COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN

Transcriptie

1 COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, COM(2001)190 definitief MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD, HET EUROPEES PARLEMENT, HET ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ, HET COMITÉ VAN DE REGIO'S EN DE EUROPESE CENTRALE BANK Verslag over de voorbereidingen voor de invoering van de eurobankbiljetten en -muntstukken

2 MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD, HET EUROPEES PARLEMENT, HET ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ, HET COMITÉ VAN DE REGIO'S EN DE EUROPESE CENTRALE BANK Verslag over de voorbereidingen voor de invoering van de eurobankbiljetten en -muntstukken Met het bijgevoegde Verslag over de voorbereidingen voor de definitieve invoering van de eurobankbiljetten en -muntstukken wordt een drievoudig doel nagestreefd: - een uitvoerige stand van zaken opmaken van de voorbereidingen op enkele maanden vóór de overgang naar de euro: de lengte van het document wordt verklaard door de complexiteit van de operatie en de reikwijdte van de gevolgen ervan die van direct belang zijn voor alle verbruikers, overheidsinstanties en economische actoren in Europa; - de Eurogroep een volledig document voorleggen waarin de voortgang van de werkzaamheden is samengevat; - de door de Commissie gegeven impulsen voortzetten, door goede praktijken, waarvan de toepassing bijzonder nuttig zou zijn voor het welslagen van de chartale omschakeling, aan te wijzen en te verspreiden. In het verslag wordt ernaar gestreefd een zo objectief mogelijk beeld te geven van de stand van de voorbereidingen. Het document is opgesteld na raadpleging van de nationale verantwoordelijken die belast zijn met de coördinatie van de overgang naar de euro Welke vaststellingen zijn er gemaakt? Voor de ondernemingen In het algemeen is de voorbereiding van de grote ondernemingen voldoende gevorderd. Maar het midden- en kleinbedrijf en inzonderheid de zeer kleine ondernemingen neigen ernaar de omvang van de werkzaamheden en de risico s van een laattijdige voorbereiding te onderschatten. Volgens de Eurobarometer FLASH-enquête van januari 2001 verklaart slechts 26% van de kleine en middelgrote ondernemingen klaar te zijn voor de euro. Bijna de helft van de ondernemingen heeft nog steeds geen actieplan voor de overgang naar de euro. De enquête toont evenwel aan dat de voorbereidingsgraad lijkt te stijgen met de omvang van de ondernemingen. De toestand is bijvoorbeeld de laatste maanden verbeterd voor de middelgrote ondernemingen. Tot dusver beseft één bedrijf of drie nog niet dat 1 januari 2002 de uiterste datum is om geheel en al in euro s te functioneren. è Er moet een voorlichtingsinspanning worden geleverd die voornamelijk gericht moet zijn op kleine en middelgrote ondernemingen Voor de verbruikers Uit de in januari 2001 verrichte eurobarometerenquête naar de houding van de burgers ten aanzien van de euro is gebleken dat zij vaak een vrij verward beeld van de nieuwe munt hebben. Deze vaststelling is van toepassing op de gewenning aan de nieuwe waardenschaal (de meeste verbruikers besteden weinig aandacht aan de dubbele prijsaanduidingen en 80% onder hen hebben geen enkele prijs in euro onthouden) alsook op het begrip zelf van de ene 2

3 munt (een derde van de burgers denken dat de omrekeningskoers van de euro ten opzichte van de nationale munteenheden niet definitief is vastgelegd). Bijna een vierde van de burgers denken dat de in hun land uitgegeven munten en bankbiljetten uitsluitend in hun land wettig betaalmiddel zullen zijn. Deze burgers hebben derhalve niet echt begrepen dat er nog slechts één munt zal zijn. Een vijfde van de burgers weten evenmin dat de invoering van de euro gepaard gaat met de intrekking van de oude nationale munten. Er is evenwel wezenlijke vooruitgang geboekt inzake de bekendheid met het tijdschema: 60% van de burgers kennen de juiste datum van invoering van de munten en biljetten (tegenover 40% in november 2000) hoewel de bijzonderheden nog niet goed begrepen zijn (bijvoorbeeld: de duur van de periode waarin zowel de euro als de oude nationale munteenheden in omloop zullen zijn, wordt gemiddeld op zes maanden geraamd). è De talrijke informatiecampagnes hebben tot dusver een beperkt effect gesorteerd. Het blijft moeilijk om bij de verbruiker interesse voor de euro te wekken. Er komt waarschijnlijk een evolutie op gang aan het begin van de tweede helft van het jaar met de vervroegde omschakeling van de grote nutsbedrijven, de bankrekeningen en de girale betaalmiddelen die zou bijdragen aan een geleidelijke onderdompeling van de burger in een euro-omgeving. Niettemin moeten er inspanningen worden geleverd om de verbruiker in de praktijk voor te lichten en op te leiden. Voor de overheden Alle deelnemende lidstaten hebben een omschakelingsplan voor de overheden gepubliceerd alsook een plan waarin de chartale omschakeling uitvoerig wordt beschreven. De meeste lidstaten hebben het facultatieve gebruik van de euro toegestaan vanaf januari 1999 (januari 2001 voor Griekenland) voor bijna alle financiële stromen en voor de presentatie van financiële informatie aan de overheid. De meeste landen hebben ervoor gekozen om hun rekeningen pas aan het einde van de overgangsperiode om te schakelen naar de euro. De overheid moet een groot aantal besluiten vaststellen onder meer in verband met de aanpassing van de middelen die door de burgers worden gebruikt in hun dagelijkse betrekkingen met de overheidsdiensten en de aanpassing van de omgerekende bedragen die over het algemeen afgerond zijn in de nationale munteenheid. In de meeste gevallen behoeven die besluiten aanvullende reglementeringen die thans worden vastgesteld. De overheidsdiensten van de lidstaten doen steeds meer een beroep op de euro in het kader van hun activiteiten en hun betrekkingen met de ondernemingen en de burgers. è De nationale overheden zijn over het algemeen klaar en bieden de burgers en de gebruikers de mogelijkheid de euro te gebruiken in een behoorlijk groot aantal gevallen. Slechts een gering aantal overheidsdiensten hebben een voluntaristische 1 aanpak gevolgd die erop gericht is de gehele economie op sleeptouw te nemen. Voor de banken en de financiële instellingen Het bankwezen voert een zeer actief beleid ter voorbereiding van de euro dat in het algemeen een vervroegde omschakeling naar de euro behelst in de betrekkingen met de cliënteel. De aanpassing van de geldautomaten in 2002 zou in de meeste deelnemende staten zeer snel of zelfs onmiddellijk kunnen gebeuren. De geldautomaten zullen in het algemeen kleine 1 Door bijvoorbeeld vanaf dit jaar naar de euro over te schakelen voor overheidsopdrachten en de salarissen van de ambtenaren. 3

4 coupures verstrekken en aldus de problemen bij het teruggeven van geld voor de winkels helpen verminderen. De inwisseling van nationale bankbiljetten is in de meeste deelnemende staten gratis en onbeperkt gedurende de periode van dubbele omloop. De materiële invoering van de euro vergt vanzelfsprekend de totstandbrenging van één ruimte voor betalingen in euro. De aan de gang zijnde werkzaamheden vorderen te traag en het risico bestaat dat zij niet voltooid zullen zijn in januari eerstkomend. Dientengevolge zouden de niet-liquide grensoverschrijdende betalingen veel duurder blijven dan de nationale betalingen hetgeen de burgers waarschijnlijk niet zullen begrijpen. De Commissie herinnert eraan dat een dergelijke situatie haaks staat op het beoogde doel de consumenten en ondernemingen ten volle te laten profiteren van de potentiële voordelen van de Economische en Monetaire Unie. In nauwe samenwerking met de ECB doet de Commissie een dringende oproep aan de operatoren om de noodzakelijke instrumenten in te voeren. è Bijna alle nationale bankstelsels hebben ertoe besloten een voortrekkersrol te spelen bij de overgang naar de euro. Daartoe hebben zij het initiatief genomen om bij het begin van de tweede helft van het jaar op de nieuwe munt over te schakelen voor de girale transacties hetgeen een zeer belangrijke bijdrage zal leveren aan de bewustmaking van de economische actoren. Er moet evenwel dringend werk worden gemaakt van de totstandbrenging van één ruimte voor betalingen in euro. De Commissie is voornemens gebruik te maken van alle middelen waarover zij beschikt en alle noodzakelijke maatregelen te treffen om ervoor te zorgen dat de kosten van grensoverschrijdende overmakingen per 1 januari 2002 aansluiten bij de kosten van nationale overmakingen De balans van de toepassing van de aanbeveling van de Commissie van 11 oktober 2000 De Commissie heeft onder meer tot het volgende opgeroepen: - omschakeling in het derde trimester van 2001 (behoudens uitdrukkelijk andersluidend verzoek van de klant) van de bankrekeningen en girale betaalmiddelen. Een dergelijke maatregel werd toen alleen door de Belgische en Franse banken in overweging genomen. De maatregel is momenteel bijna veralgemeend: er komt een vervroegde omschakeling in (bijna) alle banken in juli 2001 in Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk, Italië, Portugal, Luxemburg en België, in september in Spanje, in oktober in Finland en in december in Griekenland. Enkele Nederlandse banken hebben eveneens in een dergelijke maatregel voorzien. Alleen in Ierland zou er niet vervroegd worden omgeschakeld. - prijsaanduidingen in euro met de tegenwaarde in de nationale munt voor alle producten die op afstand worden verkocht en in alle verkooppunten waar voornamelijk giraal wordt betaald. De gemeenschappelijke verklaring van de Europese vertegenwoordigers van de verbruikers, de kleinhandel en de kleine en middelgrote ondernemingen welke op 2 april 2001 te Brussel is vastgesteld, voorziet in de geleidelijke ontwikkeling van de prijsaanduiding in euro in die zin dat prijsaanduidingen in euro zichtbaarder worden dan die in de nationale munteenheid, en de vaststelling van psychologische prijzen in euro tussen september en begin december Deze Europese overeenkomst moet op nationaal niveau tot uitvoering worden gebracht. - de kosteloze uitwisseling tegen eurobiljetten en muntstukken voor de klanten van de banken met een eenvoudige verplichting tot voorafgaande kennisgeving voor de grote bedragen gedurende de periode van dubbele omloop. Dit geldt voor alle deelnemende staten behalve 4

5 Oostenrijk (waar een hoog maximum van toepassing is: ATS of 3.633, 64 EUR) en Ierland. - de kosteloze uitwisseling van biljetten en muntstukken voor personen die geen klant zijn bij de bank, gedurende de periode van dubbele omloop, tot een door de bank vrijelijk vastgesteld maximum. Dit geldt voor alle deelnemende staten met uitzondering van Duitsland (waar de meeste banken geen uitwisselingsactiviteiten wensen te verrichten ten behoeve van personen die geen klant zijn), Nederland en Oostenrijk waar de uitwisseling in het algemeen niet kosteloos zal zijn. - de invoering van regelingen die de burgers de gelegenheid bieden gedurende enige tijd na de periode van dubbele omloop hun nationale biljetten en munten tegen euro in te ruilen bij de handelsbanken. Allelidstatenhebbenindiezinregelingengetroffendieindemeeste gevallen de uitwisseling tot eind juni of eind september mogelijk maken (soms tegen betaling). - de vaststelling van maatregelen om in het buitenland verblijvende houders van munten die geen wettig betaalmiddel meer zijn, voldoende tijd te geven om ze bij de officiële instellingen in te ruilen. Met uitzondering van Portugal waar de bedoelde periode nog wat kort is (eind december 2002) hebben alle deelnemende staten maatregelen in die zin getroffen. In Griekenland kunnen die munten gedurende twee jaar bij de centrale bank worden uitgewisseld. In België en Luxemburg kan dit tot eind 2004, in Frankrijk gedurende drie jaar, in Italië en Finland gedurende tien jaar, in Nederland gedurende dertig jaar en in de andere staten geldt een onbeperkte uitwisselingsmogelijkheid. - het beschikbaar stellen van voldoende hoeveelheden kleine coupures via geldautomaten of andere middelen vanaf de eerste dagen van Kleines coupures (5 of 10 EUR) zullen beschikbaar zijn in (bijna) alle geldautomaten van alle deelnemende staten met uitzondering van Finland. De overeenkomst die op 19 februari 2001 werd gesloten tussen de Commissie en de drie Europese verenigingen van banken, voorziet eveneens in de mogelijkheid om aan de loketten gebruikelijke bedragen in kleine coupures op te nemen gedurende de eerste weken van exclusieve teruggave van wisselgeld in euro door de handelaars in Aanbevelingen in die zin zijn door de autoriteiten en/of de beroepsorganisaties aan de handelaars gegeven in alle deelnemende staten De in de mededeling vermelde goede praktijken De oefening verschilt van die van de aanbeveling: de mededeling is er niet op gericht een algemene beleidskoers uit te zetten maar wil de aandacht vestigen op concrete ideeën die in de ene of andere deelnemende staat tot uitvoering zijn gebracht en een algemene toepassing verdienen. Deze mededeling kan daaraan bijdragen. Bepaalde acties kunnen vanaf 1 januari 2002 worden toegepast, andere gedurende de periode van dubbele omloop Tien voorbeelden van nuttige maatregelen voor 1 januari 2002 è Grootschalige distributie van hulpmiddelen voor het berekenen van wisselgeld aan kleine winkels De grote distributieketens beschikken over kassa s waarmee wisselgeld kan worden berekend, ook bij gecombineerde betalingen. Dit zal zelden het geval zijn bij kleine winkels, waar de afwezigheid van speciale hulpmiddelen het beheer van de kassa s ernstig kan bemoeilijken. Er 5

6 zijn op de markt niet al te kostbare apparaten ter grootte van een zakrekenmachientje verkrijgbaar, maar de bestellingen komen traag op gang. Deze instrumenten zijn niettemin noodzakelijk om te voorkomen dat in de buurtwinkels wachtrijen ontstaan en om het gevaar van vergissingen bij het teruggeven van wisselgeld zo klein mogelijk te houden. De mogelijke distributiekanalen zijn talrijk: kamers van koophandel, banken, winkeliersverenigingen, overheidsinstanties, enz. ) è Vervaardiging en verspreiding van eenvoudige hulpmiddelen om de behoefte aan contant geld te schatten Het is betrekkelijk moeilijk voor een winkelier om in te schatten hoeveel euro hij van tevoren nodig zal hebben ("frontloading") en over hoeveel kasgeld hij begin 2002 moet beschikken. Dit is echter wel van het grootste belang omdat de noodzakelijke munststukken en bankbiljetten moeten worden besteld. Oostenrijk, Ierland en Nederland zijn tot op heden de enige landen die eenvoudige software hebben ontworpen en onder de winkeliers hebben verspreid voor het berekenen van de behoefte aan vooraf te leveren euro's en kasmiddelen. è Het gebruik van kits met euromuntstukken als wisselgeld in de laatste dagen van december, mits de consument hiermee instemt Dit idee van Nederlandse winkeliers is betrekkelijk gemakkelijk uitvoerbaar; de kits hebben alle een waarde die overeenkomt met een rond bedrag in nationale munt (100 FF, 500 BEF, enz.). Op deze wijze kunnen de gebruikelijke distributiekanalen worden verruimd en kan meer geld vooraf aan de consumenten ter beschikking worden gesteld, waardoor in de eerste dagen van 2002 minder problemen zullen ontstaan op het gebied van pasmunt en wisselgeld. è De werkgevers toestaan kits met euromuntstukken aan hun personeel te verstrekken De Belgische autoriteiten hebben bijvoorbeeld de werkgevers toestemming verleend als sociaal voordeel een kit met muntstukken aan al hun personeelsleden te verstrekken (aftrekbaar als bedrijfskosten voor de onderneming). Dank zij deze maatregel kan ook de hoeveelheid vooraf verstrekte muntstukken worden uitgebreid. è Verlaging van de waarde van de nationale coupures die in geldautomaten aanwezig zijn gedurende de laatste dagen van december Deze maatregel is met name in Duitsland en Nederland gepland. Hierdoor zou de waarde van de coupures voor betalingen in de eerste dagen van januari 2002 worden verlaagd en zou aldus de hoeveelheid wisselgeld in euro kunnen worden verminderd, waardoor de winkels minder logistieke problemen zouden hebben. è Het vooraf laden van geldautomaten met eurobiljetten Deze maatregel wordt door een aantal grote banken voorgenomen, met name in België en in landen waar de geldautomaten voorzien zijn van vier vakken. Het eurovak zal op 1 januari (of eerder indien de ECB dit toestaat) elektronisch worden geactiveerd, zodat het publiek onmiddellijk van eurobiljetten kan worden voorzien. è Het zenden van deskundigen ter plaatse om de overgang naar de euro aan de winkeliers uit te leggen Deze maatregel is bijvoorbeeld ten uitvoer gelegd door de Kamer van Koophandel van Lille, die deskundigen heeft opgedragen om op rustige uren de winkels langs te gaan om de 6

7 voorwaarden voor de overgang naar de euro aan de winkeliers uit te leggen. Dergelijke maatregelen zouden ook heel goed elders kunnen worden toegepast op initiatief van de Kamers van Koophandel, kamers van ambacht of lagere overheden. è Alle ondernemingen aanschrijven om hen aan hun verplichtingen te herinneren Een aantal lidstaten, zoals Frankrijk, België of Luxemburg, hebben alle in het BTW-register ingeschreven ondernemingen aangeschreven om hen te herinneren aan de datum van invoering van de euro en hen te wijzen op de boekhoudkundige en fiscale verplichtingen die zij in 2002 moeten nakomen in verband met de overgang naar de euro. Een dergelijke maatregel kan de voorlichting van het bedrijfsleven, en met name het kleinbedrijf verbeteren en verwarring beperken. è Het organiseren van gesimuleerde betalingstransacties in euro Er zijn reeds een groot aantal simuleringsacties geweest, dikwijls op initiatief van de lokale autoriteiten, waarbij gedurende een zeer korte tijd namaakmuntstukken of bankbiljetten met een zelfde "waarde" als de euro in omloop zijn gebracht. Hierdoor kunnen de consumenten op praktische wijze vertrouwd raken met betalingen in euro. è Alle plaatselijke actoren betrekken bij de voorlichting over de euro Dit is bijvoorbeeld het geval in de regio van Barcelona, waar de autoriteiten van elk dorp de plaatselijke economische actoren hebben gevraagd plaatselijke groepen te vormen om toezicht te houden op de overgang naar de euro en om de maatregelen op het gebied van de voorlichting van de bevolking en het MKB te coördineren Tien voorbeelden van nuttige maatregelen na 1 januari 2002 è Uitstel van de datum waarop de opruiming begint indien deze voor de eerste week van januari is gepland. Deze maatregel is bijvoorbeeld in België genomen, waar het begin van de opruiming met twee tot drie weken wordt verschoven na 3 januari. Het zou wenselijk zijn de opruiming hetzij eind december, hetzij na het eind van de tweede week van januari te laten beginnen. Gewoonlijk zijn de drie eerste dagen van de opruiming het drukst. Door de opruiming niet gelijktijdig met de invoering van de euro te houden kan worden voorkomen dat een periode van grote drukte samenvalt met een periode waarin zich omschakelingsproblemen kunnen voordoen. è Toestemming verlenen voor het ongeldig maken van nationale bankbiljetten In België is reeds besloten in 2002 bankagentschappen toe te staan bankbiljetten ongeldig te maken door middel van perforatie; in Frankrijk wordt deze mogelijkheid nog onderzocht. Hoewel er enkele technische problemen zijn (er moet bijvoorbeeld voor worden gewaakt dat de geperforeerde biljetten door de telmachines worden geweigerd), kan deze maatregel de problemen op het gebied van veiligheid en verzekering aanzienlijk verminderen, vooral indien zij gepaard gaat met regelgeving waarbij uitsluitend aan banken de bevoegdheid wordt verleend deze biljetten bij de centrale bank om te wisselen. è Het aanbieden van hulpmiddelen voor de teruggave van nationale muntstukken 7

8 Hiervan zal bijvoorbeeld in Frankrijk gebruik worden gemaakt. Er kunnen twee verschillende formules worden overwogen naargelang van de werkwijze van de bankagentschappen. Indien zij de kasmiddelen van de winkelier periodiek via een kaskrediet innen en hem in ruil daarvoor elke ochtend een standaardbedrag aan euro's verstrekken, is het zinvol om de winkelier een standaardkit ter beschikking te stellen die hij met een rond bedrag aan nationale munten kan vullen. Indien de winkelier kasmiddelen in euro ontvangt met dezelfde waarde als de kasmiddelen die hij de vorige avond heeft gestart, kan hem een kit worden overhandigd voor de teruggave van nationale muntstukken voor een bedrag dat overeenkomt met een rond bedrag in euro. Dergelijke maatregelen bevorderen een snelle teruggave van muntstukken. è Het apart houden van nationale muntstukken en bankbiljetten in de kassa De meeste grote supermarktketens zijn van plan de binnenkomende nationale munten en bankbiljetten in een doos te doen die zich onder de kassa bevindt. Indien de caissière over nationaal geld beschikt dat gemakkelijk toegankelijk is en zichtbaar is voor de consument, zou een gedeelte van de klanten die met nationale munt betaalt wisselgeld in nationale munt kunnen vragen, hetgeen over het algemeen zeer contraproductief zou zijn. Het is in ons aller belang om de dubbele omloop zo beperkt mogelijk te houden. è Een of meerdere personen aanwijzen die in supermarkten en grootwinkelbedrijven vragen over de euro beantwoorden Alle simulaties tonen aan dat tijdens de periode van dubbele omloop de betalingen aan de kassa s veel langer gaan duren, en dat dit een negatieve invloed op de omzet zal hebben. Om de problemen met betrekking tot de wachtrijen zoveel mogelijk tegen te gaan moet er op zijn minst voor worden gezorgd - zoals sommige grote ketens ook van plan zijn - dat alle vragen van klanten over de euro niet aan de kassa s worden gesteld. Indien de caissière naast teruggeven van wisselgeld, dat toch al ingewikkeld is, ook nog vragen van klanten moet beantwoorden die slecht op de hoogte zijn, dan is het hek van de dam en zullen de wachtrijen nog langer worden. è Omrekeningsinstrumenten aan de klanten ter beschikking stellen De periode van dubbele omloop is moeilijk te beheren en geeft dus gemakkelijk aanleiding tot vergissingen. Om alle eventuele protesten van klanten snel te behandelen is het wenselijk aan de kassa s een eenvoudige convertor ter beschikking te stellen. De Europese vertegenwoordigers van de handelaars hebben zich hier overigens reeds toe verbonden in hun gemeenschappelijke verklaring van 2 april è Opening van een aantal of alle loketten op 1 januari 2002 Een dergelijke maatregel wordt met name gepland door de Nederlandse banken en de Duitse spaarkassen en volksbanken. De chartale omschakeling zou immers worden vergemakkelijkt indien het proces van omwisseling reeds op de eerste dag kan beginnen. Bovendien zou deze maatregel op de marktdeelnemers een geruststellend effect kunnen hebben. Indien zich problemen met de beschikbaarheid van personeel voordoen, zou de toegang tot de banken in voorkomend geval beperkt kunnen blijven tot winkeliers 3. 2 België heeft convertoren verspreid onder weduwnaars, invaliden, gepensioneerden en wezen boven de 66 jaar, waarbij gebruik is gemaakt van het netwerk van apotheken. 3 Dit is het geval in Nederland, waar alleen winkeliers de bestelde bankbiljetten kunnen komen ophalen. 8

9 è De geldautomaten zo snel mogelijk aanpassen aan de euro In alle deelnemende lidstaten zijn de geldautomaten de voornaamste voorzieningsbron voor bankbiljetten van de consument. In vijf landen (België, Duitlsland, Luxemburg, Nederland en Oostenrijk) zullen alle geldautomaten vanaf de eerste dag euro verstrekken, waardoor een snelle invoering van de nieuwe munt mogelijk wordt. De snelheid van de aanpassing is van groot belang voor het welslagen van de omschakelingsoperatie. è Verlenging van de openingsuren van banken De verlenging van de openingsuren gedurende de eerste twee weken van januari 2002, die reeds door een groot aantal banken is gepland, zal een goed verloop van de omwisseling van chartaal geld vergemakkelijken en de hoeveelheid coupures van nationale bankbiljetten die in winkels worden aangeboden, beperken (waardoor ook het teruggeven van wisselgeld wordt vergemakkelijkt). è Uitbetalingen aan de loketten in kleine coupures Deze maatregel, die met name in België, Spanje en Duitsland is vastgesteld, maakt eveneens deel uit van de op 19 februari 2001 gesloten overeenkomst tussen de Europese Commissie en de drie Europese bankverenigingen. 4 Zij vormt een nuttige aanvulling op de invoering van bankbiljetten in kleine coupures in de geldautomaten en helpt derhalve de problemen met wisselgeld te verminderen. Tenslotte dient gewezen te worden op de noodzaak zoveel mogelijk persoonlijk informatie te verstrekken ten behoeve van personen die niet via de gebruikelijke informatiekanalen te bereiken zijn. Daartoe kunnen "vertrouwenspersonen" worden ingezet die hun omgeving en de personen die op hun diensten een beroep doen over de euro kunnen informeren: sociaal assistenten, huisartsen, animatoren in bejaardentehuizen, enz. kunnen hierin een belangrijke rol spelen. Geen van die concrete ideeën is revolutionair, maar de gecumuleerde toepassing ervan kan de zware en ingewikkelde geldwisselingsoperatie vlotter laten verlopen. 4 Dit zijn de Europese bankfederatie, de Europese vereniging van coöperatieve banken en de Europese spaarbankenvereniging. 9

10 Verslag over de voorbereidingen voor de invoering van de eurobankbiljetten en -muntstukken 10

11 INHOUD 1. Inleiding Stand van de voorbereidingen Voorbereidingen van de ondernemingen Stand van zaken De grote ondernemingen Het midden- en kleinbedrijf Mate van gebruik van de euro Boekhouding in euro's Bankrekeningen in euro's Betalingen in euro s Voorbereidingen van de financiële instellingen Voorbereidingen voor Vervroegde omschakeling van de bankrekeningen en de girale betaalmiddelen Bevoorrading vooraf van de banken en van derden via de banken Voorbereidingen voor Verstrekking van euro s aan de consumenten Inwisseling van de nationale munten en bankbiljetten in euro s Voorbereidingen van de overheden Nationale overheden Aanpassing van de wettelijke regelingen Interne voorbereiding Gebruik van de euro door de overheid Lagere overheden Aanpassing van het administratieve en rechtskader Interne voorbereidingen Plaatselijke voorlichtingsacties over de euro Voorbereiding van de burgers Kennis van de burgers over de euro

12 Tijdschema voor de omschakeling op de euro Praktische aspecten van de euro Wennen aan de nieuwe waardeschaal De consument is nog onvoldoende aan de euro gewend Trage start van een meer actieve aanpak Mate van gebruik van de euro Bankrekeningen in euro s Betalingen in euro s Voorlichtingscampagnes De rol van de Commissie bij het opzetten en ten uitvoer leggen van de voorlichting over de euro Uitwisseling van informatie Ontwikkeling van partnerschappen en directe acties Tenuitvoerlegging van specifieke acties De rol van de lidstaten bij het opzetten en ten uitvoer leggen van de voorlichting over de euro De campagne van het Eurosysteem betreffende de euromuntstukken en -bankbiljetten40 3. Huidige werkterreinen en n ieuwe actiegebieden De voornaamste werkterreinen De bestrijding van valsemunterij Technische aspecten Het beschermingsmechanisme Coördinatie van de instellingen en organen van de EU Rechtsbescherming van de euro Onderwijs en voorlichting De praktische voorbereiding van de burgers en de steun voor bevolkingsgroepen die moeilijk toegang tot informatie hebben Het gevaar van prijsstijgingen De dubbele prijsaanduiding bevorderen De prijsopgaven en controles eind 2001 en begin 2002 uitbreiden Vrijwillige verbintenissen tot stand brengen inzake globale prijsstabiliteit Gebruik maken van de voorbeeldfunctie van de overheid

13 De oprichting van een ad hoc-organisatie voor de statistiek Het beheer van kassa s en wachtrijen Het beheer van de kassa s Het voorkomen van lange wachtrijen De totstandbrenging van één ruimte voor betalingen in euro Twintig voorbeelden van goede praktijken om de definitieve overschakeling op de euro te vergemakkelijken Tien voorbeelden van nuttige maatregelen voor 1 januari Grootschalige distributie van hulpmiddelen voor het berekenen van wisselgeld aan kleine winkels Vervaardiging en verspreiding van eenvoudige hulpmiddelen om de behoefte aan contant geld te schatten Het gebruik van kits met euromuntstukken als wisselgeld in de laatste dagen van december, mits de consument hiermee instemt De werkgevers toestaan kits met euromuntstukken aan hun personeel te verstrekken Verlaging van de waarde van de nationale coupures die in geldautomaten aanwezig zijn gedurende de laatste dagen van december Het vooraf laden van geldautomaten met eurobiljetten Het zenden van deskundigen ter plaatse om de overgang naar de euro aan de winkeliers uit te leggen Alle ondernemingen aanschrijven om hen aan hun verplichtingen te herinneren Het organiseren van gesimuleerde betalingstransacties in euro Alle plaatselijke actoren betrekken bij de voorlichting over de euro Tien voorbeelden van nuttige maatregelen na 1 januari Uitstel van de datum waarop de opruiming begint indien deze voor de eerste week van januari is gepland Toestemming verlenen voor het ongeldig maken van nationale bankbiljetten Het aanbieden van hulpmiddelen voor de teruggave van nationale muntstukken Het apart houden van nationale muntstukken en bankbiljetten in de kassa Een of meerdere personen aanwijzen die in supermarkten en grootwinkelbedrijven vragen over de euro beantwoorden Omrekeningsinstrumenten aan de klanten ter beschikking stellen Opening van een aantal of alle loketten op 1 januari De geldautomaten zo snel mogelijk aanpassen aan de euro

14 Verlenging van de openingsuren van banken Uitbetaling aan de loketten in kleine coupures Bijlagen Stand van de toepassing van de aanbeveling van de Commissie van 11 oktober Artikel 1 - De toekomstige gebruikers voorlichten Artikel 2 De burger helpen aan de euro te wennen Artikel 3 - De economische actoren aanmoedigen ervaring op te doen met de euro Artikel 4 De stroom van in euro om te zetten transacties verminderen Artikel 5 De overschakeling naar de chartale euro vergemakkelijken Geconsolideerd tijdschema van de maatregelen voor de overgang naar de euro Gemeenschappelijke verklaring van 2 april 2001 van de consumentenvertegenwoordigers en de vertegenwoordigers van de handelaars en het MKB Informatie over technische kwesties met betrekking tot het einde van de overgangsperiode Redenominatie van het kapitaal Aangiften in 2002 voor het boekjaar Interne boekhouding en historische gegevens Tabel betreffende de nationale omschakelingsplannen

15 1. INLEIDING Over precies 272 dagen staat Europa de grootste geldwisseloperatie in zijn geschiedenis te wachten: zo'n vijftien miljard eurobankbiljetten en vijftig miljard euromuntstukken moeten in enkele weken tijd in de plaats komen van een ongeveer even grote hoeveelheid nationale munten en bankbiljetten in twaalf verschillende landen voor gebruik door zo'n driehonderd miljoen mensen. De materiële invoering van de euro is niet alleen een historische gebeurtenis, maar ook een strategische, logistieke en praktische uitdaging zonder weerga. De ondernemingen moeten hun uitrusting aanpassen en voorbereidingen treffen om een nieuwe munt te gaan gebruiken en zoveel mogelijk te profiteren van de grotere concurrentie in de interne markt ten gevolge van een verhoogde transparantie van de prijzen. De consumenten moeten aan de euro wennen en een nieuwe waardeschaal ontwikkelen. Miljoenen automaten en honderdduizenden geldautomaten moeten opnieuw worden gekalibreerd. Duizenden vrachtwagens moeten rondrijden om het nieuwe geld op zijn bestemming te brengen en het oude geld op te halen. De omvang van de operatie is spectaculair: alleen al de euromuntstukken wegen meer dan ton, dat is vierentwintig maal het gewicht van de Eiffeltoren. Opgestapeld zouden zij een hoogte van kilometer bereiken, dat is 1,4 miljoen keer zo hoog als de toren van Pisa. Als alleen de munten in één keer zouden worden vervoerd, zouden er ongeveer geldtransportwagens nodig zijn. Als alle bankbiljetten in de lengterichting achter elkaar zouden worden gelegd, zouden zij een afstand van 1,9 miljoen kilometer bestrijken, dat is vijfmaal de afstand van de aarde naar de maan. En deze getallen moeten worden verdubbeld wanneer de intrekking van het nationale geld in de berekening wordt meegenomen. De logistieke fase begint in de meeste deelnemende landen over vijf maanden met de start van de bevoorrading vooraf. Het gaat erom de geldwisseloperatie vloeiend te laten verlopen door vooraf zoveel mogelijk munten en bankbiljetten te distribueren zodat de betalingen in euro's op 1 januari 2002 snel van start kunnen gaan. In de meeste deelnemende landen zullen de banken vanaf september van munten en/of bankbiljetten worden voorzien. Voor de winkels zal dit in de verschillende landen tussen september en december gebeuren. Particulieren zullen half december kits muntstukken kunnen kopen in alle deelnemende landen behalve Griekenland. Op 1 januari 2002 om 0 uur houden de nationale munteenheden op te bestaan, ook als onderverdeling van de euro. In de meeste lidstaten zal gedurende ten hoogste acht weken nog wel tolerantie worden betracht ten aanzien van de nationale munten en bankbiljetten 5, maar er zullen geen betalingen per kaart, cheque of overschrijving meer kunnen worden verricht in de oude nationale munteenheden. De ondernemingen zullen uitsluitend met euro's moeten werken. Bij de geldautomaten zullen alleen nog euro's te krijgen zijn en de winkeliers zullen hun best doen in euro's terug te geven, zelfs als de betaling in de oude nationale munteenheid wordt gedaan 6. Vanaf het einde van de eerste week van januari zullen de meeste transacties in contanten normaal gesproken in euro's plaatsvinden. Aan het einde van de tweede week zal het grootste deel van de invoeringsoperatie gerealiseerd zijn. In de periode van dubbele 5 6 Tot 28 januari in Nederland, tot 9 februari in Ierland, tot 17 februari in Frankrijk en tot 28 februari overal elders, behalve in Duitsland, waar de Duitse mark direct op 1 januari 2002 ophoudt te bestaan als wettig betaalmiddel (de winkeliers zullen echter tot 28 februari Duitse marken accepteren). Sommige banken zullen kosten aanrekenen voor inwisseling na de periode van dubbele omloop. Aangezien de eurobankbiljetten en -munten wettig betaalmiddel zijn, zal de consument niet kunnen eisen dat de winkelier geld teruggeeft in de oude nationale munteenheid. 15

16 omloop kunnen de consumenten de nationale munten en bankbiljetten die nog in hun bezit zijn, in de winkels gebruiken. Desgewenst zullen zij ze ook gratis bij hun bank kunnen omwisselen in euro's; voor grote bedragen is meestal een voorafgaande kennisgeving nodig. Na afloop van deze periode zullen de bankbiljetten meestal nog kunnen worden ingewisseld bij de handelsbanken (gedurende enkele maanden) 7 en vervolgens alleen nog bij de centrale banken gedurende tenminste tien jaar 8. Met dit "verslag over de voorbereidingen voor de invoering van de eurobankbiljetten en - muntstukken wordt beoogd een overzicht te geven van de stand van de voorbereiding van de verschillende economische actoren alsmede van de stand van de werkzaamheden op enkele grote werkterreinen, en voorbeelden van een goede aanpak te geven waarmee een harmonische overgang op de nieuwe munt kan worden vergemakkelijkt. 2. STAND VAN DE VOORBEREIDINGEN Achtereenvolgens zullen de voorbereidingen van de ondernemingen, de financiële instellingen, de overheden en de burgers worden besproken. Tevens zal bijzondere aandacht worden besteed aan de voorlichtingscampagnes Voorbereidingen van de ondernemingen De voorbereidingen van de ondernemingen en het gebruik van de euro vorderen nog maar langzaam Stand van zaken De grote ondernemingen zijn over het geheel genomen veel verder dan het midden- en kleinbedrijf bij hun voorbereiding op de euro De grote ondernemingen De meeste grote ondernemingen hebben reeds in 1996 of 1997 personeel ingezet voor de voorbereiding op de euro. De definitieve omschakeling op de euro vormt de bekroning van jarenlange voorbereidingen en intensieve inspanningen, soms met hele teams van medewerkers. Door middel van een studie die in december 2000 werd uitgevoerd voor rekening van de Association for de Monetary Union of Europe (AMUE) en Cap Gemini Ernst and Young, kon de stand van hun voorbereidingen worden gemeten 9. Gemiddeld gebruiken bijna een kwart van de grote ondernemingen de euro reeds voor hun bedrijfsvoering en hun interne boekhouding. Bijna de helft is van plan dit jaar om te schakelen, slechts een kwart wacht tot 1 januari 2002 of later. De resultaten variëren sterk naargelang van het land en de bedrijfssector. Meer dan een derde van de grote ondernemingen in Oostenrijk (45%), Luxemburg (36%) en Finland voeren hun interne boekhouding reeds in euro's, maar een dergelijke keuze is nog zeldzaam bij de ondernemingen in Ierland (16%), Italië (15%) en vooral Portugal (9%). De drie sectoren waar de euro het meest gebruikt wordt voor de interne boekhouding van het bedrijf, zijn de verwerkende industrie (31%), de banken Tot 30 juni 2002 in Frankrijk, Spanje, Luxemburg en Portugal; tot 31 december in Nederland en België; naar keuze van de bank in de overige landen. Ierland heeft nog geen besluit genomen. Gedurende tien jaar in Finland, Italië, Frankrijk en Griekenland; 20 jaar in Portugal; 30 jaar in Nederland en zonder beperking in de tijd elders. Te vinden op de site: 16

17 (30%) en de telecommunicatie (23%). De automobielsector vervult een voortrekkersrol. Reeds in 1998 hebben de Europese autoproducenten een gemeenschappelijk handvest voor de omschakeling op de euro opgesteld en besloten een snelle overgang te organiseren waarbij tevens sprake was van aansporings- en begeleidingsmaatregelen voor de omschakeling op de euro door hun leveranciers. Dit heeft vruchten afgeworpen: behalve de ondernemingen zelf zijn ongeveer 80% van hun leveranciers op de Europese munt overgeschakeld. De voorbereiding van de definitieve omschakeling op de euro staat in het algemeen boven aan de prioriteitenlijst van de onderneming (43%), ver boven de elektronische handel. Hiervoor is meestal (81%) een aanpassing van alle gegevensverwerkingssystemen vereist, vooral in de landen waar weinig met decimalen wordt gewerkt (bijvoorbeeld Italië en Spanje). De werknemers van de grote ondernemingen worden gemiddeld genomen zelden in euro's betaald (22%). De situatie verschilt echter sterk van land tot land: in Italië, Griekenland, Finland, Ierland en Spanje wordt minder dan één werknemer op tien in euro's betaald, maar in Luxemburg en Portugal is dit één werknemer op vier en in België en Nederland zelfs meer dan één werknemer op twee. Naast haar eigen voorbereiding heeft bijna één grote onderneming op drie (29%) haar leveranciers geholpen bij de omschakeling op de euro en één op vijf is van plan dat dit jaar te doen. De grote ondernemingen achten zich in het algemeen relatief goed geïnformeerd over de wijze waarop de overgang op de euro in zijn werk zal gaan en over de fiscale en boekhoudkundige consequenties daarvan (73%) Het midden- en kleinbedrijf De mate van voorbereiding van het midden- en kleinbedrijf (MKB) op de euro is duidelijk minder dan die van de grote ondernemingen. De meeste van deze bedrijven zijn van plan op het laatste moment van de nationale munteenheid op de euro om te schakelen. Deze ondernemingen hebben in het algemeen de neiging de omvang van de operatie en de aan een laattijdige voorbereiding verbonden risico's te onderschatten. Doordat zij maar weinig personeel hebben, moet een en ander dikwijls worden gedaan door het hoofd van de onderneming zelf, die vaak in beslag wordt genomen door andere taken in verband met het dagelijkse reilen en zeilen van de onderneming. De voorbereiding is minder naarmate de onderneming kleiner is. Zeer kleine ondernemingen, kleine winkeliers en kleine ambachtslieden zijn in het algemeen zeer slecht voorbereid. Volgens de Eurobarometer Flash-enquête van januari beschikken slechts 19% van de zeer kleine ondernemingen over een gedetailleerd actieplan. Het is een constante dat in deze categorie minder ondernemingen concrete maatregelen met het oog op hun omschakeling hebben genomen dan in de overige categorieën. Daarentegen hebben de middelgrote ondernemingen over het geheel genomen hun voorbereidingsniveau sterk opgevoerd: 86% heeft gepland wat er moet gebeuren - tegen 69% in mei jongstleden - en 51% beschikt over een gedetailleerd plan. Over het geheel genomen verklaart slechts 26% van de kleine en middelgrote ondernemingen klaar te zijn voor de euro (tegen 17% in september). Nog 23% vindt dat het nog geen tijd is om voorbereidingen te treffen (tegen 32% in september). 10 Een enquête bij 2828 kleine en middelgrote ondernemingen in de eurozone, uitgevoerd door EOS Gallup Europe voor rekening van de Europese Commissie, januari Perscommuniqué van 23 februari Te vinden op: 17

18 Ondernemingen die menen hun voorbereiding nog te kunnen uitstellen, vindt men vooral bij de zeer kleine ondernemingen (minder dan 10 werknemers) en in de dienstensector. De middelgrote ondernemingen zijn beter gesensibiliseerd. Er zijn weinig nationale verschillen, met uitzondering van Duitsland, waar het MKB veel minder overtuigd lijkt van de noodzaak zich voor te bereiden (33% van deze bedrijven denken te kunnen wachten). De afwachtende houding die uit deze cijfers blijkt, is zorgwekkend nu de invoering van de euro al zo dichtbij komt. Volgens deze zelfde Eurobarometer Flash-enquête acht slechts 11% van het MKB zich in staat alle transacties in euro's te verrichten. Het percentage is hoger in Finland, België, Nederland, Duitsland, Oostenrijk en Luxemburg (wel 30%) en lager in Italië, Portugal en Frankrijk. Weinig kleine en middelgrote ondernemingen gebruiken de euro daadwerkelijk voor hun handelstransacties: gemiddeld verklaart 12% van de ondervraagde bedrijven systematisch in euro's te factureren. Het percentage ligt rond 5-6% in Portugal en Frankrijk en rond 19-20% in Oostenrijk, Griekenland en België. Het percentage bedrijven van deze categorie dat verklaart op de euro te zijn voorbereid, is veel hoger dan het percentage dat effectief in euro's werkt. Verscheidene redenen kunnen dit verschil verklaren: sommige ondernemingen overschatten hun mate van voorbereiding, andere zijn intern in staat in euro's te werken, maar doen dit nog niet met hun partners (tegenzin bij klanten of leveranciers). Bijna de helft van het MKB heeft nog steeds geen actieplan om op de euro over te schakelen. Dit is zelfs het geval voor de meerderheid van deze bedrijven in Finland, Duitsland, Frankrijk, Portugal en Griekenland. Zeer weinig kleine en middelgrote ondernemingen plannen hun omschakeling op de euro echt: minder dan een plan op twee is gedetailleerd. Het aantal van deze ondernemingen dat een actieplan heeft opgesteld, is iets gestegen (51% tegen 42% september jongstleden), maar de concrete tenuitvoerlegging ervan is nauwelijks gevorderd. Ongeveer tweederde van de bedrijven hebben echter wel de in de gegevensverwerkingssystemen aan te brengen aanpassingen vastgesteld (65%) en bepaald wie verantwoordelijk is voor de acties (67%). 57% van de ondervraagde bedrijven hebben hun personeel reeds voorgelicht. Daarentegen heeft minder dan 40% van deze bedrijven de impact van de euro per functie vastgesteld (39%), ingeschat hoeveel geld hiervoor moet worden uitgetrokken (35%) en wat de opleidingsbehoeften van het personeel zijn (31%) of hun partners ingelicht over hun plannen (36%). Deze resultaten leveren het beeld van een tot een minimum beperkte voorbereiding op, waarbij slechts een ondergeschikte rol is weggelegd voor de strategische en commerciële aspecten (betrekkingen met leveranciers en afnemers, vaststelling van de prijzen in euro's, inachtneming van de verhoogde transparantie van de prijzen, opleiding en betrokkenheid van het personeel, enz.). In het MKB wordt al te vaak gedacht dat de omschakeling op de euro niet veel om het lijf heeft en niet meer dan een omrekeningsoperatie is. De euro wordt gezien als een zaak van weinig belang 11 waar men in het algemeen onverschillig tegenover staat. Bijna tweederde van het MKB (63%) is bijvoorbeeld van mening dat de euro geen enkel effect op hun concurrentiepositie zal hebben, vooral in Frankrijk en Duitsland. Deze instelling van vele bedrijfsleiders draagt ertoe bij dat zij weinig openstaan voor de voorlichting over de euro. De traditionele voorlichtingscampagnes reiken daardoor niet ver. Zo zijn weinig kleine en middelgrote ondernemingen op de hoogte van de exacte modaliteiten van de invoering van 11 Zie met name het kwalitatieve onderzoek "Attitude des PME européennes vis-à-vis de l'euro et de leur degré de préparation", OPTEM, januari

19 de chartale euro, hetgeen bijzonder zorgwekkend is voor de winkeliers, die een actieve rol zullen moeten vervullen bij de invoering van de eurobankbiljetten en -munten 12. Er bestaat ook nog steeds verwarring over het tijdschema en over het absolute karakter van de termijn van 1 januari. 7% van de kleine en middelgrote ondernemingen denken tot na 1 januari 2002 te wachten alvorens systematisch in euro's te factureren en 12% verwacht pas na die datum "eurocompatibel" (d.w.z. in staat al hun transacties in euro's te verrichten) te zijn. Als men de ondernemingen meerekent die niet verklaren dat zij uiterlijk op 1 januari 2002 spontaan in euro's zullen functioneren, komt men tot de conclusie dat bijna een bedrijf op drie nog niet beseft dat 1 januari 2002 de uiterste datum is om geheel en al in euro's te functioneren. Zo slecht geïnformeerd is het MKB vooral in Frankrijk, Spanje, Italië, Duitsland, Finland en Portugal Mate van gebruik van de euro Het gebruik van de euro neemt toe, maar blijft over het geheel genomen gering. Het gebruik van de Europese munt door de ondernemingen kan worden beoordeeld aan de hand van drie indicatoren: het aandeel van de euro in de externe boekhouding, in de bankrekeningen en in de betalingen. De gegevens zijn afkomstig uit de driemaandelijkse enquête van de Commissie 13 bij de banken en de nationale ministeries van Financiën. De cijfers hebben betrekking op het laatste kwartaal van Boekhouding in euro's Het is moeilijk vast te stellen hoeveel ondernemingen hun boekhouding op de euro hebben omgeschakeld. Een onderneming kan prijzen hebben en facturen uitgeven in euro's, maar tegelijkertijd haar boekhouding in de nationale munteenheid blijven voeren. De overheden gaan ervan uit dat ondernemingen die hun BTW-aangiften in euro's doen, hun boekhouding op de Europese munt hebben overgeschakeld en komen aldus tot een vrij betrouwbare benadering. De conclusie is duidelijk: afgezien van Luxemburg en België, hebben minder dan 1,5% van de ondernemingen hun boekhouding op de euro omgeschakeld 14. Luxemburg (21%) staat bovenaan de lijst van landen voor het aantal ondernemingen die hun boekhouding in euro's voeren, gevolgd door België (5,5%) en Portugal (1,2%). Slechts zeer weinig ondernemingen hebben deze keuze gemaakt in Oostenrijk (0,01%) en Italië (0,29%). Verscheidene redenen kunnen helpen deze magere resultaten te verklaren: - zeer veel ondernemingen weten niet dat zij hun boekhouding in de loop van het jaar (legaal) kunnen omschakelen en hebben er derhalve voor gekozen hun omschakeling te laten samenvallen met een eerste januari, in het algemeen in In een aantal deelnemende De winkeliers zullen een belangrijke rol vervullen bij de invoering van de nieuwe bankbiljetten en munten en bij de voorlichting van hun klanten. Zij worden met specifieke logistieke problemen geconfronteerd voor de aanpassing van de kassa's en van de etikettering, de opslag van de kasgelden, enz., waarvoor dikwijls een investering ad hoc nodig is. Quarterly note on the development of the use of the euro. Te vinden op het volgende adres: In een studie van de Duitse werkgevers (DIHT) die betrekking heeft op ondernemingen, wordt geschat dat 14% van de Duitse ondernemingen hun interne boekhouding in euro's voeren. De Franse resultaten wijzen niet op een grote omschakelingsbeweging van de boekhoudingen op 1 januari 2001 (het aantal ondernemingen die hun boekhouding in euro's voeren, is verdubbeld, maar bedraagt slechts 1,5% van het totale aantal ondernemignen). 19

20 landen zal het echter verplicht zijn de resultaten van het boekjaar 2001 in 2002 in euro's aan te geven 16 : de schijnbaar evidente keuze voor 1 januari 2002 leidt in feite tot extra ingewikkelde aangifteverplichtingen in 2002; - sommige softwarepakketten van een onderneming met een zeer groot marktaandeel 17 bieden niet de mogelijkheid de boekhouding in de loop van het jaar om te schakelen, bij gebrek aan de mogelijkheid tot retropolatie van de gegevens; - de herhaalde oproepen van de fédération européenne des experts comptables voor een vervroegde omschakeling hebben in het algemeen vrij weinig weerklank gevonden bij de nationale verenigingen van accountants Bankrekeningen in euro's Het is waar dat het niet noodzakelijk is een bankrekening in euro's te openen om betalingen in euro's te kunnen verrichten: dat kan ook vanaf een bankrekening in de nationale munteenheid. Het aandeel van de bankrekeningen in euro's is niettemin een interessante indicator om de "eurogevoeligheid" van de onderneming te meten: de opening van een eurobankrekening getuigt van de wil echt actief te zijn in de Europese valuta, of gaat zelfs samen met een volledige overschakeling van de onderneming op de euro. Volgens de enquêtes van de Commissie bedraagt het aandeel van de eurorekeningen in het totale aantal bankrekeningen van ondernemingen eind 2000 gemiddeld 3,9%. De ontwikkeling verloopt nog vrij langzaam, ook wanneer het gaat om het aanknopen van nieuwe handelsbetrekkingen: in meer dan 90% van de gevallen waarin een bankrekening wordt geopend, gebeurt dit nog steeds in de nationale munteenheid. Drie landen scoren veel beter dan het gemiddelde: Luxemburg (10,9%), België (10,8%) en Frankrijk (7,1%). Het aandeel van de eurobankrekeningen is daarentegen bijzonder laag in Nederland (0,44%), Spanje (0,70%), Finland en Ierland (1%). De ranglijst is vrijwel gelijk waar het gaat om de opening van een bankrekening, met bovenaan Luxemburg (36,4%), België (27,6%) en Frankrijk (16,6%) en onderaan Ierland (0,02%), Oostenrijk (1,27%) en Spanje (1,80%). Deze grote verschillen tussen de landen kunnen worden veroorzaakt door een verschil in de euroactiviteit van de ondernemingen, maar ook door de aanwezigheid of de afwezigheid van een commerciële strategie van de bank om de euro ingang te doen vinden. De situatie zal waarschijnlijk nauwelijks evolueren tot de tenuitvoerlegging van beleidsmaatregelen met het oog op vervroegde omschakeling door de banken in het begin van het tweede halfjaar (zie 2.2 voorbereidingen van de financiële instellingen), ook al zijn sommige banken met succes begonnen met een actief systematisch beleid om de euro ingang te doen vinden bij hun cliëntèle in het bedrijfsleven Betalingen in euro s Volgens het driemaandelijkse onderzoek van de Commissie bij de banken bedraagt het gemiddelde aandeel van de euro in de nationale betalingen van ondernemingen (uit alle sectoren) eind % in waarde en 5,8% in volume, dat is iets meer dan in het begin van het jaar (respectievelijk 25% en 2,4%). Het zeer grote verschil tussen de resultaten in volume en in waarde komt hoofdzakelijk doordat veel meer grote dan kleine en middelgrote Dit is het geval in Griekenland, Portugal en Frankrijk. SAP-software. 20