Inhoudsopgave. * Inleiding pagina 2. * Start Proeftuin pagina 2. * Doelen en Inhoud Proeftuin pagina 3. * Wie doen er allemaal mee?

Transcriptie

1 Inhoudsopgave * Inleiding pagina 2 * Start Proeftuin pagina 2 * Doelen en Inhoud Proeftuin pagina 3 * Wie doen er allemaal mee? pagina 4 * Terugblik bijeenkomsten pagina 5 * Agenda 2010 pagina 8 1

2 Jaaroverzicht 2009 Proeftuin Vastgoed voor Vrouwenopvang Er is in al die jaren erg weinig veranderd aan het concept van toevluchtsoord voor mishandelde vrouwen en hun kinderen. Dit is de stelling van Hedy d Ancona in de inleiding van het boek Van Huis en Haard van Minke Wagenaar c.s., over de resultaten van het landelijk onderzoek naar de accommodaties voor vrouwenopvang. Het bevreemdt Hedy d Ancona dat er zo weinig is nagedacht over de relatie van deze tijdelijke onderkomens en de cliënten die er noodgedwongen gebruik van moeten maken. Terwijl er in de gezondheidszorg het begrip healing environment voorzichtig zijn intrede heeft gedaan en men begint te begrijpen dat gebouwen en inrichting ervan een heilzame invloed kan hebben op het genezingsproces, blijkt daar binnen de Vrouwenopvang nog weinig besef over te zijn. In haar boek Van Huis en Haard laat Minke Wagenaar op een heldere manier zien dat binnen de Vrouwenopvang huisvesting tot het primaire hulpverleningsproces hoort en dat dit om een enorme kwaliteitsverhoging in de huisvestingssituatie van de betrokken vrouwen en hun kinderen vraagt. Van overleven naar opleven is hierbij het motto. Start Proeftuin Naar aanleiding van deze bevindingen en de eruit volgende aanbevelingen van Minke Wagenaar vond er op 23 mei 2008, op initiatief van woningcorporatie Mitros en de Kopgroep Maatschappelijke Voorzieningen en Vastgoed, een 2

3 oriënterende bijeenkomst plaats over het vraagstuk van accommodatie vrouwenopvang en een mogelijke aanpak daarvan in concrete bouwpraktijken. Tijdens deze bijeenkomst bleek dat de aanwezige corporaties het tot hun taak rekenen om voor deze sector de accommodaties te ontwikkelen. Daarom werd de meerwaarde van een pilot verkend. De aanwezigen waren het er allen over eens: een pilot zou een goede impuls zijn voor de Vrouwenopvang om hun accommodaties, in relatie tot de behoefte van haar bewoners, onder de loep te nemen. Met deze constatering werd de Proeftuin Vastgoed voor Vrouwenopvang geboren. Doelen en inhoud Proeftuin De volgende doelstellingen zijn geformuleerd: Naar binnen toe: samen onderzoeken, leren van elkaar en elkaar (mentaal) ondersteunen. Naar buiten toe: samen partijen overtuigen en barrières wegnemen (denk aan regels, maar ook aan mentale barrières). * Per saldo: samen doorbraak realiseren; huisvesting wordt succesfactor van vrouwenopvang in plaats van stress factor. De kern van de proeftuin bestaat uit pilotprojecten waar de beoogde kwaliteitsslag daadwerkelijk wordt uitgetest. Aan elke pilot doen tenminste de volgende partijen mee Vrouwenopvang resp. opvangorganisatie. Woningcorporatie als beoogd eigenaar van vastgoed. Gemeente als (mede)financier van de opvang. Schematisch ziet de Proeftuin er als volgt uit: Om de beoogde doorbraak te bewerkstelligen is eind 2008 het hierna volgend programma opgesteld: 3

4 - 5 thema bijeenkomsten met als doel samen te onderzoeken en leren. De volgende thema s zijn gedefinieerd: * maatschappelijk rendement * voorzieningen * geld * doorstroming * ruimtelijke typologieën - 2 ontmoetingsbijeenkomsten met als doel elkaar ontmoeten, gezamenlijk de voortgang delen en bewaken, mogelijke problemen aan de orde stellen, bij elkaar in de keuken kijken, ervaringen delen en peilen wat de behoefte is van de diverse pilots. - Slotbijeenkomst waarin de stand van zaken van de pilots en de bevindingen uit de Proeftuin worden gepresenteerd. Wie doen er allemaal mee? Onderstaande tabel is een overzicht van de Deelnemers aan de Proeftuin en de sponsors van de Proeftuin Plaats Opvanginstelling Corporatie Gemeente Alkmaar Blijf Groep Woonwaard Alkmaar Goirle De Bocht Wonen Breburg Tilburg Nijmegen Hera Apeldoorn Talis Nijmegen Utrecht Vieja Mitros Utrecht Venlo/Blerick Mutsaertstichting Venlo/Blerick Venlo Emmen Geveste crisis en vrouwenopvang Domesta Emmen Den Haag Stichting Wende De Goede Woning Den Haag Sponsors Amersfoort Hilversum Arnhem Federatie Opvang Aedes De Kopgroep 4

5 Terugblik bijeenkomsten 2009 Workshop 1 Maatschappelijk rendement Op 6 Februari 2009 zijn we gestart met het onderwerp Maatschappelijk Rendement. Inleider was Jochum van Deuten, één van de ontwikkelaars van de Effectenarena. De Effectenarena is een instrument dat helpt inzicht te krijgen in de effecten van interventies en om, niet in de laatste plaats, inzicht te krijgen in wie er investeert en wie er incasseert. Voor de meeste deelnemers ging er een wereld open. Eindelijk werd zichtbaar wat altijd al gevoeld werd; namelijk dat Vrouwenopvang ook iets oplevert voor de maatschappij in plaats van dat het alleen maar geld kost. Ook werd duidelijk wat een Vrouwenopvang kan betekenen voor de buurt waarin zij gevestigd is. Bijvoorbeeld door de aanwezigheid van een Vrouwenopvang kan een school een extra onderwijskracht aantrekken of kan er aan een huisartsenpraktijk een specialist op het gebied van traumaverwerking worden toegevoegd. 5

6 Workshop 2 Voorzieningen Met de kennis uit Workshop 1 zijn we op 15 mei jl. de tweede workshop, met als onderwerp Voorzieningen, ingegaan. In de eerste workshop was duidelijk geworden dat de huisvesting van een Vrouwenopvang toegevoegde waarde kan hebben voor de buurt. Met dit gegeven zijn we verder gegaan. Onder begeleiding van Ingrid de Moel werd het Recombinatiespel gespeeld. Dit is een bordspel voor het genereren van ideeën om voorzieningen en activiteiten te combineren. Het is gebaseerd op de creativiteitstechniek 'forced fit', het gedwongen combineren van zaken die op het eerste gezicht niets met elkaar te maken hebben. Op deze manier ontstonden de mooiste ideeën, zoals (buurt) Supervrouwen met baangarantie of de Voetbalvrouwen. Wat dit allemaal behelst, is te lezen op Onze website waarop al ons reilen en zeilen te volgen is. Ontmoetingsbijeenkomst 1 De derde bijeenkomst op 25 september, stond in het kader van de ontmoeting. Het werd een ontmoeting met Woonzorgcentrum Veldhof in de wijk Velthuizen in de vinexwijk van Utrecht, Leidsche Rijn. Deze instelling is bij de nieuwbouw overgeschakeld van intramurale verpleegzorg naar een extramurale opzet. Het is een voorzieningencentrum nieuwe stijl. Het complex omvat huurwoningen met en zonder zorg en is aangevuld met een centrum voor deeltijdzorg. 6

7 Naast deze woningen zijn er in dit Woonzorgcentrum ook verpleegappartementen ondergebracht. Deze zijn bedoeld voor ouderen die veel zorg, beschutting en toezicht nodig hebben. Alle bewoners van de wijk Velthuizen kunnen profiteren van de beschikbare diensten in het voorzieningencentrum. U vindt er de huisarts, tandarts, fysiotherapeut, apotheek, ouderenadviseur, een supermarkt, diverse andere winkels en niet in de laatste plaats de zorgverleners van De Rijnhoven. Een activiteitencentrum maakt het aanbod compleet. Een aantal aspecten van het Woonzorgcentrum Veldhof is zeer interessant voor de Vrouwenopvang, te weten: - de combinatie van verschillende financieringsvormen; intramuraal, extramuraal en de betekenis daarvan voor de exploitatie; - de plek die Woonzorgcentrum Veldhof in de wijk Velthuizen inneemt. Workshop 3 Geld Op 20 november vond de themabijeenkomst Geld plaats in kader van de Proeftuin Vastgoed voor Vrouwenopvang. Eerste spreker was Wim Gort van de GGD Rotterdam. Hij schetste de resultaten van een kosten-baten analyse van de maatschappelijke opvang in de daklozenzorg. Uitkomst: van elke euro die in zorg wordt geïnvesteerd wordt circa 2,50 terugverdiend via vermindering van schade (diefstal) en via drastische besparing op de inzet van politie en justitie. Idee is gerezen om een vergelijkbare kosten-batenanalyse voor de vrouwenopvang te maken. Met de EffectenArena is daar immers een grondslag voor gelegd. Vervolgens ging George Müller, Vastgoedeconoom, op de vastgoedaspecten in. Achtereenvolgens werden verschillende begrippen uit het vastgoed nader toegelicht. Belangrijkste tip: zorg er voor dat je hetzelfde verstaat onder huurprijs; wat zit er wel in, en wat niet; heeft prijs betrekking op de bruto vloeroppervlakte of het verhuurbare vloeroppervlak. Sheets van George zijn bijgevoegd. Uit de afsluitende discussie kwam de thematiek van huurtoeslag sterk naar voren. Dit is overal een knelpunt. Daarnaast is er gepleit om naar analogie van andere sectoren een checklist op te stellen van aandachtspunten behorend bij elk van de bouwfase. Dat zou 7

8 gekoppeld kunnen worden aan een handreiking 'Zo rekenen we aan vastgoed voor vrouwenopvang' die in aansluiting op de Kopgroepbrochure 'zo rekenen we aan maatschappelijk vastgoed' opgesteld kan worden. Hier een link naar deze brochure. Agenda 2010 Planning Workshops (onder voorbehoud) * 12 februari 2010, ontmoetingsbijeenkomst 2 o Een ontmoeting met het Waarborgfonds Kinderopvang. Dit fonds adviseert ondernemers bij het opzetten van Kinderopvang. Ook op het gebied van huisvesting hebben zij veel expertise. o Zie * 5 maart 2010, Workshop Doorstroming o Welke fysieke vormen qua Wonen en Zorg binnen de Vrouwenopvang kennen we? o Hoe verloopt de doorstroming binnen de Vrouwenopvang? o Hoe zijn de financiën per type Vrouwenopvang geregeld? o Welke juridische constructies zijn er te onderscheiden? * 16 april 2010, ontmoeting met potentiële adviseurs met als doel het opbouwen van een kennisnetwerk rondom Vrouwenopvang o hoe houdt een instelling de regie over het totale proces? o hoe kom je er als instelling achter of een adviseur autonomie of afhankelijkheid bevordert? * 18 juni 2010, Workshop Ruimtelijke typologieën o het type als gebouwmodel: vanuit de aanbevolen types hofje, atriumgebouw en stadsblok worden modellen ontwikkeld waarin de combinatiemogelijkheden van de woon- en zorgprogramma s zijn gevisualiseerd; wat betekent het voor een type wanneer er veel resp. weinig zorgprogramma binnen het gebouw is? o het type als rekenmodel:wat voor consequenties hebben de verschillende modellen voor investering en exploitatie? o de effecten van een type: blijft bij uitwerking van elk model de effectenarena hetzelfde? Of is deze afhankelijk van de mate waarin de omringende wijk de noodzakelijke zorgprogramma s overneemt? o visualisatie in 3D-modellen en voorbeelden. * 17 september 2010, Slotmanifestatie 8

9 Ambassadeursbijeenkomst Op dit moment wordt bekeken wanneer de ambassadeurs bij elkaar kunnen komen. Deze ambassadeurs zijn belangrijke opinieleiders en beslissers die in staat zijn om barrières weg te (laten) nemen. De ambassadeurs zullen in deze bijeenkomst met name gevraagd worden hun licht te laten schijnen over het thema Geld. De volgende ambassadeurs zijn benaderd en hebben aangegeven hun medewerking te willen verlenen: Hedy d Ancona, politica en voormalig minister van WVC Aleid Wolfs, burgemeester Utrecht, onder voorbehoud Judith Wolf, Hoogleraar Maatschappelijke Zorg Gerard van Miltenburg, coördinator De Kopgroep Pierre Sponselee, bestuurder Woonwaard Alkmaar en bestuurder Aedes 9