Interventie zelfmanagement Turkse mannen met diabetes. Monica Overmars GVO functionaris GGD Hart voor Brabant

Transcriptie

1 Interventie zelfmanagement Turkse mannen met diabetes Monica Overmars GVO functionaris GGD Hart voor Brabant

2 Inhoud - Aanleiding - Onderzoekspilot in Tilburg 2010/ Doel - Evaluatie pilot - Sterke punten en verbeterpunten - Opvallende resultaten en opbrengsten van de interventie - Ontwikkelde materialen en producten 2011/2012

3 Aanleiding Allochtone diabetespatiënten hebben een hoger risico op diabetescomplicaties dan autochtone patiënten omdat hun diabetes vaak slecht is ingesteld. Mogelijke oorzaak Profiteren onvoldoende van de reguliere diabeteszelfmanagementeducatie (DZME) in de Nederlandse diabeteszorg.

4 Onderzoekspilot in samenwerking met Tranzo universiteit Tilburg 2009 Academische Werkplaats Publieke Gezondheid start bij GGD Hart voor Brabant een onderzoeksproject voor Turkse mannen (55+) met Diabetes Mellitus type II. Doel Evaluatie uitvoering van een nieuwe, op de doelgroep afgestemde, zelfmanagement cursus voor Turkse mannen met diabetes type II. Doel is het in kaart brengen van mogelijk werkzame elementen en verbeterpunten van de interventie.

5 Evaluatie pilot Informatie over het zelfmanagement van de deelnemers en hun oordeel over de verschillende aspecten van de interventie: uit vragenlijsten en gesprekken tussen de echtparen en VETC. Meetwaardes voor HbA1c en gewicht werden verzameld bij de start, na 3-6 maanden en 12 maanden na de start van de interventie.

6 Sterke punten en verbeterpunten Op basis van de evaluatie van de verschillende interventieonderdelen (waardering door deelnemers) en de bevindingen uit gesprekken tussen de echtparen en de VETC zijn aanbevelingen geformuleerd. Deze zijn te gebruiken bij: - doorontwikkelen van de interventie en/of; - optimaliseren van DZME aan allochtone patiënten in het algemeen.

7 Aanbevelingen op basis van sterke punten 1. Zet bij een zelfmanagement cursus een VETC in bij de werving van patiënten en betrek hierbij ook huisartsen en praktijkondersteuners 2. Uitvoering cursus DZME door een VETC. De VETC heeft het vertrouwen van de deelnemers, spreekt de taal en kent de cultuur. 3. Betrek de partners bij DZME. 4. Stem de DZME af op kennis, begrip en belastbaarheid van de patiënten. Geef vooral visuele, mondelinge informatie en herhaal deze regelmatig!

8 Aanbevelingen op basis van sterke punten 5. Bespreek bij de DZME alle belangrijke factoren die samenhangen met het omgaan met diabetesfactoren. 6. Help en motiveer patiënten met praktische cadeautjes (medicijndoosje/dvd s), hulpmiddelen (incontinentiemateriaal) of voorbeelden van gezonde (Turkse) voedingsmiddelen. 7. Houd rekening met wensen en mogelijkheden van de patiënten werving voor de zelfmanagement cursus bijvoorbeeld s avonds. 8. Maak gebruik van huisbezoeken waarin de VETC echtparen concrete tips kan geven over hoe zij leefstijlafspraken na kunnen komen. 9. Zorg bij DZME door VETC voor afstemming en overleg tussen de VETC en autochtone zorgverleners.

9 Aanbevelingen op basis van verbeterpunten 1. Belast de patiënten niet teveel. Geef bij een zelfmanagementcursus bijvoorbeeld geen extra huiswerk. 2. Bereid een zelfmanagementcursus, bij voorkeur, uit van 6 naar 7 bijeenkomsten en houd bij de planning rekening met de (verlengde) zomervakantie van allochtone deelnemers. 3. Organiseer naast de zelfmanagementcursus, of als onderdeel daarvan een structureel beweegaanbod voor de allochtone doelgroep. 4. Organiseer deskundigheidsbevordering, over cultuurspecifieke diabeteseducatie, voor autochtone zorgverleners.

10 Conclusie - Inzet van een enthousiaste VETC en de deelname van de partner lijken succesvolle onderdelen van de interventie. - Cursus eventueel verbeteren door uitbreiding met een georganiseerd beweegaanbod voor de allochtone doelgroep. - Inbedding van cultuurspecifieke DZME in de reguliere diabeteszorg kan bijdragen aan een gezondheidsverbetering van allochtone patiënten.

11 Opvallende resultaten en opbrengsten van de interventie - Inzicht in/begrip van ziektebeeld bij deelnemers en partners verbetert. - Inzet VETC en deelname partners wordt zeer gewaardeerd - Arbeidsintensieve methode voor VETC. - Prijs Nationaal Actieprogramma Diabetes (2010). - Uitrol resultaten naar andere disciplines. - Artikel Nederlands Tijdschrift Diabetologie Vervolgonderzoek?

12 Ontwikkelde materialen/producten 2011/ Draaiboek cursus Verbeterde zelfzorg in de thuissituatie voor Turkse mannen met diabetes. 2. Deskundigheidsbevordering zorgprofessionals. 3. Beweegaanbod voor mannen en vrouwen.

13 1. Draaiboek cursus Verbeterde zelfzorg in de thuissituatie voor Turkse mannen met diabetes Doel cursus Het realiseren van een verbeterde regulatie diabetes type II bij Turkse mannen door - versterken zelfmanagementvaardigheden, zoals gezond en regelmatig eten, voldoende bewegen, structureel en regelmatig medicijnen innemen, eventueel zelf bloedsuiker controleren in thuissituatie met ondersteuning van partner; - verhoging therapietrouw (ten aanzien van medicijninname en voedings- en beweegrichtlijnen).

14 1. Draaiboek cursus Verbeterde zelfzorg in de thuissituatie voor Turkse mannen met diabetes Cursusdoelen - Deelnemers zijn bekend met het ziektebeeld van diabetes. - Zij kennen de risico s van complicaties en begrijpen het belang van leefregels. - Zij zijn gemotiveerd om de leefregels op het gebied van voeding, beweging, en medicatie toe te passen. - Partners van patiënten zijn bereid om hun mannen te ondersteunen bij het naleven van de leefregels.

15 1. Draaiboek cursus Verbeterde zelfzorg in de thuissituatie voor Turkse mannen met diabetes Werving Via diabetesverpleegkundigen in huisartsenpraktijken, en via het netwerk van de VETC. Cursus bestaat uit 1 x Intakegesprek - 1 uur door VETC 6 x Bijeenkomsten - 2,5 uur 2 x Huisbezoeken - 1,5 uur en 1 x telefonisch contact

16 Programma Bijeenkomst 1: Wat is diabetes? De spijsvertering. Bijeenkomst 2: Oorzaken, klachten en complicaties van diabetes. Bijeenkomst 3: Voeding (en betekenis voor eigen leefstijlprogramma). Gastles diëtiste en peer. Bijeenkomst 4: Beweging (en betekenis voor eigen leefstijlprogramma). Gastles twee Turkse beweegdocenten. Bijeenkomst 5: Medicijnen bij diabetes en bloedsuikercontrole. Gastles diabetesverpleegkundige en eventueel peer. Bijeenkomst 6: Leefregels en complicaties van diabetes. Gastles door GGZ medewerker.

17 1. Draaiboek cursus Verbeterde zelfzorg in de thuissituatie voor Turkse mannen met diabetes Doel huisbezoeken VETC - Informeren bij echtparen of ze de gemaakte leefstijlafspraken thuis uitvoeren. - Hoe gebeurt dit? Doorvragen waarom iets wel/niet gebeurd. - Checklist voeding, beweging en medicatie.

18 2. Deskundigheidsbevordering zorgprofessionals Workshop ontwikkeld van 1,5 uur - Gaat in op oorzaken communicatieproblemen tussen arts en patiënt. Denk daarbij aan laaggeletterdheid patiënt en cultuurverschillen. - Biedt handvatten om de communicatie met de patiënt te verbeteren. - Uitvoering door VETC en projectleider. Powerpointpresentatie is beschikbaar.

19 2. Deskundigheidsbevordering zorgprofessionals Tip Uitvoering aansluiten bij scholingsrondes van regionale huisartsensamenwerkingsverbanden in de regio.

20 3. Beweegaanbod voor mannen en vrouwen 2011/2012 Drempel om te bewegen zo laag mogelijk maken. - Inventarisatie beweegaanbod voor de allochtone doelgroep in Tilburg. - Sportpunt Tilburg heeft een Sport- en beweegaanbod waar naar verwezen wordt tijdens de beweeglessen. - Eind 2011 tot en met januari 2012 is er voor mannen en vrouwen afzonderlijk een wekelijks beweeguurtje georganiseerd.

21 3. Beweegaanbod voor mannen en vrouwen 2011/ De Turkse VETC geeft tijdens de beweeguren voorlichting over het belang van bewegen. Beweegactiviteiten in Tilburg: Sportpunt Tilburg - Het eerste en het laatste beweeguur bezoeken de deelnemers een fysiotherapeut. Doel is kennismaking en afname fittest. - In de tussenliggende beweeguren: oefeningen binnen en buitenactiviteiten bijvoorbeeld wandelen.

22 Interventie zelfmanagement Turkse mannen met diabetes Dank u!