Maatschappijwetenschappen 2e fase DE GENOCIDE IN SREBRENICA 1995 LESSEN

Transcriptie

1 Maatschappijwetenschappen 2e fase DE GENOCIDE IN SREBRENICA 1995 LESSEN NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies

2 LES 1 GENOCIDE IN SREBRENICA, DE FEITEN OPDRACHT 1 WAT WEET JE ER AL VAN? Schrijf hieronder op wat je al weet over Srebrenica. SEBRENICA 11 JULI

3 OPDRACHT 2 EEN FEITENRELAAS Zet de feiten op een rijtje door een feitenrelaas te maken. Doe het zo: Knip de afbeeldingen en de bijbehorende informatie uit de knipvellen, die je krijgt van je docent. Bij iedere tijdsaanduiding hoort een afbeelding en een toelichting. Probeer een kloppend feitenrelaas te maken dat je nakijkt met het antwoordblad, dat je ook krijgt van je docent. Je hebt nu een overzicht van de gebeurtenissen die hebben geleid tot de genocide in Srebrenica. OPDRACHT 3 FASEN IN EEN GENOCIDAAL PROCES Kruis aan welke fasen van Stanton jullie hebben herkend in het bekeken filmfragment en het gemaakte feitenrelaas, en schrijf op in welke van de twee je het hebt herkend. Gebruik hierbij de volgende bijlage: De acht fasen van Stanton. Classificatie _ Symbolisatie _ Dehumanisatie _ Organisatie _ Polarisatie _ Voorbereiding _ Vernietiging _ Ontkenning _ Je zal merken dat het niet eenvoudig is de fasen stuk voor stuk te herkennen en te benoemen. Houd in gedachten dat de discussie die je onderling hierover voert belangrijker is dan het 'resultaat'. 3

4 BIJLAGE DE ACHT FASEN VAN STANTON Gregory Stanton is professor in Genocide Studies en Preventie aan de George Mason Universiteit in Fairfax County, Virginia, United States. Hij is grondlegger van de Genocide Watch, opgericht in Volgens Stanton is genocide een proces en niet alleen een gebeurtenis die heeft plaatsgevonden. Door alerter te zijn en bepaalde fasen in een vroeg stadium te herkennen, is genocide mogelijk te voorkomen. Classificatie: categorisering van groepen mensen, wij en zij, etnisch, raciaal, cultureel, religieus of nationalistisch. Symbolisatie: benoemen en vastleggen van uiterlijke en etnische verschillen of herkenbaar maken van de andere groep door symbolen. Dehumanisatie of ontmenselijking: ontkenning van de menselijkheid van de andere groep, bijvoorbeeld door het gebruik van medisch jargon (ziektekiemen) of dierennamen (ratten, kakkerlakken). Vernietiging van identiteit. Organisatie: genocide komt voort uit collectieve actie die voorbereiding vergt: er moeten manschappen en wapens zijn, en een bepaalde sociale organisatie (hierarchie, bureaucratie). Polarisatie: extreme groepen komen tegenover elkaar te staan, waarbij alle nuance of gematigdheid een bedreiging is. Degenen met een gematigd standpunt vormen de grootste bedreiging voor de dadergroep. Voorbereiding: daaronder valt identificatie (lijsten, landkaarten, id kaarten), onteigening van bezit, concentratie of verzamelen, en transportatie. Vernietiging: vermoorden van leden van de groep, ook kinderen, zuivering. Ook materiele vernietiging, materiele cultuur, bezit. Ontkenning: het laatste stadium van elke genocide is ontkenning, graven worden verborgen, bewijsmateriaal vernietigd, narratief wordt aangepast, sterftecijfers naar beneden bijgesteld, verzachtende omstan- digheden aangevoerd ( het was oorlog ), en er wordt gediscussieerd of de daad wel binnen de precieze juridische definitie van genocide. 4

5 LES 2 WIE HEEFT WELKE ROL GESPEELD: DE ACTOREN OPDRACHT 4 EEN PROFIEL VAN DE ACTOREN Maak van de volgende vier actoren die betrokken waren bij de genocide in Srebrenica een profiel. In het profiel (korte tekst) beschrijf je wat de betreffende actor heeft gedaan (of juist niet heeft gedaan). Baseer je op de gegeven bronnen. Deze zijn gerubriceerd per actor. Plaats bij ieder profiel ook een foto van de betreffende actor, die volgens jullie de rol van deze actor het best weergeeft. Maak gebruik van de bronnen voor les 2 en 3 ( lessenserie-genocide-in-srebrenica-1995). De vier actoren van wie jullie een profiel gaan opstellen zijn: De VN onder leiding van generaal Janvier De Nederlandse regering met minister Voorhoeve en premier Kok als hoofdverantwoordelijken Dutchbat met aan het hoofd luitenant-kolonel Karremans Het Bosnisch-Servische leger met aan het hoofd generaal Mladic 5

6 LES 3 WAAROM? DE ACHTER- GRONDEN VAN DE ACTOREN OPDRACHT 5 WAT BEWOOG DE ACTOREN Formuleer achterliggende factoren die het handelen van de vier onderstaande actoren verklaren. Maak hiervoor gebruik van drie van de vier invalshoeken van maatschappijleer/maatschappijwetenschappen. Beschrijf ook de ideologie (ideeën, uitgangspunten) en de machtspositie van de vier actoren en tenslotte de (specifieke) omstandigheden die hun handelen bepaalden. Maak opnieuw gebruik van de bronnen voor les 2 en 3 ( VN onder leiding van generaal Janvier sociaal-culturele invalshoek (waarden/normen) sociaaleconomische invalshoek (belangen) politiek-juridische invalshoek (wetgeving/beleid) ideologie macht omstandigheden Dutchbat onder leiding van luitenant-kolonel Karremans sociaal-culturele invalshoek sociaaleconomische invalshoek politiek-juridische invalshoek macht omstandigheden Nederlandse regering (minister Voorhoeve, premier Kok) sociaal-culturele invalshoek sociaaleconomische invalshoek politiek-juridische invalshoek ideologie macht omstandigheden Bosnisch-Servisch leger onder leiding van generaal Mladic sociaal-culturele invalshoek sociaaleconomische invalshoek politiek-juridische invalshoek ideologie macht omstandigheden 6

7 BIJLAGE ARGUMENTENKAART Hieronder vind je een voorbeeld van een argumentenkaart. Met de informatie vanuit de verschillende invalshoeken die jullie over elke actor hebben gevonden, gaan jullie zelf ook vier argumentenkaarten maken. Ga als volgt te werk: Schrijf de actor (zwart) in het midden van het vel. Schrijf de drie invalshoeken in de drie verschillende kleuren linksboven, rechtsboven en linksonder de actor. Schrijf ideologie/macht en omstandigheden rechtsonder de actor. Gebruik de vierde kleur. Schrijf nu minimaal twee factoren per invalshoek en drie punten bij ideologie/macht en omstandigheden op. Sociaal-economisch Politiek-juridisch ACTOR Sociaal-cultureel Ideologie, macht, omstandigheden 7

8 LES 4 HET HEDEN OPDRACHT 6 HOE GAAT HET NU? Bekijk de bronnen voor les 4 ( die over de huidige situatie in Bosnië gaan en beantwoord de volgende vragen. Hoe is de bevolkingssamenstelling van Bosnië-Herzegovina en Srebrenica veranderd sinds 1995? Hoe is de huidige politieke samenstelling van het bestuur van Bosnië-Herzegovina en Srebrenica? 8

9 Hoe gaat het economisch met Bosnië-Herzegovina en Srebrenica? Wat zijn de belangrijkste actuele spanningen en problemen? Overige relevante informatie. 9

10 LES 5 HET JOURNALISTIEKE EINDPRODUCT OPDRACHT 7 MAAK EEN BIJLAGE VOOR EEN KRANT Op basis van de informatie die jullie hebben verzameld in jullie onderzoeksdossier gaan jullie nu voor een krant een bijlage maken over Srebrenica. Verdeel eerst mogelijke deelonderwerpen. Wie schrijft wat? Bedenk hoe je wat variatie in je krant kunt brengen door zowel beschrijvende als opiniërende artikelen te plaatsen, te verschillen in lengte en ook gebruik te maken van foto s. Mogelijke deelthema s waar je over kunt schrijven zijn: de profielen van de actoren (of een selectie); achterliggende verklaringen voor het handelen van de actoren (invalshoeken); ideologie, macht en omstandigheden; Srebrenica nu, het VN-tribunaal, de rechtszaak van de Moeders van Srebrenica. Lees voordat je begint met schrijven de hieronder beschreven tips voor het schrijven van een goed artikel en ga naar om te bekijken hoe je de krant kunt opmaken. Voeg aan het eind de verschillende bijdragen bij elkaar en stel de bijlage voor de krant samen. 10

11 BIJLAGE HOE SCHRIJF IK EEN ARTIKEL Waar let je op als je een artikel schrijft? Deze handleiding geeft je in drie stappen, richtlijnen, tips en suggesties die je helpen een artikel te schrijven. STAP 1: VOORBEREIDING IS HET HALVE WERK Ga NIET direct schrijven. Gebruik circa 40% van je tijd voor een goede voorbereiding. Wat wil je met het artikel bereiken? Moet de lezer tot actie overgaan, is het een informerend artikel of wil je de lezer amuseren? Is het doel van het artikel overtuigen of overhalen, gebruik dan argumenten en schrijf in voordelen voor de lezer. Heeft het onderwerp nieuwswaarde en is het actueel? Een artikel met hogere nieuwswaarde en met een actueel onderwerp wordt meer en beter gelezen. Verplaats je in de doelgroep. Ga op de stoel van je doelgroep zitten. Wat vindt de doelgroep belangrijk? Wat zijn hun behoeften/interesses? Bepaal wat volgens jou de voorkennis van je bezoekers is. Kennen ze al veel technische woorden, of zijn het absolute beginners? En bedenk: What s in it for them? Een goed artikel levert de lezer toegevoegde waarde. Welke stijl past bij de doelgroep en bij het thema? Een artikel voor professoren schrijf je anders dan een artikel voor middelbare scholieren. Bij professoren kan je moeilijkere leesstijl gebruiken en bij scholieren gebruik je makkelijkere leesstijl. Kies schrijfstijlen die passen bij de doelgroep, kies bijvoorbeeld tussen: vaag-exact, bondig-overtollig, stijf-gemoedelijk en zakelijkemotioneel. Verzamel nuttige informatie, bijvoorbeeld bij betrokken/doelgroep of via Google en oriënteer welke informatie interessant is om te vermelden. Bedenk een concepttitel, die de lading dekt. Denk eerst net zo lang na totdat je uit je hoofd in twee of drie zinnen kunt vertellen wat globaal de inhoud van je verhaal moet zijn. En wel zo dat IEDEREEN van de doelgroep het begrijpt. Ga dan pas schrijven. STAP 2: SCHRIJVEN VAN EEN ARTIKEL Schrijf eerst je artikel zonder te letten op spelfouten, zinsbouw, lengte van zinnen, lengte van tekst. Dat haalt je uit de concentratie. Schrijf wat in je opkomt. De controle, herschrijven en inkorten komt later. Hiervoor gebruik je circa 20% van je tijd. De 1e alinea is een samenvatting van waar het artikel over gaat. Waarom is het interessant / actueel / boeiend / van belang / bijzonder / etcetera? Op welk onderdeel / element zoomt dit artikel in? 11

12 Beantwoord in de 1e alinea (lead) de W s (5) & H (1): Wie, Wat, Waar, Wanneer, Waarom en Hoe. Wie: over wie gaat het / voor wie is dit interessant? Wat: wat is het onderwerp precies? Waar: op welke plaats indien relevant / of waar hebben we het eigenlijk over? Wanneer: in tijd / in welke gevallen? Waarom: waarom gebeurt dit / speelt dit / hoezo dan? Hoe: hoe gaan we er over berichten / hoe pak je dit onderwerp doorgaans aan? Tip: Ook voor bovenstaande punten geldt dat het niet erg is als je in het begin meer tekst opschrijft. Later kan je dit herschrijven en bondiger formuleren. In de volgende alinea s kan je de W s en H uitwerken. Wordt de tekst lang, gebruik dan tussenkopjes. Eindig het artikel met een slot. Bijvoorbeeld een conclusie of een actie. Dus / kortom / met andere woorden? Waar komt het nu eigenlijk op neer. Wat is nu de winst / fun / waarde van in het artikel beschreven informatie? Bedenk een pakkende titel. Maak een titel kort en krachtig, maar wel zo dat duidelijk is waar het artikel over gaat. STAP 3: CONTROLE VAN EEN ARTIKEL De resterende 40% van je tijd gebruik je om te schrappen, editen, opnieuw te beginnen enzovoort. Redigeer je schrijfwerk naar een zo minimaal mogelijk aantal woorden. Gebruik spellingscontrole (klinkt te simpel om waar te zijn, maar wordt nog regelmatig vergeten). Laat de tekst door een derde lezen (liefst iemand uit de doelgroep). Laat de tekst even rusten en lees (liefst hardop) de tekst na één of twee dagen, nog een keer. Zijn alle negatieve formuleringen vervangen door positieve? Schrijf onze maaltijden zijn goedkoop i.p.v. onze maaltijden zijn niet duur of makkelijk i.p.v. niet moeilijk. De lezer legt het accent op het tweede (negatieve) woord en onthoudt dit. De zin ons restaurant is nooit gesloten lijkt misschien positief maar gaat uit van het negatieve en mist hierdoor zijn kracht (accent ligt op gesloten en dit woord zal ook onthouden worden). Bronnen: organiseren.wordpress.com/2011/02/22/hoe-schrijf-ik-een-artikel-in-3-stappen;

13 LES 6 HOE MOET NEDERLAND OMGAAN MET SREBRENICA? OPDRACHT 8 EEN SOCRATISCH GESPREK Jullie gaan 30 minuten een socratisch gesprek voeren met elkaar over de vraag hoe Nederland om zou moeten gaan met Srebrenica, een zwarte bladzijde uit onze geschiedenis. Doel van het gesprek is om een aantal gedeelde antwoorden te formuleren op deze vraag. Een van jullie is voorzitter van het gesprek. Luister goed naar elkaar. Iedereen moet op ieder moment kunnen samenvatten wat anderen gezegd hebben. De voorzitter zal dit af en toe vragen om zeker te weten dat iedereen hetzelfde denkt over het gesprek dat tot dan toe gevoerd is. Jullie sluiten af met een aantal gezamenlijke conclusies. Deze conclusies worden aan het eind van de les gedeeld met de andere groepen. Lees eerst de hieronder opgeschreven regels die gelden voor een socratisch gesprek. Basishouding voor het aangaan van een socratisch gesprek Zet je actief in voor het gesprek. Stel een fundamentele vraag die voor iedereen betekenisvol is. Doe geen beroep op autoriteit. Luister naar elkaar. Streef naar consensus (overeenstemming). Basisregels voor het aangaan van een socratisch gesprek Stel vragen zoals 'Hoe komt het dat? en Wat denk je bij? Houd een dialoog. Het socratisch gesprek moet een gesprek blijven. Geef een ander ruimte om ook wat te vertellen. De deelnemers kan op ieder moment gevraagd worden een samenvatting te geven van wat de ander heeft gezegd. Denk voor de ander. Je moet proberen mee te denken met degene die aan het woord is. Kun je volgen wat hij bedoelt? Maak alleen opmerkingen die iets met de vraag te maken hebben. Luister zo veel mogelijk, schrijf zo min mogelijk. Bron: Training/Handleiding%20socratisch%20gesprek.pdf. 13