Notitie Inzameling van oud papier met behulp van containers

Transcriptie

1 Notitie Inzameling van oud papier met behulp van containers 1. Aanleiding 3 Invoering diftar 3 Sorteeranalyses 3 Inzamelresultaat 3 Winst 3 Inzameling met minicontainers 3 Oude containers 3 Doel notitie 4 2. Wel of geen minicontainers? 4 Positieve argumenten 4 Negatieve argumenten 5 3. Oude duo- en minicontainers 6 Situatie 6 Voorbereiding 6 Containervolume 6 Omzetting containers 7 4. Nieuwe containers 7 Situatie 7 Voorbereiding 7 Volumes 7 Uitzetten containers 8 5. Hoogbouw 8 6. Communicatie 8 7. Kosten en opbrengsten 9 Kosten minicontainers 9 Interne kosten 11 Opbrengsten Doorrekening varianten 11 Kosten huidige inzameling met vrijwilligers zonder minicontainers 11 Kosten inzameling met vrijwilligers met minicontainers (prijsopgave Afvalstoffendienst) 12 Kosten inzameling met vrijwilligers met minicontainers (recente aanbesteding) 12 Kosten inzameling zonder vrijwilligers met minicontainers (prijsopgave Afvalstoffendienst) 12

2 Kosten inzameling zonder vrijwilligers met minicontainers (recente aanbesteding) 12 Overzicht Inzameling met vrijwilligers en minicontainers 13 Voordelen 13 Nadelen 14 Voorwaarden Afvalstoffendienst Conclusie Besluit 16

3 1. Aanleiding Invoering diftar Een flankerende maatregel die in het kader van de invoering van diftar en de optimalisatie van de afvalinzameling wordt onderzocht is het inzetten van minicontainers bij de inzameling van oud papier. Een voorwaarde om inwoners te stimuleren meer afval te scheiden waardoor zij minder hoeven te betalen, is immers het inrichten van goede alternatieve inzamelmethoden voor eenvoudig te scheiden afvalstromen als bijvoorbeeld papier, glas en textiel. Uit de nulmeting die in 2005 is uitgevoerd is gebleken dat de inzameling van oud papier één van de afvalstromen is waarop nog winst is te behalen. Sorteeranalyses In het najaar van 2004 en het voorjaar van 2005 zijn sorteeranalyses uitgevoerd in het kader van de invoering van diftar bij de inzameling van huishoudelijk afval. Uit deze sorteeranalyses bleek dat het restafval voor een groot gedeelte uit papier bestaat. Van deze hoeveelheid is 15% herbruikbaar. Voor 2004 betekende dit dat 37,7 kilogram papier per inwoner nog extra gescheiden kan worden ingezameld. Inzamelresultaat In het Landelijk Afvalbeheer Plan (LAP) zijn doelstellingen opgenomen voor de scheidingsresultaten van onder andere oud papier. Voor 2006 moet een scheidings-resultaat voor oud papier worden behaald van minimaal 85% ofwel 90 kilogram per inwoner. In 2004 behaalde Heusden een percentage van 65% ofwel 69 kilogram per inwoner. In 2005 is deze hoeveelheid gestegen tot 69% ofwel 73 kilogram per inwoner. Dit is nog altijd niet voldoende. De verwachting is dat ook in 2006 de doelstelling niet behaald wordt: het scheidingsresultaat zal dan naar verwachting ca. 70% bedragen. Winst Uit de sorteeranalyses blijkt dat ieder jaar nog veel herbruikbaar oud papier en karton wordt verbrand met het restafval. Er is dus nog een behoorlijke milieuwinst te behalen door het scheidingsresultaat voor oud papier te verhogen. Gescheiden inzameling en hergebruik leveren daarnaast ook economische winst op. Oud papier en karton leveren immers geld op, terwijl integraal verbranden met het restafval veel geld kost. De invoering van diftar zal naar verwachting al leiden tot een toename van de ingezamelde hoeveelheid oud papier en karton. Inwoners zullen immers zo weinig mogelijk restafval willen aanbieden en gaan hierdoor zoveel mogelijk afval scheiden. Papier is een makkelijk te scheiden afvalstroom, die bovendien voor inwoners gratis is. Inzameling met minicontainers Een mogelijke maatregel om het scheidingsresultaat van oud papier nog verder te verhogen is het inzetten van minicontainers bij de inzameling. Dit is een zeer succesvolle maatregel die in steeds meer gemeenten wordt toegepast en tot stijging van het inzamelresultaat leidt. Oude containers Na de invoering van diftar en het overstappen op minicontainers voor de inzameling van rest- en gft-afval, resteert nog een boekwaarde van de oude duocontainers van ,=. Tijdens de vergadering van de commissie Beheerszaken op 14 november 2006 is toegezegd dat het

4 hergebruik van de duocontainers nog onderwerp van discussie zal zijn. Doel notitie In het vervolg van deze discussienota wordt ingegaan op de positieve en negatieve argumenten voor de inzameling van papier met minicontainers. Hierbij wordt de inzet van de oude duo- en minicontainers in de gemeente Heusden vergeleken met de aanschaf van nieuwe minicontainers en wordt ingegaan op het kostenaspect. Tevens wordt ingegaan op de inzameling met behulp van vrijwilligers dan wel een inzameling met professionele beladers. Aan het eind van de nota wordt gevraagd om een voorkeur aan te geven voor het al dan niet inzamelen van oud papier met containers. 2. Wel of geen minicontainers? SenterNovem heeft in april 2006 een onderzoek laten uitvoeren bij 31 gemeenten/ stadsdelen die minicontainers gebruiken voor de inzameling van oud papier. De resultaten uit dit onderzoek worden hierna samengevat. Positieve argumenten Hoger en beter inzamelresultaatin alle onderzochte gemeenten ligt het inzamelresultaat na invoering van een minicontainer voor inzameling van oud papier hoger dan vóór de invoering. De stijging varieert van minimaal 2 tot maximaal 40% meer papier, afhankelijk van de startsituatie. De grootste stijgingen van de papieropbrengst kwamen voor in gemeenten die een minicontainer introduceerden. Het gemiddelde inzamelresultaat in gemeenten/gebieden met een 100% dekking van de aparte minicontainer voor papier bedraagt 84 kilogram per inwoner en ligt daarmee ruim hoger dan de behaalde 73 kilogram per inwoner in de gemeente Heusden in In de onderzochte gemeenten wordt minder papier in het restafval aangetroffen dan vóór de invoering van de minicontainers. Het aangeboden papier is minder vervuild. Bovendien is het op deze manier makkelijker om bedrijfspapier te weren omdat de minicontainers alleen bij particuliere huishoudens in gebruik zijn. Extra opbrengsten, minder verwerkingskostenals gevolg van een hoger inzamelresultaat worden extra opbrengsten van het ingezamelde papier en verlaagde verwerkingskosten gerealiseerd. Dit zal duidelijk worden gemaakt middels een voorbeeld voor de gemeente Heusden. De uitgangspunten hierbij zijn: referentiejaar inwoners ingezamelde hoeveelheid per inwoner 73 kilogram verwerkingskosten restafval 140,- per ton opbrengst oud papier 52,50 per ton Bij een extra ingezamelde hoeveelheid oud papier van 10% ofwel 7,5 kilogram per inwoner per jaar, bedraagt de besparing aan verwerkingskosten restafval per inwoner per jaar 1,05. De extra papieropbrengst per inwoner per jaar bedraagt 0,40. De totale opbrengst per inwoner per jaar bedraagt hiermee 1,45. Voor inwoners bedraagt de extra papieropbrengst dan ,=. De

5 besparing op de verwerkings-kosten restafval bedraagt in totaal ,=. Dit brengt de totale extra opbrengst c.q. besparing op ,=. Een extra opbrengst van 20% oud papier leidt tot een totale extra opbrengst c.q. besparing van ,= en een extra opbrengst van 30% leidt tot een totale extra opbrengst c.q. besparing van ,=. Een extra opbrengst van 40% zorgt zelfs voor een totale extra besparing van ,=. In dit voorbeeld is geen rekening gehouden met inflatie of veranderende kosten voor het inzamelen van oud papier. Extra gemak en service voor burgers Uit het onderzoek blijkt dat de burgers die niet altijd hun papier scheiden dit voornamelijk uit gemakzucht doen. De gebruikers van minicontainers zijn over het algemeen zeer te spreken over hun inzamelmiddel, men hoeft bijvoorbeeld niet meer te tillen. Daarnaast kan de container buiten staan en zijn er geen kratten of dozen meer die plaats in huis innemen. Er hoeven ook geen dozen meer te worden gezocht in bijvoorbeeld supermarkten. Bovendien past er meer papier in de container, is deze afsluitbaar en blijft het papier daarom droog. Ook is de minicontainer altijd beschikbaar. Dit verklaart de hogere papieropbrengst bij invoering van een minicontainer voor de inzameling van oud papier. Minder zwerfafvalhet gebruik van minicontainers leidt tot minder zwerfafval in vergelijking tot de inzamelwijze waarbij burgers oud papier aanbieden in dozen en bundels langs de weg. De laatste inzamelwijze geeft een rommelig straatbeeld waarbij ook nogal eens verwaaiing van het papier optreedt. Verbetering arbeidsomstandigheden bij inzamelingbij het gebruik van de minicontainer hoeven de beladers nauwelijks tilwerk meer te verrichten, zoals bij de inzameling van dozen en gebundeld papier wel het geval is (hoewel er soms ook zware containers ingezameld (en daarvoor verplaatst) moeten worden). Voor de burger zijn de inzamelarbeidsomstandigheden ook beter: bij inzameling van dozen en bundels wordt meestal gewacht tot de doos flink vol is of tot er een flinke bundel gemaakt kan worden. Het bundelen en sjouwen wordt dan een flink karwei. De minicontainer kan gewoon naar de inzamellocatie worden gereden. Negatieve argumenten Investerings- en ledigingskostenhoewel de invoering van papiercontainers zich meestal binnen enkele jaren terugverdient, kan de investering voor het aanschaffen van de containers een obstakel vormen om ertoe over te gaan. Bij het hergebruiken van de oude duo- en minicontainers speelt de investering uiteraard een minder grote of zelfs geen rol. Wel zullen er dan misschien kosten gemaakt moeten worden voor het gebruiksklaar maken van de containers. Dit is afhankelijk van nog te maken keuzes. De kosten zullen in paragraaf 7 nader worden toegelicht. Mogelijke weerstand bij burgerseen extra container neemt extra ruimte in. Voor de inwoners van de voormalige gemeenten Drunen en Vlijmen kan dit een extra grote rol spelen. Zij gaan immers voor de inzameling van hun huishoudelijk rest- en gft-afval al over van 1 duocontainer naar 2 minicontainers. Er kan dan ook weerstand optreden bij burgers bij de aankondiging en introductie van de papiercontainer. Uit bewonersonderzoeken in andere gemeenten blijkt echter dat het overgrote deel van de gebruikers (gemiddeld 80 à 90%) na korte tijd tevreden is met de minicontainer voor oud papier. Indien burgers de mogelijkheid krijgen te kiezen en ze besluiten niet voor de minicontainer te kiezen, zullen zij minder service krijgen. De losse inzameling en inzameling met dozen is dan inmiddels komen te vervallen. Het papier moeten ze dan naar de milieustraat brengen.

6 3. Oude duo- en minicontainers In deze paragraaf wordt beschreven wat de consequenties zijn van het inzetten van de oude duoen minicontainers bij de inzameling van oud papier. Situatie Bij de overgang per 1 juli 2007 naar een alternerende inzameling van het huishoudelijk rest- en gft-afval met behulp van minicontainers, resteert nog een boekwaarde van de duocontainers van ,=. De duocontainers zijn op dat moment immers nog niet helemaal afgeschreven. In de notitie die is opgesteld ten behoeve van de beslissing om al dan niet de samenwerking met de Afvalstoffendienst s-hertogenbosch voort te zetten na invoering van diftar, is toegezegd te onderzoeken hoe de oude duocontainers op een alternatieve wijze kunnen worden ingezet, bijvoorbeeld bij de inzameling van oud papier. Op deze manier resulteert er geen desinvestering. De minicontainers die in de voormalige gemeente Heusden in gebruik zijn, zijn wel afgeschreven. Hierop resteert dan ook geen boekwaarde meer. De containers zijn niet geschikt om in te zetten bij de inzameling van huishoudelijk rest- en gft-afval. Omdat de inzameling van oud papier minder intensief is, inzameling vindt immers minder vaak plaats, bestaat wellicht wel de mogelijkheid om de oude minicontainers in te zetten voor de inzameling van oud papier. Ook is er de mogelijkheid om de containers die nu op de gemeentewerf in Vlijmen staan, ca. 700 stuks, in te zetten voor de inzameling van oud papier. Deze containers hebben wel een relatief hoge leeftijd, maar zijn slechts een korte periode in het verleden in gebruik geweest en dus wellicht nog prima te gebruiken. Wel zullen ze moeten worden schoongemaakt en ontdaan van stickers, graffiti etc. wat extrakosten met zich meebrengt. Voorbereiding Vaak is het verstandig eerst een proef met de containers in één of meerdere wijken uit te voeren om inwoners te overtuigen en eventueel af te stemmen wat de wensen zijn van de inwoners. In het geval van de inzet van de oude containers zou echter sprake zijn van onnodige kosten. De containers staan immers al bij de inwoners. Bij het uitvoeren van een proef zou, in de wijken waar de proef niet plaats vindt, dit tot verwarring kunnen leiden. De kans bestaat dan dat de inwoners van deze wijken toch gebruik gaan maken van de minicontainers voor de inzameling van hun oud papier, terwijl de inzameling niet is ingericht op inzameling met minicontainers, met alle gevolgen van dien. Bij de inzet van de oude containers als papiercontainer is het daarom raadzaam in de gehele gemeente ineens over te stappen. Containervolume Wanneer de oude containers worden ingezet voor de papierinzameling, is de keuze voor de inwoners eigenlijk al gemaakt. In de voormalige gemeente Heusden heeft (nagenoeg) ieder huishouden immers de beschikking over een 140 liter groene minicontainer. De huishoudens in de voormalige gemeenten Drunen en Vlijmen beschikken over een 270 liter duocontainer. Deze containers dienen gebruiksklaar te worden gemaakt voor de papierinzameling. Er is geen keuze mogelijk ten aanzien van het containervolume. Het feit dat er een bepaalde vorm van ongelijkheid ontstaat tussen de inwoners van de voormalige gemeenten Heusden, Drunen en Vlijmen ten aanzien van het volume container is in deze kwestie van ondergeschikt belang. Inwoners hoeven immers niet te betalen voor het aanbieden van hun oud papier. Bovendien is het volume van een 140 liter minicontainer voor een

7 maandelijkse inzamelfrequentie van het papier voldoende. Indien in de praktijk blijkt dat dit toch niet het geval is kan de inwoners altijd nog worden aangeboden hun papiercontainer om te ruilen voor een ander volume. Dit betekent wel dat er (op enig moment) een voorraad papiercontainers moet worden aangehouden, met de bijbehorende kosten. Een alternatief is nog om de inwoners de mogelijkheid te bieden de minicontainer voor papier wel of niet te accepteren. Dit brengt wel extra administratieve kosten met zich mee: de inwoners moeten hiervoor middels een antwoordkaart worden aangeschreven en van de reacties moet een registratie worden bijgehouden. Overigens blijkt op basis van ervaringen in andere gemeenten dat gemiddeld 80 tot 95% van de inwoners kiest om de minicontainer te behouden voor de papierinzameling. Het feit dat de inwoners die niet voor een minicontainer kiezen, zelf hun papier naar de milieustraat moeten brengen, speelt hierbij waarschijnlijk een rol. Het uitvoeren van een volume-enquête is dus naar verwachting weinig zinvol. Omzetting containers Bij de duocontainers zal het tussenschot moeten worden verwijderd. Daarnaast dient zowel de duo- als de minicontainer bestickerd te worden om de bestemming van de container duidelijk aan te geven. Ook kan er voor worden gekozen om de containers te reinigen. Dit zijn alle werkzaamheden die gemakkelijk door de inwoners zelf kunnen worden uitgevoerd waarbij kosten worden bespaard. 4. Nieuwe containers In deze paragraaf wordt beschreven wat de consequenties zijn van het aanschaffen van nieuwe minicontainers voor de inzameling van oud papier. Situatie In de Europese aanbesteding voor de aanschaf van minicontainers voor de inzameling van huishoudelijk rest- en gft-afval is ook alvast de levering en het uitzetten van minicontainers voor de inzameling van papier opgenomen. Het betreffen 2 optionele percelen die dus niet te hoeven worden gegund. Gunning is afhankelijk van de besluitvorming omtrent het al dan niet inzetten van containers bij de papierinzameling en het afhankelijk daarvan al dan niet hiervoor gebruiken van de oude containers. Voorbereiding Indien wordt besloten om de papierinzameling met nieuwe containers te gaan uitvoeren, bestaat de mogelijkheid om hier eerst een proef voor uit te voeren in één of meerdere wijken. Op deze manier kan worden bekeken of een dergelijke inzameling succesvol kan zijn in onze gemeente. Een andere mogelijkheid is om voor een proefinzameling de ca. 700 containers op de werf in Vlijmen in te zetten. Zoals eerder gemeld zullen deze containers wel eerst moeten worden schoongemaakt en ontdaan van stickers, graffiti etc. wat ook kosten met zich meebrengt. Volumes De containers die op de werf in Vlijmen staan hebben een volume van 140 liter. Als deze worden ingezet hebben de inwoners dus geen keuzemogelijkheid meer. In de Europese aanbesteding is de levering van 140 of 240 liter minicontainers opgenomen. De

8 keuze voor het volume kan hier dus nog worden gemaakt. De gemeente heeft overigens de keuze om de volumemaat zelf voor te schrijven of om de inwoners deze keuze te laten maken. Uit ervaringen in de gemeente Breda blijkt dat wanneer de volumemaat door de gemeente wordt voorgeschreven, meer dan 80% van de gebruikers tevreden is over de container. In Tilburg heeft slechts 5% van de inwoners gebruik gemaakt van de mogelijkheid om later de container om te ruilen voor een ander volume. In Amersfoort heeft 80% van de inwoners gekozen voor een 140 liter container. In de gemeente Houten vond een aantal inwoners de 240 liter container in het begin te groot, maar blijkt dit bij gebruik mee te vallen. Conclusie is dat het voor de inwoners in principe geen verschil maakt voor welke variant zou worden gekozen. Er is wel altijd sprake van een gewenningsperiode, waarna het grootste deel van de inwoners tevreden is. Het bieden van de mogelijkheid tot omruilen brengt uiteraard extra kosten met zich mee. Uitzetten containers Wanneer nieuwe minicontainers bij de inwoners moeten worden uitgezet, vraagt dit een goede voorbereiding. Het adressenbestand dient in ieder geval sluitend te zijn. Voordeel is dat voor het uitzetten van nieuwe minicontainers voor de inzameling van het huishoudelijk rest- en gft-afval deze registratie al volledig wordt gecontroleerd en geactualiseerd. Deze slag wordt dus sowieso al gemaakt. Raadzaam is om een apart telefoonnummer open te stellen voor allerhande vragen over de minicontainer. Indien de minicontainers voor het oud papier gelijktijdig worden uitgezet met de minicontainers voor het huishoudelijk rest- en gft-afval kan hiervoor gebruik worden gemaakt van hetzelfde telefoonnummer. 5. Hoogbouw De minicontainer is een handige oplossing in de laagbouw, maar kan ook worden gekoppeld aan een oplossing in de hoogbouw. De praktijk wijst uit dat bij sommige appartementencomplexen ruimte beschikbaar is voor minicontainers, al dan niet in gezamenlijk gebruik. In veel flats zijn ruimtes waar afvalcontainers voor restafval staan. Vaak is daar voldoende ruimte voor papiercontainers. Voorwaarde is wel dat de ruimtes afgesloten zijn op last van de brandweer. Bij die hoogbouwwoningen waar onvoldoende berg- of containerruimten aanwezig zijn, kunnen geen minicontainers worden geplaatst. In overleg met verhuurders of verenigingen van eigenaren moet naar een (buiten-) oplossing op maat gezocht worden. Te denken valt aan containers in portieken, garageboxen, fietsenstallingen e.d. Daarnaast worden gft-cocons bij flats in toenemende mate omgeruild voor een oud papier- en kartoncontainer. Een andere, duurdere oplossing is een boven- of ondergrondse oud papier- en kartoncontainer bij de flat. 6. Communicatie De introductie van een nieuw inzamelsysteem vergt een goede communicatie en informatievoorziening. Communicatie over de motivatie voor het apart houden van papier, de papieropbrengst en het milieubelang, is belangrijk om draagvlak te creëren en/of te behouden.

9 Daarnaast is het belangrijk om de inwoners te informeren over het nieuwe inzamelsysteem: wat mag er wel/niet in de container, wanneer wordt er ingezameld, waar moet de container voor inzameling worden neergezet, etc. De participatie en wil om papier te scheiden is hoger bij een goede communicatie. 7. Kosten en opbrengsten Kosten minicontainers In onderstaande tabel wordt een kostenvergelijking gegeven tussen het ombouwen van de oude containers naar containers voor de inzameling van oud papier en de aanschaf van nieuwe minicontainers voor de inzameling van oud papier. In de tabel is tevens onderscheid gemaakt tussen het direct (op straat) gebruiksklaar maken van de oude containers, het gebruiksklaar maken van de oude containers door de bewoners zelf en het innemen van de oude containers om ze later gebruiksklaar te maken voor de inzameling van oud papier.

10 KOSTEN PER CONTAINER Aanschaf nieuwe containers Uitzetten op straat (incl. bestickeren) Reinigen oude containers op straat en reparatie (incl. verwijderen tussenschot en bestickeren) Innemen oude containers (incl. reinigen en sorteren) Uitzetten als papiercontainer NIEUWE CONTAINERS OMZETTEN OUDE CONTAINERS ALS PAPIER, ZONDER INNEMEN GEBRUIK OUDE CONTAINERS ALS PAPIER ZONDER REINIGEN EN REPARATIE 17, , , INNEMEN OUDE CONTAINERS LATER UITZETTEN ALS PAPIER , ,75 Meerkosten ,50 Totaal 21,10 10,50 0,00 16,00 Afschrijvingsduur a 20 jaar 8 jaar 8 jaar 8 jaar Afschrijvingslasten per huishouden 1,84 1,69 0,00 2,58 Idem huidige duocontainers b 2,00 2,00 2,00 2,00 Totaal afschrijvingslasten 3,84 3,69 2,00 4,58 a De levensduur van de containers wanneer deze worden ingezet als papiercontainer, is langer dan wanneer de containers worden ingezet als containers voor rest- of gft-afval. Papier wordt slechts 1 x per 4 weken ingezameld, waardoor de containers minder intensief worden gebruikt. Aangenomen wordt dat de levensduur van de containers hiermee verdubbeld wordt. b In het geval dat nieuwe containers worden geplaatst kan de boekwaarde ten laste van de egalisatiereserve afvalstoffenheffing worden afgeboekt, maar ook dan ontstaan in principe dezelfde lasten door rentederving en afschrijving van een deel van de reserve. Uit de tabel blijkt dat het goedkoper is om de oude containers in te zetten als papiercontainer dan hiervoor nieuwe containers aan te schaffen, waarbij de containers niet worden ingenomen. Daarbij is het het voordeligst om de oude containers door de bewoners zelf gebruiksklaar te maken, dus het eventuele verwijderen van het tussenschot, het reinigen van de container en het bestickeren door de bewoners zelf te laten uitvoeren.

11 Interne kosten De coördinerende werkzaamheden die nodig zijn om de inzameling van oud papier met behulp van vrijwilligers uit te voeren, vergen veel tijd. Ook het verspreiden van de weegbrieven en het uitbetalen van de vergoedingen kost veel tijd. In 2005 zijn hieraan 88 uren besteed. Dit komt neer op een bedrag van ca ,=. Opbrengsten De opbrengst van het oud papier in de huidige situatie bedraagt ca ,=. Bij het inzetten van minicontainers zal de hoeveelheid ingezameld oud papier zoals gezegd naar verwachting stijgen. Uitgaande van een stijging van 10% per jaar zal de totale extra papieropbrengst ca ,= bedragen. De totale papieropbrengst bedraagt dan ca ,=. Hierbij komt ook nog een besparing op de verwerkingskosten restafval van ,=. 8. Doorrekening varianten In de varianten zijn de kapitaallasten van de bestaande containers buiten beschouwing gelaten, omdat deze in alle gevallen gelijk zijn. Ook in het geval de huidige inzameling zonder minicontainers wordt gehandhaafd zal de boekwaarde van de bestaande containers immers ten laste van de egalisatiereserve kunnen worden afgeboekt, maar ook dan ontstaan in principe dezelfde lasten door rentederving en afschrijving van een deel van de reserve. In de varianten van inzameling van papier met minicontainers dient echter rekening te worden gehouden met kapitaallasten vanwege eventuele ombouwkosten van de huidige duocontainers c.q. aanschaf van nieuwe minicontainers. Gelet op de jaarlijkse kosten zoals vermeld in bovenstaande tabel wordt uitgegaan van de goedkoopste variant, namelijk de ombouw en reiniging van de bestaande containers door de bewoners zelf. Omdat hiervoor geen kosten behoeven te worden gemaakt zijn de kapitaallasten in dit geval nihil. Daarnaast is ervan uitgegaan, dat ook de groene containers in de voormalige gemeente Heusden nog 8 jaar voor de papierinzameling kunnen worden ingezet. Kosten huidige inzameling met vrijwilligers zonder minicontainers De huidige inzameling van oud papier vindt plaats met behulp van vrijwilligers en een inzamelwagen plus chauffeur van de Afvalstoffendienst s-hertogenbosch. Het papier wordt door de inwoners gebundeld of in dozen aangeboden. Per jaar kost deze wijze van inzameling ca ,=. Naast de inzamelkosten zijn er nog de vergoedingen aan de inzamelende vrijwilligers. De totaal uit te keren vergoeding wordt geraamd op ,=. De interne kosten bedragen in deze variant ca ,=. De totale kosten van deze variant komen hiermee op ca ,=. Hier tegenover staat een totale papieropbrengst van ca ,=. Het saldo is ca ,= negatief. In dit geval zullen de huidige containers moeten worden ingenomen en afgevoerd. De kosten daarvan zullen naar verwachting worden gecompenseerd door de restwaarde van deze containers.

12 Kosten inzameling met vrijwilligers met minicontainers (prijsopgave Afvalstoffendienst) Aan de Afvalstoffendienst is gevraagd wat de financiële consequenties zijn van het inzamelen van oud papier met vrijwilligers en met behulp van minicontainers. De inzamelkosten die door de Afvalstoffendienst worden gerekend zullen in dit geval met 20% stijgen. Uitgaande van een stijging van de ingezamelde hoeveelheid van 10% bedragen de kosten ca ,=. Tevens heeft de Afvalstoffendienst aangegeven extra tijd kwijt te zijn met het toezicht op en de controle van de beladers. Dit zorgt nog eens voor een extra kostenpost van ca ,=. In totaal bedragen de kosten ca ,=. Daarbij komt nog de vergoeding aan de vrijwilligers. Deze zal stijgen doordat de totaal ingezamelde hoeveelheid stijgt. Uitgaande van een 10% stijging van de vergoedingen in de huidige situatie, zal de totaal uitgekeerde vergoeding ca ,= bedragen. De interne kosten bedragen ook in deze variant ca ,=. De totale kosten van deze variant bedragen ca ,=. De totale papieropbrengst is ca ,=. Het saldo is ca ,= negatief. De besparing op de verwerkingskosten restafval bedraagt in totaal ,=. Er resulteert dan een negatief saldo van ca ,=. Kosten inzameling met vrijwilligers met minicontainers (recente aanbesteding) Een recente aanbesteding in een andere gemeente voor de inzameling van oud papier met containers en met vrijwilligers leverde een prijs op van 50,= tot 67,50 per uur. Dit is inclusief een instructie aan de vrijwilligers. Uitgaande van het laden van een hoeveelheid van 1,5 ton per uur, komt dit uit op 33,= tot 45,= per ton. Voor de gemeente Heusden komt dit, uitgaande van een toename van de ingezamelde hoeveelheid oud papier met 10%, neer op een kostenpost van ca ,= tot ca ,=. De vergoeding aan de vrijwilligers bedraagt ook hier ca ,=. De interne kosten zijn ca ,=. De totale kosten bedragen hiermee maximaal ca ,=. De totale papieropbrengst is ca ,=. Het saldo is ca ,= negatief. De besparing op de verwerkingskosten restafval bedraagt in totaal ca ,=. Er resulteert dan een negatief saldo van ca ,=. Kosten inzameling zonder vrijwilligers met minicontainers (prijsopgave Afvalstoffendienst) Aan de Afvalstoffendienst is eveneens gevraagd wat de financiële consequenties zijn van het inzamelen van oud papier met professionele beladers. In deze variant spelen de vrijwilligers geen rol. De inzamelkosten komen, uitgaande van een stijging van de ingezamelde hoeveelheid van 10% hiermee uit op ca ,=. Er hoeft in deze variant geen rekening te worden gehouden met het verstrekken van een vergoeding aan vrijwilligers en hiermee gepaard gaande interne kosten. De totale kosten van deze variant bedragen ca ,=. De totale papieropbrengst is ca ,=. Het saldo is ca ,= negatief. De besparing op de verwerkingskosten restafval bedraagt in totaal ,=. Er resulteert dan nog een negatief saldo van ca ,=. Kosten inzameling zonder vrijwilligers met minicontainers (recente aanbesteding) Uit gegevens van een recent uitgevoerde aanbesteding blijkt dat de inzamelkosten in deze

13 variant liggen tussen 37,50 en 61,50 per ton. Voor de gemeente Heusden zou dit, inclusief een stijging van de ingezamelde hoeveelheid van 10%, uitkomen op een kostenpost van tussen ca ,= en ca ,=. Er hoeft in deze variant geen rekening te worden gehouden met het verstrekken van een vergoeding aan vrijwilligers en hiermee gepaard gaande interne kosten. De totale kosten bedragen hiermee maximaal ca ,=. De totale papieropbrengst is ca ,=. Het saldo is ca ,= negatief. De besparing op de verwerkingskosten restafval bedraagt in totaal ,=. Er resulteert dan een positief saldo van ca ,=. Overzicht In onderstaand overzicht staan de jaarlijkse inzamelkosten en opbrengsten overzichtelijk naast elkaar. Variant Kosten Papieropbrengsten Besparing verwerkingskosten restafval Saldo Inzameling met vrijwilligers, zonder containers (huidige variant) Inzameling met vrijwilligers, met containers, prijsopgave Afvalstoffendienst nvt Inzameling met vrijwilligers, met containers, recente aanbesteding max Inzameling zonder vrijwilligers, met containers, prijsopgave Afvalstoffendienst Inzameling zonder vrijwilligers, met containers, recente aanbesteding max Inzameling met vrijwilligers en minicontainers Voordelen De belangrijkste reden om papier te scheiden is voor veel inwoners de opbrengst voor een goed doel, bijvoorbeeld een vereniging, kerk of school. Indien dan ook containers worden ingevoerd en de inzameling bij de vrijwilligers blijft, zal de ingezamelde hoeveelheid papier naar verwachting stijgen. Als er voor wordt gekozen om te stoppen met inzamelen met behulp van vrijwilligers, zal door de gemeente naar verwachting dan ook extra inspanning moeten worden geleverd om het

14 draagvlak bij de inwoners te behouden om papier te scheiden. Vrijwilligers kunnen blijven rekenen op extra inkomsten wanneer zij de inzameling van oud papier mogen blijven uitvoeren na de introductie van containers. Indien de inzameling met behulp van vrijwilligers wordt stopgezet zal dan ook moeten worden voorzien in een overgangs- of compensatieregeling. Nadelen Aan de Afvalstoffendienst is gevraagd wat de consequenties zijn van het inzamelen van oud papier met containers en met vrijwilligers. Zij gaven de hiernavolgende nadelen aan. Het werken met containers is gevaarlijker dan de huidige wijze van inzameling. Dit komt doordat er sprake is van bewegende stalen delen en grote hydraulische krachten. Bij niet-vakkundig gebruik kunnen handen of armen worden afgekneld en verwondingen aan het hoofd ontstaan. Een ander nadeel is dat de inzameling met vrijwilligers in de avonduren en op zaterdagen dient te gebeuren. Vrijwilligers hebben in de meeste gevallen namelijk ook een betaalde baan, overdag. s Avonds en op zaterdag staan de wijken vol met geparkeerde auto s. Bovendien is het tijdens een groot deel van het jaar s avonds donker. Het risico van beschadigingen aan geparkeerde auto s is dan ook niet denkbeeldig. Daarnaast neemt enerzijds de inzameling van oud papier met containers meer tijd in beslag dan de huidige wijze van inzamelen. Dit heeft te maken met het feit dat er meer tijd nodig is om de container in de belading te hangen en deze vervolgens mechanisch te lossen in de inzamelwagen. De inzameltijd inclusief aan- en afrijden en laden en lossen zal volgens berekeningen van de Afvalstoffendienst toenemen met 20%. De consequentie hiervan is dat er vroeger begonnen zal moeten worden met inzamelen, omdat anders het Rijtijdenbesluit wordt overtreden. Dit kan voor de avondinzameling problemen opleveren omdat veel vrijwilligers ook nog een baan overdag hebben. Anderzijds zou het ook zo kunnen zijn dat niet iedere inzamelronde alle containers aan straat staan. Dit zal zeker bij de grote duocontainers het geval kunnen zijn. Dit levert tijdwinst op. Voorwaarden Om toch de inzameling met containers te kunnen uitvoeren met vrijwilligers heeft de Afvalstoffendienst de volgende voorwaarden gesteld: - Er wordt gewerkt met vaste vrijwilligers van minimaal 18 en maximaal 65 jaar. - Vrijwilligers moeten de module Arbeidsomstandigheden en Veiligheid van OPOR met goed resultaat hebben gevolgd. Dit is een ééndaagse cursus waarin met name het beladen van containers wordt geïnstrueerd en geoefend. De kosten hiervan zijn nog niet bekend. - Alleen deze vrijwilligers mogen worden ingezet. Dit zal dan ook streng door de Afvalstoffendienst worden gecontroleerd. Indien niet aan deze voorwaarden wordt voldaan, wordt de betreffende route niet gereden. 10. Afvalstoffendienst De Afvalstoffendienst heeft aangegeven dat de inzameling van oud papier met containers en met vrijwilligers een situatie is waarin zij nog geen ervaring heeft. Omdat de Afvalstoffendienst graag het contract met de gemeente Heusden wil voortzetten heeft zij aangegeven nog eens de

15 opgegeven prijzen te willen bekijken. Eerst zou dan naar de ervaringen van andere gemeenten moeten worden gekeken. Ten tijde van het opstellen van deze notitie zijn de ervaringen van andere gemeenten nog niet bekend. Er is dan ook nog geen nieuwe prijsopgave gedaan door de Afvalstoffendienst. Wanneer uw raad zich op 4 januari 2007 buigt over dit onderwerp zullen naar verwachting de ervaringen van andere gemeenten en een eventuele nieuwe prijsopgave van de Afvalstoffendienst wel bekend zijn. Deze zullen op dat moment aan u worden meegedeeld. Indien uw raad van mening is dat het contract met de Afvalstoffendienst moet worden opgezegd danwel moet worden herzien, dienen de volgende aspecten eveneens in overweging te worden genomen: Door de Afvalstoffendienst wordt ook het papier op de milieustraat ingezameld. Hiertoe huurt de gemeente Heusden een perscontainer van de Afvalstoffendienst. Deze inzamel- en huurkosten zijn in deze notitie buiten beschouwing gelaten, maar moeten in een eventueel op te starten aanbesteding uiteraard wel worden meegenomen. Dit geldt ook voor 2 locaties bij basisscholen in de gemeente Heusden. Hier wordt door de Afvalstoffendienst maandelijks een zeecontainer ter beschikking gesteld. Deze kosten zijn eveneens buiten beschouwing gelaten in deze notitie, maar moeten bij een aanbesteding ook worden meegenomen. Het contract met de Afvalstoffendienst dient vóór 1 februari 2007 te worden opgezegd. Wordt deze datum overschreden dan loopt het contract door tot 1 mei Het huidige contract is samen met de gemeenten Loon op Zand en Waalwijk afgesloten, waardoor een hogere hoeveelheid aangeboden papier resulteerde en een, zo werd verwacht, betere opbrengst bedongen kon worden. Adviesbureau JMA is echter van mening dat de hoeveelheid papier die in onze gemeente wordt aangeboden, momenteel ca ton op jaarbasis, voldoende is om zelfstandig een goede, misschien zelfs betere dan dan de huidige, prijs bij inzamelaars te kunnen bedingen. Dit hoeft dus geen belemmering te vormen om het huidige contract op te zeggen. Er kunnen echter geen garanties met betrekking tot de opbrengst worden gegeven. 11. Conclusie Kijkend naar de (milieu)winst valt eenvoudig de conclusie te trekken dat het inzetten van containers bij de inzameling van oud papier een goede keuze is. Er wordt naar verwachting immers meer papier ingezameld, wat extra opbrengsten oplevert en leidt tot een milieuwinst omdat deze hoeveelheid niet als restafval hoeft te worden verbrand. Daarnaast levert dit een kostenvoordeel op, omdat wordt bespaard op de verwerkingskosten voor restafval. Ook het serviceniveau aan en dus het comfort van de inwoners neemt enorm toe. Hierbij is het het voordeligst om de oude containers in te zetten. Bovendien resteert er op deze manier geen desinvestering als gevolg van de resterende boekwaarde van de duocontainers, omdat de duocontainers nuttig worden ingezet. Kijkend naar het kostenplaatje is de variant waarbij papier door professionele beladers wordt ingezameld met behulp van minicontainers het meest rendabel. Per saldo resulteert een groter financieel voordeel dan de inzameling met behulp van vrijwilligers. De huidige aanbieding van de Afvalstoffendienst voor deze variant ligt prijstechnisch gezien echter erg hoog. Bij herziening van het contract danwel het uitvoeren van een aanbesteding zullen naar verwachting lagere kosten resulteren. De inzameling van oud papier met behulp van vrijwilligers is echter een situatie die al jarenlang

16 bestaat. Wanneer nu wordt besloten om deze inzameling stop te zetten en over te stappen op professionele inzameling, kan dit veel weerstand oproepen bij zowel verenigingen als vrijwilligers. Dit kan een negatieve invloed hebben op de ingezamelde hoeveelheid papier. Bovendien verliezen veel verenigingen op deze manier een bron van inkomsten. Bij introductie van containers bij de inzameling van oud papier en voortzetting van de inzameling met vrijwilligers zal de geraamde toename van de hoeveelheid ingezameld oud papier met 10% leiden tot extra inkomsten voor de verenigingen. Wanneer wordt besloten geen containers in te zetten, zal er naar verwachting geen sprake zijn van extra hoeveelheden ingezameld oud papier en dus extra inkomsten voor de verenigingen. Uit eerdere vergaderingen van uw raad en de raadscommissie Beheerszaken is gebleken dat er een sterke voorkeur bestaat voor het voortzetten van de papierinzameling met vrijwilligers. Dit wordt nu dan ook als uitgangspunt gehanteerd. Concluderend kan gesteld worden, dat het een goede optie is om de inzameling met behulp van vrijwilligers voort te zetten, maar het contract met de Afvalstoffendienst te herzien danwel een aanbesteding uit te voeren. Dit wordt eveneens als uitgangspunt genomen. 12. Besluit Op basis van de voorgaande argumenten wordt aan u gevraagd een besluit te nemen over de inzet van containers bij de inzameling van oud papier: A. geen inzet containers B. wel inzet containers Indien u kiest voor alternatief B wordt uitgegaan van de goedkoopste variant, namelijk de ombouw en reiniging van de bestaande containers door de bewoners zelf. Het te nemen besluit is van invloed op de gunning van de Europese aanbesteding. Hierin zijn namelijk ook optioneel te gunnen onderdelen opgenomen die te maken hebben met uw besluit. Gezien de periode waarin de aan te schaffen containers voor rest- en gft-afval moeten worden uitgezet, is een voorlopige gunning van de aanbesteding in de 1 e week van februari 2007 noodzakelijk. Op dat moment moet bekend zijn welke optionele onderdelen gegund worden. Een besluit over de papierinzameling moet daarmee eind januari 2007 worden genomen. Uw raad wordt in de gelegenheid gesteld dit besluit te nemen op 23 januari 2007.