Jaarverslag Leerplicht. Maastricht & Mergelland

Transcriptie

1 Jaarverslag Leerplicht Maastricht & Mergelland

2 Inhoudsopgave Inleiding 3 Samenvatting 4 Hoofdstuk 1 De doelgroep 5 Hoofdstuk 2 Incidentmeldingen, aanvragen en pv s 6 Hoofdstuk 3 De prestatiegebieden 8 - Controle en behandeling absoluut schoolverzuim - Behandelen relatief schoolverzuim gericht op doelperspectief - Uniform en effectief handhaven - Beoordelen verlof, vrijstelling, vervangende leerplicht en VAVO dispensatie - Preventieve activiteiten Hoofdstuk 4 De organisatie 14 Hoofdstuk 5 Beleidsaanbevelingen 15 Bijlage 1 Leerplichtkaarten per gemeente 16 2

3 Inleiding Voor u ligt het jaarverslag leerplicht over het schooljaar Burgemeester en wethouders zijn op grond van artikel 25 van de Leerplichtwet jaarlijks verplicht verslag uit te brengen aan de gemeenteraad over het gevoerde beleid en de resultaten. Vanaf 1 januari 2004 zijn de leerplichttaken van de gemeenten Maastricht en Mergelland geregionaliseerd. Vanuit de gemeenschappelijke regeling is vastgelegd dat er een gezamenlijk jaarverslag jaarlijks aan de Colleges van BenW worden voorgelegd. Zij dragen verder de verantwoordelijkheid om aan hun gemeenteraad verslag uit te brengen. Meer aandacht voor de toekomst van jonge mensen in Maastricht en Mergelland is noodzakelijk. Het opleidingsniveau is veel te laag en de arbeidsmarkt stelt steeds hogere eisen aan de toetreders. Daarnaast gaat de vergrijzing in dit gebied in een hoog tempo verder. Met een goede schoolopleiding en een diploma op zak sta je sterker in de maatschappij. De gemeenten hebben met de uitvoering van de Leerplichtwet een belangrijke taak te vervullen die bijdraagt aan de toekomst van de jongeren. Het schooljaar 2004/2005 kenmerkt zich door een opvallende daling van het aantal meldingen van het relatief schoolverzuim en het aantal opgemaakte processen verbaal. Tegelijkertijd constateren we dat het aantal jongeren dat een school in het buitenland bezoekt sterk stijgt. Ook dit schooljaar zijn de casussen veelal zwaar te noemen, zelfs al bij 5/6 jarigen. Redenen voor bureau Leerplicht Maastricht en Mergelland om er bovenop te zitten. In het volgende hoofdstuk treft u een samenvatting van alle gegevens van dit schooljaar aan. Daarna volgt een beschrijving van de doelgroep, de incidentmeldingen/aanvragen/processen verbaal. In hoofdstuk 3 worden de prestatiegebieden nader uitgewerkt naar resultaten van dit schooljaar. Het volgend hoofdstuk geeft een beschrijving van de organisatie. Tenslotte vindt u een aantal aanbevelingen voor het komend schooljaar. In de bijlage zijn de gegevens per gemeente opgenomen. Maastricht, december

4 Samenvatting De doelgroep In het schooljaar waren er jongeren leerplichtig. Daarvan waren er volledig leerplichtig en partieel leerplichtig. Absoluut schoolverzuim Leerplicht behandelde 14 gevallen van absoluut schoolverzuim. Na interventie door leerplicht zijn 5 jongeren weer ingeschreven op een school. Voor 7 jongeren was school geen adequate oplossing en 2 jongeren zijn vertrokken uit deze regio. Ten opzichte van het vorig jaar is aantal het ongeveer gelijk gebleven. Relatief schoolverzuim Scholen meldden bij leerplicht 321 gevallen van schoolverzuim. Bij 42 leerlingen was er sprake van verwijtbaar gedrag bij ouders en/of leerling en is proces verbaal opgemaakt. Het relatief schoolverzuim is ten opzichte van het vorig jaar gedaald van 369 naar 296. De daling is met name te zien in het voortgezet onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs van 259 naar 183. Dit zou kunnen betekenen dat de zorgteams op scholen hun werk goed doen. In het basisonderwijs is sprake van een gelijkblijvend aantal van 86. Preventie en bemiddeling Leerplicht bemiddelde of kwam in actie in 127 gevallen van problemen op school. Extra verlof Leerplicht behandelde 14 aanvragen voor extra verlof. Daarvan werden er 7 niet van toepassing verklaard danwel afgewezen. De meeste aanvragen zijn uit het basisonderwijs. Vrijstelling Leerplicht behandelde in het schooljaar , 54 aanvragen voor vrijstelling op lichamelijke en psychische gronden, 1 aanvraag voor vrijstelling op basis van bedenkingen tegen de richting van het onderwijs en 440 aanvragen voor deelname aan een school in het buitenland (gemeente Maastricht). De daling ten aanzien van de vrijstelling op lichamelijke en psychische gronden komt voort uit de strengere toetsing van de aanvragen voor 16 en 17 jarigen. Dit in het kader van het beleid voor voortijdig schoolverlaten. Ten aanzien van de aanvragen voor deelname aan een school in het buitenland is in de gemeente Maastricht wederom een forse stijging te zien van 311 naar 440. Processen verbaal Leerplichtambtenaren maakten 42 processen verbaal op. Deze processen verbaal zijn allen gericht op het relatief schoolverzuim. Ten opzichte van het vorig jaar is er sprake van een lichte daling. Toen was er echter ook sprake van proces verbaal op het gebied van absoluut schoolverzuim. Daarnaast is in een drietal gevallen een HALT straf opgelegd. Leeftijdsdispensatie Leerplicht behandelde 66 aanvragen voor leeftijdsdispensatie. Dit aantal is sterk gestegen ten opzichte van het vorig jaar. Opvallend is dat het merendeel van de aanvragen afkomstig is van leerplichtvrije 17 jarigen. 4

5 Hoofdstuk 1 De doelgroep De leerplichtwet is van toepassing op jongeren van 5 tot en met 17 jaar. Volledig leerplichtig is iemand vanaf de maand volgend op de maand waarin hij/zij 5 jaar wordt tot 31 juli van het schooljaar waarin de jongere 16 jaar wordt. De leerplicht eindigt op 31 juli aan het einde van het schooljaar waarin de jongere 17 jaar wordt. In dat laatste jaar is iemand nog partieel leerplichtig. In Maastricht en Mergelland woonden in het schooljaar in totaal leerplichtige jongeren. Daarvan waren er volledig leerplichtig en partieel leerplichtig. In het schooljaar woonden in totaal leerplichtige jongeren. Dit betekent een lichte daling ten opzichte van het vorig schooljaar. Zowel het aantal volledig als ook het aantal partieel leerplichtige jongeren is gedaald. Eijsden Gulpen Maastricht Margraten Meerssen Vaals Valkenburg Totaal Wittem Volledig Partieel Totaal (bron: afdeling burgerzaken van de betrokken gemeenten (peildatum ) 4 Jarigen Vier jarigen zijn weliswaar nog niet leerplichtig, maar het grootste gedeelte van hen wordt dat wel gedurende het schooljaar. Daarnaast geldt voor deze regio dat de meeste vier-jarigen al op school zitten en ook bekend zijn bij de leerlingenadministratie. De 4 jarigen die gedurende het schooljaar 5 jaar zijn geworden zijn meegenomen in de vraagstelling aan de afdeling burgerzaken van de betrokken gemeenten. Niet ingeschreven (vrijstelling 5 sub a) De leerplichtwet maakt het mogelijk om vrijstelling te geven op de verplichting tot inschrijving. Artikel 5 sub a regelt de vrijstelling voor jongeren die op grond van lichamelijke of psychische gronden niet geschikt zijn om tot een school toegelaten te worden. De wet vereist een verklaring van een deskundige (pedagoog, psycholoog of arts) De vrijstelling is ook van toepassing op jongeren die nooit geschikt zullen zijn om een school te bezoeken. Te denken valt daarbij aan zwaar lichamelijk gehandicapte kinderen. In totaal zijn 54 verzoeken voor vrijstelling ingediend en 52 toegekend. Voor een verdere toelichting zie prestatiegebied beoordelen van vrijstelling. Niet ingeschreven (vrijstelling 5 sub b) Ouders kunnen op grond van artikel 5 sub b verklaren dat zijn overwegende bedenkingen hebben tegen de richting van het onderwijs op alle binnen redelijke afstand van de woning gelegen scholen resp. instellingen. Er is een verzoek ingediend en afgewezen. Niet ingeschreven (vrijstelling 5 sub c) De leerplichtwet maakt het tevens mogelijk om vrijstelling te geven op de verplichting tot inschrijving als men een school in het buitenland wil bezoeken. Daartoe dienen de ouders een verklaring van het bevoegd gezag van die school te overleggen. In totaal staan er momenteel 949 jongeren geregistreerd die een school bezoeken in het buitenland. Daarvan zijn 440 jongeren woonachtig in de gemeente Maastricht. De meeste jongeren gaan in België naar school. 350 Jongeren zijn woonachtig in de gemeente Vaals. Deze jongeren volgen bijna allemaal onderwijs in Duitsland. Vanuit de gemeente Eijsden volgen 75 jongeren onderwijs in België. Het overige deel is woonachtig in de gemeenten Margraten, Gulpen-Wittem en Valkenburg. Deze volgen met name onderwijs in België. 5

6 Hoofdstuk 2 Incidentmeldingen, aanvragen, pv s In het schooljaar heeft bureau leerplicht Maastricht & Mergelland gewerkt aan in totaal 8582 meldingen/aanvragen/pv s. De zwaarte van de meldingen en aanvragen varieerden van informatieoverdracht, bemiddeling tot zeer zware casussen van jongeren die geen vooruitzicht meer hebben. De leerplichtambtenaren en administratief medewerkers verwerkten: 14 gevallen van absoluut schoolverzuim 324 gevallen van relatief schoolverzuim 7 gevallen van luxeverzuim 296 gevallen van signaalverzuim (21 gevallen van leerlingen die niet in het GBA staan 1 ) 127 gevallen van preventieve aard \ 511 aanvragen verlof en vrijstelling 14 vakantieverlof >10dgn 54, 5 sub a 1, 5 sub b 440, 5sub c 66 aanvragen VAVO dispensatie 42 opmaken processen verbaal ±7.500 mutaties in-en afschrijvingen Aantal meldingen, aanvragen en pv s per schooltype In onderstaand overzicht wordt inzichtelijk gemaakt hoe de incidentmeldingen zijn verdeeld over de verschillende types onderwijs. Naast de gegevens die jaarlijks door het Ministerie van Onderwijs worden opgevraagd zijn ook de preventie en de verzoeken tot vrijstelling in verband met leeftijdsdispensatie toegevoegd. Ten opzichte van het vorig jaar valt op dat het aantal vrijstellingen op grond van lichamelijke en/of psychische basis is afgenomen. Met name in het voortgezet onderwijs is er een daling van 26 naar 16 vrijstellingen. Het aantal vrijstellingen van schoolbezoek in verband met deelname aan een school in het buitenland is opnieuw toegenomen van 311 naar 440. Het betreft hier alleen de gemeente Maastricht, van de overige gemeenten is in dit schooljaar alleen bekend hoeveel leerlingen in het buitenland naar school gaan. De vrijstellingen worden pas het komend schooljaar voor het eerst afgegeven. In totaal is het aantal meldingen in het kader van relatief schoolverzuim gedaald van 369 naar 296. Geconstateerd kan worden dat alle scholen voor voortgezet onderwijs, vmbo en avo melding maken van het schoolverzuim. Het aantal meldingen van relatief schoolverzuim in het basis en -speciaal onderwijs is gelijk gebleven te weten 86. De meldingen in het voortgezet onderwijs zijn gedaald van 259 naar 183. Evenals de meldingen in het beroepsonderwijs van 23 vorig jaar naar 18 dit jaar. Het aantal verzoeken voor leeftijdsdispensatie is verdubbeld van 32 naar 66. Soort melding basis en spec. basisonderwijs (WPO) (voortgezet) speciaal ond (WEC) Vo, praktijkond en lwoo (WVO) beroeps onderwijs Beroep op vrijstelling artikel 5 a, b Absoluut schoolverzuim Relatief schoolverzuim / signaalverzuim (incl. luxeverzuim) Proces verbaal Preventie Verzoek leeftijdsdispensatie dispensatie (VAVO) Verzoek vervangende leerplicht art3 / art 15 Verzoek vrijstelling verlof art 14 lid Overig 1 Deze gevallen zijn verder niet uitgesplitst in de overige tabellen 6

7 Dossiers die niet matchen met de GBA gegevens. Het afgelopen jaar zijn de leerplichtambtenaren geconfronteerd met dossiers van jongeren (en dus meldingen) die niet in het GBA voorkwamen. Op basis van de meldingen van scholen bleek dat deze jongeren niet ingeschreven stonden in het GBA. Het gaat om ongeveer 25 jongeren die bijvoorbeeld een woonadres elders hebben, een geheim adres hebben, geen status hebben enz. De melding van afwezigheid en/of verzuim van scholen leidt bij leerplicht tot acties van de leerplichtambtenaar zoals bijvoorbeeld onderzoek en/of interventie. In veel gevallen waren de jongeren die het betrof ook bekend bij jeugdzorg. De leerlingenadministratie De leerlingenadministratie is in het schooljaar verder gecompleteerd. Dit houdt in dat op dit moment van de ruim leerplichtige leerlingen bekend is waar ze op school zitten en als ze niet op school zitten of ze een vrijstelling hebben. Verder wordt van alle meldingen of incidenten en aanvragen geautomatiseerde leerlingendossiers bijgehouden. Dit was al van toepassing op de leerlingen uit de gemeente Maastricht, maar is sinds dit schooljaar ook van toepassing op de leerlingen uit de regio. 7

8 Hoofdstuk 3 De prestatiegebieden I. Controle en behandeling van het absoluut schoolverzuim Van absoluut schoolverzuim is sprake wanneer een leerplichtige leerlingen niet is ingeschreven op een school. Dit doet zich voor wanneer: - een school een leerling uitschrijft zonder dat daar een inschrijving op een andere school tegenover staat. - Een vierjarige kleuter vijf jaar wordt en de ouder hem niet inschrijft bij een basisschool. - een ouder, een kind dat leerplichtig is geworden niet inschrijft op een school. Het afgelopen schooljaar is stevig ingezet om alle leerlingen uit de regio te voorzien van een brincode van een school of een code van vrijstelling. Het uiteindelijke resultaat varieerde van 3 tot 7 zogenaamde codelozen per gemeente, die hetzij door de leerlingenadministratie danwel door de leerplichtambtenaar onderzocht zijn. In de onderstaande tabel is het aantal absoluut schoolverzuimers, per gemeente aangegeven dat uiteindelijk betrekking had op absoluut schoolverzuim. Gemeente Absoluut school verzuim Absoluut schoolverzuim Eijsden - 1 Gulpen Wittem - 1 Maastricht 2 9 Magraten 1 1 Meerssen 1 1 Vaals 3 1 Valkenburg 1 0 Totaal 8 14 Hoewel het absoluut schoolverzuim, net als andere jaren, in deze regio meevalt, constateren we zowel aan het begin als aan het eind van het schooljaar dat een aantal leerlingen niet op tijd de weg naar school (terug) weet terug te vinden. De problematiek ten aanzien van het aantal thuiszitters neemt toe. De aanleiding daarvoor is verschillend. Dit kan zijn omdat er een wachtlijst bij de hulpverlening is, geen mogelijkheden meer voor handen zijn voor terugkeer naar het onderwijs, verkeerde schoolkeuze is gemaakt en in afwachting is van de start van een nieuwe opleiding enz. Na interventie van de leerplichtambtenaar hebben 5 leerlingen de weg weer terug gevonden naar het onderwijs. Voor de overige leerlingen was terugkeer naar het onderwijs geen optie. Uiteindelijk resultaat van de interventies is zeer divers (hulpverlening, alternatieve voorziening herstart, werken, militaire dienst, medisch onderzoek, gesloten inrichting en vertrokken). In alle gevallen was er geen sprake van verwijtbaar gedrag van ouders danwel jongere. 8

9 II. Behandelen van het relatief schoolverzuim gericht op doelperspectief Van relatief schoolverzuim is sprake als een ingeschreven leerling van een school zonder geldige reden heeft verzuimd. Zowel de ouders als de leerling (vanaf > 12 jaar) kunnen hiervoor strafrechterlijk verantwoordelijk worden gehouden. Het relatief schoolverzuim kan onderverdeeld worden in 1. het luxeverzuim; 2. het signaalverzuim. 1. Het luxe verzuim Het luxe verzuim komt voornamelijk voor in het basisonderwijs. Van de 7 gevallen van luxeverzuim hebben 5 gevallen betrekking op het basisonderwijs en 2 op het voortgezet onderwijs. In 2 gevallen (1 in het basisonderwijs en 1 in het voortgezet onderwijs) is proces verbaal opgemaakt. Aangezien er vorig jaar geen gegevens beschikbaar waren is er geen vergelijking gemaakt. Verdeling luxeverzuim per gemeente Gemeente basisonderwijs voortgezet onderwijs Eijsden - - Gulpen-Wittem - - Maastricht 4 1 Margraten 1 Meerssen 1 Vaals - - Valkenburg - - (resultaat na uiteindelijke afhandeling) 2. Het signaalverzuim Veruit de meeste meldingen die bij leerplicht binnenkomen zijn signaalmeldingen. Aantal en de aard van de meldingen Het aantal meldingen van signaalverzuim is gedaald van 369 naar 296. Niet duidelijk is of deze daling incidenteel is. De daling kan veroorzaakt worden doordat er een striktere scheiding gemaakt is tussen signaal en zorgmeldingen. Echter juist omdat de daling met name ingezet heeft in het voortgezet onderwijs zou dit ook kunnen betekenen dat de zorgstructuur goed functioneert. Vooral het schoolmaatschappelijk werk zijn daarin actieve ondersteuners. De werkdruk wordt door de leerplichtambtenaar niet als minder ervaren. Integendeel de meldingen van signaalverzuim zijn veelal complexer, zwaarder en langduriger van aard. Vaker zijn dit multi problem zaken met een langdurige begeleiding. Ruim de helft van de zaken betreft zware, complexe gevallen. Vaak is er sprake van complexe problematieken die over verschillende schooljaren heen gaan en ook de voortdurende aandacht vragen van de leerplichtambtenaar. Opvallend voor dit jaar is het aantal meldingen van gedragsproblemen en/of ziekmeldingen in verband met hoogbegaafdheid. Ouders houden hun kinderen thuis, melden ze ziek, of willen ze naar een andere begeleidende instantie sturen omdat ze van mening zijn dat hun kind hoogbegaafd is. In een aantal gevallen is gebleken dat het kind gewoon naar school zou kunnen gaan. Daarnaast zijn er ook kinderen geweest die zwaar problematisch gedrag vertoonden en daarvoor nader onderzocht moesten worden. Dit heeft intern geleid tot een protocol waarin beschreven staat langs welke weg deze meldingen worden opgepakt Melding van de scholen Geconstateerd kan worden dat veel scholen wel een of twee keer een melding hebben gedaan bij Leerplicht. De voorgenomen actie ten aanzien het preventief handhaven richting scholen zal een bijdrage moeten leveren aan het meer inzicht krijgen in het daadwerkelijk melden van de scholen richting Leerplicht. 9

10 Leeftijd In de onderstaande tabel zijn deze meldingen uiteengezet naar de leeftijdscategorieën 5/6 jaar, 7/12 jaar, 13/15 jaar en 16/17 jaar. Voor deze categorie indeling is gekozen om ook meer inzicht te krijgen met name in de schakelmomenten van de leerlingen. Net als voorgaande jaren vormen de 15, 16 en 17 jarigen de grootste risicogroep. In het basisonderwijs blijft het aantal meldingen gelijk. Wel worden de meldingen als zwaar problematisch ervaren. Het aantal meldingen bij de 5 en 6 jarigen is voor de gemeente Maastricht in totaal 12. Daarvan is ongeveer de helft al zwaar problematisch. Verdeling van signaalverzuim naar leeftijdscategorie /6 jaar 7/12 jaar 13/15 jaar 16/17 jaar overig 97 Eindresultaat Ruim 40% van de meldingen is na een of meerdere interventies weer terug naar school en 20% is verder gegaan op een andere school. Geconcludeerd kan worden dat 60% van de meldingen van signaalverzuim in het onderwijs blijft. Eindresultaat na interventie(s) leerplicht 3% 5% 12% 40% 20% 20% school andere school hulpvl vsv/werken alt vz overig 10

11 III. Uniform en effectief handhaven Voor overtreding van de leerplichtwet kan een leerplichtambtenaar een proces verbaal opmaken. In geval van luxeverzuim treedt de leerplichtambtenaar vrijwel in alle gevallen direct op. In geval van absoluut verzuim kan een proces verbaal vaak de allerlaatste optie zijn. Bij signaalverzuim heeft een proces verbaal als symptoombestrijding niet het gewenste effect bij die gevallen waar sprake is van meervoudige en complexe problematieken. Er is het afgelopen schooljaar tegen 42 jongeren en/of ouder proces verbaal opgemaakt. Ten opzichte van het vorig jaar is er een daling te zien van 56 naar 42 van het aantal opgemaakte pv s. Mogelijkerwijs vloeit dit voort uit de daling van het aantal verzuimmeldingen zoals geconstateerd in het hoofdstuk relatief verzuim. Drie leerlingen hebben een HALT straf door de leerplichtambtenaar opgelegd gekregen. Daarvan zijn twee goed afgerond Een Halt straf is mislukt er is alsnog proces verbaal opgemaakt en de hulpverlening is tevens ingeschakeld. Om meer inzicht te krijgen in de effecten van het verbaliseren is een globaal onderzoek gedaan naar mogelijke terugkeer naar het onderwijs en de opgelegde straffen van de leerlingen en/ouder(s) die geverbaliseerd zijn. Aangezien bij het schooljaar 2004/2005 sprake is van een naijleffect van casussen die over het schooljaar heengaan is uitgegaan van leerlingen uit het schooljaar 2003/2004 waarvan het uiteindelijke resultaat vlak na het proces verbaal ook bekend was. Van de in totaal 56 jongeren is van 30 jongeren het directe resultaat bekend. Een voorzichtige conclusie zou kunnen zijn dat de helft weer naar school gaat. Echter bij de overige leerlingen heeft het opgemaakte proces verbaal niet het gewenste effect gesorteerd van terugkeer naar het onderwijs. resultaat na pv. Aantal naar school 17 naar school voor korte 3 tijd Werken 1 uit huis geplaatst 1 Niets 6 Zwerven 2 Totaal 30 De opgelegde straffen voor zowel jongere en/of ouder in schooljaar 2003/2004 kunnen als volgt worden verdeeld: Werkstraffen (20uur tot 50uur) Boete (113 tot 500 euro) waarvan 16 (helft voorwaardelijk of voorwaardelijk) Hechtenis Sepot Vrijspraak Schuldig zonder straf 2 waarvan 1 voorwaardelijk

12 IV Beoordelen verlof, vrijstelling, vervangende leerplicht en leeftijdsdispensatie (VAVO) Artikel 14 lid 3 vakantieverlof Artikel 5 vrijstelling van inschrijving Artikel 3a en b vervangende leerplicht a b c Eijsden Gulpen Wittem Maastricht Margraten Meerssen Vaals Valkenburg Totaal Leeftijds dispensatie Aanvragen voor extra verlof Wanneer er buiten de reguliere schoolvakanties voor meer dan 10 schooldagen per jaar extra verlof gewenst is dan moet de ouder verlof aanvragen bij de leerplichtambtenaar. De leerplichtambtenaar beslist nadat de aanvragers en de directeur zijn gehoord.gaat het om verlof voor minder dan 10 schooldagen dan beslist de directeur van de school. In totaal zijn 14 aanvragen ingediend en 7 toegekend. De overige 7 zijn of niet van toepassing verklaard of afgewezen. Vrijstelling 5 sub c Deze vrijstelling heeft betrekking op leerlingen uit Maastricht en Mergelland die in het buitenland naar school gaan. De centrale ligging van deze regio tussen 2 landen maakt elk jaar weer dat er veel gebruik wordt gemaakt van deze mogelijkheid tot vrijstelling. In het gebied rondom Maastricht zijn er veel vrijstellingen voor jongeren die in België naar school gaan. Voor het gebied rondom Vaals is dat met name Duitsland. Afgelopen schooljaar zijn 440 vrijstellingen verleend voor leerlingen uit de gemeente Maastricht. Dit aantal is gestegen van 311 naar 440. Van de overige gemeenten is wel bekend hoeveel leerlingen in het buitenland ingeschreven staan. De officiële verlening van vrijstelling zal vanaf schooljaar 2005/2006 plaatsvinden. Dit komt omdat in het schooljaar 2004/2005 allereerst de leerlingenadministratie voor de regio gecompleteerd is. Leeftijdsdispensatie Leerlingen jonger dan 18 jaar kunnen volgens de Wet Educatie Beroepsonderwijs (WEB) niet worden toegelaten op een school voor volwassenonderwijs (VAVO). Toch is een aantal jongeren onder de 18 jaar hier beter op zijn plaats. Daarvoor heeft het ministerie van Onderwijs een tijdelijke regeling toelating voor leerlingen jonger dan 18 jaar in het leven geroepen. Deze regeling is al enige malen verlengd. Tot en met het schooljaar 2005/2006 kunnen jongeren voor de laatste maal gebruik maken van deze regeling. Het afgelopen schooljaar zijn er in totaal 66 VAVO vrijstellingen afgegeven. Ten opzichte van het vorig jaar is dit aantal fors gestegen, toen zijn er 32 vrijstellingen verleend. De stijging komt voort uit het feit dat dit jaar de scholen voor voortgezet onderwijs in de Mergellandgemeenten in de telling zijn meegenomen. 12

13 V. Preventieve activiteiten Naast de behandeling van absoluut en relatief schoolverzuim bemiddelt leerplicht bij vragen en problemen van uiteenlopende aard. Leerplichtambtenaren worden veel gevraagd om te bemiddelen Meest voorkomende aanleidingen zijn: - Een school heeft grote problemen met een leerling en ziet geen oplossing bijvoorbeeld bij schorsing - Ouders zoeken vanwege conflicten gedurende het schooljaar een andere school - Ouders zijn het niet eens met de voorgenomen plaatsing - Ouders vragen zelf om hulp bij Leerplicht Dat ouders zelf om hulp vragen komt steeds vaker voor. Ouders melden dan bijvoorbeeld dat hun kind thuis zit of regelmatig verzuimt en weten niet wat ze er mee aan moeten. Steeds vaker wordt de leerplichtambtenaar benaderd bij zeer moeilijk oplosbare problemen. Schorsingen, lange wachttijden bij het doorverwijzen van een leerling naar het REC, crisisplaatsingen. In het schooljaar zijn er 127 preventieve activiteiten uitgevoerd. Ongeveer de helft daarvan betreft zware problematieken zoals gedragsproblemen, conflicten met scholen of leerlingen die totaal ongemotiveerd op school zitten. De leerplichtambtenaar onderneemt in de meeste gevallen actie om te voorkomen dat leerlingen volledig uitvallen. Zoals ieder jaar heeft de leeplichtambtenaar vanuit de eigen deskundigheid deelgenomen aan verschillende netwerken: zorgteams, stedelijk overleg jeugdcriminaliteit, woonwagenwerk, veilige school, overleg met de PCL, overleg met justitie. De leerplichtambtenaar neemt bij de scholen voor voortgezet onderwijs in Maastricht deel aan de zorgteams. Afgelopen schooljaar is dit ook een feit geworden voor de scholen voor voortgezet onderwijs in het Mergelland. Leerplicht wordt goed op de hoogte gehouden van alle ontwikkelingen rondom de zorgteams. Wel kan worden geconstateerd dat niet alle zorgteams ook betrokken zijn bij het verzuim van leerlingen. Dit is een aandachtspunt voor de komende jaren. Vanuit het justitieel casusoverleg en justitieel zorgoverleg is het verzoek gekomen om deel te nemen aan deze overleggen. Als gevolg daarvan neemt leerplicht deel aan deze overleggen. Geconstateerd wordt dat daar waar de leerplichtambtenaren nu veelal werken met hun eigen cliënten er meer toegewerkt zal moeten worden naar een vorm van casusregie. Dit wil zeggen dat één persoon kennis heeft van alle dossiers en deze kan inbrengen tijdens deze overleggen. De dag van de leerplicht In het kader van de dag van de leerplicht is op 19 april 2005 op ludieke wijze aandacht geschonken aan het thema: op tijd en niet te laat op school komen. - alle 85 scholen voor Primair Onderwijs zijn gevraagd om aandacht te besteden aan het verschijnsel leerplicht. - alle scholen hebben een ludieke knalrode poster ontvangen met Vet op tijd cool man! - op 5 geselecteerde scholen hebben de leerplichtambtenaren tezamen met 2 burgemeesters en 1 wethouder alle kinderen die aankwamen op school aangesproken en als beloning voor het feit dat ze op tijd kwamen een notitieblokje met hetzelfde logo en dezelfde tekst als op de poster uitgereikt. - met de te-laat-komers is uitgebreid gepraat.en is een flyer meegegeven met de regels. - het resultaat: 53 te-laat-komende kinderen en 56 te-laat-komende ouders aangehouden en aangesproken. - positieve reacties op de beloning en op 1 school weigerden ouders de flyers in ontvangst te nemen. 13

14 Hoofdstuk 4 De organisatie De unit leerplicht maakt onderdeel uit van de afdeling jeugdzaken van de dienst onderwijs, cultuur, welzijn en sport. Binnen deze afdeling zijn alle wettelijke, uitvoerende jeugdtaken gecentreerd zoals de regionale meld en - coördinatiefunctie voor voortijdig schoolverlaten en bureau HALT. De personele capaciteit voor het schooljaar bedroeg: 1 fte teamleider 3.69 fte leerplichtambtenaar (2 fulltime en 3 parttime) 1.7 fte administratieve ondersteuning (front office en leerlingenadministratie) (1 fulttime en 1 parttime) Vanaf het begin van het schooljaar heeft de leerplichtuitvoering gewerkt met een volledige bezetting. De administratie heeft vanwege het vertrek van een medewerker in december 2004 vanaf januari tot juni 2005 gewerkt met een uitzendkracht. Vanaf juni 2005 heeft ook de administratie weer vanuit een volledige bezetting gefunctioneerd. Het afgelopen schooljaar zijn van de 8582 meldingen/aanvragen/pv s 642 afgehandeld door de leerplichtambtenaren. Uitgaande van een capaciteit van 3.69 fte betekent dit gemiddeld zo n 175 meldingen/aanvragen/pv s per fte. Door de werkdruk is het afgelopen schooljaar een aantal zaken niet opgepakt: - het tussentijds monitoren van afgehandelde meldingen; - niet alle preventieve (minder zware) meldingen zijn opgepakt - de 16/17 jarigen die van school zijn gegaan danwel vrijstelling hebben gekregen zijn niet gevolgd in hun vervolgtraject. - niet in alle gevallen heeft het jaarlijkse bezoek van de leerplichtambtenaar aan de scholen plaatsgevonden. Het afgelopen schooljaar is door de leerplichtambtenaren proefgedraaid met een laptop. Doordat het registratiesysteem (LLA4All) niet via internet functioneert was het niet mogelijk om op alle plekken zoals bijvoorbeeld op school in te loggen. Dit heeft ertoe geleid om dit project tijdelijk stop te zetten. 14

15 Hoofdstuk 5 Aanbevelingen 1. Registratie Vanuit de controletaak van leerplicht op het absoluut schoolverzuim is sterk geïnvesteerd in het in beeld brengen van de leerlingen die wel/niet ingeschreven staan. Daarnaast kan worden geconstateerd dat dossiers van leerlingen digitaal worden opgebouwd vanuit de meldingen van scholen, ouders, hulpverlening enz. Een nadere aanscherping van het registratiesysteem is komend schooljaar noodzakelijk. Daarbij gaat het onder andere om de thuiszitters, recidivisten, niet in het GBA ingeschreven leerlingen enz. Daarnaast is er meer behoefte aan andersoortige informatie zoals: effecten van de interventies, koppelingen van dossiers met andere disciplines zoals sociale zekerheid en criminaliteit, meer vraag naar beleidsmatige informatie. Tegelijkertijd is er de behoefte aan meer ondersteuning ten behoeve van de werkprocessen van leerplichtambtenaren. Tezamen met de digitalisering van de aanlevering van de in -en uitschrijvingen van de scholen vraagt dit om een herijking van het huidige administratiesysteem. Daarvoor zal dit schooljaar een uitwerkingsnotitie worden opgesteld. 2. Afspraken op structuurniveau. Ondanks alle inspanningen van de scholen en leerplicht blijken sommige leerlingen zeer moeilijk te plaatsen of te herplaatsen. Het gaat hierbij vaak om 16/17 jarigen. a. Op bestuurlijk niveau zullen afspraken gemaakt moeten worden om meer samenhang te krijgen in de zorgarrangementen van het voortgezet onderwijs, de brede assistentenopleiding van het ROC en de werkmethodiek jongeren@work, waar de verbinding wordt gelegd met de arbeidsmarkt. b. Leerlingen die naar het speciaal onderwijs moeten hebben een indicatie nodig. Er blijkt nog steeds sprake te zijn van wachttijden of stagnatie in procedures omdat ouders niet op de hoogte waren van procedures of omdat rapportages onvolledig bleken. Op bestuurlijk niveau zullen hierover afspraken gemaakt moeten worden. c. Hoewel op uitvoerend niveau contact is met de schoolmaatschappelijk werkers zal er meer terugkoppeling moeten plaatsvinden vanuit het schoolmaatschappelijk werk. Er wordt een toename van het schoolverzuim in het basisonderwijs geconstateerd. Dit betekent dat er meer verbinding gezocht moet worden binnen de zorgteams in het basisonderwijs. Tegelijkertijd zal het schoolmaatschappelijk werk in het basisonderwijs ervoor moeten zorgen dat een verbinding wordt gelegd van de multi problem leerlingen die worden besproken in de zorgteams van scholen met het meldpunt multi problem gezinnen (als voortvloeisel uit de pilot gezinscoaching) en de steunpunten voor opvoedingsondersteuning. Het ligt in de verwachting dat het meldpunt multi problem gezinnen in december 2005 van start gaat. Tegelijkertijd vindt een verbreding van het project samen starten (0-2 jarigen) waarin de signaleringsgevoeligheid van de jeugdgezondheidszorg verder wordt versterkt naar andere leeftijdscategorieën plaats. Ook dit zal verder moeten bijdragen aan het vroegtijdig oppakken van signalen uit probleemgezinnen. d. Gezien de stijging van de zwaarte van problematieken in het basisonderwijs zal leerplicht intensiever gaan deelnemen in de zorgteams van het basisonderwijs. Daartoe zal een selectie worden gedaan. 3. Leerplicht als vangnet Daar waar structuren falen of geen oplossing kunnen bieden is leerplicht soms het allerlaatste vangnet. Voorbeelden daarvan kunnen onder andere zijn ernstige mishandeling of vermissing. Ten alle tijden zal leerplicht daarin actie ondernemen. 4. Beleidsmatig debat in samenhang met aanpalende beleidsterreinen RMC en voortijdig schoolverlaten Conform de gemeenschappelijke regeling worden de beleidsuitgangspunten voor leerplicht en rmc geformuleerd. Het is wenselijk om deze uitgangspunten in samenhang te formuleren met het beleid voor voortijdig schoolverlaten en RMC. De effectrapportage RMC wordt 1 december 2005 opgeleverd. Daarom wordt voorgesteld om jaarverslag en beleid van leerplicht, RMC en voortijdig schoolverlaten in elkaar te schuiven en conform de systematiek van de volwasseneneducatie uit te werken. Het tijdstip van aanlevering van de jaarverslagen wordt daardoor wel opgeschoven naar februari in plaats van oktober. 15

16 Leerplichtkaarten schooljaar per gemeente 16