BESLUIT. 4. Van de hoorzitting is een verslag opgemaakt, dat op 10 juni 2009 aan partijen is toegezonden.

Transcriptie

1 Nederlandse Mededingingsautoriteit BESLUIT Nummer /26 Betreft zaak: Geschil Windpark Neeltje Jans B.V. / Delta Netwerkbedrijf B.V. Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (hierna ook: de Raad) als bedoeld in artikel 51 van de Elektriciteitswet 1998 (hierna: Ewet). I. Het verloop van de procedure 1. Bij brief van 20 februari 2009 heeft de besloten vennootschap Windpark Neeltje- Jans B.V. (hierna: Neeltje-Jans) zich gewend tot de Raad met een aanvraag tot geschilbeslechting in haar geschil met netbeheerder Delta Netwerkbedrijf B.V. (hierna: Delta). 2. De Raad heeft Delta in de gelegenheid gesteld te reageren op de ingediende aanvraag en de daarbij ingediende bijlagen. Bij schrijven van 18 maart 2009, kenmerk , heeft Delta een ingevuld reactieformulier met een aantal bijlagen ingediend. 3. Neeltje-Jans en Delta zijn in de gelegenheid gesteld om hun standpunten mondeling toe te lichten op een hoorzitting, die op 10 april 2009 heeft plaatsgevonden. 4. Van de hoorzitting is een verslag opgemaakt, dat op 10 juni 2009 aan partijen is toegezonden. II. Het geschil 5. Tussen Neeltje-Jans en Delta is een geschil gerezen over een aanvraag tot aansluiting van een nieuwe windturbine op het door Delta beheerde net ten behoeve van het windpark dat Neeltje-Jans exploiteert. Delta verwijst Neeltje-Jans voor de aansluiting door naar Windpark Roompotsluis B.V. (hierna: Roompotsluis), zijnde de exploitant van het 1 Openbaar

2 particuliere net waarop reeds bestaande windturbines van het windpark van Neeltje-Jans zijn aangesloten. 6. Het geschil spitst zich toe op de vraag of Delta, dan wel Roompotsluis de aansluiting van de nieuwe windturbine moet verzorgen. III. Juridisch kader 7. Een partij die een geschil heeft met een netbeheerder over de wijze waarop deze zijn taken en bevoegdheden uitoefent, dan wel aan zijn verplichtingen op grond van de Ewet voldoet, kan op grond van artikel 51 van de Ewet een klacht indienen bij de Raad. 8. Productie-installaties voor de opwekking van elektriciteit met behulp van windenergie op het land die behoren tot eenzelfde onderneming of instelling en die onderling technische, organisatorische of functionele bindingen hebben en in elkaars onmiddellijke nabijheid zijn gelegen, worden geacht te beschikken over één aansluiting op grond van artikel 1, vijfde lid, Ewet. 9. Ingevolge artikel 16, eerste lid, aanhef en onder e, van de Ewet, heeft de netbeheerder in het voor hem vastgestelde gebied onder meer tot taak derden te voorzien van een aansluiting op de netten. 10. Ingevolge artikel 23, eerste lid, van de Ewet, is de netbeheerder verplicht degene die daarom verzoekt te voorzien van een aansluiting op het door hem beheerde net. 11. Ingevolge artikel 23, derde lid, van de Ewet, wordt een aansluiting binnen een redelijke termijn door de netbeheerder gerealiseerd. Deze termijn is in elk geval na achttien weken verstreken. 12. Op grond van artikel 27, tweede lid, onder a, Ewet, heeft een afnemer recht op een aansluiting op het door hem gewenste spanningsniveau, tenzij dit om technische redenen redelijkerwijs niet van de netbeheerder kan worden verlangd. 13. Ingevolge artikel 27, tweede lid, onder d, Ewet heeft iedere afnemer het recht te worden aangesloten op het dichtstbijzijnde punt in het net met een bij zijn aansluiting behorend spanningsniveau, met dien verstande dat een afnemer die een aansluiting op het net wenst met een aansluitwaarde groter dan 10 MVA, wordt aangesloten op het dichtstbijzijnde punt in het net waar voldoende netcapaciteit beschikbaar is. 2 Openbaar

3 IV. Feiten 14. Neeltje-Jans exploiteert sinds enige jaren een windpark op het particuliere net dat in eigendom is van Roompotsluis. Zowel dit particuliere net, waarvoor ontheffing is verleend, als het windpark van Neeltje-Jans bevinden zich in het gebied waarvoor Delta is aangewezen als netbeheerder. 15. Neeltje-Jans verzoekt nu om aansluiting van een nieuwe windturbine op het door Delta beheerde net. Volgens Neeltje Jans zal de windturbine die wordt aangesloten op het net van Delta niet in enige verbinding staan met de windturbines die zijn aangesloten op het net van Roompotsluis. 16. Partijen zijn niet in geschil over het feit dat de nieuw te plaatsen windturbine op het windpark van Neeltje-Jans een capaciteit van 3 MW heeft. 17. Partijen zijn evenmin in geschil over het feit dat Neeltje-Jans haar aanvraag om aansluiting van de nieuwe windturbine niet bij Roompotsluis heeft ingediend, maar alleen bij Delta. V. Standpunt van partijen Standpunt Neeltje-Jans 18. Neeltje-Jans stelt dat Delta in strijd met haar aansluitingsplicht, op grond van artikel 16, eerste lid, aanhef en onder e, Ewet, handelt door aanvrager niet aan te sluiten op het net van Delta. 19. Voorts stelt Neeltje-Jans dat Delta aanvrager discrimineert door andere windparken wel aan te sluiten maar het windpark van Neeltje-Jans niet. 20. Ten slotte stelt Neeltje-Jans dat Delta niet voldoet aan haar verplichting om tijdig voldoende informatie te verstrekken die nodig is voor efficiënte toegang tot het net op grond van artikel 16, eerste lid, aanhef en onder l, Ewet. Standpunt Delta 21. Delta stelt dat Neeltje-Jans reeds beschikt over een aansluiting op een net en dat Neeltje- Jans derhalve niet meer bij Delta om een aansluiting kan vragen. Neeltje-Jans zou in plaats daarvan bij Roompotsluis, de houder van het particuliere net waarop het nu is aangesloten, om een aansluiting moeten vragen voor de nieuwe windturbine. Dit zou voortvloeien uit artikel 1, vijfde lid, Ewet dat naar de mening van Delta zo moet worden 3 Openbaar

4 gelezen dat na aansluiting op een net, andere netbeheerders niet meer hoeven aan te sluiten. 22. Delta beroept zich voorts op het kostenveroorzakingsbeginsel en het vereiste van noodzakelijkheid bij haar weigering om aan te sluiten. Verder stelt Delta dat het voor rekening is van zowel Neeltje Jans, als de ontheffinghouder Roompotsluis dat de capaciteit van het net niet afdoende is. Tot slot stelt Delta dat de fluctuaties in elektrische spanning op het net van Roompotsluis van dien aard zijn wegens de elektriciteitsproductie door windturbines dat niet van Delta verwacht kan worden tot aansluiting over te gaan. VI. Beoordeling van het geschil Aansluitplicht 23. De Ewet regelt diverse verplichtingen voor de netbeheerder. Een netbeheerder moet op grond van de wet worden aangewezen voor het beheer van elk net, behalve in een beperkt aantal gevallen. Eén van deze uitzonderingen betreft de situatie dat de eigenaar van een net een ontheffing heeft aangevraagd, zoals in casu Roompotsluis. In die gevallen waarin een netbeheerder is aangewezen spreekt men van een openbaar net, terwijl in de overige gevallen sprake is van een particulier net. 24. De Raad constateert allereerst dat de aansluitplicht van artikel 23 Ewet voor de netbeheerder van een openbaar net absoluut is verwoord. Een ieder die erom verzoekt dient te worden aangesloten 1. Er zijn in de wet geen uitzonderingen op de aansluitplicht opgenomen. 25. Voor de specifieke situatie van windparken geldt naast artikel 23 Ewet, de bepaling van artikel 1, vijfde lid, Ewet. Dit artikel dient ervoor om strategisch gedrag bij de aanleg van grote windmolenparken tegen te gaan. Indien een exploitant van een groot windpark dit bij de aanleg wil opknippen, is de netbeheerder niet verplicht de afzonderlijke delen aan te sluiten, maar kan hij volstaan met één aansluiting. Hiermee wordt zeker gesteld dat indien de totale aansluitwaarde van het windpark de 10 MVA te bovengaat de netbeheerder een op het kostenveroorzakingsbeginsel gebaseerd tarief kan berekenen in plaats van het (goedkopere) standaardtarief per afzonderlijk deel. Artikel 1, vijfde lid, Ewet betreft dan ook geen uitzondering op de in artikel 16, eerste lid, aanhef en 1 Zie ook TK, 1997/98, 25621, nr. 3, p. 34: Binnen het kader van de beheerstaken is de netbeheerder verplicht een ieder die daarom verzoekt aan te sluiten op het door hem beheerde elektriciteitsnet. Deze verplichting is categorisch. 4 Openbaar

5 onderdeel e jo. artikel 23, eerste lid van de E-wet opgenomen aansluitplicht, maar beoogt slechts bepaalde ongewenste financiële gevolgen te voorkomen Het betoog van Delta dat nu Neeltje Jans een aansluiting heeft op een particulier net, Delta haar aanvraag in verband met de uitbreiding van haar windpark om een nieuwe aansluiting niet meer in behandeling hoeft te nemen, wordt derhalve door de Raad verworpen. Indien Delta s lezing zou worden gevolgd zou een windpark nooit meer een aansluiting ter uitbreiding van dit windpark kunnen aanvragen bij een netbeheerder van een openbaar net, indien hij reeds is aangesloten op een ander (particulier) net. Deze stelling van Delta strookt niet met de uitdrukkelijke bedoeling van de wetgever om afnemers te allen tijde te beschermen tegen een netbeheerder die weigert aan te sluiten Voorts is de Raad niet gebleken van strategisch gedrag aan de kant van Neeltje Jans. Van het opknippen van een windpark zoals artikel 1, vijfde lid van de Ewet verbiedt is immers geen sprake, nu het gaat om een afnemer die na verloop van tijd zijn windpark gaat uitbreiden en de nieuwe windturbine wil aansluiten op een ander, in casu openbaar net. Zoals hiervoor al is geconstateerd, beheert Neeltje Jans sedert 17 juli 2006 drie windturbines met een capaciteit van in totaal 9 MW. Deze turbines zijn in het onderhavige specifieke geval niet aangesloten op het openbare net van Delta, maar op het particuliere net van Roompotsluis. Neeltje Jans wil uiterlijk 15 mei 2010 een nieuwe windturbine in gebruik nemen met een capaciteit van 3 MW. Daartoe heeft ze Delta verzocht om een aansluiting en niet Roompotsluis. Deze nieuwe windturbine zal niet in verbinding staan met de 3 windturbines die zijn aangesloten op Roompotsluis. Het gaat in onderhavig geschil dus om een nieuwe en eerste aansluiting op het net van Delta voor een windturbine van Neeltje Jans. Kostenveroorzakingsbeginsel 28. Ook de stelling van Delta dat op grond van het kostenveroorzakingsbeginsel niet aangesloten kan worden door de netbeheerder van het openbare net moet worden afgewezen. Het College van Beroep voor het bedrijfsleven heeft immers in de uitspraak d.d. 22 oktober 2008 inzake Windpark Zeeland 4 aangegeven dat bij een aansluitwaarde 2 Deze lezing van de Raad wordt ondersteund door de eenduidige wetsgeschiedenis, zie TK, , , nr Zie onder meer de Nota nav het verslag, in: TK, 1997/98, , nr. 7: Met de leden van de CDA-fractie deel ik de mening dat er ook op deze geliberaliseerde markt sprake blijft van een aantal nutsfuncties. Deze nutsfuncties zijn vooral gelegen in het elektriciteitsnetwerk. Netbeheerders hebben om die reden een aansluitplicht en moeten aan een aantal op de wet gebaseerde eisen voldoen. Hierdoor bestaat de garantie dat iedereen in Nederland tegen redelijke voorwaarden over een aansluiting kan beschikken. 4 Zie LJN BG3834, 5 Openbaar

6 die minder bedraagt dan 10 MVA het kostenveroorzakingsbeginsel voor windparken niet geldt. Weliswaar bedraagt door de onderhavige uitbreiding het totaal aan capaciteit dat door Neeltje-Jans wordt beheerd 12 MW, maar daarvan is 9 MW niet aangesloten op het net van Delta. Delta is slechts verzocht om een aansluiting van 3 MVA. De grens van 10 MVA wordt derhalve niet overschreden met de nieuwe aansluiting. Noodzakelijkheid van de aansluiting 29. Delta heeft voorts nog aangevoerd dat er geen noodzaak is tot aansluiting van de door Neeltje-Jans aangevraagde aansluiting van een nieuwe windturbine van 3 MW, aangezien er nog ruimte is voor een dergelijke windturbine op het net van Roompotsluis. Delta wijst er op dat momenteel 24 MW van de beschikbare 27 MW op het net van Roompotsluis in gebruik is. Tevens zou door een beter management van de beschikbare capaciteit meer ruimte vrij komen op het net van Roompotsluis, hetgeen Delta doelmatig netbeheer noemt. Indien er meer capaciteit vrijkomt, bestaat er in de visie van Delta geen enkele noodzaak voor de verlangde aansluiting. 30. Voorts betoogt Delta dat naar verwachting binnenkort extra ruimte vrijkomt op het net van Roompotsluis omdat het Windpark Zeeland naar aanleiding van voornoemde uitspraak van het CBb haar aansluiting voor 3 windturbines van ieder 3 MW op het net van Roompotsluis zal verplaatsen naar het net van Delta. 31. De Raad oordeelt dat al deze stellingen van Delta onjuist zijn op de grond dat noodzakelijkheid niet als eis door de wetgever is geformuleerd, de aansluitplicht is immers absoluut verwoord. Het ontbreken van de noodzaak om aan te sluiten omdat er nog voldoende capaciteit aanwezig zou zijn op het particuliere net van Roompotsluis, kan dan ook niet door Delta als weigeringsgrond worden gebruikt. Netverzwaring 32. Delta stelt dat Neeltje Jans en Roompotsluis bij het afspreken van de tussen hen geldende tarieven en voorwaarden rekening moeten houden met toekomstige netverzwaringen. Het eventuele uitblijven hiervan dient volgens Delta voor rekening van Neeltje-Jans en Roompotsluis te komen. 33. De Raad heeft in het voorafgaande geconstateerd dat de aansluitplicht absoluut is en dat er in de wet geen uitzonderingen op deze aansluitplicht zijn opgenomen. Reeds op deze grond komt de Raad niet aan de bespreking van deze stelling toe. De aansluitplicht van Delta bestaat los van wat Neeltje Jans en Roompotsluis zijn overeengekomen. 34. Overigens blijkt noch uit de E-wet noch uit de ontheffing van Roompotsluis dat de ontheffingshouder Roompotsluis aansluitplichtig is. Neeltje Jans kan dan ook geen 6 Openbaar

7 aansluiting bij Roompotsluis afdwingen. Derhalve kan ook niet worden gesteld dat Roompotsluis en Neeltje Jans verplicht zijn afspraken te maken over toekomstige aansluitingen en daaruit voortvloeiende netverzwaringen. Fluctuaties 35. Tot slot stelt Delta dat de reden voor het verkrijgen van ontheffing voor het net van Roompotsluis gelegen was in de situatie dat op windparken grote fluctuaties in elektrische spanningen kunnen optreden door de elektriciteitsproductie van windturbines. Dergelijke fluctuaties kunnen zich volgens Delta nu nog voordoen en derhalve ziet Delta niet in dat het gehouden zou zijn om Neeltje-Jans aan te sluiten. 36. De Raad merkt op dat Delta met deze stelling waarschijnlijk doelt op artikel 27, tweede lid, onder a, Ewet en daarmee poogt te voorkomen dat het technische voorzieningen moet treffen die financieel te bezwarend worden bevonden. In de eerder genoemde uitspraak van het College is er echter op gewezen dat de wetgever beoogt duurzame productie van elektriciteit te stimuleren, zodat onderdeel d van artikel 27, tweede lid boven onderdeel a gaat, zolang dit kleine windparken onder de 10 MVA betreft. Daarnaast sluit Delta ook andere windturbines aan op haar net, zodat het niet aannemelijk is dat deze ene windturbine technische problemen oplevert. Voorts heeft Delta niet op enigerlei wijze onderbouwd dat de aansluiting van één windturbine in casu dusdanige fluctuaties veroorzaakt op haar net dat dit technisch te bezwaarlijk zou zijn. Reeds op deze gronden concludeert de Raad tot afwijzing van de stelling van Delta. Discriminatie 37. Neeltje Jans heeft gesteld dat er sprake is van discriminatie van afnemers door Delta bij het aansluiten. Nu de Raad op grond van het bovenstaande concludeert tot gegrondverklaring van deze geschilaanvraag behoeft dit onderdeel van de klacht geen verdere bespreking. Informatievoorziening 38. Neeltje-Jans stelt voorts dat Delta zijn informatieplicht heeft geschonden door niet tijdig voldoende informatie te verstrekken die nodig is voor efficiënte toegang tot het net op grond van artikel 16, eerste lid, aanhef en onder l, Ewet. Zij stelt hiertoe onder meer dat Delta de informatieverstrekking belemmert door te weigeren informatie toe te zenden en als enig alternatief Neeltje-Jans, gevestigd in Utrecht, alleen ten kantore te Zeeland inzage te willen verschaffen. 39. De Raad concludeert dat, nu op grond van het bovenstaande een aansluitplicht aanwezig is, hiermee tevens vaststaat dat alle relevante informatie verstrekt moet worden door de netbeheerder. Gezien de bewoordingen van artikel 16, eerste lid, onderdeel l, Ewet moet 7 Openbaar

8 worden geconcludeerd dat de netbeheerder zich een behoorlijke inspanning moet getroosten om die informatie te verstrekken. Daarbij dienen zo min mogelijk belemmeringen voor de inzage te worden opgeworpen. In het onderhavige geval is hieraan niet voldaan doordat Delta de afnemer gevestigd in de provincie Utrecht verplicht heeft om zich naar het kantoor van de netbeheerder te Zeeland te begeven, teneinde inzage te krijgen in de relevante gegevens. Derhalve is de aanvraag tot geschilbeslechting op dit punt eveneens gegrond. 8 Openbaar

9 VII. Besluit De Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit: I. verklaart de klacht van Neeltje-Jans gegrond. Datum: 17 juni 2009 De Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit, namens deze, Wg. Drs. P.J. Plug Directeur Energiekamer Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na de dag van bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd bezwaarschrift indienen bij de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit, Juridische Dienst, Postbus 16326, 2500 BH Den Haag. In dit bezwaarschrift kan een belanghebbende op basis van artikel 7:1a, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht, de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit verzoeken in te stemmen met rechtstreeks beroep bij de administratieve rechter. 9 Openbaar