Slotpeiling PS: vijf partijen zeer dicht bij elkaar

Transcriptie

1 Rapport Slotpeiling PS: vijf partijen zeer dicht bij elkaar Slechts zwakke stijging opkomstintentie, meerderheid VVD, PvdA en C3 ver weg De spanning voor de Provinciale Statenverkiezingen van woensdag 18 maart loopt op. Pal voor de verkiezingen, die eveneens de samenstelling van de Eerste Kamer zullen bepalen, staan maar liefst vijf partijen binnen schootsafstand van elkaar om landelijk de grootste te worden. Rekening houdend met onzekerheidsmarges is het too close to call tussen D66, VVD, SP, CDA en PVV. Wel lijkt de kans dat VVD en PvdA samen met de C3 D66, ChristenUnie en SGP - een meerderheid gaan halen, uiterst klein. Gezamenlijk zouden ze momenteel op 45% van de stemmen kunnen rekenen. Dit blijkt uit onderzoek van TNS NIPO. Bekendheid Provinciale Statenverkiezingen fors toegenomen De bekendheid met de Provinciale Statenverkiezingen is de afgelopen drie weken fors toegenomen. Aan het begin van dit jaar wist 47% spontaan en 59% geholpen dat de verkiezingen voor de Provinciale Staten op het programma staan. Op dit moment weet 89% spontaan te vertellen welke verkiezingen eraan komen en maar liefst 97% weet dit geholpen. In vergelijking met de cijfers ten tijde van de Provinciale Statenverkiezingen in ligt de spontane bekendheid iets hoger (: 82%, : 89%). De geholpen bekendheid ligt op een vergelijkbaar niveau (: 96%, : 97%). 1 Spontane bekendheid Provinciale Statenverkiezingen flink gestegen sinds begin dit jaar Weet u wat de eerstvolgende 5 januari 7 februari 28 februari 22 januari 5 maart 16 maart verkiezingen zijn? % % % % % % Tweede Kamer Provinciale Staten Waterschap Europees Parlement Gemeenteraad Diversen Weet niet

2 2 Bijna iedereen is geholpen bekend met de komst van de Provinciale Statenverkiezingen In maart staan er verkiezingen voor de 5 januari 7 februari 28 februari 22 januari 5 maart 16 maart Provinciale Staten en Waterschappen op het programma. Nu u dit leest, zegt u dan dat u dit vóór deze enquête als wist? % % % % % % Wist ik wel Wist ik niet Opkomstintentie beduidend lager dan in Ondanks dit gegeven en het feit dat de verkiezingsstrijd vooral op landelijk niveau oplaait, blijft de opkomstintentie onder kiezers relatief laag. Op dit moment zegt 46% zeker te gaan stemmen. Dat is weliswaar een toename in vergelijking met twee weken geleden (toen 43% zei zeker te gaan stemmen), maar nog geenszins vergelijkbaar met de cijfers die in werden gehaald. Ter onderschrijving van de lagere animo: momenteel zegt 44% van de mensen met een partijvoorkeur te gaan stemmen vanwege de landelijke politiek. Vlak voor de verkiezingen voor de Provinciale Staten in gold dat voor 63%. 4 Meer dan de helft ziet stemmen als recht/plicht Welke overwegingen spelen een rol bij uw keuze voor een politieke partij? 28 februari 22 januari 3 maart 15 maart % % % % Ik stem vanwege de provinciale politiek Ik stem vanwege de landelijke politiek (samenstelling Eerste kamer, prestaties landelijke partijen etc.) Ik stem omdat stemmen mijn recht (of een plicht) is Andere reden Het percentage zeker wel stemmers is doorgaans een goede voorspeller van de daadwerkelijke opkomst. In 2007 zei 47% zeker te gaan stemmen en was de opkomst 46%. In, toen de verkiezingen voor de Provinciale Staten nadrukkelijk als test case voor VVD, CDA en gedoger PVV werden geframed, schoot de opkomstintentie omhoog. Vlak voor de verkiezingen lag het percentage zeker wel stemmers op 53%; uiteindelijk bijna 56% ging stemmen. Anders gezegd: het is dit jaar met 46% zeker wel stemmers - zeer waarschijnlijk dat de opkomst niet (ver) boven de 50% zal reiken.

3 Desinteresse en te weinig kennis blijven de voornaamste redenen om niet te gaan stemmen. Daarnaast geven veel mensen aan dat ze het gevoel hebben dat het uitbrengen van hun stem geen zin heeft. 3 Opkomstintentie Provinciale Statenverkiezingen: momenteel 46% zeker wel Bent u van plan te gaan stemmen bij de Provinciale 5 jan 7 feb 28 feb 22 jan 5 maart 16 maart Statenverkiezingen? % % % % % % Zeker wel Waarschijnlijk wel Waarschijnlijk niet Zeker niet Weet niet / wil niet zeggen Landelijke politiek speelt een steeds grotere rol van betekenis bij Statenverkiezingen Bijna driekwart van de mensen (73%) is op de hoogte van het feit dat de verkiezingen voor Provinciale Staten indirect ook de samenstelling van de Eerste Kamer bepalen. Als vervolgens wordt gevraagd waarom mensen voornamelijk gaan stemmen vindt 61% dat hun recht/plicht om te doen. Iets minder dan de helft (44%) stemt daarnaast om invloed te kunnen uitoefenen op de samenstelling van de Eerste Kamer. Dat percentage is in korte tijd gestegen. Twee weken geleden vond 37% dit belangrijk. Meerderheid VVD, PvdA en C3 zeer ver weg Als we corrigeren voor opkomstintentie dus: als we alleen de mensen die zeker wel of waarschijnlijk wel gaan stemmen als basis nemen dan komt een meerderheid voor VVD, PvdA en de constructieve oppositiepartijen niet dichterbij. In deze peiling komen deze partijen gezamenlijk niet verder dan 45% van de stemmen. Overigens verbindt ruim de helft (57%) van de kiezers daar geen conclusies aan: 5% stelt dat het geen verschil zal maken voor het landsbestuur als VVD, PvdA en C3 geen meerderheid halen, nog eens 52% stelt dat dit regeren iets lastiger maakt. Slechts 26% voorziet grote problemen als er geen meerderheid behaald wordt. 12% daarvan vindt dat er nieuwe Tweede Kamerverkiezingen moeten komen als een meerderheid ontbreekt.

4 4 De helft voorziet geen problemen als de regering geen meerderheid in Eerste Kamer haalt Welke consequenties zal het volgens u hebben als de regering (plus de gedoogpartijen) niet kan bogen op een meerderheid in de Eerste Kamer? Dit maakt geen verschil, de regering kan even goed haar 28 februari 22 januari 16 maart % % % beleid uitvoeren Dit maakt regeren iets lastiger, de regering zal iets beter haar best moeten doen oppositiepartijen te overtuigen Dit is een probleem voor het landsbestuur, de regering kan haar beleid niet goed uitvoeren Dit is een te groot probleem voor het landsbestuur: er moeten nieuwe Tweede Kamerverkiezingen worden uitgeschreven Weet niet Vooral achterban christelijke partijen is van plan te gaan stemmen Aan de achterban van het christelijk deel van de C3 zal het niet liggen dat de combinatie met VVD en PvdA ver van een meerderheid in de senaat verwijderd is. Meer dan driekwart van de mensen met een voorkeur voor ChristenUnie en SGP zeggen zeker wel te gaan stemmen. Dat geldt (in toenemende mate) voor mensen met een voorkeur voor PvdA (66%) en VVD (60%). Opvallend is de positie van D66. Op basis van álle kiezers zou D66 de grootste worden, waarbij ook nog eens geldt dat de democraten door 14% van de stemmers als tweede keuze worden aangemerkt, waarmee ze het CDA (10%) ruim achter zich laten. Kijken we echter naar de groep zekere kiezers, dan blijft D66 met 52% ruimschoots achter bij de meeste andere partijen. SP (56% zeker) en PVV (49% zeker ) kampen net als D66 met relatief veel onzekere kiezers. We vinden verder een hoge opkomstintentie bij potentiële GroenLinks (83%)- en CDA-kiezers (74%). Dit maakt de uitgangspositie van deze partijen beter dan op het eerste gezicht het geval lijkt te zijn. 3 Opkomstintentie hoog bij christelijke partijen Op welke partij zou u stemmen voor de Provinciale Staten? (basis: mensen met een stemvoorkeur, n=1650) Bent u van plan te gaan stemmen op 18 maart bij de Provinciale Statenverkiezingen? Totaal VVD PvdA PVV SP CDA D66 CU SGP GL PvdD 50+ Prov. partij % % % % % % % % % % % % % Zeker wel Waarschijnlijk wel Waarschijnlijk niet Zeker niet Weet niet / wil niet zeggen

5 Vijf partijen kunnen grootste worden, provinciale partijen scoren goed Al met al, rekening houdend met de stemintentie, kunnen maar liefst vijf partijen (D66, VVD, SP, CDA en PVV) de grootste worden. Verder opvallend is de goede score 6% - voor de overige partijen (in vrijwel alle gevallen betreft dat provinciale partijen). 2 Vijf partijen kunnen grootste worden, regering plus C3 gezamenlijk niet verder dan 45% 16 maart Zetels EK % zeker wel/ waarschijnlijk stemmen (n=960) Totaal (+marge) VVD 14, PvdA 8,7 5-8 PVV 12, SP 13, CDA 12, D66 15, ChristenUnie 4,1 2-4 GroenLinks 4,8 3-5 SGP 2,3 1-2 PvdD 2, Plus 3,4 2-3 Provinciale partij / andere partij 6,0 3-6 Coalitie + C3 44, Oppositie 55, D66 favoriet als tweede keus Van de mensen met een partijvoorkeur is D66 de meeste populaire tweede keus. Dit geldt vooral voor de potentiële VVD-stemmer. Daarvan overweegt 40% D66 als tweede keus. Maar ook veel potentiële PvdA- (25%) en CDA-stemmers (28%) zien D66 nog als tweede optie. Het CDA is ook een vaak genoemde tweede keuze. Dan gaat het vooral om mensen die de VVD (18%) en D66 (21%) willen gaan stemmen. GroenLinks is vooral de tweede keus van PvdA-stemmers (29%).

6 3 D66 is de meest genoemde tweede keus Op welke partij zou u stemmen voor de Provinciale Staten? (basis: mensen met een stemvoorkeur, n=1105) Welke partijen zou u nu verder nog overwegen Totaal VVD PvdA PVV SP CDA D66 % % % % % % % VVD PvdA PVV SP CDA D ChristenUnie SGP GroenLinks PvdD Een provinciale partij Andere partij Ik zou niet (of blanco stemmen) Weet niet Stand van zaken in provincies Behalve het mobiliseren van de eigen landelijke achterban zal ook de opkomst per provincie het verschil gaan maken. Wat dat betreft lijken Drenthe en Groningen voorop te lopen, en blijven Limburg, Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Brabant wat achter. In Drenthe lijken de grote landelijke partijen de beste papieren te hebben, maar in Groningen lijken provinciale partijen hoge ogen te gaan gooien. Verder scoort het CDA in Friesland en Overijssel relatief goed, GroenLinks in Utrecht, de VVD in Noord-Holland, D66 in Zuid-Holland, de SP in Noord-Brabant en de PVV in Limburg. 1 1 Gezien de relatief kleine steekproefomvang (circa n=100 tot n=150 per provincie) zullen we geen harde uitspraken per provincie doen.

7 Onderzoeksverantwoording Onderzoeksnummer: D0542. Onderzoeksmethode: TNS NIPObase CAWI. Aantal respondenten: aan het onderzoek werkten Nederlanders (18+) mee. Veldwerkperiode: 12 t/m 15 maart. De steekproef is getrokken op basis van de ideaalcijfers voor geslacht, leeftijd, opleiding, gezinsgrootte, regio, sociale klasse en politiek stemgedrag bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer op 12 september De resultaten zijn hier ook op herwogen. We benadrukken dat we in deze zetelpeiling met steekproefmarges te maken hebben. Voor de grootste partij (D66, met 15,1%) komt dit overeen met zo n twee of drie zetels hoger of lager. Het verschil met de nummer twee in deze peiling (VVD, met 14,7%) is dus dermate klein dat onmogelijk te zeggen is welke van beide partijen momenteel beter scoort. Bij verspreiding of publicatie de bron TNS NIPO gebruiken. Voor meer informatie: Tim de Beer t / e. tim.de.beer@tns-nipo.com Koen de Groot t e. koen.de.groot@tns-nipo.com