Wat wordt het op 1 juni?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Wat wordt het op 1 juni?"

Transcriptie

1 Nieuwsbrief van Peil.nl Nr 52: redactie: Maurice de Hond - verschijnt onregelmatig - aan/afmelden op Wat wordt het op 1 juni? Het referendum van 1 juni werpt zijn schaduw vooruit. Het is een historisch moment in de geschiedenis van het Nederlands Koninkrijk. Voor de eerste keer sinds de oprichting van het Koninkrijk mag de bevolking zich landelijk via een referendum uitspreken. Zal dit referendum politiek en burger weer dichter bij elkaar brengen of zal het de verhoudingen tussen politiek en burger in Nederland verder op scherp stellen? Deze editie van de Nieuwsbrief is volledig aan dit referendum gewijd. Om goed te begrijpen wat zich tot en op 1 juni in het Nederlands electoraat afspeelt is het van belang te beseffen dat er binnen de bevolking grote verschillen zijn in opvattingen over Nederland en de EU. Historisch gezien is de Nederlandse bevolking (en politiek) een grote supporter geweest van de EU. Onderzoek op onderzoek wees uit dat de Nederlandse bevolking zich in grote meerderheid volledig achter de vorming en verdere ontwikkeling van de EU opstelde. In de laatste 5 jaar is dat veranderd. De basisgedachte van samenwerking binnen Europa vindt nog steeds veel aanhang onder de bevolking, maar er zijn behoorlijke verschillen in oordeel tussen het tempo waarin die samenwerking tot stand komt en het uiteindelijke einddoel. Dat verschil in oordeel heeft ook grote consequenties op allerlei opvattingen inzake de EU, en dus ook inzake de Grondwet en het referendum. In principe blijken er inmiddels vier hoofdgroepen te zijn in de Allen verticaal gepercenteerd naar Nederlandse bevolking ten aanzien van de EU. De twee uitersten zijn aan de ene kant de mensen, die zouden willen dat Nederland uit de EU stapt (verder aangeduid als EU-sceptici) en aan de andere kant de mensen, die willen dat de EU één land wordt, zoals de VS. Deze groep wordt verder aangeduid als EU-adepten. Beide groepen zijn bijna 20% groot. De overige Nederlanders (bijna 2/3 e deel van de bevolking) zijn globaal te verdelen in twee groepen. De ene groep vindt dat de ontwikkelingen binnen de EU te snel zijn gegaan of gaan. Dat kan de euro betreffen, of de uitbreiding met 10 landen uit het recente verleden of de mogelijke uitbreiding met Turkije. Het kan ook zijn dat het mensen zijn die achter de economische eenheid staan, maar verder in de verdeling van macht tussen Nederland en de EU meer bij Nederland willen houden. Deze groep, die genoemd wordt: EU met handrem omvat ongeveer een derde deel der Nederlanders. De rest van de Nederlanders (rond de 30%) staat grosso modo achter de lijn die met de EU tot nu toe gevolgd is. Zij worden verder de EU-supporters genoemd. Het verschil tussen de vier groepen is groot en kenmerkend. Het oordeel over hetgeen de EU ons opgeleverd heeft verschilt nogal tussen deze vier groepen. Ten aanzien van economische voorspoed en het voorkomen van oorlog kunnen we dat heel goed zien. Van alle Nederlanders vindt 35% dat de EU een duidelijke bijdrage heeft geleverd aan de economische groei van Nederland. 40% vindt dat niet. Van de EU-Sceptici vindt echter maar 4% dat de EU een duidelijke bijdrage heeft geleverd aan de economische groei van Nederland, terwijl bij de EU-adepten dat 66% is. Ten aanzien van het voorkomen van oorlog zien we vrijwel hetzelfde patroon. 50% is het ermee eens dat de EU er mede voor heeft gezorgd dat er minder oorlog in Europa is (27% is het hiermee niet eens). De EU-Sceptici zijn het voor 17% eens met de stelling, terwijl van de EU-Adepten 80% het eens is met deze stelling Naar stemgedrag zien we ook duidelijke verschillen, zoals de tabel op deze pagina laat zien: D66-kiezers staan het meest positief ten opzichte van de EU. De kiezers van de Stemt nu Stemgedrag TK2003 Groep Wilders VVD CDA D66 PvdA SP GrLnks EU-Scepticus 19% 53% 25% 8% 1% 13% 38% 14% EU met handrem 33% 26% 33% 34% 35% 37% 35% 33% EU-Supporter 29% 13% 21% 33% 43% 35% 18% 35% EU-Adept 19% 8% 21% 25% 21% 15% 9% 18% Totaal Nederland 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Groep Wilders staan er het minst positief tegenover. De kiezers van PvdA en Groen Links vertonen ongeveer hetzelfde beeld als heel Nederland. Kiezers van SP en VVD staan wat negatiever ten opzichte van de EU dan de gemiddelde Nederlander en die kiezers van CDA wat positiever. Het verschil in gedrag van deze groepen bij het komende referendum zal groot zijn en vooral de opstelling van de groep EU met handrem bepalend voor de uiteindelijke uitslag. Nieuwsbrief Peil.nl nr april

2 Velen weten het nog niet, maar.. Onderzoek wijst uit dat veel mensen nog niet weten wat ze op 1 juni gaan doen. Komen ze op en zo ja wat gaan ze dan stemmen. Als er echter alleen wordt afgegaan op degenen die een uitspraak voor of tegen in relatie tot hun opkomstintentie dan is er op dit moment een kleine meerderheid voor de tegenstem. Bij onderzoek naar het verwacht gedrag bij verkiezingen blijkt altijd dat de uiteindelijke opkomst duidelijk lager is dan het voorgenomen gedrag, zoals uitgedrukt in de antwoorden op de vragenlijst. Zelfs toen er bij de Europese Parlementsverkiezingen van 1999 een opkomst was van ruim 30%, bleek bij het onderzoek meer dan 60% vooraf aan te geven te zullen opkomen. Ook voor het aanstaande referendum zien we dat patroon. Meer dan 60% geeft aan te zullen gaan stemmen, terwijl de kans dat dit percentage echt gehaald is zeer klein is. Op basis van ervaringen uit het verleden kunnen (controle-)vragen aan het onderzoek toegevoegd worden, waardoor per ondervraagde de opkomstkans wordt bepaald. Op basis hiervan wordt op dit moment de opkomst op 32% geschat. Een cijfer dat de volgende weken zeker nog kan veranderen. Ten aanzien van het voornemen om voor of tegen te stemmen zien we een grote mate van symmetrie in deze tabel. De twee groepen aan de buitenkant geven hetzij aan dat ze als ze gaan stemmen vrijwel allemaal tegen gaan stemmen (de EU-Sceptici) of juist andersom ( de EU- Adepten). Ook de binnenste twee groepen laten een symmetrisch beeld zien (2 staat tot 1 tegen of 2 staat tot 1 voor ) Voor wat de opkomst betreft is de symmetrie wat minder. De groep EU-Sceptici komen wat sterker op dan de groep EU-Adepten. En de groep EU met handrem komt wat meer op dan de groep EU-supporters. Dat hangt samen met het feit dat degenen die tegen zeggen te zullen stemmen een hogere opkomstkans hebben dan degenen die zeggen voor te zullen stemmen. De sleutelvraag voor de komende 5,5 week is niet alleen hoeveel mensen in de groepen voor of tegen gaan terecht komen, maar ook hoe de mate van opkomst zal zijn bij de beide groepen. Juist omdat het erop lijkt dat de uitslag in de buurt van de 50% voor en tegen zal liggen, kunnen kleine verschuivingen bepalend zijn hoe de eindconclusie van Nederland is op 1 juni a.s. Voor ruim een derde deel der Nederlanders geldt dat zij zeker niet zullen opkomen op 1 juni. Bij de overige ruim 60% der Nederlanders is er een kans dat zij wel opkomen. Van deze groep geeft desgevraagd bijna 40% aan dat zij (nog) niet weten wat ze op 1 juni stemmen als ze op zouden komen. Onder de overigen is er een kleine meerderheid, die aangeeft voor te zullen stemmen. Neem je echter degenen, waarvan bepaald is dat de opkomstkans heel hoog is (en leidt tot het opkomstpercentage van 32) dan valt vast te stellen dat zij voor 22% niet weten wat ze zullen stemmen. Zij die het wel weten geven voor een kleine meerderheid aan tegen te zullen stemmen. Juist door de grote aantallen, waarvan het onzeker is of zij zullen opkomen en waarvan een behoorlijk deel ook niet zeker is wat ze zullen stemmen, kan er de komende tijd nog veel gebeuren. Door de huidige posities met betrekking tot dit referendum in relatie te brengen tot de vier onderscheiden EU-groepen kan een goed beeld gegeven worden van de uitgangspositie voor de campagnes in de komende weken. horizontaal gepercenteerd Opkomst kans Stemintentie Voor Tegen EU-Scepticus 41% 3% 74% EU met handrem 31% 26% 50% EU-Supporters 26% 52% 21% EU-Adept 38% 71% 16% Inhoudsopgave Wat wordt het op 1 juni? 1 Velen weten het nog niet, maar 2 Verschillen naar politieke voorkeur 3 Stabilisatie naar politieke voorkeur 3 Stemmotivaties 4 Column: Bonfire over Europe 5 Redactie: Maurice de Hond / Aan- of afmelden voor deze nieuwsbrief kan geschieden via de website Totaal Nederland 32% 37% 41% Nieuwsbrief Peil.nl nr april

3 Verschillen naar politieke voorkeur Hoewel de indeling naar de vier groepen de meest bepalende factor is voor het te verwachten gedrag op 1 juni a.s. is het ook interessant om te zien hoe op dit moment de relatie is tussen de onderzoeksresultaten van deze week en de politieke voorkeur. Deze tabel laat zien dat de opkomstkans het hoogst is onder de kiezers van Groen Links en VVD. Onder de aanhangers van de twee partijen, die zich in het openbaar Bezien we de kiezers die het wel weten dan zijn er grote verschillen in de mate van voor- en tegenstanders. Aan de ene kant van het spectrum zien we de kiezers van Groep Wilders en SP, aan de andere kant die van D66. Bij de overige partijen zien we dat de scores dichter bij de 50% liggen. CDA- en Groen Links kiezers zien we meer voor- dan tegenstanders (in de verhouding 3:2). Bij VVDen PvdA-kiezers is de verhouding dicht bij verticaal gepercenteerd naar Allen Stemt nu Stemgedrag TK2003 Groep Wilders VVD CDA D66 PvdA SP GrLnks Opkomstkans 32% 33% 41% 31% 31% 32% 30% 45% weet nog niet wat te stemmen 22% 17% 26% 27% 28% 27% 15% 26% Als men wel weet: Gaat voor stemmen 48% 10% 47% 62% 82% 49% 22% 59% Als men wel weet: Gaat tegen stemmen 52% 90% 53% 38% 18% 51% 78% 41% tegen hebben uitgesproken, zijn er minder kiezers die nog niet weten wat te stemmen, als ze een hoge opkomstkans hebben. Stabilisatieperiode aanhang partijen De tweede helft van vorig jaar is een periode geweest met grote verschuivingen in politieke voorkeur. Dat hing samen met het ontstaan van de Groep Wilders en de commotie na de moord op Theo van Gogh. Ondanks wat bewegingen na de avond van Van Thijn lijkt het erop dat we nu weer in een wat rustiger periode zijn aangeland. In zetels Tweede Kamer TK /1/ / / / CDA PvdA VVD LPF Groen Links SP D ChristenUnie SGP Gr. Wilders P. vd Dieren Totaal De drie regeringspartijen staan voortdurend op verlies, en zijn ruimschoots de meerderheid kwijt. Doorgaans scoren zij iets minder dan 60 zetels. Deze week is het 58. De Groep Wilders lijkt een stabilisatiepunt te kennen vlak boven de 10 zetels. De meeste oppositiepartijen staan op winst, relatief gezien geldt dat voor de SP het meest. De drie linkse oppositiepartijen scoren wekelijks iets onder de 75 zetels. Door de wat zwakkere positie van de PvdA is het deze week 71 zetels. De Partij voor de Dieren scoort constant 1 zetel, terwijl de LPF constant 0 zetels scoort. De ChristenUnie staat ruim op winst, hetgeen samenhangt met de zwakkere positie van het CDA. Nieuwsbrief Peil.nl nr april

4 Stemmotivaties Nadat de kiezers hebben aangegeven wat ze zouden gaan stemmen, is hen een serie redenen voorgelegd waarom de keuze op voor of tegen is gevallen. De antwoorden geven ook een goed inzicht in wat er bij de kiezers speelt. Belangrijkste redenen om voor te stemmen Omdat de nieuwe grondwet een verbetering ten opzichte van de 62% huidige situatie De EU geeft Nederland meer voordelen dan nadelen Omdat bij afwijzing de EU zal desintegreren Omdat ik instem met de nieuwe grondwet 43% 39% 33% Omdat ik me echt Europeaan voel 32% Omdat de partij waarop ik stem, voor deze grondwet is 18% Omdat ik voor de euro ben 17% Omdat ik vind dat Nederland anders een slecht figuur slaat 11% Omdat ik achter het kabinet staat 11% Omdat ik voor de toetreding van Turkije ben tot de EU Omdat ik voor de uitbreiding van de EU ben tot 25 of meer landen 9% 8% Weet niet/geen antwoord 2% Belangrijkste redenen om tegen te stemmen De EU geeft Nederland meer nadelen dan voordelen 61% Omdat ik tegen de uitbreiding van de EU ben tot 25 of meer landen 47% Omdat ik tegen de toetreding van Turkije ben tot de EU 41% Omdat ik tegen de euro ben 36% Omdat ik de nieuwe grondwet niet goed vind Omdat de nieuwe grondwet een verslechtering is ten opzichte van de huidige situatie 35% 33% Omdat ik me geen Europeaan voel 30% Omdat ik niet achter het kabinet staat 27% Omdat ik de Nederlandse politici niet vertrouw Omdat de partij waarop ik stem, tegen deze grondwet is Omdat bij afwijzing de EU zal desintegreren 27% 9% 4% Anders, nl 18% Totaal 368% Anders, nl 14% Totaal 299% De voorstemmers behoren doorgaans tot de groep EU- Adepten of EU-Supporters. Daarom zie je bij de argumenten van de voorstanders als belangrijkste argument de inhoud van de grondwet. De tegenstemmers behoren doorgaans tot de groep EU- Sceptici of EU met handrem. Bij hun argumentatie om tegen te stemmen wordt de grondwet veel minder genoemd dan argumenten, die met de EU zelf te maken hebben. Nieuwsbrief Peil.nl nr april

5 Bonfire over Europe De grote onzekerheid die er in Den Haag heerst over hoe men om moet gaan met de vertrouwenskloof tussen burger en politiek, zorgt keer op keer tot een aanpak, die bedoeld is die kloof te doen verminderen, maar het tegenovergestelde realiseert. Het Referendum over de Grondwet van de EU lijkt een nieuw hoogtepunt in deze reeks op te leveren. En als de voortekenen niet bedriegen kan op en na 1 juni a.s. zich voor de Nederlandse politiek een rampscenario voltrekken, dat die van Bonfire van twee weken geleden in de schaduw stelt. En net zoals waarschijnlijk toen het geval was, zouden vele ministeries, al kunnen weten wat zich tijdens dat rampscenario zal gaan voltrekken. Sinds het voorjaar van 2002 is de politieke elite in Nederland in verwarring. De echte redenen van de opkomst van Fortuyn werden niet herkend en de receptuur om de kloof tussen burgers en politiek te dichten niet gevonden. Sindsdien is de situatie er alleen maar slechter op geworden. De mate van vertrouwen in de politiek en de politici is nog niet zo laag geweest. Ook de resultaten van 21minuten.nl bevestigen dat beeld weer. (Ik moest wel glimlachen toen ik de commentaren van de onderzoekers en de politici op dat onderzoek hoorde. Hoe kon het toch dat terwijl de regering beleid voerde dat behoorlijk aansluit bij wat de mensen blijkbaar willen er toch zo weinig vertrouwen in die regering is? Het antwoord is dat de burgers in de dagelijkse praktijk zien dat er een grote discrepantie is tussen wat de politiek zegt dat er gebeurt en de werkelijkheid in onderwijs, gezondheidszorg, zorg, criminaliteitsbestrijding, immigratie, inburgering etc. En als je dan ook nog veel personen in de regering hebt, die geen charismatische uitstraling hebben, dan ligt daar de verklaring voor deze paradox.) Dat we niet al 20 a 30 jaar geleden het grote democratische deficit van ons politieke systeem (zowel in Nederland als Europa) ingrijpend hebben aangepakt, is ons nu op een ongelooflijke manier aan het opbreken. Het best is dat te illustreren met de invoering van de euro. Als de Nederlanders via een referendum aan het eind van de vorige eeuw (net zoals diverse andere landen) zich had mogen uitspreken voor de invoering van de euro dan zou toen een ruime meerderheid van de Nederlanders voor de invoering van die euro hebben gestemd. Alle onderzoeken uit die tijd wijzen erop. De Nederlandse politiek vond het echter niet nodig om daar een referendum over te houden en heeft daardoor nagelaten een soort legitimiteit vanuit de bevolking voor die beslissing te krijgen. Als op dit moment aan de Nederlandse bevolking gevraagd wordt of men destijds hierover had willen stemmen zegt een ruime meerderheid ja. Vervolgens geeft een meerderheid nu aan dat als er toen een referendum was gehouden tegengestemd zou hebben. Er is geen logische redenering op te zetten waarom we nu wel over deze grondwet (die geen grondwet zou zijn) een adviserend referendum organiseren en vijf jaar geleden dat niet gedaan hebben over de invoering van de euro. Wel is het nu zo dat doordat er toen geen referendum is geweest met een positief advies van de bevolking, de bevolking nu vindt dat de euro er gekomen is omdat zij in Den Haag dat wilden. Doordat we in Nederland geen enkele keer een referendum hebben gehouden over belangrijke besluitvorming in Europa heeft de politieke elite nooit energie hoeven aan te wenden om de bevolking mee te nemen in haar afwegingen. Terwijl de Nederlanders heel lang heel positief stonden ten opzichte van de EU zoals het zich tot 15 jaar geleden ontwikkelde is er nu meer onvrede en onzekerheid over de invoering van de euro, de uitbreiding tot 25 landen, het toetreden van Turkije en de overdracht van besluitvorming van Den Haag naar Brussel. Daarmee is de politieke elite, ook op dit punt, losgezogen van een niet gering deel van het electoraat. Ingrijpende bestuurlijke vernieuwingen hebben nog steeds niet kunnen plaatsvinden binnen het Nederlandse politieke systeem. We hebben onlangs daar weer wat staaltjes van gezien. Maar wat dacht je wat? Om de fouten uit het verleden te herstellen krijgen we nu wel ons eerste Referendum: over de invoering van de Grondwet van de EU. Een grondwet, die voor de gemiddelde Nederlander niet te lezen is en waarvan het onduidelijk is wat het nu precies betekent. Een product van en voor technocraten, waar de kiezer nu ineens wel geacht wordt een uitspraak over te doen. De vraag of je de gulden door de euro wil laten vervangen, of dat je instemt met de uitbreiding met 10 landen en/of dat je instemt met de toetreding van Turkije tot de EU zijn overzichtelijke vragen. Maar de vraag of je instemt met de invoering van deze grondwet, die ook niet echt een grondwet zou zijn, is voor veel mensen niet te doorgronden en dus ook niet te beantwoorden. En dus weten veel mensen niet wat ze zouden moeten doen of gaan ze hun stem bepalen op basis van andere onderwerpen dan de inhoud van de grondwet zelf. Een volkomen logisch proces. En wat doen de voorstanders van deze grondwet vervolgens? Ze dreigen met doem en verdommenis voor de EU en Nederland als er tegen wordt gestemd. Of ze schrijven tegenstemmers af als tegenstanders van de EU. Dan praat ik nog niet eens over die politici die aangeven dat ze ook bij een meerderheid tegen dit advies niet over zullen nemen als de stemming niet aan bepaalde voorwaarden voldoet (hogere opkomst dan 30%, meer dan 60% tegen, en/of kiezers moeten niet over andere zaken stemmen dan de nieuwe Grondwet). Deze benadering werkt echter volkomen averechts. De echte EU-sceptici, die eigenlijk willen dat Nederland uit de EU stapt, zullen voor zover ze opkomen- tegenstemmen. Daar valt verder niets aan te doen. Maar de grootste groep in de bevolking, die wij EU met de handrem noemen, die wenst niet beschuldigd te worden dat ze niet positief staan ten opzichte van Europese Samenwerking. Zij vinden echter dat de politieke elite de laatste vijftien jaar te snel is Nieuwsbrief Peil.nl nr april

6 gegaan met de EU en te weinig inspanningen heeft verricht de Nederlanders erbij te betrekken. En als we dan ook beseffen dat er überhaupt op dit moment weinig vertrouwen in de politici is, dan kan de huidige wijze waarop de discussie in Nederland gevoerd wordt, alleen maar leiden tot een toename van tegenstanders (met name in die groep EU met handrem ). Denkt men nu echt dat die burgers die wel positief ten opzichte van de EU staan, maar vinden dat het te snel is gegaan of gaat, met deze wijze van opstelling van onze politici, overtuigd worden om voor te gaan stemmen? Je mag wel komen stemmen, maar je moet je wel houden aan de voorwaarden, die zij stellen: Je mag bij je stemkeuze niets anders in beschouwing nemen dan de inhoud van de grondwet! Al het andere wat je vindt over de ontwikkelingen binnen de EU zijn gepasseerde stations, hebben we je niets over gevraagd, dus jammer, maar helaas. En als je nu toch tegen stemt dan bewijs je dat je eigenlijk tegen de EU bent, want wij zijn pas de echte Europeanen! Zelfs een klein kind kan beseffen dat deze aanpak gaat leiden tot een toename van tegenstemmers! En het rampscenario heeft nog meer in petto. Stel dat er een kleine meerderheid op 1 juni tegen is. Wat gaat er dan in de Tweede Kamer gebeuren? Veel Nederlanders zijn er niet gerust op. Desgevraagd is maar een kwart ervan overtuigd dat dan de meerderheid van de Tweede Kamer tegen zal stemmen (ook een diepe vorm van wantrouwen in de politiek). Als bij een dergelijke situatie de Tweede Kamer niet onverwijld de uitspraak van Nederland overneemt dan wordt de relatie kiezer gekozene nog meer schade toegebracht. Als de prominenten binnen ons politiek bestel doorgaan op de ingeslagen weg van de laatste weken over dit referendum dan roepen ze hun eigen tegenstand op. Het klinkt misschien gek, maar het beste wat hen waarschijnlijk nog kan gebeuren is dat Frankrijk in meerderheid tegen gaat stemmen. Maurice de Hond Nieuwsbrief Peil.nl nr april

Verder zien we ook nog een licht herstel bij D66. De 11 waarop deze partij staat is nog steeds 8 minder dan bij TK2017. Versch. t.o.v. 4 aug.

Verder zien we ook nog een licht herstel bij D66. De 11 waarop deze partij staat is nog steeds 8 minder dan bij TK2017. Versch. t.o.v. 4 aug. De Stemming van 25 augustus Bij de eerste peiling na het reces is goed te merken dat de glans wat verdwenen is van FVD. Hoewel 16 zetels nog steeds 14 meer zijn dan de 2, die men nu in de Tweede Kamer

Nadere informatie

Effecten van de campagne van de TK2012 tot 5 dagen voor de verkiezingen

Effecten van de campagne van de TK2012 tot 5 dagen voor de verkiezingen Effecten van de campagne van de TK tot 5 dagen voor de verkiezingen Hoe de uitslag woensdag a.s. ook zal zijn, we hebben nu al een heel bijzondere periode meegemaakt. In twee weken tijd is de electorale

Nadere informatie

De Stemming van 8 april 2018

De Stemming van 8 april 2018 De Stemming van 8 april 2018 Om de reactie van de kiezers te meten op de besluitvorming van het kabinet inzake de WIV, hebben we gisteren een apart onderzoek uitgevoerd. De resultaten van vandaag zijn

Nadere informatie

De Stemming van 26 juni 2016

De Stemming van 26 juni 2016 De Stemming van 26 juni 2016 Ook deze week zijn er geen verschuivingen in politieke voorkeur. Maar de uitslag van het Britse Referendum en de onderzoeken over een mogelijk Nederlands Referendum over een

Nadere informatie

Interpretatie van de uitslag van de tussentijdse Gemeenteraadsverkiezingen

Interpretatie van de uitslag van de tussentijdse Gemeenteraadsverkiezingen Interpretatie van de uitslag van de tussentijdse Gemeenteraadsverkiezingen Ook bij tussentijdse verkiezingen bestaat de behoefte de uitslag te interpreteren naar een landelijke trend. Hoewel dat door een

Nadere informatie

De Stemming van 19 mei 2019

De Stemming van 19 mei 2019 De Stemming van 19 mei Hoewel de bewegingen niet groot zijn, zien we ook deze week wel wat veranderingen binnen het electoraat. Zowel FVD als VVD trekken wat meer kiezers vorige week. Vergelijken we de

Nadere informatie

De stemming van 15 juli 2012, speciaal thema: Determinanten van het stemgedrag

De stemming van 15 juli 2012, speciaal thema: Determinanten van het stemgedrag De stemming van 15 juli 2012, speciaal thema: Determinanten van het stemgedrag De komende 3 weken, 6-8 weken voor de verkiezingen, met de Kamer op reces, zullen we naast de peilingen zelf, elke week op

Nadere informatie

It s the economy stupid

It s the economy stupid It s the economy stupid De achtergrond van sterke stijging van SP en daling van PVV in de afgelopen maand De peiling van deze week is een voortzetting van het patroon dat zich aandient sinds half december.

Nadere informatie

De echte landelijke uitslag van de Gemeenteraadsverkiezingen van 2010

De echte landelijke uitslag van de Gemeenteraadsverkiezingen van 2010 De echte landelijke uitslag van de Gemeenteraadsverkiezingen van 2010 Het was fascinerend om te zien hoe op 3 maart s avonds door politici en media gereageerd werd op een uitslag die door de NOS en ANP

Nadere informatie

De Stemming van 28 april 2019

De Stemming van 28 april 2019 De Stemming van 28 april 2019 Na de ophef over de clash tussen Henk Otten en Thierry Baudet, zien we vandaag een uitslag, die op diverse manieren een bevestiging is van hetgeen ik al eerder heb vastgesteld.

Nadere informatie

De laatste peiling voor de verkiezingen en de prognose

De laatste peiling voor de verkiezingen en de prognose De laatste peiling voor de verkiezingen en de prognose Aanvankelijk leek deze verkiezingen zich te voltrekken op een manier waarbij VVD en PvdA ieder steeds meer kiezers weg gingen trekken van andere partijen.

Nadere informatie

De Stemming van 23 juni 2019

De Stemming van 23 juni 2019 De Stemming van 23 juni Deze week zien we geen verdere veranderingen in electorale voorkeuren. Het is interessant om 3 maanden na de Provinciale Statenverkiezingen te zien in welke mate de opgekomen kiezers

Nadere informatie

Oordeel over de positie van ouderen in Nederland in 2013

Oordeel over de positie van ouderen in Nederland in 2013 Oordeel over de positie van ouderen in Nederland in 2013 Tekstrapport Peil.nl/Maurice de Hond 1 Doelstelling en opzet van het onderzoek Het wetenschappelijk instituut van 50PLUS heeft ons de opdracht gegeven

Nadere informatie

De stemming van 22 april 2012

De stemming van 22 april 2012 De stemming van 22 april 2012 Zaterdagavond 21 april en zondagochtend 22 april hebben meer dan 4500 mensen meegewerkt aan het spoedonderzoek dat gehouden is als reactie op het mislukken van het Catshuisberaad.

Nadere informatie

PS2019 worden historische verkiezingen

PS2019 worden historische verkiezingen PS2019 worden historische verkiezingen Maurice de Hond Peil.nl Ook zonder de aanslag van gisteren in Utrecht zouden de verkiezingen van morgen al historisch worden. Een keer eerder hadden we in Nederland

Nadere informatie

De Stemming van 25 mei 2014 en EP2014

De Stemming van 25 mei 2014 en EP2014 De Stemming van 25 mei 2014 en EP2014 Op dit moment is de officiele Nederlandse uitslag van de verkiezing voor het Europees Parlement nog niet bekend. Ipsos is gekomen met een exitpoll, GeenStijl met de

Nadere informatie

De elite heeft niet geleerd van Fortuyn

De elite heeft niet geleerd van Fortuyn De elite heeft niet geleerd van Fortuyn Onderzoek over artikel Jacques Monasch in De Volkskrant Op pagina Forum van De Volkskrant van 22 juni jl. stond een artikel van Jacques Monasch met als titel De

Nadere informatie

Het geheugenverlies van de kiezer en het effect daarvan op de peilingen

Het geheugenverlies van de kiezer en het effect daarvan op de peilingen Het geheugenverlies van de kiezer en het effect daarvan op de peilingen Bij ieder steekproefonderzoek is de mate van representativiteit een probleem. Gelden de uitspraken die gedaan worden op basis van

Nadere informatie

EP2019: Analyse van het Opkomst- en het Timmermans-effect

EP2019: Analyse van het Opkomst- en het Timmermans-effect EP2019: Analyse van het Opkomst- en het Timmermans-effect Dat er maar twee maanden zaten tussen EP2019 en en via Peil.nl we bij beide verkiezingen meer dan 10.000 respondenten hebben ondervraagd, maakt

Nadere informatie

De week waarin alles anders werd (of niet?)

De week waarin alles anders werd (of niet?) De week waarin alles anders werd (of niet?) Er is waarschijnlijk geen week geweest in de Nederlandse politieke geschiedenis waar in een korte tijd zoveel veranderde als de afgelopen 7 dagen. In die periode

Nadere informatie

Het grote Peil.nl bezuinigingsonderzoek

Het grote Peil.nl bezuinigingsonderzoek Het grote Peil.nl bezuinigingsonderzoek Donderdag 1 april 2010 kwamen de 20 rapporten uit van de ambtelijke commissies, die de opdracht hadden om 2 besparingen te vinden in de verschillende begrotingen.

Nadere informatie

De Stemming van 18 december 2016

De Stemming van 18 december 2016 De Stemming van 18 december 2016 Hoewel er wel belangwekkende gebeurtenissen waren op het politieke vlak, zoals de aanvullende verklaring inzake het verdrag met Oekraine en de positieve prognose van het

Nadere informatie

De Stemming van 9 juni 2019

De Stemming van 9 juni 2019 De Stemming van 9 juni Er zijn geen verschuivingen deze week waargenomen. De peiling is gelijk aan die van de vorige week. Wel zijn er naast deze rapportage twee aparte gescheiden rapportages. De ene over

Nadere informatie

De PVV in het land en in de peiling

De PVV in het land en in de peiling De PVV in het land en in de peiling Zowel in als in is de PVV in de laatste peilingen van Peil.nl lager uitgekomen dan bij de verkiezingen zelf. Een analyse naar de reden hiervan geeft een beter beeld

Nadere informatie

Nieuw Haags Peil van 17 oktober 2005

Nieuw Haags Peil van 17 oktober 2005 Nieuw Haags Peil van 17 oktober 2005 Ook deze week kennen we amper verschuivingen. Het is opmerkelijk hoe lang inmiddels de het patroon zo constant blijft. Is dit een stilte voor de storm? Of is er sprake

Nadere informatie

2016 / Maurice de Hond

2016  / Maurice de Hond De NOS heeft aangekondigd zich ten aanzien van de weergave van de peilingen vooral te beperken tot de Peilingwijzer. O.a. met als argument dat pas na het bekend worden van 3 a 4 verschillende peilingen

Nadere informatie

Hoe zou de Deense aanpak electoraal voor de PvdA kunnen uitwerken?

Hoe zou de Deense aanpak electoraal voor de PvdA kunnen uitwerken? Hoe zou de Deense aanpak electoraal voor de PvdA kunnen uitwerken? Maurice de Hond/Peil.nl De overwinning van de PvdA bij de Nederlandse Europese Parlementsverkiezingen en de uitslag van de Deense parlementsverkiezingen

Nadere informatie

Twee bepalende kenmerken voor het stemgedrag bij PS2019

Twee bepalende kenmerken voor het stemgedrag bij PS2019 Twee bepalende kenmerken voor het stemgedrag bij PS2019 Maurice de Hond/Dennis Brouwer (Peil.nl) Op basis van het via Peil.nl gehouden onderzoek onder meer dan 10.000 respondenten op de verkiezingsdag

Nadere informatie

Ontwikkeling politieke voorkeur in 2015

Ontwikkeling politieke voorkeur in 2015 Een politiek systeem in ontbinding De peiling van vandaag laat zien in welke bijzondere electorale situatie Nederland eind 2015 is beland. Deze resultaten kunnen geplaatst worden in het verlengde van het

Nadere informatie

Nieuw Haags Peil van 14 oktober 2007

Nieuw Haags Peil van 14 oktober 2007 Nieuw Haags Peil van 14 oktober 2007 Er is een groot aantal kiezers, dat op een partij van Rita Verdonk zal gaan stemmen, als die opgericht wordt. Omdat dit echter nog niet het geval is en Verdonk wel

Nadere informatie

Na het aftreden van Minister de Graaf

Na het aftreden van Minister de Graaf Na het aftreden van Minister de Graaf Minister de Graaf is gisteren afgetreden. Hoe reageert Nederland er nu op en hoe moet het nu verder? Gisteren is Minister De Graaf afgetreden. Vindt u het terecht

Nadere informatie

Nieuw Haags Peil van 26 februari 2006

Nieuw Haags Peil van 26 februari 2006 Nieuw Haags Peil van 26 februari 2006 Na een korte stijging van de Groep Wilders naar 8 zetels is de score nu weer 6 zetels. Bij de overige partijen zijn er slechts kleine verschuivingen. De drie linkse

Nadere informatie

De verkiezing van Trump en wat dit betekent voor TK2017

De verkiezing van Trump en wat dit betekent voor TK2017 De verkiezing van Trump en wat dit betekent voor TK2017 Al lange tijd wijs ik op de twee parallelle werelden, die zowel in Nederland als in andere landen, te zien is onder het electoraat. Er is een groep,

Nadere informatie

Nieuw Haags Peil van 1 augustus 2005

Nieuw Haags Peil van 1 augustus 2005 Nieuw Haags Peil van 1 augustus 2005 De vakantieperiode met weinig nieuws uit Den Haag, is traditioneel een periode met weinig verschuivingen. De enige ontwikkeling, die we zien, is het wat wegzakken van

Nadere informatie

Reactie op het voorstel van de regering om de AOW leeftijd op termijn te verhogen

Reactie op het voorstel van de regering om de AOW leeftijd op termijn te verhogen Reactie op het voorstel van de regering om de AOW leeftijd op termijn te verhogen Nadat bekend is geworden met welk voorstel de regering en de regeringspartijen zijn gekomen om de AOW-leeftijd op termijn

Nadere informatie

HET REFERENDUM OVER DE ASSOCIATIE- OVEREENKOMST MET OEKRAÏNE

HET REFERENDUM OVER DE ASSOCIATIE- OVEREENKOMST MET OEKRAÏNE Rapport HET REFERENDUM OVER DE ASSOCIATIE- OVEREENKOMST MET OEKRAÏNE Onderzoek I&O Research Februari 2016 www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Zuiderval 70 Postbus 563 7500 AN Enschede Datum

Nadere informatie

Kiezers en potentiële kiezers van 50PLUS

Kiezers en potentiële kiezers van 50PLUS Kiezers en potentiële kiezers van 50PLUS Versie 2013-2014 Tekstrapport Peil.nl/Maurice de Hond 1 Doelstelling en opzet van het onderzoek Het Wetenschappelijk Instituut van 50PLUS heeft ons in december

Nadere informatie

De cruciale periode

De cruciale periode De cruciale periode 1990-1994 Maurice de Hond Peil.nl Vaak merk ik dat bij beschouwingen over electorale ontwikkelingen in Nederland, de lange-termijn-trends over het hoofd worden gezien. Zo ook weer bij

Nadere informatie

Discussie rondom verloren verkiezingen van PvdA

Discussie rondom verloren verkiezingen van PvdA Discussie rondom verloren verkiezingen van PvdA Wouter Bos heeft gezegd dat de PvdA fouten heeft gemaakt tijdens de campagne in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen. Wat vindt men hiervan? Wat is

Nadere informatie

De stemming van 13 oktober 2013

De stemming van 13 oktober 2013 De stemming van 13 oktober 2013 De peiling van deze week is gisteren uitgevoerd na bekend worden van het akkoord over de begroting van 2013. Net zoals het geval was toen het Lente Akkoord werd aangekondigd

Nadere informatie

Wat zou hier de reden van kunnen zijn?

Wat zou hier de reden van kunnen zijn? 1 Welke verschillen bepalen de verschillen in uitkomsten? Maurice de Hond 2 Centrale vraag Regelmatig zijn er forse verschillen tussen de gepubliceerde peilingen van Peil.nl en de Politieke Barometer van

Nadere informatie

De Tweede Kamerverkiezingen van 12 september 2012

De Tweede Kamerverkiezingen van 12 september 2012 De Tweede Kamerverkiezingen van 12 september 2012 In plaats van een nieuwe peiling enkele dagen na de verkiezingen komen we vandaag met een analyse van de verkiezingsuitslag van 12 september. Op de dag

Nadere informatie

Verkiezingsuitslagen. Drechtsteden

Verkiezingsuitslagen. Drechtsteden Verkiezingsuitslagen Provinciale Staten, 2 maart Inhoud: 1. Opkomst 2. Winnaars en verliezers 3. Zetelverdeling Provinciale Staten 4. Verschil tussen gemeenten Bijlage 1 De VVD heeft bij deze verkiezingen

Nadere informatie

Peilingwijzer als centrale indicator van de electorale ontwikkelingen van Nederland?

Peilingwijzer als centrale indicator van de electorale ontwikkelingen van Nederland? Peilingwijzer als centrale indicator van de electorale ontwikkelingen van Nederland? Drs. Maurice de Hond (Peil.nl) Net zoals al lang in de VS wordt sinds 2010 in Nederland via geavanceerde berekeningen

Nadere informatie

Politieke participatie

Politieke participatie 12 Politieke participatie De Tweede Kamerverkiezingen van 17 hebben voor grote verschuivingen gezorgd in Amsterdam. De uitkomsten van deze verkiezingen komen uitgebreid aan bod in dit hoofdstuk. Verder

Nadere informatie

Speciale editie van onze weekpeiling in het Paasweekend

Speciale editie van onze weekpeiling in het Paasweekend Speciale editie van onze weekpeiling in het Paasweekend In dit Paasweekend komen we met een heel speciale uitvoering van onze Peiling. In samenwerking met Dennis Brouwer, gespecialiseerd in analyses op

Nadere informatie

Weekbrief van De Stem van Nederland

Weekbrief van De Stem van Nederland Weekbrief van De Stem van Nederland Gebaseerd op het dagelijkse aktualiteiten-onderzoek in opdracht van SBS6 Prinsjesdag Ook dit jaar heeft Prinsjesdag weer forse invloed op het oordeel van de kiezers

Nadere informatie

De Stemming van 20 januari 2019

De Stemming van 20 januari 2019 De Stemming van 20 januari 2019 Nog steeds zitten we in een stabiele periode van de electorale voorkeur. De verschuivingen van deze week zijn beperkt. De vier regeringspartijen zijn samen nog weer tw zetels

Nadere informatie

Rapport. Referendum Monitor Europese Grondwet. Peiling mei. Project Mei 2005

Rapport. Referendum Monitor Europese Grondwet. Peiling mei. Project Mei 2005 Rapport Referendum Monitor Europese Grondwet Peiling - Project Mei Een onderzoek in opdracht van Rijksvoorlichtingsdienst, Dienst Publiek en Communicatie, te Den Haag. AUTEURSRECHT MARKETRESPONSE NEDERLAND

Nadere informatie

ANALYSE FORUM VOOR DEMOCRATIE

ANALYSE FORUM VOOR DEMOCRATIE ANALYSE FORUM VOOR DEMOCRATIE Vervolganalyse Peiling september 2017 1. Belangrijkste uitkomsten 1.1 Electoraal speelveld Forum voor Democratie is een geduchte concurrent van 50 Plus en PVV en ook van VVD,

Nadere informatie

Stemgedrag Tweede Kamer % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Stemgedrag Tweede Kamer % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

Stemgedrag Tweede Kamer % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Stemgedrag Tweede Kamer % 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Kilometerheffing Wat vindt Nederland van de plannen van de regering m.b.t. kilometerheffing, nadat het eerste debat hierover in de kamer heeft plaatsgevonden? De regering heeft besloten de kilometerheffing

Nadere informatie

Nieuw Haags Peil van 8 oktober

Nieuw Haags Peil van 8 oktober Nieuw Haags Peil van 8 oktober Voor het eerst sinds april 2003 is het CDA in onze peiling weer boven de PvdA gekomen. De uitslag voor de drie grootste partijen ligt heel dicht bij de uitslag van de Tweede

Nadere informatie

De Politieke Barometer Onderwijs. (meting oktober 2010)

De Politieke Barometer Onderwijs. (meting oktober 2010) De Politieke Barometer Onderwijs (meting oktober 2010) De Politieke Barometer Onderwijs (meting oktober 2010) Utrecht, oktober 2010 DUO ONDERWIJSONDERZOEK drs. Vincent van Grinsven Postbus 6813 500 AR

Nadere informatie

Resultaten 3e peiling Provinciale Statenverkiezingen februari 2011

Resultaten 3e peiling Provinciale Statenverkiezingen februari 2011 Resultaten 3e Provinciale Statenverkiezingen 2011 28 februari 2011 Opdrachtgever: RTV Oost maart 2011 Derde Provinciale Statenverkiezingen 2011 28 februari 2011 Bent u ervan op de hoogte dat er begin maart

Nadere informatie

Ja 50% 34% 35% 28% 44% 36% 33% Nee 49% 64% 63% 70% 56% 62% 67% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Totaal. Jonger dan

Ja 50% 34% 35% 28% 44% 36% 33% Nee 49% 64% 63% 70% 56% 62% 67% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Totaal. Jonger dan Euro 5 jaar later Het is 5 jaar geleden dat in een deel van de EU de Euro is geintroduceerd. Hoe denkt men nu over die nieuwe munt. Doordat sommige mensen niet goed gewend zijn aan het kleingeld van de

Nadere informatie

29 maart 2019 Auteur: Rozemarijn Lubbe. De brexit

29 maart 2019 Auteur: Rozemarijn Lubbe. De brexit 29 maart 2019 Auteur: Rozemarijn Lubbe De brexit Samenvatting Meerderheid wil dat GB lid blijft van EU Samenvatting Meeste mensen willen in EU blijven Veel mensen in Nederland zien het liefst dat de brexit

Nadere informatie

Slotpeiling PS: vijf partijen zeer dicht bij elkaar

Slotpeiling PS: vijf partijen zeer dicht bij elkaar Rapport Slotpeiling PS: vijf partijen zeer dicht bij elkaar Slechts zwakke stijging opkomstintentie, meerderheid VVD, PvdA en C3 ver weg De spanning voor de Provinciale Statenverkiezingen van woensdag

Nadere informatie

TK2017 en de grote invloed van EK2015 op de vorming van een nieuwe regering

TK2017 en de grote invloed van EK2015 op de vorming van een nieuwe regering TK2017 en de grote invloed van EK2015 op de vorming van een nieuwe regering Aan het eind van 2015 zijn we maximaal 15 maanden verwijderd van de volgende Tweede Kamerverkiezingen. De contouren van die verkiezingen

Nadere informatie

Tussenbalans. Maurice de Hond Peil.nl

Tussenbalans. Maurice de Hond Peil.nl Tussenbalans Maurice de Hond Peil.nl Inleiding We zitten nu in een windstille periode van deze verkiezingen. Het startschot van de campagne is eigenlijk gegeven op 1 april, toen de 20 ambtelijke commissies

Nadere informatie

omslag FORUM #10/

omslag FORUM #10/ omslag 12 De slag om de verkiezingsborden hebben de eurosceptici gewonnen. Maar hebben ze ook de harten van ondernemers? Tekst: Karin Bojorge en Paul Scheer Foto en Illustraties: Link Design 13 omslag

Nadere informatie

De Stemming van 8 januari 2017

De Stemming van 8 januari 2017 De Stemming van 8 januari 2017 Ten aanzien van drie weken geleden zien we dat de PVV voor het eerst in twee maanden iets daalt. De partij gaat van 36 naar 35 zetels. Met name zien we kiezers gaan naar

Nadere informatie

GEMEENTERAADS- VERKIEZINGEN 2018

GEMEENTERAADS- VERKIEZINGEN 2018 Rapport GEMEENTERAADS- VERKIEZINGEN 2018 Twee derde van de kiezers nog onzeker over stemkeuze 16 maart 2018 www.ioresearch.nl Twee derde van de kiezers nog onzeker over stemkeuze Eén op drie kiezers stemt

Nadere informatie

RUZIE OVER DE FUSIE?

RUZIE OVER DE FUSIE? RUZIE OVER DE FUSIE? resultaten van een enquête onder gemeentebestuurders en raadsleden in Noord-Holland, Utrecht en Flevoland Amsterdam, november 2011 Projectnummer: 1578 ERGO: BUREAU VOOR MARKT- EN BELEIDSONDERZOEK

Nadere informatie

Regeringsmaatregelen in verband met de crisis

Regeringsmaatregelen in verband met de crisis Regeringsmaatregelen in verband met de crisis De afgelopen week waren er intensieve onderhandelingen over de maatregelen die de regering wil gaan nemen in het kader van de financiele en de economische

Nadere informatie

NEDERLANDERS PER SALDO NOG STEEDS VOOR SLEEPWET

NEDERLANDERS PER SALDO NOG STEEDS VOOR SLEEPWET Rapport NEDERLANDERS PER SALDO NOG STEEDS VOOR SLEEPWET Peiling I&O Research februari 2018 14 februari 2018 www.ioresearch.nl Nederlanders per saldo nog steeds voor sleepwet TWEEDE KAMER VVD grootste partij,

Nadere informatie

Verkiezingen Tweede Kamer 2012

Verkiezingen Tweede Kamer 2012 Verkiezingen Tweede Kamer 2012 Nederlandse politieke partijen langs de Europese meetlat Europese Unie dr. Edwin van Rooyen 10-9-2012 PvdA, VVD en SP zijn voorstander van het vergroten van de controle op

Nadere informatie

D66 leidt in aanloop naar Europese verkiezingen dankzij vastberaden eurofielen

D66 leidt in aanloop naar Europese verkiezingen dankzij vastberaden eurofielen D66 leidt in aanloop naar Europese verkiezingen dankzij vastberaden eurofielen Gegroeid optimisme over toekomst Europa vertaalt zich niet in afname euroscepsis 15 mei Een week voor de verkiezingen voor

Nadere informatie

Prinsjesdag Wat denkt u dat in het komend jaar met de economie in Nederland zal gebeuren?

Prinsjesdag Wat denkt u dat in het komend jaar met de economie in Nederland zal gebeuren? Prinsjesdag 2010 Onderzoek voorafgaande aan Prinsjesdag 2010 is vergeleken met de resultaten van de voorgaande vijf jaren. De veranderingen zijn evident ten aanzien van de opvattingen over de economie

Nadere informatie

1 Welke partij heeft uw voorkeur c.q. op welke partij heeft u gestemd bij de Tweede Kamerverkiezing?

1 Welke partij heeft uw voorkeur c.q. op welke partij heeft u gestemd bij de Tweede Kamerverkiezing? CDA ChristenUnie D66 GroenLinks Partij voor de Dieren PvdA PVV SGP SP VVD 50PLUS Niet gestemd Anders Weet niet CDA ChristenUnie D66 GroenLinks Partij voor de Dieren PvdA PVV SGP SP VVD 50PLUS Niet gestemd

Nadere informatie

29 november Onderzoek: Kloof tussen burger en politiek?

29 november Onderzoek: Kloof tussen burger en politiek? 29 november 2016 Onderzoek: Kloof tussen burger en politiek? Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online

Nadere informatie

Toekomst missie Uruzgan ( )

Toekomst missie Uruzgan ( ) Toekomst missie Uruzgan ( - 2010) Na de beslissing van Obama over het uitbreiden van de militaire inspanningen in Afghanistan en het terugtrekken vanaf 2011 en de oproep aan o.a. Nederland om in Afghanistan

Nadere informatie

Voorlopige uitslag Amsterdam. Project: 12213 Verkiezingen Tweede Kamer 2012 In samenwerking met: Dienst Basisinformatie/Bureau Verkiezingen

Voorlopige uitslag Amsterdam. Project: 12213 Verkiezingen Tweede Kamer 2012 In samenwerking met: Dienst Basisinformatie/Bureau Verkiezingen Verkiezingen 2012 Tweede Kamer Voorlopige uitslag Amsterdam Project: 12213 In samenwerking met: Dienst Basisinformatie/Bureau Verkiezingen Samenstelling publicatie: Jeroen Slot Cor Hylkema Oudezijds Voorburgwal

Nadere informatie

Doodstraf in Nederland

Doodstraf in Nederland Doodstraf in Nederland Naar aanleiding van een onderzoek in De Volkskrant van 5 april 2008 waar een vraag is gesteld over de doodstraf in relatie tot Trots op Nederland heeft een uitgebreid onderzoek plaatsgevonden

Nadere informatie

De stemming van 27 april 2012

De stemming van 27 april 2012 De stemming van 27 april 2012 De PvdA heeft ten opzichte van afgelopen zondag 5 zetels verloren en staat nu op 19 zetels. Groen Links stijgt 3 zetels naar 8, D66 2 zetels naar 17 en de ChristenUnie 1 zetel

Nadere informatie

Wat vindt men van de uitspraken over Wilders en de PVV

Wat vindt men van de uitspraken over Wilders en de PVV Wat vindt men van de uitspraken over Wilders en de PVV In het weekend van 31 oktober en 1 november is een discussie ontbrand rondom Wilders en de PVV. Er zou een rapport zijn van drie wetenschappers over

Nadere informatie

24 mei Onderzoek: Formatie: D66 wil niet met CU

24 mei Onderzoek: Formatie: D66 wil niet met CU 24 mei 2017 Onderzoek: Formatie: D66 wil niet met CU Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.

Nadere informatie

Verkiezingsuitslagen Drechtsteden

Verkiezingsuitslagen Drechtsteden Verkiezingsuitslagen Tweede Kamer, 13 september De verkiezingen voor de Tweede Kamer van 13 september waren tot het eind toe spannend. De VVD en PvdA zijn de grootste winnaars. Ten koste van PVV, CDA en

Nadere informatie

16 januari Onderzoek: Partijen uitsluiten bij formatie?

16 januari Onderzoek: Partijen uitsluiten bij formatie? 16 januari 2017 Onderzoek: Partijen uitsluiten bij formatie? Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online

Nadere informatie

Kiezersvoorkeuren in Amsterdam

Kiezersvoorkeuren in Amsterdam Kiezersvoorkeuren in Amsterdam In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van maart peilt OIS in opdracht AT de politieke voorkeur van Amsterdammers. Vooruitlopend daarop is een eerste verkennend onderzoek

Nadere informatie

Jubileumonderzoek Maurice de Hond

Jubileumonderzoek Maurice de Hond Ter gelegenheid van het 40-jarig jubileum van Maurice de Hond als opiniepeiler zijn er 100 vragen gesteld, die zijn ingebracht door leden van Peil.nl. Hier staat een selectie van deze vragen. Op http://bit.ly/40jrpeiler

Nadere informatie

Resultaten 2e peiling Provinciale Statenverkiezingen februari 2011

Resultaten 2e peiling Provinciale Statenverkiezingen februari 2011 Resultaten 2e peiling Provinciale Statenverkiezingen 2011 14 februari 2011 Resultaten 2e peiling Provinciale Statenverkiezingen 2011 14 februari 2011 Soort onderzoek : Opiniepeiling Uitgevoerd door : Right

Nadere informatie

EXTRA EDITIE. Weekbrief van De Stem van Nederland. Beste Lezers,

EXTRA EDITIE. Weekbrief van De Stem van Nederland. Beste Lezers, EXTRA EDITIE Weekbrief van De Stem van Nederland Gebaseerd op het dagelijkse aktualiteitenonderzoek in opdracht van SBS6 redactie: Maurice de Hond verschijnt in principe wekelijks email abonnement: gratis

Nadere informatie

BREXIT: NEDERLANDERS ZIEN VOORAL NADELEN VOOR NEDERLAND

BREXIT: NEDERLANDERS ZIEN VOORAL NADELEN VOOR NEDERLAND Rapport BREXIT: NEDERLANDERS ZIEN VOORAL NADELEN VOOR NEDERLAND Peiling I&O Research 23 januari 2019 www.ioresearch.nl Brexit lijkt EU-gevoel in Nederland te versterken Nederlanders zien vooral nadelen

Nadere informatie

Stemt nu. Total 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

Stemt nu. Total 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Identificatieplicht Vanaf 1 januari 2005 is de nieuwe wet Identificatieplicht van kracht. Inmiddels is het 1 maand later en er blijken ruim 3000 boetes uitgeschreven te zijn. Hoe zijn de opvattingen over

Nadere informatie

NEDERLANDERS WILLEN GEEN NEXIT

NEDERLANDERS WILLEN GEEN NEXIT Ondanks euroscepsis: NEDERLANDERS WILLEN GEEN NEXIT Persbericht I&O Research 14 maart 2016 VVD en PVV grootste partijen Op dit moment zou de VVD 27 zetels halen, op de voet gevolgd door de PVV (25 zetels).

Nadere informatie

Oordeel over de positie van ouderen in 2013

Oordeel over de positie van ouderen in 2013 Oordeel over de positie van ouderen in 2013 Tabellenrapport Peil.nl / Maurice de Hond Tabellen: Achtergrondkenmerken Tabel 1: Geslacht Man 48% 52% 50% 43% 41% 43% 44% Vrouw 52% 48% 50% 57% 59% 57% 56%

Nadere informatie

Verkiezingsuitslagen Drechtsteden

Verkiezingsuitslagen Drechtsteden Verkiezingsuitslagen PROVINCIALE STATEN 18 MAART Inhoud Hoe hebben inwoners van de regio bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten gestemd? Wat zou in de regio de grootste partij zijn en wie is de

Nadere informatie

Nederlanders zoeken oplossing eurocrisis nadrukkelijker in minder Europa

Nederlanders zoeken oplossing eurocrisis nadrukkelijker in minder Europa Achtergrond Nederlanders zoeken oplossing eurocrisis nadrukkelijker in minder Europa Gemiddelde Nederlander wil meer inkomensgelijkheid Steeds meer mensen willen dat niet de EU, maar de individuele lidstaten

Nadere informatie

EUROPESE VERKIEZINGEN Eurobarometer Europees parlement (EB Standard 69.2) Voorjaar 2008 Samenvatting

EUROPESE VERKIEZINGEN Eurobarometer Europees parlement (EB Standard 69.2) Voorjaar 2008 Samenvatting Directoraat-Generaal Communicatie Directoraat C - Betrekkingen met de burgers EENHEID MONITORING PUBLIEKE OPINIE 15/09/2008 EUROPESE VERKIEZINGEN 2009 Eurobarometer Europees parlement (EB Standard 69.2)

Nadere informatie

Reactie op de financiele crisis, 17 februari 2009

Reactie op de financiele crisis, 17 februari 2009 Reactie op de financiele crisis, 17 februari Op de dag dat het CPB haar voorspelling voor sterk naar beneden heeft bijgesteld is gevraagd wat Nederland nu over de financiele en economische crisis denkt.

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek

Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek Samenvatting door een scholier 1057 woorden 17 maart 2016 7,8 8 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1 Hoofdstuk 1 In de politiek gaat het om keuzes maken. Dat

Nadere informatie

7 maart 2019 Auteur: Petra Klapwijk. Onderzoek PvdA-kiezers over koers partij

7 maart 2019 Auteur: Petra Klapwijk. Onderzoek PvdA-kiezers over koers partij 7 maart 2019 Auteur: Petra Klapwijk Onderzoek PvdA-kiezers over koers partij PvdA-kiezers: 'PvdA moet partij voor gewone man op links worden' De PvdA kan kiezers terug winnen als ze zich profileren op

Nadere informatie

Nederland, de EU en de euro

Nederland, de EU en de euro Nederland, de EU en de euro Niet gezekerd klimmen op een steile wand Drs. Maurice de Hond / Peil.nl 9 Oktober 2011 Studie ter gelegenheid van het 7 e Lustrum als verkiezingsonderzoeker View / Ture bv Van

Nadere informatie

Verkiezingen Provinciale Staten (nog) geen referendum

Verkiezingen Provinciale Staten (nog) geen referendum PVV, D66 aan kop VVD levert flink in Verkiezingen Provinciale Staten (nog) geen referendum Aan het einde van het kalenderjaar wordt duidelijk dat, in navolging van de PvdA, de VVD electoraal gezien ook

Nadere informatie

Het oordeel over de politieke partijen in Woordenwolk

Het oordeel over de politieke partijen in Woordenwolk Het oordeel over de politieke partijen in Woordenwolk Naast kwantitatieve methoden in het onderzoek -een vraag stellen met antwoorden waaruit men kan kiezen en de resultaten in percentages worden uitgedrukt-

Nadere informatie

Resultaten 1e peiling Provinciale Statenverkiezingen jan

Resultaten 1e peiling Provinciale Statenverkiezingen jan Resultaten 1e peiling Provinciale Statenverkiezingen 2011-31 jan. 2011- Resultaten 1e peiling Provinciale Statenverkiezingen 2011 31 januari 2011 Soort onderzoek : Opiniepeiling Uitgevoerd door : Right

Nadere informatie

Politiek en Sociaal vertrouwen & Internationale Samenwerking

Politiek en Sociaal vertrouwen & Internationale Samenwerking Politiek en Sociaal vertrouwen & Internationale Samenwerking NCDO heeft in de Barometer 2011 1 een aantal vragen opgenomen over sociaal en politiek vertrouwen. Het vermoeden bestaat dat er een relatie

Nadere informatie

20 feb Onderzoek: 10 Jaar PVV

20 feb Onderzoek: 10 Jaar PVV 20 feb 2016 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de peilingen

Nadere informatie

Introductie. 1. Uw persoonlijke situatie. Voorbeeldvragenlijst COB-kwartaalenquête 2011

Introductie. 1. Uw persoonlijke situatie. Voorbeeldvragenlijst COB-kwartaalenquête 2011 Introductie Dit onderzoek vindt plaats in opdracht van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Met de resultaten wil het bureau het kabinet en de politiek in het algemeen informeren over zorgen en wensen

Nadere informatie

VERKIEZINGSUITSLAG 2017

VERKIEZINGSUITSLAG 2017 VERKIEZINGSUITSLAG 2017 MAART 2017 AAN DE SLAG MET #1 DE WERKVORM IN HET KORT De leerlingen krijgen twee werkbladen. Ze verdiepen zich eerst in de zetelverdeling voor de verkiezingen. Daarna bekijken ze

Nadere informatie