Pensioennieuws. 'We letten er scherp op dat de pijn eerlijk verdeeld wordt.' De toekomst van uw pensioen

Transcriptie

1 De toekomst van uw pensioen In deze uitgave gaan we wat betreft de financiële gegevens uit van de stand van zaken van begin juni U kunt de actuele situatie van het pensioenfonds volgen via Het gaat niet goed met veel pensioenfondsen in Nederland. Ook ARCADIS Pensioenfonds staat er niet goed voor. Wat zijn de oorzaken, wat moet eraan gedaan worden en wat zijn de gevolgen voor de deelnemers en pensioengerechtigden? Het zal u niet verrassen: in deze uitgave van Pensioennieuws staat de pensioencrisis centraal. Pensioennieuws Juli 2012 Pensioennieuws is een uitgave van Stichting Pensioenfonds ARCADIS Nederland >>> Pagina 3 en 4 >>> Verkort jaarverslag 2011 Terwijl de aandelenbeurzen wereldwijd instortten, boekte ARCADIS Pensioenfonds in 2011 op de beleggingen een rendement van 5,8%. Maar door de extreem lage rente werden de pensioenen op papier veel duurder. Daarom kwamen we er per saldo toch slechter voor te staan. We sloten het jaar af met een dekkingsgraad van 91,3%. Lees verder op pagina 3 en 4. >>> Pagina 5 >>> Vragen over de crisismaatregelen? Als de financiële situatie van het pensioenfonds niet snel verbetert, zullen er verregaande maatregelen getroffen moeten worden. Het bestuur zal dan de pensioenen moeten verlagen, maximaal met 5,6%. Hoe komt het fonds aan dat percentage? En wanneer gaat de verlaging niét door? En als er toch verlaagd wordt, kan dat dan later weer worden ingehaald? De meest gestelde vragen over de crisismaatregelen op een rij. >>> Pagina 6 >>> Interview: Marjolijn Versteegden en Henk Blaauw 'We letten er scherp op dat de pijn eerlijk verdeeld wordt.' Geen resultaatdeling in 2012 Gezien de slechte financiële situatie van het fonds en de voorgenomen maatregel om de pensioenen per 1 april 2013 te verlagen, heeft het bestuur van ARCADIS Pensioenfonds moeten besluiten om per 1 juli 2012 geen resultaatdeling toe te kennen. Bij een dekkingstekort staat De Nederlandsche Bank dat ook niet toe. Dat betekent dat de ingegane pensioenen van de pensioengerechtigden en de opgebouwde pensioenen van de werkenden en slapers niet worden verhoogd. Er wordt vanuit de resultaatdeling ook geen toevoeging gedaan aan de egalisatiereserve voor de werkenden. Bij een volledige resultaatdeling zouden de pensioengerechtigden een verhoging hebben gekregen van 2,15% (de prijsindex) en de werkenden en arbeidsongeschikten een verhoging van 1,50% (de loonindex). Het pensioenfonds probeert de gemiste resultaatdeling in de toekomst weer in te halen, maar daarvoor moet de financiële situatie aanzienlijk verbeteren. Langer door 'Word ik er nou echt gelukkiger van als ik straks op mijn 63ste thuis ga zitten?' vroeg Herman Hoksbergen zich een jaar of twee geleden af. Hij besloot door te werken. Nu is hij 64 en een half jaar en is het tijd om te stoppen. Hij heeft grote plannen. Kunstgeschiedenis studeren bijvoorbeeld. En nog meer fietsen. Niet op zo'n elektrische bejaardenfiets natuurlijk. 'Trappen moet je.' Juli 2012 ARCADIS Pensioenfonds Beaulieustraat 22, Arnhem Postbus 33, 6800 LE Arnhem Tekst en productie A-vier Communicatie, Amsterdam Vormgeving DATBureau, Amsterdam Pensioenfonds ARCADIS Pensioenfonds staat er net als vele andere pensioenfondsen niet goed voor. Er is sprake van onderdekking. In februari 2012 heeft het fonds laten weten dat als de situatie niet verbetert de opgebouwde pensioenen per 1 april 2013 verlaagd moeten worden met maximaal 5,6%. Verder worden actieve deelnemers dit jaar al geconfronteerd met een lagere pensioenopbouw. We spraken over de situatie met twee bestuurs leden van het fonds, Marjolijn Versteegden en Henk Blaauw. Het pensioenfonds heeft laten weten dat de pensioenen verlaagd worden als de dekkingsgraad eind van dit jaar niet hoger is dan ruim 100%. Het is nu eind mei. Hoe staat de vlag ervoor? Henk Blaauw: Er is nog geen sprake van herstel. We begonnen het jaar met een dekkingsgraad van 91,3%. Eind maart was die 91,5%. We blijven hopen, maar voorlopig is er weinig dat die hoop rechtvaardigt. De economische vooruitzichten zijn niet geruststellend, het blijft rommelen in de eurozone, de rente blijft laag en de beurzen zijn in mineur. Het gekke is: het pensioenfonds heeft niet minder geld dan vóór de crisis. En toch staan we er zoveel slechter voor. Blaauw: Klopt. Eind 2007, toen we het woord kredietcrisis nog niet kenden, hadden we een vermogen van 732 miljoen euro. Eind maart 2012 hadden we 761 miljoen. En dat ondanks het feit dat er bij ons fonds jaarlijks zo n 10 miljoen meer aan pensioenbetalingen uitgaat dan dat er aan premie binnenkomt. Dat komt doordat we een relatief rijp fonds zijn, dus met veel ouderen. In tegenstelling tot wat veel mensen denken is het pensioengeld dus niet op de beurs verdampt. We hebben de laatste jaren zelfs zeer behoorlijke beleggingsresultaten geboekt. Hoe komt het dan? Versteegden: Er zijn twee hoofdoorzaken. De eerste: mensen leven langer dan eerder werd aangenomen en dus moeten ook de pensioenen langer worden uitbetaald dan we dachten. En Arcadianen leven als hoogopgeleiden zelfs nog langer dan de gemiddelde Nederlander. We hebben daar in de laatste twee jaar extra geld voor opzij moeten zetten. Dat heeft ons meer dan 10 Lees verder op pagina 2 > 1 Pensioennieuws > Juli 2012

2 procentpunten in onze dekkingsgraad gekost. De tweede oorzaak is nog ingrijpender: de extreem lage rente. Bij een lage rente moeten we er volgens de wettelijke rekenregels van uitgaan dat we nu veel meer geld in kas moeten hebben om de pensioenen straks uit te kunnen betalen. Met andere woorden: de pensioenen worden duurder. Dat scheelt echt enorm. Stel dat de rente nu een procent omhoog zou gaan, dan zou onze dekkingsgraad in één klap met 8 procentpunten omhoog gaan. Dan ziet de wereld er voor ons ineens heel anders uit. Blaauw: Dat we zoveel last hebben van de lage rente, heeft wel iets wrangs. De rente wordt door de Europese overheden met opzet laag gehouden om de crisis te bestrijden en de staatsschulden betaalbaar te houden. Zij zitten aan de knoppen. Maar voor pensioenfondsen pakt dat wel heel onvoordelig uit. Volgens de rekenregels moeten wij doen alsof ons pensioengeld in de jaren die nog komen aangroeit met niet meer dan de huidige rente. In werkelijkheid groeit ons vermogen natuurlijk helemaal niet met de rente aan, maar met de beleggingsopbrengsten. Als we ervan uit moeten gaan dat we niet meer dan de marktrente zouden halen, dan zouden we niet al die moeite hoeven te doen om ons geld te beleggen. Er is ook nogal wat discussie of die marktrente wel zo n goed uitgangspunt is om de pensioenverplichtingen te berekenen. Maar goed, we zitten er nu eenmaal aan vast. Is het dan wel redelijk dat er nu zulke ingrijpende maatregelen genomen moeten worden? Kun je niet wachten tot de rente weer omhoog gaat? Versteegden: Dat mag niet. We zijn strikt gebonden aan de regels van De Nederlandsche Bank en aan ons eigen herstelplan. We hebben tot eind 2013 de tijd gekregen om de tekorten weer aan te vullen. Als dat niet lukt, moeten we aanvullende maatregelen nemen zoals het verlagen van de pensioenen. Je mag dus niet zeggen: we wachten tot het vanzelf weer goed komt. Op basis van de huidige regels Marjolijn Versteegden: 'We zullen dingen moeten veranderen om ons pensioenstelsel overeind te houden.' past dat niet in een verantwoorde financiering van de pensioenen. Niemand weet immers wanneer de rente weer omhoog gaat. Het zou betekenen dat je nu geld uitgeeft of toezegt dat er op dit moment feitelijk niet is, en dat is de rekening naar de toekomst verschuiven. We hebben nu een dekkingsgraad van 91%. Dat betekent dat elke euro die we nu aan pensioen uitbetalen gedekt is door maar 91 eurocent aan vermogen. Dat kun je niet lang volhouden, want dan teer je snel in op het vermogen. Dat is niet verstandig en ook niet eerlijk ten opzichte van de jongere generaties. Als de pensioenen echt verlaagd gaan worden, dan is dat iets dat de gepensioneerden direct treft. Is dat wel eerlijk? Versteegden: We letten er als bestuur heel scherp op dat de pijn eerlijk verdeeld wordt over de verschillende groepen. Natuurlijk voelen gepensioneerden een eventuele verlaging van de pensioenen direct in hun portemonnee. Zoals zij ook de gemiste resultaatdeling van de afgelopen jaren direct gevoeld hebben in hun koopkracht. Maar dezelfde maatregelen gelden ook voor de werkenden. Het is waar: zij hebben meer tijd om zo n verlaging in betere tijden weer in te lopen. Maar daar staat tegenover dat ze ook geconfronteerd worden met een lager opbouwpercentage voor hun nog op te bouwen pensioen en bovendien langer door zullen moeten werken. Echt, wij als bestuur doen er alles aan om de belangen van de werkenden en gepensioneerden eerlijk te wegen. Wat dat betreft is het ook zo goed dat beide groepen in het bestuur vertegenwoordigd zijn. Blaauw: We realiseren ons heel goed hoe ingrijpend de maatregelen zijn. Stel dat de aangekondigde verlaging van de pensioenen met 5,6% inderdaad doorgaat op 1 april Samen met de gemiste resultaatdeling van de afgelopen jaren zouden de pensioenen dan sinds 2007 zo n 18 procent in koopkracht achteruit zijn gegaan. Dat is niet niks. En je hoeft ook geen raketgeleerde te zijn om te voorzien dat de resultaatdeling de komende jaren onder druk blijft staan. Volgens het herstelplan komen we daar pas in 2015 weer aan toe, en dan nog maar heel summier. Bovendien: als de dekkingsgraad eind 2013 ondanks de maatregelen lager is dan 104,2% zullen er aanvullende maatregelen getroffen worden. Wat kunnen jullie als bestuur doen om de pensioenen te beschermen? Blaauw: We voeren een zorgvuldig beleggingsbeleid, gericht op een optimaal rendement bij een verantwoord risico. Daar steken we bijzonder veel effort in, en met succes. Maar we zijn en blijven ook afhankelijk van wat er in de wereld rondom ons gebeurt. Het is een illusie dat je alles in de hand zou hebben. Er zijn en blijven risico s. Wat gebeurt er in de economie, met Europa en de euro, met de rente? Henk Blaauw is lid van het bestuur van ARCADIS Pensioenfonds. Hij is gepensioneerd en werkte 37 jaar voor Heidemij/ARCADIS in verschillende directiefuncties. Henk Blaauw: We beleggen voorzichtig en met succes. Maar er blijven risico's. Stel dat de economie weer aantrekt en de rente naar normale niveaus teruggaat, zijn alle problemen rond de pen sioenen dan opgelost? Versteegden: Dat zou onze dekkingsgraad goed doen, maar er blijven fundamentele problemen in ons pensioenstelsel waar we onze ogen niet voor mogen sluiten. De vergrijzing en de hogere levensverwachting maken de AOW en de pensioenen structureel duurder. Daarnaast is door de crisis duidelijk geworden dat de pensioenfondsen financieel kwetsbaarder zijn dan we dachten. Kortom: we zullen in Nederland dingen moeten veranderen om ons mooie pensioenstelsel overeind te houden en toekomstbestendig te maken. Wat ons als pensioenfondsbestuur betreft heeft dat haast. Meer haast dan de politiek en de sociale partners er nu mee maken. Het Lenteakkoord in de Tweede Kamer, waarin de AOW al vanaf volgend jaar stapsgewijs omhoog gaat, is een stap voorwaarts. Maar we zijn er nog lang niet. Alle betrokken partijen moeten nu hun verantwoordelijkheid nemen. Het is duidelijk dat er de komende tijd veel te doen zal zijn op pensioengebied. Hoe gaan jullie mensen goed geïnformeerd houden? Versteegden: We vinden open en eerlijke communicatie heel belangrijk. We hebben er de afgelopen tijd ook al veel extra voor gedaan om alle betrokkenen op de hoogte te brengen van wat er allemaal speelt. Zo hebben we voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd in de grotere ARCADISvestigingen. Wij vonden de opkomst matig, anderen spraken erover dat 12% opkomst een groot succes is. Ik denk dat mensen zich nog onvoldoende realiseren dat ze moeten weten hoe het zit met hun pensioen, en zelf moeten zien welke ambities en wensen ze hebben en welk financieel plaatje daarbij hoort. We zullen er ook de komende tijd alles aan doen om onze mensen goed op de hoogte te houden. Ze mogen ook mij als bestuurslid persoonlijk aanspreken. Bel me, mail me, twitter me Ik snap dat pensioen lastige materie is en dat er veel vragen zijn. Daar neem ik graag de tijd voor. Marjolijn Versteegden, commercieel manager bij de Divisie Gebouwen van ARCADIS Nederland, zit in het pensioenfondsbestuur namens de werknemers. Agenda December 2012 balans opmaken Januari/februari 2013 bestuursvergadering, beslissing over maatregelen Februari 2013 bericht aan deelnemers en pensioengerechtigden over maatregelen 1 april 2013 eventuele verlaging van pensioenen wordt uitgevoerd 31 december 2013 dekkingsgraad minimaal 104,2%, anders aanvullende maatregelen 2 Pensioennieuws > Juli 2012

3 Jaarverslag Uw pensioen in 2011 Onlangs verscheen het jaarverslag 2011 van ARCADIS Pensioenfonds. Op deze pagina s vindt u de belangrijkste cijfers en feiten uit het verslag. U kunt het volledige verslag vinden op. U kunt ook een exemplaar bij ons aanvragen. Stuur daarvoor een naar of bel met (026) Pensioenfonds Verkortjaarverslag Het jaar in 4 stappen In de greep van de eurocrisis In 2011 kwam de Europese economie zwaar onder druk door de schuldencrisis in Griekenland en andere Zuid-Europese landen. Het jaar begon nog redelijk positief, maar vanaf het derde kwartaal namen bij beleggers de zorgen over de torenhoge staatsschulden van landen als Griekenland, Spanje, Portugal en Italië sterk toe. Zouden deze landen voldoende economische kracht hebben om die schulden ooit af te betalen? Het gevolg was een vlucht naar veilig geachte obligatiemarkten, zoals Duitsland en Nederland, waardoor de rente daar sterk daalde. De Nederlandse pensioenfondsen kwamen daardoor in het nauw. Ook voor ARCADIS Pensioenfonds werd 2011 een zwaar jaar. Beleggingen in de plus U heeft het vast wel gelezen in de krant: in 2011 zijn er wereldwijd miljarden verdampt op de beurs. De Amsterdamse beurs ging 13% procent omlaag en in de meeste andere landen ging het niet beter. Toch heeft ARCADIS Pensioenfonds een rendement van 5,8% gehaald op de beleggingen. Dat komt met name door de spreiding van het vermogen. We beleggen niet alleen in aandelen, maar bijvoorbeeld ook in obligaties en onroerend goed. Daarmee verkleinen we onze risico s. Bovendien houden onze vermogensbeheerders de markt scherp in de gaten. Zo hebben we tijdig onze obligaties van landen als Griekenland verkocht. Medio 2011 hebben we besloten een flink deel van de aandelenbeleggingen om te zetten naar aandelen waarvan de koersen minder fluctueren. De verwachting is dat deze het beter zullen doen in slechte tijden. Daar staat tegenover dat ze wat minder snel omhoog zullen gaan in goede tijden. Een defensieve stap dus, die in 2011 positief heeft uitgewerkt. Mede door het positieve beleggingsresultaat nam het vermogen van het pensioenfonds in 2011 toe van ruim 706 miljoen tot 734 miljoen euro. Maar dekkingsgraad daalt scherp Ondanks de plus op de beleggingen en de toename van het vermogen daalde onze dekkingsgraad scherp in De belangrijkste oorzaak: de extreem lage rente. Een pensioenfonds moet berekenen hoeveel geld er moet zijn om de opgebouwde pensioenen straks uit te kunnen betalen. We noemen dit de pensioenverplichtingen. Hoe lager de rente, hoe hoger die verplichtingen. Dat komt doordat het vermogen bij een lage rente verondersteld wordt minder snel aan te groeien, en dus heb je nu meer geld nodig om straks op het toegezegde pensioen uit te komen. In het eerste deel van 2011 steeg de rente nog licht, waardoor onze dekkingsgraad weer even boven de wettelijk vereiste minimumgrens van 104,2% uitkwam. Maar in het derde kwartaal, toen de zorgen over de schuldenlasten in Zuid-Europa het kookpunt bereikten, ging de rekenrente in korte tijd met 1% omlaag. Door de lage rente en de klap op de aandelenmarkten daalde onze dekkingsgraad binnen één kwartaal met maar liefst 14 procentpunten, om daarna niet meer op te krabbelen. We sloten het jaar af met een dekkingsgraad van 91,3%. Overigens: de dekkingsgraad is ook gedaald doordat we in 2011 opnieuw extra geld hebben moeten reserveren vanwege de gestegen levensverwachting. In totaal heeft dat in twee jaar tijd 10% dekkingsgraad gekost. Ver achter op herstelplan: extra maatregelen aangekondigd Met de dekkingsgraad van 91,3% bleven we ver achter op de 97% die we volgens ons herstelplan eind 2011 bereikt zouden moeten hebben. Het herstelplan hebben we begin 2009 bij De Nederlandsche Bank moeten indienen omdat we in een situatie van onderdekking terecht waren gekomen: een dekkingsgraad lager dan 104,2%. Uiterlijk op 31 december 2013 moeten we weer boven die grens uitkomen. Omdat we ver achter lopen op het herstelplan hebben we in februari van dit jaar een update moeten indienen bij De Neder landsche Bank. Het bestuur heeft de deelnemers, pensioengerechtigden en de werkgever in een uitgebreid communicatietraject laten weten dat als de situatie van het fonds niet tijdig verbetert de opgebouwde pensioenen op 1 april 2013 met 5,6% verlaagd moeten worden. Als dat onvoldoende blijkt, kan eind 2013 nog een verdere verlaging volgen. Een positiever scenario blijft echter ook mogelijk. Actieve deelnemers worden in 2012 bovendien geconfronteerd met een lagere pensioenopbouw (1,55% in plaats van 1,93%). Volg de actuele financiële situatie van uw pensioenfonds op 3 Pensioennieuws > Juli 2012

4 Cijfers en feiten 2011 Vermogen versus verplichtingen Ontwikkeling dekkingsgraad Hier ziet u hoe in de afgelopen jaren het vermogen en de verplichtingen van het pensioenfonds zich hebben ontwikkeld. De verplichtingen worden met name beïnvloed door de rentestand. x euro Vermogen Verplichtingen Hier ziet u hoe de dekkingsgraad van het pensioenfonds zich de afgelopen vijf jaar heeft ontwikkeld. De dekkingsgraad geeft aan in hoeverre de pensioenverplichtingen gedekt zijn door vermogen. Bij een dekkingsgraad lager dan 104,2% is er sprake van onderdekking. Daarbovenop zijn nog extra buffers vereist om tegenvallers op te kunnen vangen. Pas bij een dekkingsgraad van 118% voldoet ARCADIS Pensioenfonds aan alle wettelijke vereisten Dekkingsgraad 100% 105% 118% ,3% 101,5% ,2% 100,4% 142,1% ,1% Zo belegden wij het pensioenvermogen Kentallen 2011 Aantal verzekerden Hier ziet u hoe ARCADIS Pensioenfonds eind 2011 het vermogen gespreid had over verschillende soorten beleggingen en welke rendementen dat heeft opgeleverd. Het rendement van de vastrentende waarden inclusief rentederivaten bedroeg 14,8%. Deelnemers Gewezen deelnemers Gepensioneerden - Ouderdomspensioen Arbeidsongeschiktheidspensioen Nabestaanden - Weduwen en weduwnaars Wezen Rendement -5,1% Aandelen 35,1% Vastrentende waarden 46,1% Rendement 6,8% Totaal verzekerden Gemiddelde leeftijd deelnemers 41,2 40,4 40,4 40,3 40,5 Gemiddelde leeftijd gepensioneerden 72,6 72,6 72,5 72,4 72,1 Vastgoed 18,8% Inkomsten (bedragen in duizenden euro s) Rendement 6,0% Dit levert beleggen op ARCADIS Pensioenfonds belegt het vermogen om bij een verantwoord risicoprofiel een optimaal rendement te boeken. In ons beleid houden we rekening met goede en minder goede jaren. Hier ziet u de beleggingsopbrengsten over de laatste 8 jaar. Opbrengst uit beleggingen Premiebijdragen werkgever en werknemers 1 - Pensioenregeling Arbeidsongeschiktheidsregeling Werknemerspremie ANW-hiaat Diverse premies Kostenbijdrage werkgever Feitelijk ontvangen premie Gedempte kostendekkende premie Uitkeringen (bedragen in duizenden euro s) Pensioen Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen Rendementen Beleggingen (bedragen in duizenden euro s) ,5% Vastgoed Aandelen ,5% 8,8% 3,8% 8,0% 10,0% 5,8% Hedge funds Vastrentende waarden Derivaten (netto waarde) Totale beleggingen ,3% Het totaal aan premiebijdragen is gelijk aan de feitelijk ontvangen premie. De ontvangen premies zijn vóór verrekening van vrijval in verband met samenloop en de winstdeling inzake herverzekeringscontracten. 2 Dit is de netto waarde, na aftrek van het als onderpand ontvangen bedrag aan vastrentende waarden voor de positieve waarde van de lopende rentederivaten. 3 Na aftrek van schulden uit hoofde van beleggingen 4 Pensioennieuws > Juli 2012

5 Vragen over de crisis Brochures over pensioen ARCADIS Pensioenfonds hecht grote waarde aan een goede en eerlijke communicatie over de financiële situatie van het fonds en de maatregelen om die situatie te verbeteren. We krijgen er ook veel vragen over en zoeken die vragen zelf ook op. Daarvoor organiseerden we bijvoorbeeld een aantal bijeenkomsten op de grote ARCADIS-vestigingen. Hier een aantal veel gestelde vragen. U vindt er meer op onze website. Heeft u zelf nog vragen, aarzel dan niet om die aan ons te stellen. U kunt ons bellen (026) of en met. Wat betekent het voor uw pensioen als u gaat scheiden? En wat als u van baan verandert? U kunt voor al uw vragen terecht op onze website, maar over een aantal onderwerpen hebben we ook handige brochures. U kunt ze downloaden op onze website of een mailtje sturen naar pensioenfonds@ arcadis.nl. Bellen kan natuurlijk ook: (026) Over partner- en ouderdomspensioen Het pensioenfonds heeft aangekondigd de pensioenen op 1 april 2013 mogelijk met maximaal 5,6% te verlagen. Waar komt dat percentage vandaan? In het herstelplan hebben we aan moeten geven hoe ons pensioenfonds eind 2013 weer boven de rode streep van 104,2% denkt te komen. De jaren 2012 en 2013 zijn relevante jaren voor het herstel op de korte termijn. Het netto te verwachten rendement dat wij mogen rekenen voor deze jaren is 5,1%. Het bestuur acht het niet verantwoord om een hoger verwacht netto rendement aan te houden. De rente die wij elk jaar moeten verdienen om de verplichtingen op te renten is voor ,5% en voor ,7%. Uiteindelijk kan berekend worden wat we eind 2013 tekort komen om de dekkingsgraad van 104,2% te halen, namelijk 5,6%. In de grafiek hiernaast is dit visueel gemaakt. Mag dat eigenlijk wel, de pensioenen verlagen? Het zijn toch opgebouwde rechten? Een van de kenmerken van de ARCADISpensioenregeling is dat het financiële risico bij de deelnemers, pensioengerechtigden en slapers ligt. Als er tekorten bij het pensioenfonds zijn, kunnen we dus niet aankloppen bij de werkgever voor meer geld. In onze regeling is vastgelegd dat de pensioenen verlaagd worden als de financiële positie van het fonds dat noodzakelijk maakt. Dat staat ook in de brochures over de pensioenregeling en in onze andere communicatiemiddelen. Overigens is ook 110% 105% 100% 95% 90% 85% 80% 91,6% Ultimo 2011 Prognose rendement ,1% -/- 1,5 Oprenting 2012 Ultimo 2012 in de Pensioenwet vastgelegd dat als de afgesproken pensioenen niet meer door voldoende kapitaal gedekt worden, ze zodanig verlaagd moeten worden dat er weer een evenwicht ontstaat. 95,2% 5,1% Prognose rendement 2013 Wanneer gaat de verlaging van het pensioen niet door? De verlaging gaat niet door als de dekkingsgraad van het pensioenfonds voor die tijd voldoende hersteld is. De dekkingsgraad moet dan boven circa 101% zijn gestegen. De verlaging gaat slechts ten dele door bij een dekkingsgraad boven circa 96%. De financiële situatie van het fonds eind 2012 is bepalend. -/-1,7% Oprenting 2013 Aangekondigde korting ,6% 104,2% Ultimo 2013 Wordt een verlaging van de pensioenen later weer goedgemaakt? Daar streeft het pensioenfonds wel naar. Zodra de financiële positie van het pensioenfonds dat toelaat, wordt een begin gemaakt om de verlaging van de pensioenen ongedaan te maken. Dat gebeurt vanaf het moment dat de dekkingsgraad ruim hoger is dan 107%. Als de korting in zijn geheel is goedgemaakt, wordt ook gestart met het inhalen van de niet toegekende indexatie. Hoe zit het precies met de lagere opbouw van pensioen in 2012? Door de lage rentestand en de gestegen levensverwachting is de huidige pensioenpremie onvoldoende om voor de werkenden de reguliere opbouw van uw pensioen te financieren. Bovendien moet de premie bijdragen aan herstel van de financiële positie van het pensioenfonds. We kunnen de premie niet verhogen, en dus moet de opbouw van het pensioen omlaag om de dekkingsgraad van het pensioenfonds niet verder onder druk te zetten. De vakbonden en de werkgever zijn overeengekomen dat de premiebijdrage aan de ERA, eigenlijk bedoeld om bij te dragen aan de indexatie van de pensioenen van de werkenden, in 2012 wordt gebruikt voor de opbouw van de pensioenen. Dat zorgt ervoor dat de opbouw wat minder hoeft te worden verlaagd. Niettemin zal de opbouw in 2012 terugvallen van 1,93% naar 1,55% over de pensioengrondslag. Dit is een besluit dat alleen voor 2012 geldt. Hoe de pensioenopbouw er daarna uit zal zien, is nu nog niet bekend. De caopartners zijn ook in gesprek over veranderingen in de pensioenregeling die voor een meer structurele oplossing van de financieringsproblematiek kunnen zorgen. Uit elkaar gaan heeft belangrijke gevolgen voor uw pensioen. Uw partner blijft recht houden op het partnerpensioen dat tot het moment van echtscheiding of tijdens de periode van samenwonen is opgebouwd. En als u getrouwd bent is er nog iets: uw ex heeft dan ook recht op een deel van uw ouderdomspensioen, het pensioen dat u zelf krijgt vanaf uw pensioen datum. Dat kan een grote inpact hebben op uw pensioensituatie. Uit elkaar! Wat zijn de gevolgen? Deze informatie is geschreven voor deelnemers van ARCADIS Pensioenfonds. Om het leesbaar te houden, duiden we de deel nemer aan met u en de partner van de deelnemer als uw partner of uw ex. Bij een echtscheiding moeten er wat uw pensioen betreft twee dingen verdeeld worden: 1 Partnerpensioen Het partnerpensioen dat tot het moment van echtscheiding is opgebouwd vervalt automatisch aan de ex. U hoeft daar niets voor te doen. Alleen als u van deze afsplitsing wilt afzien, moet u in actie komen. 2 Ouderdomspensioen Voor de verdeling van uw eigen pensioen moeten u en uw partner wél zelf in actie komen. De wet schrijft precies voor waar uw ex recht op heeft, maar als u of uw ex geen aanvraag tot pensioenverdeling bij het pensioenfonds indient gebeurt er bij het pensioenfonds niets. Als zowel u als uw partner pensioen opbouwen, dan zullen deze verdelingen over en weer moeten plaatsvinden. Soms besluiten partners van de hele rompslomp af te zien en ieder hun eigen pensioen te houden, maar ook dan zal er iets geregeld moeten worden. Of u nu getrouwd bent of samenwoont, in alle gevallen kan uw partner in aanmerking komen voor partnerpensioen. Het partnerpensioen is automatisch voor u geregeld als u getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap heeft. Wij krijgen de gegevens van uw partner dan door via de gemeente. Maar als u ongehuwd samenwoont, moet u er wat voor doen: u moet uw partner zelf aanmelden bij het pensioenfonds. In de praktijk melden lang niet alle samenwonenden hun partner aan bij het pensioenfonds. Dat is erg jammer. Als u overlijdt en uw partner is niet aangemeld, dan heeft hij of zij geen recht op partnerpensioen. Het gaat al gauw om een heleboel geld. Bijna alle pensioenfondsen keren namelijk alleen partnerpensioen uit als de partner waarmee u samenwoont is aangemeld. Uit het jaarverslag van de Ombudsman Pensioenen blijkt dat het maar al te vaak voorkomt dat niet aangemelde partners bij een pensioenfonds aankloppen als hun partner is overleden. In de meeste gevallen doen ze dat tevergeefs. Voorkom dat en meld uw partner snel aan! PEnsiOEnfOnDs Stichting Pensioenfonds ARCADIS Nederland Beaulieustraat 22, Arnhem Postbus 33, 6800 LE Arnhem Over partnerpensioen voor samenwonenden Heeft u er wel eens over nagedacht wat het voor het inkomen van uw partner betekent als u zou komen te overlijden? Misschien weet u het niet, maar of u nu voor of na uw pensionering overlijdt, uw partner krijgt van het ARCADIS Pensioenfonds een partnerpensioen. Dat is een heel belangrijke voorziening. Samenwonen? Meldt uw partner aan! Over de Anw-hiaatverzekering De vrijwillige Anw-hiaatverzekering Als uw partner nu of in de toekomst geen recht heeft op een Anw-uitkering van de overheid in geval van uw overlijden (zie het kader op de volgende pagina), of als de Anw-uitkering van uw partner geheel of gedeeltelijk gekort wordt in verband met inkomsten, dan is het aan te raden om een Anw-hiaatverzekering af te sluiten. Het is mogelijk om via ARCADIS Pensioenfonds mee te doen aan een collectieve Anw-hiaatverzekering. Als u overlijdt en uw partner is jonger dan 65 jaar, dan zorgt deze verzekering ervoor dat uw partner tot 65 jaar een aanvulling op het partnerpensioen krijgt. Wilt u meedoen aan de Anw-hiaatverzekering van ARCADIS Pensioenfonds, lees dan verder op de achterzijde. PenSIOenfOnDS Stichting Pensioenfonds ARCADIS Nederland Beaulieustraat 22, Arnhem Postbus 33, 6800 Le Arnhem Als u overlijdt is er voor uw partner bij ARCADIS Pensioenfonds een goed partnerpensioen geregeld. Maar zelfs bij een goed partnerpensioen zal het gezinsinkomen na uw overlijden dalen. Zeker als uw partner nog jong is als u overlijdt, kan dat voor problemen zorgen bijvoorbeeld omdat er nog kinderen te verzorgen zijn. Het is goed om eens in kaart te brengen wat er precies voor uw partner is geregeld. Is het genoeg? Of is het zinvol om wat extra s te regelen? Extra zekerheid voor uw partner PenSIOenfOnDS Stichting Pensioenfonds ARCADIS Nederland Beaulieustraat 22, Arnhem Postbus 33, 6800 Le Arnhem 5 Pensioennieuws > Juli 2012

6 Kortnieuws Nètmetpensioen Financieel crisisplan De Nederlandsche Bank heeft pensioenfondsen verplicht om voor 1 mei van dit jaar een zogeheten crisisplan op te stellen. De bedoeling daarvan is dat het bestuur vooraf vastlegt hoe er gehandeld wordt in specifieke crisissituaties. Welke maatregelen staan het pensioenfonds ter beschikking en hoe wordt daarmee omgegaan? Wanneer wordt bijvoor beeld besloten geen indexatie (resultaatdeling) toe te kennen en wanneer zullen de pensioenen zelfs verlaagd moeten worden? Hoe wordt daarbij rekening gehouden met de belangen van de diverse groepen betrokkenen en hoe wordt er over de maatregelen gecommuniceerd? ARCADIS Pensioenfonds heeft dit plan inmiddels opgesteld. U kunt het vinden op onze website. De een stopt zo vroeg mogelijk, de ander werkt juist liever nog wat door. Herman Hoksbergen bijvoorbeeld, pensioenadministrateur bij ARCADIS Pensioenfonds. Maar 31 mei was dan toch zijn laatste werkdag. A-factor nodig? Trappen moet je Heeft u voor uw belastingaangifte 2012 uw zogeheten A-factor 2011 nodig? U vindt hem op het pensioenoverzicht dat u onlangs van ARCADIS Pensioenfonds heeft ontvangen. De A-factor wordt gebruikt om te bepalen hoeveel fiscale ruimte u heeft voor individueel te regelen extra pensioenopbouw. Let wel: voor belastingjaar 2011 gebruikt u de A-factor uit het pensioenoverzicht 2010! Rentederivaten verkleinen risico s Zeker sinds de Vestia-affaire hebben we bij ARCADIS Pensioenfonds nogal wat vragen gekregen over onze beleggingen in derivaten. We begrijpen dat deze term de laatste tijd in een negatief daglicht is komen te staan. Wat betreft onze derivaten is daar geen aanleiding voor. Wij gebruiken ze niet om te speculeren op hoge opbrengsten, maar juist om ons tegen risico s in te dekken. Met de derivaten zorgen we ervoor dat we voor een door het bestuur gekozen percentage (50%) beschermd zijn tegen de negatieve gevolgen van rentedalingen. De derivaten bieden het voordeel dat we blijven profiteren van eventuele rentestijgingen, wat erg belangrijk is voor de herstelkracht van ons fonds. We zijn overigens volledig transparant over de omvang en samenstelling van de derivaten. U vindt er meer over in ons jaarverslag, dat u kunt vinden op onze website. Eerste AOW pas op verjaardag Sinds 1 april 2012 gaat de eerste AOW in op de dag waarop iemand 65 jaar wordt. Dat was altijd de eerste dag van de maand waarin iemand 65 wordt. Door het verschuiven van de ingangsdatum valt de AOW in de maand waarin iemand 65 jaar wordt meestal lager uit. Hoeveel lager ligt aan de dag waarop iemand jarig is. Tegelijkertijd met de ingangsdatum van de AOW wijzigt ook de uiterste einddatum van de sociale verzekeringsuitkeringen (bijv. WAO, WIA, ANW) naar de dag waarop iemand 65 jaar wordt. Meer informatie vindt u op Word ik er nou echt gelukkig van als ik nu thuis ga zitten, vroeg ik me af toen mijn reguliere pensioenleeftijd van 63 jaar in zicht kwam. Mijn antwoord was: nee. Ik zat nog prima in mijn vel. Mijn vrouw was nog volop aan het werk. Ik had nog geen zin om te stoppen. Ik wilde nog opgesteld blijven staan. Toen heb ik ervoor gekozen om nog anderhalf jaar door te gaan, tot nu dus. Ik ben nu 64 en een half jaar oud en dat is voor mij wel een mooi moment. Nee, financiële overwegingen hebben niet echt een rol gespeeld. Ik had gewoon nog te veel plezier in mijn werk. En als ik om een of andere reden nu nog langer door had gemoeten, had ik misschien even met de ogen geknipperd, maar ik zou het gewoon gedaan hebben. Of ik het fysiek voel dat ik wat ouder ben? Nee hoor, nergens last van. Ik ben van oorsprong geen Arcadiaan maar een Philips-man. Ik heb altijd gewerkt op de administratie van de fabriek in Doetinchem waar Philips quartzkristallen en oscillatoren maakte. Op een gegeven moment ging Philips de Nederlandse productiebedrijven steeds meer tegen het licht houden. We konden niet meer op tegen de concurrentie uit landen als Taiwan en Zuid-Korea. De fabriek is in 1995 verkocht aan een Amerikaans bedrijf en ging verder onder de naam SaRonix. Daar heb ik nog 7 jaar gewerkt, en toen ging ook daar het licht uit. Ik was 54 en heb in dienst van het Pensioenfonds SaRonix de liquidatie van het fonds verzorgd en daarna stond ik echt op straat. Dat is na 38 jaren dat je er gewerkt hebt een hard gelag. Ik heb me wezenloos gesolliciteerd, maar op zo n leeftijd zijn je kansen niet groot. Tot ik op vakantie in Spanje een telefoontje van mijn zoon kreeg: ik was uitgenodigd voor een gesprek bij ARCADIS Pensioenfonds. Ik had de laatste jaren veel ervaring op dat gebied opgedaan omdat ik nauw betrokken was geweest bij het eigen pensioenfonds van SaRonix. Nou ja, the rest is history. Ik heb hier zes prachtige jaren gehad. En geweldig dat het binnen de cultuur van ARCADIS mogelijk is om mensen van zo n leeftijd nog aan te nemen. Daarmee loopt ARCADIS voorop. Ik weet niet hoe het zal zijn om met pensioen te zijn. In het jaar dat ik werkloos was, had ik ook veel tijd. Maar daar kon ik toen absoluut niet van genieten. Er is niets aan om vrij te hebben als je het gevoel hebt dat je eigenlijk iets anders zou moeten doen. De maandagochtend was voor mij altijd het moeilijkst. Als iedereen naar zijn werk ging, terwijl ik om 10 uur al door mijn klusjes heen was. Ik heb er wel veel zin in. Ik heb ook plannen. Ik doe vrijwilligerswerk, waar ik mee door wil gaan. Ik wil meer reizen. En ik wil een cursus kunstgeschiedenis gaan doen. Ik ga graag naar musea, ik hou van kunst, maar ik heb gemerkt dat je er nog veel meer van kunt genieten als je er meer van weet. Verder heb ik me voorgenomen meer te gaan bewegen. Fietsen is dat voor mij. Naarmate je ouder wordt moet je meer je best doen om je lichaam in conditie te houden. Ik snap dan ook niks van al die ouderen die zo n elektrische fiets kopen. Dat helpt niet. Als ik bij mij in de buurt van Doetinchem langs de Rijn fiets, met m n kop in de wind, word ik links en rechts ingehaald door snorrende ouderen. Neen, op zo n elektrisch ding zul je mij niet zien. Trappen moet je. 6 Pensioennieuws > Juli 2012