Jaarverslag leerplicht Inleidende Samenvatting Opdracht en visie Feiten en Cijfers Aantal leerplichtige leerlingen 5

Transcriptie

1 Leerplicht in Houten Jaarverslag 2010/2011 Afdeling Welzijn november 2011

2 INHOUDSOPGAVE Inleidende Samenvatting 2 1. Opdracht en visie 4 2. Feiten en Cijfers Aantal leerplichtige leerlingen Meldingen Reden interventie Afwikkeling van het verzuim Schorsing/verwijdering Voortijdig schoolverlaters Leerplicht in Houten Taken en verantwoordelijkheden Verwijzingsmogelijkheden Organisatie Knelpunten en Kansen 23 Bijlage: lijst met afkortingen 25 1

3 INLEIDENDE SAMENVATTING Het jaarverslag dat nu voor u ligt betreft een verantwoording van het gevoerde leerplichtbeleid in het schooljaar van de gemeente Houten. Het volgen van onderwijs is zo belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen en de toekomst van de samenleving dat er leerplicht is. De ouders en de scholen zijn daarbij de eerst verantwoordelijken om ervoor te zorgen dat kinderen naar school gaan. En in de meeste gevallen gaat dat prima. In de gemeente Houten gaat 98 % van de jongeren over het algemeen altijd naar school. Het terugdringen van voortijdig schooluitval heeft sinds enige jaren politieke prioriteit in Nederland en zeker ook in Houten. Zoals u in dit jaarverslag zult zien worden er in Houten door het team leerplicht vele activiteiten ondernomen om ervoor te zorgen dat de bijna tienduizend leerplichtige kinderen en jongeren in Houten naar school gaan en hun startkwalificatie halen. Het resultaat is dat het aantal voortijdig schoolverlaters ten opzichte van het vorig schooljaar in Houten is verminderd. Het percentage voortijdig schoolverlaters in Houten was 2,6%. Dit is de meting over het schooljaar 2009/2010. Ten opzichte van de landelijke cijfers (3%) en de regionale cijfers (3,5%) doet Houten het goed. In het afgelopen schooljaar zijn er bij de gemeente 502 meldingen binnengekomen waarvan een dossier is gevormd. Dit betreft niet alleen verzuimmeldingen, maar ook onder andere aanvragen voor ontheffing van de leerplicht of jongeren die besproken worden in zorg overleggen of bij het Veiligheidshuis. Een vergelijking van de cijfers over meerdere jaren laat zien dat er sprake is van een stijging van het aantal meldingen. De verklaring voor de toename van het aantal casussen die in behandeling worden genomen zijn de volgende: o De laatste jaren is er veel verbeterd bij team leerplicht. Er heeft een verfijning van het gemeentelijk registratiesysteem plaatsgevonden, waardoor alle jongeren tot en met 22 jaar zichtbaar zijn voor de leerplichtambtenaren. Bij jongeren die de school voortijdig verlaten, of jongeren die de aansluiting missen van het VMBO naar het MBO, kan daardoor vrijwel direct worden ingegrepen. Uit onderzoeken blijkt dat een snelle interventie bij beginnend schooluitval voortijdig schoolverlaten voorkomt. o Er zijn ook allerlei maatregelen genomen afkomstig van de rijksoverheid en vanuit de RMC-regio om voortijdig schoolverlaten tegen te gaan. De centrale melding van schoolverzuim via DUO, maakt dat scholen schoolverzuim beter en eerder melden. Daardoor wordt tevens zichtbaar of scholen schoolverzuim melden en of de gemeentes hun wettelijke taak van toezichthouder en handhaver oppakken. Scholen raken meer en meer doordrongen van het belang om voortijdig schoolverlaten te voorkomen en op tijd schoolverzuim te melden. o De leerplichtambtenaren van de gemeente Houten willen ten allen tijde voorkomen dat er een wachtlijst is. Het oppakken van een verzuimmelding heeft prioriteit. Binnen 5 werkdagen wordt een verzuimmelding opgepakt en wordt een onderzoek gestart. Ook dit vanuit de gedachte dat snel ingrijpen erger kan voorkomen. o Vanuit de rijksoverheid wordt de versterking van de leerplichttaak bij de gemeentes van groot belang geacht. De spijbelaar van nu is de voortijdig schoolverlater van later. De gemeente heeft extra middelen gekregen vanuit de rijksoverheid (de zogenaamde kwalificatiemiddelen) waardoor er meer casussen opgepakt konden worden en er geïnvesteerd kon worden in de samenwerking met de scholen. 2

4 o De samenwerking met justitie is verstevigd. Ten behoeve van het Veiligheidshuis Utrecht wordt vanuit leerplicht ook input geleverd over het schoolverzuim van individuele leerlingen die met justitie in aanraking komen. Er is een duidelijk verband tussen structureel schoolverzuim en criminaliteit. De inzet van de leerplichtambtenaar is maatwerk. Het betreft jongeren en gezinssituaties die uniek zijn. Kennis van de individuele situatie vereist een onderzoek alvorens er passende maatregelen worden genomen. De prioriteit in het werk van de leerplichtambtenaar ligt bij de ernstige verzuimgevallen en de multi-probleem gezinnen. Het onderzoek van de leerplichtambtenaar kan leiden tot handhavend optreden. Daarbij staat de zorg voor het opgroeiende kind voorop. Lang verzuim leidt vaak tot blijvend schooluitval, en dat moeten we zien te voorkomen. In 90% van de zaken leidt de interventie van de gemeente ertoe dat de kinderen weer naar school gaan. Maar als hardnekkig verzuim na gesprekken en waarschuwingen niet stopt is het proces-verbaal een onmisbaar middel om de situatie te doorbreken. Soms moet de gemeente ferm optreden om te voorkomen dat jongeren afglijden. Dit proces-verbaal heeft tot gevolg dat de Raad voor de Kinderbescherming onderzoek gaat doen naar de thuissituatie en gedwongen hulpverlening aan kind en ouders mogelijk wordt. Het consequent optreden van de leerplichtambtenaren heeft er toe geleid dat er in het verslagjaar in Houten 70 officiële waarschuwingen en 17 processen-verbaal zijn opgemaakt. De casussen waarmee de leerplichtambtenaren te maken hebben zijn intensiever geworden door de toename van bevoegdheden om in te grijpen bij schoolverzuim. Te denken valt aan de bevoegdheid om te melden in de Verwijsindex Risicojongeren en het melden van schoolverzuim aan de Sociale Verzekeringsbank. Als er sprake is van hardnekkig schoolverzuim bij 16-en 17-jarigen, kan de leerplichtambtenaar besluiten tot het doen van een melding bij de Sociale Verzekeringsbank. Deze kan dan besluiten tot het stopzetten van de kinderbijslag. Onmiskenbaar zijn gedurende de laatste jaren stappen in de goede richting gezet. Maar we mogen zeker niet op onze lauweren rusten. We moeten voortdurend alert blijven, misstanden signaleren en vervolgens handhaven voor de toekomst van onze kinderen. Dat lukt alleen als we daarin samen optrekken: ouders, onderwijs en de gemeente. Als onze inzet dezelfde is, plukken onze kinderen daar de vruchten van. Laat de terugblik die dit jaarverslag is daarom vooral een opmaat zijn voor een goede toekomst voor de Houtense jeugd. 3

5 4

6 HOOFDSTUK 1 OPDRACHT EN VISIE De leerplichtwet schrijft voor dat Burgemeester en wethouders toezien op de naleving van de leerplichtwet en zij wijzen daartoe een of meer ambtenaren aan. Tevens hebben Burgemeester en wethouders de opdracht om een leerplichtadministratie te voeren, zodat gecontroleerd kan worden of kinderen staan ingeschreven bij een school of instelling. De leerplichtwet vormt het wettelijk kader waarin het recht op onderwijs voor kinderen gestalte krijgt. De handhaving van de leerplicht is landelijk en lokaal een belangrijk instrument om een sluitend systeem van zorg te kunnen realiseren waarbij voortijdig schoolverlaten en problemen bij jongeren worden gesignaleerd, beoordeeld en aangepakt. Het besef bestaat dat er een verband is tussen schoolverzuim, voortijdig schoolverlaten, sociaal/emotionele problemen, criminaliteit en onaangepast gedrag van jongeren. Het toezicht op de naleving van de leerplichtwet draagt ook primair het karakter van maatschappelijke zorg. Deze zorg en bemoeienis van de leerplichtambtenaar is, voor de leerplichtige jongere en zijn ouders, niet altijd vrijwillig of vrijblijvend. De handhaving, waarbij door middel van een proces-verbaal ingegrepen kan worden, is in combinatie met de zorgtaak van essentieel belang voor het werk van de leerplichtambtenaar. Een nieuw middel in de strijd tegen het schoolverzuim is de mogelijkheid om het schoolverzuim van 16- en 17-jarigen te melden bij de Sociale Verzekeringsbank. Deze kan besluiten om de kinderbijslag stop te zetten. Vanuit de leerplichtfunctie en daarop volgend de RMC functie (Regionale Meld- en coördinatiefunctie ongekwalificeerd voortijdig schoolverlaten), zijn alle jongeren van 4 tot 23 jaar sluitend in beeld. Zij worden geacht deel te nemen aan een ononderbroken leerweg die leidt tot een startkwalificatie voor de arbeidsmarkt. Door het behalen van een startkwalificatie voor de arbeidsmarkt wordt een jongere in staat geacht zelfstandig in zijn inkomen te kunnen voorzien. Een goede invulling van de leerplichten RMC-functie kan dan ook worden gezien als een voorliggende voorziening ten opzichte van de WWB, WIJ en de WSW. Met ingang van 1 augustus 2007 kent de Leerplichtwet naast de leerplicht tevens de kwalificatieplicht. Jongeren zijn leerplichtig vanaf 5 jaar tot en met het schooljaar waarin zij 16 jaar worden. Daarna zijn zij nog kwalificatieplichtig totdat zij hun startkwalificatie behaald hebben, maar uiterlijk tot hun 18 e verjaardag. Daarmee worden de mogelijkheden voor de leerplichtambtenaar verruimd om voortijdig schoolverlaten tegen te gaan. Om ook de personele ruimte te hebben om invulling te creëren aan de kwalificatieplicht, heeft het Ministerie van Onderwijs extra middelen toegekend. In Houten is daarmee extra formatie gerealiseerd. Veel meer leerplichtzaken kunnen daardoor opgepakt worden. Als in dit jaarverslag gerept wordt over leerplichtigen, worden daarmee tevens de kwalificatieplichtigen bedoeld. De mogelijkheden die de leerplichtambtenaar heeft voor beide groepen jongeren is namelijk hetzelfde. De samenwerking met andere instanties is van groot belang bij de aanpak van het schoolverzuim. Omdat er bij schoolverzuimers vaak sprake is van meervoudige problematiek heeft een gezamenlijk optreden duidelijk meerwaarde. Vanuit deze overtuiging nemen wij deel aan het CJG, de lokale zorgteams, het Groot SOT van de Heemlanden, het ZAT van het Wellant College VMBO, het ZAT van het Anna van Rijn College en het justitieel casusoverleg van justitie. 5

7 HOOFDSTUK 2 FEITEN EN CIJFERS 2.1 Aantal leerplichtige leerlingen Het totaal van het aantal leerplichtige en kwalificatieplichtige leerlingen in de gemeente Houten bedroeg op de peildatum 1 januari in het verslagjaar Dit zijn de kinderen van 5 jaar tot en met 17 jaar. Houten biedt aan leerlingen diverse vormen van onderwijs, van basisonderwijs tot voortgezet onderwijs en beroepsonderwijs. Het aanbod t.a.v. het Voortgezet onderwijs omvat op de Heemlanden het VMBO-TL, klas 2 t/m/ 4, HAVO en VWO. Op het Wellant College VMBO werden alle 4 de leerwegen aangeboden van het VMBO in een groene leeromgeving. De nieuwe school Het Houtens startte dit schooljaar met een aanbod voor MAVO en VMBO in het eerste leerjaar. De Berg en Bosschool locatie de Hefbrug is een school voor speciaal onderwijs, cluster 4, voor zowel het basisonderwijs als voor het VMBO-onderwijs t/m de 4 e klas. Het beroepsonderwijs betreft het Wellant College met MBO-groen. Basisschoolleerlingen: Het totaal aantal basisschoolleerlingen bedroeg Hierbij zijn ook de vierjarigen geteld, die op school zijn ingeschreven. Deze maken geen deel uit van het aantal leerplichtige kinderen. Voortgezet onderwijs: In het verslagjaar waren er 3411 leerplichtige jongeren die Voortgezet Onderwijs volgden en 364 jongeren zaten op het Middelbaar Beroepsonderwijs. Veel jongeren volgen onderwijs buiten Houten. Met name jongeren van 12 jaar en ouder, maar ook kinderen die naar het speciaal onderwijs gaan volgen onderwijs in de regio. Veel scholen worden bezocht in Nieuwegein, Culemborg, Doorn, Zeist/Driebergen, Geldermalsen, Utrecht, Amersfoort, en IJsselstein. 51% van de leerplichtige leerlingen in het Voortgezet onderwijs en het Middelbaar beroepsonderwijs zat buiten Houten op school. 6

8 De verwachting is dat met de komst van het VMBO op het Houtens het aantal jongeren dat in Houten onderwijs volgt, zal toenemen. 2.2 Meldingen In het afgelopen schooljaar zijn er betreffende 360 jongeren 502 incidenten gemeld bij de leerplichtambtenaren. Een jongere kan binnen het lopende schooljaar meerdere keren met leerplicht in aanraking komen. Het aantal incidenten is vergeleken met het schooljaar 2009/2010 afgenomen met 23% en het aantal jongeren waar zij mee te maken kregen is afgenomen met 14%. We hadden contact over en/of met 4% van de leerplichtige jongeren. Het percentage jongeren waarbij sprake was van schoolverzuim was ongeveer 2%. Een goede verklaring voor de afname van het aantal incidenten is niet te geven. Een vergelijking van de cijfers over meerdere jaren laat zien dat het aantal meldingen vorig schooljaar extreem hoog was. Het lijkt er op dat dit een incidentele stijging was. Ten opzichte van het schooljaar 2008/2009 is er nog wel sprake van een stijging van het aantal meldingen, maar niet meer exorbitant en meer in de lijn der verwachting. Allerlei maatregelen vanuit de rijksoverheid en de RMC-regio en onze eigen preventieve (20010/11 maatregelen, gaan hun vruchten afwerpen. Die maatregelen die gericht waren op een betere melding van het verzuim en een snellere interventie van de leerplichtambtenaar hebben als doel dat verzuim sneller in de kiem kan worden gesmoord. Als de pakkans vergroot wordt, zullen jongeren het nalaten om te verzuimen, of de school voortijdig te verlaten. Het is bekend dat jongeren die gezien en gehoord worden, minder snel uitvallen uit het onderwijs. Het motto: meer en meer is minder is hierop zeker van toepassing. 7

9 Het totaal aantal kinderen/jongeren waarover een melding is gedaan betreft 360 gevallen. Dat betekent dat een deel van de jongeren meer dan 1x met de leerplichtambtenaar te maken heeft gehad. Dat kan betekenen dat er vaker sprake is van een verzuimmelding, maar er kunnen ook verschillende andere redenen zijn waarom een jongere contact heeft met de leerplichtambtenaar, bv. vanwege een ontheffingsverzoek of een preventief verzuimgesprek. 8

10 Het aantal incidenten dat gemeld is, betrof 308 leerplichtigen, 123 kwalificatieplichtigen en 71 jongeren ouder dan 18 jaar. De zaken waar de leerplichtambtenaar mee te maken krijgt zijn door de jaren heen complexer, zwaarder en langduriger geworden. Het scala van de problemen waar de jongeren mee te kampen hebben is breder en moeilijker en vaak zijn zij afkomstig uit gezinnen met problemen op meerdere leefgebieden, de zogenaamde multi probleemgezinnen. Het is duidelijk dat deze zaken veel tijd en aandacht vragen van de leerplichtambtenaren. Zij streven er naar om zo snel mogelijk door te verwijzen naar de daarvoor bestemde hulpinstanties. Vergeleken met het vorig schooljaar is er een afname van het aantal meldingen bij leerplicht met 23%. De oorzaak van deze afname is uitgelegd in het oranje kader aan het begin van dit hoofdstuk. 2.3 Reden interventie Een melding heeft meestal betrekking op een complex van problemen. Bij het registreren van de melding wordt de aard van het hoofdprobleem genoteerd. Het merendeel van de meldingen betreft schoolverzuim, maar daarnaast is er een scala aan bemoeienis van de leerplichtambtenaar bij een jongere die ook als incident worden genoteerd. Dat betreft bv het in behandeling nemen van leerplichtontheffingen of betrokkenheid als ketenpartner van scholen en hulpverleningsinstanties. In onderstaande tabel wordt het resultaat weergegeven, afgezet tegen de vorige twee schooljaren. Bij de registratie van het verzuim wordt een onderscheid gemaakt tussen absoluut verzuim, relatief verzuim en luxe verzuim: 9

11 Absoluut verzuim: een leerplichtige staat niet ingeschreven op een school of onderwijsinstelling Relatief verzuim: een leerplichtige leerling is wel ingeschreven, maar bezoekt de school niet Luxe verzuim: vakanties buiten de schoolvakanties om Basisonderwijs Voortgezet onderwijs / MBO Schooljaar 08/09 09/10 10/11 08/09 09/10 10/11 Relatief verzuim Onderzoek absoluut verzuim Luxe verzuim Totaal verzuim: Vervangende leerplicht: Artikel 3a Waarvan toegewezen Artikel 3b Waarvan toegewezen Vrijstelling inschrijving: Artikel 5a Artikel 5b Artikel 5c Artikel 15 aanvragen Waarvan toegewezen Aanvraag extra Verlof Waarvan toegekend Vsv-problematiek Verwijsindexmeldingen 9 9 Thuiszitters 1 9 Overleg Absoluut verzuim komt betrekkelijk weinig voor. De aantallen zoals ze hier staan vermeld betreffen jongeren waarbij een onderzoek naar absoluut verzuim plaats heeft gevonden. Opvallend is de afname van deze onderzoeken bij jongeren van 12 jaar en ouder. Door de verschillende trajecten zoals Aanmelding in Beeld, maar ook het feit dat de in-en uitschrijvingen van de VO-scholen en de MBO scholen gebeurt via de IB-groep, die ons maandelijks daarvan een overzicht doen toekomen, maakt dat het sneller duidelijk is waar een jongere staat ingeschreven. De leerplichtambtenaren streven er naar per maand een uitdraai te maken vanuit het leerplichtregistratiesysteem van leerplichtige leerlingen die niet staan ingeschreven op een school. De ouders van deze leerlingen krijgen dan een brief waarin ze wordt gevraagd of zij willen doorgeven waar hun kind staat ingeschreven. Er wordt nader onderzoek gedaan als de mailing geen uitsluitsel geeft waar het kind op school zit. Relatief verzuim komt meestal voor in het voortgezet onderwijs, en dan met name in het VMBO, en het MBO. Het initiatief voor het verzuim in het voortgezet onderwijs en het MBO is veelal afkomstig van de leerling zelf, waarbij de thuissituatie vaak ook van invloed is op de keuzes die een leerling maakt. De puberteit is een belangrijke factor in deze: het belang van scholing voor de

12 toekomst wordt nog niet ingezien en de schooldiscipline is niet aantrekkelijk. Als een jongere of de ouders blijven weigeren om maatregelen te nemen om het verzuim te stoppen of het verzuim blijft aanhouden, wordt een proces-verbaal opgemaakt. Opvallend is dat het aantal verzuimmeldingen in het Voortgezet Onderwijs en het MBO is afgenomen vergeleken met het voorgaande jaar. Een verklaring daarvoor is hierboven al gegeven. Sinds augustus 2009 is het (DUO)IB-verzuimloket ingevoerd. Via dit digitale loket geven onderwijsinstellingen gevallen van relatief verzuim door aan de gemeente. De basisscholen doen hier nog niet aan mee, evenmin als de scholen voor speciaal onderwijs. In principe moeten alle Voortgezet onderwijsscholen en alle ROC s het schoolverzuim via dit loket melden.een school moet verzuim melden als er sprake is van 16 uur schoolverzuim in 4 weken. De leerplichtambtenaar is verplicht die melding in behandeling te nemen. In het verslagjaar waren er 123 verzuimmeldingen gemeld via het digitale verzuimloket van DUO. Toch waren er ook nog veel scholen die melden buiten het verzuimloket om. Alle verzuimmeldingen betreffende jongeren van 18 en ouder worden opgepakt door de RMC-trajectbegeleiders in Nieuwegein. Luxe verzuim vraagt om een andere aanpak. Een ieder die werd gemeld is opgeroepen voor gesprek. Het ging in het verslagjaar om in totaal 21 meldingen. Met overleg wordt bedoeld het overleg met het Veiligheidshuis over jongeren die besproken worden in het Justitieel Casusoverleg Jeugd, maar ook jongeren die besproken worden in het Zorgnetwerk of jongeren die besproken worden in de Zat s op de scholen. Maar het betreft ook: informatie vragen en geven aan ouders of scholen. Een nieuwe meting is de Verwijsindex Risicojongeren (VIR) Sinds januari 2010 wordt er in de regio Lekstroom gewerkt met de VIR. Leerplicht maak deel uit van de eerste schil partners die hiermee werken. De VIR is een registratiesysteem waarbij professionals een melding kunnen doen als zij een risico zien in de ontwikkeling van de jeugdige. Verschillende instanties die zorgen hebben omtrent de jongere kunnen melden en zo kan er contact komen om de hulpverlening te stroomlijnen. Ouders en jongeren moeten op de hoogte worden gebracht dat deze melding wordt gedaan In het verslagjaar zijn 9 jongeren door de leerplichtambtenaar in de verwijsindex gemeld. Een nieuwe meting zijn de thuiszitters. Thuiszitters zijn kinderen of jongeren die een maand of langer thuis zitten en niet naar school gaan omdat er sprake is van absoluut verzuim dan wel omdat er geen passende school beschikbaar is. In de regio Utrecht zal komend jaar extra aandacht komen voor deze groep in de Thuiszitterstafel, waarbij een groep deskundigen zich gaat buigen over de individuele cases om een doorbraak te bereiken. De ouders /verzorgers van een kind kunnen een beroep doen op een vrijstelling voor het ingeschreven staan op een onderwijsinstelling (artikel 5 en 5a van de Leerplichtwet 1969).Dit beroep kan onder ander worden gedaan als de ouders/verzorgers overwegend bezwaar hebben tegen de richting van het onderwijs op alle scholen of instellingen binnen redelijke afstand. (artikel 5b Leerplichtwet 1969) In Houten was er in het verslagjaar 1 kind die niet op een school zat vanwege het feit dat de ouders bezwaar hadden tegen de richting van het onderwijs. Voor jongeren vanaf 14 jaar is onder voorwaarden een alternatief leertraject mogelijk (vervangende leerplicht). Naast algemeen vormend onderwijs en beroepsgericht onderwijs omvat dat tevens praktijktijd (artikel 3a). Dit artikel wordt ook gehanteerd voor die gevallen 11

13 die tijdelijk niet de mogelijkheid om onderwijs te volgen en waarbij middels een persoonsgebonden budget een zinvolle dagbesteding is gerealiseerd. Ook kan het laatste schooljaar van de volledige leerplicht onder voorwaarden worden ingevuld door inschrijving bij een instelling voor beroepsonderwijs (artikel 3b). De verzoeken om vervangende leerplicht artikel 3a en 3b zijn enorm teruggelopen, met name omdat scholen binnen de eigen onderwijsinstelling meer mogelijkheden hebben om alternatieve trajecten te volgen. De vervangende leerplicht van artikel 15 wordt alleen bij hoge uitzondering gebruikt voor jongeren die kwalificatieplichtig zijn en voor wie de problemen in het volledige dagonderwijs niet op een andere wijze zijn op te lossen. 2.4 Afwikkeling van het verzuim Basisonderwijs Voortgezet onderwijs Schooljaar 08/09 09/10 10/11 08/09 09/10 10/11 Proces-verbaal Waarschuwing Halt-verbaal zorgmelding Melding SVB 1 Terug naar school Anders De leerplichtambtenaar doet na een melding altijd onderzoek naar de oorzaak van het verzuim. De ouder(s)/verzorger(s) worden opgeroepen voor één of meerdere gesprekken of de leerplichtambtenaar gaat op huisbezoek. Ook wordt gekeken in de sociale omgeving van de jongere. 12

14 Al naar gelang de uitkomsten van het onderzoek kan de leerplichtambtenaar op een aantal manieren reageren. Bij verwijtbaar verzuim wordt er vaak voor gekozen om bij de eerste melding een waarschuwing te geven in het verslagjaar zijn er 70 officiële waarschuwingen gegeven. Bij licht verzuim en als er geen grote achterliggende problematiek is, kan er een HALTverbaal worden opgemaakt. Bij recidive wordt meestal wel gekozen om een proces-verbaal op te maken. Dit middel kan ook worden gebruikt om de Raad van de Kinderbescherming attent te maken op de zorg die bestaat rond de jongere en/of het gezin. Er gaat altijd een afschrift van het proces verbaal naar de Raad van de Kinderbescherming, die dan een onderzoek ten behoeve van de strafzaak instelt. Als er een proces-verbaal is opgemaakt tegen een jongere wegens overtreding van de leerplichtwet, dan wordt deze jongere besproken in het Justitieel Casusoverleg Jeugd (JCJ) van het Veiligheidshuis. Het komt ook voor dat de leerplichtambtenaar niet kiest voor een proces-verbaal of een waarschuwing, maar voor een traject richting hulpverlening. In eerste instantie wordt altijd geprobeerd om dit in vrijwillig kader te doen, maar soms is het nodig om een zorgmelding te doen bij Bureau Jeugdzorg of het AMK. Inkaderen Een nieuw middel in de strijd tegen het schoolverzuim is de mogelijkheid om het schoolverzuim te melden bij de Sociale Verzekeringsbank, waardoor deze instantie kan besluiten om de kinderbijslag stop te zetten. Deze maatregel kan alleen ingezet worden voor jongeren van 16 en 17 jaar. Het inzetten van deze maatregel kan zeer ingrijpende gevolgen hebben voor een gezin, met name als er een laag inkomen is dan wel een uitkering is. Daarom wordt deze maatregel alleen in uiterste nood ingezet als duidelijk is dat ook vanuit ouders bewust de schoolgang wordt tegengewerkt. In het verslagjaar heeft zo n melding door de ambtenaar één keer plaatsgevonden. Ook komt het voor dat tijdens het onderzoek blijkt dat er geen sprake is van verwijtbaarheid, of dat er een andere oplossing wordt gevonden om het verzuim te keren. Onder het kopje anders wordt o.a. verstaan de doorverwijzing naar de hulpverlening, het geven van informatie of advies, doorverwijzen naar de traject begeleiders. 2.5 Schorsing/verwijdering basisonderwijs Voortgezet onderwijs Schooljaar 08/09 09/10 10/11 08/09 09/10 10/11 Schorsing Verwijdering De scholen zijn wettelijk niet verplicht om hun schorsingen door te geven aan de leerplichtambtenaren. De meeste scholen doen dit echter wel. Jongeren die veelvuldig geschorst worden, komen vroeg of laat ook als verzuimer of voortijdig schoolverlater bovendrijven. Als voor een jongere meerdere schorsingen gemeld worden, neemt de leerplichtambtenaar contact op met de school om te informeren wat er aan de hand is en of een preventief gesprek noodzakelijk is. 13

15 2.6 Voortijdig schoolverlaters Het percentage voortijdig schoolverlaters in Houten was 2,6%. Dit is de meting over het schooljaar 2009/2010. Ten opzichte van de landelijke cijfers (3%) en de regionale cijfers (3,5%) doet Houten het goed. De daling van het aantal voortijdig schoolverlaters ten opzichte van is 26,3%. Ten opzichte van de regio (22,7%) valt Houten hierin positief op. Zowel de leerplichtambtenaar als de trajectbegeleiders hebben bemoeienis met voortijdig schoolverlaters. De leerplichtambtenaar heeft de voortijdig schoolverlaters onder de 18 jaar in het vizier en de trajectbegeleiders de 18 tot 23 jarigen. Omdat de registratie van het voortijdig schoolverlaten bij de gemeente ligt, krijgen de trajectbegeleiders hun cliënten meestal via de leerplichtadministratie doorverwezen. De landelijke doelstelling van een reductie van 40% voortijdig schoolverlaters ten opzichte van het peiljaar 2005/2006 is niet gehaald. Daarom wordt het huidige Convenant Voortijdig Schoolverlaten met een jaar verlengd en worden er gelden vanuit het Ministerie van Onderwijs beschikbaar gesteld om alsnog deze 40% te halen. Leerplichtige In het schooljaar 2009/2010 zijn er in verband met dreigend voortijdig schoolverlaten 40 contacten geweest met jongeren om te voorkomen dat ze voortijdig schoolverlaters zouden worden. Het betreft jongeren waar nog geen sprake is van schoolverzuim, maar die zo slecht presteren dat ze waarschijnlijk hun diploma niet zullen halen en waarbij allerlei problemen spelen in de thuissituatie. Het betreft ook jongeren die wel zijn gestart met een opleiding werken en leren, maar die geen werkplek kunnen vinden. Zij zullen dan ook moeten stoppen met de opleiding. De interventie van leerplichtambtenaar is gericht op de motivatie van de jongeren en het doorverwijzen naar instanties die ze kunnen helpen bij het zoeken naar werk, dan wel het inzetten van een oriëntatietraject. In maart 2011 heeft er een analyse plaatsgevonden van de voortijdig schoolverlaters van 16/17 jaar welke aangeleverd waren door DUO. Het betrof de vraag of ze bij ons bekend waren en van welke school ze afkomstig waren. Op dat moment waren er officieel 20 voortijdig schoolverlaters van 16/17 jaar bekend bij DUO. De meesten daarvan volgden weer een opleiding of hadden een startkwalificatie. Uiteindelijk restten er 2 voortijdig schoolverlaters, beiden bekend bij leerplicht. Niet leerplichtige In het verslagjaar is er in het voorjaar 2011 een grote mailing de deur uit gegaan naar 250 jongeren zonder startkwalificatie. 65 jongeren zijn doorgestuurd naar de trajectbegeleider in Nieuwegein. Als blijkt dat een jongeren geen onderwijs meer volgt en geen starkwalificatie heeft, wordt hij aangeschreven en gevraagd of hij nog een opleiding volgt, of hij werkt en, als hij geen opleiding volgt of hij behoefte heeft aan trajectbegeleiding. De jongere is niet verplicht om te reageren op de vragen, want hij is niet leerplichtig meer. 14

16 Leerplicht in Houten 3.1 Taken en verantwoordelijkheden De taken en verantwoordelijkheden van de leerplichtambtenaren worden in de Leerplichtwet beschreven. De wijze waarop daar uitvoering aan moet en kan worden gegeven, is nader uitgewerkt in de ambtsinstructie. In het schooljaar 2011/2012 wordt deze ambtsinstructie geactualiseerd. Toezicht op de naleving van de leerplichtwet. Dit heeft betrekking op diverse aspecten: Toezicht houden op het nakomen van de verplichtingen die ouders/verzorgers hebben om hun kind in te schrijven op een school of instelling. Deze controle vindt plaats middels het leerplichtadministratiesysteem. Met de ouders van jongeren die niet op een school zijn ingeschreven wordt contact gezocht en de jongere wordt teruggeleid naar school. Deze problematiek komt meestal voor bij de overgang van het VMBO naar het MBO. Jongeren kunnen geen keus maken voor een vervolgopleiding en besluiten dan te gaan werken, terwijl zij nog leerplichtig of kwalificatieplichtig zijn. Als de leerplichtadministratie vervolgens niet tijdig de inschrijvingen op een MBO-school kunnen controleren, vallen deze jongeren tussen wal en schip en kan er pas veel te laat ingegrepen worden om de jongere alsnog op een school ingeschreven te krijgen. Vanuit de leerplicht en de RMC is aangedrongen op een warme overdracht van het VMBO naar het MBO. Sinds het schooljaar 2009/2010 is gestart met het project Aanmelding in Beeld wat jongeren sluitend volgt vanaf het VMBO naar het MBO. Toezicht houden op de verplichting die ouders hebben om te zorgen dat hun kind de school ook bezoekt. Meestal worden de meldingen ongeoorloofd schoolverzuim gedaan door de scholen. De meldingen worden onderzocht en al dan niet in behandeling genomen. Een belangrijke nieuwe ontwikkeling in dit kader is de invoering van het IB-verzuimloket sinds Voortgezet Onderwijs scholen en instellingen zijn verplicht om het schoolverzuim van alle leerlingen te melden via de IB-groep. Scholen hebben daardoor nog maar met 1 meldloket te maken. Via het verzuimloket komt de verzuimmelding binnen bij de gemeente waar de leerling woont en wordt het verzuim opgepakt door de leerplichtambtenaar zoals voorheen. Deze nieuwe systematiek maakt zichtbaar welke scholen wel en welke geen schoolverzuim melden. Ook wordt zichtbaar of het gemelde verzuim opgepakt wordt door de gemeente. Door de verplichte verzuimmeldingen via het IB-loket wordt ook op het Ministerie zichtbaar of het schoolverzuim opgepakt wordt door de gemeente. Om meer zicht te hebben op de aanwezigheid van kinderen rond de vakanties, is er rond de schoolvakanties op een aantal scholen een aanwezigheidscontrole gehouden. In totaal zijn er 16 gezinnen bezocht. In 8 gevallen heeft dit geleid tot een nader leerplichtonderzoek. 15

17 Uiteraard weten we niet op hoeveel ongeoorloofd verzuim we waren gestuit als we onze actie niet hadden aangekondigd, toch hebben we deze controle als succesvol beschouwd, juist ook omdat er weinig ongeoorloofd schoolverzuim geconstateerd werd. De directie van de school voelde zich gesteund in haar strijd tegen het schoolverzuim. De ouders die we een huisbezoek hebben gebracht, lieten zich positief uit over onze bezoeken. Voor ouders is het een signaal dat schoolverzuim gecontroleerd wordt. Deze controles willen we steekproefsgewijs blijven uitvoeren rond vakanties. Toezicht houden op de verplichting die scholen hebben om hun mutaties t.a.v. de in- en uitschrijvingen tijdig aan de gemeente toe te sturen. De leerplichtfunctie kan niet goed uitgevoerd worden als scholen niet tijdig hun mutaties insturen. Onvolledige informatie bij de leerplichtambtenaar kan tot gevolg hebben dat jongeren ten onrechte als absoluut verzuimers worden aangemerkt en daar een onderzoek naar zal plaatsvinden. Ook komt het voor dat bij de uitschrijvingen termijnen worden overschreden, waardoor er niet adequaat naar de schoolverlater kan worden gereageerd door de leerplichtambtenaar. Ten aanzien van de VO-scholen en het MBO is het mogelijk dat de leerplichtadministratie gebruik kan maken van de gegevens van de IB-groep voor wat betreft de in-en uitschrijvingen van leerlingen. Toezicht houden op de verplichting van scholen om tijdig het schoolverzuim, het voortijdig schoolverlaten en het besluit tot verwijdering te melden aan de gemeente. De Leerplichtwet heeft sinds een verandering ondergaan waardoor de scholen nu verplicht zijn om schoolverzuim te melden als er sprake is van verzuim van 16 lesuren in 4 weken tijd. De oude formulering (3 aaneengesloten dagen of 1/8 deel van de lestijd in 4 weken) gaf veel onduidelijkheid waardoor scholen vaak verzuim niet meldden. Een snelle interventie bij schoolverzuim verkleint de kansen op escalatie. Een jongere die in de gaten krijgt dat elk verzuim wordt opgemerkt en aangepakt, zal dit niet meer gaan uitproberen. Maar ook als er allerlei problemen aan het verzuim ten grondslag liggen is het van belang om snel de problemen in kaart te brengen en adequate hulpverlening in te schakelen. In Houten is er in samenwerking met de basisscholen een duidelijke richtlijn opgesteld hoe te handelen bij schoolverzuim. Deze gezamenlijke richtlijn voorkomt dat er ongelijkheid ontstaat bij de scholen in Houten in de aanpak van schoolverzuim. Wij hopen onze contacten met de scholen te kunnen intensiveren, wat de eenduidigheid in werken ten goede zal komen. 16

18 Een ander probleem in dit kader is dat jongeren ziek worden gemeld als dekmantel van schoolverzuim. Om dit beter boven tafel te krijgen is er in samenwerking met College de Heemlanden, de GGD en de leerplichtambtenaar sinds het najaar 2008 een ziekteverzuimprotocol in werking gesteld. In samenwerking met het College de Heemlanden, de GGD en de leerplichtambtenaar is er een ziekteverzuimprotocol in werking gesteld. Kinderen die ziek zijn gemeld, kunnen daardoor niet ongemerkt lang thuis zijn omdat de mentor binnen 5 dagen contact heeft opgenomen met de leerlinge en dan een inschatting kan maken of het een langdurige ziekteperiode wordt of dat er sprake is van ongeoorloofd schoolverzuim Onderzoek en toetsen van de inrichting van het onderwijs en de bevoegdheden van de leerkrachten voor zover het betreft een school die niet door de rijksoverheid wordt bekostigd. Steeds vaker komt het voor dat ouders hun kinderen willen plaatsen op een particuliere school. In samenwerking met de onderwijsinspectie wordt beoordeeld of daar toestemming voor gegeven kan worden. Volledige leerplicht: de verplichting om te zorgen dat een jongere als leerling van een school is ingeschreven, begint op de eerste schooldag van de maand volgend op die waarin de jongere de leeftijd van vijf jaar bereikt, en eindigt: a) Aan het einde van het schooljaar na afloop waarvan de jongere tenminste twaalf volledige schooljaren één of meer scholen heeft bezocht; b) Aan het einde van het schooljaar waarin de jongere de leeftijd van zestien jaar heeft bereikt. (Artikel 3 Leerplichtwet 1969) Kwalificatieplicht: geldt voor de jongeren die a) nog geen 18 jaar zijn b) nog geen startkwalificatie hebben behaald en c) de volledige leerplicht achter de rug hebben Deze jongeren zijn verplicht een onderwijsprogramma te volgen dat is gericht op het behalen van een startkwalificatie. Startkwalificatie: Een diploma van de HAVO, VWO of MBO-niveau 2 of hoger. Maatschappelijke zorgtaak Vanuit de maatschappelijke zorgtaak heeft de leerplichtambtenaar te maken met vele samenwerkingsverbanden. Gezin, school en vrije tijd zijn de drie leefgebieden waarin de jongere verkeert. Het schoolverzuim is een signaal, dat er in één of meerdere van die leefgebieden iets niet in orde is. In samenwerking met de school en hulpverleningsinstanties wordt geprobeerd deze belemmeringen weg te nemen. Dit houdt in : Onderzoek doen bij ongeoorloofd schoolverzuim: met name door middel van in het voeren van gesprekken met de betrokkenen, ouders en school. Maar ook wordt er altijd contact gezocht met de instanties die betrokken zijn bij een jongere, zoals hulpverlening en politie. Op basis van de informatie die dat oplevert kan er een plan van aanpak gemaakt worden om de jongere terug te leiden naar de school. Verlenen van kortdurende maatschappelijke zorg aan leerplichtigen, preventief en curatief. Juist bij dreiging van schoolverzuim kan de leerplichtambtenaar middels een bemiddelend en motiverend gesprek schoolverzuim afwenden. Doorverwijzen naar hulpverlenende instanties, danwel een zorgmelding doen bij het Bureau jeugdzorg of een melding bij het AMK. 17

19 Niet-leerplichtige jongeren zonder startkwalificatie kortdurend begeleiden of doorverwijzen naar de regionale trajectbegeleider. De leerplichtambtenaren zijn een van de deelnemers aan het CJG. Het CJG is sinds 10 februari 2010 een feit in Houten. Vanuit het CJG vindt er o.a. overleg plaats in het zorgteam. Daarnaast is er deelname in het groot SOT, het justitieel casusoverleg en incidenteel gevormde overlegmomenten met hulpverleningsinstanties en scholen n.a.v. een jongere. Zoals hierboven ook is vermeld, melden de leerplichtambtenaren vanuit hun zorg om een jongere ook in de verwijsindex. In het verslagjaar stond de verwijsindex en het gebruik ervan door meerdere instanties nog in de kinderschoenen. Om een bijdrage te leveren aan dit proces en de andere leerplichtambtenaren in de regio hierin ook mee te nemen, is een van de Houtense leerplichtambtenaren implementatiecoördinator. Registratie en administratie Het zorgdragen voor de registratie en controle van alle leerplichtigen (en nietleerplichtigen tot 23 jaar). Voor de uitvoering van de leerplichtfunctie is een adequate leerplichtadministratie een basisvoorwaarde. Van elke leerplichtige moet bij de gemeente bekend zijn op welke school hij/zij is ingeschreven, dan wel dat van een vrijstelling van de inschrijfplicht sprake is. Bij een sluitende administratie wordt tevens duidelijk welke leerplichtigen niet zijn ingeschreven (absoluut verzuim). De school zorgt voor de informatie over in- en uitschrijvingen van leerplichtige leerlingen, zodat in de gemeentelijke leerplichtadministratie een accuraat beeld blijft bestaan. In het verslagjaar kon tevens gebruik gemaakt worden van de gegevens van de IB-groep m.b.t. de in-en uitschrijvingen van leerlingen op het Voortgezet Onderwijs en het MBO, waardoor een meer accurate administratie mogelijk was. In het afgelopen schooljaar vond er twee keer een massale controle plaats van het leerplichtadministratiesysteem om te controleren of alle leerplichtigen op een school of instelling stonden ingeschreven. Het resultaat was dat er 140 adressen zijn aangeschreven met het verzoek om nader informatie en 7 adressen moesten nader onderzocht worden. Uiteindelijk zaten alle kinderen op een school. T.b.v. de RMC-functie heeft eenzelfde controle plaatsgevonden voor alle jongeren van 18 tot 23 jaar. Zie hoofdstuk Feiten-voortijdig schoolverlaten. Vervangende leerplicht en vrijstelling Het in behandeling nemen van de aanvraag, het doen van onderzoek en besluiten ten aanzien van de aanvraag voor vervangende leerplicht (art. 3a) en vervangende leerplicht laatste schooljaar (art. 3b). Voor sommige jongeren is het in hun belang om tijdelijk een ander traject of een andere leerroute te volgen dan het reguliere onderwijstraject. E.e.a. vereist een nauwkeurig onderzoek, waarbij alle betrokkenen moeten worden gehoord. De afgelopen jaren is de tendens merkbaar dat ouders meer gebruik kunnen maken van persoonsgebonden budgetten voor de opvang van hun gehandicapte kind. Na indicatie van Bureau Jeugdzorg krijgen ouders een persoonsgebonden budget toegewezen waarmee zij extra zorg in kunnen kopen. Jongeren met gedragsproblemen lopen vaak vast op school. Ook op een speciale school kunnen jongeren daardoor uitvallen op het onderwijs. Vaak moet er dan gezocht worden naar een andere passende school. Om te voorkomen dat deze kinderen in die zoekperiode thuis komen te zitten, willen ouders het persoongebonden budget inzetten om hun kind een goede opvang en dagbesteding te bieden. In eerste instantie lijkt dit een goede oplossing en dat zal het ook in de meeste gevallen zijn. Een probleem is echter dat er vanuit geen enkele instantie toezicht is op het functioneren van de bedrijfjes die invulling geven aan het persoonsgebonden budget. 18

20 Het toetsen van de kennisgeving van ouders die een beroep doen op vrijstelling van de inschrijvingsplicht. (art. 5). Het gaat hierbij om een beroep op de psychische of lichamelijke gesteldheid van een kind, een beroep op de richting van het onderwijs en een beroep op het volgen van onderwijs in het buitenland. Het in behandeling nemen van het verzoek om vrijstelling van de inschrijvingsplicht (art.15), het doen van onderzoek en besluiten ten aanzien van de aanvraag. Dit verzoek wordt met name gedaan door ouders van wier kind op een beroepsopleiding zit en vindt dat de gekozen opleiding een verkeerde is. Halverwege het schooljaar willen ze dan stoppen met de opleiding. Alleen als het nog een paar maanden betreft, ze al weten welke opleiding ze het volgend jaar weer willen volgen en ze voor een goed deel van de week werk hebben, wordt hier wel eens toestemming voor gegeven. Het in behandeling nemen, doen van onderzoek en besluiten ten aanzien van aanvragen voor verlof van meer dan 10 schooldagen., wegens gewichtige omstandigheden. Dit betreft omstandigheden die buiten de wil van de ouders of de leerling zijn gelegen. Het betreft uitdrukkelijk geen extra vakantieverlof. Het is de bevoegdheid van de directeur van de school om de aanvragen voor extra verlof van minder dan 11 schooldagen in behandeling te nemen. Regelmatig vragen zij daarbij advies aan de leerplichtambtenaar. Justitiële afhandeling De leerplichtambtenaren zijn tevens buitengewoon opsporingsambtenaar. Indien de regels van de leerplichtwet zijn overtreden, kan proces verbaal worden opgemaakt. Uiteraard gaat daar een onderzoek aan vooraf. In het geval van luxe verzuim, ongeoorloofde afwezigheid (door ouders veroorzaakt) doordat de leerplichtige buiten de schoolvakanties om op vakantie gaat, betreft dit meestal leerlingen van de basisschool. Van een achterliggende problematiek is meestal geen sprake. In het verslagjaar bleek dat het Openbaar Ministerie bij de afdoening van deze processen verbaal een achterstand van enkele maanden had opgelopen. Deze ontwikkeling is t.a.v. de aanpak van het luxe verzuim zeer onwenselijk. Het Openbaar Ministerie hanteert bij dit soort verzuim een lik-op-stuk beleid en ouders krijgen meestal een boete. In het geval van absoluut verzuim, de ouders hebben hun kind niet ingeschreven op een school of instelling, wordt getracht om een inschrijving zo snel mogelijk te realiseren. Daarnaast kan een proces-verbaal worden opgemaakt tegen de ouders. Ouders zijn verantwoordelijk voor de inschrijving op een school of instelling en justitie vervolgt dit verzuim met een geldboete. Bij relatief verzuim, de leerling is wel ingeschreven op een school maar bezoekt deze niet, hebben we over het algemeen te maken met leerlingen van het voortgezet onderwijs danwel het beroepsonderwijs. De leerplichtige jongere zelf is, naast de ouders, mede verantwoordelijk voor het verzuim. Omdat dit verzuim vaak veroorzaakt wordt door achterliggende problematiek, noemen we dit verzuim wel zorgwekkend verzuim. In eerste instantie wordt door de leerplichtambtenaren getracht een vrijwillige oplossing te regelen, al dan niet in samenwerking met hulpverleningsinstanties als Bureau Jeugdzorg of de Raad van de Kinderbescherming. Indien dit niet tot positief resultaat leidt, kan worden overgegaan tot het opmaken van proces verbaal. Het Openbaar Ministerie beoordeelt welke stappen worden ondernomen richting de ouders dan wel de jongere. Het Openbaar Ministerie zoekt naar een passende straf voor de jongere. Daarbij wordt het advies van de Raad voor de Kinderbescherming betrokken. Meestal wordt er een leerstraf, een werkstraf of een Maatregel Hulp en Steun opgelegd. Alleen als de jongere daar zijn medewerking niet aan wil geven kan een geldboete volgen of eventueel hechtenis. De leerplichtambtenaar wordt over het algemeen geïnformeerd over de afhandeling door Justitie. Een overzicht van het aantal processen- 19

21 verbaal en de afdoeningen daarbij was door justitie niet aan te leveren over het verslagjaar. Naast het opmaken van een proces-verbaal bestaat sinds 2005 ook de mogelijkheid om een jongere door te sturen naar Bureau Halt. Een voordeel hiervan is de snellere afdoening van de overtreding waardoor meer lik op stuk beleid gevoerd kan worden. Wel zijn er een aantal voorwaarden waar aan voldaan moet zijn om hier gebruik van te kunnen maken. Het aantal dagen schoolverzuim mag de 10 dagen niet overschrijden, de achterliggende problematiek bij de jongere mag niet te complex zijn en de jongere en zijn ouders moeten instemmen met de Halt-afdoening. Voor de jongere is het voordeel dat hij geen strafblad krijgt. De HALT-afdoening is sinds 1 januari 2010 vernieuwd door de mogelijkheid in te bouwen dat de jongere zijn excuses aanbied aan bv school, of aan de ouders. Toezicht op overtreding van het arbeidsverbod Indien blijkt dat een jongere in strijd met de voorschriften van de Arbeidswet 1919 arbeid verricht, moet dit worden gemeld aan de Arbeidinspectie. In het verslagjaar is dit niet aan de orde geweest. Deelname aan overlegvormen/samenwerking met andere instanties In het verslagjaar nam de leerplichtambtenaar deel aan het zorgteam. In de zorgteams worden zorgsignalen rond kinderen en jongeren besproken, beoordeeld en toegeleid naar een interventie, waarbij de zorg wordt gecoördineerd. Het zorgteam bestaat sinds september 2007 en is voortgekomen uit de netwerken 12- en 12+. We hechten veel waarde aan een goede samenwerking met de scholen. De Houtense leerlingen zijn verspreid over een veelheid van scholen in de regio en in Houten zelf en er zijn dus ook zeer veel verschillende contacten te leggen. In het afgelopen schooljaar zijn een aantal basisscholen bezocht ter kennismaking en nadere afstemming ten aan zien van de leerplicht. Daarbij werd aandacht besteed aan de uitvoering van de richtlijn m.b.t. de aanpak van het schoolverzuim. De leerplichtambtenaar neemt deel aan het leerlingoverleg op de Heemlanden: het Groot-SOT. Naar aanleiding van individuele gevallen is er overleg met de scholen over de jongere. Een belangrijke instantie waar de leerplichtambtenaar mee samenwerkt, is het Openbaar Ministerie en de Raad voor de Kinderbescherming. Twee keer per jaar vindt er regulier overleg met het Openbaar Ministerie plaats. De leerplichtambtenaar richt zich op het opmaken van processen verbaal en de bijdrage aan het Justitieel Casusoverleg. Sinds 1 januari 2009 zijn de gemeenten uit het district Lekstroom aangesloten bij het Veiligheidshuis Utrecht (VHU). Het VHU heeft tot doel het voorkomen van recidive door een betere overleg- en samenwerkingsstructuur van justitiële en zorginstellingen. De gemeenten worden in het VHU vertegenwoordigd door een informatiemakelaar, die fungeert als spil tussen de partners van het VHU en de gemeenten. Binnen het VHU is het justitieel casus overleg het overleg waar de leerplichtambtenaar een bijdrage aan levert. Het JCJ is een overleg tussen het OM, politie en de Raad voor de Kinderbescherming. Wekelijks ontvangt de leerplichtambtenaar een lijst met namen van Houtense jongeren die zijn aangehouden omdat ze een delict hebben gepleegd. De leerplichtambtenaar geeft de informatie door die hem bekend is over de jongere. Het JCJ bepaalt vervolgens het advies voor de rechter t.a.v. de strafsoort en maat en de hulp wordt meteen besproken met de ketenpartners. 20

22 Jongeren die wegens een strafbaar feit werden besproken in het JCJ, worden actief gecontroleerd op schoolverzuim. Als de jongere niet is gemeld bij de leerplicht ambtenaar door de school, wordt toch bij de school navraag gedaan over eventueel schoolverzuim van die jongere. Dit neemt veel tijd in beslag van de leerplichtambtenaren. Het proces-verbaal is een van de middelen die ingezet kunnen worden bij de bestrijding van schoolverzuim. Bij hardnekkig verzuim dat niet opgelost wordt door gesprekken of de inzet van hulpverlening, is het proces-verbaal een onmisbaar middel. Het proces-verbaal heeft tot gevolg dat de Raad voor de Kinderbescherming onderzoek gaat doen in de thuissituatie en uiteindelijk kan dit leiden tot gedwongen hulpverlening als strafmodaliteit. De Leerplichtambtenaren uit de regio zijn deelnemers aan het Platform Leerplicht. Zij vergaderen eenmaal in de zes weken met elkaar om de werkwijze op elkaar af te stemmen, waarbij er ruimte is voor beleidsontwikkeling en deskundigheidsbevordering. Gelet op de regionale functie van de scholen voor Voortgezet Onderwijs waar onze jongeren naar toe gaan is een eenduidige aanpak van de leerplicht van belang. RMC-functie Met de invoering van de RMC-wet hebben gemeenten ook een taak gekregen in de registratie van leerplichtige- en niet-leerplichtige voortijdig schoolverlaters tot 23 jaar. Scholen hebben de plicht voortijdig schoolverlaten te melden aan de woongemeente van de leerling. De rmc-registratie wordt lokaal gevoerd, terwijl beleidsmatig op regionaal niveau gewerkt wordt. De regio (RMC-sub-regio Utrecht-Zuid ) bestaat uit de gemeenten IJsselstein, Nieuwegein, Houten, Vianen en Lopik. Vanaf juli 2007 heeft de leerlingadministratie een koppeling met de IB-groep. De IB-groep verstrekt digitaal hun gegevens over leerlingen aan onze administratie. Het betreft dan gegevens zoals waar een jongere staat ingeschreven en/of het een voortijdig schoolverlater betreft. Door deze gegevens te koppelen aan onze administratie krijgen we een completer beeld van onze voortijdig schoolverlaters. Jongeren die een particuliere opleiding volgen, danwel die in het leger gaan vallen buiten dit systeem. De RMC-coördinator verzamelt in oktober alle gegevens van alle regiogemeenten ten behoeve van de effectrapportage, de rapportage aan de rijksoverheid. Omdat de RMC-rapportage samengesteld wordt uit de gegevens van de diverse gemeenten, is het belangrijk om op dezelfde wijze en onder dezelfde criteria deze registratie plaats te laten vinden. Aanvankelijk waren er plannen om de RMC-registratie centraal te laten plaatsvinden in Utrecht. Deze plannen zijn geparkeerd vanwege de plannen om de gehele leerplichttaak regionaal te organiseren. Een initiatief om het voortijdig schoolverlaten terug te dringen in de regio is het convenant welke gesloten is tussen de RMC-regio, twee VO-scholen en het ROC-Gildevaart en Vianen waarbij een aantal projecten gestart zijn om jongeren binnen het onderwijs te houden. Als een voortijdig schoolverlater tevens leerplichtig is, is het de taak van de leerplichtambtenaar om de jongere terug te leiden naar school. Alle voortijdig schoolverlaters van 18 jaar en ouder worden sinds april 2007 verwezen naar de trajectbegeleider, die een regionale functie heeft. Er zijn voor de regio twee trajectbegeleiders werkzaam. In eerste instantie richten zij zich op die voortijdig schoolverlaters die geen werk hebben, en proberen ze te bemiddelen naar onderwijs. Een belangrijk middel voor het terugdringen van het voortijdig schoolverlaten is de invoering van het IB-verzuimloket,( zie blz: 5). Alle scholen en ROC s moeten hun verzuim melden van alle leerlingen tot 23 jaar aan het IB-verzuimloket. Deze meldingen worden door de IB-groep naar de gemeente gestuurd en die heeft zo een goed overzicht 21