Notulen van Provinciale Staten

Transcriptie

1 Notulen van Provinciale Staten Vergadering 29 januari 2014 Index Paginanummer Opening van de vergadering Regeling van de werkzaamheden Toelating en beëdiging van de heer B. Erbas als Statenlid De fractievoorzitter van de PvdA, de heer Hillebrand, legt een verklaring af over de benoeming van de heer Erbas De fractievoorzitter van ChristenUnie en SGP biedt na de eerste termijn van het voorstel uitvoeringsstrategie Ecologische Hoofdstructuur het Puntenplan Ruimte voor de Boer aan de voorzitter van Provinciale Staten aan (6664) Voordracht Statencommissie Bestuur en Middelen over zienswijze Provinciale Staten over gewijzigde begroting 2014 Oude Rijnzone (6665) Voordracht Gedeputeerde Staten over verlening incidentele subsidie 2013 aan Stichting Prins Bernhard Cultuurfonds voor themafonds Erfgoedlijn Landgoederenzone (6667) Voordracht Gedeputeerde Staten over wijziging van de gemeenschappelijke regeling Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid (6668) Voordracht Gedeputeerde Staten over Startnotitie inpassingsplan Bochtafsnijding Delftse Schie (6669) Voordracht Statencommissies over aangenomen en afgehandelde moties van Provinciale Staten (6670) Vaststelling notulen van de vergaderingen van Provinciale Staten van 11 december 2013 en 8 januari

2 20381 Notulen van de vergadering van 29 januari 2014 in de Statenzaal van het provinciehuis te s-gravenhage. (Geopend om uur) Voorzitter: de Commissaris van de Koning, de heer J. Smit Griffier: de heer L. van Luijk Volgens de presentielijst zijn aanwezig 54 leden, te weten: Van Aelst, Van Assendelft, Bal, Van den Berg, Blokhuizen, Braam, Branderhorst, Brands, Breitbarth, Brill, Démoed, Van Dieren, Van Dobben de Bruijn, Van Egmond, Erbas, Hassan, Heemskerk, Hillebrand, Jansen, Jarmohamed, Keulen, Kip, Kleijweg, Koning, Lionaar, Loose, Ludema, Maeijer, Meurs, Van der Nat, Noordermeer, Overwater Paymans, Privé, Propstra, Van Santen, Schaapman, Schuringa, Smits, Snellink, Van der Stoep, Stoop, Struijlaard, Van der Tas, Verkoelen, F. Vermeulen, P.L. Vermeulen, Van Viegen, Van de Vondervoort, De Vree, Weide, Wenneker, De Zoete, Zwaan. Afwezig is het lid Van Dongen OPENING De VOORZITTER: Goedemorgen. Ik open deze vergadering en heet u allen van harte welkom. Het voelt een beetje als het moment waarop ik mijn eerste les gaf op de school waar ikzelf ooit leerling was geweest. Ik liep de trap op en kreeg een zet van een oud-leraar van mij die toen mijn collega was geworden. Hij zei: Kom op Jaap, je kunt het, ga naar boven. Toen zat ik ook voor het eerst voor de klas en dacht: kijken wat zij gaan doen en of ze mij gaan uitproberen. Ik zou zeggen: grijp uw kans. Ik wens ons een goede vergadering toe en een zinvolle discussie over de zaken die vandaag op het programma staan. 1. REGELING VAN WERKZAAMHEDEN De VOORZITTER: Allereerst een hartelijke felicitatie voor de heer De Vree van de PVV. Hij is vandaag jarig en viert een kroonjaar. Van harte gefeliciteerd. Ter gelegenheid van uw verjaardag is er straks taart. Het presidium heeft besloten om de spreektijd voor deze vergadering vast te stellen op twee uur. In verband met de beperkte duur van de vergadering wordt er geen lunch gereserveerd. Het versienummer van de agenda is 2.0. Verlangt iemand hierover het woord? De heer SCHAAPMAN (ChristenUnie en SGP): Ik zou u graag namens de fractie van de ChristenUnie en SGP gedurende deze vergadering een puntenplan, een actieplan landbouw willen overhandigen getiteld Ruimte voor de Boer. De VOORZITTER: Dank u wel. Dat staat voor een later moment in de vergadering ingepland. Ik zie dat u uw pantoffels meegenomen hebt. De heer Van Dongen van D66 is vandaag afwezig. Het aantal spreekuren is dus vastgesteld op twee. Het volgende punt op de agenda betreft de toelating en beëdiging van een nieuw Statenlid in verband met het vertrek van mevrouw Van den Boogaard. Het onderzoek van de geloofsbrieven heeft inmiddels plaatsgevonden door de Commissie voor de Geloofsbrieven. Ik geef het woord aan de voorzitter van de commissie, de heer Brill. De heer BRILL (VVD): Namens de Commissie tot Onderzoek van de Geloofsbrieven kan ik u meedelen dat wij de geloofsbrieven van de heer Bahattin Erbas als rechtsopvolger van het Statenlid, mevrouw Eline van den Boogaard, hebben gecontroleerd. De commissie heeft deze controle uitgevoerd aan de hand van de criteria die de Kieswet en de Provinciewet aan het Statenlidmaatschap stellen. In het kader van het onderzoek is in de commissie niet gebleken van feiten die de toelating van de heer Erbas tot Provinciale Staten in de weg staan. De commissie is derhalve van oordeel dat de heer Erbas tot de Provinciale Staten van Zuid-Holland kan worden toegelaten. De VOORZITTER: Ik stel voor om overeenkomstig het advies van de commissie te besluiten tot de toelating van de heer Erbas als opvolger van mevrouw Van den Boogaard. Ik zie dat iemand daarover het woord verlangt. De heer HILLEBRAND (PvdA): Ik hecht eraan om namens mijn fractie een korte stemverklaring af te leggen. De heer Erbas was tot eind 2011 enkele maanden lid van Provinciale Staten in de fractie van mijn partij. Hij gaf zijn zetel op ons uitdrukkelijk verzoek op nadat bekend was geworden dat hij door zijn werkgever, de gemeente Den Haag, was ontslagen wegens een ernstig ambtsmisdrijf. In de afgelopen periode heb ik intensief contact gehad met de heer Erbas en ik heb getracht hem ervan te overtuigen dat de door hem gepleegde feiten moreel niet te verenigen zijn met een terugkeer als Statenlid en in strijd zijn met de integriteitscode van de Partij van de Arbeid. De heer Erbas heeft zich vorige week tot onze spijt toch bereid verklaard om de vrijgevallen Statenzetel in te nemen. De reglementen van mijn partij lieten ons geen andere keuze dan een zogenaamde terugroepingsprocedure tegen de heer Erbas te starten. Deze interne procedure beoogt de terugkeer van de heer Erbas in de fractie van de PvdA te verhinderen. De Kieswet biedt geen ander instrument dan dat van het moreel beroep om de heer Erbas alsnog te bewegen om af te zien van het Statenlidmaatschap. Daarom beperk ik mij tot deze verklaring. Dank u wel. De VOORZITTER: Dank u wel. Wenst iemand anders hierover nog het woord te voeren? Dan is aldus besloten. ALDUS WORDT BESLOTEN. Ik verzoek de heer Erbas om naar voren te komen voor zijn beëdiging en ik verzoek alle aanwezigen om even te gaan staan. Mijnheer Erbas, wilt u antwoord geven op de volgende vraag? Ik verklaar dat ik om tot lid van Provinciale Staten benoemd te worden rechtstreeks noch middellijk, onder welke naam of welk voorwendsel ook, enige gift of gunst heb gegeven of beloofd. ALDUS WORDT BESLOTEN.

3 20382 Regeling van werkzaamheden; Uitvoeringsstrategie Ecologische Hoofdstructuur Voorzitter, Erbas, Wenneker en Noordermeer Ik verklaar en beloof dat ik om iets in dit ambt te doen of te laten, rechtstreeks noch middellijk, enig geschenk of enige belofte heb aangenomen of zal aannemen. Ik beloof dat ik getrouw zal zijn aan de Grondwet, dat ik de wetten zal nakomen en dat ik mijn plichten als lid van het provinciale bestuur naar eer en geweten zal vervullen. Wat is daarop uw antwoord? De heer ERBAS: Dat verklaar en beloof ik. De VOORZITTER: Dan bent u teruggekeerd in Provinciale Staten. Ik geef wie dat wil na deze vergadering de gelegenheid om de heer Erbas de hand te geven en te feliciteren. Dank u wel. De griffier zal u naar uw plaats begeleiden. Ik verzoek de pers om de zaal te verlaten, zodat wij de vergadering kunnen voortzetten. 2. BESPREEKSTUKKEN A. UITVOERINGSSTRATEGIE ECOLOGISCHE HOOFD- STRUCTUUR (EHS) (6664) De VOORZITTER: Aan de orde is agendapunt 2A, de voordracht van Gedeputeerde Staten over de. Voor de beraadslagingen in eerste termijn geef ik het woord aan de heer Wenneker. De heer WENNEKER (D66): Het is goed dat er weer een stap gezet kan worden in het groenbeleid. Onze fractie heeft bij veel contacten gemerkt dat er behoefte bestaat om weer werk te maken van groen en natuur in Zuid-Holland. Het groenbeleid heeft wat ons betreft te lang stilgelegen en daarom is het goed dat met het uitvoeringsprogramma een periode van een toch wat verbleekt groen afgesloten kan worden. In de beleidsvisie Groen hebben de Staten al besloten dat het roer om moest. Zuid-Holland wilde met minder geld toch zoveel mogelijk groen realiseren. Met dit uitvoeringsprogramma wordt daaraan vormgegeven, niet op de klassieke manier, top down en aan de tekentafel bedacht, maar op een innovatieve manier. Met de hand aan de ploeg kan er weer werk worden gemaakt van natuur in een provincie waar dat juist zo nodig is. Dus veel gebiedsgericht werken waarbij de regio's met hun eigen kennis en kunde veel inbreng hebben en met een deugdelijke financiering voor de uitvoering. Het is een beter passende aanpak, passend bij de tijdgeest, om bottom up te zoeken naar mogelijkheden om zo veel mogelijk natuur te realiseren. Ik loop kort de punten van de Statenvoordracht langs. Nieuw ten opzichte van de beleidsvisie Groen is dat het agrarisch natuurbeheer buiten de EHS alsnog onder de beleidsvisie Groen valt. En omdat het nieuw is, zeg ik daar kort iets over. D66 ziet dit als een ondersteunend programma om in de nabijheid van de EHS de biodiversiteit te versterken. Het weidevogelbeheer vormt het grootste aandeel van het agrarisch natuurbeheer en eigenlijk is dit weer terug naar de manier zoals het voor de Bleker-periode was. Dat vinden wij ook beter omdat het op die manier een integraal onderdeel is van het provinciale beleid. Hierdoor kan de biodiversiteit versterkt worden? Juist het idee van gebiedscoalities, dus niet alleen met agrariërs, wekt bij ons hoge verwachtingen voor het resultaat van het weidevogelbeheer. Het bestuursakkoord Groen. Zoals ik in de commissie al heb aangegeven, vinden wij het een goede zaak dat de gronden in eigendom komen van de provincies om te voorkomen dat de provincies en het Rijk met elkaar gaan concurreren op de grondmarkt. Hierdoor komt ook de zeggenschap over de grond bij de provincies te liggen en krijgen zij meer slagkracht om zelf de EHS te realiseren. Dat vinden wij een goede zaak. De uitgangspunten voor de programmering hebben wij al eerder besproken. Deze komen ons dan ook logisch voor en daarmee kunnen wij dan ook instemmen. Wat ons betreft gaan wij nu aan de slag met het uitvoeringsprogramma en gaan wij daarvan zo veel mogelijk realiseren. Dank u wel. De heer NOORDERMEER (VVD): Haalbaar en betaalbaar is het adagium van het huidige natuurbeleid, en terecht. Het Rijk heeft in het verleden ruimere ambities gehad met de oorspronkelijke EHS. Het Rijk heeft echter nooit de portemonnee getrokken om die natuurambities ook echt te kunnen realiseren. Verwerven, inrichten en beheren kosten geld, zeker als het een grote oppervlakte betreft. Plannen die je niet kunt betalen, zijn een zinloze exercitie. De uitvoeringsstrategie die nu voorligt, gaat gelukkig uit van realisme en uitvoerbaarheid. Een woord van dank aan het college is op zijn plaats voor de uitvoerige beantwoording van onze vragen. Tijdens de commissiebehandeling had de VVD-fractie enige twijfel of de voorliggende stukken wel rijp waren voor behandeling in PS vandaag. Naar ons gevoel waren de risico s van dit omvangrijke project van rond de 260 miljoen euro onvoldoende in beeld gebracht. Door de schriftelijke beantwoording is die twijfel inmiddels weggenomen. Als ondernemer zie ik de Uitvoeringsstrategie EHS als een ondernemingsplan van de provincie. Bij een ondernemingsplan hoor je de risico s te kunnen benoemen, zodat er vertrouwen is dat de organisatie de processen die kunnen spelen goed in beeld heeft en zo nodig kan acteren. Zeker bij een complex proces zoals de Uitvoeringsstrategie EHS waarin vele variabelen zitten, is vertrouwen belangrijk. Nogmaals, wij zijn niet ontevreden met de beantwoording. Daaruit blijkt dat er wel een verdiepingsslag achter de procesgang zit. Dat geeft ons vertrouwen maar eigenlijk hadden die antwoorden van tevoren al in de stukken opgenomen moeten worden. De VVD verzoekt GS daarom om daar voortaan scherper op te zijn. PS hebben immers het budgetrecht en stellen budget beschikbaar. Ook moeten PS kunnen toetsen of GS doelmatig en efficiënt gehandeld hebben. PS moeten een helder vertrekpunt hebben om hun werk goed te kunnen doen. De beantwoording van GS op de schriftelijke vragen brengt helder in beeld dat de strategische reserve voor het tijdvak bedoeld is als buffer voor het op kunnen vangen van tegenvallers.

4 20383 Noordermeer en Van Dieren Wij kunnen instemmen met de opzet van de strategische reserve mits het compensatiebeginsel, zoals wij al eerder bepleit hebben, volledig wordt toegepast. Nu al projecten uit de strategische reserve naar voren halen zoals sommige partijen betogen, is gezien alle financiële onzekerheden die er zijn volstrekt onwenselijk. De VVD steunt de zienswijze van GS om de strategische reserve als buffer te laten fungeren en voelt er niets voor om nu al projecten uit die strategische reserve naar voren te halen. In het programmabudget is 5 miljoen euro opgenomen om de rentelasten voor tekorten op de kasstroom als gevolg van voorfinanciering, te kunnen financieren. Daarmee hebben GS een forse armslag om zaken te kunnen doen. Wanneer zich in een gebied kansen voordoen, moeten GS kunnen schakelen en met dit bedrag moet dat zonder meer kunnen. Een gevaar van voorfinanciering is wel de factor tijd. De praktijk laat vaak zien dat er langer gefinancierd moet worden dan verwacht en de VVD roept GS dan ook op om met gezond verstand om te gaan met voorfinanciering en de Staten jaarlijks goed te informeren en tijdig in te grijpen, mocht dat nodig zijn. De gekozen aanpak van de uitvoeringsstrategie spreekt de VVD aan. Netwerkend willen werken is een cultuuromslag in dit huis maar past wel bij de hedendaagse samenleving en draagt bij aan het nodige draagvlak. Gelukkig kiezen GS daarvoor. Het zal best nog even zoeken zijn naar de ideale werkwijze bij de gebiedsprocessen maar gedeelde verantwoordelijkheid van alle gebiedspartijen draagt bij aan betrokkenheid en wederzijds begrip. Uiteindelijk was dat ook de sleutel rond de impasse met de PAS-problematiek in Nieuwkoop. Gezien het enthousiasme en de gretigheid waarmee gedeputeerde Weber hiermee aan de slag wil, heeft de VVD ondanks een aantal onzekerheden die er natuurlijk ook zijn, alle vertrouwen in de aanpak rond de gebiedsprocessen. De keuze om uit te gaan van een level playing field is een belangrijke. Het triggert partijen om creatiever te worden en met innovaties te komen en soms is het ook goed om te kijken naar wat er in andere sectoren gebeurt. Het design, build and maintainconcept uit de wegenbouw is goed toepasbaar in het natuurbeleid. Inrichten en niet nadenken over het verantwoordelijk zijn voor het latere onderhoud heeft in het verleden al een goudgeld gekost. Gelukkig zetten GS nu ook in op dit concept. De resultaten die de gedeputeerde en zijn mogelijke opvolgers in de toekomst halen, moeten de Staten kunnen beoordelen op basis van het monitoringsmodel van de Uitvoeringsstrategie EHS dat op bladzijde 23 is weergegeven. Het is het kompas waarop wij vanaf nu tot 2027 varen. Over de financiën heb ik al het nodige gezegd maar ik wil nog wel iets kwijt over biodiversiteit. Daar doen we het immers allemaal voor. Op 30 januari 2013 hebben wij in PS de onderdelen biodiversiteit vastgesteld op basis van de internationale doelen van de Europese Uitvoeringsstrategie. De biodiversiteit bestaat volgens die strategie uit de vijf pijlers. Ik zal die toch nog maar eens even noemen: 1. de natuur in stand houden en herstellen; 2. ecosystemen en ecosystemendiensten handhaven en verbeteren; 3. duurzaamheid van landbouw, bosbouw en visserij verzekeren; 4. invasieve uitheemse soorten bestrijden; 5. de mondiale biodiversiteit aanpakken. Het is belangrijk om een gezond evenwicht tussen deze vijf pijlers te vinden. Zeker in de Nederlandse situatie zit daarin een zekere belangentegenstelling. Hoe gaan wij daar in Zuid- Holland mee om? Vorig jaar heb ik al aangegeven de uitwerking van pijler 5 in de stukken te missen. Ik refereerde toen aan het Wereld Natuur Fonds. Het Wereld Natuur Fonds heeft namelijk aangegeven dat de voedselproductie per hectare omhoog moet vanwege de groeiende wereldbevolking en de toenemende welvaart. Wanneer er niets gebeurt, is in % van het landoppervlak in plaats van de huidige 35% nodig voor voedselproductie, aldus het Wereld Natuur Fonds. Het Wereld Natuur Fonds stelt dat de productie per hectare omhoog moet met minder gebruik van water en mineralen, feitelijk een onderdeel van pijler 3. Het is goed om te beseffen dat het een ramp voor de wereld zou zijn als er alleen nog maar biologisch geboerd zou worden want dat heeft enorme consequenties. Kortom, we kunnen en mogen als Nederland onze ogen niet sluiten voor mondiale ontwikkeling. Wanneer wij in Nederland hoogproductieve gronden uit productie nemen, moet dat elders in de wereld met een veelvoud aan oppervlakte gecompenseerd worden. Aan de andere kant dienen wij in Nederland ook invulling te geven aan de eerste en de tweede pijler. De leefbaarheid van ons land is wel gebaat bij natuur en natuurbeleving. De VVD wil daar ook serieus werk van maken, niet door grenzeloze natuurambities maar door een realistisch natuurbeleid voor te staan, waarbij de vijf pijlers in evenwicht komen. Wanneer wij kijken naar het biodiversiteitsmodel op pagina 5, dan dekt die volgens ons niet de lading van de vijf pijlers van de biodiversiteit. Dat is jammer en een gemiste kans. Het model behelst alleen pijler 1, 2 en 3 voor een gedeelte. Ontegenzeglijk belangrijke pijlers en het is goed dat wij daar vandaag een besluit over nemen maar ik mis de totaalvisie van GS over de vijf pijlers. In het veelzijdige en drukke Zuid-Holland is het namelijk van groot belang om het juiste evenwicht te vinden tussen de vijf pijlers en daarop ons beleid af te stemmen en dat met de burger duidelijk ook te communiceren. De andere pijlers zitten wel in andere beleidsonderdelen. Zuid- Holland heeft een beleid voor invasieve soorten. Volgens het hoofdlijnenakkoord bieden wij ruimte aan agrarische ondernemers, faciliteren de duurzame ontwikkeling van de grondgebonden land- en tuinbouw met ons ruimtelijke instrumentarium maar waarom hebben GS geen totaalvisie over het juiste evenwicht tussen de vijf pijlers in Zuid-Holland, terwijl onze internationale doelen van het natuurbeleid, die mede door Nederland geaccordeerd zijn, juist geënt zijn op de Europese uitvoeringsstrategie biodiversiteit? Ik verzoek GS dan ook of zij bereid zijn in een notitie weer te geven hoe Zuid- Holland invulling geeft aan de vijf pijlers van biodiversiteit. Ik zou het hierbij willen laten. De heer VAN DIEREN (ChristenUnie en SGP): Het onderwerp herijkte EHS, de verkleinde Ecologische Hoofdstructuur, heeft zijn afronding gehad in de decembervergadering, waarin het beleid ruimtelijk is vastgelegd in de PSV en de Provinciale Verordening.

5 20384 Van Dieren, Brands en Van Viegen Nu ligt voor de Uitvoeringsstrategie EHS. De verleiding is groot om het onderwerp groen nog eens de revue te laten passeren maar dat zal ik niet doen. Ook de meer technische discussie in de commissie zal ik niet herhalen. Het is vooral van belang dat wij aan het werk gaan. De gebieden verkeren te lang in onzekerheid. Die onzekerheid bestaat al sinds het najaar van 2010, dus al ruim drie jaar. Dat is niet goed voor de natuur, dat is niet goed voor het landschap en dat is niet goed voor de agrariërs. Kortom, het motto moet zijn aan het werk". Het besluit dat nu voorligt, bestaat uit drie onderdelen waarover ik namens de fractie van de ChristenUnie en SGP een aantal opmerkingen wil maken en waarbij ik een aantal piketpaaltjes wil slaan. Met name voor het nog op te zetten monitoringssysteem. Dat had er in feite nu al bij moeten zitten maar het is de bedoeling, zoals de gedeputeerde zei, om dat voor de zomer in IPOverband op te zetten. Ik wil mijn piketpaaltjes meegeven omdat daarin nogal grote financiële onzekerheden zitten, zowel in de inkomens- als in de uitgavenstromen. Het is dus ook een beetje een steun in de rug van de gedeputeerde Financiën. De heer BRANDS (PVV): Ik heb een vraag aan de ChristenUnie en SGP. U had het zojuist over de onzekerheid waarin het gebied nu al drie jaar verkeert. De uitvoeringsstrategie van deze hernieuwde EHS zorgt eigenlijk ook voor onzekerheid voor vooral agrariërs tot maar liefst Ik zou graag horen wat u daarvan vindt. De heer VAN DIEREN (ChristenUnie en SGP): In de PSV zijn opgenomen de gebieden die als natuur zullen worden ingericht. Daarover is dus duidelijkheid. Gebieden die na 2021 mogelijk als natuur worden ingericht, zitten in de strategische reserve. Daar kunnen agrariërs nog gewoon doorwerken, er zal geen enkele belemmering zijn. Ik heb er van begin af aan op aangedrongen dat agrariërs zich daar normaal kunnen ontwikkelen. Hoewel het aanvankelijk de bedoeling was om dat meer te beperken, krijgen agrariërs daar volledig de ruimte om zich te ontwikkelen. De heer BRANDS (PVV): Ik heb nog een vervolgvraag daarop. De einddatum was aanvankelijk 2018 en dat is nu 2027 geworden, maar liefst negen jaar later. Kunt u daarover nog kort uw licht laten schijnen? De heer VAN DIEREN (ChristenUnie en SGP): Er is geen ander licht dan dat er te weinig geld is. Als er voldoende geld was geweest, dan was het voor 2016 gerealiseerd. Er is echter onvoldoende geld en dat wisten wij eigenlijk ook al in het verleden. De heer Wenneker zei ook al dat men dacht dat er voldoende geld zou zijn om de grote EHS uit te voeren maar achteraf bleek dat ook bij het Rijk geen geld aanwezig was, ondanks de indruk die het Rijk wekte. Ik ben dus wel gelukkig met de verkleinde EHS en dat de agrarische sector voldoende ruimte krijgt om zich te kunnen blijven ontwikkelen in de gebieden die nu nog niet nodig zijn. Ik had het over de piketpaaltjes. Die heb ik samengevat in zes punten, zodat de gedeputeerde mij gemakkelijk kan volgen en beantwoorden. 1. Agrarisch natuurbeheer. Met ingang van 1 januari 2016 wordt het agrarische natuurbeheer dat is iets anders dan natuurbeheer door agrariërs buiten de EHS opnieuw gedecentraliseerd naar de provincie, terwijl het eerst door het Rijk van de provincie werd overgenomen. Het is goed dat het gehele natuurbeleid, zoals de heer Wenneker ook zei, bij de provincie komt te liggen, bij één overheid. Het voortdurend switchen tussen Rijk en provincie heeft geleid tot veel onduidelijkheid in het veld. Aan die onduidelijkheid moet snel een einde komen. Dat geldt ook voor het weidevogelbeheer, zowel binnen- als buiten de EHS. 2. De overname van de zeggenschap over de gronden van het Bureau Beheer Landbouwgronden (BBL) die deze namens het Rijk in bezit en beheer heeft. De gronden die buiten de verkleinde EHS liggen, kunnen nu voor agrarisch gebruik worden verkocht en de opbrengst dient als dekking voor de natuuropgave. Van belang is om nauwgezet te kunnen volgen hoe de verkoop verloopt en wat de opbrengsten zijn, afgezet tegen de geprognosticeerde opbrengst. Een heldere rapportage daarvan dient in de periodieke rapportages zichtbaar te zijn. 3. Een dergelijke nauwkeurige rapportage is ook gewenst voor de geprognosticeerde te ontvangen rijksmiddelen via de uitkering uit het Provinciefonds. Ik wil niet direct zeggen dat het Rijk onbetrouwbaar is maar de uitdrukking wispelturig is op zijn minst op zijn plaats bij dit dossier. Dat hebben wij de afgelopen tien jaar ervaren. Het is dus goed dat die geldstroom nauwkeurig wordt gevolgd. 4. Zelfrealisatie. De inzet van de provincie Zuid-Holland is 30%. Dat is dus de inzet van betrokkenen. In de financiële opzet wordt uitgegaan van de landelijke norm van 15%. De werkelijkheid is uitermate belangrijk. In de rapportage zal de praktijk goed zichtbaar moeten zijn want tussen 30% en 15% zit een bandbreedte van 37,5 miljoen euro. 5. Uitvoering groenbeleid zo decentraal mogelijk. De mensen in de gebieden (burgers, agrariërs, gemeenten en waterschappen) zo veel mogelijk betrekken bij de uitvoering en hun daartoe verantwoordelijkheid geven. Vandaar ook mijn motie die de Staten vorige maand hebben aangenomen om niet alleen in de Krimpenerwaard maar ook in het andere grote gebied, Bodegraven-Noord, ruimte te geven voor een gebiedsproces. Maar deze houding kan ook bij kleinere opgaven worden toegepast. 6. Uitvoering door wie? Voorheen was de praktijk dat inrichting en beheer standaard naar de terreinbeherende organisaties (tbo s) ging, afhankelijk van gebied en tbo. Een omslag in denken over de uitvoering, zowel hier in huis als bij de tbo s, is noodzakelijk want nu moet iedereen die de kwaliteit heeft of kan bekomen, de mogelijkheid krijgen om mee te dingen. De praktijk van dit veranderingsproces zullen wij kritisch blijven volgen. Ik twijfel er niet aan dat wij vanuit het veld goed op de hoogte gehouden zullen worden. Wij zullen niet schromen u daar kritisch op te bevragen. Dank u wel. Mevrouw VAN VIEGEN (Partij voor de Dieren): Om te beginnen wil ik benadrukken dat de Partij voor de Dieren van mening is en blijft dat de oorspronkelijk geplande EHS in zijn geheel moet worden uitgevoerd en niet alleen de herijkte EHS.

6 20385 Van Viegen en Brands Een andere verhouding tussen kwantiteit en kwaliteit. Wij kunnen ons niet vinden in het beleid van kwaliteit boven kwantiteit. Ook kwantiteit is van groot belang om het enorme verlies aan biodiversiteit een halt toe te roepen. Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft aangegeven dat met de huidige inspanningen de internationaal afgesproken natuurdoelen bij lange na niet gehaald worden. Er moet dus meer gebeuren. Het is niet of of maar en en. Het agrarisch natuurbeheer is tot nu toe een verdienmodel voor agrariërs geweest. Juist door de intensivering van diezelfde landbouw loopt de weidevogelstand drastisch terug, nemen ganzenpopulaties toe en is de biodiversiteit achteruit gehold. Diezelfde landbouw moet nu de natuurdoelen helpen behalen. Dat is een illusie als er niets verandert met betrekking tot het landbouwbeleid. De landbouw zelf zal moeten veranderen om de natuurdoelen te halen. Minder intensief, een ander mestbeleid, geen monoculturen, minder maïsteelt, minder gebruik van gif- en bestrijdingsmiddelen, een hoger waterpeil en een ander maaibeleid. Als dit niet wordt veranderd, kun je doelen stellen wat je wilt, kiezen voor een andere organisatievorm of mozaïekbeheer of nog meer geld pompen in agrarisch natuurbeheer maar de biodiversiteit zal er niet beter van worden. De door de provincie aangepaste regels zullen hier niet aan bijdragen. Het is zonde van de investering als de landbouw zelf niet verandert en minder intensief wordt. De heer BRANDS (PVV): Ik hoor de Partij voor de Dieren heel vaak zeggen minder, minder, minder. Leidt dat niet uiteindelijk tot minder productie, minder omzet, minder welvaart voor Zuid- Holland en dus minder geld voor de mensen die in deze provincie wonen? Mevrouw VAN VIEGEN (Partij voor de Dieren): Ik denk dat u evenals wij hechten aan een gezonde leefomgeving maar door de intensivering van de landbouw ontstaat heel veel schade aan de leefomgeving. Dat zou moeten veranderen. De heer BRANDS (PVV): Dat is geen antwoord op mijn vraag. Leidt het beleid dat de Partij voor de Dieren voorstaat niet uiteindelijk tot veel minder productie? U hebt dat zojuist gehoord in het betoog van de VVD. Mevrouw VAN VIEGEN (Partij voor de Dieren): Daar kunnen wij een hele boom over opzetten. De heer BRANDS (PVV): De productie zal moeten worden verplaatst naar landen waar het veel minder efficiënt kan worden gedaan. Leidt dat uiteindelijk niet tot verplaatsing van de productie die wij hier hebben en dus ook tot verplaatsing van het geld dat hier verdiend wordt? Mevrouw VAN VIEGEN (Partij voor de Dieren): Ik denk dat wij hierover een hele boom kunnen opzetten. De Partij voor de Dieren is van mening dat wij een andersoortige economie moeten voorstaan, een duurzame economie die circulair is en niet alleen gericht op groei. Groei is niet de oplossing maar de oorzaak van het probleem van de huidige vorm van economie. Ik denk dat wij hierover nog heel lang kunnen praten. Ik wil mij nu beperken tot dit onderwerp want de economie is een heel breed onderwerp. De heer BRANDS (PVV): Ik zou in ieder geval graag willen concluderen dat uw economie een economie is van verarming van Zuid-Holland. Mevrouw VAN VIEGEN (Partij voor de Dieren): Dat ben ik absoluut niet met u eens. Het zal op den duur juist een verrijking zijn, zeker voor toekomstige generaties als u daar ook belang aan hecht. Een voorbeeld van een provinciemaatregel is de concentratie van weidevogelgebieden om het weidevogelbeheer dat het grootste aandeel vormt van het agrarisch natuurbeheer, te concentreren in kerngebieden. Dat staat op pagina 15. Deze maatregel is een regelrecht gevolg van de toenemende intensivering van de landbouw die gewoon kan doorgaan in de weidevogelgebieden die nu gaan afnemen. Er blijft nog een aantal weidevogeltuinen over en dat is het dan. Als de intensivering van de landbouw afneemt, kunnen er op natuurlijke manier meer weidevogelgebieden in stand gehouden worden en kunnen de weidevogels weer toenemen. Wij zijn van mening dat er meer natuurbeheer uitgevoerd moet worden door terreinbeherende organisaties en minder door agrarisch natuurbeheer, als er niets verandert aan de intensiteit van de landbouw. De terreinbeherende organisaties hoeven immers niet tegelijkertijd tegenstrijdige belangen te behartigen. Bovendien behalen deze organisaties tot nu toe betere resultaten. Kortom, er moeten veel strengere voorwaarden aan de landbouw gesteld worden bij subsidies voor agrarisch natuurbeheer. Ik doe dan ook een dringend beroep op GS om hieraan gevolg te geven. De monitoring van de biodiversiteit. Sprekers voor mij hebben hierover ook al het nodige gezegd. Met een zesjaarlijkse biodiversiteitsmeter is het lastig bijsturen. Het mag wat ons betreft vaker. De gedeputeerde heeft toegezegd wel jaarlijks de ontwikkeling van de biodiversiteit en de EHS te bespreken maar juist de biodiversiteit, en dan met name bij beheer door middel van agrarisch natuurbeheer, zal nauwkeurig gemeten moeten worden om verspilling van geld te voorkomen en tijdig te kunnen bijsturen. Het particulier natuurbeheer. De provincie verwacht dat een hogere gebiedskwaliteit kan worden bereikt door het realiseren van een hoger aandeel particulier natuurbeheer omdat de internationale doelen daarmee sneller in beeld zullen komen. Wij betwijfelen of de 15% zelfrealisatie gehaald zal worden. Misschien is het een idee om ook de 15% zelfrealisatie te gaan toepassen op weginfrastructuur. Dat scheelt dan weer veel geld dat besteed kan worden aan de EHS. De ecologische verbindingszones. In het uiterste geval zou de provincie een trekkersrol vervullen bij de aanleg van de verbindingen met prioriteit 1 als vaststaat dat daarvoor bij de gebiedspartijen geen mogelijkheden bestaan. En als cofinanciering niet haalbaar of wenselijk blijkt, kan eventueel worden besloten een ecologische verbindingszone op een alternatieve wijze te financieren. Het blijft echter onduidelijk op welke manier precies.

7 20386 Van Viegen, Zwaan en Van der Stoep Wij hebben grote zorgen over de haalbaarheid van de uitvoering van de ecologische verbindingszones. Een versnippering van natuurgebieden ligt hierbij voor de hand. Graag worden wij jaarlijks op de hoogte gehouden van de voortgang. Mijn vraag is of de gedeputeerde dit kan toezeggen. En last but not least de financiering van de EHS. De gedeputeerde heeft toegezegd dat bij een hogere opbrengst van de gronden dan verwacht, die extra middelen besteed zullen worden aan natuurontwikkeling. Maar er is ook een risico dat de grond minder opbrengt dan verwacht. De realisatie van de EHS en de internationale verplichtingen komen dan in gevaar en daarmee ook het herstel en de verbetering van de biodiversiteit. Is de gedeputeerde bereid om een financiële voorziening te treffen om het risico van een mogelijke afwaardering van de BBL-gronden af te dekken door het treffen van een financiële voorziening om de realisatie van de EHS te waarborgen en Provinciale Staten hierover minimaal jaarlijks te informeren? Ik houd hiervoor een motie achter de hand. Tot zover mijn bijdrage in eerste termijn. Dank u wel. Mevrouw ZWAAN (SP): Ruim twee jaar na het vaststellen van het nieuwe natuurbeleid zijn we gekomen tot de uitvoering daarvan. Wij spreken nu over het uitvoeringsprogramma EHS. Terwijl wij het hier nu in de Staten bespreken, is de eerste particulier al begonnen met het inrichten en beheren van natuur. Voor de SP is er goed en minder goed nieuws. Het is niet de oorspronkelijke EHS die uitgevoerd wordt maar de gronden die middels mijn motie planologisch beschermd worden tegen ongewenste ontwikkelingen, zijn wel volledig meegenomen in dit uitvoeringsprogramma. Een jaar geleden zag het er heel wat slechter uit voor de EHS. Het leek erop dat maar 50% van de internationale doelen gerealiseerd zou worden. In deze uitvoeringsstrategie lijkt het er echter op dat wij de 100% dicht naderen. In de commissie is gesproken over het schuiven tussen de strategische reservering en de ecologische verbindingen. Ik vind het moeilijk om daarover een oordeel te hebben. Kwaliteit is belangrijk en ik weet niet bij welke wijze de biodiversiteit het meest gebaat is. Daarnaast is de kwantiteit ook belangrijk, misschien niet altijd voor het behalen van de doelen maar mensen zien graag groen om zich heen en het is al bewezen dat mensen daar gezonder en gelukkiger van worden. Als het aan de SP zou liggen, wordt het in de toekomst en en. Ik heb in de commissie al gezegd dat ik vind dat het verstandig is dat de budgetten gefaseerd zijn opgenomen. Dit geeft ruimte om te monitoren en bij te sturen. Met dit dossier regeer je over je eigen graf heen en het getuigt van verantwoordelijkheidsgevoel en goed bestuur om de middelen op een goede manier te borgen voor bestuurders na ons. Toch is er een structureel tekort. Gelukkig niet van dien aard dat het niet op te lossen is maar er moet wel dekking gevonden worden. Wij hebben het tenslotte steeds over haalbaar en betaalbaar gehad. vind. Wij hebben als provincie een inspanningsverplichting om de internationale doelen te halen maar wij leggen het beheer soms in handen van derden die daarmee nog geen ervaring hebben. Dit hoort bij een level playing field maar wat gebeurt er als de beheerder er met de pet naar gooit? Tijdens de technische briefing hebben wij begrepen dat er in beheerovereenkomsten clausules en waarborgen worden opgenomen, opdat doelen behaald worden. Dat vinden wij van zeer groot belang want dat is uiteindelijk het doel van deze hele strategie. Monitoring is dus belangrijk. De VVD heeft daar in de commissie terecht een punt van gemaakt door te vragen wat het uitgangspunt is. Wat de SP betreft stoppen wij met het praten over groen en gaan wij aan de slag. Er is een nota Beheer waarin de spelregels zijn vastgelegd, zoals wij die in eerdere commissies hebben besproken. Ik hoop dat ik voordat deze periode voorbij is, als Statenlid een nieuw gebied kan bezoeken om te zien wat het resultaat is van bijna vier jaar praten over de EHS. Dank u wel. De heer VAN DER STOEP (CDA): In het afgelopen jaar is er hard gewerkt aan het opnieuw vormgeven van het natuurbeleid in Zuid-Holland. De stagnerende economie en de hoge staatsschuld leiden tot een natuurakkoord dat het natuurbeleid op zijn grondvesten deed trillen. De conclusie was niet anders dan dat de EHS moest worden herijkt. Na de commissie-jansen, een kabinetswisseling, een nieuw Natuurpact, een bestuursovereenkomst Grond en onze eigen beleidsvisie Groen, realisatiestrategie en het vastleggen van de grenzen van de herijkte EHS in de PSV hebben Gedeputeerde Staten een uitvoeringsstrategie EHS vastgesteld. Voordat ik overga tot een beoordeling van de voorliggende Statenvoordracht, wil ik namens de CDA-fractie graag GS, en in het bijzonder gedeputeerde Weber, complimenteren met de bereikte resultaten. Het CDA vindt dat wij tevreden kunnen zijn met de uitkomsten van de onderhandelingen die uitzicht bieden op een goed natuurbeleid in onze provincie. Allereerst stemt het CDA met een zeker enthousiasme in met de aanpassing van de beleidsvisie Groen op het punt van het agrarisch natuurbeheer, ook buiten de EHS. De provincie is verantwoordelijk voor het landelijk gebied in al zijn aspecten en dan is het ronduit onhandig als een derde, in casu het Rijk, de verantwoordelijkheid houdt voor één aspect van het beheer ervan. Dat geldt temeer daar wij als provincie ook ambities kennen voor het terrein rondom natuurgebieden, te weten de natuurmantels. Het gaat hierbij om het beheer vanaf 2016 en daarom vragen wij uw speciale aandacht voor het beleid in de periode tot Laat het beleid in de komende twee jaar goed aansluiten op onze vernieuwde visie op het natuurbeleid. Vervolgens is de CDA-fractie met u tevreden over het feit dat alle BBL-grond overgaat naar de provincies. De onwerkbare knip in 2016 is vervallen en daardoor is het nu mogelijk om een heldere programmering op te zetten. Wij gaan akkoord met de daarmee samenhangende betaling van 30,5 en 2,8 miljoen euro aan het Rijk en de provincie Drenthe. Tijdens de technische briefing, voorafgaand aan de commissie, kwamen wij te spreken over de borging van de kwaliteit van het beheer. Ik heb het in de commissie ook gezegd en ik noem het nu weer omdat ik het heel belangrijk

8 20387 Van der Stoep, Van Egmond, Brands en Van Viegen Wij stemmen ook in met de uitgangspunten van de programmering van de EHS voor de periode , inclusief de kostenraming voor de hele periode. En met het financieel kader voor de periode 2013 tot en met Wij gaan akkoord met het beschikbaar stellen van het taakstellend budget voor de periode van 75,8 miljoen euro. De uitvoering van het programma EHS is niet eenvoudig vanwege de onzekerheden die daarmee gepaard gaan. De verkoop van grond kan leiden tot meevallers maar ook tot tegenvallers. Er moet nog veel uitgewerkt worden en het is dan nog maar de vraag of alles gerealiseerd kan worden conform de huidige plannen. Dat vraagt om een strakke beheersing van de processen en een heldere rapportage van de mee- en tegenvallers. Een overzicht alleen na een jaar of na vier jaar kan wel eens te weinig zijn. De CDA-fractie verzoekt u dan ook dringend om over mee- en tegenvallers op een zodanig tijdstip te rapporteren dat bijsturing van het beleid ook door Provinciale Staten nog mogelijk is. Ten aanzien van de ecologische verbindingen moet de CDAfractie van het hart dat wij het vreemd vinden dat de verbindingen in categorie 2 die niet zoals de verbindingen in categorie 1 nodig zijn voor het realiseren van internationale doelen, voorrang krijgen boven een aantal projecten uit de strategische reserve die wel internationale doelen dienen. Wij zullen nu geen amendement indienen; laten wij nu eerst maar aan de gang gaan met de projecten, maar we vragen u wel om dit punt in het achterhoofd te houden voor het moment dat u voorstellen voorbereidt om eventuele mee- en tegenvallers te verwerken. De CDA-fractie stemt in met dit beleid en wenst Gedeputeerde Staten veel wijsheid en succes bij de uitvoering van het EHSbeleid. Mevrouw VAN EGMOND (GROENLINKS): Voor GroenLinks is de voorliggende uitvoeringsstrategie EHS zeer teleurstellend. Al in april 2013 kregen wij de toezegging dat inzicht zou worden gegeven in de verwervings-, inrichtings- en beheerkosten. Dit in het kader van een zorgvuldige keuze voor de herijking van de EHS. Dat gebeurde niet. Wel werd toegezegd dat in januari 2014 de cijfers op tafel zouden liggen. Mogelijke ruimte in de programmering zou dan kunnen worden ingevuld. Tijdens de commissiebespreking waren de cijfers er niet. Na de vraag vele malen herhaald te hebben ontvingen wij alleen de cijfers voor de strategische reservering. Voorzitter, GroenLinks heeft het al gesignaleerd bij de vaststelling van de herijking van de EHS in december De besluiten over de invulling van de internationale doelen, sterker nog, het besluit of wij die doelen wel helemaal gaan invullen, worden niet in dit huis genomen maar in het overleg tussen gebiedspartijen. Om via overleg met gebiedspartijen uitwerking te geven aan de EHS-opgave zijn heldere kaders nodig. Die kaders, zeggen GS in hun antwoorden, zijn de doelen, de begrenzing en het budget. Die begrenzing ligt echter helemaal niet vast. Dit huis heeft in december 2013 Gedeputeerde Staten de ruimte gegeven om die in het kader van gebiedsprocessen verder aan te passen. Een jaar geleden vielen die grenzen en de internationale verplichtingen nog samen. Hoe maakt het college waar dat de internationale doelen toch worden gerealiseerd en dat wij ten minste aan onze inspanningsverplichting gaan voldoen? Ook zelfrealisatie behoort tot de kaders in de woorden van de gedeputeerde, de vrijheid om als ondernemer naar eigen inzicht vorm te geven aan de uitvoering van privaat en agrarisch natuurbeheer. Het college spreekt uit niet-vrijblijvende afspraken met agrarische ondernemers over te behalen ecologische- en waterkwaliteitsdoelen te zullen maken. Betekent dit nu dat in de contracten wordt opgenomen dat het beheerplan en de inrichting kunnen worden aangepast als blijkt, bijvoorbeeld uit de monitor, dat de targets achterblijven bij de verwachtingen? Graag krijg ik hierop een antwoord. Hoeveel ruimte geven wij onszelf om nog in te grijpen als nu wordt uitgegaan van het verkopen van natuurgronden. GroenLinks brengt graag in herinnering dat in de nota Grondbeleid in mei 2013 vastgesteld door Provinciale Staten nog wordt uitgegaan van het in concessie geven van natuurgronden. Hoe verhoudt zich de besluitvorming van vandaag tot dat vastgestelde beleid? De ecologische verbindingen die in de laatste fase zijn toegevoegd aan de EHS zijn voor de helft gepland in de periode maar het college neemt zich voor om af te wachten of andere partijen het initiatief nemen. Is dat nu onze invulling van de inspanningsverplichting? Met zo veel experimenten zouden wij intensief moeten monitoren. De internationale doelen en de biodiversiteit komen echter slechts eenmaal per vier jaar aan de orde. De financiën worden wel jaarlijks zorgvuldig verantwoord. Voor GroenLinks ligt daarmee een duidelijke indicatie waar de werkelijke prioriteit ligt voor deze coalitie. Dank u wel. De heer BRANDS (PVV): Wij spreken vandaag over de Ecologische Hoofdstructuur, een gedrocht van jewelste dat wat de PVV betreft meteen naar het rijk der fabelen kan worden verwezen. Allereerst een kleine recapitulatie. Met de komst van het op een na laatste kabinet-rutte in 2010 leek er een grote omwenteling plaats te vinden in het natuurbeleid. Er werd fors minder geld ter beschikking gesteld voor verwerving en inrichting van natuur en de PVV kon zich dan ook grotendeels vinden in de destijds voorliggende plannen. Hoe anders is het nu. Het huidige kabinet draait de subsidiekraan weer helemaal open om, onder het mom van duurzaamheid en biodiversiteit, honderden miljoenen euro s te verspillen aan natuurprojecten. Dit college doet zijn spreekwoordelijke duit in het zakje, een soort wedstrijdje verplassen tussen collega-socialisten. Mevrouw VAN VIEGEN (Partij voor de Dieren): Bent u dus ook tegen de subsidie voor het agrarisch natuurbeheer? De heer BRANDS (PVV): Als de Partij voor de Dieren had opgelet tijdens de vele commissievergaderingen dan had zij dat geweten. Op het moment dat er subsidie wordt gegeven aan de aanleg van wat wij nepnatuur noemen, is het hier een kwestie van kiezen tussen die heel grote professionele subsidieslurpers of de kleine agrariër die het zelf probeert. U weet wel waar wij dan voor kiezen. Dan kiezen wij niet voor die heel grote subsidieslurpers maar het liefst laten wij die boer gewoon boeren en op die manier zijn geld verdienen.

9 20388 Van Viegen, Brands en Koning Mevrouw VAN VIEGEN (Partij voor de Dieren): Ik begrijp dat u voor subsidie voor agrarisch natuurbeheer bent. De heer BRANDS (PVV): Dan begrijpt u het verkeerd. Ik opende met de zin dat wat ons betreft de hele EHS naar het rijk der fabelen kan worden verwezen. Wij zijn tegen subsidie, u bent ervoor. Op het moment dat er subsidie wordt gegeven, dan staan wij voor de keuze dat geld voor natuur aan die grote molochen te geven of aan een boer die anders bij wijze van spreken zijn land kwijt zou raken. Dan geven wij dat geld liever aan die boer. Mevrouw VAN VIEGEN (Partij voor de Dieren): Dan is het duidelijk. U bent ervoor. Dat is fijn om te weten. De heer BRANDS (PVV): Dat is een verkeerde conclusie. Tijdens de vorige reguliere Statenvergadering heeft een meerderheid van deze Staten ingestemd met de herijking van de EHS. Nu ligt de uitvoeringsstrategie ter besluitvorming voor. Het zal weinig verbazing wekken dat de PVV niet kan instemmen met deze plannen. Vandaag gaat naar verwachting een ruime meerderheid van de Staten akkoord met deze onzalige plannen. Vele burgers in Zuid-Holland zullen de komende jaren misschien tot wel 2027 in onzekerheid verkeren over hun toekomst. Onder hen de laatste agrarische ondernemers die onze provincie nog rijk is. Zij vragen zich af hoe het nu verder moet. Is er ruimte voor uitbreiding van boerenbedrijven, zodat er een gezonde basis is voor volgende generaties? Geen enkele agrarische ondernemer wil van zijn land gejaagd worden ten behoeve van de creatie van bijvoorbeeld getijdennatuur met instandhouding van de geelgerande waterroofkever. Afgelopen woensdag vond er een werkbezoek plaats aan de intensieve en extensieve veehouderij in onze provincie. Schitterende bedrijven hebben wij daarbij gezien. Bij dit bezoek, waar een fors deel van deze Staten vertegenwoordigd was, werden poeslieve woorden gebruikt en allerlei schijncomplimentjes uitgedeeld. Exact een week later weten de hardwerkende agrarische ondernemers precies wat zij aan dit bezoek hebben gehad; een aantal partijen die daar die poeslieve schijncomplimentjes uitdeelde, steekt onbeschaamd een mes diep in de rug van de Zuid-Hollandse agrarische sector. Ik neem het linkse partijen heel erg kwalijk maar zij weten niet beter. De uitvinders van het gratis geld zouden het liefst heel Zuid-Holland volplempen met bouwland voor hamsters, botanisch waardevol grasland, kruidenrijk weidevogelgrasland en andere nepnatuurambities om vervolgens weer op alle mogelijke manieren meer belasting te heffen en zich tegelijkertijd uiteraard moreel superieur te voelen ten opzichte van de rest. Er zijn echter ook partijen die op zijn minst de schijn hebben gewekt ooit voor agrarische ondernemers op te zijn gekomen. Ik citeer: De druk op de agrarische sector vormt een bedreiging. Wij hechten grote waarde aan het behoud van de agrarische sector. Deze twee passages zouden zomaar uit het programma van de PVV kunnen komen maar niets is minder waar; al deze passages komen rechtstreeks uit het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie en SGP. Kennelijk heeft deze fractie haar verkiezingsretoriek niet goed onthouden, net zoals de ChristenUnie en SGP-steun voor het omvormen van het Buytenland van Rhoon in een moeras bij sommige niet in het geheugen gegrift staat. Ook het CDA dat gekaapt lijkt door de milieubewegingen, predikt loze woorden zoals behoud van landbouwareaal en facilitering van agrarische ondernemers. Ik denk dat de afkorting CDA beter kan worden gebruikt voor het Comité Demonisering Agrariërs. De afgelopen maanden is vaak over de EHS gesproken, zowel in dit huis als tussen de provincies en het ministerie van Economische Zaken. Er was veel overleg in achterkamertjes vereist om uiteindelijk de waanzinnige nepnatuurambities door de strot van de Zuid-Hollandse belastingbetaler te kunnen duwen. In de plannen van het college zou de nadruk zijn gelegd op de haalbaarheid en betaalbaarheid van de EHS. Wanneer alle onzalige plannen worden uitgevoerd, moet de provincie nog 1500 ha verwerven en ruim 5000 ha nieuwe natuur inrichten. Dat is dus zo ongeveer tienmaal het oppervlak van de gemeente Schoonhoven. Gezien de vele kostenoverschrijdingen bij dit soort projecten is de provinciale schatting van 257 miljoen euro waarschijnlijk nog aan de lage kant. De PVV beschouwt de EHS-plannen verre van haalbaar en betaalbaar en denkt dat het provinciale zwaaien met een welhaast blanco cheque niet lang zal duren. De bijdrage van de rijksoverheid na 2015 is hoogst onzeker. De kans is levensgroot aanwezig dat de plannen wederom moeten worden bijgesteld. Ook moet het college nog op zoek naar extra middelen om het structurele tekort van 2 miljoen euro te kunnen dekken. Voorzitter, ik rond af. De PVV is tegen de voorliggende plannen. Wij zouden graag zien dat dit college maatregelen neemt, waaraan de bevolking van Zuid-Holland echt iets heeft. Dus geen honderden miljoenen verspillen aan nutteloze nepnatuurgebieden maar investeren in Zuid-Holland, investeren in lastenverlichting en in infrastructuur. Ik heb hiervoor samen met mijn collega Van Assendelft een motie opgesteld die ik in de tweede termijn zal indienen. Tot zover. Dank u wel. Mevrouw KONING (PvdA): De fractie van de PvdA heeft lang nagedacht over de toon die wij in dit debat willen aanslaan, een debat dat inderdaad al meerdere keren in deze zaal heeft plaatsgevonden. U hebt gehoord dat zowel de CDA-fractie als de VVD-fractie maar ook sommige oppositiepartijen hebben aangegeven dat wij toch echt iets moeten doen met de monitoring. Dat geeft volgens ons aan dat de wens om bij te sturen, om te zien of het geld goed besteed wordt (dat immers bestemd is voor natuur), in deze Staten breed vertegenwoordigd is. Wij willen dat het geld op een goede manier wordt besteed. Het feit dat erom gevraagd wordt en dat de wens bestaat om voor die monitoring piketpalen mee te geven, zoals de heer van Dieren het noemde, geeft aan dat er in brede zin nog wel wat verbeterd kan worden op dat punt. En ook vanuit de PvdA geven wij u graag mee dat wij willen meedenken over de manier waarop wij met elkaar kunnen bijsturen, als het geld minder oplevert dan wij zouden willen. Wij zagen vorige maand dat er 85 ha minder werd vastgelegd op de kaart dan waarvoor voorheen was gedacht dat er geld was. Wij hebben deze maand gezien dat er meer geld is voor het maken van de natuur, enerzijds doordat wij verwachten meer inkomsten te krijgen bij de grondverkoop en anderzijds omdat we meer geld krijgen van het Rijk.