Patronen doorbreken en ruimte voor verandering creëren
|
|
- Barbara Pauwels
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 HET VELD Patronen doorbreken en ruimte voor verandering creëren Boekbespreking Huibert de Man Arend Ardon (2011). Doorbreek de cirkel! Hoe managers onbewust verandering blokkeren. Amsterdam: Business Contact. Arend Ardon (2015). Ontketen vernieuwing! Blokkades wegnemen en beweging creëren. Amsterdam: Business Contact. Odette Moeskops (2014). Doorbreken van organisatiepatronen. Amsterdam: RoodPurper. Inleiding Wie als manager of adviseur probeert organisaties te veranderen, krijgt te maken met taaie patronen. Deze zitten onder de oppervlakte en je merkt ze meestal pas op als je erin vastloopt. Ook voor de mensen in de organisatie zelf zijn ze vaak onzichtbaar. Het gaat om onbewust, ongereflecteerd gedrag; patronen waarin de mensen samen gevangen zijn, zonder dat te weten. Gareth Morgan noemt dit de organisatie als psychologische gevangenis (Morgan, 1986). Odette Moeskops en Arend Ardon wijzen met Doorbreken van organisatiepatronen, respectievelijk Doorbreek de cirkel! en Ontketen vernieuwing! de weg uit deze gevangenis. Beide auteurs laten, vanuit heel verschillende achtergronden, aan mensen in organisaties zien hoe zij zich kunnen bevrijden van de ketenen van denkgewoonten, vooronderstellingen, emoties en relaties. Deze verhinderen ons de werkelijkheid te zien zoals die is en zo te handelen dat we bereiken wat we echt willen. 79
2 HET VELD m&o De twee auteurs zijn heel verschillend en dat geldt ook voor hun boeken. Moeskops kan bogen op een jarenlange adviespraktijk, waarin zij zich door psychoanalytische concepten en technieken heeft laten inspireren. Het gaat daarbij vooral om de psychotherapeutische praktijk in het voetspoor van Klein, Winnicot en Bion. De vertaling daarvan naar het organisatieadvieswerk is de kern van het boek van Moeskops, een collectie zelfstandige essays rondom een aantal gemeenschappelijk thema s. De nadruk ligt sterk op analyse, op begrijpen hoe patronen in organisaties werken, om van daaruit verandering mogelijk te maken. Ardon schrijft vanuit een heel andere achtergrond. In deze twee boekjes vertaalt hij sociaalpsychologische inzichten naar de praktijk van verandering en innovatie. Inspiratie haalt hij vooral bij auteurs die stevig geworteld zijn in het Amerikaans pragmatisme, zoals Argyris, Weick en Senge. De nadruk ligt op leren door te doen en niet op analyse van de (bestaande) werkelijkheid. Ardon biedt managers en anderen die verandering willen realiseren een spiegel aan: ben ik wel effectief? Hoe kan ik het beter doen? En hoe weet ik dat ik het beter doe? Ook wat betreft stijl zijn de auteurs heel verschillend. Moeskops is beschouwend, biedt veel theorie, is vaak diepzinnig en soms cryptisch in haar taalgebruik (ze heeft veel woorden nodig). Ardon is actiegericht en legt de nadruk op de praktijk, in plaats van de theorie. Hij schrijft eenvoudig en heel begrijpelijk, bijna in jip-en-janneketaal. En hij heeft niet veel woorden nodig. Moeskops Moeskops biedt in Doorbreken van organisatiepatronen met tien relatief zelfstandige essays drie dingen: haar persoonlijke selectie van psychoanalytische concepten en therapeutisch toepassingen in de context van organisaties; een groot aantal concrete voorbeelden van de toepassing van deze concepten in haar adviespraktijk; suggesties voor interventies in (groeps)processen. De nadruk ligt daarbij sterk op het eerste aspect, waarbij de voorbeelden vooral een illustratie vormen van de gepresenteerde denkwijzen. Het derde aspect (interventies) krijgt relatief minder aandacht. Dit klopt bij haar nadruk op begrijpen. De achterliggende gedachte in het boek is dat organisaties of groepen pas uit de knoop kunnen komen, als ze snappen hoe ze daarin verstrikt zijn geraakt. Dit past bij de psychoanalytische achtergrond: in de therapie leert de cliënt immers ook zijn probleem te begrijpen. Managementteams kunnen eveneens pas effectief worden, als zijn de psychologische problematiek doorzien waarin zijn gevangen zijn geraakt. Maar dat kunnen ze vaak niet op eigen kracht. De rol van de adviseur is dan om het team te helpen inzicht te 80
3 patronen doorbreken en ruimte voor verandering creëren krijgen in de emotionele problemen waarmee het kampt. De therapeut biedt inzicht en tevens emotionele steun om dit mogelijk te maken. In de eerste hoofstukken van het boek gaat het vooral om de presentatie van Moeskops perspectief: een combinatie van psychoanalytische concepten en systeemdenken. Ze heeft het over een systeempsychodynamisch perspectief ; het onbewuste karakter van organisatiepatronen en het systemische karakter daarvan worden in dit perspectief gecombineerd. Dit geeft volgende de auteur een taal om anders naar organisaties te kijken. In andere hoofdstukken gaat het vooral om de (emotionele) relatie tussen adviseur en cliënt en over het functioneren van groepen. Op het niveau van de organisatie als geheel zijn er hoofdstukken over de psychologische dynamiek van reorganisaties en over de relatie tussen toezichthouders en bestuurders. Een breed palet van onderwerpen dus, waarbij echter een beperkt aantal thema s centraal staat. Als organisatieadviseur laat Moeskops zich inspireren door ideeën uit de psychoanalytische praktijk, die met de ontwikkeling van het kind te maken hebben in afhankelijkheid van de moeder. De relatie tussen therapeut en cliënt en, in de interpretatie van Moeskops, ook die tussen organisatieadviseur en cliënt is in die termen te begrijpen. In de relatie met de moeder ontwikkelt het kind de eigen identiteit en het vermogen om zelfstandig in de wereld te handelen. Dat doet de moeder door het kind letterlijk vast te houden, zoals Winnicot uitdrukt met het begrip holding. De moeder moet een minimum aan veiligheid garanderen waarbinnen het kind zich kan ontwikkelen. Het gaat om een good-enough mother. Van Bion is de gedachte dat de moeder het kind mogelijkheden biedt voor projectieve identificatie. De moeder neemt als het ware de onbewuste gevoelens en impulsen van het kind over, om ze in een vorm terug te geven waar het kind zichzelf mee kan ontdekken. Bion spreekt over de moeder als container en noemt het proces containment. Moeskops gebruikt beide begrippen in haar boek vrij losjes in combinatie. Zij past ze toe op de relatie tussen adviseur en cliënt, maar ook op relaties tussen mensen in teams en organisaties. Net als in de therapeutische setting, waarbij de therapeut de cliënt vasthoudt en zekerheid biedt en zichzelf aanbiedt als object voor projectieve identificatie en aldus een container wordt voor de lastige gevoelens van de cliënt wil Moeskop haar cliënten in organisaties holding en containment bieden. Waar zij dit proces beschrijft, maakt ze gebruik van psychoanalytische begrippen, zoals regressie, projectie, overdracht en collusie. Daarmee brengt zij het spel van emotionele krachten in beeld. Dit speelt zich onder de oppervlakte af tussen mensen in organisaties en bepaalt hun gedrag, zonder dat zij zich dit beseffen. In dit geheel is Moeskop zelf een instrument: door de holding en containment die zij biedt, geeft ze deelnemers aan lastige processen in organisaties de kans om zicht te krijgen op het vanzelfzwijgende : dat wat echt gebeurt, maar dat niemand onder Hoe kunnen vastzittende patronen worden doorbroken? 81
4 HET VELD m&o woorden brengt. Een centrale rol in haar verhaal speelt angst, al gebruikt zij liever een eigen formulering hiervoor: Het teveel aan opwindende en moeilijke gevoelens dat met werken gepaard kan gaan. Haar interventies zijn erop gericht die angst te verminderen en betrokkenen in lastige processen inzicht te geven in wat er echt gebeurt. Deze benadering geeft de psychoanalytisch geïnspireerde organisatieadviseur een belangrijke rol in het creëren van een leersituatie waarin de betrokkenen anders naar hun situatie leren kennen, met behulp van inzichten uit het systeempsychodynamisch perspectief. En er ligt bij de adviseur als buitenstaander een zware verantwoordelijkheid, want in lastige situaties kunnen de mensen het niet alleen. Ardon De twee boekjes van Ardon lijken op elkaar, niet alleen wat betreft omvang en vorm, maar ook wat betreft de inhoud. Beide geven handelingsgericht advies over hoe je vastzittende patronen kunt doorbreken en hoe je vernieuwing creëert en op gang kunt houden. Beide vertalen de beschikbare solide wetenschappelijk kennis naar gebruik door de praktijk, zonder eigen wetenschappelijke pretenties. Er is echter een verschil in nadruk: Doorbreek de cirkel! is gericht op de manier waarop wij onszelf dwarszitten als we organisaties willen veranderen, door onze denkgewoonten en ingesleten handelingspatronen. Ardon geeft materiaal om ons daarvan bewust te zijn en suggereert manieren om uit de cirkel te stappen waar we onszelf in gevangen houden. Ontketen vernieuwing! herhaalt een aantal elementen hiervan, maar gaat een stap verder in de richting van verandermanagement, of liever gezegd: de onmogelijkheid om verandering te managen. Hij geeft inhoud aan veranderen in een wereld die niet gemanaged kan worden, maar waarin we wel samen aan vernieuwing kunnen werken. Eerder al gaven we aan dat Ardon niet zo geïnteresseerd is in het beschrijven of analyseren van moeilijke situaties. Bij hem gaat het in beide boekjes om het zoeken naar effectief gedrag en met name om wat we zelf kunnen doen om onze effectiviteit te vergroten. Inzicht in hoe we onszelf daarbij dwarszitten is belangrijk, maar niet hoe dat komt en wat precies de oorzaken ervan zijn. Hij volgt daarin zijn voorbeeld Argyris, die ook weinig ziet in benaderingen zoals de psychoanalyse, die sterk gericht zijn op het analyseren van problemen. Argyris en Ardon ontwerpen en testen oplossingen. Managers doen vaak precies datgene wat het realiseren van hun eigen doelen in de weg zit, vooral als het om menselijk gedrag gaat. Een manager zegt bijvoorbeeld zelfsturing te willen, maar doet tegelijk alles om mensen het stuur te ontnemen. Een manager zegt uit vertrouwen te handelen, maar implementeert vervolgens instrumenten die De boeken bieden veel voor wie patronen in organisaties wil leren begrijpen 82
5 patronen doorbreken en ruimte voor verandering creëren wantrouwen uitdrukken en versterken. Arend laat in dit boekje zien hoe dit werkt en hoe gewoon het is we doen het allemaal. De oorzaak zit in ingesleten manieren van handelen en denken. Die kunnen we zo nodig leren veranderen, maar dat is niet eenvoudig. Eerst moeten we de vicieuze cirkels leren herkennen. Daarvoor biedt Ardon een veelheid van eenvoudige voorbeelden die onze gevoeligheid kunnen vergroten voor het muizenrad waar we onbewust in meelopen. En hij geeft aan hoe we anders kunnen denken en handelen, als we eruit willen stappen. De kern daarvan is: onze onbewuste aannames openlijk ter discussie stellen en toetsbaar maken. Ardon heeft het niet over goed en kwaad, gezond of ongezond; bij hem gaat het om effectiviteit. Werkt datgene wat je doet, zoals je zelf denkt? Bereik je wat je wilt? Toets je het resultaat wel in alle openheid of verberg je je fouten? Doorbreek de cirkel! geeft een schat aan praktische suggesties over hoe je anders kunt denken, praten en handelen, om de effectiviteit en transparantie van je handelen te vergroten. Ontketen vernieuwing! probeert praktische inhoud te geven aan wat in de academische literatuur bekend staat als continue verandering. Het oude verandermanagement met zijn stappenplannen, blauwdrukken en instrumenten paste bij een opvatting over episodische verandering. Daarin is het meestal rustig in organisaties, tot het moment dat het roer om moet. Dan vindt een veranderingsproject plaats en wordt het resultaat daarna geborgd zodra het effectief uitgerold is. Zo werkt het in de praktijk echter niet, zeker niet in de huidige tijd waarin zaken doorlopend veranderen. Hoe ga je dan met verandering om? Ardon geeft aan dat we onze oude denkgewoonten en instrumenten beter kunnen vergeten, al zijn ze nog zo nuttig bij zaken die voorspelbaar instrumenteel kunnen worden ingevoerd. Bij echte verandering in manieren van werken en samenwerking voldoet deze manier van denken niet meer. Maar wat dan wel? Daarover gaat het boekje. De kern is dat je als manager de verandering niet moet (willen) creëren; dat is een improductieve gedachte. In de lijn van Doorbreek de cirkel! laat Ardon zien dat deze gedachte improductief is, omdat die tot haar eigen tegendeel leidt: wie verandering wil implementeren en commitment wil organiseren, schept stagnatie en veroorzaakt demotivatie. Het hele vertrouwde management is gericht op controle en verandering managen kan dus niet. Wat wel kan is: ruimte scheppen, veelbelovende initiatieven aanjagen, nieuwe inspirerende verhalen vertellen, je eigen passie volgen en gewoon beginnen voordat zeker is dat het lukt. Verandering verloopt via virale processen in netwerken en krijgt kans als mensen er samen plezier in hebben. Belemmeringen wegnemen is belangrijker dan vastleggen wat er moet gebeuren. Doelen zijn niet de start, maar juist het resultaat van verandering. Dit is kort gezegd het soort denken en doen dat Ardon beschrijft in het boekje. Hij doet niet alsof dit allemaal gemakkelijk is, maar besteedt toch weinig aandacht aan patronen waarin organisaties vast kunnen zitten, laat staan aan een gedetailleerde diagnose van problemen. Ook dit boekje is oplossingsgericht en niet probleemgericht. 83
6 HET VELD m&o Zelfde thema, heel verschillende benaderingen De twee auteurs van wie ik boeken heb gelezen zijn beiden ervaren professionele organisatieadviseurs en allebei schrijven ze over patronen in organisaties en hoe je die kunt doorbreken. In alle drie de boeken vind ik inspirerende ideeën en mooie voorbeelden. De verschillende stijlen van de auteurs zijn daarbij de moeite waard. Allereerst is er het verschil in de aandacht voor problemen. Moeskops duikt daar heel diep in. Zij ziet het bijvoorbeeld als haar taak om de emotionele en relationele knopen van mensen in managementteams met deze mensen te ontwarren. Daarbij biedt zij zichzelf aan als container voor de lastige gevoelens die een en ander oproept. Als deskundige helpt zij hypothesen te formuleren over wat er echt aan de hand is. Die hypothesen onderzoekt zij met betrokkenen. Ardon houdt zich daar verre van. Nergens in zijn boekjes zie ik dat hij zich verdiept in de emotionele patronen tussen mensen en de geschiedenis daarvan. Zijn focus ligt op de vraag: Zijn jullie effectief en wat hindert jullie eventueel daarbij, in termen van je feitelijke manier van doen? Deze oplossingsgerichte stijl onderscheidt hem duidelijk van de psychoanalytisch geïnspireerde focus op problemen van Moeskops, al is zijn doel hetzelfde: ruimte en perspectief bieden. Samenhangend met het voorgaande is er de aandacht voor emoties en emotionele processen. Moeskops geeft hier veel aandacht aan. Vooral regressieve processen hinderen teams in organisaties. Daar een uitweg voor vinden, is dus nuttig om een team (weer) productief te laten functioneren. Het gedachtegoed waar Ardon zich op baseert, legt de nadruk op cognitieve processen: mensen denken zichzelf in de knel. In beide boeken geeft Ardon denkwijzen die uitweg bieden uit impasses waarin mensen zich bevinden en manieren om improductief denken te herkennen. Het is bekend, ook uit het werk van Argyris, dat het doorbreken van denkpatronen tot emotionele reacties leidt, tot verhoging van angst; defensieve processen zijn immers een bescherming tegen angst. Maar bij Ardon is de angst zelf geen onderwerp, laat staan het graven naar de wortels van de angst. Een derde punt waarop de twee boeken van elkaar verschillen, is de rol van de adviseur. Bij Ardon zie ik iemand die nieuwe denkwijzen aanbiedt en spiegels voor het handelen. Maar hij maakt zichzelf niet (mede)verantwoordelijk voor oplossingen. Ardon legt de verantwoordelijkheid consequent bij de cliënt. Moeskops lijkt bereid om meer verantwoordelijkheid over te nemen, zij het tijdelijk. Haar rol als container die de klant tijdelijk wil vasthouden ( holding ) geeft dat al aan. Zij laat duidelijk zien dat in sommige omstandigheden een team het niet zelf kan en dat zij dan de benodigde steun biedt. Haar opvatting over veranderingsmanagement is traditioneler dan die van Ardon. Ze ontwerpt bijvoorbeeld een proces van cultuurverandering (in hoofdstuk 8), op een manier die Ardon zou afraden. Maar ondanks deze verschillen is er een gedeelde kern: organisatiepatronen zijn grotendeels onbewust; het gaat om systemische zelfversterkende processen; adviseurs kunnen een rol spelen in het helpen doorbreken van deze patronen, om daarmee groei en ontwikkeling mogelijk te maken. 84
7 patronen doorbreken en ruimte voor verandering creëren Tot besluit Wie praktisch meer wil begrijpen van patronen in organisaties en manieren om die te veranderen, zal in deze drie boeken veel kunnen vinden. Ze zijn geschreven door professionals met ervaring en dat is op elke pagina merkbaar. Beide auteurs hebben zich door wetenschap laten inspireren. De bestaande kennis is verantwoord gebruikt, al is dat lastig te beoordelen waar het om psychoanalyse gaat; een vak dat geen dagelijkse kost is voor de organisatiekundige. En bijdrage aan de wetenschap biedt geen van de besproken boeken, maar dat is ook niet de pretentie van de auteurs. Zoals gezegd: wat betreft leesbaarheid verschilt het werk van de twee auteurs aanzienlijk. Op basis daarvan zou ik de bijzonder toegankelijke boekjes van Ardon de voorkeur moeten geven. Toch doe ik dat niet. De boekjes van Ardon las ik moeiteloos en alles leek meteen duidelijk. Maar bij Moeskops voelde ik tijdens het lezen haar worsteling met het materiaal en na lezing worstelde ook ik nog met haar ideeën. Zij heeft me daarom meer aan het denken gezet dan Ardon, al heeft hij vast net zoveel te vertellen. Conclusie: alle drie de boeken warm aanbevolen! Literatuur Morgan, G. (1986). Images of organization. Beverly Hills: Sage. Auteur Dr. H. de Man is zelfstandig auteur, spreker en adviseur te Geldrop. 85
Patronen doorbreken en ruimte voor verandering creëren
m&o 2016 5 HET VELD Patronen doorbreken en ruimte voor verandering creëren Boekbespreking Huibert de Man Arend Ardon (2011). Doorbreek de cirkel! Hoe managers onbewust verandering blokkeren. Amsterdam:
Nadere informatieJe gaat het pas zien als je het doorhebt
Voorwoord Je gaat het pas zien als je het doorhebt Heb je wel eens een slipcursus gevolgd? De grote les: je mag nooit remmen! Dan raak je namelijk juist in de slip. Ik herinner me het gesprekje met mijn
Nadere informatieLeergang Psychodynamisch leidinggeven aan veranderingsprocessen in organisaties
Leergang Psychodynamisch leidinggeven aan veranderingsprocessen in organisaties P.R.O Academie 1 aan veranderingsprocessen in organisaties Deze leergang bereidt je voor op veranderingsprocessen in je organisatie
Nadere informatieCOMMUNICEREN VANUIT JE KERN
COMMUNICEREN VANUIT JE KERN Wil je duurzaam doelen bereiken? Zorg dan voor verbonden medewerkers! Afgestemde medewerkers zijn een belangrijke aanjager voor het realiseren van samenwerking en innovatie
Nadere informatieOnweerstaanbare objecten en narratieven
Onweerstaanbare objecten en narratieven 2-daagse workshop Narratieven zijn betekenisvol in sociale relaties: het zijn verhalen die met elkaar worden gedeeld, veranderd en bevestigd. Je benadert organiseer-
Nadere informatiePersoonlijk Leiderschap in veranderen Sturen op Boven en Onderstroom! Drs. Maaike Arends
Persoonlijk Leiderschap in veranderen Sturen op Boven en Onderstroom! Drs. Maaike Arends (uit: De kunst van Veranderen, De Witte / Jonker) Waarom organisatieveranderingen mislukken? Ze struikelen precies
Nadere informatieadviseren vanuit je kern
adviseren vanuit je kern De wereld wordt er niet beter van, de werkomgeving wordt er niet ideaal van, maar je leert te roeien met de riemen die je hebt, te accepteren wat de kwaliteiten zijn waar je mee
Nadere informatieOplossingsgericht en waarderend coachen.
Oplossingsgericht en waarderend coachen. Coaching is die vorm van professionele begeleiding waarbij de coach als gelijkwaardige partner de cliënt ondersteunt bij het behalen van zelfgekozen doelen. Oplossingsgericht
Nadere informatieSTRATAEGOS CONSULTING
STRATAEGOS CONSULTING EXECUTIE CONSULTING STRATAEGOS.COM WELKOM EXECUTIE CONSULTING WELKOM BIJ STRATAEGOS CONSULTING Strataegos Consulting is een strategie consultancy met speciale focus op strategie executie.
Nadere informatieEcologie van het leren
Ecologie van het leren Beneluxconferentie dr Manon C.P. Ruijters MLD Apeldoorn 17 oktober 2013 Ecologisch? Ecologie is verbindingen en samenhang diversiteit interacties tussen organismen en hun omgeving
Nadere informatieEuropakenner Onderzoeker Journalist. toepassing. bediscussiëren en beargumenteren van Europese kwesties. gehaald op:
Europakenner Onderzoeker Journalist Europeaan en invloeden Europese en internationale instellingen bediscussiëren en beargumenteren van Europese kwesties toekomst als Europees burger formuleren Een Europeaan
Nadere informatieDe mindset van een verbinder Focus op balans, afstemming en integratie
De mindset van een verbinder Focus op balans, afstemming en integratie Zou je door een andere focus en een andere manier van denken de kans op succes kunnen verhogen? In het praktijkonderzoek verschil
Nadere informatieArend Ardon: Doorbreek de cirkel!
Arend Ardon: Doorbreek de cirkel! Directeur: Hoe verloopt het met het ontwikkeltraject Ondernemend en verantwoordelijk? HR- manager: De eerste workshops zijn geweest. Iedereen heeft een actiepunt voor
Nadere informatieGELUK(T)! Editha Gerdingh
GELUK(T)! GELUK(T)! Editha Gerdingh Auteur: Editha Gerdingh (Cover-)ontwerp: Editha Gerdingh Fotografie: Jay Mantri, Jonny Lindner, Nico Wall, Ryan McGuire ISBN: 9789463672580 www.lonked.com INHOUD INLEIDING
Nadere informatieT R A I N I N G B O O S T J O U W D R O O M B E D R I J F
werkboek T R A I N I N G B O O S T J O U W D R O O M B E D R I J F Werkboek: Je unieke aanbod maken W W W. M A R L O E S H A L M A N S. C O M Je unieke aanbod of "signature service" maken, dat aanbod waar
Nadere informatieSlecht nieuws goed communiceren
Slecht nieuws goed communiceren M A N U K E I R S E F A C U L T E I T G E N E E S K U N D E, K U L E U V E N Waarheid is een van de meest krachtige medicamenten waarover men beschikt, maar men moet nog
Nadere informatieZou jij niet domweg gelukkig willen zijn?
Zou jij niet domweg gelukkig willen zijn? Ja, natuurlijk, maar hoe doe je dat dan? Domweg gelukkig zijn Ken je dat gevoel? Het gevoel dat je domweg gelukkig wilt zijn? Dat er te veel in je leven is waardoor
Nadere informatieMaster in Personal. Leadership MAAK HET VERSCHIL VERBIND HART EN HARD START: ZIE AGENDA KLANTWAARDERING:
Master in Personal Leadership MAAK HET VERSCHIL VERBIND HART EN HARD START: ZIE AGENDA KLANTWAARDERING: Master in Personal Leadership: Weet jij wat jouw hart sneller doet kloppen? Communiceren en continue
Nadere informatieIOD Crayenestersingel 59, 2101 AP Heemstede Tel: 023 5283678 Fax: 023 5474115 info@iod.nl www.iod.nl. Leiding geven aan verandering
Leiding geven aan verandering Mijn moeder is 85 en rijdt nog auto. Afgelopen jaar kwam ze enkele keren om assistentie vragen, omdat haar auto in het verkeer wat krassen en deuken had opgelopen. Ik besefte
Nadere informatieUtrecht, september 2010 Gerjoke Wilmink directeur Nibud
Voorwoord Ongeveer twee jaar geleden publiceerde het Nibud Geld en Gedrag, Budgetbegeleiding voor de beroepspraktijk. Het boek werd enthousiast ontvangen door het werkveld, vooral vanwege de competenties
Nadere informatieNetwerk- en studiedag De blik van buiten. Workshop Leiderschap in Veranderen
Netwerk- en studiedag De blik van buiten Workshop Leiderschap in Veranderen Er zit meer wijsheid in Verwondering dan in Verbijstering drs. Maaike Arends Leiderschap in Veranderen Het vermogen om bij mensen
Nadere informatieHET LEVEN IN PATRONEN SYSTEEMDYNAMICA. NFMD Congres 31 januari 2019 Arend Ardon
1 HET LEVEN IN PATRONEN SYSTEEMDYNAMICA NFMD Congres 31 januari 2019 Arend Ardon 2 CULTUUR IS WAT JE ZIET IN HET HIER EN NU 3 PATRONEN PATRONEN ZIJN INTERACTIES TUSSEN MENSEN DIE ZICH REGELMATIG HERHALEN
Nadere informatieWaarderend toezicht, vanuit een ander perspectief werken aan goed toezicht.
Waarderend toezicht, vanuit een ander perspectief werken aan goed toezicht. drs Rixt Heegsma drs Carla Dubbelman MMC maart 2017 Waarderend toezicht, vanuit een ander perspectief werken aan goed toezicht.
Nadere informatieCreëer beweging in je organisatie
EVENT Ontketen Vernieuwing VRIJDAG 12.04.2019 BURGERS ZOO ARNHEM Creëer beweging in je organisatie Als we op de traditionele manier omgaan met veranderingen, dan blokkeren we beweging en vernieuwing. Het
Nadere informatieBeweging in veranderende organisaties
Beweging in veranderende organisaties Kilian Bennebroek Gravenhorst Werken met vragenlijsten voor versterking van veranderingsprocessen PROFESSIONEEL ADVISEREN 5 Inhoud Voorwoord 7 Opzet van het boek 9
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 13 Inleiding 15
Inhoud Voorwoord 13 Inleiding 15 1 Een eerste oriëntatie 21 1 Algemene situering 21 2 Psychodynamische psychotherapie 29 3 De invloed van de setting 35 4 Steunende en ontdekkende groepstherapie 36 5 Daar
Nadere informatieGolf van de Rode Maan
Golf van de Rode Maan Data waarin de golf van de Rode Maan valt: 11-2 t/m 23-2-2015 *29-10 t/m 10-11-2015 *16-7 t/m 28-7-2016 *2-4 t/m 14-4- 17 18-12 t/m 30-12 -2017 * 4-9- t/m 16-9-2018 * 22-5 t/m 3-6-2019
Nadere informatieInhoudsopgave. Voorwoord 7 Inleiding 11
Inhoudsopgave Voorwoord 7 Inleiding 11 1 Gevoel en verstand in de liefde 15 2 De partnerkeuze 21 3 Mythes over de liefde 29 4 De liefde ontraadseld 35 5 Verbetering begint bij jezelf 43 6 De vaardigheden
Nadere informatieLeren implementeren. Waar sta jij met Leren implementeren? Leren in de wijk 30 januari2017 Karlijn Stals, programmaleidervakmanschapnji
Leren implementeren Leren in de wijk 30 januari2017 Karlijn Stals, programmaleidervakmanschapnji Ik weet alles over implementeren en kan het ook heel goed! Ik sta voor een afgebakende, overzichtelijke
Nadere informatieDe sleutel naar vrijheid
De sleutel naar vrijheid Een boek over het mechanisme van mensen zichzelf gevangen te maken en te houden, waardoor ze niet toekomen aan dat wat ze echt zouden willen. Voor iedereen die vast raakt of zit,
Nadere informatie* de compassie training is ook los van de mindfulness training te volgen, er wordt echter geregeld verwezen naar oefeningen uit
Compassie training Wat is compassietraining? In de compassietraining worden oefeningen aangeboden om meer acceptatie en verbondenheid met jezelf en anderen te ervaren. Hierdoor wordt je in staat een mildere
Nadere informatieDag 2. Ondernemen als ZORG- PROFESSIONAL. Probleemgerichte Doelgroep Marktanalyse Sygnature system. Naam: Telefoon:
ONDERNEMEN ALS ZORG-PROFESSIONAL DAG 2 1 Ondernemen als ZORG- PROFESSIONAL Dag 2 Probleemgerichte Doelgroep Marktanalyse Sygnature system Naam: Telefoon: ONDERNEMEN ALS ZORG-PROFESSIONAL DAG 2 2 Over Rose
Nadere informatieWENS EEN ANDERE KIJK. Kennis is er om te delen, vergeet het copyright niet. 1
Oplossingsgericht & probleemgericht : een andere kijk Wanneer kleine woorden een verschil maken WENS Chris Van Dam 16/4/2019 Uit de praktijk Mijn dochter van 10 jaar We problematiseren vaak We kunnen oplossingsgerichter
Nadere informatieCarefulness AANDACHT VOOR ZORG ZORG VOOR AANDACHT
Carefulness AANDACHT VOOR ZORG ZORG VOOR AANDACHT Inleiding Aandacht is een essentieel onderdeel in de zorg. Aandacht voor de patiënt en de zorgverlener vergroot de vitaliteit, de effectiviteit en de kwaliteit
Nadere informatieHet adviseren van verdraaide zelforganisaties
Het adviseren van verdraaide zelforganisaties Introductie Hoe geef je advies aan organisaties die werken met zelfsturende teams? De auteur deelt zijn inzichten en doet dat vanuit het gedachtengoed van
Nadere informatieDriedaagse masterclass Systeeminterventies
Driedaagse masterclass Systeeminterventies Voor conflict en stagnatie in samenwerking The unit and focus for change is the system, and the agent of change is the individual (M. O Neill) Marijke Spanjersberg
Nadere informatie10 Innovatielessen uit de praktijk 1
10 Innovatielessen uit de praktijk 1 Geslaagde gastoudermeeting levert veel ideeën op voor innovatie! Wat versta ik onder innoveren? Innoveren is hot. Er zijn vele definities van in omloop. Goed om even
Nadere informatieCentrum voor Psychotherapie
Centrum voor Psychotherapie Je zit al een langere tijd niet goed in je vel. Op steeds dezelfde punten in je leven loop je vast. Je hebt al geprobeerd te veranderen. Waarschijnlijk heb je ook al behandelingen
Nadere informatieRITUEEL. schrijven. Word de persoon die je altijd al had willen zijn.
RITUEEL schrijven d a g b o e k Word de persoon die je altijd al had willen zijn. Welkom De persoon worden die je altijd al had willen zijn. Daarom schrijf ik. Door ritueel te schrijven kom je in verbinding
Nadere informatieWat maakt je zo boos?
Shari Klein en Neill Gibson Wat maakt je zo boos? 10 stappen om boosheid te transformeren naar verbondenheid met jezelf en anderen Een introductie over de bedoeling van Geweldloze Communicatie en hoe je
Nadere informatieOmgaan met weerstanden Binnen gedeeld leiderschap. 4 mei 2018 Lieve Peeters
Omgaan met weerstanden Binnen gedeeld leiderschap 4 mei 2018 Lieve Peeters Omgaan met weerstand Bij veranderingen, maar ook binnen gedeeld leiderschap, kan je rekenen op een hoeveelheid weerstand In deze
Nadere informatieDE ONTWIKKELING NAAR RESULTAATVERANTWOORDELIJKE TEAMS ORGANISATIEVERANDERING ZONDER BLAUWDRUK
DE ONTWIKKELING NAAR RESULTAATVERANTWOORDELIJKE TEAMS ORGANISATIEVERANDERING ZONDER BLAUWDRUK Het perfecte team bestaat niet, zo blijkt uit recent onderzoek van Google naar goed functionerende teams. Een
Nadere informatieLeerling Gezel Meester Feedback. Zet in een kortcyclisch proces creatieve ideeën, specificaties en concepten om tot werkende prototypes
Naam: Saskia Arends Datum: 16-09-2016 Realisatiekracht Beginner Kan nog geen ideeën snel omzetten tot prototypes Zet ideeën om tot werkende prototypes Zet in een kort cyclisch proces ideeën om tot werkende
Nadere informatieVisie. Volharding. De diepte in De bestaande situatie ontregelen gebeurt niet door een oppervlakkige HAAL MEER RESULTAAT UIT JEZELF EN ANDEREN
HAAL MEER RESULTAAT UIT JEZELF EN ANDEREN The privilege of a lifetime is to become who you truly are. - Carl Jung Visie Als authentiek leider ben je een kapitein aan het roer van een schip. Handen aan
Nadere informatie7 tips voor een effectieve strategie
Whitepaper 7 tips voor een effectieve strategie Tip 1: Neem af en toe afstand en overzie waar je staat. Je ziet het schilders regelmatig doen: een stap naar achteren zetten en het schilderij dat ze maken,
Nadere informatieDe aandacht voor het netwerk
De aandacht voor het netwerk bij ondernemen en organiseren Anne-Marie Poorthuis Lieke Hoogerwerf Conny van der Bijl De aandacht voor het netwerk De aandacht voor het netwerk kende eind jaren negentig een
Nadere informatieVan de macht van management naar de kracht van leiderschap
Van de macht van management naar de kracht van leiderschap Inez Sales Juni 2011 INHOUDSOPGAVE Leiderschap... 3 1. Leiderschap en management... 4 2. Leiderschapstijl ten behoeve van de klant... 5 3. Leiderschapstijl
Nadere informatieZelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen?
Zelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen? Familie of naaste zijn van iemand die zichzelf beschadigt kan erg moeilijk zijn. Iemand van wie je houdt doet zichzelf pijn en het lijkt alsof je niks kunt
Nadere informatieDe magie van Florerend Verkennen Geknipt om te bouwen aan zelfsturing. Intro
De magie van Florerend Verkennen Geknipt om te bouwen aan zelfsturing Door Pepijn Happel Intro We zijn zo gewend te focussen op wat niet werkt, daarbij geholpen door traditionele probleemoplossende methoden,
Nadere informatieMaster in Personal. Leadership MAAK HET VERSCHIL VERBIND HART EN HARD START: ZIE AGENDA KLANTWAARDERING:
Master in Personal Leadership MAAK HET VERSCHIL VERBIND HART EN HARD START: ZIE AGENDA KLANTWAARDERING: Master in Personal Leadership: Weet jij wat jouw hart sneller doet kloppen? Communiceren en continue
Nadere informatieMeld u aan via Burgerzaken On the move
Meld u aan via www.bestuursacademie.nl Burgerzaken On the move Burgerzaken is volop in beweging. Burgers worden steeds mondiger, digitale dienstverlening neemt toe en steeds meer taken worden door automatisering
Nadere informatieRoestvrij: culturele organisaties
Roestvrij: culturele organisaties Rita van Dijk www.wending.nl Cultuur Dialoog 12 maart 2012 Zoektocht naar wat mensen en groepen beweegt Een suggestie.. ISBN 978-90-13-09705-4 Er was eens Een manager
Nadere informatieVeda Consultancy kunt u daar, met onze vele jaren ervaring in organisaties en veel jaren ervaring als coaches en trainers, uitstekend bij helpen.
Informatie voor cliënten coachingstrajecten U wilt een coachingstraject volgen omdat u zichzelf op professioneel gebied en op persoonlijk gebied wilt ontwikkeling en verbeteren. U werkt als professional
Nadere informatieMasterclass Conflicten en Samenwerking
Masterclass Conflicten en Samenwerking Sandra G.L. Schruijer ProDevInt BV TiasNimbas Business School Universiteit Utrecht s.g.l.schruijer@uu.nl schruijer@yahoo.com Inhoud Domein van conflicten en samenwerking
Nadere informatiePersoonlijk meesterschap
Persoonlijk meesterschap Het creëren van je eigen toekomst "A learner learns when a learner wants to learn" (Peter Senge) Jan Jutten www.natuurlijkleren.org 1. Inleiding De drijvende kracht in de school
Nadere informatieDoorbreek je belemmerende overtuigingen!
Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als
Nadere informatieNascholing: Erotische Overdracht en Tegenoverdracht Trainer: Mini Soer Assistent: Anke Harmsen 2 dagen: 26 en 27 maart 2013 in Cordium te Nijmegen
Nascholing: Erotische Overdracht en Tegenoverdracht Trainer: Mini Soer Assistent: Anke Harmsen 2 dagen: 26 en 27 maart 2013 in Cordium te Nijmegen Deze nascholing is ontwikkeld door Willem Poppeliers,
Nadere informatieMASTERCLASS VERANDERMANAGEMENT
MASTERCLASS VERANDERMANAGEMENT INZICHT, OVERZICHT EN VAARDIGHEDEN VOOR HET LEIDEN VAN VERANDERING NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING Ontwikkelingen in de omgeving en binnen organisaties worden complexer
Nadere informatieORGANISATIEDISSONANTIE
ORGANISATIEDISSONANTIE Hebben wij dat? Marianne Kok 2015 Marianne Kok Titel Organisatiedissonantie Ondertitel Hebben wij dat? ISBN 978-90-823911-0-7 Druk Eerste druk, 2015 NUR 801 management algemeen Trefwoorden:
Nadere informatieDe rol van HR diensten in de beweging naar meer eigenaarschap van onderwijsteam over onderwijskwaliteit
De rol van HR diensten in de beweging naar meer eigenaarschap van onderwijsteam over onderwijskwaliteit Reader ten behoeve van bestuurstafels Kwaliteitsnetwerk mbo op 15 en 16 maart 2017 Uitnodigingstekst
Nadere informatieLeergang: Doorbreken van vastgelopen organisatiepatronen
Leergang: Doorbreken van vastgelopen organisatiepatronen In deze leergang staan veranderingsprocessen, waar je zelf direct bij betrokken bent als adviseur, coach of manager centraal. Je leert terugkerende
Nadere informatieSuccesvol zijn wie je bent. Monique Dekker, mei 2018
E-BOOK Succesvol zijn wie je bent. Monique Dekker, mei 2018 0 Inhoudsopgave 1. Voorwoord... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2. Inleiding... 3 Wie is Monique Dekker?... 3 3. Bewustzijn... 4 Zijn wie
Nadere informatieVertel eens - aanpak van Aidan Chambers
Vertel eens - aanpak van Aidan Chambers bijlage 6 2 Theorie Aidan Chambers wil met de Vertel eens-aanpak kinderen helpen goed te praten over wat zij hebben gelezen en goed naar elkaar te leren luisteren.
Nadere informatieVivian Broughton. Stilstaan bij trauma. Een heldere uiteenzetting over het ontstaan van trauma en de traumaverwerkingsmethode van Franz Ruppert
Vivian Broughton Stilstaan bij trauma Een heldere uiteenzetting over het ontstaan van trauma en de traumaverwerkingsmethode van Franz Ruppert Inhoud Voorwoord bij de herziene editie 7 Welkom! 9 Waarom
Nadere informatieGids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst
Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst 1 1 Waarom heet dit vak Rooms-katholieke Godsdienst? Niet neutraal Specifiek mensbeeld Stevige vorming vereist Kennis van de Spreken vanuit eigen levensbeschouwing,
Nadere informatieConfl ict doorbraak-pms485-4.indd xii :42
Conflict Je kunt niet veranderen hoe anderen omgaan met conflicten, en vaak kun je ook aan de situatie niets doen. Maar je kunt wel veranderen wat jij doet. xiii Door de aanpak uit dit boek te gebruiken,
Nadere informatieDit zijn de nieuwe trainingen en workshops van Mankind Mens & Organisatie in 2016:
Mankind Mens & Organisatie gelooft in de kracht van dromen en drijfveren in relatie tot ondernemerschap en leiderschap. Dromen en drijfveren vormen de grond waarop ambitie kan groeien. Passie zorgt vervolgens
Nadere informatieOntdek je managementsupport.nl/event
e-pocket Ontdek je managementsupport.nl/event Beste talentvolle professional, Bedankt dat je de e-pocket Ontdek je talent hebt gedownload! Met deze e-pocket kun je een eerste stap zetten om je persoonlijke
Nadere informatieTransactionele Analyse. Begrijpen en beïnvloeden. Nederlandse Vereniging voor Transactionele Analyse
Nederlandse Vereniging voor Transactionele Analyse Transactionele Analyse Begrijpen en beïnvloeden De Transactionele Analyse biedt een praktische, heldere theorie die door iedereen te begrijpen is. Het
Nadere informatieWil je professioneel leren coachen?
Wil je professioneel leren coachen? Coaching is in deze tijd een vanzelfsprekend begrip geworden. Het lijkt wel of iedereen met coaching bezig is. Bij doorvragen blijkt, dat coaching een zeer rekbaar begrip
Nadere informatieOPEN INSCHRIJVING UTRECHT
OPEN INSCHRIJVING UTRECHT KORTE OPLOSSINGSGERICHTE THERAPIE (OPLOSSINGSGERICHT WERKEN) 1 KORTE OPLOSSINGSGERICHTE THERAPIE WAT IS DE KORTE OPLOSSINGSGERICHTE THERAPIE? De Solution-Focussed Therapy is ontwikkeld
Nadere informatie!!!! !!!! 1. Professioneel adviseren
Professioneel adviseren In deze zesdaagse opleiding krijg je de kans om in een veilige omgeving de eigen sterkere en zwakkere kanten te onderkennen en te werken aan je ontwikkelpunten als consultant. Je
Nadere informatieMASTERCLASS VERANDERMANAGEMENT
MASTERCLASS VERANDERMANAGEMENT INZICHT, OVERZICHT EN VAARDIGHEDEN VOOR HET LEIDEN VAN VERANDERING NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 VOORWOORD Ontwikkelingen in de omgeving en binnen organisaties worden complexer
Nadere informatieAdviezen voor leerkrachten bij het geven van wetenschap- en technologielessen aan normaalbegaafde en excellente leerlingen
Adviezen voor leerkrachten bij het geven van wetenschap- en technologielessen aan normaalbegaafde en excellente leerlingen Wat willen leerlingen leren? Tijdens wetenschap- en technologielessen 1 in het
Nadere informatieInhoudsopgave Voorwoord 1. Inleiding en leeswijzer 2. Energie Psychologie 3. Gedachten jouw jouw 4. Verantwoordelijkheid
Inhoudsopgave Voorwoord 2 1. Inleiding en leeswijzer 3 2. Energie Psychologie 7 3. Gedachten 10 Het zijn jouw gedachten die jouw wereld creëren 11 4. Verantwoordelijkheid 13 5. Persoonlijk Plan, jouw blauwdruk
Nadere informatieWerkvorm groepsgesprek professionals
Werkvorm groepsgesprek professionals Creëren van een stimulerende werkomgeving en het vergroten van professionele autonomie Deze werkvorm kan worden gebruikt om met medewerkers van Justitiële Jeugdinrichtingen
Nadere informatieLeervoorkeuren. Hoe werkt leren voor jou/jullie? Ria Slingerland-Blom De Reehorst, Ede
Leervoorkeuren Hoe werkt leren voor jou/jullie? Ria Slingerland-Blom De Reehorst, Ede 31-01-2103 Programma Introductie Twynstra Gudde Ria Slingerland-Blom Language of Learning Invullen scan Leervoorkeuren
Nadere informatieNLP MASTER PRACTITIONER
2016 ERKEND, PRAKTIJKGERICHT EN VERDIEPEND De NLP Master Practitioner opleiding is een verdieping in je professionele ontwikkeling. In deze opleiding wordt je meester in communicatie- en gedragsverandering.
Nadere informatieBas Smeets page 1
Bas Smeets www.bsmeets.com page 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen idee wat hoe hun ideale
Nadere informatieSystemisch kijken. Effectief samenwerken aan maatschappelijke vraagstukken en diepgaand collectief leren en vernieuwen mogelijk maken
Systemisch kijken Effectief samenwerken aan maatschappelijke vraagstukken en diepgaand collectief leren en vernieuwen mogelijk maken 1 Wanneer biedt systemisch kijken uitkomst? Bijvoorbeeld: Als de samenwerking
Nadere informatieAnalysekader: uw verandertraject in kaart!
Analysekader: uw verandertraject in kaart! Op weg naar een toekomstbestendige organisatie Met deelname aan In voor zorg! (IVZ) werkt u aan de toekomstbestendigheid van uw organisatie. De omgeving verandert
Nadere informatieLeren & Leven in het Kindcentrum
Leren & Leven in het Kindcentrum Leren & Leven Leren & Leven heeft een aanpak en een programma waarmee alle kinderen ondersteund en uitgedaagd worden in het ontwikkelen van hun unieke talenten. De aanpak
Nadere informatieB a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1
B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen
Nadere informatieKennismaking met Acceptance & Commitment Therapy (ACT) bij chronische pijn
Vernieuwend - Attent - Samen Kennismaking met Acceptance & Commitment Therapy (ACT) bij chronische pijn Anita Eijkelenkamp, GZ-psycholoog pijnrevalidatie Lisanne Heijboer, stagiaire psychologie Roessingh,
Nadere informatieNog een voorafje. en je woorden inslikken? Dat wil ik je laten ontdekken in dit werkschrift.
Voorwoord Ik zou graag Marshall B. Rosenberg bedanken voor de spectaculaire manier waarop hij vele levens heeft veranderd, mooier heeft gemaakt en zelfs heeft gered dankzij het proces en de filosofie van
Nadere informatieWie doet wat hij deed, krijgt wat hij kreeg
Wie doet wat hij deed, krijgt wat hij kreeg Voor wie? Waarom? Wat? Hoe? Voor Omdat leiding Ervaringsgerichte Door middel van leidinggevenden, geven, adviseren en coaching en werkvormen waarbij het adviseurs
Nadere informatieSterk in je schoenen staan. Next Learning De kern van professionele identiteit in 55 min
Sterk in je schoenen staan Next Learning De kern van professionele identiteit in 55 min Prof. dr Manon C. P. Ruijters Maart 2017 (Wat is jouw vak?) Wat is de essentie van jouw vak voor jou? Praktische
Nadere informatie5 de Leergang - Doorbreken van organisatiepatronen
5 de Leergang - Doorbreken van organisatiepatronen oktober 2012 - april 2013 In deze leergang staan veranderingsprocessen, waar je zelf direct bij betrokken bent als adviseur, coach of manager centraal.
Nadere informatieMANAGEMENTBEOORDELING: VAN ANDERS DENKEN NAAR ANDERS DOEN!
WHITEPAPER MANAGEMENTBEOORDELING: VAN ANDERS DENKEN NAAR ANDERS DOEN! ALLES WAT U MOET WETEN OVER HOE U VAN EEN MANAGEMENT- BEOORDELING EEN SUCCES MAAKT ÉN TEGELIJKERTIJD VOLDOET AAN DE EISEN DIE AAN EEN
Nadere informatieArrangement 1 De Luisterthermometer
Arrangement 1 De Luisterthermometer DEEL 1 De manager Naam: Organisatie: Datum: Luisterprincipe 1 Luisteren begint met luisteren naar jezelf 1.1 Inventariseren van stemmen Vertel eens van een situatie
Nadere informatieSamen werken aan goede zorg
Nieuw kwaliteitskader verpleeghuiszorg Samen werken aan goede zorg Het is belangrijk dat bewoners van verpleeghuizen goede zorg ontvangen. In het nieuwe kwaliteitskader verpleeghuiszorg staat wat goede
Nadere informatie7 de Leergang - Doorbreken van organisatiepatronen
7 de Leergang - Doorbreken van organisatiepatronen februari 2015 september 2015 In deze leergang staan veranderingsprocessen, waar je zelf direct bij betrokken bent als adviseur, coach of manager centraal.
Nadere informatieHele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig
De tijd vliegt voorbij en voor je weet zijn we al weer een jaar verder. Ik zeg wel eens: mensen overschatten wat je in een jaar kunt doen, maar onderschatten wat je in 3 jaar kan realiseren. Laten we naar
Nadere informatieWelkom in het Horizon College
Welkom in het Horizon College Bij het Horizon College maken we onze naam waar: we geven middelbaar beroepsonderwijs dat bij jou past en jouw horizon groter maakt. We leren je niet alleen een vak met toekomst,
Nadere informatieEmilie Depuydt. Goed gezien. Stel jezelf zichtbaarder op en word wie je werkelijk bent. Witsand Uitgevers
Goed gezien Emilie Depuydt Goed gezien Stel jezelf zichtbaarder op en word wie je werkelijk bent Witsand Uitgevers Voor Jules en Jeanne, twee grote voorbeelden in zichtbaar zijn. Alle voorbeelden in dit
Nadere informatieMeer informatie MRS 0610-2
Meer informatie Bij de VGCt zijn meer brochures verkrijgbaar, voor volwassenen bijvoorbeeld over depressie en angststoornissen. Speciaal voor kinderen zijn er brochures over veel piekeren, verlatingsangst,
Nadere informatieMEE Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking.
MEE Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Voor verwijzers Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Veel
Nadere informatieOndernemend werken in welzijnsorganisaties
Training & Advies Ondernemend werken in welzijnsorganisaties Betere resultaten met nieuwe competenties Ondernemend werken in welzijnsorganisaties De welzijnssector is sterk in beweging, dat weet u als
Nadere informatieSprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig
Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Laat je talenten leven Helpt je het
Nadere informatieTraining Within Industry - Job Instruction
Training Within Industry - Job Instruction Inleiding In veel bedrijven worden problemen opgelost door doelgericht aan die problemen te werken. Achteraf hadden deze problemen voorkomen kunnen worden, door
Nadere informatie