Beknopt jaarverslag 2011

Transcriptie

1 Beknopt jaarverslag 2011 STICHTING PENSIOENFONDS sappi Netherlands

2 INHOUD Hoe staat uw pensioenfonds ervoor en wat betekent dat voor u? 4 De deelnemersraad 6 Uw pensioenfonds in cijfers 8 Uw pensioen, onze zorg 10 De AOW-leeftijd zal waarschijnlijk aangepast worden 11 Stichting pensioenfonds Sappi Netherlands KvK AZL N.V. verzorgt de administratie Postbus 4471, 6401 CZ Heerlen T F Stichting Pensioenfonds Sappi Netherlands Beknopt jaarverslag 2011

3 Wat hebben we in voorraad? 2011 was weer een onrustig jaar voor de Nederlandse pensioenfondsen. In deze beknopte versie van ons jaarverslag kunt u lezen hoe het uw pensioenfonds in 2011 is vergaan. Wilt u meer weten? U kunt ons volledige jaarverslag downloaden van onze website 3

4 2011 Hoe staat uw pensioenfonds ervoor en wat betekent dat voor u? Pensioen van de toekomst Er is de laatste jaren veel gesproken over de toekomst van ons pensioenstelsel. De crisis heeft duidelijk gemaakt dat pensioenfondsen financieel kwetsbaarder zijn dan we dachten. Bovendien blijven wij Nederlanders steeds langer leven en moeten we dus langer ons pensioen doorbetaald krijgen. Hoe gaan we dat betalen? In 2011 hebben de partners in de Stichting van de Arbeid een pensioenakkoord gesloten. De details moeten nog op veel punten uitgewerkt worden, maar één ding staat wel vast: we zullen in de toekomst allemaal langer door moeten werken. 4 Stichting Pensioenfonds Sappi Netherlands Beknopt jaarverslag 2011

5 Last van de eurocrisis In 2011 kwam de Europese economie zwaar onder druk door de schuldencrisis in Griekenland en andere Zuid-Europese landen. De Nederlandse pensioenfondsen kwamen daardoor in het nauw. Meer dan 100 pensioenfondsen hebben zelfs aangekondigd dat ze de opgebouwde pensioenen moeten verlagen (korten) als de situatie niet snel verbetert. Op basis van de cijfers ultimo 2011 is dat bij ons fonds nog niet aan de orde, maar ook wij hebben in 2011 financieel een forse stap achteruit gezet. Dit ondanks de extra premiestorting die Sappi ook in 2011 heeft gedaan. In 2012 is het van belang dat de financiële situatie van het fonds een aanzienlijke verbetering laat zien, anders ontkomen ook wij niet aan het nemen van extra maatregelen, zoals bijvoorbeeld het verlagen van de pensioenen. Dekkingstekort! De dekkingsgraad van het Stichting Pensioenfonds Sappi daalde in 2011 van 99,6% naar 94,8%. Dat betekent dat elke euro aan pensioen nog maar met een krappe 95 cent aan vermogen gedekt is. Dat is te weinig. Volgens de wet moet de dekkingsgraad op z n minst 104,1% zijn. Zolang we dat niet hebben, is er sprake van een dekkingstekort. Maar ook bij 104,1% zijn we er nog niet. Daarbovenop hebben we nog aanzienlijke buffers nodig om tegenvallers op te kunnen vangen. We voldoen pas aan alle wettelijke eisen bij een dekkingsgraad van 110,7%. Hoe komt het? Er wordt vaak gedacht dat de problemen bij de pensioenfondsen komen door tegenvallende beleggingsopbrengsten. Het pensioengeld zou verdampt zijn op de beurs. Maar dat klopt niet. Stichting Pensioenfonds Sappi heeft zelfs meer geld in kas dan ooit. En toch staan we er 120% 110% 100% 90% 80% 70% 60% Financiële positie slechter voor. Hoe dat kan? Een pensioenfonds berekent hoeveel geld in kas aanwezig dient te zijn om de opgebouwde pensioenen straks uit te kunnen betalen. Hoe lager de rente, hoe meer ze opzij moeten zetten. In 2011 is door de eurocrisis de rente sterk gedaald. En dus hebben we veel meer geld nodig voor de pensioenen. Ons vermogen mag dan wel groter zijn dan ooit, maar het is bij de huidige economische omstandigheden niet genoeg. En wat gaan we eraan doen? Wij zijn verplicht voor eind 2013 ons dekkingstekort aan te zuiveren zodat we dus boven een dekkingsgraad van 104,1% uitkomen. En voor eind 2023 moeten we weer boven de 110,7% uitkomen om eventuele tegenvallers op te kunnen vangen. We hebben een herstelplan moeten indienen bij De Nederlandsche Bank waarin we aangeven hoe we dat voor elkaar denken te krijgen. Uit dat plan blijkt dat onze missie normaal gesproken kan slagen als we ons huidige beleid blijven uitvoeren. We hebben nog steeds voldoende herstelkracht. De herstelkracht komt met name voort uit de (extra) premie, het toeslagenbeleid en het fondsrendement. Extra maatregelen zoals het verlagen van pensioenen zijn volgens de prognoses in het plan niet nodig. Normaal gesproken, want als de crisis aanblijft en de dekkingsgraad niet snel genoeg toeneemt, dan zullen Dekkingsgraad Minimaal vereiste dekkingsgraad Vereiste dekkingsgraad we ook bij ons fonds naar dergelijke maatregelen moeten grijpen. We voeren een zorgvuldig en solide beleid, maar we blijven wel afhankelijk van de rente en het beleggingsklimaat. Het bestuur houdt de vinger aan de pols! Koopkracht pensioenen onder druk Bij ons normale beleid hoort wel dat we de pensioenen van slapers en gepensioneerden alleen indexeren (waardevast houden), als dat financieel verantwoord is. Zolang er sprake is van te lage buffers, zal de indexatie onder druk staan. In 2011 zijn de pensioenen van de slapers en gepensioneerden niet verhoogd, dit terwijl de prijzen in Nederland met 1,38% zijn gestegen. Dat betekent dat uw pensioen er in koopkracht op Toegepaste Prijsindex Werkelijke Prijsindex ,26% 1,25% 2008 * 4,26% 1,48% ,00% 2,53% ,00% 0,40% ,00% 1,38% * = inclusief inhaal-indexatie achteruit gaat. U voelt de crisis dus wel degelijk in uw uit te keren pensioen. De indexatie van de opgebouwde pensioenen voor de actieve deelnemers wordt gefinancierd uit de premie en is onvoorwaardelijk, dat wil zeggen dat indexatie altijd plaatsvindt. De hoogte van de indexatie is onder ander afhankelijk van de stijging van de lonen. De toegepaste indexatie over 2011 bedraagt 1,43%. Beurzen omlaag, maar rendement toch positief U heeft het vast wel gelezen in de krant: in 2011 zijn er wereldwijd miljarden verdampt op de beurs. De Amsterdamse AEX daalde met 12% en in de meeste andere landen ging het niet beter. Toch heeft Stichting Pensioenfonds Sappi een positief rendement van 7,1% gehaald op de beleggingen. Hoe dat kan? Doordat we ons (uw!) geld niet op één paard zetten. We beleggen niet alleen in aandelen, maar voornamelijk in obligaties. Daarmee verlagen we onze risico s. Bovendien houden onze beleggers de markt scherp in de gaten. Zo hebben we halverwege 2010 onze exposure van landen als Griekenland, Spanje, Portugal en Ierland afgebouwd. 5

6 De Deelnemersraad De deelnemersraad is een van de organen die betrokken is bij het doen en laten van het bestuur van het Pensioenfonds. Er zitten vertegenwoordigers in van de werkenden en de gepensioneerden. Hoeveel invloed hebben ze en hoe kijken ze aan tegen de zorgelijke financiële situatie van het pensioenfonds? We vroegen het aan voorzitter Hub Aussems en secretaris Piet Honing. Hub Aussems is voorzitter van de deelnemersraad. Voor zijn pensionering werkte hij bij Sappi onder meer als Procestechnoloog T&E Maastricht. Piet Honing is secretaris van de deelnemersraad en werkt bij Sappi als Applicatie operator in Nijmegen. Hebben jullie als deelnemersraad invloed? Hub Aussems: Jazeker. We adviseren het bestuur, gevraagd en ongevraagd, op diverse onderwerpen en kijken voortdurend kritisch over hun schouders mee. Dat is op dit moment misschien wel belangrijker dan ooit, gezien de crisis en de druk op de pensioenfondsen. De tijd is voorbij dat door heel hoge beleggingsopbrengsten de bomen tot in de hemel leken te groeien. Dat betekent dat er belangrijke beslissingen genomen worden die invloed hebben op de pensioenen van de gepensioneerden en werkenden. Het is goed dat een bestuur daarbij op een positieve manier op de vingers wordt gekeken. Het pensioenfonds staat er niet goed voor. Heeft het bestuur dingen verkeerd gedaan? Hub Aussems: Nee, die indruk heb ik helemaal niet. Wij hebben groot vertrouwen in ons bestuur. Dat we er niet goed voorstaan, komt door de crisis en vooral door de heel lage, te hanteren, rente. En die lage rente is vooral een gevolg van politiek handelen. Door die lage rente valt onze dekkingsgraad veel lager uit dan bij een hogere rente. Daar hebben alle pensioenfondsen momenteel last van en dat kan men het bestuur niet aan rekenen. We vinden dat ze een consistent beleggingsbeleid hebben met een niet te hoog risico en zij zich niet gek laten maken door de waan van de dag. Van belang, zeker voor ons als Deelnemersraad, is, dat ons bestuur transparantie hoog in het vaandel heeft staan. Waar blijkt die transparantie uit? Piet Honing: Wij als deelnemersraad krijgen inzicht in alles wat we willen. Alle stukken, adviezen door externe adviseurs, noem maar op. Als ik praat met deelnemersraden van andere pensioenfondsen, zijn ze vaak verbaasd: mogen jullie dát zien? Interview 6 Stichting Pensioenfonds Sappi Netherlands Beknopt jaarverslag 2011

7 Geef eens een voorbeeld van een beslissing die jullie als deelnemersraad hebben beïnvloed. Hub Aussems: Daar zijn er best veel van, maar laat ik er twee noemen Allereerst aangaande de transparantie. Die komt er niet vanzelf; die moet je ook afdwingen. De Deelnemersraad heeft zich ontwikkeld en wil een gesprekspartner zijn op niveau. Daar hebben wij deskundigheid voor nodig. Wij hebben zelf onderzoek gedaan naar onze mate van deskundigheid en hebben voorstellen gedaan om die deskundigheid te bevorderen op specifieke gebieden. Het bestuur honoreert ons initiatief en voorziet in mogelijkheden tot scholing en organiseert bijeenkomsten. Deskundigheidsbevordering is een lopend proces en mag nooit stoppen. Het gevolg is, althans dat gevoel heb ik, dat wij serieus genomen worden en mede daardoor inzicht kunnen krijgen in alle relevante stukken aangaande ons pensioenfonds, maar ook in rapporten van onderzoeken van commissies en toezichthouders. En wij bespreken die rapporten dan ook met het bestuur. Ten tweede verduidelijking van artikelen in onze reglementen. Soms zijn artikelen niet helemaal duidelijk en voor meerdere uitleg vatbaar. Dat moet niet, dat schept onduidelijkheid voor onze deelnemers. Mede op ons initiatief, kan dan, na behandeling ervan met het bestuur, gekomen worden tot aanpassingen van de reglementen. Maakt u zich zorgen over het pensioenfonds? Hub Aussems: Natuurlijk, er is sprake van onderdekking. Dat is ernstig. Gelukkig heeft ons fonds nog niet hoeven aan te kondigen dat bij ons de pensioenen omlaag moeten, anders dus dan veel andere fondsen. Maar als er niet snel een herstel optreedt of met een hogere rekenrente gerekend mag worden, dan kunnen we dat ook bij ons niet uitsluiten. Ik maak me nu vooral veel zorgen over de indexatie. Wanneer is daar weer voldoende geld voor? De vooruitzichten zijn niet zo gunstig; dat gaat nog jaren duren. Er moet nog heel veel gebeuren in Europa voordat we uit de crisis zijn en we weer op dekkingsgraden zitten van >125%. En een paar jaar geen indexatie heeft echt een groot effect op de koopkracht van de gepensioneerden. Zij voelen dat natuurlijk direct; alles wordt duurder, het pensioen stijgt niet mee!! Dat wordt wel eens onderschat omdat het sluipenderwijs gaat, met een paar procent per jaar. Het is duidelijk geworden dat de pensioenen niet zo veilig en zeker zijn als lang gedacht. Hoe kijkt u daar tegenaan? Piet Honing: Eigenlijk zijn de pensioenen nooit honderd procent zeker geweest. Maar omdat de pensioenfondsen het zo lang financieel voor de wind is gegaan, hadden we daar geen last van. Veel mensen denken dat het pensioen dat ze hebben opgebouwd al direct volledig is afgefinancierd. Dus dat als je straks duizend euro aan pensioen moet krijgen, dat nu al helemaal in kas is. Dat is een van de grootste misverstanden over pensioen. Er is voor die duizend euro aan pensioen nu veel minder in kas. Waarom? Omdat het geld moet renderen, dus aangroeien met de beleggingsresultaten. Dat is juist het principe van pensioen. Je pensioengeld wordt belegd zodat je nu minder hoeft in te leggen dan je straks krijgt. Maar het houdt natuurlijk ook in dat er risico s zijn. Het pensioenfonds doet wel heel veel aan risicobeheersing, maar je hebt niet alles in de hand. Onzekerheid, daar zullen we mee moeten leven. Als je de krant leest, kun je makkelijk de indruk krijgen dat ons pensioenstelsel op instorten staat. Piet Honing: Dat is te dramatisch. We hebben nu de wind tegen. De rente staat historisch laag. Natuurlijk, de pensioenfondsen zijn door de crisis kwetsbaarder gebleken dan we dachten. In de discussie over de toekomst van de pensioenen wordt daar ook over nagedacht. Vanwege de gestegen levensverwachting zullen we straks wat langer door moeten werken en misschien zullen de regelingen ook nog op andere manieren soberder worden. Maar we houden in Nederland ook in de toekomst een goed pensioenstelsel. Daarvan ben ik overtuigd. 7

8 Uw pensioenfonds in cijfers Stand van zaken eind 2011 Hoe staan we er voor? Bezittingen en verplichtingen In 2011 groeide het vermogen van Stichting Pensioenfonds Sappi met 14 miljoen. Maar de pensioenverplichtingen stegen vooral door de lage rente nog veel sterker, namelijk met 35 miljoen. Per saldo komt het pensioenfonds er daardoor slechter voor te staan. Eind 2011 zijn de pensioenverplichtingen groter dan de bezittingen: er is een dekkingstekort. Met een dekkingsgraad van 94,8% wordt iedere euro aan pensioen nog maar gedekt door een krappe 95 cent aan vermogen Bezittingen 370 miljoen Verplichtingen 371 miljoen Dekkingsgraad 99,6% Vermogen gegroeid Bij Stichting Pensioenfonds Sappi is er meer geld in kas dan ooit. In het zwarte beursjaar 2008, het eerste jaar van de kredietcrisis, hebben we inderdaad veel verloren op de beleggingen. Maar in 2009 en 2010 zijn die verliezen weer ingelopen. Ook in 2011 is ons vermogen gegroeid. Dat we er toch slechter voorstaan heeft twee hoofdoorzaken: Ten eerste: we leven allemaal langer en moeten dus ook langer pensioen uitbetaald krijgen. Daarvoor heeft het fonds in 2009 en 2010 extra geld opzij moeten zetten. Ten tweede: de lage rente. Onze verplichtingen stegen daardoor sterker dan ons vermogen Bezittingen 384 miljoen Verplichtingen 406 miljoen Dekkingsgraad 94,8% CIJFERS Voor wie doen we het? Pensioenvermogen Stichting Pensioenfonds Sappi Netherlands Beknopt jaarverslag 2011

9 Beleggingsresultaten laatste vijf jaar Als pensioenfonds beleggen we voor de lange termijn. De pensioenpremie die we nu ontvangen, hoeven we vaak pas over tientallen jaren als pensioen uit te keren. We weten dat er goede en minder goede beleggingsjaren zullen zijn, dus daar houden we rekening mee. Hier ziet u onze resultaten over de laatste zes jaar. Ondanks de grote verliezen in 2008 hebben we over de hele periode van vijf jaar toch een positief rendement gehaald van 3,5% per jaar. Spreiding beleggingen Om de pensioenen betaalbaar te houden moet Stichting Pensioenfonds Sappi een goed rendement op het vermogen halen. Daarom beleggen we uw pensioengeld. Daarbij lopen we bewust en gecontroleerd risico. Om de risico s verantwoord en beheersbaar te houden spreiden we ons vermogen over verschillende soorten beleggingen. Voor de lange termijn is er een vaste verdeling afgesproken, maar op korte termijn mag daarvan worden afgeweken als er bijzondere kansen of risico s zijn. Beleggingsresultaten 9,0% 7,3% 7,1% 0,4% ,3% Verdeling ultimo Soort belegging Vastrentende waarden 80% 77% Zakelijke waarden 20% 23% Totaal 100% 100% Rendement Soort belegging Vastrentende waarden 3,69% 10,54% Zakelijke waarden 21,59% -4,43% Totaal 7,27% 7,10% 9

10 Uw pensioen, onze zorg in the pensioen news Het zijn onzekere tijden. Ook op het gebied van pensioenen. Mensen die met pensioen zijn, kunnen te maken krijgen met kortingen op hun pensioenuitkering. En mensen die nog werken, weten niet hoe hoog hun pensioen later zal zijn. Hoe staat uw pensioenfonds ervoor en wat betekent het voor u? We vroegen het bestuursvoorzitter Henk van der Pal en vice-bestuursvoorzitter Leo Jaspers. Lage rente Het is duidelijk dat de pensioenfondsen financieel in zwaar weer zitten, stelt Henk. Door de schuldencrisis in Griekenland en andere Zuid-Europese landen gaat het niet goed met de Europese economie. We hebben te maken met een extreem lage rente, waardoor de dekkingsgraad onder druk staat. De Nederlandse pensioenfondsen komen hierdoor in het gedrang. Heel wat pensioenfondsen kondigden al aan dat ze moeten korten op de pensioenen. Dat is bij Stichting Pensioenfonds Sappi nog niet aan de orde, maar ook onze dekkingsgraad staat onder behoorlijke spanning. Gespreide beleggingen Veel mensen denken dat het pensioengeld is verdampt op de beurs. Tegenvallende beleggingsopbrengsten zouden de oorzaak zijn van de problemen bij de pensioenfondsen. Henk weerlegt dit: Stichting Pensioenfonds Sappi heeft 384 miljoen euro aan eigen vermogen. Zo slecht doen we het dus niet. We hebben ons (uw!) geld niet op één paard gezet. We beleggen niet alleen in aandelen, maar bijvoorbeeld ook in obligaties en onroerend goed. Ons bestuur volgt de beleggingen kritisch met als doel de risico s zoveel mogelijk te spreiden. Uit balans Toch staan we er niet goed voor. Hoe kan dat? Leo: Een pensioenfonds moet berekenen hoeveel geld ze nodig heeft om de opgebouwde pensioenen uit te kunnen betalen. Hoe lager de rente, hoe meer ze opzij moet zetten. Door de eurocrisis daalde de rente sterk. We hebben dus meer geld nodig voor de pensioenen. Ons vermogen mag dan wel groot zijn, maar het is bij de huidige economische omstandigheden niet genoeg. Bovendien blijven wij Nederlanders steeds langer leven en moeten we dus langer ons pensioen doorbetaald krijgen. Dekkingstekort aanpakken Henk vervolgt: We hebben te maken met een dekkingstekort. De dekkingsgraad bedraagt momenteel 94,8%. Dit betekent dat elke euro aan pensioen nog maar door een krappe euro aan vermogen is gedekt. Dat is onvoldoende. Volgens het herstelplan dat we indienden bij de Nederlandse Bank moeten we in drie jaar tijd een dekkingsgraad van 104,1 % bereiken. Dit is haalbaar als we ons huidige beleid kunnen handhaven. Als de crisis verergert en de dekkingsgraad verder daalt, dan moeten ook wij ingrijpen. Gelukkig heeft Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Kamp ondertussen maatregelen getroffen zodat we de mogelijkheid hebben om de dekkingsgraad aan te passen. Dat doen we op basis van de uitgangspunten van de Nederlandse regering. Deze ingreep kan betekenen dat we eventueel niet moeten korten op de pensioenen. Op het einde van dit jaar lichten we onze deelnemers hierover in. Transparant Een goede informatievoorziening vindt Stichting Pensioenfonds Sappi erg belangrijk. Leo: We voeren intensief overleg met de Deelnemersraad en het Verantwoordingsorgaan. Via de pensioenweetjes en de website informeren we de deelnemers op regelmatige basis. Henk: We zijn graag transparant. Als bestuur spenderen we meer dan ooit tijd en energie om ervoor te zorgen dat het pensioenfonds er zo goed mogelijk voorstaat. Dat zijn we aan onze deelnemers verplicht. *Dit zijn de ontwikkelingen van najaar 2012 (moment van het samenstellen van deze pensioenbrochure). 10 Stichting Pensioenfonds Sappi Netherlands Beknopt jaarverslag 2011

11 De AOW-leeftijd zal waarschijnlijk aangepast worden In het zogenaamde Lente-akkoord 2012 is afgesproken dat de AOW-leeftijd versneld omhoog gaat vanaf Inmiddels hebben in oktober 2012 PvdA en VVD het zogenaamde Herfst-akkoord gepresenteerd en hierin is ondermeer voorgesteld om de AOW-leeftijd vanaf 2016 sneller te verhogen, zodat al in 2021 de AOW-gerechtigde leeftijd 67 jaar bedraagt. Het Herfst-akkoord dient nog te worden aangenomen door zowel de tweede als eerste kamer en is dus nog niet definitief. Indien het Herfst-akkoord doorgaat, dan wordt de AOWleeftijd als volgt verhoogd: In 2021 ligt de AOW-leeftijd op 67 jaar. Dat wordt bereikt door vanaf 2019 de AOW-leeftijd elk jaar met 4 maanden te verhogen. Vanaf 2022 wordt de AOWleeftijd gekoppeld aan de levensverwachting. Op dit moment is het nog zo dat uw Bedrijfs Ouderdomspensioen opgebouwd bij Stichting Pensioenfonds Sappi Netherlands, ingaat op de 1ste van de maand waarin u 65 jaar wordt. Zodra duidelijk is met welk akkoord we vanuit overheidswege moeten gaan werken, zal het Pensioenfonds de consequenties en mogelijkheden hiervan onderzoeken voor de Sappi pensioenregelingen. 67ste verjaardag 66ste verjaardag 65ste verjaardag + 9 maanden 65ste verjaardag + 6 maanden 65ste verjaardag + 3 maanden 65ste verjaardag + 2 maanden 65ste verjaardag + 1 maand AOW AOW-leeftijd 11

12 Op hoeveel pensioen rekent u? Veel mensen denken nog steeds dat het pensioen automatisch 70% van je salaris is. Dat klopt niet hoe uw pensioen uitvalt hangt af van uw persoonlijke omstandigheden. Hoe lang heeft u gewerkt, hoe was uw salaris? Misschien bent u wel pensioen kwijt geraakt door een scheiding. Laat u niet verrassen. Ga na hoe uw pensioen ervoor staat en waar u op uit kunt komen. Actieve deelnemers ontvangen van ons ieder jaar een pensioenoverzicht waarop u dat kunt zien. Slapers ontvangen een pensioenoverzicht eens in de vijf jaar. Klip en klaar, in harde euro s. Via de website heeft u ook inzicht in uw persoonlijke pensioensituatie. Meer weten over uw pensioen? Ga naar Colofon Het beknopt jaarverslag 2011 is een uitgave van Stichting Pensioenfonds Sappi Netherlands. Het is bedoeld voor alle actieve deelnemers, slapers en gepensioneerden van het Pensioenfonds en is opgesteld in september 2012 en verspreid in het vierde kwartaal van Pensioenbureau Sappi Biesenweg AA Maastricht Website: Voor vragen over uw pensioenregeling kunt u contact opnemen met de AZL helpdesk, telefoonnummer pf-sappi@azl.eu Oplage exemplaren Papier Sappi Maastricht Mill Magno Silk 250gr/m 2 Disclaimer Bij het opstellen van dit jaarverslag is de grootst mogelijke zorgvuldigheid in acht genomen. Aan de inhoud van dit jaarverslag kunt u geen rechten en of verwachtingen ontlenen. Kijk voor het volledige jaarverslag op de website.