EUROPEES PARLEMENT ONTWERPVERSLAG. Economische en Monetaire Commissie VOORLOPIGE VERSIE 2000/2278(INI) 8 mei 2001

Transcriptie

1 EUROPEES PARLEMENT Economische en Monetaire Commissie VOORLOPIGE VERSIE 2000/2278(INI) 8 mei 2001 ONTWERPVERSLAG over de aanbeveling van de Commissie voor mogelijkheden en middelen om het bedrijfsleven bij te staan in de omschakeling op de euro (2000/2278(INI)) Economische en Monetaire Commissie Rapporteur: Jules Maaten PR\ doc PE

2 PE /15 PR\ doc

3 INHOUD Blz. PROCEDUREVERLOOP... 4 ONTWERPRESOLUTIE... 5 TOELICHTING... 9 PR\ doc 3/15 PE

4 PROCEDUREVERLOOP Op 18 januari 2001 deelde de Voorzitter van het Parlement mede dat de Economische en Monetaire Commissie toestemming was verleend tot opstelling van een initiatiefverslag, overeenkomstig artikel 163 van het Reglement, over de aanbeveling van de Commissie voor mogelijkheden en middelen om het bedrijfsleven bij te staan in de omschakeling op de euro. De Economische en Monetaire Commissie benoemde op haar vergadering van 21 maart 2001 Jules Maaten tot rapporteur. Zij behandelde het ontwerpverslag op haar vergadering(en) van... Op laatstgenoemde vergadering hechtte zij met... stemmen voor en... tegen bij... onthouding(en)/met algemene stemmen haar goedkeuring aan de ontwerpresolutie. Bij de stemming waren aanwezig:... (voorzitter/waarnemend voorzitter),... (ondervoorzitter),... (rapporteur),... (verving...),... (verving... overeenkomstig artikel 153, lid 2 van het Reglement),... en... Het verslag werd ingediend op... De termijn voor de indiening van amendementen wordt bekendgemaakt in de ontwerpagenda voor de vergaderperiode waarin het verslag wordt behandeld. PE /15 PR\ doc

5 ONTWERPRESOLUTIE Resolutie van het Europees Parlement over de aanbeveling van de Commissie voor mogelijkheden en middelen om het bedrijfsleven bij te staan in de omschakeling op de euro (2000/2278(INI)) Het Europees Parlement, - gezien de mededeling van de Commissie (COM(2000) 57) 1, - onder verwijzing naar zijn resolutie van 16 december 1998 over een informatiestrategie voor de euro 2, - onder verwijzing naar zijn resolutie van 2 december 1999 over de duur van de overgangsperiode voor de invoering van de euro 3, - gezien aanbeveling 98/287/EG van de Commissie voor dubbele aanduiding van prijzen en andere geldbedragen 4, - onder verwijzing naar zijn resolutie van 13 januari 1998 over de euro en de verbruiker 5, - onder verwijzing naar zijn resolutie van 10 maart 1998 over de praktische aspecten van de invoering van de euro en het werkdocument van de Commissie over de voorbereiding op de omschakeling van de overheidsdiensten op de euro 6, - gezien de akkoorden over informatie over de invoering van de euro die aangegaan zijn door 13 lidstaten, de Commissie en het Europees Parlement, - gezien de informatiecampagne Euro 2002 van het Europees Systeem van centrale banken, - onder verwijzing naar zijn resolutie van 6 juli over de mededeling van de Commissie over de communicatiestrategie in de laatste afwerkingsfase van de Europese Muntunie (EMU) 7, - gelet op artikel 163 van zijn Reglement, - gezien het verslag van de Economische en Monetaire Commissie (A5-0000/2001), A. overwegende dat de Europese eenheidsmunt de doorslaggevende factor is die het Europees integratieproces, dat van bijzondere historische betekenis is, een identiteit verleent, B. overwegende dat de gunstige uitwerkingen van de euro op de Europese interne markt, de 1 Nog niet in het Publicatieblad verschenen. 2 PB C 98 van , blz Nog niet in het Publicatieblad verschenen. 4 PB L 130 van , blz PB C 34 van , blz PB C 104 van , blz PB C 121 van , blz PR\ doc 5/15 PE

6 algemene economische stabiliteit, de werkgelegenheid en de economische groei, die nu al merkbaar zijn, na een vlotte overgang naar eurobiljetten en -muntstukken nog moeten toenemen, C. overwegende dat de overgang naar de euro een reusachtige logistieke uitdaging betekent voor de nationale regeringen, het eurosysteem, het bankwezen en 300 miljoen Europese burgers, D. overwegende dat er onder de beleidsvormers een algemene sfeer van "goedaardige onachtzaamheid" tegenover de invoering van eurobiljetten en -muntstukken heerst, omdat ze de gebeurtenis afdoen als niet meer dan een technische uitbreiding van de overgang van 1999, E. overwegende dat vroegere informatiecampagnes om het gebruik van de euro door verbruikers en bedrijven te bevorderen, grotendeels zonder resultaat gebleven zijn, F. overwegende dat het zijn plicht is om te zorgen dat elke verbruiker in de allereerste dagen van 2002 zonder al te veel ongemak kan omschakelen op de euro en dat de detailhandel, vooral de kleine winkeliers, er goed op voorbereid zijn, G. overwegende dat wat naar zijn mening een centraal element voor een vlot verloop van de overgang is, de vroegtijdige bevoorrading van het grote publiek met kleine coupures, door de Europese Centrale Bank (ECB) consequent afgewezen wordt, H. overwegende dat de verantwoording van het ECB-standpunt ter zake zwak is, I. overwegende dat er op dit ogenblik andere dringende overwegingen van praktische aard ter sprake gebracht en behandeld moeten worden, 1. dringt er bij de ECB krachtig op aan dat ze haar standpunt tegen vroegtijdige bevoorrading van het grote publiek met kleine eurocoupures herziet; 2. eist dat de verbruiker op zijn minst in de allerlaatste dagen van dit jaar aan het loket en zo mogelijk ook aan geldautomaten kan beschikken over bankbiljetten in kleine coupures; 3. betuigt zijn steun aan de strategie van de Commissie om actief de aandacht te vestigen op degelijke werkwijzen, en dringt er bij de nationale regeringen op aan om hun nationale overgangsprogramma's daarop af te stemmen; 4. doet de aanbeveling dat de verbruikers meer dan één beginreeks euromunten kunnen kopen als ze dat wensen, om de eerste verspreiding van euromunten in de economie vooruit te helpen; 5. doet de aanbeveling dat spaarvarken-operaties zoals ze al in meerdere landen aangekondigd zijn, uitgebreid worden tot elk land van de eurozone om bij wijze van voorzorg het aantal muntstukken dat in omloop is te verminderen; 6. verheugt zich over het Nederlands initiatief (hoe ontoereikend ook) om de banken in de gelegenheid te stellen om op 1 januari open te zijn, en stelt voor dat de maatregel tot heel de eurozone uitgebreid wordt om de banken bijkomende gelegenheid te geven om de PE /15 PR\ doc

7 kleinhandel en de verbruikers van een redelijke hoeveelheid geld te voorzien; 7. doet de aanbeveling om de eerste twee weken van januari 2002 alleen kleine coupures op te slaan in geldautomaten en via de bankloketten in omloop te brengen; 8. doet de aanbeveling om op plaatsen waar de geldautomaten eurogeld kunnen geven, het klein aantal automaten dat nog geld in de nationale munteenheid geeft na "dag E" uit te schakelen om te verhinderen dat de nationale munten opnieuw in de circulatie van contant geld terechtkomen; 9. doet de aanbeveling om de uitverkoop ofwel vooruit te schuiven naar eind december ofwel uit te stellen tot half januari om te voorkomen dat de overgang samenvalt met de dagen van grote omzet; 10. verheugt zich over de gezamenlijke verklaring van 2 april 2001 van verbruikers- en kleinhandelsverenigingen dat ze de prijzen in toom willen houden, en dringt er bij de Commissie en zowel verbruikers- als kleinhandelsverenigingen op aan dat ze nauwlettend toezien op de uitvoering van hun overeenkomst om de zorgen van het publiek voor inflatie weg te nemen; 11. dringt er bij de lidstaten op aan om hun administratief vastgestelde bedragen (tarieven, boetes, sociale uitkeringen, enz.) af te ronden in het voordeel van de gebruiker om het goede voorbeeld te geven; 12. doet de aanbeveling om het grote publiek actiever te informeren over de praktische aspecten van de invoering van de euro, en meer in het bijzonder hoe de burgers zelf de overgang vlot kunnen laten verlopen; 13. onderlijnt dat er een krachtiger informatiecampagne aan het adres van de kleine en middelgrote ondernemingen en de plaatselijke overheden nodig is, die ze waarschuwt voor de kosten van verder uitstel van de omschakeling op de euro; 14. onderlijnt het centraal belang van een degelijke informatiecampagne voor de bezitters van spaargeld om erop aan te dringen dat ze tot half januari wachten om hun opgespaard geld om te wisselen; 15. herinnert aan het belang van een vastberaden informatiecampagne voor vreemde landen waar de euro veel gebruikt wordt, om met nadruk te wijzen op de continuïteit in de voordelen voor de gebruikers tussen de nationale munteenheden en de euro; 16. doet de aanbeveling dat de kleinhandel, die het grootste deel van de kosten te dragen krijgt, met ingang van 1 januari 2002 tijdens een overgangsperiode van een maand kan rekenen op lagere tarieven van de kredietkaartmaatschappijen voor het aanvaarden van elektronische betalingen, en ook vanwege de banken op uitgestelde debitering mag rekenen; 17. herinnert aan zijn toezegging, samen met de Commissie en de Europese Centrale Bank om een einde te maken aan de vergoedingen die het bankwezen aanrekent voor grensoverschrijdend betalingsverkeer in de kleinhandel; PR\ doc 7/15 PE

8 18. verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie, alsmede aan de Europese Centrale Bank en de nationale parlementen van de lidstaten. PE /15 PR\ doc

9 TOELICHTING De euro is zonder twijfel ook nu al een groot succes. Het bankwezen heeft de omschakeling van 1999 succesvol doorgevoerd. Bij die toch wel ingrijpende verandering is er niet ook maar één enkele hapering vast te stellen geweest. Integendeel, het nieuw opgerichte Target-systeem, dat ingesteld is door het Europees Stelsel van Centrale Banken voor omvangrijke betalingen tussen de banken onderling, behandelt 4 miljoen afzonderlijke betalingen per maand. De financiële markten hebben het ook zeer vlug aangenomen: de euro is in korte tijd een van de twee belangrijkste betalingsmiddelen ter wereld geworden, zoals bijvoorbeeld blijkt uit de massale uitgifte van obligaties in euro overal ter wereld. De euro biedt al belangrijke voordelen. Het eurogebied heeft de laatste paar jaar volkomen stabiele wisselkoersen tussen de deelnemende landen te zien gegeven. Dat klinkt misschien vanzelfsprekend, maar we moeten er dan aan denken hoe schadelijk de opeenvolgende monetaire herschikkingen in de jaren tachtig en begin jaren negentig voor de Europese groei geweest zijn. De crisis die sinds de kop opgestoken heeft op de markt, hoe ernstig ze ook geweest is, heeft een nieuw tijdperk ingeluid, waar schokgolven van buitenaf zeer sterk gedempt worden door niets anders dan het gewicht van de eurozone. De eurozone zelf is een stabiel bolwerk, wat op zijn beurt voordelig is voor de andere economieën van de wereld. Het levert ook resultaten op: de interne handel binnen het eurogebied heeft zich de laatste paar jaar met een levendig tempo uitgebreid en de interesttarieven op lange termijn, waar de meeste ondernemingen in het eurogebied van afhankelijk zijn voor hun financiering, blijven laag. Maar de toekomstige voordelen zijn nog veel groter. De invoering van de euro zal de concurrentie tussen de ondernemingen bevorderen en fusies en overnamen uit overwegingen van efficiëntie aanmoedigen, allemaal in het voordeel van de verbruiker. De verbruiker zal gemakkelijk in staat zijn om de prijzen in de verschillende landen te vergelijken. Het gevolg is dat er druk ontstaat voor een beter gecoördineerd regelgevend raamwerk, belastingstelsel en economische structuren in heel Europa, wat op zijn beurt de potentiële groeivoet in de hoogte drijft en bevorderlijk is voor de werkgelegenheid. Kortom, de euro is en blijft een katalysator voor grotere dynamiek en structurele hervormingen in Europa. Reusachtige logistieke middelen Om de oogst binnen te halen die de euro ons opgeleverd heeft, moeten we nu ook de laatste en afsluitende stap in de opwindende ontwikkeling zetten: de invoering van bankbiljetten en muntstukken. De omschakeling op de euro aan de vooravond van het jaar 2002 betekent een keerpunt in de monetaire geschiedenis van Europa. In het verleden hebben er muntomwisselingen plaatsgevonden in de lidstaten, maar nooit op zo'n reusachtige schaal, als we kijken naar het aantal mensen dat erbij betrokken is en het gebied dat bestreken wordt. Het gewicht alleen van de euromunten bedraagt ton, dat is 24 maal het gewicht van de Eiffeltoren. Alle bankbiljetten naast elkaar gelegd zouden een afstand van 1,9 miljoen kilometer vertegenwoordigen, 5 maal de afstand van de aarde naar de maan. PR\ doc 9/15 PE

10 Geen zelfvoldaanheid Er wordt dikwijls beweerd dat de opbouw van Europa ver weg van de gewone man gebeurt. Hier staan we nu voor een beslissende en concrete gebeurtenis, die ingrijpt op het leven van iedereen in Europa. Hoe de omschakeling ook mag uitvallen, de mensen zullen een diepe en blijvende herinnering aan de goede en kwade dingen bewaren die zich in die beslissende dagen zullen voordoen. Als de operatie succesvol verloopt, dan zouden alle Europeanen er trots op moeten zijn. Als er zich problemen voordoen, dan kunnen die het Europees project in zijn geheel aan kritiek blootstellen. De inzet is hoog en er is geen tijd voor zelfvoldaanheid. Zelfvoldaanheid ontstaat bijvoorbeeld als er een valse parallel getrokken wordt met de omschakeling op de euro van De omschakeling van toen was van belang voor boekhoudkundige experts en computerspecialisten. Nu zijn er 300 miljoen mensen bij betrokken, en de omschakeling zal een invloed hebben op de manier waarop ze met geld omgaan, toch wel een belangrijk aspect van hun persoonlijk leven. Het Europees Parlement wil ervoor zorgen dat alle aspecten van de omschakeling diepgaand overwogen worden en dat elke maatregel genomen wordt die nodig is om elke burger van de eurozone een vlotte omschakeling op de euro te waarborgen. Teleurstellende start van de eurocampagne Ook al staan we nog maar aan het begin van de grote publiciteitscampagne die de Europese Centrale Bank en de regeringen van de lidstaten zullen voeren, toch moet het Europees Parlement erop wijzen hoe teleurstellend weinig vorderingen er tot nog toe gemaakt zijn in de richting van praktische gebruikmaking van de euro, en hoe ontzagwekkend de hindernissen voor de omwisseling van het gereed geld zijn die in de eerste dagen van volgend jaar overwonnen zullen moeten worden. Het is van groot belang dat het publiek en de kleinhandel degelijk geïnformeerd worden over wat ze de eerste dagen van 2002 moeten doen. Om de ontzaglijke uitdaging aan te kunnen, hebben we de medewerking van iedereen nodig. De grote ondernemingen pakken de omschakeling op de euro aan met hun beproefde bestuurlijke bekwaamheden, en over dat deel van het front moeten we ons weinig zorgen maken. Maar de kleinhandel en de burgers geven meer reden tot bezorgdheid. Uit het kwartaalbericht van de Commissie blijkt weinig of geen vooruitgang in het gebruik van de euro: 5,8% van de binnenlandse betalingen van de bedrijven zijn in het vierde kwartaal van vorig jaar in euro uitgevoerd, tegen 3% in de drie voorafgaande maanden. Dat zijn bijzonder lage cijfers, en ze zijn des te verwonderlijker als we eraan denken dat de euro al sinds januari 1999 bestaat. De computersoftwarebedrijven vrezen nu al dat de meeste KMO's tot de tweede helft van dit jaar zullen wachten voordat ze in actie schieten. Als het zover is, zullen de softwarebedrijven niet over voldoende middelen beschikken om te hulp te komen. De openbare diensten bevinden zich bij de omschakeling op de euro ook in de eerste frontlijn. Ze moeten degelijke maatregelen treffen om hun uitgebreide en soms oude computersystemen voor de omschakeling aan te passen. Het accent moet op de regionale en plaatselijke PE /15 PR\ doc

11 afdelingen van de overheidsdiensten liggen, omdat zij dikwijls de eigenlijke betalingen van sociale uitkeringen aan kwetsbare groepen uitvoeren. Minder dan 1 op 6 verbruikers kent de omrekeningskoers Ook op het verbruikersfront is er nog veel ruimte voor verbetering. De Commissie houdt regelmatig een opiniepeiling over de houding van de verbruikers tegenover de euro. Maar 22% verklaart dat ze geprobeerd hebben om bepaalde prijzen in euro te onthouden, hetgeen een heel kleine vooruitgang tegenover maart 2000 betekent. Minder dan 15% is in staat om de juiste wisselkoers tussen de euro en hun nationale munt te geven (een jaar eerder 12%). Er is zelfs een kleine toename van het aantal mensen dat bang is dat ze met de prijzen bedrogen worden. Het weinig bemoedigend beeld roept vragen op over de doeltreffendheid van de informatiecampagnes die tot nog toe gevoerd zijn. Nogmaals, nu zijn er concrete en krachtdadige voorstellen vandoen. Het Europees Parlement moet het vertrouwen van alle betrokken partijen in de omschakeling op de euro ondersteunen door met voorstellen te komen. Heterogene geldvoorraad Er moeten vooral goede oplossingen uitgedacht worden voor de geldvoorraad, die heterogener is dan men denkt. Er zijn eigenlijk drie delen in te onderscheiden: allereerst de voorraad die in omloop is, het geld dat gebruikt wordt in het dagelijks betalingsverkeer. De bankbiljetten volgen gewoonlijk een kringloop: geldautomaat verbruiker kleinhandelaar (centrale) bank geldautomaat. De biljetten gaan vlug van de ene in de andere hand over, en deze categorie kan betrekkelijk gemakkelijk vervangen worden door de geldautomaten van eurobiljetten te voorzien. De tweede categorie bestaat uit opgespaard geld, meestal in grote coupures (het equivalent van 100 euro of meer). Bevinden ze zich in matrassen, sokken, of zijn ze onder de grond begraven? Niemand weet waar zich dat geld bevindt, en het gedrag van de bezitters na 1 januari 2002 is onmogelijk te voorspellen. In Duitsland alleen zouden 100 van de 260 miljard mark die in omloop zijn in deze categorie vallen. De derde categorie zijn de bankbiljetten die in het buitenland in omloop zijn, en ook daarvan zijn de omvang en omwisselingsvoorwaarden niet duidelijk. Voor elk van die categorieën is er een andere benadering nodig, maar het feit dat een groot gedeelte van de geldvoorraad opgespaard wordt, vormt op zich een bron van onzekerheid in de omschakeling op de euro. Dat maakt dat we voor een betere omschakeling 11 stappen ten zeerste aanbevelen. De maatregelen zijn zowel concreet als noodzakelijk om elk gevoel van onbehagen aan de vooravond van de omschakeling te voorkomen. PR\ doc 11/15 PE

12 Vroegtijdige bevoorrading van het publiek 1. Op de allereerste plaats: vroegtijdige bevoorrading van het grote publiek met eurobiljetten en -munten vormt de hoeksteen in het standpunt van het Europees Parlement. Het Europees Parlement heeft geen begrip meer voor de koppigheid waarmee de Europese Centrale Bank zo'n maatregel blijft afwijzen. Terwijl zelfs de kleinste Duitse en Oostenrijkse winkelier vanaf 1 september zo veel bankbiljetten en munten krijgt als hij maar wil, bepaalt de Europese Centrale Bank dat het verboden is om biljetten onder het publiek te brengen, zelfs de laatste dagen van dit jaar. Ook al begrijpen we een aantal van de redenen voor het verbod, de meeste lijken ons twijfelachtig en het komt ons voor dat de voordelen van een bevoorrading ruimschoots opwegen tegen de eventuele nadelen. Laat ons de voordelen overlopen: a) Bescherming tegen namaak: de mensen zouden aan de nieuwe bankbiljetten gewend zijn, en daarmee minder gevaar lopen om bedrogen te worden. Terwijl de ECB denkt dat vroegtijdige bevoorrading namaak vergemakkelijkt, denken wij dat het juist helemaal omgekeerd is. De 2 e januari, voordat de mensen geld uit een automaat halen, kan het al heel goed gebeuren dat ze bankbiljetten van handelaars en andere verbruikers krijgen. Zullen ze dan in staat zijn om gemakkelijk het kaf van het koren te scheiden? Ook al zouden ze zeer degelijk ingelicht zijn door de euro-informatiecampagne - en daar twijfelen we niet aan - dan is er nog altijd niets dat het fysiek contact met de nieuwe biljetten in de dagen vóór hun daadwerkelijk gebruik kan vervangen. b) De mensen moeten de allereerste dagen van januari geen stormloop op geldautomaten en bankloketten ondernemen; eerdere bevoorrading kan verhinderen dat er de eerste dagen lange rijen staan te wachten voor automaten en banken, en daarmee de taak van geldtransporten en het bankwezen in het algemeen verlichten, die anders te zwaar wordt. c) Kleinhandelaars moeten een kleinere voorraad eurobiljetten en -munten in hun winkel bewaren. Dat zijn twee vliegen in één klap: om te beginnen worden overvallen minder aantrekkelijk, en ten tweede verdwijnt het gevaar van geldtekort in de eerste dagen. Het argument is eenvoudig te verantwoorden: kleinhandelaars rekenen over het algemeen erg op het geld dat ze van klanten ontvangen om aan de volgende klant in de reeks te kunnen teruggeven. De eerste dagen van januari, wanneer ze nog veel geld in de nationale munteenheid zullen ontvangen dat ze niet opnieuw in omloop kunnen brengen, zullen ze voortdurend hun kasvoorraad moeten aanspreken om wisselgeld te geven. Ze zullen dus een veelvoud van hun "gewone" voorraad aan contant geld bij de hand moeten hebben. Het juiste getal verschilt van land tot land en de schattingen zijn niet helemaal duidelijk, maar wel zullen ze veel meer kleingeld nodig hebben om terug te geven. Als de klanten al euro's in hun zak hebben zitten, dan is de bijkomende geldvoorraad die de kleinhandel nodig heeft, wezenlijk kleiner. d) Naarmate de verbruikers zich zekerder voelen over de daadwerkelijke realiteit van de euro, zullen ze waarschijnlijk een groter gedeelte van hun geld in nationale munteenheid in december gebruiken. In januari zullen de kleinhandelaars dan heel vlug nog maar één enkele munteenheid gebruiken en het beheer van de kasvoorraad wordt er daarmee heel wat gemakkelijker op. De bedragen in nationale munteenheden die in januari omgewisseld moeten worden, zullen op dezelfde manier verminderen. PE /15 PR\ doc

13 De ECB beweert dat men de verbruikers niet kan verhinderen om al gebruik te maken van de bankbiljetten die ze vóór de 1 e januari al in bezit hebben. Maar dan is het moeilijk te begrijpen waarom munten wel op voorhand ter beschikking gesteld worden. De redenen die het ECB-bulletin van april 2001 opgeeft om een onderscheid te maken tussen munten (die wel op voorhand verstrekt mogen worden) en biljetten (waarvan het niet mag) klinken eigenlijk niet zeer overtuigend. Biljetten in kleine coupures (5 en 10 eenheden) vervullen in de grond dezelfde functie als munten: ze worden in omloop gebracht door de kleinhandel en ze maken aankopen gemakkelijker omdat de klant er min of meer de juiste prijs mee kan betalen. Als de munten dus vooraf onder het publiek gebracht mogen worden, dan moet dat bijgevolg ook voor kleine coupures zo zijn. Naast vroegtijdige bevoorrading zijn er andere maatregelen die de omschakeling gemakkelijk kunnen maken. Ze kunnen gegroepeerd worden in vier reeksen: Concrete stappen voor de laatste week van december - "spaarvarken"-operaties om spaargeld in munten op bankrekeningen te laten storten, zoals in verschillende landen al gebeurt, zouden veralgemeend moeten worden tot alle landen van de eurozone om de muntomloop al op voorhand te zuiveren. Het is vooral van belang om opslagproblemen in winkels en banken te voorkomen alleen al door het gewicht van de munten die uit de omloop verdwijnen; - alles moet in het werk gesteld worden om te zorgen dat iedere volwassene - en dus niet: elk gezin - tegen eind december in het bezit van zijn euro-startreeks is. Het kan dus raadzaam zijn om sommige mensen meerdere reeksen te laten kopen als ze hun familieleden van euromunten willen voorzien. Concrete stappen voor de eerste twee weken van 2002 Geldautomaten zijn de voornaamste bevoorradingsbron voor het geld dat in omloop is. Het is dan ook geruststellend nieuws dat een zeer groot aantal automaten in de eerste dagen van januari omgeschakeld zullen worden. Het Parlement onderschrijft het voorstel van de Europese Commissie dat ook de steun van de Europese Centrale Bank heeft, om de automaten de eerste twee weken van januari voornamelijk van coupures van 5 en 10 euro te voorzien om de omvang van het wisselgeld te beperken dat de kleinhandel moet teruggeven. Op plaatsen waar de automaten euro's kunnen geven, zou de regel moeten zijn dat automaten uitgeschakeld worden in plaats van de nog geld in de nationale munteenheid te laten afgeven na "dag E", om te verhinderen dat er een bron blijft vloeien die nog nationale munten in de contantegeldcirculatie brengt, wat de kritieke fase van de overgangsperiode, wanneer de kleinhandelaars nog grote hoeveelheden van beide munteenheden krijgen, alleen maar kan verlengen. Aangezien het aantal overgeschakelde automaten al vanaf "dag E" vrij groot zou zijn, kan er normalerwijze geen probleem ontstaan. PR\ doc 13/15 PE

14 Land Aantal geldautomaten omgeschakeld op eerste dag Aantal geldautomaten omgeschakeld na eerste week België 100% 100% Duitsland 100% 100% Griekenland bijna 90% ± 100% Spanje bijna 90% bijna 100% Frankrijk ± 62% 85% Ierland ± 80% 100% Italië ± 90% meer dan 90% Luxemburg 100% 100% Nederland bijna 100% 100% Oostenrijk 100% 100% Portugal 8% ± 85% Finland ± 38% ± 80% Bron: Europese Commissie, maandelijks overzicht van de voorbereiding voor de omschakeling op de euro (overzicht van mei) Voor het omwisselen van de nationale munteenheid aan de loketten van de banken zou dezelfde werkwijze van toepassing moeten zijn. De gewone regel moet zijn dat er de twee eerste weken enkel kleine coupures gegeven worden zodat het wisselgeld niet boven een bepaalde grens komt te liggen. De verantwoording is dezelfde: geldtekort in de kassa voorkomen door de verbruiker te laten betalen met een bedrag dat de juiste prijs zo dicht mogelijk benadert en daarmee de omvang van het wisselgeld beperken. - Het Nederlands initiatief om de banken te laten openen op 1 januari - spijtig genoeg tot maar een paar uur, en ze zouden alleen voor kleinhandelaars toegankelijk zijn - is desondanks toe te juichen, en we stellen voor om de maatregel uit te breiden tot heel de eurozone, ook al zou het voor een nog beperkter aantal uren zijn, om de banken een bijkomende mogelijkheid te geven om de kleinhandel met een redelijke hoeveelheid kleingeld te bevoorraden. (Deze mogelijkheid wordt een dringende maatregel als de ECB halsstarrig blijft weigeren om enige vorm van voorafgaande bevoorrading toe te laten); - De uitverkoop zou ofwel vooruitgeschoven ofwel uitgesteld moeten worden tot half januari om te voorkomen dat de omschakeling samenvalt met de dagen van grote omzet. Beter tegemoetkomen aan de problemen van de kleinhandel De kleinhandel vervult een centrale functie in de omschakeling op de euro. De kleinhandelaars zullen ettelijke weken lang met twee munteenheden moeten zien te werken, en voor kleine winkeliers is dat wel degelijk een zware belasting. Omdat ze de nationale munteenheden geleidelijk aan helpen intrekken, voeren zij een groot deel van de omschakeling uit. En omdat ze meer in het bijzonder, om redenen die al uiteengezet zijn, over meer kasvoorraad zullen moeten beschikken, zou het redelijk zijn dat ze kunnen rekenen op speciale regelingen om de last te helpen verlichten. - Om te beginnen zouden ze lagere tarieven van de kredietkaartmaatschappijen kunnen krijgen voor de elektronische betalingen die ze tijdens een overgangsperiode van twee weken aannemen. Gemakkelijker toegang tot niet-contante betaalmiddelen zou vanaf 1 januari een PE /15 PR\ doc

15 feit kunnen zijn als de elektronische systemen verbeterd worden om het hoofd te kunnen bieden aan zwaardere belasting. - Ten tweede zijn de Commissie en de bankverenigingen overeengekomen dat de kleinhandel niet gedebiteerd wordt vóór 1 januari 2002, wat wel het minste is dat er had kunnen gebeuren. Aangezien de kleinhandel in januari meer kasgeld nodig heeft, zou het redelijk zijn om te zorgen dat debitering door de banken uitgesteld wordt, te meer omdat de banken zelf kunnen rekenen op uitgestelde debitering door het Europees systeem van centrale banken: voor tweederde van de euro-kasvoorraad die ze nodig hebben, wordt hun rekening bij de centrale bank pas eind januari gedebiteerd. Een principiële vorm van parallellisme is dus zeker niet te veel gevraagd. Informatiestrategie De informatiecampagne moet nu heel vlug een actieve fase ingaan. Er moeten niet te vlug conclusies getrokken worden, maar het is redelijk om de resultaten tot op vandaag teleurstellend te vinden. De informatiecampagne zou eigenlijk zorgvuldig ontworpen moeten worden zodat ze zowel een eenvoudige mededeling als bruikbare detailonderrichtingen bevat. Toegegeven: dat is allesbehalve gemakkelijk. Toch zijn er vanuit ons standpunt drie belangrijke elementen: - Bij voorrang moet er een krachtiger informatiecampagne op bedrijven en plaatselijke overheden gericht worden, die ze waarschuwt voor de kosten van verder uitstel van hun overschakeling op de euro; er moet duidelijk op gewezen worden dat de banken overschrijvingen in de nationale munteenheid na 1 januari 2002 zullen weigeren, en dat de belastingdiensten aangiften in euro zullen eisen. Aangezien rustige campagnes nauwelijks invloed gehad hebben op de kleine en middelgrote ondernemingen, is er nu een krachtdadiger werkwijze vandoen; - het probleem van het opgespaard geld moet ernstig bekeken worden; er moet dan ook langs geëigende kanalen een aanbeveling aan de bezitters van grote bedragen in nationale munteenheid gericht worden om ze dringend af te raden om de eerste dagen van volgend jaar storm te lopen op de banken; - het is van belang om een vastberaden informatiecampagne voor vreemde landen op te zetten waar de euro in ruime kring gebruikt wordt om te wijzen op de continuïteit in de voordelen en dienstverlening aan de gebruikers tussen de nationale munteenheden en de euro. PR\ doc 15/15 PE