BESCHERMINGSFONDS VOOR DEPOSITO'S EN FINANCIËLE INSTRUMENTEN

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2003 BESCHERMINGSFONDS VOOR DEPOSITO'S EN FINANCIËLE INSTRUMENTEN

2 BESCHERMINGSFONDS VOOR DEPOSITO S EN FINANCIËLE INSTRUMENTEN Openbare instelling opgericht door de wet van 17 december 1998 (B.S. 31/12/98) Activiteitenverslag & jaarrekening 2003 Goedgekeurd door het Bestuurscomité op 22 maart 2004 de Berlaimontlaan Brussel Tel: 32.2/ Fax: 32.2/ protectionfund@nbb.be 1

3 De beschrijving van de beschermingsregeling in dit jaarverslag is louter informatief en kan niet ingeroepen worden in geval van deficiëntie van kredietinstellingen of beleggingsondernemingen. In zo'n geval gelden enkel de authentieke teksten en het tegemoetkomingsreglement. 2

4 Inhoudstafel Voorwoord 5 1. Kenmerken van de beschermingsregeling Opdracht 1.2. Institutionele aspecten 1.3. Aangesloten financiële instellingen 1.4. Aanleiding tot een interventie 1.5. Tegoeden gedekt in het kader van de depositobescherming 1.6. Tegoeden gedekt in het kader van de bescherming van financiële instrumenten 1.7. Bedrag van de tegemoetkoming 1.8. Voorwaarden om een tegemoetkoming te bekomen 1.9. De begunstigde van een tegemoetkoming Onvoorwaardelijk recht op schadeloosstelling Schadeloosstelling van cliënten van vennootschappen voor vermogensbeheer en van vennootschappen voor plaatsing van orders in financiële instrumenten 2. Administratief beheer van het Beschermingsfonds in Deelnemers aan het Beschermingsfonds 2.2. Interventiedossiers geopend sinds de oprichting van het Beschermingsfonds 2.3. Beheer van de interventiedossiers overgenomen van de vorige depositobeschermingsregelingen 2.4. Beheer van de interventiedossiers overgenomen van het CIF 2.5. Onderzoek van reglementaire beschikkingen 2.6. Internationale samenwerking 3. Financieel beheer van de middelen van het Beschermingsfonds in Bijdragen van het jaar Verslag over de belegging van de middelen 4. Beschikbare middelen van het Beschermingsfonds Samenstelling 4.2. Reserve van de kredietinstellingen 4.3. Bijzondere en tijdelijke Staatswaarborg 4.4. Reserve van de beursvennootschappen 4.5. Gemeenschappelijke Reserve 4.6. Opneming van de diverse compartimenten van de Interventiereserve 4.7. Historische evolutie van de beschikbare middelen 5. Overzicht van 5 jaar activiteit Jaarrekening Verslag van de revisoren 6.2. Balans en resultatenrekening 6.3. Toelichting 7. Bijlagen 7.1. Tegemoetkomingsreglement (gecoördineerde versie) Lijst van de deelnemers op 1 april blz. 3

5 Organen van het Beschermingsfonds Bestuurscomité Voorzitter William Fraeys Leden vertegenwoordigers van de overheid Hiliana Coessens 1 Marcia De Wachter 2 Jean Hilgers 3 Marc Monbaliu Guy Schrans Jan Smets 3 Omer Van Driessche 4 vertegenwoordigers van de kredietinstellingen en van de beleggingsondernemingen J.-P. de Buck van Overstraeten Mark Lambrechts Axel Miller 4 Guido Ravoet Henri Servais 1 Eric Struye de Swielande Luc Vandewalle plaatsvervangers Viviane Buydens Agnes Van den Berge plaatsvervangers Georges Martin Yvan Peeters Pierre Renwart Arnaud van Doosselaere Regeringscommissaris Jean-Pierre Arnoldi Secretaris-generaal Herman Debremaeker Revisoren Ludo De Keulenaer Jean-Louis Prignon 1 tot tot vanaf vanaf

6 Voorwoord Op 31 december 2003 eindigde het vijfde werkingsjaar van het Beschermingsfonds dat door de wet van 17 december 1998 werd opgericht met als opdracht schadeloosstellingen te verlenen aan deposanten en beleggers die verlies lijden naar aanleiding van de deficiëntie van hun kredietinstelling of beleggingsonderneming. Voor het vierde opeenvolgende jaar deden er zich geen dergelijke schadevallen voor. Sinds zijn oprichting diende het Beschermingsfonds nog maar éénmaal te interveniëren en dit ten gunste van cliënten van een beursvennootschap waarvan het faillissement zich eind 1999 voordeed. Het aantal financiële instellingen dat deelneemt aan het Beschermingsfonds daalde, van het ene jaareinde tot het andere, van 149 tot 138, in samenhang met de ontwikkelingen die zich in de populatie van de betrokken sectoren hebben voorgedaan (schrappingen, o.a. door fusies en overnames, die niet volledig werden gecompenseerd door nieuwe toetredingen, o.a. van buitenlandse instellingen). Er zijn 69 kredietinstellingen, 37 beursvennootschappen, 30 vennootschappen voor vermogensbeheer en 2 vennootschappen voor plaatsing van orders in financiële instrumenten lid van het Beschermingsfonds. De kredietinstellingen en beursvennootschappen hebben bij het Beschermingsfonds een Interventiereserve aangelegd waarvan de financiële middelen bestemd zijn om aangewend te worden wanneer een van zijn deelnemers niet in staat is zijn verbintenissen na te komen tegenover zijn cliënten. Deze reserve wordt gestijfd door jaarlijkse financiële bijdragen die voor miljoen bedroegen. Gezien er zich geen nieuwe schadegevallen voordeden in 2003, werden de bijdragen van de deelnemende instellingen, de netto-opbrengst van de beleggingen en bepaalde terugwinningen integraal aan de Interventiereserve toegevoegd. De Interventiereserve nam hierdoor toe met 59 miljoen en bereikte op 31 december 2003 een bedrag van 639 miljoen. * Het Beschermingsfonds is door de wet eveneens aangeduid als overnemer van de rechten en verplichtingen van de vroegere depositobeschermingsregelingen, beheerd door het Herdiscontering- en Waarborginstituut (HWI), alsook als rechtsopvolger van de gewezen beheerder van de vorige beleggersbeschermingsregeling, het Interventiefonds van de Beursvennootschappen (CIF). Het Beschermingsfonds zette dan ook het beheer verder van de verschillende interventies die door genoemde instellingen werden ondernomen. Wat de overname betreft van de vroegere depositogarantiestelsels beheerd door het HWI, werd in het kader van de interventies ten gunste van de cliënten van de Banque Copine een bedrag van 5,3 miljoen gerecupereerd. Het teruggewonnen bedrag werd integraal teruggestort aan de kredietinstellingen die deze interventie in het begin van de jaren tachtig hebben gefinancierd. 5

7 Wat de overname van de rechten en verplichtingen van het CIF betreft, deden zich in 2003 twee belangrijke feiten voor. Deze zijn vooral van belang voor de beleggers die slechts een gedeeltelijke vergoeding bekwamen van het CIF omwille van de beperkte middelen die het statutair mocht besteden aan hun schadeloosstelling. Er werden meerdere arresten geveld door het Hof van Beroep die de weigering van het CIF om bepaalde schuldeisers van het faillissement in 1989 van de wisselagent Bernaerts te vergoeden, gegrond verklaarden. Deze jurisprudentie zal het Beschermingsfonds toelaten om in 2004 over te gaan tot het toekennen van een bijkomende vergoeding aan cliënten wier schadeloosstellingsaanvraag aanvaard is geweest door het CIF. In de faillissementen van de beursvennootschappen Bogers en Binard-Liénart die beiden dateren van 1990, kon het Beschermingsfonds, ingevolge de gunstige afloop van de hangende rechtsgedingen, het excedentair saldo van 0,6 miljoen van een voorziening die het van het CIF had overgenomen, toekennen aan de benadeelde cliënten. Op 31 december 2003 was hiervan reeds een bedrag van 0,2 miljoen uitbetaald aan een honderdtal begunstigden. * Als paritair samengesteld organisme, waarin zowel de overheid als de betrokken financiële sectoren zijn vertegenwoordigd, oefende het Beschermingsfonds verder de diverse taken uit eigen aan zijn opdracht. Het volgde de problematiek van depositobescherming en beleggersvergoeding op en onderzocht, met het oog op hun actualisering, sommige beschikkingen van het Protocol dat zijn optreden en zijn financiering regelt. Het Beschermingsfonds verstrekte bovendien de nodige informatie aan alle belanghebbenden, voornamelijk deposanten en beleggers. * Het verslag bevat dit jaar ook een overzicht over de eerste vijf werkingsjaren van het Beschermingsfonds (hoofdstuk 5). In het enige interventiedossier dat het Beschermingsfonds tot op heden diende te openen werden ongeveer 400 cliënten vergoed. Daarnaast werd er in het raam van het beheer van dossiers overgenomen van de vroegere beschermingsregelingen, nog in meer dan 300 gevallen een schadevergoeding uitbetaald. Sinds 1999 werden er dus tegemoetkomingen betaald aan samen 750 cliënten voor een totaal bedrag van 5,5 miljoen. Het ontbreken van ernstige schadegevallen liet het Beschermingsfonds toe de gestorte bijdragen van 187,4 miljoen en het financiële resultaat van bijna 50 miljoen, beide gerealiseerd over een periode van 5 jaar, integraal aan de Interventiereserve toe te voegen. Het bedrag van deze Reserve die bij de opstarting van het Beschermingsfonds de middelen van de vorige beschermingsregelingen heeft overgenomen, samen 409 miljoen, bereikte aldus op 31 december 2003 een bedrag van 639 miljoen. 6

8 1. Kenmerken van de beschermingsregeling 1.1. Opdracht Het Beschermingsfonds heeft als wettelijke opdracht de bescherming te regelen van spaargelden van deposanten en beleggers bij kredietinstellingen en beleggingsondernemingen. Hierbij speelt het Beschermingsfonds vooreerst een preventieve rol. Door de spaargelden in geval van deficiëntie van een kredietinstelling of beleggingsonderneming minstens gedeeltelijk terug te betalen, wordt getracht te vermijden dat er een klimaat van wantrouwen zou ontstaan ten opzichte van de gehele financiële sector. Het Beschermingsfonds vervult vervolgens ook een sociale rol door de ontreddering te verzachten van de kleine spaarders die door dergelijke deficiëntie hun spaargelden, of een deel ervan, zouden zien verloren gaan. Om deze opdracht te kunnen nakomen, leggen de instellingen wier deficiëntie gedekt is door deze beschermingsregeling, een financiële reserve aan die gespijsd wordt met jaarlijkse bijdragen Institutionele aspecten De verplichting voor kredietinstellingen en beleggingsondernemingen om aan te sluiten bij een collectieve beschermingsregeling is ingeschreven in de wet van 22 maart 1993 op het statuut van en de controle op de kredietinstellingen en in de wet van 6 april 1995 inzake de secundaire markten, het statuut van en het toezicht op de beleggingsondernemingen, de bemiddelaars en beleggingsadviseurs. Hiervoor richtte de wet van 17 december 1998 een openbare instelling met rechtspersoonlijkheid op, onder de benaming "Beschermingsfonds voor deposito's en financiële instrumenten". Het Beschermingsfonds organiseert een ééngemaakte regeling die tegemoetkomt aan de beschikkingen van de Europese richtlijnen inzake depositobescherming en beleggersvergoeding en die dekking verleent zowel voor deposito's van speciën als voor financiële instrumenten, ongeacht of deze tegoeden door de begunstigden van de bescherming worden gehouden bij een kredietinstelling of bij een beleggingsonderneming. De voorwaarden waaraan voldaan moet worden om een tegemoetkoming te bekomen, zijn vermeld in het "Tegemoetkomingsreglement van het Beschermingsfonds voor deposito's en financiële instrumenten" dat gepubliceerd werd in het Belgisch Staatsblad (zie gecoördineerde versie in bijlage van dit verslag). De werkingsregels van het Beschermingsfonds en de financieringsregels van een eventueel schadegeval zijn vastgelegd in een Protocol afgesloten op 12 februari 1999 tussen het Beschermingsfonds en de betrokken instellingen. 7

9 1.3. Aangesloten financiële instellingen Het Beschermingsfonds dekt, onder bepaalde voorwaarden en volgens bepaalde modaliteiten die duidelijk omschreven zijn, tegoeden van cliënten van de kredietinstellingen en van de beleggingsondernemingen, die aangesloten zijn en waarvan de naam zich in bijlage van dit verslag bevindt. Deze toetreding is verplicht en vormt een voorafgaandelijke vereiste voor het verkrijgen van een vergunning vanwege de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen. Onder kredietinstellingen wordt verstaan de banken (waaronder de federaties van kredietinstellingen), de spaarbanken (waaronder de kredietverenigingen behorend tot het net van het beroepskrediet) en de effectenbanken alsook de in België gevestigde bijkantoren van kredietinstellingen die onder het recht vallen van een staat die geen lid is van de Europese Unie. Drie categorieën van beleggingsondernemingen zijn wettelijk verplicht deel te nemen aan het Beschermingsfonds. Het gaat om de beursvennootschappen, de vennootschappen voor vermogensbeheer en de vennootschappen voor plaatsing van orders in financiële instrumenten. De financiële instellingen die deelnemen aan het Beschermingsfonds zijn wettelijk verplicht hun effectieve en potentiële cliënten schriftelijk in te lichten over de dekking door en over de hoofdkenmerken van de beschermingsregeling waarbij zij zijn aangesloten. De Europese reglementering verbiedt daarentegen de aanwending voor reclamedoeleinden van gegevens over beschermingsregelingen. Het Beschermingsfonds waakt erover dat de betrokken instellingen deze beschikkingen naleven Aanleiding tot een interventie Het Beschermingsfonds komt tussen ten voordele van deposanten en beleggers in geval van deficiëntie van een kredietinstelling of een beleggingsonderneming, wanneer zo'n instelling of onderneming: failliet verklaard werd, of een verzoek heeft ingediend tot gerechtelijk akkoord, of gedagvaard werd voor een gerechtelijk akkoord, of niet in staat is, gezien haar financiële positie, de deposito's of financiële instrumenten terug te betalen, te leveren of terug te geven en zij dit ook niet zal kunnen binnen afzienbare termijn; deze vaststelling wordt gedaan door de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen die dit ter kennis brengt van het Beschermingsfonds. Het Beschermingsfonds kan eveneens, tegen bepaalde voorwaarden en binnen de grenzen van zijn financiële middelen, preventief optreden en helpen bij de realisatie van een vereffening, een financiële sanering of een overname van een aangesloten instelling, waarvan de goede afloop van de verbintenissen in gevaar is. 8

10 1.5. Tegoeden gedekt in het kader van de depositobescherming Het Beschermingsfonds dekt in het kader van de depositobescherming, a) de deposito's bij kredietinstellingen, alsook bancaire schuldvorderingsbewijzen die dergelijke deposito's vertegenwoordigen, wanneer zij uitgedrukt zijn in euro of in de munt van een lidstaat van de Europese Unie (met inbegrip van de Noorse en IJslandse kroon); onder bancaire schuldvorderingsbewijzen verstaat men voornamelijk kasbons, obligaties en depositocertificaten en deze vallen enkel onder de dekking wanneer ze op naam zijn gesteld, op een rekening zijn geplaatst of in open bewaargeving worden gehouden bij de uitgevende instelling; b) geld gehouden bij kredietinstellingen en beursvennootschappen dat bestemd is voor de aankoop van financiële instrumenten of dat afkomstig is van de verkoop ervan, om het even in welke munt de tegoeden zijn uitgedrukt Tegoeden gedekt in het kader van de bescherming van financiële instrumenten Het Beschermingsfonds dekt, in het kader van deze bescherming, de financiële instrumenten (aandelen, obligaties, gemeenschappelijke beleggingsfondsen,... uitgegeven door derden) die een kredietinstelling of een beursvennootschap aanhoudt voor rekening van haar cliënten en niet kan leveren of teruggeven aan de rechtmatige eigenaars. Voor de berekening van de geleden schade worden de financiële instrumenten in aanmerking genomen ten belope van hun marktwaarde op de dag die de vaststelling van de deficiëntie voorafgaat. Het eventuele verlies aan waarde van een financieel instrument ten opzichte van zijn aanschaffingsprijs wordt bijgevolg niet gedekt door het Beschermingsfonds Bedrag van de tegemoetkomingen Alle schuldvorderingen van een zelfde rechthebbende op een aangesloten instelling die verband houden met tegoeden die gedekt zijn in het kader van de depositobescherming, worden opgeteld na wettelijke of conventionele vergelijking van de schulden van die cliënt. De tegemoetkoming van het Beschermingsfonds beloopt maximaal voor dit soort van tegoeden. Indien deze rechthebbende eveneens tegoeden aanhoudt die gedekt zijn in het kader van de bescherming van financiële instrumenten, kan hiervoor ook een tegemoetkoming bekomen worden die eveneens maximaal kan bedragen. Doordat deze tegemoetkomingen cumuleerbaar zijn, kan het bedrag dat het Fonds kan uitkeren aan een deposant of belegger, oplopen tot , al naargelang de aard en het bedrag van de tegoeden die deze cliënt aan een deficiënte instelling heeft toevertrouwd. 9

11 1.8. Voorwaarden om een tegemoetkoming te bekomen De precieze voorwaarden waaraan moet voldaan worden om een tegemoetkoming te bekomen zijn vermeld in het tegemoetkomingsreglement dat in bijlage bij dit jaarverslag is gevoegd. De regels die in dit reglement worden uiteengezet handelen voornamelijk over de te volgen procedure, over de definitie van de tegoeden die in aanmerking komen voor een tegemoetkoming, over de berekening van het bedrag van die tegemoetkoming en over de uitsluiting van bepaalde schuldeisers (zie volgend punt). De uitbetaling van tegemoetkomingen brengt de indeplaatsstelling mee van het Beschermingsfonds in de rechten van de schuldeisers die het vergoed heeft. Wanneer de schuldeiser slechts voor een deel van zijn vordering door het Beschermingsfonds schadeloos werd gesteld, kan hij, met betrekking tot hetgeen hem nog verschuldigd blijft, zijn rechten verder uitoefenen ten overstaan van de deficiënte instelling. Bij de uitoefening van deze rechten staat hij in rang gelijk met het Beschermingsfonds De begunstigde van een schadeloosstelling Behoudens enkele uitzonderingen komt iedere houder van een rekening met speciën of effecten bij een aangesloten kredietinstelling of beursvennootschap waarvan de deficiëntie is vastgesteld, in aanmerking voor schadeloosstelling. Onder de uitsluitingen vindt men de overheid en haar aanverwante instellingen, de financiële instellingen, institutionele beleggers, grote bedrijven alsook bepaalde personen die op een of andere wijze banden hebben met de deficiënte instelling of onderneming (bestuurders, aandeelhouders, commissarissen, verbonden vennootschappen,...), of die door hun gedrag hebben bijgedragen tot de deficiëntie. Voor zover de toepasselijke reglementaire voorwaarden zijn vervuld, zal iedere deposant of belegger een vergoeding kunnen bekomen van maximum voor de gelden (deposito's, kasbons,...) die hij bij de deficiënte instelling op rekening heeft, alsook een vergoeding van maximum voor de effecten die hij aan de deficiënte instelling heeft toevertrouwd en die hem niet meer zouden kunnen worden teruggegeven. Iedere deposant kan maar éénmaal het bedrag van verkrijgen ongeacht het aantal rekeningen waarover zijn schuldvordering t.o.v. de deficiënte instelling is gespreid. Zo ook kan iedere belegger maar éénmaal het bedrag van verkrijgen ongeacht de samenstelling en de aard van de financiële instrumenten die hem niet konden worden teruggegeven door de deficiënte instelling. 10

12 Als verschillende personen (zoals bijvoorbeeld echtgenoten) rechten kunnen doen gelden op speciën of effecten die zich op een gemeenschappelijke rekening bevinden, kunnen deze elk afzonderlijk aanspraak maken op een tegemoetkoming van het Beschermingsfonds van maximum voor deposito's van gelden en van maximum voor financiële instrumenten die niet kunnen worden teruggegeven Onvoorwaardelijk recht op schadeloosstelling Een onvoorwaardelijke recht op schadeloosstelling is verworven door iedere deposant of belegger van een deficiënte instelling, welk ook het niveau is van de financiële middelen waarover het Beschermingsfonds beschikt. In de veronderstelling dat deze middelen ontoereikend zouden zijn om alle individuele schadevergoedingen uit te keren waarop deposanten en beleggers aanspraak kunnen maken, voorziet het Protocol dat bijkomende middelen opgevraagd zullen worden bij de aangesloten instellingen Schadeloosstelling van cliënten van vennootschappen voor vermogensbeheer en van vennootschappen voor plaatsing van orders in financiële instrumenten Deze twee types van beleggingsondernemingen hebben een bijzonder statuut bij het Beschermingsfonds vermits zij geen deposito's mogen opnemen of financiële instrumenten mogen houden voor rekening van hun cliënten. Deze vennootschappen moeten dit verbod daarenboven verplicht ter kennis brengen van hun cliënten en het is gebruikelijk dat het vermeld wordt in de contracten en overeenkomsten die met hen worden afgesloten. In geval van deficiëntie van dergelijke vennootschap zal de tegemoetkoming van het Beschermingsfonds beperkt zijn tot de tegoeden die cliënten aan deze vennootschap zouden toevertrouwd hebben en die zij zou aanvaard hebben, in weerwil van het voornoemde verbod. Een schadeloosstellingsaanvraag zal bovendien slechts ontvankelijk zijn als ze afkomstig is van een cliënt die kan aantonen te goeder trouw te hebben gehandeld zonder weet te hebben gehad van voornoemd verbod. 11

13 2. Administratief beheer van het Beschermingsfonds in Deelnemers aan het Beschermingsfonds De wetgeving i.v.m. de beschermingsregeling is van toepassing op de kredietinstellingen en op bepaalde categorieën van beleggingsondernemingen, t.w. de beursvennootschappen, de vennootschappen voor vermogensbeheer en de vennootschappen voor plaatsing van orders in financiële instrumenten. Wanneer het gaat om een instelling die is opgericht naar Belgisch recht, dient zij verplicht toe te treden tot de beschermingsregeling van ons land. Door deze toetreding worden haar verplichtingen gedekt jegens haar cliënten, met inbegrip van deze van haar eventuele bijkantoren gevestigd in de andere landen van de Europese Unie. Wanneer het echter gaat om een bijkantoor in België van een kredietinstelling of van een beleggingsonderneming die ressorteert onder het recht van een lidstaat van de Europese Unie (hierna genoemd "naar EU-recht") worden de verbintenissen van dit bijkantoor gedekt door de beschermingsregeling van het land van herkomst. Een bijkomende toetreding tot de beschermingsregeling in het land van vestiging kan overwogen worden wanneer deze laatste regeling de dekking van het land van herkomst kan aanvullen ("topping up"). Wanneer het tenslotte gaat om een bijkantoor van een kredietinstelling of een beleggingsonderneming die ressorteert onder het recht van een staat die geen lid is van de Europese Unie (hierna genoemd "naar niet EU-recht") bestaat er een verplichte toetreding tot de Belgische regeling indien het land van herkomst van deze kredietinstelling of beleggingsonderneming geen bescherming biedt die gelijkwaardig is aan deze geboden door onze regeling. In de praktijk nemen alle bijkantoren van instellingen van niet EU-recht deel aan de beschermingsregeling. * Op 31 december 2003 zijn er 69 kredietinstellingen toegetreden tot het Beschermingsfonds, waarvan 59 naar Belgisch recht en 10 bijkantoren van kredietinstellingen naar niet EU-recht. Het aantal beleggingsondernemingen, allen opgericht naar Belgisch recht, bedraagt eveneens 69 en is omgedeeld in 37 beursvennootschappen, 30 vennootschappen voor vermogensbeheer en 2 vennootschappen voor plaatsing van orders in financiële instrumenten. In 2003 werden 17 instellingen van de lijst van deelnemers geschrapt en werden 6 nieuwe toetredingen geregistreerd. Van het ene jaareinde tot het andere daalt het totaal aangesloten instellingen dus van 149 tot 138. Deze vermindering is een gevolg van fusies en van stopzettingen van de activiteit en doet zich voor bij alle categorieën van instellingen. 12

14 Hierna volgt een overzicht van het aantal aangesloten instellingen op 31 december 2003, vergeleken met de toestand einde vorig jaar. Een volledige lijst van de deelnemers bevindt zich in bijlage bij dit verslag. Aantal deelnemers op op Kredietinstellingen Instellingen naar Belgisch recht banken spaarbanken effectenbanken 3 3 Bijkantoren van een kredietinstelling naar niet EU-recht Beursvennootschappen Vennootschappen voor vermogensbeheer Vennootschappen voor plaatsing van orders in financiële instrumenten 2 3 Totaal aantal deelnemers Op 31 december 2003 waren er daarnaast 38 bijkantoren van kredietinstellingen naar EU-recht geregistreerd in België. Deze bijkantoren zijn niet toegetreden tot het Beschermingsfonds, vermits hun verbintenissen jegens hun cliënten, gedekt zijn door de beschermingsregelingen die in de onderscheiden landen van oorsprong van kracht zijn Interventiedossiers geopend sinds de oprichting van het Beschermingsfonds Voor het vierde opeenvolgende jaar deed er zich geen schadegeval voor onder de bij het Beschermingsfonds aangesloten instellingen. Het enige interventiedossier dat het Beschermingsfonds sinds zijn oprichting diende te openen was dit van de beursvennootschap Logé & Associés die failliet verklaard werd in Voor dit faillissement werden door cliënten schadeclaims ingediend voor verliezen geleden ingevolge de niet-teruggave van bij de failliete vennootschap gedeponeerde effecten. In totaal werd een bedrag van 2,6 miljoen aan schadevergoedingen uitbetaald aan ongeveer 400 beleggers. 13

15 In 2003 werd het faillissement volledig afgesloten en bekwam het Beschermingsfonds, op grond van zijn subrogatie in de rechten van de vergoede cliënten, een dividend van 0,5 miljoen Beheer van de interventiedossiers overgenomen van de vorige depositobeschermingsregelingen Dit beheer slaat op interventiedossiers geopend vóór 1999 door het Herdiscontering- en Waarborginstituut (HWI), dat beheerder was van de vorige depositobeschermingsregelingen en waarvan het Beschermingsfonds, in uitvoering van zijn oprichtingswet, bepaalde rechten en verplichtingen heeft overgenomen. Een van deze regelingen was de Buitengewone Interventiereserve die van 1975 tot 1984 instond voor de bescherming van het spaarwezen. Deze reserve werd in het begin van de jaren tachtig aangewend voor de dekking van het netto-passief van de vereffening van de Banque Copine. In 2003 kon het Beschermingsfonds een deel recupereren van de financiële bijstand die in dit dossier was geleverd door de toenmalige kredietinstellingen. Er werd een bedrag teruggewonnen van 5,3 miljoen, dat integraal werd teruggestort, verhoudingsgewijs met de initiële financiële deelname in dit interventiedossier van eenieder van deze instellingen. In het raam van de vereffening van de Bank Belgo-Centrade waarvoor het HWI was tussengekomen in 1979 krachtens bovenvermelde regeling, kon een voorziening teruggenomen worden van 0,3 miljoen. Op grond van de wettelijke en reglementaire teksten werd dit bedrag gestort in de Interventiereserve van het Beschermingsfonds. De rechten en verplichtingen overgenomen van het HWI houden daarnaast ook verband met de voorgaande depositobeschermingsregelingen van kracht tijdens de periode Zo wordt ondermeer de afhandeling van het faillissement van de Bank Max Fischer verder opgevolgd met het oog op de inning van bijkomende faillissementsdividenden, die hun oorsprong vinden in de subrogatie van het Beschermingsfonds in de rechten van de vergoede deposanten Beheer van de interventiedossiers overgenomen van het CIF Het Beschermingsfonds zette in 2003 het beheer verder van de interventiedossiers die het krachtens zijn oprichtingswet overgenomen heeft van het Interventiefonds van de Beursvennootschappen (CIF), beheerder van de vorige vergoedingsregeling voor de cliënten van de beursvennootschappen. In hoofdzaak gaat het hier om schadeloosstellingsprocedures geopend tijdens de periode ten gunste van cliënten van de wisselagenten G. Meekels en D. Bernaerts en van de beursvennootschappen Binard-Liénart & Cie, GCV Bogers & C, Defever Securities en Goethals & C. 14

16 Het beheer van deze dossiers omvat verscheidene luiken: - schadeloosstelling van beleggers Verschillende tegemoetkomingsaanvragen ingediend naar aanleiding van de hierboven vermelde deficiënties zijn hangende om administratieve redenen of omwille van een betwisting die al dan niet door de betrokken cliënt voor de Hoven en Rechtbanken is gebracht. Deze dossiers kunnen eventueel aanleiding geven tot de uitbetaling van een vergoeding wanneer de voorwaarden hiertoe vervuld zijn. - recuperatie van schuldvorderingen Het Beschermingsfonds is, als rechtsopvolger van het CIF, in de plaats getreden in de rechten van de vergoede schuldeisers en heeft aldus recht op een deel van de dividenden die beschikbaar worden tijdens de vereffening van het faillissement. Het Beschermingsfonds volgt bijgevolg aandachtig de vereffeningsverrichtingen die uitgevoerd worden onder de verantwoordelijkheid van de curatoren van de betrokken faillissementen. - beheer van de financiële middelen van het CIF Op het ogenblik van de opheffing van het CIF werden al zijn middelen ter beschikking gesteld van het op hetzelfde moment opgerichte Beschermingsfonds. Deze middelen werden ondergebracht in diverse voorzieningen tot dekking van hetzij hangende schadeloosstellingsaanvragen, hetzij risico's van algemene aard verbonden aan de uitvoering van de opdracht van het CIF. Deze voorzieningen worden aangewend ingeval van uitbetaling van tegemoetkomingen. De voorzieningen worden op regelmatige basis gewaardeerd op grond van een analyse van de overblijvende risico's. Voor 2003 dienen twee belangrijke feiten te worden vermeld: - faillissement van wisselagent D. Bernaerts Een groot aantal schadeloosstellingsaanvragen die verband hielden met speciën die aan de failliete wisselagent waren toevertrouwd, zijn geweigerd geweest door het CIF omwille van het feit dat de gelden niet werden aangewend voor verrichtingen met financiële instrumenten en ongeoorloofde gelddeposito's waren. Deze deposito's werden ongeoorloofd geacht op grond van de abnormale lange duur dat ze niet werden belegd en van de toekenning van een interestvergoeding die dikwijls hoger lag dan wat op dat ogenblik gebruikelijk was. Vele cliënten hebben de weigering tot schadeloosstelling betwist en verschillende rechtszaken werden aangespannen. Gedurende een lange periode is het niet mogelijk geweest om uit de gerechtelijke uitspraken, meestal geveld in eerste aanleg en soms tegenstrijdig, een eenvormige jurisprudentie te herkennen die als basis zou kunnen dienen voor de verdere afhandeling van de hangende dossiers. Ingevolge vier arresten van het Hof van Beroep van Brussel is het thans mogelijk geweest om dergelijke jurisprudentie op te stellen. 15

17 Deze arresten hebben beslist - op grond van de toenmalige wetgeving en reglementering - dat gelddeposito's niet kunnen beschouwd worden als "deposito's in afwachting van de uitvoering van verrichtingen met roerende waarden" wanneer ze gedurende een veel te lange tijd - in de onderhavige gevallen steeds meerdere maanden - onaangeroerd op rekening zijn blijven staan. Het feit dat deze deposito's hun bestemming verliezen door de lange periode van inactiviteit wordt bovendien benadrukt wanneer er gedurende de beschouwde periode wel verrichtingen in roerende waarden plaatsvonden maar gefinancierd werden door nieuwe gelddeposito's. Hetzelfde geldt wanneer de deposito's vergoed werden tegen een rentevoet die hoger lag dan deze die toentertijd normaliter bekomen kon worden voor een belegging op zicht. De arresten oordelen vervolgens dat in dergelijke omstandigheden er geen rechtstreeks verband meer is, zoals geëist door de toen geldende wettelijke en reglementaire beschikkingen, tussen de gelden op rekening en de professionele activiteit van de wisselagent. De deposito's dienen bijgevolg als ongeoorloofd te worden beschouwd en kunnen niet meer in aanmerking komen voor een tegemoetkoming. De arresten hebben dus de weigering van het CIF gegrond verklaard en hun motivering stelt het Beschermingsfonds in staat zijn standpunt t.o.v. de andere geweigerde tegemoetkomingsaanvragen definitief vast te leggen. Door het feit dat een belangrijk deel van de middelen die het CIF aan dit faillissement kon besteden, in een voorziening diende gehouden te worden in afwachting van gerechtelijke uitspraken in de diverse gedingen en dat daarenboven deze financiële middelen statutair beperkt waren en niet volstonden om alle ingediende schadeloosstellingsaanvragen te voldoen, was slechts een gedeeltelijke vergoeding toegekend geweest aan de aanvragen van cliënten met een schuldvordering die aan de tegemoetkomingsvoorwaarden voldeed. Daar de recente jurisprudentie de beslissingen van het CIF bevestigt, zullen gereserveerde bedragen vrijgemaakt kunnen worden. Het Bestuurscomité heeft bijgevolg beslist een bijkomende vergoeding toe te kennen aan de schuldeisers met een tegemoetkomingsaanvraag die beantwoordt aan de interventievoorwaarden. - faillissement van de beursvennootschappen Bogers en C en Binard-Liénart en Cie In deze twee faillissementen van 1990 heeft het CIF aan iedere benadeelde cliënt een schadevergoeding toegekend die, ingevolge de statutaire beperking van de middelen die het hieraan mocht besteden, vastgesteld werd op een bedrag van minimum 6.197,34 (BEF ) verhoogd met 8,69 % van het resterende deel van de schuldvordering. Een bedrag van 0,6 miljoen werd in een voorziening gehouden tot dekking van enkele schadeloosstellingsaanvragen die voor de Rechtbanken werden betwist. De gunstige afloop van deze gedingen stelde het Beschermingsfonds in staat om het beschikbare saldo van deze voorziening uit te keren aan de benadeelde cliënten in de vorm van een bijkomende vergoeding van 3,5 % van het deel van hun schuldvordering boven het genoemde minimum. 16

18 Deze terugbetalingsprocedure is gestart op het einde van het jaar Op 31 december 2003 kon reeds aan 109 cliënten een totaalbedrag van 0,2 miljoen overgemaakt worden. Nog ongeveer 200 cliënten zullen begin 2004 vergoed worden voor een totaalbedrag van 0,4 miljoen Onderzoek van reglementaire beschikkingen Het Beschermingsfonds onderzocht de wijze waarop de vennootschappen voor vermogensbeheer en de vennootschappen voor plaatsing van orders in financiële instrumenten hun cliënteel inlichten over de bescherming die het Beschermingsfonds biedt. Deze studie bracht het Beschermingsfonds ertoe een omzendbrief te richten aan deze vennootschappen waarin de bijzondere voorwaarden verduidelijkt worden, die het optreden van het Beschermingsfonds regelen wanneer er zich een schadegeval voordoet in hun sector (zie hiervoor punt 1.11). Het Beschermingsfonds zet het onderzoek van de procedures die gevolgd worden door deze vennootschappen op het vlak van de informatieverstrekking aan het cliënteel, verder in overleg met de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen. Het Beschermingsfonds onderzocht eveneens de procedure die gevolgd dient te worden door de aangesloten instellingen voor de kennisgeving van de berekeningsgrondslagen voor hun jaarlijkse bijdragen. Dit onderzoek leidde tot een herwerking van het aangifteformulier, op het vlak van de samenstelling van de mede te delen gegevens. Ook de ondertekeningsprocedure van de aangifte werd nader omschreven ten einde de juistheid van de medegedeelde berekeningsgrondslagen te waarborgen. De verbeterde werkwijze treedt vanaf 2004 in werking Internationale samenwerking Het "European Forum of Deposit Insurers" waarbij het Beschermingsfonds is aangesloten, groepeert een dertigtal organismen belast met de bescherming van deposanten. Deze informele organisatie heeft als doel, op Europees vlak in de meest ruime zin, de samenwerking en de uitwisseling van ervaring te bevorderen. Het Forum heeft geen regelgevende of adviserende taken en kan in geen geval zijn leden binden. In het kader van dit forum werden diverse contacten gelegd tussen de nationale instellingen en werd er informatie uitgewisseld, onder meer op het vlak van bilaterale "topping up"-overeenkomsten. In het kader van een nauwere samenwerking met instellingen die zich uitsluitend bezighouden met de beleggersbescherming (in meerdere Europese landen wordt deze bescherming geregeld door een afzonderlijk organisme) werd overeengekomen deze instellingen als niet stemgerechtigd partner toe te laten tot het forum. 17

19 3. Financieel beheer van de middelen van het Beschermingsfonds in Bijdragen van het jaar 2003 De middelen die bestemd zijn voor de financiering van tegemoetkomingen die moeten worden uitgevoerd naar aanleiding van deficiënties van kredietinstellingen of beursvennootschappen, worden jaarlijks verhoogd met bijdragen. Iedere kredietinstelling en beursvennootschap die deelneemt aan het Fonds, is een bijdrage verschuldigd die opgesplitst wordt in drie luiken: - een deelbijdrage die 0,175 / bedraagt van de deposito's die in aanmerking komen voor een tegemoetkoming; - een deelbijdrage die 0,7 % bedraagt van de positieve bruto-opbrengsten in het voorafgaande jaar, na aftrek van het renteresultaat; - een deelbijdrage die 0,1 / bedraagt van de financiële instrumenten gehouden voor rekening van derden. Voor de kredietinstellingen is de belangrijkste grondslag voor de berekening van hun bijdrage deze van de deposito's die voor een tegemoetkoming in aanmerking komen. De hierop berekende deelbijdrage vertegenwoordigt meer dan 85 % van de totale bijdrage van deze sector ( 37 miljoen). Voor de beursvennootschappen is de belangrijkste berekeningsgrondslag voor de berekening van de bijdrage deze van de bruto-opbrengsten na aftrek van het renteresultaat. Deze grondslag geeft aanleiding tot een deelbijdrage die ongeveer 80 % vertegenwoordigt van de totale bijdrage van de sector ( 1 miljoen). In totaal bedragen de bijdragen die voor het jaar 2003 aan het Beschermingsfonds gestort werden dus 38,- miljoen en liggen ze op hetzelfde niveau als verleden jaar. * De vennootschappen voor vermogensbeheer en de vennootschappen voor plaatsing van orders in financiële instrumenten dragen niet bij tot de vorming van financiële reserves en dienen enkel te delen in de administratieve kosten van het beheer van het Beschermingsfonds door de storting van een jaarlijkse individuele bijdrage die 133,41 bedraagt. In 2003 werd aldus een totaalbedrag van door deze vennootschappen aan het Beschermingsfonds gestort. 18

20 3.2. Verslag over de belegging van de middelen - Beleggingscomité Het Bestuurscomité bepaalt de richtlijnen voor de belegging van de middelen van het Beschermingsfonds. De praktische uitvoering van het financieel beheer is toevertrouwd aan een Beleggingscomité dat samengesteld is uit vertegenwoordigers van de overheid, van de kredietinstellingen en van de beursvennootschappen. Dit Comité vergadert maandelijks onder leiding van de Voorzitter van het Bestuurscomité en beslist over de beleggingen conform de bepalingen van het organisatiereglement en de algemene richtlijnen van het Bestuurscomité. Het Beleggingscomité brengt periodiek verslag uit over zijn activiteiten aan het Bestuurscomité dat te allen tijde kan tussenkomen en de verrichtingen uitgevoerd door het Beleggingscomité kan bijsturen. - Onderverdeling van de beleggingen Het bij koninklijk besluit goedgekeurde organisatiereglement bepaalt dat, met uitzondering van de liquiditeiten nodig voor de werking van het Beschermingsfonds, de tegoeden voor minstens 75 % moeten belegd worden in schuldvorderingsbewijzen uitgegeven of gewaarborgd door een lidstaat van de Europese Gemeenschap (en bepaalde gelijkgestelde entiteiten). Het resterende saldo kan vervolgens belegd worden in andere financiële instrumenten (aandelen of obligaties genoteerd op een door de Europese Gemeenschap gereglementeerde markt, en bepaalde aandelen van gemeenschappelijke beleggingsinstellingen). Zoals blijkt uit onderstaande tabel is ongeveer 87 % van de beschikbare liquiditeiten belegd in effecten uitgegeven door de Belgische Staat (Schatkistcertificaten en OLO's). Ongeveer 4 % is belegd in schuldtitels van de overheid van een andere lidstaat van de Europese Unie. Het gaat om obligaties waarvan de terugbetalingswaarde en de rentevergoeding geïndexeerd wordt op grond van de evolutie van de Europese inflatie. Het saldo van de middelen is belegd in kapitalisatiebeveks van aandelen (8 %) of termijnrekeningen (1 %). Belegging van de middelen in in miljoenen op op Uitgiften met Staatswaarborg - Schatkistcertificaten 35,6 (9 %) 34,6 (10 %) - OLO's 304,- (78 %) 272,4 (83 %) - andere 14,9 (4 %) andere financiële instrumenten - Beveks 30,1 (8 %) 21,5 (7%) liquiditeiten (op zicht en op termijn) 2,6 (1 %) 0,5 ( - %) Totaal 387,2 (100 %) 329,- (100 %) 19

21 - Beleggingen in vastrentende effecten Deze activiteit slaat voornamelijk op de beleggingen van vervallen kapitalen en van nieuwe liquiditeiten, gevormd door jaarbijdragen van kredietinstellingen en beursvennootschappen en door financiële opbrengsten. Rekening gehouden met de structuur van de Interventiereserve, die eveneens een belangrijk bedrag aan middelen bevat die onmiddellijk opgevraagd kunnen worden bij de kredietinstellingen, werd in 2003 hoofdzakelijk overgegaan tot de aankoop van OLO's met een resterende looptijd van meer dan 4 jaar. Het resultaat van 2003 van deze portefeuille wordt gevormd deels door interesten en gelijkgestelde opbrengsten die geboekt worden op basis van de reële rendementen verkregen bij de aankoop van effecten ( 14,4 miljoen) en deels door meerwaarden gerealiseerd n.a.v. arbitrageverrichtingen ( 5,9 miljoen). Rekening houdend met de spreiding in de tijd van deze meerwaarden tot op de meest nabije vervaldag van de verkochte of aangekochte effecten, bedraagt het brutorendement van de portefeuille 4,64 % en het nettorendement na roerende voorheffing 4,02 %, tegenover respectievelijk 4,97 % en 4,28 % voor het voorgaande jaar. - Beleggingen in niet-vastrentende effecten De enveloppe die besteed kan worden aan beleggingen in financiële instrumenten andere dan schuldtitels van de Staat, en meer bepaald in beveks in roerende waarden met kapitalisatie, wordt jaarlijks door het Bestuurscomité vastgelegd. Voor het jaar 2003 werd de enveloppe vastgelegd op 15 % van de bijdragen van dat jaar. Er werd door het Beleggingscomité beslist deze tranche volledig te beleggen. Er werden bijgevolg globale beveks aangekocht voor 5,7 miljoen. Er werd eveneens overgegaan tot een herallocatie van sectoriële beveks. Naar aanleiding van deze verrichting werd een meerwaarde van 0,1 miljoen gerealiseerd. De waardering van de portefeuille op 31 december 2003 op grond van het "markto-market" principe, leidde tot de terugname van in vorige jaren geboekte waardeverminderingen ten belope van 2,9 miljoen. - Performantie van de beleggingen Voor het jaar 2003 bedraagt de totale bruto-return van de belegging van de middelen waarover het Beschermingsfonds beschikt + 5 %. Ze is de resultante van een return van + 5,2 % voor de beleggingen in obligaties, van + 2,2 % voor de korte-termijnbeleggingen en van + 12,7 % voor de niet-vastrentende effecten. Deze returns houden rekening met de evolutie van de marktwaarde van de betrokken activa. 20

22 4. Beschikbare middelen van het Beschermingsfonds 4.1. Samenstelling De Interventiereserve bevat de financiële middelen die beschikbaar zijn om interventies te financieren in het geval dat een kredietinstelling of beleggingsonderneming in gebreke blijft. De Interventiereserve bevat enerzijds reserves die overgenomen werden van de vorige beschermingsregelingen en anderzijds een gemeenschappelijke reserve gevormd door nieuwe bijdragen die sinds 1999 worden gestort door de aangesloten kredietinstellingen en beursvennootschappen. De volgorde van opneming van de diverse compartimenten van de Interventiereserve hangt af van de aard van de instelling waarvoor een tussenkomst wordt gevraagd, maar is gebouwd op het principe van solidariteit tussen de betrokken sectoren (zie punt 4.6. hierna). Het is belangrijk eraan te herinneren dat het totaalbedrag van de Interventiereserve geen bovengrens vormt voor de interventies van het Beschermingsfonds. De beschermingsregeling voorziet immers niet in een plafonnering van het totaalbedrag van de uitkeringen die veroorzaakt worden door de deficiëntie van een deelnemer. In het geval de Interventiereserve ontoereikend zou zijn, dienen de deelnemers bijkomende bijdragen te storten. De tabel hieronder geeft de structuur weer van de Interventiereserve. De inhoud van de diverse compartimenten en de volgorde van opneming ervan worden in de volgende punten behandeld. Interventiereserve (in miljoenen ) op op Reserve van de kredietinstellingen 329,1 328,2 standby-lijnen " " 184,5 184,6 inbreng van fondsen " " 128,0 128,0 liquiditeiten 16,6 15,6 Bijzondere en tijdelijke Staatswaarborg 73,- 72,4 Reserve van de beursvennootschappen 11,- 10,2 inbreng van fondsen "CIF" 10,9 10,1 liquiditeiten 0,1 0,1 Gemeenschappelijke Reserve 225,9 169,2 Totaal van de middelen van de Interventiereserve 639,0 580,0 21

23 4.2. Reserve van de kredietinstellingen De standby-lijnen zijn afkomstig van de beschermingsregelingen die van kracht waren van 1985 tot 1994 en worden gevormd door de bijdragen die de kredietinstellingen gestort hebben op niet-rentende zichtrekeningen geopend op naam van het Beschermingsfonds. Iedere kredietinstelling zal zijn middelen kunnen terugkrijgen wanneer de som van haar bijdragen in de opeenvolgende beschermingsregelingen de bovengrens overschreden zal hebben die overeenstemt met het zevenvoud van het totaal van haar bijdragen van de laatste drie jaar en voor zover ondertussen deze tegoeden niet gebruikt zullen zijn geweest ingevolge een geval van deficiëntie. De terugbetalingvoorwaarde ging in 2003 in vervulling voor een kredietinstelling die hierdoor een bedrag van 0,1 miljoen teruggestort kreeg. De inbreng van fondsen is afkomstig van de beschermingsregeling die van kracht was van 1995 tot 1998 en wordt gevormd door de jaarlijkse bijdragen die de instellingen die tot deze regeling waren toegetreden, aan het HWI gestort hebben. Deze fondsen behoren definitief aan het Beschermingsfonds toe. De Reserve van de kredietinstellingen bevat eveneens liquiditeiten die door deze laatsten werden ingebracht n.a.v. de oprichting van het Fonds. Deze liquiditeiten nemen toe in 2003 ingevolge enerzijds de toevoeging van het beschikbare saldo ( 0,3 miljoen) van een voorziening die verband hield met een interventie van het HWI in 1979 n.a.v. de vereffening van een kredietinstelling en, anderzijds de toekenning van de opbrengst van hun belegging ( 0,8 miljoen) Bijzondere en tijdelijke Staatswaarborg Er wordt aan herinnerd dat vóór 1995 de passiva van de toenmalige openbare kredietinstellingen (OKI) een algemene Staatswaarborg genoten middels betaling van een premie aan de Schatkist, waarborgpremie genaamd. In 1995 traden deze instellingen toe tot de depositobeschermingsregeling, die zijn oorsprong vond in de Europese richtlijn 94/19 en werd er progressief een einde gesteld aan deze Staatswaarborg. Ten einde het ontbreken van een inbreng door deze instellingen met middelen voortkomend uit een vroegere regeling op te vangen - wat wel het geval was voor de privé-kredietinstellingen - werd een bijzondere en tijdelijke Staatswaarborg toegekend. De wet van 17 december 1998 tot oprichting van de nieuwe beschermingsregeling heeft deze waarborg uitgebreid tot tegemoetkomingen in hoofde van de bescherming van financiële instrumenten. 22

24 De bijzondere en tijdelijke Staatswaarborg zal een einde nemen onder dezelfde voorwaarden als deze die voor de kredietinstellingen voorzien zijn voor de terugbetaling van hun tegoeden opgebouwd in het kader van de depositobeschermingsregelingen die van toepassing waren van 1985 tot Deze waarborg bedraagt thans 73,04 miljoen tengevolge van enerzijds de afronding naar boven van het bedrag van 3 miljard Belgische frank na omzetting in uitvoering van artikel 2 punt 6 van het koninklijk besluit van 20 juli 2000 houdende uitvoering van de wet van 26 juni 2000 betreffende de invoering van de euro in de wetgeving die betrekking heeft op aangelegenheden zoals bedoeld in artikel 78 van de Grondwet en die ressorteren onder het Ministerie van Financiën Reserve van de beursvennootschappen De Reserve van de beursvennootschappen wordt gevormd door een inbreng van fondsen die afkomstig is van de reserves van het CIF en oorspronkelijk 12,4 miljoen bedroeg. Een bedrag van 2,1 miljoen werd uit deze reserve gelicht om de nettokostprijs van de tussenkomst van het Beschermingsfonds te dekken, jegens de cliënten van de beursvennootschap Logé & Associés die failliet werd verklaard in Het deel dat iedere deelnemer die voorheen lid was van het CIF aanhoudt in deze inbreng zal hem kunnen worden terugbetaald wanneer zijn totale bijdrage in de opeenvolgende regelingen (en na eventuele aftrek van middelen aangewend voor een interventie) de bovengrens zal overschreden hebben die overeenstemt met het zevenvoud van het totaal van zijn bijdragen aan het Beschermingsfonds van de laatste drie jaar. Een beursvennootschap verkeerde in deze toestand en kreeg haar proportioneel deel teruggestort ( 0,2 miljoen). Anderzijds krijgt de inbreng van de beursvennootschappen jaarlijks de opbrengst toegewezen van zijn belegging ( 0,5 miljoen). De Reserve bevat verder nog liquiditeiten, zijnde overtollige geworden bedragen van voorzieningen aangelegd voor vroegere interventiedossiers van het CIF Gemeenschappelijke Reserve Ongeacht de aard van de tegoeden die als grondslag dienen voor de berekening van de bijdragen en ongeacht het statuut van de instelling die de bijdrage stort, worden de bijdragen vanaf het jaar 1999 geboekt in een Gemeenschappelijke Reserve. In 2003 groeide de Gemeenschappelijke Reserve aan door toevoeging enerzijds, van de bijdragen gestort door de deelnemers ( 38 miljoen) en anderzijds, van de opbrengst van haar belegging ( 18,8 miljoen). 23

25 4.6. Opneming van de diverse compartimenten van de Interventiereserve De opneming van de diverse compartimenten van de Interventiereserve gebeurt rekening houdend met het principe van de solidariteit tussen de sector van de kredietinstellingen en deze van de beursvennootschappen. Zo zal, bij een deficiëntie van een kredietinstelling, in eerste instantie een beroep worden gedaan op de middelen afkomstig van vroegere depositobeschermingssystemen ("Reserve van de kredietinstellingen"), vervolgens op de middelen die het Fonds heeft ingezameld sinds 1999 ("Gemeenschappelijke Reserve") en tenslotte op de middelen afkomstig van het CIF ("Reserve van de beursvennootschappen"). Insgelijks zal de deficiëntie van een beursvennootschap aanleiding geven tot de aanwending van deze deelreserves in omgekeerde volgorde, t.w. van de Reserve van de beursvennootschappen, van de Gemeenschappelijke Reserve en van de Reserve van de kredietinstellingen. Er zal slechts een beroep worden gedaan op een deelreserve wanneer de deelreserve die haar voorafgaat in de volgorde van opneming, volledig zal zijn opgebruikt Historische evolutie van de beschikbare middelen Als gevolg van de in vorige punten besproken toevoegingen aan de diverse compartimenten van de Interventiereserve, steeg deze op 31 december 2003 met 59 miljoen tot 639 miljoen. Volgende grafiek geeft de evolutie weer sinds 1985 van de totale middelen die in België beschikbaar werden gesteld voor de bescherming van deposanten en beleggers, hetzij door het HWI (van 1985 tot 1998), hetzij door het CIF (van 1991 tot 1998) of zijn rechtsvoorganger de Waarborgkas van de Wisselagenten (van 1986 tot 1990), hetzij door het Beschermingsfonds (vanaf 1999) Evolutie van de beschikbare middelen voor de bescherming van deposanten en beleggers middelen gevormd vanaf oprichting Beschermingsfonds middelen afkomstig van vroegere regelingen 500 in miljoenen EUR op 31 december 03 24