Inhoudstafel. Algemene voorstelling. Het aandeel en relaties met investeerders pagina 12. Activiteiten. Engagement. Financieel verslag

Transcriptie

1 Inhoudstafel Algemene voorstelling Financiële kalender Bedrijfsprofiel Kerncijfers Strategie en troeven Recente gebeurtenissen kaft uitvouw uitvouw uitvouw uitvouw Woord van de voorzitter pagina 4 Bestuur, directie en toezicht pagina 6 Tessenderlo Group op de wereldkaart pagina 8 Groepsstructuur pagina 10 Het aandeel en relaties met investeerders pagina 12 Activiteiten Engagement Financieel verslag Algemene inlichtingen Markten en toepassingen pagina 18 Chemie pagina 20 Specialiteiten pagina 32 Kunststofverwerking pagina 46 Human resources pagina 58 Milieu & veiligheid pagina 60 Onderzoek en ontwikkeling pagina 68 Deugdelijk bestuur pagina 74 Jaarrekening 2005 Geconsolideerd pagina 84 NV pagina 132 Adressen vestigingen pagina 140 Index pagina 147

2 A L G E M E N E V O O R S T E L L I N G

3 Als informaticus draagt Danny Bormans aanzienlijk bij tot de ondersteuning van de business processen van Tessenderlo Group. Daar hou ik wel van, glimlacht hij. Er is trouwens een opvallende parallel met wat Danny in zijn vrije tijd doet. Hij bouwt klavecimbels. Meestal maakt hij trouwe kopieën van oude instrumenten. Hij is zelf een prima musicus en geniet er ook van wanneer getalenteerde artiesten de oude muziek doen herleven op één van zijn klavecimbels. Bij Tessenderlo Group doe ik nagenoeg hetzelfde, zegt hij. Ik zorg ervoor dat mensen vlotter en beter kunnen presteren. Daar put ik ontzettend veel voldoening uit.

4 A L G E M E N E V O O R S T E L L I N G Woord van de voorzitter De omstandigheden waarin Tessenderlo Group in 2005 moest werken, waren niet erg gunstig. Een heleboel factoren hadden een negatieve impact op de kostprijs van onze producten. Denken we maar aan de prijsstijging van de energie, niet alleen van de petroleumproducten maar ook van de elektriciteit, en aan de duurdere grondstoffen. Tegelijk kende Europa - onze belangrijkste markt - een zwakke groei, waardoor we al die hogere kosten niet helemaal konden doorrekenen. Ondanks een lichte stijging van de omzet, zag de groep haar winstcijfer dan ook dalen. Vier van onze activiteiten hadden het in 2005 bijzonder zwaar te verduren. In de eerste plaats de pvc. Het jaar was nochtans goed begonnen en alles wees op een hoogtepunt in de cyclus, maar in de lente keerde plots het tij. In het tweede semester was er weliswaar een heropleving, maar die kon niet beletten dat de marges gevoelig daalden ten opzichte van Gérard Marchand, voorzitter De profielen werden getroffen door een sterke terugval van de bouwsector in Groot-Brittannië, waar deze activiteit prominent aanwezig is. De voorbije jaren deed de Britse bouwnijverheid het nochtans erg goed. De gelatine kampte in Europa het hele jaar door met hoge grondstoffenprijzen. Ook de producten van dierlijke oorsprong hadden het moeilijk. De opgehaalde volumes daalden als gevolg van het terugschroeven van de overheidssteun in Frankrijk. Het positieve nieuws is dat er in 2005 ook heel wat goede prestaties en opvallende vooruitgang geboekt werden. Dat geldt in het bijzonder voor onze Amerikaanse dochter, die actief is in de sector van zwavelhoudende derivaten voor de industrie en de landbouw. De prestaties - die in 2004 al erg bevredigend waren - konden in 2005 nog gevoelig worden verbeterd. Ook de gelatine die we op het Amerikaanse continent produceren, meer bepaald in de Verenigde Staten en Argentinië, blijft het erg goed doen. We plukken er vooral de vruchten van de lage kosten in Argentinië. Dat sterkt ons trouwens in de overtuiging dat we in de toekomst ook in Azië aanwezig willen zijn. Ook daar zijn de productiekosten voor gelatine laag. Het feit dat we 78 % van onze producten in Europa verkopen, maar dat Amerika in 2005 goed was voor 50 % van onze winst, spreekt in dit verband boekdelen.

5 Binnen de business unit fijnchemie werden goede prestaties opgetekend in China. Daar zijn we bezig onze productiecapaciteit te verdubbelen. We willen onze aanwezigheid in dit land gevoelig opdrijven. Zo hebben we onlangs een permanente vertegenwoordiging geopend in Shanghai. De activiteiten in Europa blijven vanzelfsprekend de grootste uitdaging. Toch viel ook hier positief nieuws te rapen. Zo blijven de kunststof leidingsystemen het goed doen, dankzij onze stevige marktpositie in het noorden van Europa. Ook de tussenproducten voor de farmaceutische industrie zetten goede cijfers neer, ondanks de moeilijke omstandigheden. Er werden in 2005 geen grote overnames gedaan. Naast de recurrente investeringen, ging onze aandacht vooral naar de bouw van de nieuwe elektrolyse-eenheid in Limburg. Die zal volgens plan in de zomer van 2006 operationeel zijn. Het is vooral door deze laatste investering dat onze schuldenlast met 77 miljoen EUR is toegenomen, waarvan 17 miljoen EUR door de sterke dollar. Een andere verklaring is onze groeiende behoefte aan bedrijfskapitaal. We hebben in 2006 trouwens al stappen ondernomen om het weer op een lager peil te brengen. De problemen waar Tessenderlo Group vandaag mee geconfronteerd wordt, zijn grotendeels conjunctureel. Sommige van onze activiteiten hebben nu eenmaal een cyclisch karakter en dat zal nooit helemaal verdwijnen. Daarom is het zo belangrijk dat de groep over een voldoende stevige basis beschikt, zodat de cycli kunnen opgevangen worden. Precies daarom zijn we gestart met een programma om de kosten op een structurele manier terug te dringen. Het streefdoel is een recurrente verbetering met 30 miljoen EUR vanaf Het programma is in januari 2006 van start gegaan. De eerste reacties versterken ons in de overtuiging dat het vooropgestelde doel zal gehaald worden. Het vertrouwen in een verbetering van de winstcijfers is groot. Daarom zal de raad van bestuur aan de algemene vergadering voorstellen het nettodividend per gewoon aandeel op het huidig niveau te bewaren, namelijk 0,90 EUR. Tot slot wil ik, in naam van de raad van bestuur, alle arbeiders, bedienden en kaderleden van harte danken. Het is dankzij hun inspanningen dat wij dit jaarverslag kunnen voorstellen. Gérard Marchand

6 A L G E M E N E V O O R S T E L L I N G Bestuur, directie en toezicht Achteraan van links naar rechts Albert Vasseur, Adrien Carton de Wiart, Jozef Housen, Christian Vrebosch Vooraan van links naar rechts Eddy Vandenbriele, Gérard Marchand, David Poynton, Frank Coenen

7 Raad van bestuur (op 1 januari 2006) Voorzitter Gérard Marchand Bestuurders Valère Croes Paul de Meester Baudouin Michiels Michel Nicolas Bernard Pache Thierry Piessevaux Karel Pinxten Alain Siaens François Schwartz Karel Vinck Jacques Zyss Commissaris Burgerlijke Coöperatieve Vennootschap (KPMG) Klynveld, Peat, Marwick & Goerdeler Bedrijfsrevisoren Vaste vertegenwoordiger Pierre Berger Algemene directie van Tessenderlo Group (op 1 januari 2006)* Voorzitter van het management committee Gérard Marchand Lid van het management committee Business group chemie Frank Coenen Lid van het management committee Business group kunststofverwerking Albert Vasseur Lid van het management committee Business unit gelatine Jozef Housen Lid van het management committee Business unit fijnchemie David Poynton Secretaris-generaal Adrien Carton de Wiart ICT-, interne audit - en personeelsdirecteur Eddy Vandenbriele Financieel Directeur Christian Vrebosch * Philippe Pôlet en Matteusz Dubinski gingen met pensioen respectievelijk eind december 2005 en begin 2006.

8 A L G E M E N E V O O R S T E L L I N G Tessenderlo Group op de wereldkaart 63 fabrieken Verkoopkantoren Argentinië België Chili China Duitsland Frankrijk Groot-Brittannië Hongarije Hongkong Italië Libanon Mexico Nederland Peru Polen Spanje Tsjechië Turkije Verenigde Staten Zwitserland Canada 2 Verenigde Staten 11 Argentinië 1

9 Groot-Brittannië 5 België 7 Polen 2 Nederland 4 Duitsland 1 Italië 3 Frankrijk 26 China 1

10 A L G E M E N E V O O R S T E L L I N G Tessenderlo Group 10

11 11

12 A L G E M E N E V O O R S T E L L I N G Het aandeel Tessenderlo Chemie en relaties met investeerders Het aandeel Het aandeel Tessenderlo Chemie is sinds 17 augustus 1937 genoteerd op de Beurs van Brussel. Het wordt verhandeld op de continumarkt en is opgenomen in de volgende indexen: BEL Mid, Next 150 en NextPrime. Het aandeel maakt tevens deel uit van de Kempen SNS Smaller European Social Responsibility Index. Daarin zitten uitsluitend ondernemingen die welomschreven criteria in acht nemen inzake ethisch handelen, personeelsbeleid en milieu. Op 31 december 2005 werd het kapitaal van Tessenderlo Chemie NV vertegenwoordigd door aandelen zonder aanduiding van nominale waarde, waarvan met VVPR-strips. De aandelen aan toonder zijn uitgegeven in coupures van 1, 10, 50 en 100. Eind 2005 waren er aandelen op naam ingeschreven in het aandelenregister, met inbegrip van de effecten die in handen zijn van het personeel. De koers van het gewone aandeel schommelde in 2005 tussen 36 en 25,75 EUR. Op 31 december 2005 was de slotkoers 27,35 EUR. Eind december 2005 bedroeg de beurskapitalisatie van het aandeel Tessenderlo Chemie EUR. De velociteit - dit is het aantal verhandelde aandelen over 12 maanden ten opzichte van het totaal aantal aandelen - binnen het Next 150 -segment bedroeg 56,44 %. Bank Degroof (België) en Timber Hill Europe AG (Zwitserland) ondersteunen de handel en de liquiditeit van het aandeel Tessenderlo Chemie op de markt. De kapitaalstructuur Sinds 14 maart 2005 bezit SNPE 26,35 % van het kapitaal van Tessenderlo Chemie NV. SNPE is op zijn beurt voor 99,9 % in handen van de Franse staat. Levimmo NV bezit sinds 14 juni ,14 %. Sinds 1985 wordt jaarlijks een kapitaalverhoging doorgevoerd ten voordele van het personeel. In 2005 werden aandelen onderschreven. Rekening houdend met de geblokkeerde aandelen op naam die zijn ingeschreven in het register, vertegenwoordigen de personeelsleden 1,5 % van het totale aandeelhouderschap. 12 Op 10 november 2005 werd een vierde schijf van een obligatielening met warrants uitgeschreven voor de belangrijkste managers van de groep. Deze lening heeft een looptijd van 7 jaar. Zij bestaat uit obligaties

13 van elk 25 EUR waaraan telkens 40 warrants zijn gehecht. De jaarlijkse intrest bedraagt 4 %. Elke warrant geeft recht op een aandeel aan de uitoefenprijs van 27,11 EUR. De warrants die door de topmanagers van de groep kunnen worden uitgeoefend, vertegenwoordigen minder dan 0,5 % van het totaal aantal uitgegeven aandelen. Het dividend Op 6 juni 2006 zal aan de algemene vergadering van de aandeelhouders een nettodividend van 0,90 EUR worden voorgesteld. Dit stemt overeen met een brutodividend van 1,20 EUR. Voor de coupures met aangehechte VVPR-strips zal het nettodividend 1,02 EUR bedragen. Het nettodividend van 0,90 EUR betekent een status-quo ten opzichte van vorig boekjaar. Financiële communicatie en relaties met investeerders De financiële nieuwsbronnen verspreiden de informatie over Tessenderlo Group onder de volgende codes: Bloomberg: TESB BB Reuters: TESBt.BR Datastream: B:TES TBM: 23IT081 SEDOL: ALPHA: TES ISIN: BE

14 A L G E M E N E V O O R S T E L L I N G Het aandeel Tessenderlo Chemie en relaties met investeerders Al twaalf jaar publiceert Tessenderlo Group de financiële kwartaalresultaten en sinds begin 2005 volgens de nieuwe IFRS-boekhoudregels. De publicatiedata voor 2006 staan vermeld in de Financiële kalender aan de binnenzijde van de voorpagina van dit jaarverslag. Deze gegevens zijn ook terug te vinden op de webstek net als de volledige informatie over de groep. Wie de persberichten van Tessenderlo Group via wenst te ontvangen, kan zich op deze webstek inschrijven op de verzendlijst. De halfjaarresultaten worden gepubliceerd in een brochure. De koers van het aandeel Tessenderlo Chemie kan worden geraadpleegd op (Corporate - Investor Relations - Stock Information) en op de webstek van Euronext, De prestaties van Tessenderlo Group worden gevolgd door analisten van de volgende financiële instellingen (in alfabetische volgorde): Bank Degroof, Delta Lloyd Securities, Dexia Securities, Fortis Bank, ING Financial Markets, KBC Securities, Petercam, Puilaetco-Dewaay, Rabo Securities en SG Bank De Maertelaere. De financiële directie, die ook verantwoordelijk is voor de investor relations, neemt elk jaar deel aan tal van manifestaties voor institutionele en particuliere investeerders in binnen- en buitenland. Daarbij wordt zij ondersteund door de dienst Corporate Communication. Tussen de verschillende roadshows in (onder meer in Amsterdam, Frankfurt, Genève, Londen, New York, Parijs en Zürich) worden ontmoetingen met analisten en bedrijfsbezoeken georganiseerd. Het doel van al deze initiatieven is de groep nog beter bekend te maken bij de beleggers. De voorlopige kalender voor 2006* voor de beleggerbeurzen ziet er als volgt uit: 22 april 2006 : Beleggershappening - VFB - Antwerpen (BE) juli 2006* : Europlace - Parijs (FR) oktober 2006*: Dag van de tips - VFB - Antwerpen (BE) 17 en 18 november 2006: Actionaria - Parijs (FR). Financiële diensten De financiële diensten met betrekking tot het aandeel Tessenderlo Chemie worden geleverd door de volgende financiële instellingen: Bank Degroof, Delta Lloyd Bank, Deutsche Bank, Dexia, Fortis Bank, ING, KBC Bank en Petercam Beursvennootschap. 14 * De exacte data waren nog niet bekend bij het ter perse gaan. Voor de meest up-to-date gegevens, zie de webstek

15 Beurskapitalisatie (miljoen EUR) Nettodividend per aandeel (EUR) Beursgegevens (geconsolideerde jaarrekening) op 31 december * 2005 Kapitaal (miljoen EUR) Aantal aandelen Waarvan eigen aandelen Uiterste koersen Gewoon aandeel (EUR) 20,55/32,20 23,00/35,00 24,13/29,50 27,24/33 36/25,75 Continumarkt Sluitingskoers (EUR) 26,60 28,60 27,95 31,14 27,35 Gemiddeld dagelijks volume Velociteit (in %)** ,07 51,38 56,44 Volume *** Gegevens per aandeel (EUR) Waarde van het eigen vermogen 26,39 27,57 27,93 27,77 28,41 Winst 2,41 2,62 1,60 1,97 1,29 Nettocashflow 6,25 7,66 5,96 7,19 5,91 Nettodividend per gewoon aandeel 0,85 0,85 0,85 0,90 0,90 Kapitalisatie einde jaar (miljoen EUR) 780,6 771,5 757,8 847,3 745,8 * Cijfers tot en met 2003 in Belgian GAAP, vanaf 2004 in IFRS ** Som van de velociteiten van de 12 maanden van het jaar *** Exclusief de overdracht van aandelen van EMC Parbel 15

16 A L G E M E N E V O O R S T E L L I N G Het aandeel Tessenderlo Chemie en relaties met investeerders Koersverloop aandeel Tessenderlo Chemie EUR

17 Rendement met opnieuw geïnvesteerde dividenden

18 A L G E M E N E V O O R S T E L L I N G Markten en toepassingen Tessenderlo Group: Bringing Chemistry to Life Tessenderlo Group vervaardigt een waaier van producten die niet meer uit het dagelijkse leven weg te denken zijn hoewel de meeste consumenten zich hier niet van bewust zijn. Achter de vaak ingewikkelde scheikundige namen gaan immers stoffen schuil die gebruikt worden in uiteenlopende toepassingen, gaande van hoogwaardige meststoffen en veevoeders tot geneesmiddelen en dashboards van auto s. Ook in snoepgoed, parfums, batterijen, bloedzakjes, waspoeders en raamprofielen om maar enkele voorbeelden te noemen is telkens een stukje Tessenderlo Group aanwezig. Hieronder vindt u een overzicht van de belangrijkste producten en hun toepassingen. Deze laatste kunnen worden gebundeld in een vijftal markten: De bouwnijverheid De landbouw De industrie Pvc & compounds Zeoliet Ammonium- en kaliumthiosulfaat Voederfosfaten Glycine en afgeleide producten Kaliloog Kaliumsulfaat Zwavelzuur Acetaten Benzylalcohol Elektrolyseproducten Gelatine Ijzerchloride leidingsystemen, deur- en raamprofielen, gevelbekleding, kabelisolatie, vloerbekleding, veranda s dubbele beglazing vloeibare meststoffen voor grootschalige teelten veevoeders veevoeders, gewasbeschermingsmiddelen tuinbouw, meststoffen voor irrigatiesystemen gespecialiseerde meststoffen die bijzonder geschikt zijn voor groenten, fruit, bloemen en tabak meststoffen antivriesproducten voor bijvoorbeeld landingsbanen verven fotografie, leerlooierij, waterzuivering, koperontginning fotopapier en -films, wijnproductie afvalwater- en drinkwaterbehandeling 18

19 Kaliloog batterijen Kaliumsulfaat gipsplaten Mono-ammoniumfosfaat brandblusapparaten, brandvertrager in houtpanelen Natriumsulfhydraat en natronloog papier, pulp Natronloog aluminium, rayon Organische verf, fotografie chloorderivaten Pvc & compounds dashboards, meubilair, schoenzolen, dekzeilen, kabels, dichtingen Zwavelzuur batterijen, autoruiten, biljartballen Gezondheid en hygiëne Het huishouden Chloor Farmaceutische tussenproducten Gelatine Glycine Natriumhypochloriet (javel) Natronloog Organische chloorderivaten Pvc & compounds Dierlijke vetten Elektrolyseproducten Gelatine Glycine Natronloog Pvc & compounds Zeoliet waterzuivering, desinfectans, pvc geneesmiddelen waaronder antibiotica, penicilline capsules voor geneesmiddelen, huidverzorgingscrèmes geneesmiddelen waterzuivering, bleken, ontsmetting detergenten, zepen diverse farmaceutische producten voor mens, plant en dier, parfum, shampoos, UV-bestendige zonnelotions bloedzakjes, infuuszakken en leidingen, katheters, handschoenen, verpakkingen voor douchezeep en badschuim, tandenborstels petfood detergenten voedingsmiddelen zoals melk- en light producten, snoepgoed, energierepen en -drankjes voedingsmiddelen, petfood detergenten verpakkingsfolies, tafelkleden, douchegordijnen, kredietkaarten, meubilair, opblaasbare artikelen als ballen, zwembanden, zwembaden, boten waspoeders 19

20 B U S I N E S S G R O U P C H E M I E

21 Luc Kerremans houdt van vloeiende vormen en sprekende kleuren. De fraaie landschappen, decoratieve motieven en levensechte portretten die hij met penseel en airbrush creëert, getuigen van een ware passie voor afwerking en perfectie. De kwaliteit van een werk blijkt vooral uit de details, zegt Luc. Die overtuiging deelt hij met tal van zijn collega s. Ik werk op de onderhoudsdienst, vertelt hij. Mijn collega s en ik laten volstrekt niets aan het toeval over. Wat wij doen, doen wij goed. Daar zijn wij trots op. Alleen zijn voorliefde voor sierlijke lijnen en kleuren leeft hij uit buiten de werkuren.

22 B U S I N E S S G R O U P C H E M I E Activiteiten en producten In de huidige economische context zijn kostenreductie en productiviteitsverhoging sleutelbegrippen. In het kader van het plan Target 2007 zal de business group Chemie de nodige inspanningen leveren zodat Tessenderlo Group ook in de toekomst zijn leidinggevende positie kan blijven behouden. Frank Coenen, directeur van de business group Chemie De business group Chemie omvat drie business units: Minerale chemie, Chloor-alkali en PVC. Zij wordt gekenmerkt door een geïntegreerd productieproces, waarbij de diverse eind- en bijproducten intern worden gevaloriseerd om een maximale toegevoegde waarde te creëren. Minerale chemie Deze business unit heeft een belangrijke plaats veroverd op diverse afzetmarkten. Zo is Tessenderlo Group s werelds tweede grootste producent van kaliumsulfaat, dat als meststof bijzonder geschikt is voor gebruik in droge gebieden, en voor erg gevoelige teelten zoals groenten, fruit, bloemen en tabak. Een bijproduct van de fabricage van sulfaten is zoutzuur dat voornamelijk intern wordt gevaloriseerd. Een ander belangrijk product in deze business unit zijn de minerale fosfaten die gebruikt worden in de veevoederindustrie. De groep bekleedt de tweede plaats op de wereldmarkt van fosfaten voor veevoeder, en de eerste plaats op de Europese markt. Het gamma fosfaatproducten is zo uitgebreid dat Tessenderlo Group voor alle soorten voedertoepassingen een gepaste kwaliteit kan aanbieden. Daarenboven besteedt de groep extra aandacht om de verteerbaarheid van zijn veevoederfosfaten te optimaliseren zodat een juist evenwicht kan gevonden worden tussen de ontwikkeling van het dier en het respect voor het milieu. Daarnaast is Tessenderlo Group de grootste wereldproducent van vloeibare zwavelhoudende meststoffen (waaronder ammoniumen kaliumthiosulfaat). Die worden in Noord-Amerika aangewend als meststof voor het verbouwen van granen en eiwitrijke grootschalige teelten, en voor de verbetering van natriumhoudende gronden. De andere zwavelhoudende derivaten, natriumsulfide en natriumsulfhydraat worden onder meer gebruikt in de mijnbouw, de fotografie, de papierindustrie en de leerlooierij. 22

23 Chemie Opbrengsten (miljoen EUR) Rebit (miljoen EUR) Investeringen materieel vast actief (miljoen EUR) Personeelsbestand Omzetcijfer (miljoen EUR) Een ander belangrijk product is zeoliet, een alternatief voor fosfaten in waspoeders. Chloor-alkali De elektrolyseafdelingen van Tessenderlo Group produceren jaarlijks ton chloor. Die wordt hoofdzakelijk intern gebruikt voor de aanmaak van monovinylchloride (mvc), de basis van polyvinylchloride (pvc), en in de fijnchemie. Bij de chloorproductie komt tevens zowat ton kaliloog en meer dan ton natronloog vrij. Kaliloog wordt aangewend voor de productie van kaliumnitraat en mono-kaliumfosfaten, naast toepassingen in voeding en meststoffen, alkalibatterijen, ontdooiproducten voor luchthavens, detergenten en de chemische industrie. Natronloog wordt gebruikt voor waterzuivering en bij de productie van zepen en detergenten. Daarnaast vindt het ook toepassing in de chemische, de aluminium- en de papierindustrie. Van deze basisproducten van de elektrolyse worden verschillende producten afgeleid die gebruikt worden in de fotografie, de voedingsector, de waterzuivering en de ertsontginning. Naast de klassieke elektrolyseproducten worden ook ijzerchloride en aluminiumchloride aangemaakt. Beide zijn onmisbaar in de sterk groeiende sector van de waterbehandeling. 23

24 B U S I N E S S G R O U P C H E M I E Activiteiten en producten PVC De belangrijkste grondstof voor de productie van pvc (polyvinylchloride) is mvc (monomeer vinylchloride). Mvc bestaat op zijn beurt uit chloor of zoutzuur en ethyleen. Chloor en zoutzuur (HCl) worden op dezelfde site geproduceerd, en via een intern leidingsysteem aan de Limburgse Vinyl Maatschappij (LVM) te Tessenderlo geleverd. Hiermee worden transporten over de weg voorkomen. Ethyleen wordt extern aangekocht en door een speciaal pijpleidingsysteem veilig en milieuvriendelijk aangevoerd. Chloor wordt vervaardigd in de elektrolyseafdelingen van de groep, terwijl zoutzuur een bijproduct is van de aanmaak van sulfaten. Zo wordt een unieke integratie van grondstoffen gerealiseerd. De jaarlijkse mvc-productiecapaciteit van Tessenderlo Group bedraagt ton. De polymerisatie van mvc tot pvc gebeurt op twee locaties, in Nederland en Frankrijk. Deze twee fabrieken behoren tot de grootste productieeenheden van Europa. Met een totale capaciteit van ton bekleedt Tessenderlo Group de zesde plaats op de Europese pvc-markt. Pvc, zoals het binnen Tessenderlo Group geproduceerd wordt door LVM, is een van de veelzijdigste kunststofharsen ter wereld. De toepassingsmogelijkheden zijn zeer uitgebreid en variëren van kunststof leidingsystemen, raam- en deurprofielen, soepele en harde folies tot mantels voor kabels en draden. Daarnaast heeft LVM zich, in nauwe samenwerking met de business group Kunststofverwerking van Tessenderlo Group, toegelegd op de ontwikkeling van nieuwe kwaliteiten voor spitstechnologische toepassingen in onder meer de auto-industrie en de elektronicasector. 24

25 De belangrijkste vestigingen * Minerale chemie en chloor-alkali BELGIË De vestigingen van Tessenderlo Chemie in Ham en Tessenderlo verwerken jaarlijks 2 miljoen ton grondstoffen waaronder zwavel, ruw fosfaat, kaliumchloride en natriumchloride. Tessenderlo Chemie in Ham is een belangrijke producent van calciumfosfaten voor de veevoederindustrie. Het procédé waarbij zoutzuur inwerkt op natuurlijke fosfaatertsen met vorming van een goed verteerbaar veevoederfosfaat, is door de groep zelf ontwikkeld. Het gamma voederfosfaten dat in België geproduceerd wordt, wordt aangevuld door de fosfaten van de Nederlandse en Italiaanse vestigingen. Een tweede belangrijke activiteit van Tessenderlo Chemie Ham is de productie van kaliumsulfaat, een hoogwaardige grondstof voor meststoffen en andere industriële toepassingen. Ook wordt zoutzuur geproduceerd en zwavelzuur voor verwerking in onder andere batterijen en autoruiten. De vestiging Tessenderlo Chemie in Tessenderlo (TCT) huisvest de grootste elektrolyse-eenheid van de groep, waar zowel natronals kaliloog worden aangemaakt. Daarnaast produceert de elektrolyseafdeling ook waterstof- en natriumsulfide, ijzerchloride, javel en kaliumcarbonaatloog. TCT maakt ook kaliumsulfaat. De productie van natriumsulfaat werd er eind 2005 stopgezet. De productie-eenheid Zeoline in Engis, nabij Luik, produceert zeoliet in een joint-venture met Prayon (50/50). EUROPA Het Franse filiaal Produits Chimiques de Loos (PCL) in Loos, nabij Rijsel, produceert kaliumsulfaat en minerale chloriden (ferri-, zink- en aluminiumchloride). Een elektrolyse-eenheid is operationeel bij PCL. Zij produceert kaliloog, ijzerchloride en kaliumhydroxide schilfers. Tessenderlo Chemie Rotterdam produceert voederfosfaten door de chemische reactie van gezuiverd fosforzuur met een calcium-, magnesium- of ammoniumbron. De productie is ten dele bestemd voor de export over zee. Tessenderlo Italia (Italphos) in Cologna Veneta maakt eveneens voederfosfaten op basis van gezuiverd fosforzuur. De productie gaat naar de markt in Italië en de omringende landen. * Een volledig overzicht van de vestigingen en de verkoopkantoren binnen de groep vindt u op blz

26 B U S I N E S S G R O U P C H E M I E De belangrijkste vestigingen * De elektrolyse-eenheid van Tessenderlo Italia te Pieve Vergonte, ten noorden van Milaan produceert chloor voornamelijk voor intern gebruik. NOORD-AMERIKA Het Amerikaanse filiaal Tessenderlo Kerley Inc. (TKI) is gevestigd in Phoenix, Arizona. TKI is wereldwijd de belangrijkste producent van ammoniumthiosulfaat (ATS-Thio-Sul ) en kaliumthiosulfaat (KTS ). TKI telt, naast een uitgebreid netwerk van meer dan zestig opslagplaatsen, acht productiecentra in de Noord-Amerika. Die centra bevinden zich meestal in de buurt van raffinaderijen waarvan ze de zure gassen verwerken tot vloeibare zwavelhoudende meststoffen en derivaten. Het overgrote deel daarvan (60 %) gaat naar de landbouw. PVC De productie-eenheid van Tessenderlo Group voor de aanmaak van mvc, met name de Limburgse Vinyl Maatschappij (LVM) in het Belgische Tessenderlo, heeft een capaciteit van ton mvc per jaar. Zij is de tweede grootste in Europa op eenzelfde site. LVM Limburg in Beek, in Nederland, verwerkt mvc tot pvc. De mvc wordt aangevoerd via de langste mvc-pijpleiding ter wereld voor dit type transport. Ook de Société Artésienne de Vinyle (SAV) in het Franse Mazingarbe polymeriseert mvc tot pvc. De mvc wordt vanuit Tessenderlo geleverd via bloktreinen. Plastival in Clerval (Frankrijk) produceert voor rekening van LVM Marvyflo, een high-tech compound bestemd voor dashboards voor auto s. 26

27 Trends en feiten in 2005 Minerale chemie 2005 werd gekenmerkt door een opvallend sterke stijging van de grondstoffenprijzen. Zij werden omhooggedreven door de hogere petroleumprijzen, en door de tekorten aan grondstoffen als gevolg van de sterke vraag vanuit het Verre Oosten, met name China. Zowel de omvang van de prijstoename als de snelheid waarmee dat gebeurde, waren zonder weerga. Tessenderlo Group is er in geslaagd deze stijgingen ten dele door te rekenen in de marktprijzen. De markten bleven in 2005 relatief stabiel. Wat kaliumsulfaat voor meststoffen betreft, bleven de volumes op het niveau van Een lichte daling in de verkoop van kaliumsulfaat in poedervorm in het Middellandse Zeegebied, als gevolg van de aanhoudende droogte in Noord-Afrika, kon worden gecompenseerd door hogere omzetten in Azië. De lagere verkoopcijfers in Europa voor GranuPotasse konden op hun beurt worden goedgemaakt door een grotere uitvoer. SoluPotasse, een zeer wateroplosbare kalimeststof, zet zijn globale opmars voort. De overbrenging van de productie vanuit Tessenderlo naar de vestiging in Ham, eind 2004, kwam zowel de kwaliteit als de dienstverlening en de marges ten goede. De verkoop van veevoederfosfaten is ten opzichte van 2004 met 6 % gedaald, vooral in Frankrijk, Spanje en Polen. Tessenderlo Group zag zich hier namelijk verplicht de marktprijzen te verhogen om de prijsstijging van het fosforzuur te compenseren. Als gevolg hiervan werden lokale fosfaatproducenten voor veevoeders actiever op de markt. Ook Russische ondernemingen en producenten met nieuwe capaciteiten (in Tunesië en Spanje) hebben hun marktaandeel vergroot. In West-Europa bleef het verbruik van veevoederfosfaten dalen. Dit komt vooral door de afbouw van de Europese veestapel - door de toenemende delokalisering van de pluimveesector richting Latijns-Amerika en Azië - door de gevolgen van de vogelgriep en door een verlaging van de fosfornormen. In de verre exportlanden werden daarentegen meer fosfaten verkocht dan in Dit is deels toe te schrijven aan de verminderde druk van concurrerende producenten. De vraag naar beenderfosfaat voor veevoeders en meststoffen is gestegen, waardoor de prijzen gevoelig konden worden opgetrokken. 27

28 B U S I N E S S G R O U P C H E M I E Trends en feiten in 2005 Een aparte vermelding verdient Tessenderlo Kerley Inc. (TKI) in de Verenigde Staten. TKI boekte in 2005 een recordjaar, zowel qua omzet als winst. Deze uitstekende prestatie is grotendeels te verklaren door de dubbele activiteit van TKI: de valorisatie van zwavel en afvalbehandeling. Chloor-alkali De prijzen van natron- en kaliloog bleven in de loop van 2005 vrij stabiel. Voor natronloog lag het peil het hele jaar boven het langetermijngemiddelde. Toch bleven de marges ver beneden het gemiddelde door de sterke toename van de productiekosten. Dit is vooral toe te schrijven aan de hoge elektriciteitsprijzen, die een zeer sterke stijging optekenden. Specifiek voor kaliloog was er bovendien een explosieve toename van de zoutprijzen, als gevolg van de schaarste aan kaliumchloride door de sterke vraag naar meststoffen in China. Pogingen om in het begin en het midden van het jaar deze kosten door te rekenen, kenden weinig succes. Ook de prijzen van derivaten als sulfiden en javel bleven op het niveau van In combinatie met de hogere productiekosten leidde dit tot een daling van de rentabiliteit. Met het oog op de toename van de productieflexibiliteit en een vermindering van de elektriciteitskosten, werd in 2005 verder gewerkt aan de bouw van de nieuwe elektrolyse-eenheid, Ely III. Daarbij wordt de oudste van de huidige elektrolysezalen vervangen door een eenheid met moderne membraantechnologie. Na deze omschakeling zal drievierde van de productie gebeuren op basis van de nieuwe membraantechnologie. Ely III zal midden 2006 operationeel zijn met een maximum capaciteit van ton chloor en ton natronloog. Enkele weken later wordt Ely II overgeschakeld naar kaliloog waardoor de productiecapaciteit voor kaliloog te Tessenderlo (België) vrijwel zal verdubbelen tot ton. De maximale productiecapaciteit van de site zal door deze omschakelingen groeien van ton naar ton chloor. 28 Nog met het oog op de vermindering van de elektriciteitskosten, werd in 2005 beslist om een project te ontwikkelen voor de bouw van een 400 MW gasgestookte elektriciteitscentrale die tegen zou kunnen opstarten. Voor deze ontwikkeling werd samen met Siemens Project Ventures GmbH en Advanced Power AG de maatschappij T-Power NV opgericht. Tessenderlo Chemie NV bezit een derde van de aandelen. Concreet betreft het een stoom en gas (STEG-) of gasturbinecentrale, met aardgas als brandstof. De moderne, hoogefficiënte centrale biedt ook een antwoord op de grote en groeiende vraag naar elektriciteit in Vlaanderen en België. Dankzij de vooruitstrevende STEG-technologie

29 vormt het project een zuinige, schone en milieuvriendelijke manier om elektriciteit te produceren. STEG-centrales zijn aanzienlijk efficiënter en creëren minder uitstoot dan vergelijkbare kolengestookte centrales. PVC In de eerste helft van 2005 lagen de volumes voor Tessenderlo Group en voor vele andere spelers in de pvc-markt gevoelig lager dan in dezelfde periode van was nochtans goed begonnen, met gezonde prijzen en dito marges. De algemene verwachting was dat de positieve trend uit 2004 zich verder zou zetten. Maar grote stocks, in combinatie met een plotse terugval op de lokale en internationale markten, leidden in het eerste semester tot een snelle erosie van zowel volumes als prijzen en marges. In het midden van 2005 was een kentering te merken binnen de Europese pvc-markt. De producenten hadden hun capaciteit teruggeschroefd en zich meer op de export gericht. Dit, gecombineerd met een afbouw van de voorraden door de pvc-verwerkende industrie, leidde tijdens de zomermaanden tot een grotere vraag. Bijgevolg werd ook de productie weer opgevoerd. Hoewel dit ervoor zorgde dat de prijzen en marges voor pvc-hars in het tweede semester toenamen, kon het niveau van 2004 niet worden geëvenaard. De pvc-markt had in heel 2005 ook te lijden onder de hoge en steeds schommelende prijzen voor olie en energie. In het tweede semester stegen bovendien de prijzen voor de grondstof ethyleen aan een recordsnelheid. Door dit alles werd het erg moeilijk om de rentabiliteit op een aanvaardbaar peil te houden. Precies daarom heeft Tessenderlo Group ook in 2005 verdere stappen gezet om de kosten te drukken en de productiviteit te verhogen: de capaciteit van de productie-eenheid voor pvc bij de Société Artésienne de Vinyle (SAV) in Mazingarbe (Frankrijk) werd met 13 % verhoogd, tot ton per jaar. Hierdoor daalden de vaste productiekosten per ton en vergrootte de competitiviteit; op de site van LVM in Tessenderlo werd verder gebouwd aan een installatie voor directe chlorering. Het gaat om de aanmaak van dichloorethaan, een tussenproduct voor de bereiding van mvc. Omdat de installatie gebruik maakt van de modernste technologieën zal het energieverbruik gevoelig dalen. De investering ter waarde van 20 miljoen EUR zal begin 2006 operationeel zijn; ook de inspanningen met betrekking tot Ely III en het T-Power Project (zie hierboven, bij de business unit Chloor-alkali ) kaderen binnen deze context. 29

30 B U S I N E S S G R O U P C H E M I E Strategie en vooruitzichten De business group Chemie als geheel In 2006 wordt binnen Tessenderlo Group een plan Target 2007 gelanceerd, met als doel de rentabiliteit van de onderneming te vergroten. De business group Chemie zal het overgrote deel van de inspanningen voor zijn rekening nemen, met een eigen winst- en herstelplan. Het is de bedoeling vooral binnen de business units Minerale chemie en PVC een blijvende winstverbetering te realiseren. De analysefase zal in mei 2006 worden afgerond. De implementatie zal gebeuren tussen juli 2006 en eind Minerale chemie Wat kaliumsulfaat betreft, zullen de volumes in Europa dalen in vergelijking met Redenen hiervoor zijn de delokalisering van de groenteteelt voor conserven naar lagelonenlanden, de afbouw van de tabaksteelt en een gebrek aan liquide middelen bij de landbouwers. De vooruitzichten voor de uitvoer buiten Europa zijn daarentegen positief. De volumes zullen groeien, te meer omdat de aangekondigde capaciteitsverhogingen (onder meer in Turkije en China) pas vanaf 2007 en 2008 operationeel zullen zijn. De marges zullen een inhaalbeweging kennen door de doorgevoerde prijsverhogingen en de daling van de maritieme transportkosten. De verdere koersevolutie van de euro ten opzichte van de dollar is dan weer een grote onbekende. Voor de veevoederfosfaten wordt rekening gehouden met een verdere stijging van de grondstoffenprijzen. Tessenderlo Group zal trachten deze door te rekenen in de markt. In West-Europa zal de veevoederindustrie verder structureel inkrimpen, door delokalisering en door de invoering van strengere normen met betrekking tot fosfor. In Oost-Europa daarentegen wordt verwacht dat zij voor het eerst sinds de uitbreiding van de Europese Unie zal groeien. Ondanks een verwachte verdere globale daling van de Europese markt is Tessenderlo Group vastbesloten zijn leidende positie op het vlak van veevoederfosfaten te behouden. Verwacht wordt dat het Amerikaanse filiaal TKI op hetzelfde elan zal doorgaan als in

31 Chloor-alkali De kostprijs van elektriciteit, natriumchloride en kaliumchloride zal in 2006 opnieuw toenemen. De prijzen van natronloog zijn zoals steeds onvoorspelbaar. Al te vaak hebben zij te lijden onder een zware concurrentie. Door een samenloop van omstandigheden daalde in het vierde kwartaal van 2005 het aanbod aan kaliloog, wat gunstige perspectieven biedt voor Hierdoor kunnen de marges in grote mate worden hersteld. Omdat de eenheid Ely II zich in de loop van het tweede semester 2006 volledig zal richten op de productie van kaliloog, zal het evenwicht tussen vraag en aanbod kunnen hersteld worden. Dit zal logischerwijze gepaard gaan met een groei van de verkochte volumes. PVC Sinds 1 januari 2005 maakt de activiteit pvc deel uit van de business group Chemie. In 2005 beperkte dit zich nog voornamelijk tot een gezamenlijke rapportering. Vanaf 2006 zal gewerkt worden aan een verregaande integratie van de verschillende platformen, met name LVM, Tessenderlo Chemie in Tessenderlo en PCL in Loos (Frankrijk). Deze inspanningen kaderen in het plan Target 2007 en zullen leiden tot meer synergieën en een grotere efficiëntie. Ondanks de tegenvallende resultaten in 2005 zijn de verwachtingen voor 2006 hoopvol. Wat de grondstoffen betreft, zullen de ethyleenprijzen stabiliseren en mogelijk zelfs licht dalen. De algemene economische vooruitzichten voor West-Europa zijn positief, vooral voor Duitsland. Omdat de West-Europese pvc-markt een mature markt is, blijft het groeipotentieel beperkt tot de algemene groei van de economie meer bepaald 1 à 2 % per jaar. Tegelijk wordt een sterke vraag verwacht vanwege de bouwsector in Centraal- en Oost-Europa. Op langere termijn is de toekomst onzeker. De hoge petroleum- en energieprijzen, en de globalisering van de markt, zullen ertoe leiden dat enkel de sterkste producenten zullen overleven en winstgevend zijn. Dat is precies de reden waarom Tessenderlo Group inspanningen blijft leveren om de kosten zo sterk mogelijk te drukken en de productiviteit te verhogen. Tegelijk wordt onafgebroken gewerkt aan een verbetering van de kwaliteit van de producten en de hoogwaardige service. Alleen zo kan Tessenderlo Group zijn positie als specialist op het gebied van suspensiepvc nog verstevigen. 31

32 B U S I N E S S G R O U P S P E C I A L I T E I T E N

33 Linda Chan werkt op de dienst boekhouding van Tessenderlo Group, maar zij beantwoordt niet aan het gangbare clichébeeld van boekhouders. Zij heeft een levendige belangstelling voor alles was onbekend is en ongewoon. Om die reden maakt zij geregeld lange trektochten. Ik doe aan hiking, legt ze uit. Dat is absoluut de beste manier om nieuwe mensen, onbekende plaatsen en ongewone gebruiken te leren kennen. Een open geest en veel doorzettingsvermogen zijn twee van de belangrijkste vereisten voor een succesvolle hiker, oordeelt Linda. Dat zijn ook twee kwaliteiten die de medewerkers van de groep typeren.

34 B U S I N E S S G R O U P S P E C I A L I T E I T E N Activiteiten en producten De scheikundige sector in Europa heeft niet alleen te kampen met de concurrentie uit China en India. Ook het REACH-voorstel waarbij onder meer een dossier met de gegevens over de veiligheid van gevaarlijke chemische stoffen moet worden opgesteld - zorgt voor extra druk. Het antwoord van Tessenderlo Group op al deze uitdagingen is tweeledig: de kosten verder reduceren, en dankzij onze jarenlange ervaring de cliënten producten aanbieden die aan de strengste normen beantwoorden. Intussen zullen we vanuit een gecoördineerde marketingbenadering de nieuwe opportuniteiten op de markt met beide handen grijpen. David Poynton, directeur van de business unit Fijnchemie Fijnchemie De business unit Fijnchemie steunt op twee grote pijlers: organische chloorderivaten met toepassingen in de industriële en de parfumnijverheid en de agrochemie en tussenproducten bestemd voor de farmaceutische industrie. De productie van organische chloorderivaten is grotendeels gebaseerd op tolueen in combinatie met chloor. Daarnaast richten andere bedrijven binnen deze business unit zich uitsluitend op de aanmaak van tussenproducten voor de farmaceutische industrie, op basis van gespecialiseerde technologieën. Voor verschillende specialiteiten bekleedt Tessenderlo Group een leidende positie op de wereldmarkt. Organische chloorderivaten Wat de organische chloorderivaten betreft, heeft Tessenderlo Group zijn aandacht toegespitst op een aantal belangrijke tolueen- en benzeenderivaten. Die worden zowel verkocht als in de eigen fabrieken verfijnd tot een gamma van meer gespecialiseerde chemicaliën. Het aanbod varieert daarbij van benzylchloride en benzotrichloride voor de agrochemische industrie tot afgeleide producten als benzaldehyde, benzylalcohol en benzoylchloride. Die worden onder meer gebruikt in de farmaceutische en de parfumnijverheid. Door een nauwe samenwerking tussen de verschillende eenheden binnen Tessenderlo Group kan flexibel gewerkt worden bij de aanmaak van een aantal van deze producten. 34 Tussenproducten voor de farmaceutische industrie Daarnaast produceert Tessenderlo Group een reeks organische tussenproducten en actieve stoffen voor de farmaceutische industrie. Sommige daarvan zijn gebaseerd op producten die in andere vestigingen binnen de business unit Fijnchemie worden gemaakt. Drie fabrieken, met name Calaire Chimie en Chemilyl in Frankrijk en Farchemia in Italië, zijn bevoorrechte leveranciers van belangrijke internationale farmaceutische bedrijven.

35 Specialiteiten Opbrengsten (miljoen EUR) Rebit (miljoen EUR) Investeringen materieel vast actief (miljoen EUR) Personeelsbestand Omzetcijfer (miljoen EUR) In België worden glycine en een reeks glycinederivaten aangemaakt die wereldwijd verkocht worden. Tessenderlo Group is de enige Europese producent van glycine. Dankzij zijn eigenschappen als antioxidant, bewaarmiddel en zoetstof kent glycine heel wat toepassingen in voedingsmiddelen voor mens en dier. Daarnaast wordt het gebruikt in de geneesmiddelenindustrie en de agrochemie. Gelatine De gelatineactiviteit bekleedt een vooraanstaande plaats binnen Tessenderlo Group. Wereldwijd speelt het een belangrijke rol als derde grootste gelatineproducent. Het formuleren en produceren van voedingsingrediënten en -additieven voor de eetwarenindustrie zorgt voor een verdere diversificatie binnen de business unit Gelatine. Gelatine Dankzij het brede palet van gelatinekwaliteiten van verschillende oorsprong bestrijkt Tessenderlo Group de diverse toepassingsgebieden van gelatine en aanverwante producten. De voedingsnijverheid neemt het grootste deel van de productie voor haar rekening ongeveer tweederde - gevolgd door de farmaceutische industrie en technische toepassingen zoals de fotografie. De basisgrondstof voor de gelatineproductie is collageen. Als structuureiwit is dit rijkelijk aanwezig in onder andere runderen en varkens. Terwijl het vlees richting slager gaat, worden de huiden en beenderen van dieren die goedgekeurd werden voor menselijke consumptie, als geselecteerde hoogwaardige bijproducten vanuit slachthuizen en de vleesverwerkende nijverheid aangeleverd. Nadat de beenderen ontvet zijn, worden ze in een zuurbad behandeld tot osseïne. Hierdoor worden de verschillende anorganische bestanddelen opgelost, waarna het fosfaatgedeelte gerecupereerd wordt als beenderfosfaat. Het verder verwerken van het eiwitgedeelte - de osseïne - via een zure of alkalische 35

36 B U S I N E S S G R O U P S P E C I A L I T E I T E N Activiteiten en producten hydrolyse leidt uiteindelijk tot verschillende gelatinekwaliteiten. Voor de varkenshuiden wordt klassiek een aangepast zuurproces gebruikt, terwijl de gelatine uit runderhuiden eerder via een alkalische behandeling wordt verkregen. Alle gelatineoplossingen die voortkomen uit een extractie van de voorbehandelde grondstoffen met warm water, ondergaan nog een reeks zuiveringsstappen zoals filtratie en demineralisatie. Daarna worden ze op een temperatuur van 140 C gesteriliseerd en gedroogd tot korrels of poeder. Gelatine is om verschillende redenen een erg nuttig product. bijvoorbeeld als eiwitbron. Gelatine bevat in totaal achttien verschillende aminozuren. Daartoe behoren negen van de tien essentiële aminozuren die het menselijk lichaam niet uit eigen beweging kan aanmaken, en die dus via het dagelijks voedsel moeten worden opgenomen. Buiten wat water als restvocht en maximaal 2 % zouten is gelatine als natuurlijk product een puur eiwit. Het bevat geen conserveringsmiddelen of andere toegevoegde stoffen. Het wordt gecatalogeerd als ingrediënt en heeft geen E-nummer; daarnaast kent gelatine een aantal toepassingen als functioneel hydrocolloïde. Het wordt onder meer gebruikt omwille van zijn waterbinding, reversibele gelvorming, schuimvorming en -stabilisatie, viscositeitsverhoging, emulsifiëring, werkzaamheid als afschermingspolymeer, compatibiliteit over een zeer breed ph-spectrum met andere ingrediënten, en het smeltgedrag in de mond; daarenboven winnen de gezondheidsaspecten van gelatine meer en meer aan belang. Het bevat immers geen cholesterol, vet of koolhydraten, en is caloriearm in vergelijking met vet. Door zijn biologische activiteit heeft het een gunstige invloed op osteoporose, artritis en huidveroudering. Het wordt ook verwerkt in voedingsmiddelen voor diabetici en producten met een laag-glycemische index. Dit alles leidt ertoe dat gelatine eveneens wordt aangetroffen in gezondheidswinkels en dieetspeciaalzaken. Met andere woorden, gelatine is niet weg te denken uit het dagelijks leven. Voedingsingrediënten en -additieven Tessenderlo Group heeft zich verder gediversifieerd in het formuleren en produceren van mengsels voor de voedingsnijverheid, dikwijls op basis van gelatine. Hiervoor worden meestal kant-en-klare mixen aangeboden aan klanten die actief zijn in de vleesverwerking en aan de industriële bakkerijsector. 36

37 Het gamma omvat onder meer: - kruidenmixen; - ingrediënten die onder andere suikers, eiwitten en zetmelen bevatten; - bereide sauzen in poedervorm; - aromaten in vloeibare vorm; - zoete mengsels voor de productie van bavarois, gebak, roomijs en dergelijke; - zoute mengsels met smaakstoffen voor de bereiding van vleeswaren. Producten van dierlijke oorsprong Via de Franse dochteronderneming Caillaud speelt Tessenderlo Group een belangrijke rol bij de inzameling en verwerking van dierlijke bijproducten, meer bepaald in Frankrijk. De jaarlijkse capaciteit bedraagt ton. Caillaud is actief in twee sectoren: als vilbeluik zorgt het voor de ophaling en de verwerking van risicoafval. De verwerkte producten worden voornamelijk door de cementindustrie als brandstof gebruikt. Deze activiteit is goed voor 44 % van de omzet; de opwaardering van dierlijke materialen, afkomstig van dieren die geschikt zijn voor menselijke consumptie, tot: beenderen voor de productie van gelatines; proteïnen en dierlijke vetten voor gebruik in petfood; vetten voor de zeepindustrie en de lipochemie; dierlijke proteïnen voor meststoffen. 37

38 B U S I N E S S G R O U P S P E C I A L I T E I T E N De belangrijkste vestigingen * Fijnchemie Organische chloorderivaten Taile Chemical Industry in het Chinese Lianyungang is de voornaamste producent van benzylchloride en benzaldehyde in China. Tessenderlo Chemie in het Belgische Tessenderlo levert benzylchlorides en enkele derivaten. De fabriek beschikt eveneens over een belangrijke proefeenheid waar industriële processen verfijnd kunnen worden. Hier kunnen kleine series worden geproduceerd vooraleer zij in een later stadium op grotere schaal worden aangemaakt. Tessenderlo Chemie Maastricht in Nederland het vroegere Chemielim - produceert benzylalcohol en benzylacetaat. Die worden verkregen op basis van benzylchloride afkomstig van de fabriek te Tessenderlo. Tessenderlo Fine Chemicals in Leek, in Groot-Brittannië, levert producten die bestemd zijn voor de parfum- en de tabaksindustrie en de farmaceutische sector. Ook hier zijn de grondstoffen grotendeels afkomstig van andere fabrieken binnen Tessenderlo Group. Tessenderlo Fine Chemicals is de grootste producent van acetaat-esters en aromachemicaliën in Groot-Brittannië. De producten worden uitgevoerd naar meer dan negentig landen. In Pieve Vergonte, ten noorden van Milaan, is Tessenderlo Italia gespecialiseerd in producten die voornamelijk worden gebruikt bij de vervaardiging van geneesmiddelen en landbouwchemicaliën. Tessenderlo Italia is ook marktleider voor katalytische chlorinatie. De site beschikt over twee recentelijk gemoderniseerde waterkrachtcentrales en een dehalogenatie-installatie. In Groot-Brittannië maakt Tessenderlo UK in Widnes benzylalcohol en chloortolueen, evenals diverse organische chloorderivaten. Tussenproducten voor de farmaceutische industrie In Calais, in Frankrijk, synthetiseert Calaire Chimie geavanceerde fijnchemicaliën in nauwe samenwerking met belangrijke internationale farmaceutische bedrijven. In Loos, nabij het Franse Rijsel, produceert Chemilyl oxalylchloride en derivaten voor de fijnchemie en de farmacie. 38 * In alfabetische volgorde per business unit. Een volledig overzicht van de vestigingen en de verkoopkantoren binnen de groep vindt u op blz. 140.

39 In Treviglio, nabij het Italiaanse Bergamo, vervaardigt Farchemia tal van tussenproducten en actieve stoffen voor de farmaceutische industrie. Tessenderlo Chemie in Tessenderlo (België) is de enige producent van glycine en glycinederivaten in Europa, en een belangrijke speler op de wereldmarkt. Gelatine Gelatine De productiesite van PB Gelatins in Vilvoorde (België) is een van de grootste ter wereld en verwerkt varkenszwoerden en osseïne uit varkensbeenderen tot zure gelatine. Ze speelt daarenboven een belangrijke rol in de voorbereidingsstappen (ontvetting, verzuring en kalking) van beendergrondstoffen, die eveneens ingezet worden in de andere Europese filialen. Eén van deze gebruikers is PB Gelatins GmbH in het Duitse Nienburg. Daarnaast maakt deze vestiging gelatine uit runderhuiden en varkenszwoerden. Ook PB Gelatins UK (Treforest, Wales) zet osseïne om tot gelatine. In Santa Fe, in Argentinië, gebruikt PB Leiner Argentina op zijn beurt runderhuiden als grondstof voor de productie van gelatine. PB Leiner USA (Davenport, Verenigde Staten) produceert gelatine uit varkenszwoerden. Voedingsingrediënten en -additieven Deze activiteiten vinden plaats in Fürdenheim (Frankrijk) onder de vlag van PB Gelatins France. Producten van dierlijke oorsprong In Frankrijk beschikt Caillaud over 15 verwerkingsbedrijven (4 vilbeluiken en 11 fabrieken voor de valorisatie van dierlijke materialen) en 28 ophaalcentra. 39

40 B U S I N E S S G R O U P S P E C I A L I T E I T E N Trends en feiten in 2005 Fijnchemie Organische chloorderivaten De resultaten van de activiteit organische chloorderivaten waren over het algemeen beter dan in 2004, maar ze zijn nog steeds ontoereikend. De productie van belangrijke stoffen als benzylchloride, benzaldehyde en benzylalcohol lag in 2005 hoger dan het jaar voordien. De benzylalcohol-eenheid in Maastricht haalde een recordniveau, en compenseerde daarmee de lagere volumes bij Tessenderlo UK. De vraag naar dit product is stijgend. De prijsschommelingen van tolueen werden in de loop van het jaar opgevangen door prijsverhogingen van de belangrijkste organische chloorproducten. De vestiging in Taile, in China, kende opnieuw een uitstekend jaar. De volledige productie kon met een goede marge verkocht worden. In het begin van het jaar werd de toestemming verkregen om de capaciteit van zowel benzylchloride als benzaldehyde te verdubbelen. Dit zal gerealiseerd zijn tegen het einde van het eerste kwartaal van Intussen worden verdere maatregelen genomen om de kwaliteit van de in China geproduceerde benzaldehyde verder te verfijnen. In de markt van de antibiotica hebben goedkope producten uit India een aantal van de Europese klanten van Tessenderlo Group ertoe gedwongen hun fabrieken te sluiten of te delokaliseren. Als een rechtstreeks gevolg hiervan is de gedaalde vraag naar kaliumfenylacetaat van Calaire Chimie bestendigd. De vooruitzichten voor het gebruik van Europese grondstoffen bij de productie van antibiotica zijn niet rooskleurig. Dankzij continue investeringen in de productie-eenheden konden de volumes van benzylacetaat en alfa-hexylcinnamaldehyde voor de parfumindustrie worden opgedreven. Aan de grotere vraag naar triacetine vanwege de tabaksindustrie, kon beantwoord worden dankzij een verdere optimalisering van de productie-eenheden binnen Tessenderlo Fine Chemicals. 40 Tussenproducten voor de farmaceutische industrie De resultaten van deze activiteit waren uitstekend en overstegen die van Farchemia presteerde beter dan gemiddeld dankzij de sterke groei van een aantal generische geneesmiddelen. Na een relatief zwak eerste semester zag Calaire in het tweede halfjaar de verkoopcijfers gevoelig stijgen. Een aantal nieuwe tussenproducten is veelbelovend. Wat glycine betreft, hebben kostenbesparende maatregelen de marktpositie van Tessenderlo Group gestabiliseerd. Toch laat die nog veel te wensen over. In 2006 zullen verdere stijgingen van de grondstoffenprijzen de marges nog meer onder druk zetten.

41 Gelatine PB Gelatins zette de integratie van de twee productie-eenheden van PB Leiner, in de Verenigde Staten en in Argentinië, succesvol voort. Positief was ook de vaststelling dat er geen tekort meer was aan beschikbare grondstoffen. Hierdoor konden de vijf gelatinefabrieken hun capaciteit zo goed als volledig benutten. PB Leiner Argentinië heeft zelfs een belangrijke capaciteitsuitbreiding, die werd aangevangen in 2004, met succes in dienst genomen. Als gevolg van deze gunstige ontwikkelingen werden de resultaten van PB Leiner in de Verenigde Staten en Argentinië, gunstig beïnvloed ten opzichte van Een nieuwe belangrijke investering in PB Leiner Argentinië rond afvalwaterbehandeling is in uitvoering. Toch lag het globale resultaat van PB Gelatins in 2005 lager dan in 2004, als gevolg van de hogere kosten in Europa. De energieprijzen zijn zeer sterk gestegen, terwijl de grondstofprijzen zich gedurende het grootste deel van het jaar op hun hoog niveau van eind 2004 handhaafden. In Europa waren pas in de laatste maanden van 2005 de eerste, erg voorzichtige tekenen van geleidelijke prijsdalingen merkbaar. Deze verhoogde kosten konden niet ten volle doorgerekend worden, waardoor de marges onder druk kwamen te staan. De hoge gelatineprijzen hadden eveneens een impact op de verschillende gelatinemarkten: de voedingsmarkt kent nog steeds een zeer lichte groei. In Europa en de Verenigde Staten is zij traditioneel een zwoerdgelatinemarkt. In 2005 kregen gelatines van andere grondstoffen, zoals runderhuiden, vastere voet aan de grond in een aantal toepassingen. Dit feit en de verhoogde productie van zwoerdgelatine hebben het evenwicht tussen vraag en aanbod ernstig verstoord. In Europa werd dit nog extra geaccentueerd door de evolutie van de wisselkoersverhouding tussen dollar en euro. Ondanks alles is PB Gelatins erin geslaagd zijn posities grotendeels te behouden. 41

42 B U S I N E S S G R O U P S P E C I A L I T E I T E N Trends en feiten in 2005 de markt van de harde capsules bleef ook in 2005 gestaag groeien. De steeds veranderende wetgeving zorgt echter voor nervositeit, omdat in deze toepassing overwegend beendergelatine gebruikt wordt. De verschuiving naar gelatines van andere grondstoffen zet zich dan ook verder. de markt voor zachte capsules is meer conjunctuurgevoelig, maar PB Gelatins wist in 2005 hetzelfde volume te verkopen als in Dit ondanks de sterkere concurrentie vanuit India en in mindere mate China - beide landen zijn vooral actief in technische toepassingen zoals paintballs - en ondanks de minder gunstige dollarkoers. PB Gelatins wist in 2005 ook zijn plaats te behouden op de fotografische markt, ondanks de heersende trends. Het aantal producenten dat gebruik maakt van de klassieke zilversystemen neemt jaar na jaar af. Maar nieuwe toepassingen zoals papier voor inktjetprinters nemen hun plaats in. Wat de grondstoffen betreft, is de beschikbaarheid van de varkenszwoerden in de Verenigde Staten en in Europa terug op een normaal niveau gekomen. Daar is zij in 2005 ook gebleven. Dit is te danken aan het verminderd gebruik van zwoerd als versnapering, en aan de gestage lichte stijging van het aantal slachtingen. De zeer hoge prijzen in de VS begonnen vanaf het tweede kwartaal langzaam te dalen. Toch waren de prijzen eind 2005 nog ver verwijderd van het niveau van In Europa waren de eerste prijsdalingen pas veel later in het jaar te merken. De markt voor runderhuiden in Europa was in 2005 vrij rustig, zowel wat de beschikbaarheid als de prijzen betreft. Niettemin zijn deze laatste nog altijd erg hoog in vergelijking met Zuid-Amerika. In datzelfde Zuid- Amerika heeft PB Leiner Argentinië zich voldoende kunnen bevoorraden zonder de markt te verstoren. Dit werd in de hand gewerkt door de stijgende vleesconsumptie en de daaraan gekoppelde slachtingen. De verse beenderen kenden een zeer lichte prijsdaling. De aankoopprijs van de ontvette beenderen die bij derden worden aangekocht, ging daarentegen de hoogte in. Redenen hiervoor zijn de stijgende transportkosten, en de aanpassing van de OIE-classificatie (Office International des Epizooties) van enkele landen, waaronder de VS. Producten van dierlijke oorsprong De groep Caillaud ondervond in 2005 de eerste gevolgen van de hervorming van het Europees landbouwbeleid. Ook de kalender voor de stopzetting van de overheidssubsidies werd vervroegd. 42 Tegelijk werden de Franse sanitaire maatregelen in verband met dierlijke bijproducten geleidelijk aangepast aan de Europese regelgeving. Hierdoor

43 wordt het opnieuw mogelijk dat bepaalde producten kunnen worden aangewend in, bijvoorbeeld, de aanmaak van petfood en meststoffen. De openbare dienstverlening door de vilbeluiken werd grondig hervormd. Door nieuwe technische maatregelen konden onder meer vertragingen bij de ophaling worden weggewerkt. Een aantal opdrachten zoals de ophaling van slachtafval bij slachthuizen en slagerijen, en de vernietiging van kadavers die niet afkomstig zijn van veeteeltbedrijven werd geprivatiseerd. De kwekers van varkens en gevogelte namen een deel van de kosten van de dienstverlening door de vilbeluiken op zich. Tenslotte had ook de vogelgriep een negatieve impact op de markten. Al deze factoren samen leidden binnen Caillaud tot: een daling van de behandelde volumes met zo n 6 %; een alsmaar complexere werking door de toenemende segmentatie van de markten; een lagere rentabiliteit. De terugval van de activiteiten kon onvoldoende worden gecompenseerd door de kostenbesparingen, ondanks een vermindering van het gemiddeld personeelsbestand van naar 980 op jaarbasis. Eind 2005 heeft Caillaud bovendien zijn activiteiten op het gebied van vochtig petfood stopgezet, omdat het marktaandeel veel te klein was. 43

44 B U S I N E S S G R O U P S P E C I A L I T E I T E N Strategie en vooruitzichten De omstandigheden op de wereldmarkt zijn er in 2005 niet gemakkelijker op geworden. De prijzen van de grondstoffen zijn nog steeds erg hoog, en ook de concurrentie uit India is sterk. Door onze aandacht extra toe te spitsen op de kostenbeheersing, en door onafgebroken te werken aan kwaliteit en dienstverlening, zal PB Gelatins zijn marktpositie verder kunnen versterken. Jozef Housen, directeur van de business unit Gelatine Fijnchemie In 2006 zal worden voortgewerkt aan een verlaging van de productiekosten, en dit op alle niveaus. De integratie van de eenheden die cruciale producten als benzylchloride en benzaldehyde aanmaken, zal worden voortgezet. Tegelijk zullen nieuwe toepassingen voor deze producten worden ontwikkeld. Binnen de hele business unit Fijnchemie zal de klemtoon gelegd worden op een uitbouw van de verkoop en de marketing met inbegrip van een grotere aanwezigheid in China. De stijgende vraag naar benzylalcohol zal zich in 2006 wellicht vertalen in een verdere verhoging van de productie binnen de eenheid in Maastricht. Nog in 2006 zal Tessenderlo UK de aanmaak van een aantal producten stopzetten, om zich te concentreren op haar drie belangrijkste producten: benzylchloride, benzylalcohol en benzaldehyde. Gelatine Zowel in Europa als in de Verenigde Staten zal in 2006 de markt van de zwoerdgelatine onder druk blijven staan, enerzijds door de verdere omschakeling naar runderhuidgelatines en anderzijds door de stijgende productie van zwoerdgelatine. Tegelijk zullen de energie- en de transportprijzen, en ook de hoge grondstofprijzen, de marges onder druk blijven zetten. Het is ook de verwachting dat de zwoerdprijzen verder licht zullen dalen, zonder echter het niveau te halen van begin De stijgende vraag naar runderhuidgelatines zal dan weer een verhoogde positieve bijdrage leveren tot de resultaten van de totale gelatineactiviteit, vooral dankzij de integratie van PB Leiner Argentinië. Zo zal Tessenderlo Group zijn rol als volwaardige wereldspeler in de toekomst nog verder kunnen versterken. Tessenderlo Group zal zijn positie op de markt van de beendergelatines in 2006 handhaven, ondanks de verhoogde concurrentie uit het Verre Oosten (vooral uit India) en de hoge grondstofprijzen. Deze laatste zullen volgens plan in 2006 geneutraliseerd worden door verdere kostenbesparingen. Tegelijk zullen de kwaliteit en de service nog verder verbeterd worden. 44

45 Producten van dierlijke oorsprong Verwacht wordt dat de globale toestand van de veeteelt in Frankrijk zal leiden tot een verdere lichte daling van de behandelde volumes. Voor Caillaud staan de volgende inspanningen op de agenda: verdere kostenbesparingen; een toenemende specialisatie van de productiemiddelen, om optimaal te kunnen inspelen op de terugkeer van een aantal opgewaardeerde dierlijke materialen in de voedings- en de veevoerindustrie. Tegelijk zal gelet worden op een beheersing van de investeringskosten; de dienstverlening toespitsen op nieuwe markten; de verwerking van dierlijke vetten in de productie van biobrandstoffen; een versteviging van de werkingsstructuren, de introductie van een nieuw computersysteem, en het nastreven van ISO en ISO certificaten voor een aantal vestigingen. 45

46 B U S I N E S S G R O U P K U N S T S T O F V E R W E R K I N G

47 Kunststoftoepassingen zijn overal om ons heen, begint Faye Maertens. Zij werkt als onderzoekster in het laboratorium. Ook in mijn favoriete sport, tennis, zie je hoe nieuwe materialen aan een onstuitbare opmars bezig zijn, vertelt ze. Zij maken de sport sneller, boeiender en competitiever. Onderzoekers hebben trouwens heel wat gemeen met sportlui. Wij werken methodisch, denken strategisch en werken naar duidelijk afgelijnde doelen toe. En tegelijk trachten wij steeds weer onze grenzen te verleggen en doorbraken te forceren.

48 B U S I N E S S G R O U P K U N S T S T O F V E R W E R K I N G Activiteiten en producten De minder goede prestaties van de business unit Profielen zorgden in 2005 voor een lagere rentabiliteit van de business group. De grote uitdaging voor 2006 is dan ook een kostenbesparing, zowel binnen de business unit Profielen als Compounds. Dit maakt deel uit van het plan Target 2007 van Tessenderlo Group. Tegelijk staat voor 2006 een aanpassing van de verkoopprijzen aan de duurdere grondstoffen op het programma. Albert Vasseur, directeur van de business group Kunststofverwerking. Sinds 20 jaar voert Tessenderlo Group een beleid van stroomafwaartse integratie. In Europa en de Verenigde Staten werden met dat doel diverse pvc-verwerkende bedrijven overgenomen die talrijke octrooien en gedeponeerde handelsmerken bezitten. De producten profielen en leidingsystemen - zijn vrijwel integraal bestemd voor de bouw- en renovatiesector. Sinds 1 januari 2005 ressorteert ook de business unit Compounds onder de business group Kunststofverwerking. Dit is een logische evolutie, gezien deze activiteit nauwer aansluit bij de verwerking dan bij de productie van mvc en pvc. Profielen Deze business unit omvat de productie van allerlei pvc-profielen voor de bouw, zoals deur- en raamprofielen. 48

49 Kunststof leidingsystemen De ondernemingen binnen deze business unit produceren buizen en hulpstukken voor de aan- en afvoer van water, evenals leidingsystemen voor onder meer gas en telecommunicatie. Naast pvc verwerken de bedrijven ook andere grondstoffen, waaronder polyethyleen en polypropyleen. Compounds De noemer compounds groepeert diverse gebruiksklare pvc-mengsels en mengsels van thermoplastische elastomeren, die hoofdzakelijk bestemd zijn voor de injectie- en de extrusiemarkt. Zij worden vooral gebruikt in de bouwnijverheid, de automobielsector en de schoenindustrie. Tessenderlo Group is de vijfde grootste producent in Europa en de grootste in Frankrijk. Kunststofverwerking Opbrengsten (miljoen EUR) Rebit (miljoen EUR) Investeringen materieel vast actief (miljoen EUR) Personeelsbestand Omzetcijfer (miljoen EUR) 49

50 B U S I N E S S G R O U P K U N S T S T O F V E R W E R K I N G De belangrijkste vestigingen * Profielen Chelsea Building Products (CBP) in Oakmont (Pennsylvania) in de Verenigde Staten, is een van de belangrijkste Amerikaanse producenten van deur- en raamprofielen in pvc. Tessenderlo Group is eveneens in Canada (Quebec) aanwezig via Dynaplast-Extruco, een filiaal van Wymar dat een belangrijke positie bekleedt op de markt van pvc-raam en -deurprofielen en andere profielen voor diverse sectoren. In Groot-Brittannië bekleedt Fairbrook een leiderspositie op de markt van de pvc-profielen. Als derde grootste Britse producent maakt Fairbrook onder de naam Eurocell Profiles raam- en deurprofielen evenals elementen voor veranda s. Geschuimde profielen die gebruikt worden als dakelementen en gevelbekleding, worden op de markt gebracht als Eurocell Building Plastics. Voor de commercialisering van zijn producten beschikt Fairbrook over een uitgebreid distributienetwerk met 70 verkoopcentra verspreid over Groot-Brittannië. In het Franse Clerval maakt Plastival raam- en deurprofielen, naast profielen voor omheiningen en gevelbekleding, en voor diverse industriële toepassingen. Wymar, in het Belgische Oeselgem, produceert pvc-profielen voor ramen en deuren en systemen voor de binnen- en buitenhuisafwerking ervan. In de Benelux en Frankrijk, via haar verkoopfiliaal Profex, behoort Wymar tot de toonaangevende marktleiders. Reeds enkele jaren beschikt Wymar over eigen verkoopkantoren in Polen en Hongarije. Vanuit Wymar vervolgt de groep zijn ontwikkeling op andere Oost-Europese markten als Roemenië, Oekraïne, Rusland en de Tsjechische Republiek. Kunststof leidingsystemen Het Nederlandse Dyka BV in Steenwijk produceert pvc-buizen en -hulpstukken en is in Nederland marktleider voor binnenriolering. Dyka Plastics in Overpelt, in België, is een fabrikant van pvc- en polyethyleenbuizen voor de bouw en de burgerlijke bouwkunde. Naast de productievestigingen in Nederland en België beschikt Dyka in de Benelux over 27 distributiecentra. 50 * In alfabetische volgorde per business unit. Een volledig overzicht van de vestigingen en de verkoopkantoren binnen de groep vindt u op blz. 140

51 Dyka Polska in het Poolse Jelcz Laskowice maakt pvc-buizen, naast buizen van polyethyleen en polypropyleen en beschikt over 12 verdeelcentra. In Groot-Brittannië is John Davidson Pipes met 24 depots een van de belangrijkste verdelers van kunststof leidingsystemen in Groot-Brittannië. In Frankrijk heeft dochtermaatschappij Sotra-Seperef twee vestigingen. In Sainte-Austreberthe (Hesdin) worden pvc-materialen voor de bouwindustrie en putboringen gefabriceerd. De fabriek in Quincieux produceert een gamma pvc- en polyethyleenleidingen voor de aan- en afvoer van water. Dit gamma wordt aangevuld met allerlei accessoires, en is vooral bestemd voor de sector van de openbare werken. Compounds Naast activiteiten in de sector van de kunststofverwerking produceert het Franse Plastival uit Clerval, voor rekening van LVM, ook Marvyflo, een compound bestemd voor dashboards voor auto s. Saplast uit Straatsburg in Frankrijk produceert uitsluitend pvc-compounds in korrelvorm of als premix voor harde en zachte toepassingen, voornamelijk in de bouwsector en voor de aanmaak van kabels. TCT Polska in het Poolse Sochaczew, nabij Warschau, produceert pvc-compounds en thermoplastische elastomeren. In Tiffauges, in Frankrijk, is het filiaal Thermoplastiques Cousin-Tessier gespecialiseerd in pvc-compounds en thermoplastische elastomeren voor de auto-industrie, de bouwsector en de schoennijverheid. 51

52 B U S I N E S S G R O U P K U N S T S T O F V E R W E R K I N G Trends en feiten in 2005 Profielen In Groot-Brittannië kampte Fairbrook met moeilijke marktomstandigheden. Met name de sector van de renovatie presteerde zwakker - een trend die al in 2004 merkbaar was maar die zich in 2005 versneld heeft doorgezet. Toch is Tessenderlo Group erin geslaagd de activiteiten op het niveau van 2004 te bewaren, dankzij het uitgebreid distributienetwerk van Fairbrook en een gestegen verkoop van profielen aan schrijnwerkerijen. Wat dit laatste betreft, slaagde Eurocell Profiles erin een groot deel van het marktaandeel over te nemen van een concurrent die in de loop van 2005 zijn activiteiten stopzette. Nog in Groot-Brittannië heeft Eurocell Building Plastics de zes distributiecentra in het zuidwesten van Engeland overgenomen van sectorgenoot Brunel Plastics, een verdeler van pvc-profielen voor de bouw. Hierdoor breidde Eurocell zijn distributienetwerk in Groot-Brittannië uit tot 70 verdeelcentra. De overname paste in de groeistrategie van Eurocell. Die is erop gericht het distributienetwerk dicht bij de eindgebruikers te brengen, met speciale aandacht voor regio s waar het bedrijf nog niet aanwezig is. In Frankrijk en de Benelux hielden de markten goed stand. De groei van Plastival werd voorts gestimuleerd door de volledige integratie van het Franse Acôme, dat pvc-profielen voor de woningmarkt produceert en in april 2004 door Plastival werd overgenomen. Wymar deed het echter minder goed in Oost-Europa, met name in het eerste semester van Chelsea Building Products (CBP) kon daarentegen de vruchten plukken van de betere marktomstandigheden in de Verenigde Staten. Er werd verder gewerkt aan de uitbouw van het productengamma, wat leidde tot een aanzienlijke omzetgroei. Men mag stellen dat de heropleving die in 2004 binnen CBP van start ging, zich in 2005 aan een versneld tempo heeft doorgezet. In Canada, waar Tessenderlo Group aanwezig is via het Wymar-filiaal Dynaplast-Extruco, kon het groeiritme van 2004 geëvenaard worden. In overeenstemming met eerder gemaakte afspraken trok Tessenderlo Group zijn belang in Dynaplast-Extruco in de loop van het jaar op van 33 % naar 82 %. Hierdoor kunnen de synergieën met het filiaal in de VS worden vergroot, zowel op het vlak van de uitrusting als de bevoorrading met grondstoffen. 52 Samengevat leidden de zwakke prestaties van de Britse en de Oost-Europese markt in 2005 tot een erg geringe groei. Beide regio s nemen nu eenmaal een flink deel van de activiteit profielen voor hun rekening, zodat de minder gunstige situatie in deze markten een grote

53 impact had op de resultaten van de business unit. Tegelijk kenden de grondstoffenprijzen grote schommelingen, die niet konden doorgerekend worden in de verkoopprijzen. Het resultaat was een nieuwe daling van de rentabiliteit, na een eerdere terugval in Kunststof leidingsystemen In de Benelux groeide de activiteit van Dyka BV en Dyka Plastics aanzienlijk, onder impuls van de goede prestaties van de bouwnijverheid en de sector van de openbare werken. Het distributienetwerk van Dyka BV werd tegelijk gereorganiseerd én uitgebreid, om zo een nog betere service aan de klanten te kunnen bieden. In Polen kende Dyka Polska een kalm eerste halfjaar. In het tweede semester trok de activiteit aan, en konden de vruchten geplukt worden van de verdere uitbouw van het distributiesysteem in Globaal kenden de volumes in 2005 dan ook een behoorlijke groei was geen goed jaar voor de bouwsector in Groot-Brittannië. Toch slaagde John Davidson Pipes erin de prestaties op het peil van 2004 te houden. Frankrijk vertoonde in 2005 een schommelend beeld. Het jaar begon goed, maar in het tweede trimester en tijdens de zomermaanden viel de activiteit sterk terug. Vanaf september herstelde de situatie zich, zodat over het hele jaar bekeken het niveau van 2004 min of meer kon geëvenaard worden. Omdat de zwakke periode in het midden van het jaar gepaard ging met een daling van de prijzen, lag de globale rentabiliteit in 2005 nochtans lager dan het jaar voordien. Samengevat slaagde de business unit kunststof leidingsystemen erin de volumes in de meeste delen van de markt op een behoorlijk peil te houden, zodat zelfs mag gesproken worden van een significante groei van de activiteit in Omdat de meeste markten goed presteerden, konden ook de hogere grondstoffenprijzen hier worden doorgerekend. Daardoor werd ook de globale rentabiliteit gevoelig verbeterd, ondanks de zwakkere resultaten in Frankrijk. 53

54 B U S I N E S S G R O U P K U N S T S T O F V E R W E R K I N G Trends en feiten in 2005 Compounds De achteruitgang van de markt van compounds voor de schoenindustrie werd in 2005 nog versterkt. Deze activiteit lijkt aan een alsmaar grotere snelheid uit Europa weg te trekken, richting Azië. Daartegenover staat een aanzienlijk hogere verkoop van thermoplastische elastomeren, vooral in de automobielsector. Ook in 2005 versterkte Tessenderlo Group zijn positie in de nichemarkt van onder meer airbagafdekkingen en in deze van pvc voor dashboardhuiden. De groep bekleedt op deze terreinen een dominante positie in Europa, en is intussen ook in de Verenigde Staten en Azië prominent op de markt aanwezig. Wat de Franse dochteronderneming Saplast betreft, werd de integratie in 2005 verder doorgevoerd. Dat ging gepaard met aanzienlijke investeringen. Alle activiteiten werden op één site geconcentreerd. Tegelijk werden de installaties verder aangepast aan de strengste normen qua veiligheid en milieuvriendelijkheid. Samengevat lagen de activiteiten van de business unit Compounds op een lager niveau dan in 2004, ondanks de goede prestaties van de thermoplastische elastomeren. De rentabiliteit van Saplast blijft erg ontoereikend. Investeringen binnen de business group Kunststofverwerking De investeringen bedroegen in 2005 in totaal 43 miljoen EUR. Zij werden gespreid over de herstructurering van Saplast, de uitbreiding van het productengamma profielen en kunststof leidingsystemen, en de uitbouw en reorganisatie van het distributienetwerk van Dyka BV. 54

55 Strategie en vooruitzichten Een sterke klemtoon zal gelegd worden op de ontwikkeling van de Centraal- en Oost-Europese markt, en dit voor de drie business units. Profielen De markttrends uit 2005 zullen zich ook in 2006 voortzetten. Wel is het de verwachting dat de situatie in Groot-Brittannië, Centraal- en Oost- Europa zal opklaren. Om de prestaties op de Britse markt een duwtje in de rug te geven, zullen extra inspanningen geleverd worden om het distributienetwerk verder uit te bouwen. Ook zal het productengamma worden uitgebreid, om zo in te spelen op de nieuwbouwactiviteit, die het beduidend beter doet dan de renovatie. Nu de volumes op de Centraal- en Oost-Europese markt groot genoeg geworden zijn, zal in 2006 onderzocht worden hoe en waar in deze regio een industriële activiteit kan worden uitgebouwd. Kunststof leidingsystemen De vrees bestaat - hoewel hier nog geen concrete aanwijzingen voor zijn - dat de sectoren van de bouw en de openbare werken in de Benelux een vertraging zullen vertonen na de voorbije twee, erg goede jaren. Compounds Door de concentratie van de activiteiten van Saplast op één site, in combinatie met andere kostenbesparende maatregelen, kan een verbetering van de rentabiliteit in het vooruitzicht worden gesteld. Nog in Frankrijk lagen de goede prestaties van de thermoplastische elastomeren aan de basis van de beslissing om bij Thermoplastiques Cousin-Tessier de productiecapaciteit van Tefabloc dat onder andere gebruikt wordt voor airbagdeksels, op te trekken. De resultaten hiervan zullen vanaf 2006 voelbaar zijn. In Polen zal de activiteit elastomeren van TCT Polska verder ontwikkeld worden, om de lokale markt beter te kunnen bedienen. 55

56 E N G A G E M E N T

57 Tom Peeters zoekt in zijn vrije tijd de steilste rotswanden op in de Ardennen of de Alpen. Hij is namelijk een fervente berg- en muurbeklimmer. Dit is een veeleisende sport, geeft hij toe. Je moet altijd je conditie op peil houden en tijdens de klim moet je 100% geconcentreerd blijven. Je veiligheid en die van je collega s hangt ervan af. De beloning voor je inspanningen is het enorme gevoel van vrijheid en tevredenheid dat je ervaart, wanneer je de top bereikt en geniet van de overweldigende natuur. Als je de uitdaging aangaat, moet je ook volhouden, meent Tom. Dat geldt voor alles wat we doen, ook bij Tessenderlo Group.

58 E N G A G E M E N T Human Resources Tewerkstelling Sociale relaties In de loop van 2005 is het totaal aantal personeelsleden van Tessenderlo Group licht gedaald met zo n 0,70 %, van naar In tegenstelling tot de voorgaande jaren is deze evolutie niet toe te schrijven aan een welbepaald land of een specifieke business group. In 2005 werden geen vestigingen gesloten of nieuwe acquisities afgerond. Wel wordt permanent gestreefd naar optimalisatie van de businessprocessen om zo de productiviteit te verhogen. In 2005 werd in België een aantal collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO s) opnieuw onderhandeld. In de West-Limburgse vestigingen ging dit gepaard met sociale onrust en enkele stakingsacties van zowel de arbeiders als de bedienden. Vakbonden en directie zijn daarna met elkaar overeengekomen dat dit in de toekomst tot elke prijs dient vermeden te worden. Dat zal onder meer gebeuren door een nog beter sociaal overleg. Ook in enkele buitenlandse filialen werden nieuwe arbeidsovereenkomsten afgesloten. Beleid inzake Human Resources De modernisering van het HR-beleid werd ook in 2005 onverminderd voortgezet. Competentiemanagement en het verder uitdiepen van managementvaardigheden moeten de medewerkers van Tessenderlo Group in staat stellen te anticiperen en te reageren op de steeds snellere evoluties op alle markten en in alle domeinen. Tewerkstelling per land Frankrijk België Groot-Brittannië Verenigde Staten Nederland Italië Zuid-Amerika Duitsland China Andere landen totaal

59 Meer nog dan de vorige jaren werd Tessenderlo Group in de meeste landen geconfronteerd met de pensioenproblematiek. Door de hogere levensverwachting en de lagere rentevoeten worden sommige pensioenplannen van het type te bereiken doel zeer duur. De IAS 19/IFRS-waarderingsregels tonen dit effect zeer duidelijk aan. Daarenboven wordt in de meeste West-Europese landen de wetgeving terzake jaarlijks opnieuw aangepast, wat telkens gepaard gaat met grotere financiële verplichtingen. Dezelfde trend geldt voor de stelsels van de aanvullende medische verzekeringen. Kapitaalverhoging ten voordele van het personeel Voor de zeventiende maal voerde Tessenderlo Group in 2005 een kapitaalverhoging door, uitsluitend ten voordele van het personeel. Hierbij werden aandelen aangeboden met een korting van 20 % op de gemiddelde beurskoers in de referteperiode. Slechts 37 % van de aangeboden aandelen werd onderschreven. Deze geringe respons is te verklaren door de resultaten van de groep. De inschrijvingen werden afgesloten vóór het plan Target 2007 werd afgekondigd. Vooruitzichten voor 2006 Binnen het kader van Target 2007 zullen de HR-diensten de operationele directies blijvend ondersteunen en adviseren bij het analyseren en het implementeren van de nieuwe, geïntegreerde businessprocessen. Tewerkstelling per business group Evolutie gemiddeld geconsolideerd personeelsbestand en omzet Totaal Buitenland België Omzet miljoen EUR 59

60 E N G A G E M E N T Milieu en veiligheid Produceren op een manier die verantwoord is voor het milieu, de veiligheid en de gezondheid van werknemers en bevolking, is een basisvoorwaarde voor elke industriële activiteit. De bescherming van mens en milieu staat daarom ook centraal in het dagelijks beleid van Tessenderlo Group. Voor de invulling hiervan doet Tessenderlo Group een beroep op internationaal erkende principes, waaronder Responsible Care, Best Beschikbare Technieken en ISO Deze dienen als leidraad voor optimalisatie. Om dit alles te verwezenlijken, maakt de groep jaarlijks aanzienlijke middelen vrij. Sociaal engagement Tessenderlo Group is zich bewust van de sociale rol die de onderneming te vervullen heeft. Daarom worden diverse inspanningen geleverd naar de lokale gemeenschap rondom de verschillende vestigingen toe. Eén aspect hiervan zijn de periodieke opendeurdagen. Tessenderlo Group vindt het ook belangrijk om een goede samenwerking met het onderwijs uit te bouwen. Dit gebeurt onder meer door de organisatie van bedrijfsbezoeken en door de actieve deelname aan allerlei initiatieven die de brug slaan tussen industrie en onderwijs. Milieuzorg, een kwestie van volgehouden inspanningen Tessenderlo Group streeft ernaar de impact van de activiteiten op het leefmilieu zoveel mogelijk te beperken, en gaat hierin meestal verder dan wat wettelijk wordt verplicht. De voorbije jaren besteedde de groep ruim 180 miljoen EUR aan leefmilieuprojecten in de verschillende vestigingen. Dit leidde tot een gevoelige verbetering van de afvalwaterkwaliteit en tot een aanhoudende vermindering van de atmosferische uitstoot. Ook op het vlak van energie, bodem en geluid werd vooruitgang geboekt. In de toekomst zullen verdere inspanningen geleverd worden, rekening houdend met de technologische ontwikkelingen. 60

61 Veiligheid, een permanent aandachtspunt Alle ongevallen kunnen voorkomen worden. Centraal daarbij staat het nemen van gepaste preventiemaatregelen, op basis van een doorgedreven en continue analyse van de situatie op het terrein. Dit is immers een sleutelelement voor de lerende organisatie. De hoge veiligheidsstandaarden zijn van toepassing op de diverse vestigingen van de groep, dus ook die met een lagere risicograad. Dat gebeurt onder meer via een actief riskmanagementbeleid en verzekeringsaudits. Permanent worden grote inspanningen geleverd en wordt geïnvesteerd om de installaties optimaal te beveiligen. Niet alleen bij de opbouw, maar ook wanneer wijzigingen worden aangebracht. Multidisciplinaire teams voeren met dat doel uitgebreide risicoanalyses uit. Een aantal bedrijven van Tessenderlo Group valt onder een EU-wetgeving inzake de preventie en beheersing van de gevaren van zware ongevallen. In dit kader worden regelmatig overheidscontroles uitgevoerd van de installaties en van de genomen veiligheidsmaatregelen. Ook neemt Tessenderlo Group in België deel aan het overheidsproject Belintra. Dit voorziet in een gestructureerd systeem voor hulpverlening vanuit de chemische sector bij ongevallen met het transport van gevaarlijke producten. Trends en feiten in 2005 Milieuzorg Tessenderlo Group investeerde ook in 2005 in diverse projecten die rechtstreeks of onrechtstreeks het leefmilieu ten goede komen, en dit voor een bedrag van ongeveer 10 miljoen EUR. Milieumanagementsystemen Milieumanagementsystemen zijn een goed hulpmiddel voor de beheersing van de impact op het milieu. Een aantal vestigingen heeft geopteerd om hun systeem ook te laten certificeren. Vestigingen die reeds een gecertificeerd milieumanagementsysteem volgens ISO hebben, zijn Produits Chimiques de Loos, Chemilyl en Société Artésienne de Vinyle (SAV) in Frankrijk, Tessenderlo Fine Chemicals in Groot-Brittannië, Taile Chemical Industry in China en Tessenderlo Chemie Maastricht in Nederland. In 2005 hebben LVM in België en Calaire Chimie in Frankrijk een ISO certificaat behaald. 61

62 E N G A G E M E N T Milieu en veiligheid Product stewardship Tessenderlo Group onderschreef in maart 2000 Vinyl 2010, de vrijwillige verbintenis van de pvc-industrie ( In 2005 vertaalde zich dit hoofdzakelijk in het voortzetten van onderzoek naar het gebruik van alternatieven voor loodstabilisatoren die aanwezig zijn in de producten van de groep. Tevens zijn de inzamelprojecten van pvc-afval, waar diverse vestigingen van Tessenderlo Group aan deelnemen, verder geoptimaliseerd. Er werd ook veel aandacht besteed aan het nieuwe chemischestoffenbeleid (REACH) dat op Europees niveau in voorbereiding is. Afvalwaters Voor de vestigingen in West-Limburg (België) vormden de resultaten van de in 2004 uitgevoerde impactstudie van de zoute afvalwaters de basis voor verder overleg met de overheid. Gekoppeld aan de verhoging van de productiecapaciteit, is de afvalwaterzuiveringsinstallatie van de gelatinefabriek PB Leiner in Argentinië verder geoptimaliseerd. Het investeringsbedrag bedroeg ongeveer 3 miljoen dollar (2,44 miljoen EUR). De indienstneming is gepland voor midden Door de toegenomen activiteit, investeerde Tessenderlo Fine Chemicals in Leek (Groot-Brittannië) 1 miljoen EUR voor de vervanging van de bestaande afvalwaterzuiveringsinstallatie. De ingebruikname van de installatie is voorzien in Bodembescherming en de aanpak van de historische verontreiniging In 2005 zijn bij LVM in België enkele tanks voor de opslag van dichloorethaan vernieuwd. Bij Dyka in Nederland is de inkuiping onder een aantal opslagtanks verbeterd. 62

63 Bij Tessenderlo Chemie te Ham (België) worden de eerder genomen maatregelen om historische bodem- en grondwaterverontreiniging weg te werken, voortgezet. Met betrekking tot de historische verontreiniging bij LVM is de omvang van de verontreiniging in kaart gebracht. Zij blijft beperkt tot het fabrieksterrein en de aangrenzende industriezone. In verband met de saneringsmogelijkheden is een onderzoeksprogramma in uitvoering, in samenwerking met de Universiteit Gent en bodemsaneringdeskundigen. Het is de bedoeling de aanwezige verontreiniging met bacteriën af te breken. De resultaten zijn hoopgevend. Lucht In de loop van 2005 zijn binnen de groep Caillaud (Frankrijk) acties ondernomen om mogelijke geurhinder naar omwonenden verder te reduceren. Nog in Frankrijk heeft Plastival vooral geïnvesteerd in het verminderen van mogelijke stofemissies. Société Artésienne de Vinyle heeft de in 2004 geïmplementeerde gesloten reactortechnologie verder verfijnd. Calaire Chimie tenslotte rondde het investeringsprogramma af om de uitstoot van vluchtige organische bestanddelen te verminderen. Bij LVM in België is de incinerator aangepast, zodat hier tevens waterstof afkomstig van de elektrolyse kan gebruikt worden. Tessenderlo UK in Widnes (Groot-Brittannië) verhoogde de capaciteit van de zoutzuur-absorptietorens van de zuurchlorideafdeling. Aandacht voor energie De verschillende vestigingen van Tessenderlo Group die onder het toepassingsgebied van de Europese richtlijn voor verhandelbare emissierechten vallen, kregen in 2005 hun emissierechten voor dat jaar toegewezen. 63

64 E N G A G E M E N T Milieu en veiligheid In 2005 werd een eerste onafhankelijke verificatie uitgevoerd van het energie-benchmarkingconvenant, dat door de Vlaamse vestigingen van Tessenderlo Group onderschreven werd. In vergelijking met een constante productie op het niveau van 2002 bedroeg de vastgestelde jaarlijkse energiebesparing van deze vestigingen circa gigajoule wat overeenkomt met een verminderde jaarlijkse CO 2 -uitstoot van ongeveer ton. De belangrijkste energiebesparingen bij de Belgische vestigingen van Tessenderlo Group zullen gerealiseerd worden door de indienstneming, midden 2006, van de nieuwe elektrolyse-eenheid Ely III in Tessenderlo en de installatie voor directe chlorering bij LVM. Diverse Met betrekking tot de elektrolyse-eenheid Ely III is geïnvesteerd in een nieuw systeem voor de zoutaanvoer. Het zout voor deze eenheid zal via een pijpleiding van Ham (aan het Albertkanaal) naar Tessenderlo worden getransporteerd. Dit zal van bij de opstart van de elektrolyse-eenheid resulteren in een aanzienlijke daling van het aantal wegtransporten. Veiligheid De fabrieken van Tessenderlo Group hebben heel wat investeringen gedaan om het veiligheidsniveau te verhogen. Ondanks deze zware inspanningen op het vlak van preventie, was in 2005 een dodelijk arbeidsongeval te betreuren op de site van Tessenderlo Chemie in Tessenderlo (België). De afdeling riskmanagement heeft veiligheidsaudits uitgevoerd bij Tessenderlo Kerley (Westlake) en Tessenderlo UK. Ook de wisselstukkenmagazijnen van de West-Limburgse vestigingen werden op vraag van het management geauditeerd, net als die van TC Rotterdam en PB Gelatins in Vilvoorde. Als gevolg hiervan is een veiligheidssensibiliseringscampagne gevoerd onder de werknemers van deze magazijnen. Diverse vestigingen ondergingen een externe verzekeringsaudit. Hieruit bleek dat Tessenderlo Group goede inspanningen levert met betrekking tot de veiligheid van werknemers, installaties en de omgeving. Belangrijker nog was de conclusie dat dit een voortschrijdend en dynamisch proces is. Sites die in 2005 extern geauditeerd werden, zijn Tessenderlo Chemie Tessenderlo (TCT), Tessenderlo Chemie Ham (TCH), LVM, Société Artésienne de Vinyle (SAV), PB Gelatins in Vilvoorde, Tessenderlo Italia, Tessenderlo Fine Chemicals, TC Rotterdam, Tessenderlo Kerley (Coffeyville en Ponca City), PB Leiner (Davenport), Caillaud 64

65 (Challans en Javené), France Gras (Le Sourn), Dyka BV, Profex, Wymar en Thermoplastiques Cousin-Tessier. In 2005 verbeterde de overdracht van informatie met betrekking tot veiligheidsvoorschriften naar contractoren die werken uitvoeren op TCT en LVM. Er is een nieuwe introductiefilm gemaakt, waaraan een test is gekoppeld. Enkel wie hiervoor slaagt, krijgt toegang tot de bedrijfsterreinen. Extra inspanningen gingen uit naar de veiligheidsopvolging en de coördinatie van de werken voor de oprichting van de nieuwe elektrolyse-eenheid (TCT) en de reactor voor directe cholerering (LVM). De fabriek van Thermoplastiques Cousin-Tessier in het Franse Tiffauges werd uitgerust met een sprinklersysteem. SAV heeft geïnvesteerd in een betere bescherming tegen blikseminslag. Tessenderlo UK (Widnes) installeerde een automatisch systeem om productiestops op een veilige manier door te voeren. Op het vlak van de Europese wetgeving voor het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg - de zogenaamde ADR -wetgeving - is binnen de West-Limburgse vestigingen een controle- en preventiesysteem actief. Vervoerders worden systematisch gecontroleerd op mogelijke inbreuken. Het percentage inbreuken bedroeg 4,47 %. Daarmee scoort Tessenderlo Group beter dan het Belgische gemiddelde. Incidentbeheer Eind januari 2006 werden bij PB Gelatins in Vilvoorde dioxines aangetroffen in enkele loten vet voor veevoeders. Dit vet is een nevenproduct dat bekomen wordt bij de behandeling van verse beenderen, afkomstig van dieren die geschikt zijn voor menselijke consumptie. Na onderzoek bleek dat de dioxines afkomstig waren van zoutzuur geleverd door Tessenderlo Chemie, als gevolg van tijdelijke technische problemen. Gelukkig was er geen enkel gevaar voor de volksgezondheid. Toch heeft Tessenderlo Group hieruit onmiddellijk belangrijke lessen getrokken en bijkomende kwaliteitstesten op grondstoffen en afgewerkte producten worden uitgevoerd. 65

66 E N G A G E M E N T Milieu en veiligheid Strategie en vooruitzichten Strategie Aandacht voor mens en milieu blijven belangrijke aandachtspunten. Daarom zullen ook in de toekomst grote inspanningen geleverd worden om de installaties aan de meest actuele stand van de techniek aan te passen, gepaste preventiemaatregelen te nemen, en de atmosferische emissies en afvalwaterlozingen tot de haalbare minima te reduceren. Vooruitzichten voor 2006 Milieuzorg Op het vlak van milieumanagement is ISO certificatie gepland voor Eurocell in Groot-Brittannië en LVM in Nederland. Wat afvalwater betreft, wordt het overleg met de Vlaamse overheid in verband met zoute afvalwaters voortgezet, zodat een gepaste langetermijnoplossing kan uitgewerkt worden. Bij Société Artésienne de Vinyle in Frankrijk zal geïnvesteerd worden in de verbetering van de afvalwaterzuiveringsinstallatie. Bodembeschermende maatregelen zijn gepland bij Tessenderlo Chemie Rotterdam (Nederland) door de inkuiping van opslagtanks te verbeteren. Bij LVM in België zal het bodemonderzoek voortgezet worden om zodoende de juiste saneringsstrategie te bepalen. Tessenderlo Chemie Ham (België) voert een investering uit voor een verbetering van de restgaszuivering van de sulfaatfabriek. Op het vlak van energie volgt in de lente van 2006 de eerste inleveringsronde voor verhandelbare emissierechten. LVM in Nederland plant de uitvoering van een energy efficiency programma. 66

67 Veiligheid LVM in België zal in 2006 de laatste fase van de beveiliging van de mvc-sferen afwerken. De laatste sferen zullen onder meer worden uitgerust met een brandwerende coating. Bij Sotra-Seperef en SAV in Frankrijk zijn investeringen gepland voor verdere risicobeheersing. In België is bij Tessenderlo Chemie Ham vanaf begin 2006 hetzelfde systeem van informatieoverdracht van veiligheidsvoorschriften naar contractoren van toepassing, dat reeds bij Tessenderlo Chemie Tessenderlo en LVM gebruikt wordt. Bij Tessenderlo Chemie Tessenderlo finaliseert men de brandbeveiliging van de onderstations door, naast de gepaste detectie, een brandbestendige compartimentering te realiseren. 67

68 E N G A G E M E N T Onderzoek en ontwikkeling Algemeen Het totale budget voor onderzoek en ontwikkeling bedroeg in miljoen EUR. Tessenderlo Group telde eind december 285 onderzoekers. De zowat 140 researchers in Tessenderlo (België) werken nauw samen met kleinere interne onderzoeksgroepen in het buitenland, voornamelijk in Groot-Brittannië, Frankrijk en Italië. De voortdurende optimalisatie van de bedrijfseigen processen zorgt ervoor dat Tessenderlo Group competitief blijft op de markt. Kwaliteitsverbetering, en de ontwikkeling van nieuwe producten die al dan niet aansluiten op het bestaande gamma, ondersteunen de groei van de groep. Gerichte investeringen staan borg voor modern uitgeruste laboratoria en proefinstallaties. Die moeten Tessenderlo Group in staat stellen onafhankelijk de eigen toekomst te verzekeren. Het grootste deel van het budget wordt besteed aan zeer pragmatisch onderzoek, en aan technische bijstand aan de commerciële dienst en de productie. Daartoe beschikt Tessenderlo Group over een aantal proeflabs die vlug en flexibel aanzienlijke hoeveelheden van nieuwe producten kunnen aanmaken. Door zeer snel de fase van het laboratoriumonderzoek te overstijgen en commerciële hoeveelheden aan te bieden, kan efficiënt op de vragen van de markt gereageerd worden. Omdat de productie en de commerciële dienst steeds kunnen rekenen op de steun van het kwaliteits- en onderzoeksteam, kan de nodige service worden aangeboden, en kan gepast worden ingespeeld op de steeds wijzigende kwaliteitseisen en wetgeving. Het fundamenteel onderzoek gebeurt grotendeels in samenwerking met universiteiten en onderzoekscentra in binnen- en buitenland. Hier wordt gewerkt aan nieuwe technologieën die op middellange termijn het arsenaal technieken waarover de groep beschikt, zullen aanvullen. Deze zullen Tessenderlo Group in staat stellen verder te evolueren in de richting van eindproducten met een hogere toegevoegde waarde. Uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling in miljoen EUR 68

69 De voornaamste aandachtspunten binnen de verschillende business groups De business group Chemie De business unit Minerale chemie Samen met de productieteams in Italië en Nederland werden enkele nieuwe fosfaten ontwikkeld. In de loop van 2006 zullen die in grotere hoeveelheden worden aangemaakt. Een meer gedetailleerde kennis van de chemische reacties en nevenreacties die plaatsvinden in de sulfaatovens, werd in 2005 aangewend om op industriële schaal verbeteringsvoorstellen uit te testen. De positieve resultaten zullen in 2006 leiden tot een kostenverlaging en een kwaliteitsverbetering van de sulfaten. De business unit PVC Zonder aan kwaliteit in te boeten, werden ook in 2005 nieuwe productierecords gevestigd, onder andere dankzij verbeteringen in de polymerisatiereceptuur. Alle chemische en procestechnische aanpassingen werden doorgevoerd in nauwe samenwerking met de productieteams. Meer fundamenteel onderzoek naar het stabilisatiemechanisme van de monomeer-watersuspensie leidde tot stabielere polymerisatiemengsels, en daardoor tot meer constante kwaliteiten van pvc. De interne ontwikkeling van additieven die nodig zijn voor de aanmaak van pvc wordt voortgezet. In samenwerking met een aantal universiteiten worden theoretische modellen ontwikkeld die het mogelijk moeten maken de werking van de centrifuges en het roerwerk in de reactoren beter te begrijpen, en te optimaliseren. 69

70 E N G A G E M E N T Onderzoek en ontwikkeling Marvyflo, een compound op basis van pvc voor de automobielindustrie, wordt steeds meer toegepast in nieuwe modellen. Dit is het resultaat van de doorgedreven klantenondersteuning door Tessenderlo Group. Het aantal automodellen met een Marvyflo -dashboard blijft stijgen, en het marktaandeel blijft groeien. De business group Specialiteiten De business unit Fijnchemie Het optimaliseren van de productie van de gechloreerde toluenen en hun derivaten, is een continue opdracht. De processen in Groot-Brittannië werden verbeterd, wat de kwaliteit en de bedrijfszekerheid ten goede komt. Ook in 2006 blijft het verhuizen van producten, en het inpassen van nieuwe afgeleiden in bestaande productie-eenheden in Italië, Groot- Brittannië, België en Nederland, een belangrijk aandachtspunt. Dit is nodig om de bezettingsgraad van de verschillende sites te maximaliseren. De capaciteit van benzaldehyde en andere derivaten wordt op die manier flink verhoogd. Het onderzoek naar tolueenderivaten met een hogere toegevoegde waarde, bestemd voor de farma- en de agrosector, wordt voortgezet. Binnen Calaire Chimie in Frankrijk werd de aanmaak van het belangrijkste tussenproduct voor de farmaceutische sector doorgelicht. Dit leidde tot innovatieve, breveteerbare proceswijzigingen en tot een kostenverlaging. De glycinemarkt is zeer competitief en de marges staan onder druk. Niettemin is er een lichte stijging in de verkoop van interessante glycinederivaten, waarvan er in 2005 een drietal aan het bestaande gamma werden toegevoegd. De ontwikkeling van nieuwe glycinederivaten wordt dan ook voortgezet in Enkele metaalglycinaten zijn veelbelovend. Een nieuw parfumadditief werd op laboratoriumschaal bestudeerd en in grotere hoeveelheden aangemaakt in het proeflab. Verder werd in 2005 nog een aantal tussenproducten voor de farmaen de agro-industrie aangemaakt. Deze processen worden nu uitgetest binnen de groep of bij de klant. De business unit Gelatine 70 De toenemende belangstelling voor het gezondheidsaspect van voeding opent bepaalde mogelijkheden voor onderzoek in die sector. Het toepassingslab ontwikkelde dan ook enkele nieuwe recepten met een hoger

71 gehalte aan eiwit uit gelatine. Projecten rond de bioactiviteit van gelatine en gelatineproducten werden opgestart en zullen in 2006 verder worden ontwikkeld. De bruikbaarheid en uitwisselbaarheid van verschillende gelatinetypes in een aantal specifieke toepassingen werden nader bekeken. Zowel voor de voedings- als de farma-industrie is een aantal mogelijkheden uitgewerkt. De kennis van de relatie tussen de fundamentele eigenschappen en het oplosgedrag van gelatine enerzijds en bepaalde productieparameters anderzijds, werd uitgebreid. Dit zal de volgende twee jaren ongetwijfeld tot nieuwe toepassingen in de voeding leiden. Alternatieve grondstoffen werden bestudeerd op laboratoriumschaal en uitgetest op pilootschaal. De business group Kunststofverwerking De business unit Profielen LVM heeft de beginselen van de Vrijwillige Verbintenis van de Europese pvc-industrie onderschreven. In dit verband werden formulaties vrij van zware metalen voor pvc-raamprofielen op industriële schaal getest. Verder werd onderzoek gedaan naar de verbetering van bestaande recepturen voor de Europese en de Amerikaanse markt. Kostenreductie en verhoogde efficiëntie werden hierbij als doel gesteld. Van een nieuwe generatie toeslagstoffen die sinds kort op de markt beschikbaar zijn, diende de doeltreffendheid in de eigen formulaties te worden geëvalueerd. 71

72 E N G A G E M E N T Onderzoek en ontwikkeling De business unit Kunststof leidingsystemen Voor de kunststof leidingen werden compounds bestudeerd die moeten voldoen aan toekomstige vereisten qua brandveiligheid. De business unit Compounds Controlelabs en kwaliteit De formulering van een aantal compounds voor kabel- en automobieltoepassingen en voor de afdichtingsector (raamprofielen), werd verfijnd. Dit met het doel de kosten te drukken en beter te beantwoorden aan de wensen van de klanten. Kwaliteitsvolle analyses uitvoeren op een kosteneffectieve manier was ook in 2005 een doelstelling voor het centraal controlelab. De analysemethoden werden doorgelicht, gevalideerd en waar nodig aangepast. Zo kunnen lage kosten en een hoge betrouwbaarheid gegarandeerd worden. De invoering van Good Manufacturing Practices (GMP) op de glycineafdeling ging in het controlelab gepaard met de aanpassing aan de strenge kwaliteitsnormen en -procedures. Verschillende klantenaudits bewezen dat dit succesvol is verlopen. De koppeling van het Laboratorium Informatica Managementsysteem (LIMS) met SAP werd afgerond. De efficiëntie en rapportering van de analyses werd hiermee sterk verbeterd. Het milieucontrolelaboratorium heeft in 2005 het toepassingsgebied van zijn ISO erkenning verruimd. Hierdoor werd in 2005 en begin 2006 de accreditatie voor emissiemetingen niet alleen verlengd, maar ook uitgebreid met een pakket wateranalyses. Tevens werd in 2005 een driejaarlijkse attestatie verkregen voor de uitvoering van de wettelijk verplichte zelfcontroles met betrekking tot emissiemetingen (Vlarem II). Hierdoor kan het milieucontrolelab zowel voor de binnenlandse als de buitenlandse filialen fungeren als partner voor milieumetingen. Het instrumenteel lab werd verder uitgebouwd, zodat een groter aanbod aan analyses mogelijk wordt, onder meer voor de kunststofverwerking. 72 De voortdurende bijscholing van de laboranten, zowel externe als interne, moet ervoor zorgen dat ook zij mee evolueren met de nieuwste technieken van analyse en gegevensverwerking.

73 Kwaliteitsdienst In de loop van 2005 heeft de kwaliteitsdienst de verschillende afdelingen verder begeleid bij het implementeren en in stand houden van de kwaliteitsmanagementsystemen volgens de internationaal erkende EN-ISO norm (systeemcertificaties). Zij begeleidde hen ook bij het behouden van de vereiste productcertificaties voor de commercialisering van de producten op de verschillende markten. Steeds wordt de wet- en regelgeving op de voet gevolgd. De invoering van de General Food Law op 1 januari 2005 verplicht onder meer tot volledige traceerbaarheid en tot het opstellen en uittesten van terugroepingprocedures. De integratie van GMP in de betrokken kwaliteitsmanagementsystemen en de uitvoering van de risicoanalyses met betrekking tot voedselveiligheid (HACCP), bieden bovendien een bijkomende kwaliteitsgarantie die de klanten ten zeerste op prijs stellen. De publicatie van de Europese Richtlijn 2004/27/EC verplichtte alle toeleveranciers aan de farmaceutische sector de GMP-eisen, zoals vastgelegd in de ICH Q7A-richtlijn, te implementeren vanaf 30 oktober Farmaceutische bedrijven mogen geen producten meer betrekken van leveranciers die niet voldoen aan deze regelgeving. De glycineafdeling werd ondersteund bij de implementatie van deze nieuwe wetgeving. De vereiste validatieprotocollen werden opgesteld en de definitie van lotgrootte werd aangepast. Ook wordt de farmaceutische glycine nu verpakt in een zogenaamde clean room. Voor de farmaceutische glycine werd bovendien de bestaande European Drug Master File (EDMF) up-to-date gehouden en medegedeeld aan de betrokken klanten, en aan de Ministeries van Volksgezondheid van alle Europese lidstaten en ook van enkele niet-europese landen. Bij PB Gelatins werd het EDMF-dossier rond gelatine omgezet in de vereiste presentatievorm ( Common Technical Document of CTD) en werd een aantal EDQM-certificaten ( European Directorate for the Quality of Medicines - Certification of Suitability) hernieuwd. De Europese Commissie bestudeert een voorstel van richtlijn inzake een nieuwe reglementering voor chemische producten in Europa, met als roepnaam REACH ( Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals ofwel Registratie, Evaluatie en Toelating voor Chemische Producten ). De mogelijke impact van REACH op de activiteiten van Tessenderlo Group wordt ingeschat. 73