede voorlichting en een goede voorbereiding zijn

Nadere informatie

Orthopsychiatrie en ambulante forensische kinderen jeugdpsychiatrie. Kinderen en Jeugdigen. Informatie voor ouders/verzorgers

Orthopsychiatrie en ambulante forensische kinderen jeugdpsychiatrie. Kinderen en Jeugdigen. Informatie voor ouders/verzorgers Orthopsychiatrie en ambulante forensische kinderen jeugdpsychiatrie Kinderen en Jeugdigen Informatie voor ouders/verzorgers Orthopsychiatrie en ambulante forensische kinderen jeugdpsychiatrie Inleiding

Nadere informatie

t Kraaienest School Ondersteunings Profiel (SOP) VSO t Kraaienest Brasserskade 4 2631 NC Nootdorp tel. 015-310 99 67

t Kraaienest School Ondersteunings Profiel (SOP) VSO t Kraaienest Brasserskade 4 2631 NC Nootdorp tel. 015-310 99 67 SO School Ondersteunings Profiel (SOP) t Kraaienest VSO VSO t Kraaienest Brasserskade 4 2631 NC Nootdorp tel. 015-310 99 67 info@kraaienest.lucasonderwijs.nl www.nldata.nl/kraaienest Schoolondersteuningsprofiel

Nadere informatie

Schoolgids 2016/2017 deel A VSO Het Mozaïek Almelo

Schoolgids 2016/2017 deel A VSO Het Mozaïek Almelo Schoolgids 2016/2017 deel A VSO Het Mozaïek Almelo Datum vaststelling Attendiz: juni 2016 Datum instemming MR: juni 2016 Inhoudsopgave Inleiding 3 Foto s 5 Gymnastiek 5 Informatie aan gescheiden ouders

Nadere informatie

Poliklinische revalidatie voor kinderen en jongeren

Poliklinische revalidatie voor kinderen en jongeren Poliklinische revalidatie voor kinderen en jongeren 1 De revalidatiearts heeft uw kind een poliklinische revalidatiebehandeling voorgesteld. Wij kunnen ons voorstellen dat er veel vragen op u afkomen.

Nadere informatie

De Duinpieper LEERPLICHT: IEDEREEN OP SCHOOL. Deze brochure is een uitgave van de gemeente Noordwijk en de Noordwijkse scholen

De Duinpieper LEERPLICHT: IEDEREEN OP SCHOOL. Deze brochure is een uitgave van de gemeente Noordwijk en de Noordwijkse scholen De Duinpieper LEERPLICHT: IEDEREEN OP SCHOOL Iedereen op school Alle kinderen in Nederland moeten naar school. Want onderwijs is belangrijk als je later in de maatschappij wilt meedoen. En met een goede

Nadere informatie

Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen

Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen de witte vogel Schoolgids 2018 2019 de witte vogel Tyltylcentrum Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen RESPONZ Passend antwoord op speciaal onderwijsvragen Tyltylcentrum De Witte Vogel Speciaal

Nadere informatie

Afspraken over de basisondersteuning

Afspraken over de basisondersteuning Bijlage 2 Afspraken over de basisondersteuning Deze bijlage beschrijft de afspraken over de basisondersteuning. Deze worden structureel bijgesteld, als onderdeel van de beleids- en kwaliteitscyclus van

Nadere informatie

Kennismaking op de Buitenschoolse Opvang (BSO) Kennismaking op de Buitenschoolse Opvang. Kindercentra De Roef

Kennismaking op de Buitenschoolse Opvang (BSO) Kennismaking op de Buitenschoolse Opvang. Kindercentra De Roef (BSO) Naar de buitenschoolse opvang Het team van Kindercentra De Roef doet enorm zijn best om het uw kind naar de zin te maken. Waar niets hoeft en bijna alles mag. Uw kind kan knutselen, vrij spelen,

Nadere informatie

Openbare basisschool De Windhoek Abtslaan 15 4844 SL Terheijden 076 5938218 www.obsdewindhoek.nl

Openbare basisschool De Windhoek Abtslaan 15 4844 SL Terheijden 076 5938218 www.obsdewindhoek.nl Openbare basisschool De Windhoek Abtslaan 15 4844 SL Terheijden 076 5938218 www.obsdewindhoek.nl Openbare basisschool De Windhoek: een kleine school met een groot karakter! Een school kiezen voor uw kind

Nadere informatie

leerling gebonden financiering (LGF) toelating van leerlingen met een handicap in het kader van de leerlinggebonden financiering

leerling gebonden financiering (LGF) toelating van leerlingen met een handicap in het kader van de leerlinggebonden financiering leerling gebonden financiering (LGF) toelating van leerlingen met een handicap in het kader van de leerlinggebonden financiering instemming MR: 23 februari 2004 bijlage 1: najaar 2008 Doel van LGF Het

Nadere informatie

info & activiteiten INHOUD Schooljaar 2018/2019 op CBS De Fontein CBS De Fontein cbsdefonteindwingeloo.nl

info & activiteiten INHOUD Schooljaar 2018/2019 op CBS De Fontein CBS De Fontein cbsdefonteindwingeloo.nl info & activiteiten 2018-2019 INHOUD Schooljaar 2018/2019 op CBS De Fontein Kinderopvang en Buitenschoolse opvang Leerplicht Medezeggenschapsraad Schoolcommissie Team Verlof Absentie School- en gymtijden

Nadere informatie

Klachtenregeling stichting KOMM, onafhankelijke klachtencommissie machtsmisbruik in het onderwijs zuid Nederland.

Klachtenregeling stichting KOMM, onafhankelijke klachtencommissie machtsmisbruik in het onderwijs zuid Nederland. Klachtenregeling, KOMM basisschool De Schalm Klachtenregeling stichting KOMM, onafhankelijke klachtencommissie machtsmisbruik in het onderwijs zuid Nederland. Inleiding Overal waar mensen samenwerken kan

Nadere informatie

Passend onderwijs Voorblad 1: Foto Typ hier de titel

Passend onderwijs Voorblad 1: Foto Typ hier de titel Passend onderwijs Voorblad 1: Foto Typ hier de titel Opbouw presentatie Voorblad 2: Watermerk Typ hier de titel Voorblad 2: Watermerk Typ hier de titel Waarom passend onderwijs? Minder thuiszitters. Meer

Nadere informatie

Welkom bij Jungle! De therapeutische kleutergroep

Welkom bij Jungle! De therapeutische kleutergroep Kleutergroep Jungle Welkom bij Jungle! Deze folder geeft informatie over de therapeutische kleutergroep van De Hoogstraat. U heeft ook de folder Uw revalidatie bij De Hoogstraat ontvangen en de bijbehorende

Nadere informatie

SCHOOLMAGAZINE

SCHOOLMAGAZINE SCHOOLMAGAZINE 2016-2017 SAMENWERKEN AAN GEÏNSPIREERD ONDERWIJS! ONZE WAARDEN Als team staan wij voor de taak om uw kind(eren) een zo goed mogelijke basisschool tijd te bieden. Goed onderwijs waarbij ook

Nadere informatie

DE AARDESCHOOL VOOR PRIMAIR ONDERWIJS

DE AARDESCHOOL VOOR PRIMAIR ONDERWIJS BIJLAGE: UITKOMST ONDERZOEK DE AARDESCHOOL VOOR PRIMAIR ONDERWIJS TE ZUTPHEN INHOUD Uitkomst onderzoek De Aardeschool PO te Zutphen 3 2 en oordelen per onderliggende onderzoeksvraag 4 3 Samenvattend oordeel

Nadere informatie

Libra R&A locatie Leijpark. De Speelbergh. Praktische informatie

Libra R&A locatie Leijpark. De Speelbergh. Praktische informatie Libra R&A locatie Leijpark De Speelbergh Praktische informatie Uw kind gaat een van de therapeutische peutergroepen van de Speelbergh op locatie Leijpark van Libra Revalidatie & Audiologie bezoeken. In

Nadere informatie

Grenzeloos onderwijs genieten

Grenzeloos onderwijs genieten Grenzeloos onderwijs genieten Een samenwerkingsproject tussen KDC de Joppe - Steinmetz de Compaan en Tyltylcentrum De Witte Vogel sometz Mirjam Schaaij en Nellie Ehren 29 november 2010 Kinderdagcentrum

Nadere informatie

Protocol Verlof en verzuim

Protocol Verlof en verzuim Protocol Verlof en verzuim Basisschool Tarcisius Heerlen Aarweg 26 6417 XH Heerlen 045 5714263 e-mail : info@bs-tarcisius.nl http://www.bs-tarcisius.nl Bestrijden verzuim en vroegtijdig schoolverlaten

Nadere informatie

Functiebeschrijving en -waardering

Functiebeschrijving en -waardering Functiebeschrijving en -waardering Directeur opvang nieuwkomers 14 maart 2016 Opdrachtgever opdrachtgever Kenmerk Kenmerk/initialen Adviseur(s) J.L.P. Bustin Projectnummer projectnummer Functie informatie

Nadere informatie

Welkom bij de kinderrevalidatie. Revalidatiegeneeskunde

Welkom bij de kinderrevalidatie. Revalidatiegeneeskunde Welkom bij de kinderrevalidatie Revalidatiegeneeskunde mca.nl Welkom bij de kinderrevalidatie Uw kind is doorverwezen naar de Revalidatiegeneeskunde. Op deze afdeling werkt een team dat gespecialiseerd

Nadere informatie

Beleid leerlinggebonden financiering

Beleid leerlinggebonden financiering Beleid leerlinggebonden financiering 1. Schoolvisie De uitgangspunten van onze school staan beschreven in ons Schoolplan en zijn in verkorte vorm opgenomen in onze Schoolgids. De daarin opgenomen punten

Nadere informatie

Stichting Kinderopvang Alkmaar. Protocol Tussenschoolse opvang

Stichting Kinderopvang Alkmaar. Protocol Tussenschoolse opvang Stichting Kinderopvang Alkmaar Protocol Tussenschoolse opvang Inhoudsopgave 1. Algemene informatie 3 Tijden en locatie TSO 3 Locatie TSO 3 Naar de TSO 3 Als uw kind niet komt 3 2. Inschrijven en betalen

Nadere informatie

Schoolgids Deel b SO De Leeuwerik

Schoolgids Deel b SO De Leeuwerik Schoolgids 2018-2019 Deel b SO De Leeuwerik Inleiding Onze schoolgids is opgeknipt in twee delen, deel A en B. Dit is deel B. Dit deel gaat met name over de schoolontwikkeling en de onderwijsopbrengsten.

Nadere informatie

Ouderinfo. 14e jaargang nr. 13 4 maart 2016 www.obspassepartout.nl

Ouderinfo. 14e jaargang nr. 13 4 maart 2016 www.obspassepartout.nl Van de directie Afgelopen maand zijn er vooral intern veel besprekingen geweest. Het CITO-overleg met alle leerjaren, waarin we gekeken hebben naar de opbrengsten en welke accenten er gelegd moeten worden

Nadere informatie

Stella Nova kalender

Stella Nova kalender Stella Nova kalender 2016-2017 Geachte ouders en/of verzorgers, beste kinderen. Voor u ligt de kalender voor het schooljaar 2016-2017, waarin u allerlei informatie kunt vinden, onder andere over de activiteiten

Nadere informatie

Aanvraagformulier leerlingenvervoer

Aanvraagformulier leerlingenvervoer Aanvraagformulier leerlingenvervoer 2019-2020 Wilt u dit formulier invullen? Lees dan eerst de toelichting en volg deze als u het formulier invult. 1. Gegevens aanvrager (uw gegevens) Naam:... Relatie

Nadere informatie

Nieuwsbrief 1 Datum: 3 september Schooljaar: 2015-2016. Terugblik

Nieuwsbrief 1 Datum: 3 september Schooljaar: 2015-2016. Terugblik Nieuwsbrief obs De Tunnel Boomweidelaan 44 4423 AP SCHORE E-mail: school@obsdetunnel.nl Website: www.obsdetunnel.nl Nieuwsbrief 1 Datum: 3 september Schooljaar: 2015-2016 Start van het schooljaar en terugblikken

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel

Schoolondersteuningsprofiel Schoolondersteuningsprofiel 2019-2021 Prinses Beatrixschool P.W.A. Park 602 3905 DR Veenendaal tel. 0318-522807 e-mail. beatrixschool@gavescholen.nl PASSEND ONDERWIJS - Elke school zorgplicht?! Met het

Nadere informatie

Regeling. leerplicht. verlof buiten schoolvakanties

Regeling. leerplicht. verlof buiten schoolvakanties Regeling leerplicht & verlof buiten schoolvakanties Besproken in de directie d.d. 26 april 2011 Besproken in de ouderraad d.d. 10 mei 2011 Besproken in de schoolleiding d.d. 7 juni 2011 Vastgesteld na

Nadere informatie

Uit het onderzoekskader 2017 van Inspectie van het Onderwijs. Primair onderwijs

Uit het onderzoekskader 2017 van Inspectie van het Onderwijs. Primair onderwijs Uit het onderzoekskader 2017 van Inspectie van het Onderwijs Primair onderwijs ONDERWIJSPROCES (OP) OP1. Aanbod Het aanbod bereidt de leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving. De school biedt

Nadere informatie

Visie op ouderbetrokkenheid

Visie op ouderbetrokkenheid Visie op ouderbetrokkenheid Basisschool Lambertus Meestersweg 5 6071 BN Swalmen tel 0475-508144 e-mail: info@lambertusswalmen.nl website: www.lambertusswalmen.nl 1 Maart 2016 Inleiding: Een beleidsnotitie

Nadere informatie

Verzuimprotocol De Vos

Verzuimprotocol De Vos Verzuimprotocol De Vos 2018-2019 0 Inhoud: Voorwoord... 2 Sluitende aanpak... 2 Opzet Protocol... 2 Uitgangspunten... 3 Invoeren verzuim: Voorwaarden... 4 Absentie... 4 Te laat... 4 Te laat met geoorloofde

Nadere informatie

UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord. Mogelijkheden kinderrevalidatie voor kinderen van 0-4 jaar

UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord. Mogelijkheden kinderrevalidatie voor kinderen van 0-4 jaar UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Mogelijkheden kinderrevalidatie voor kinderen van 0-4 jaar UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Mogelijkheden kinderrevalidatie voor kinderen

Nadere informatie

Nieuwsbrief. onzeleerling.nl app TSO. Oktober 2017 Nummer 2

Nieuwsbrief. onzeleerling.nl app TSO. Oktober 2017 Nummer 2 Nieuwsbrief Adres: Old Hickoryplein 100, 6224 AZ Maastricht Tel.: 043-3623796 Website: www.deletterdoes-bs.nl Facebook: https://nl-nl.facebook.com/pages/bs-de-letterdoes/478379175587984 Oktober 2017 Nummer

Nadere informatie

MAXIMALE ZELFSTANDIGHEID, MINIMALE AFHANKELIJKHEID

MAXIMALE ZELFSTANDIGHEID, MINIMALE AFHANKELIJKHEID IEDER TALENT TELT MAXIMALE ZELFSTANDIGHEID, MINIMALE AFHANKELIJKHEID INLEIDING Ieder talent telt is het motto dat als een rode draad door ons strategisch beleidsplan voor de jaren 2013-2017 loopt, waarvan

Nadere informatie