Cahier. Web to Print. Internettechnologie in een grafische workflow. Door: Roelof Janssen

Transcriptie

1 Cahier Web to Print Internettechnologie in een grafische workflow Door: Roelof Janssen

2 Inhoud Inleiding 3 Wat is web to print? 5 Waarom web to print? 8 Voordelen van web to print 8 De eindgebruiker 8 De aanbieder 9 Nadelen/barrières 10 Patentproblematiek 11 Classificatie 12 Categorie 1: Upload and Print 13 Categorie 2: WBP and Print 14 Categorie 3: Create and order ads 14 Categorie 4: Online VDP 15 Crossmedia 15 Stand van zaken 16 Marktacceptatie 16 Leveranciers 17 Trends in web to print 20 De techniek van web to print 22 Werkwijze 22 Gangbare elementen van een web to print-toepassing 23 Flexibiliteit van de opmaak 26 Systeemomgeving 29 Kunstmatige intelligentie 29 Werken met web to print 31 Implementatie 31 Verwerken van orders vanuit een web to print-systeem 32 Web to print voorbeelden 35 Huisstijl en promotie 35 On demand print ordering 36 Wenskaarten en fotoalbums 36 Conclusies 37 Overzicht web to print-systemen in Nederland 39 Door grafimediabedrijven zelf ontwikkelde oplossingen 53 Referenties 55 2 CMBO Cahier Web to Print

3 Inleiding Na een aarzelende start begin deze eeuw, gevolgd door de internet-bubble, is de interesse voor het gebruik van internettechnologie in een grafische workflow sterk gestegen. De acceptatie bij inkopers, leveranciers en consumenten van grafische producten en diensten is goed. Er is een groeiend aanbod van software waarmee internettechnieken kunnen worden ingeschakeld bij diverse stappen in het creatie- en productieproces van grafische eindproducten. Ook het steeds hogere prijs-prestatieniveau van deze systemen en de nog immer groeiende acceptatie van internet bij bedrijven en consumenten in de geïndustrialiseerde landen hebben daartoe bijgedragen. De laatste jaren zijn de kwaliteit, de functionaliteit en de prijs-prestatieverhouding van web to print-software sterk verbeterd. Ook is inmiddels een duidelijker beeld ontstaan van de wel en niet succesvolle businessmodellen, de basisfunctionaliteit die een web to print-systeem zou moeten leveren en zijn steeds meer use cases beschikbaar waarmee voor- en nadelen en terugverdientijd van web to print bij gebruiker en aanbieder ingeschat kunnen worden. De markt kent echter nog steeds nieuwe toetreders die, met zelf gebouwde of ingekochte systemen, gebaande paden of nog niet ontgonnen gebieden betreden. Daarbij zien we diverse megatrends, zoals toepassing voor steeds complexere grafische producten, inzet voor off-shoring van handmatige werkzaamheden, voor gepersonaliseerde toepassingen en crossmedia-integratie zoals marketing en narrowcasting. Dit was bijvoorbeeld duidelijk zichtbaar tijdens drupa 2008, waar met name in het Digital Innovation Parc tientallen kleinere bedrijven web to print-applicaties demonstreerden. Toch voorzien sommige consultants al een consolidatiefase, waarbij de grotere leveranciers de innovatieve bedrijven opkopen en het nu nog onoverzichtelijke speelveld beter wordt gekanaliseerd. De groei van de web to print-markt wordt gestimuleerd door diverse marktpartijen: marketing- en communicatiebureaus die een meer persoonlijke en event-driven marketingstrategie voorstaan, adviseurs en reclamebureaus die hun klanten willen ondersteunen bij huisstijlmanagement, websitebouwers en softwareontwikkelaars die een nieuwe afzetmarkt ontdekt hebben en leveranciers van grafische software en hardware die web to print-functies in hun aanbod opnemen om hun producten aantrekkelijker te maken voor de potentiële kopers.in die laatste categorie horen zeker ook de leveranciers van digitale printers/ persen thuis, die web to print systemen standaard of als optie opnemen om naast de aanschaf van de hardware ook hulpmiddelen aan te bieden voor het binnenhalen van klanten en orders. De vele opties en mogelijkheden bij de selectie van een web to print-systeem, de snelle acceptatie door de (professionele en niet-professionele) eindgebruiker en de daarmee gepaard gaande sterke stijging van de verwachtingen vormen echter wel een probleem voor de bedrijven die in web to print-systemen investeren. Al of niet na een eerste succesvolle (of juist niet succesvolle) investering zullen zij een antwoord moeten formuleren op een aantal vragen: Welk systeem moet ik aanschaffen gezien de snel wijzigende eisen van mijn bestaande klanten en de kansen om nieuwe klanten binnen te halen? Of bestaat dat systeem (nog) niet en moet ik dus meerdere systemen naast elkaar laten draaien? Of moet ik web to print-functionaliteit inkopen bij een provider, dus volgens een ASP-model (Application Service Provider), of volgens een SaaS-model (Software as a Service)? Hoe moet ik web to print aan mijn klanten verkopen, en als dat lukt operationeel beheren? Welke CMBO Cahier Web to Print 3

4 kennis en kunde is daarbij nodig? Kunnen de web to print-activiteiten gecombineerd worden binnen mijn bestaande bedrijf of kan dat beter in een aparte onderneming worden ondergebracht? Hoe snel verdien ik mijn investeringen terug, of moet ik web to print als een middel zien om mijn klantenkring uit te breiden dan wel vast te houden (vergelijkbaar met de vroegere fax, maar dan wat duurder)? Hoe zorg ik ervoor dat de web to print-toepassing(en) naadloos geïntegreerd worden met mijn eigen systemen (order- en financiële administratie, prepress/printworkflow) en bij de systemen van mijn klanten (procurement, ERP et cetera)? Ga ik zelf in web to print investeren of kan ik dat beter met partners doen? In dit cahier wordt een poging gedaan om het inzicht in de opties en ontwikkelingen in de web to print-markt te vergroten, zodat (potentiële) aanbieders van web to print-diensten beter gefundeerd over deze vraagstukken kunnen nadenken. Daarbij wordt voortgebouwd op onderzoek door diverse partijen, discussies tijdens de bijeenkomsten van CMBO SIG (Special Interest Group) over dit onderwerp, casebeschrijvingen en ervaringen in de literatuur en eigen observatie en betrokkenheid bij de invoering van web to print-systemen. Ook worden de nieuwste trends meegenomen zoals die zich openbaarden tijdens drupa Als eerste doen we een poging het brede gebied van web to print te definiëren en te categoriseren. Vervolgens gaan we in op de strategische achtergronden, de kansen, de voordelen en de nadelen voor zowel gebruikers als aanbieders. Ook kijken we naar de partijen die de drijvende factoren zijn bij de ontwikkeling van het web to printspeelveld. We beschrijven dan een aantal trends die voor web to print van belang zijn en staan stil bij de stappen die genomen moeten worden voor een succesvolle invoering van web to print-diensten. Tot slot beschrijven we een aantal in Nederland leverbare systemen wat betreft functionaliteit en marktpenetratie. We hopen daarmee een bijdrage te kunnen leveren aan een succesvolle ontwikkeling van de web to print-markt, die naar verwachting een positief effect zal hebben op de efficiënte productie van druk- en printwerk in de Nederlandse grafimediasector. Roelof Janssen, Screens & Pages 4 CMBO Cahier Web to Print

5 Wat is web to print? Om de discussie rondom web to print zuiver te houden, zal eerst gedefinieerd moeten worden wat we onder deze term verstaan. Veel software wordt onder de categorie web to print aangeprezen, wat tot een te brede interpretatie leidt en het moeilijk maakt om systemen met elkaar te vergelijken. Aan de andere kant mag de term ook niet te streng gedefinieerd worden, omdat er dan te weinig producten onder zouden vallen. We kiezen hier dan ook voor een tussenvorm, waarbij we web to print in een aantal deelcategorieën opsplitsen om vergelijkingen op functionaliteit en doelstelling zuiver te houden. Begin 2000 begonnen de eerste print-commercesystemen (Collabria, Noosh, PrintChannel, PrintCafe et cetera) hun weg naar de markt te vinden. De meeste daarvan bestaan inmiddels niet meer of worstelen om te overleven. De grafische wereld stelde zich in eerste instantie sceptisch op, zeker waar het ging om een ASP-concept (Application Service Provider). Ook de kosten-batenverhouding gaf geen positief beeld, en zeker met de veilingsites waarbij vraag en aanbod van grafische orders volledig transparant werd gemaakt had men weinig op. Dit betekent niet dat het idee om een klant via een website te laten specificeren of zelfs aanmaken wat hij geproduceerd wil hebben en hem online controle te geven over de workflow en status, onbespreekbaar is. De acceptatie daarvan lijkt juist toe te nemen, maar grafimediabedrijven gebruiken nu andere (goedkopere) tools, waardoor dergelijke systemen meer op maat gemaakt kunnen worden. Daarbij is de opkomst van Open Source-software op het internet een belangrijke enabler geworden. Ook opdrachtgevers en media bureaus investeren nu in brand management - en print procurement -systemen die hen in staat stellen het productieproces van diverse mediatypen efficiënter te beheren. De term print-commerce geeft al aan dat het gaat om een methodiek die lijkt op e-commerce: de gebruiker kan daarbij in een elektronische catalogus een print/drukwerkproduct opzoeken, de specificaties en prijs bekijken en er een bepaald aantal van bestellen. Daarbij wordt vaak de metafoor van het winkelwagentje gehanteerd, wat betekent dat de selecties worden onthouden en gewijzigd kunnen worden (of soms zelfs in een latere sessie verder afgemaakt). Op het moment dat de gebruiker zijn bestelling accordeert, wordt de order als definitief beschouwd en kan deze (al of niet na betaling via creditcard of ander elektronisch betaalmiddel) naar de leverancier voor verwerking. Het bijzondere bij druk- of printwerk is dat inhoud en vorm van het eindproduct ook via het internet gedefinieerd kunnen worden, daarbij invulling gevend aan het feit dat grafische producten doorgaans CMBO Cahier Web to Print 5

6 maatwerk zijn. Tekst en afbeeldingen kunnen via de browser worden geselecteerd, ingevoerd of geüpload worden. De gebruiker beïnvloedt in dat geval dus ook het uiterlijk en de inhoud van het eindproduct, en genereert dus in feite een uniek product. Naast het aanmaken en bestellen van drukwerk zijn er echter meer activiteiten die met drukwerk te maken hebben via de browser uit te voeren. Bijvoorbeeld het offreren/inkopen van drukwerk (procurement), elektronische veilingen waar vraag en aanbod samenkomen, bijhouden en bestellen van voorgedrukte materialen (voorraadbeheer), bestellen van deelmaterialen zoals papier, inkt, toner et cetera en uitvoeren of outsourcen van deelstappen in de digitale voorbereiding, zoals online preflighting, online media asset management en redactionele automatisering en kleurcorrectie, vrijstaand maken van afbeeldingen, online proofing et cetera. Dat web to print iets te maken heeft met het World Wide Web enerzijds en druk- of printwerk anderzijds, ligt voor de hand. Wat men er nu wel of niet onder moet verstaan is minder duidelijk, evenals het feit dat het ene systeem een ander doel dient dan het andere. Om hierin wat meer lijn te brengen is het zinvol om het terrein nader te verkennen en een aantal deelcategorieën te definiëren. Er zijn eigenlijk twee uitersten mogelijk bij het definiëren van web to print: Een zeer brede definitie, waaronder in feite alle handelingen of deelstappen in het grafische proces vallen die via een browser online worden uitgevoerd. Een meer beperkte definitie, waarin alleen methodieken vallen waarmee drukwerk online aangemaakt en besteld kan worden. Daaronder zou dan niet het online bestellen van reeds vooraf geproduceerd druk- of printwerk vallen (dat noemt men dan print-commerce). De eerste definitie van web to print is dermate breed dat er zoveel systemen onder zouden vallen (ook prepressworkflowsystemen met een online interface, systemen voor soft-proofing et cetera) dat dit niet meer in één rapport behandeld kan worden. Als men Duitse publicaties leest die over web to print gaan, wordt steeds vaker de tweede definitie gehanteerd. Het soort systemen of werkwijzen dat daar wordt besproken, heeft altijd ook een component waarin de gebruiker de inhoud en/of vorm van het eindresultaat zelf kan beïnvloeden. De Duitse brancheorganisatie BundesVerband Druck und Medien (BVDM) werkt op het gebied van web to print samen met consultant Bernd Zipper, die hierover een duidelijke mening heeft: Simply uploading jobs, ordering and tracking them is not enough to qualify as web to print en Static, online print ordering is not web to print. [1]. Het Amerikaanse marktinformatie- en industry watcher bureau The Industry Measure (inmiddels opgegaan in WhatTheyThink.com) behandelt in zijn rapporten over web to print in ieder geval de static online store, portals for customization/personalization en solutions for creation and distribution of advertising. Dat sterkt ons in de mening dat deze gebieden wel onder de term web to print vallen. In dit cahier hebben we daarom besloten om een tussenpositie aan te nemen door web to print te definiëren als: Een proces dat online (via internet) verloopt, de drukwerkinkopende partij als hoofdgebruiker heeft en als eindresultaat een digitale orderspecificatie en een digitaal bestand oplevert waarin de vorm geheel of gedeeltelijk gedefinieerd is. Doel is om tot een bestelling en productie van druk- of printwerk te komen. 6 CMBO Cahier Web to Print

7 Daaronder valt dus niet het bestellen van drukwerk uit voorraad, wel het aanleveren van een drukklaar bestand plus een specificatie wat daarmee moet gebeuren. We zien web to print dus als een deelgebied binnen het totaal van print-commerce/procurementsystemen. Een bijzondere categorie is het online aanmaken van advertenties. Dit leidt niet direct tot een bestelling/ oplage van die specifieke advertentie; eerder wordt deze na goedkeuring doorgeplaatst naar het advertentiesysteem van een (aantal) uitgever(s) die deze in hun uitgave opnemen en gaan vermenigvuldigen. Maar de opbouw van zo n systeem lijkt wel dermate veel op de andere systemen die in de web to print-categorie passen dat we dit in de definitie meenemen. Een web to print systeem geeft externe gebruikers dus via de browser toegang tot één of meer van de onderstaande stappen in het productieproces van druk- of printmaterialen: RFQ Quote approval Quote Order confirmation Step 1: pre-sales/bidding process Step 9a Step 2 Step 3a Step 4 Step 5 Step 6 Step 7 Offset Creation DTP File submission Job specification Order entry Job planning & instruction Prepress workflow Step 9b Step 3b File upload/ selection Preview/ approval Step 8 Step 10a Print VDP Step 3c Variable data Step 10b purl De donkere blokken in deze afbeelding zijn volgens onze definitie vereist om het predikaat web to print-systeem te verdienen. In het hoofdstuk Classificatie proberen we op basis van deze stappen tot een indeling in categorieën te komen. CMBO Cahier Web to Print 7

8 Waarom web to print? Investeren in web to print-software heeft natuurlijk alleen zin als er van een duidelijke marktvraag sprake is. Zoals bij alle innovaties is het niet voldoende dat iets technisch mogelijk is. Het wordt pas iets als diverse partijen er voordeel van ondervinden. Dienstverleners zien dan graag een win-winsituatie, waarbij zowel hun klant als zijzelf tijd en kosten kunnen besparen of meer omzet kunnen genereren. In dit hoofdstuk kijken we daarom zowel naar de voordelen voor beide partijen als de mogelijke belemmeringen die een doorbraak van web to print in de weg staan. Voordelen van web to print Het voordeel van web to print zit voor de eindgebruiker ten eerste in de algemene voordelen van e-commerce: Onafhankelijk van tijd en plaats bestellen van druk- of printwerk (bijvoorbeeld vanuit huis of vanuit het buitenland). Door transparantie en besparing op contact-, opslag- en traffickosten een lagere prijs en kortere levertijd voor het product realiseren dan via de traditionele methodiek. Minder tijd nodig voor het selecteren van een leverancier en alle traffic rondom de bestelling. Voor sommige web to print-workflows komt daar nog bij: Besparing op de opmaakkosten. Directe invloed op de inhoud en vorm van het eindproduct zonder dat daar software voor hoeft te worden aangeschaft. Mogelijkheid om regels met betrekking tot inhoud en vorm (huisstijl) te forceren, zodat drukwerk altijd volgens de normen wordt opgemaakt. Directe proef in de browser van het eindresultaat, die in veel gevallen het fysieke proevenverkeer vervangt en dus ook de kosten daarvan. Beter en sneller inzicht in kosten en mogelijkheden van allerlei uitvoeringsopties (papierkeuze, enkel/ dubbelzijdig drukken, oplage et cetera). Reductie van voorraadkosten door een meer on-demand achtig bestelpatroon. De eindgebruiker Veel van de genoemde voordelen zijn gunstig voor de eindgebruiker. Het enige nadeel zou kunnen zijn dat de eindgebruiker nu veel duidelijker verantwoordelijk is voor de inhoud en de vorm van het eindresultaat. Doordat dit zo veel als mogelijk geautomatiseerd tot stand komt, is het de gebruiker zelf die de eventuele fouten maakt en daar zelf voor moet betalen. Ook wordt de gebruiker op deze manier minder geadviseerd. De systematiek gaat er vanuit dat de gebruiker weet wat hij wil en zelf de in s en out s van zijn keuzes kent. Sommige web to print-systemen proberen wel via een wizard (of via een driedimensionaal plaatje) een indruk van het eindresultaat te geven, maar dat geeft nog steeds geen echt inzicht in de fysieke eigenschappen van het eindresultaat (de look kan worden gevisualiseerd, maar niet de feel ). Dat geldt voor alle e-commerce koopprocessen, maar voor drukwerk, dat immers een maatwerkproduct is, kan men niet eerst nog even naar de winkel of naar een kennis om het te bekijken. 8 CMBO Cahier Web to Print

9 Web to print past helemaal bij het toenemend gebruik van e-commerce in het algemeen. Consumenten en bedrijven raken gewend aan processen die via internet lopen, zoals online statusmeldingen bij het verzenden van postpakketten, het boeken van reis- en vliegtickets, concerten en evenementen, het verzenden van digitale en papieren wens- of kerstkaarten, het bestellen van witgoed, elektronische apparaten, software, muziek, films et cetera. De acceptatie is sterker naarmate het product meer het karakter heeft van een standaard product of als zodanig wordt gezien. Visitekaartjes, huisstijldrukwerk, T-shirts, fotoboeken en simpel 1-pagina drukwerk met tekst en beeld vallen zeker in die categorie. Naarmate er meer web to print-applicaties op de markt komen die ook complexer drukwerk mogelijk maken zoals brochures, nieuwsbrieven, lesmateriaal en tekstboeken, zal steeds meer druk- of printwerk via de online methodiek worden aangemaakt. Het enige waar web to print uiteindelijk niet toegepast zal worden, is drukwerk dat zo uniek is dat uitgebreid advies en ondersteuning tijdens de concept- of productiefase nodig zijn, of waar het aantal parameters zo omvangrijk en het aantal handelingen zo groot is dat de eindgebruiker geen voordelen ervaart om dit zelf te doen. Dit hangt uiteraard ook samen met de professionaliteit van de gebruiker en de frequentie waarmee deze de web to print-applicatie gebruikt. Web to print-technologie heeft zeker invloed op de werkwijze en strategie van marketingafdelingen. Het biedt ook de kleinere bedrijven de mogelijkheid om meer te doen aan brand - en documentmanagement. De opkomst van web to print-systemen met mogelijkheden voor variabele data maakt het eenvoudiger om gepersonaliseerde mailings, brochures en POS-materiaal (point of sale) te produceren. Een groeiende categorie web to print systemen is gericht op consumenten in plaats van op bedrijven; daar speelt huisstijlbewaking geen rol, en wordt de gebruiker juist volledig vrij gelaten in de keuze van lettertype, kleuren, achtergronden of worden voor iedereen bruikbare templates aangeboden. We kunnen hierbij denken aan de productie van wenskaarten, fotoboeken, tekstboeken maar ook bedrukte T-shirts, mokken en andere producten. Hierbij is de software er meer op gericht om ook de grafische leek gratis software tools te bieden waarvan het eindresultaat goed is ingepast in de workflow van de dienstverlener. Ook zal hier veel aandacht worden besteed aan mogelijkheden voor elektronische betalingen. De aanbieder De acceptatie van online orderaanname bij grafische bedrijven is de laatste jaren sterk toegenomen. De redenen daarvoor zijn divers, van passend in de fullservice-gedachte tot nodig omdat de concurrentie dit ook heeft. In het ideale geval is er sprake van een win-winsituatie voor klant en dienstverlener: kortere doorlooptijd, minder onduidelijkheid, minder niet-betaalde trafficwerkzaamheden, scheiding van verantwoordelijkheid voor inhoud en vorm, en huisstijlbewaking leveren beide partijen voordeel op. Sommige aanbieders geven aan dat ze met web to print soms in staat zijn om oude klanten terug te halen die moesten afhaken vanwege de kosten of omdat ze alleen kleine orders aan te bieden hebben. Voor de aanbieder geldt nog het voordeel dat web to print (mits goed georganiseerd) een verhoging van de efficiëntie van het machinepark kan betekenen. Bij elkaar passende orders kunnen worden verzameld en gelijktijdig worden verwerkt, capaciteit is (bij een constante stroom orders) goed in te plannen et cetera. Ten slotte geeft het aanbieden van web to print-diensten vaak een positieve en innovatieve uitstraling naar de markt. Anderzijds is er ook sprake van een zekere kannibalisatie op eigen werkzaamheden: doorberekenen van kosten voor DTP en traffic zullen nu niet meer geaccepteerd worden; de klant deed het immers zelf? CMBO Cahier Web to Print 9

10 Nadelen/barrières De eindgebruiker Hierboven is al aangegeven dat de duidelijke verantwoordelijkheid voor het eindresultaat en het ontbreken van adviesmomenten nadelig kunnen zijn. Ervaren gebruikers die weten wat ze willen, zullen dat juist als voordelen zien. In sommige gevallen kan het ontbreken van een fysiek proeftraject ook een nadeel zijn, maar dit levert tevens besparingen in tijd en kosten op. Zeker bij herhalende opdrachten neemt de klant sneller aan dat het eindresultaat volgens de gangbare specificaties gemaakt zal worden. Er is overigens geen reden waarom bij een web to print-toepassing niet ook een fysieke proef besteld kan worden. Het is alleen minder gebruikelijk. Ook de beperkingen die sommige web to print-systemen stellen aan de mogelijkheden, kunnen als een voor- of nadeel worden ervaren. Zo zijn veel websites voor huisstijldrukwerk gericht op 4-kleurenwerk en is het wat lastiger om dienstverleners te vinden bij wie men ook drukwerk met PMS-kleuren kan bestellen. Een laatste obstakel kan zijn dat de gebruiker voor het ingewikkelder drukwerk waarschijnlijk ook meer keuzes moet maken en meer handelingen moet verrichten. Drukbezette professionals die slechts incidenteel drukwerk willen regelen, zullen dan al snel afhaken; zij willen liever dat een ander deze dingen van hen overneemt. Dit betekent dat er hoge eisen worden gesteld aan gebruikersvriendelijkheid, responsiesnelheid Adviesmoment en ingebouwde intelligentie van de web to print-oplossing. De aanbieder Als nadeel voor de aanbieder is al het fenomeen van kannibalisatie van eigen werkzaamheden genoemd. Dit argument geldt meestal niet voor zoiets als visitekaartjes; de meeste drukkerijen geven aan dat deze op de traditionele manier eigenlijk niet rendabel te produceren zijn gezien de hoeveelheid traffic, DTP-wijzigingen, proevenverkeer et cetera die daarbij komt kijken. Een systeem dat die inspanningen wegneemt, is dus al gauw geaccepteerd. Een duidelijk nadeel is dat de kosten voor de aanschaf van een geavanceerd web to print-systeem aanzienlijk kunnen zijn. Licentiekosten liggen al gauw tussen en euro, waarna men nog geld en tijd kwijt is aan training, aanmaken van templates, systeembeheer, aanpassen van de website aan de klant, koppelen met een MIS-systeem, met een workflowsysteem, een ERP-systeem bij de klant et cetera. De vraag is of en in welke mate men deze kosten kan doorberekenen aan de eindgebruikers. Sommige systemen kunnen ook worden gebruikt volgens het ASP-model (Application Service Provider), waarbij meestal een abonnement plus een fee per use worden berekend. Dit kan in een beginfase handig zijn en weinig risico met zich meebrengen, maar uiteindelijk wordt dit duur wanneer het systeem een succes wordt. De veelgehoorde opvatting hierover is: Je betaalt uiteindelijk toch evenveel, alleen meer of minder gefaseerd. Ook is het in dit geval meestal niet mogelijk om het systeem te laten aanpassen aan de eigen wensen en inzichten; men moet het systeem nemen zoals het is. Ook integratie met een eigen ordersysteem zal dan lastiger zijn. Een ander nadeel kan zijn dat het voor de klant nu nog makkelijker wordt om te shoppen ; zeker bij incidentele bestellingen (om de zoveel jaar een update van de huisstijl of nieuwe voorraad briefpapier) zal klantentrouw nauwelijks nog een rol spelen, als men al heeft onthouden via welke URL de vorige 10 CMBO Cahier Web to Print

11 bestelling geplaatst was. Het idee dat de drukker wellicht nog films of platen heeft liggen en het dus handig is om bij hem een nieuwe herdruk te bestellen, is met web to print en digitaal drukken ook niet meer relevant. Zeker in de aanvangsfase kan de hoeveelheid werk die via een web to print-systeem binnenkomt, nog een grillig karakter vertonen; automatisering van de afhandeling heeft dan nog weinig nut en dat kan leiden tot doorkruisen van de bestaande planningen en werkwijze, zeker als er garanties voor de doorlooptijd zijn afgegeven. Neemt de werklast echter toe, dan wordt het zaak om de verwerking ervan verder te automatiseren. Niet alle web to print-systemen bieden daartoe ook de mogelijkheden, wat betekent dat men dit met andere hulpmiddelen of via maatwerkaanpassingen moet realiseren. Patentproblematiek Voor de aanbieder (en indirect ook voor de eindgebruiker) zijn er de laatste jaren nieuwe problemen bijgekomen: de zogenaamde patent-wars. In Duitsland heeft het Amerikaanse bedrijf VistaPrint Limited in 2007 twee Duitse online drukkerijen in Düsseldorf voor het gerecht gedaagd, omdat ze de werkwijze of softwaremethoden zouden gebruiken waarvoor VistaPrint een patent heeft. Sommige leveranciers van JDF-compatibele MIS-systemen met online mogelijkheden melden deze dreiging ook en voelen de noodzaak om deze patenten te bestuderen en te voorkomen dat daardoor juridische conflicten kunnen ontstaan. Bundesverband Druck und Medien (BVDM) heeft om deze reden een groep van bedrijven samengebracht (naar verluidt waren dit de Duitse bedrijven Socoto, TechConsult en de Peter Schmidt Group) om deze gang van zaken aan te vechten via een juridische procedure; ook de Oostenrijkse en Zwitserse werkgeversorganisaties waren hierin actief. Dat is gelukkig succesvol gebleken. Op de website van Zipcon, het bedrijf van de al eerder genoemde Bernd Zipper, werd in april 2008 bekendgemaakt dat het Europese Patentbureau het VistaPrint Patent EP B1 ongeldig heeft verklaard. Dit patent beschrijft in detail via welke stappen een web to printtoepassing een drukvorm kan genereren via een web- of LAN-server. In feite is dit iets waar softwareontwikkelaars al langer voor hebben gewaarschuwd, omdat volgens het Europese patentrecht nu ook methoden om een bepaalde handeling via software uit te voeren gepatenteerd kunnen worden. Als dit bijvoorbeeld zou gelden voor het tonen van een PDF in de browser om de gebruiker in staat te stellen hierop akkoord te geven, zouden niet alleen veel web to print-leveranciers maar ook programmeurs bij grafische bedrijven genoodzaakt zijn om dit op een andere manier op te lossen om een claim wegens patentschending te voorkomen. Hoewel dit gevaar nu is geweken, is het altijd mogelijk dat als de ideeën over softwarepatenten van het Europese hof doorgang vinden andere partijen soortgelijke patenten proberen geaccepteerd te krijgen met de boven beschreven gevolgen. CMBO Cahier Web to Print 11

12 Classificatie Voor een goede investering in een web to print-systeem is het belangrijk om te definiëren welke functionaliteit men wil aanbieden en vervolgens een keuze te maken uit de systemen die deze functies kunnen bieden. Het is daarom belangrijk om de systemen te kunnen indelen in bepaalde categorieën. Alleen op die manier is het brede werkveld van web to print enigszins te overzien en kunnen we voorkomen dat appels met peren worden vergeleken. Dit is een handig hulpmiddel bij het investeren in een web to print-oplossing. Uitgangspunt is welke functionaliteit men aan de beoogde klanten wil bieden. Een belangrijke ontwerpbeslissing bij een web to print-systeem is of de gebruiker invloed heeft op de drukvorm of niet, en zo ja, in welke mate. Veel web to print-systemen zijn gebaseerd op het aanbieden van verschillende templates, die de gebruiker kan vullen met gegevens die hij/zij via de browser ingeeft of selecteert. Maar er zijn ook systemen waarbij de gebruiker alleen een document kiest (of uploadt) dat hij vervolgens ongewijzigd (of met enkele variabele gegevens) kan laten printen/drukken in een bepaalde oplage. In onze definitie is dat ook web to print. Een belangrijk verschil tussen de systemen ontstaat als men die ontwerpt voor een situatie waarin de gebruiker vooraf wel of niet bekend is. Dit valt vaak samen met de doelgroep van de website; dat kan de zakelijke gebruiker zijn (BtoB) of de consument (BtoC). In het eerste geval moet vaak aan een bestaande huisstijl en werkwijze worden voldaan en moet vooraf het nodige op de klant worden afgestemd, zoals templates, huisstijlen, businessrules, een goedkeuringsworkflow et cetera. Richt men zich op de onbekende gebruiker dan is de benadering dat men deze laat kiezen uit een aantal vooraf bepaalde alternatieven, zoals bij een online fotoalbumtoepassing. Ook zal men in dat laatste geval meer aandacht moeten besteden aan de beveiliging van de website (deze staat voor iedereen open) en aan een betaalmodule (via creditcard of internetbetaalmethode). Een andere optie is het bieden van een variabele-data-oplossing via het web (denk aan Printshop Web en XMPie). Een dergelijk systeem voegt in feite een extra stap toe na de realisatie van de drukvorm, namelijk het toevoegen van variabele gegevens op basis van een online aan te leveren spreadsheet of database. Daarbij wordt ook vaak een stapsgewijze preview geboden om de resultaten te kunnen controleren. Een ander criterium om web to print-systemen te beoordelen is de flexibiliteit van de opmaak: werken we met vaste kaders en vaste typografie of kan het systeem allerlei beslissingen nemen afhankelijk van de hoeveelheid gegevens die we aanbieden? Bepaalt het systeem het aantal pagina s dat nodig is op basis van de omvang van de content of moeten we de content zelf opsplitsen en toekennen aan een vast aantal pagina s? Kunnen tekst en beeld zodanig verschuiven dat de lay-out overeind blijft met meer of minder tekst en afbeeldingen? In een rapport van Adam Dewitz, afstudeerder bij het Rochester Institute of Technology [4], wordt een indeling van web to print in drie categorieën gegeven, die is bedacht door Hu in 2004 [5]: Web to print fulfillment: daarbij gaat het om het bestellen van voorgedrukte documenten of herdrukken. Web-enabled Customized Documents: hierbij gaat het om documenten die opgebouwd zijn vanuit templates die aangepast en gepersonaliseerd kunnen worden. Web-enabled Customized Services: dit is een volledige integratie van de supply chain tussen drukwerkin- 12 CMBO Cahier Web to Print

13 koper en grafische dienstverlener. Het productieproces is daar een onderdeel van het CRM-systeem (Customer Relation Management) of de orderadministratie bij de klant. Ook hier wordt gewerkt met documenten die via templates worden opgebouwd. Deze indeling lijkt echter voorbij te gaan aan een aantal nieuwe vormen van web to print, zoals online aanmaken en plaatsen van advertenties en online opmaak van documenten zonder uit te gaan van een template ( online DTP ). Onze opdeling in categorieën is bedoeld om niet appels met peren te vergelijken als men een systeemselectie gaat maken. Een web to print-oplossing is doorgaans gericht op het via het web mogelijk maken van een bepaalde functionaliteit, en dus zijn er ook verschillende technische aspecten waarop gelet moet worden. Inmiddels zijn er ook systemen die meerdere doelstellingen proberen te bereiken of die verschillende deeloplossingen samenvoegen tot één geheel (een zogenaamde mash-up ). Hieronder volgt nog een korte kenschets van de door ons onderscheiden categorieën. Daarbij wordt steeds aangegeven welke stappen in het grafische productieproces deze systemen proberen in te vullen: RFQ Quote approval Quote Order confirmation Step 1: pre-sales/bidding process Step 9a Step 2 Step 3a Step 4 Step 5 Step 6 Step 7 Offset Creation DTP File submission Job specification Order entry Job planning & instruction Prepress workflow Step 9b Step 3b File upload/ selection Preview/ approval Step 8 Step 10a Print VDP Step 3c Variable data Step 10b purl Categorie 1: Upload and Print Betreft stappen: 3b, 4, 5, eventueel ook stap 1 en 6 plus 7 De software is gericht op het proces van bestellen en aanleveren van snel te produceren fysieke print- of drukwerkproducten. Vaak onderdeel van of gekoppeld met een grafisch ordermanagement- of MIS-systeem. Resultaat van de webtoepassing zijn orders/bestellingen/leveranties plus een aanduiding van de te printen/drukken documenten of deze documenten zelf. De meest simpele vorm van deze categorie noemt men ook wel oneerbiedig FTPplus, waarbij aan de ontvangstkant weinig geautomatiseerd is. Er zijn echter ook systemen in deze categorie die zowel de presales-communicatie faciliteren als het automatisch invoeren van de orderspecificaties in het MIS-systeem, al of niet op basis van JDF en JMF (zie bijvoorbeeld het HiFlex ebusiness-systeem). Ook jobtracking kan CMBO Cahier Web to Print 13

14 onderdeel van de oplossing zijn, evenals prepressfuncties zoals preflighting, impositie et cetera. Online systemen voor printing on demand vallen ook binnen deze categorie. Verschil met de hierna volgende categorieën is dat de gebruiker het document gereed heeft gemaakt buiten de toepassing om, deze worden verwerkt as is Uiteraard zijn er wel opties voor afwerking, bundeling en verzending op te geven. Documenten kunnen bijvoorbeeld PDF-bestanden zijn of, zoals bij fotofinishingtoepassingen, JPEG-afbeeldingen. Fotoalbumsoftware valt echter onder categorie 2, omdat daarbij de aangeleverde foto s op een door de gebruiker gekozen manier worden gecombineerd tot pagina s (men kiest daar ook op basis van templates, er zitten extra visuele en tekstelementen op de pagina s et cetera). Categorie 2: WBP and Print Betreft stappen: 2, 3a, 4, 5, 8, eventueel ook stap 1 en 6 plus 7 Deze categorie is de meest aansprekende als het om web to print gaat. De gebruiker creëert hier zelf zijn druk/printvorm via een combinatie van uploaden, intikken, kiezen of vooraf vastgelegde opties van tekst en/of beeld. We noemen dit Web Browser Publishing, als variant op DeskTop Publishing, waarbij de gebruiker geen DTP-software bedient maar de opmaak op de webserver plaatsvindt. De gebruiker kan voor de opmaak kiezen uit templates waarin de opmaak en opmaakregels gedefinieerd zijn of is daarin volledig vrij; in dat laatste geval krijgt de gebruiker een volledig leeg vel waarop hij/zij zelf bepaalt wat er op komt te staan (in feite een vorm van online DTP en). Ook combinaties van beide methoden zijn mogelijk. Op basis van de input van de gebruiker maakt het systeem een document aan en toont de gebruiker een preview van het eindresultaat die daarna online goedgekeurd of aangepast (of opnieuw aangemaakt) kan worden. Belangrijk is dat dit proces voor ieder document apart gebeurt (dat is het verschil met categorie 4). Ook een simpel redactioneel systeem kan in deze categorie worden ondergebracht (een voorbeeld is de SMIC-software van Jonge Helden). Professionele redactionele systemen zoals die van Woodwing, K4/K2 et cetera met online samenwerkingsmogelijkheden zien we als een klasse apart en zijn daarmee onzes inziens geen onderdeel van web to print. Categorie 3: Create and order ads Betreft stappen: 2, 3a, 4, 5, en 8 Deze categorie is gelijk aan categorie 3, alleen is het eindresultaat nu een digitale advertentie die aangeboden kan worden aan een uitgever voor plaatsing in één of meer publicaties. Oplage en opties voor afwerking zullen hier dus niet gedefinieerd kunnen worden, maar wel afmetingen, datum en frequentie van plaatsing, in welke uitgave(n), in welke regio et cetera. Koppelingen met het advertentieboekingssysteem en plaatsingsgegevens bij de uitgever zijn een belangrijk punt van aandacht in deze categorie. Uitlevering van cpdf (liefst met keuze van het juiste profiel) zal ook een belangrijke voorwaarde zijn, evenals een preflight-stap. Een belangrijke asset bij deze systemen is een database met daarin de plaatsingsgegevens, afmetingen en kosten, bundelmogelijkheden met andere regionale uitgaven, bereik et cetera. Deze worden meestal door een aparte organisatie (vaak een mediabureau) opgebouwd en geëxploiteerd. 14 CMBO Cahier Web to Print

15 Reden genoeg om dit type in een aparte categorie onder te brengen. Voor een overzicht van systemen zie literatuurlijst [2]. Categorie 4: Online VDP Betreft stappen: 2, 3a of 3b, 3c, 4, 5, 8 en 10 a, eventueel ook 10b Deze categorie is bedoeld voor systemen die de mogelijkheid bieden om via een browser te werken op basis van het principe van Variabele Data Printing, waarbij een scheiding wordt aangebracht tussen statische pagina s die gecombineerd worden met variabele teksten en/of afbeeldingen vanuit van een databestand (spreadsheet, tekst- of XML-bestand, database et cetera). In tegenstelling tot categorie 2 kijkt de gebruiker nu niet meer naar ieder individueel resultaat maar uploadt/kiest/maakt de statische pagina s en uploadt/kiest (uit een vooraf gemaakte database) de variabele gegevens. Vaak worden mogelijkheden geboden om de velden uit het aangeleverde bestand te koppelen aan de velden van de applicatie en om een deelselectie of eventuele probleemgevallen als preview te bekijken. Belangrijk in deze categorie zijn de mogelijkheden om de variabele data te manipuleren op basis van regels (sorteren, groeperen, detectie van lege velden, regels voor samenstellen van postadres, keuze van afbeeldingen afhankelijk van bepaalde data). Men ziet hier zelfs al koppelingen ontstaan met geografische en visuele data vanuit bijvoorbeeld Google Maps. Ook het optimaliseren van de printeraansturing, zodat de statische delen slechts één keer worden geript, is hier belangrijk denk aan PPML-ondersteuning. Sommige oplossingen uit categorie 2 bieden ook variabele data-mogelijkheden; in dat geval kunnen ze in beide categorieën worden geplaatst. Belangrijk is echter: welk hoofddoel streeft de ontwikkelaar na. <<<PrintshopWebSchema.tif>>> Crossmedia In de categorieën 2, 3 en 4 worden naast print ook vaak andere media als bijproduct gegenereerd, denk aan HTML- , banners, persoonlijke webpagina s (purls) et cetera. Systemen voor campagnemanagement (bijvoorbeeld XMPie of ibrahms) kunnen zowel in categorie 2 als 4 worden ondergebracht (vaak in beide) en zullen in veel gevallen ook crossmediaal zijn, waarbij ook , SMS en personal web-pages geproduceerd kunnen worden. Tijdens drupa 2008 toonde XMPie zelfs het personaliseren van videofilms... Op die manier heeft de marketeer een flexibel instrument waarmee in één handeling zowel digitale als papieren media vanuit één bron gepubliceerd kunnen worden, met volledige afstemming op de doelgroep of zelfs individuele persoon. CMBO Cahier Web to Print 15

16 Stand van zaken Na indeling van de systemen in enkele categorieën is het tijd om naar de ontwikkelingen in de markt te kijken en naar welke spelers daarbij van invloed zijn. Een probleem daarbij is om omzetcijfers te verkrijgen van de hoeveelheid druk- of printorders die via een web to print-methodiek tot stand zijn gekomen. Bedrijven zoals VistaPrint, die zich specialiseren in web to print en het snel en efficiënt afhandelen van de daaruit voortkomende orders, laten indrukwekkende groeicijfer zien. Zoals gebruikelijk voorspellen onderzoeksbureaus een forse groei van web to print. Marktacceptatie Industry Measure, dat regelmatig enquêtes afneemt bij grafimediabedrijven in de VS, kreeg eind 2007 een respons van 24 procent bij drukkerijen en prepressbedrijven op de vraag of zij web to print-diensten aan hun klanten aanbieden. Uitkomsten uit Europees onderzoek door InfoTrends in opdracht van Canon. Een Europees onderzoek van InfoTrends in opdracht van Canon in 2008 voorspelt een explosieve groei van web to print-aanbieders; het aantal bedrijven met een web to print-oplossing zal volgens hun rapport tot 2010 met bijna 70 procent toenemen. Naar verwachting gaat de Europese printindustrie zich opsplitsen. Zo wordt de branche steeds meer gedomineerd door technologisch georiënteerde bedrijven die al over web to print beschikken of dit willen introduceren. Tegelijkertijd zijn nog veel bedrijven niet overtuigd van de voordelen. Het onderzoek was gebaseerd op 652 interviews met drukkerijen, copyshops en prepressbureaus in dertien Europese landen. Bijna één op de drie van deze ondernemingen beschikt inmiddels over een web to printoplossing. Dit aantal neemt in de komende jaren met ruim tweederde toe, wat betekent dat ongeveer de helft van de geïnterviewden web to print-oplossingen aanbiedt. Bedrijven die dit hebben geïntroduceerd, genereren 14 procent van hun werkzaamheden via web to print-applicaties. Zij verwachten dat dit nog verder gaat stijgen, doordat klanten steeds meer vertrouwd raken met online bestellen. De ondernemingen 16 CMBO Cahier Web to Print

17 voorzien dat deze markt zo sterkt groeit, dat leveranciers van printdiensten met een web to print-oplossing gemiddeld ruim eenderde van hun activiteiten via webgebaseerde toepassingen binnenkrijgen. Zo bedraagt de waarde van bestellingen in 2010 naar verwachting meer dan 10,5 miljard euro. In een ander rapport van InfoTrends E-Enablement, The Future of Graphic Communications, dat in maart 2008 verscheen [3] werden 170 drukwerkinkopers en 188 printservices-providers geïnterviewd. Meer dan 60 procent van hen meldde een positief effect van web to print op hun bedrijfsvoering; 54 procent gaf aan dat dit ook tot een verbetering van de marges had geleid, met een gemiddelde van 7 procent. Bijna een kwart meldde een verbetering van de winst van meer dan 10 procent, die direct het gevolg was van het aanbieden van web to print-diensten. Volgens dit rapport wordt web to print al door de helft van de aanbieders van printservices aangeboden, en zal 33 procent van de overgebleven helft dat voorbeeld binnen 24 maanden gaan volgen. Op dit moment schatten zij dat ongeveer 14,3 procent van hun printvolume via een web to print-systeem binnenkomt, wat naar verwachting zal stijgen tot 45 procent in Leveranciers Er zijn diverse spelers die aan deze stijgende vraag naar web to print-systemen proberen te voldoen: MIS- leveranciers Diverse leveranciers van orderadministratiesystemen (in Nederland aangeduid met MIS-leveranciers) bieden mogelijkheden om online orders aan te maken, zowel voor materiaal uit voorraad (geen web to print volgens onze definitie) als voor huisstijldrukwerk, zoals visitekaartjes en briefpapier. Technisch baseert men zich meestal op het direct genereren van een PDF-bestand zonder tussenkomst van een AUTOMATISERING Netwerkende netwerken Connectiviteit met de klant Nieuw Order Brochure 4+28 Pagina s A4, 4/4-kleur 170 g/m² 115 g/m² ebusiness Connectiviteit met de klant Connectiviteit met productie systeem JDF Connectiviteit met het productie systeem Lode Vlayen Computer Integrated Manufacturing Hiflex GmbH, juni 08 LV/CP CMBO Cahier Web to Print 17

18 opmaak-engine zoals Adobe InDesign Server of Quark Publishing Server. Voor de ingewikkelder web to print-functionaliteit wordt liever een koppeling gelegd met systemen van derden, zoals Docuboxx van ISI, Marvia, PrintShop van DigiLink en XPression Manager, die op basis van XML gekoppeld kunnen worden met MIS-systemen van CERM, Compri, Drumis, Multipress en Rainbow Solutions. Websiteontwikkelaars Ontwikkelaars van websites worden vaak geconfronteerd met de wens om via een door hen te maken website ook mogelijkheden te bieden voor aanmaak van bijvoorbeeld PDF-bestanden. Dit is bijvoorbeeld zichtbaar op het forum van de leverancier van PDFlib, een onder programmeurs populaire bibliotheek waarmee PDF-bestanden gegenereerd kunnen worden. Daaruit blijkt dat veel van hen worstelen met voor hen nieuwe zaken, zoals fonts, kleurmodellen, transparantie en automatische opmaakfuncties. Dit blijft niet alleen beperkt tot facturen en simpele rapporten, maar kan ook leiden tot uitgebreide web to print-toepassingen. Ook programmeurs van mooie interfaces in Adobe Flash en Flex merken dat ze steeds vaker gevraagd worden om ook uitvoer richting grafische verwerking in te bouwen; denk bijvoorbeeld aan BtoC-toepassingen voor wenskaarten (Greetz) en voor speciale marketingacties ( Drukwerkadviseurs De voordelen van web to print voor de eindgebruiker zijn niet onopgemerkt gebleven door adviseurs en drukwerkmakelaars. Grote ondernemingen die de efficiency van hun drukwerkinkoop laten analyseren, worden door hen geattendeerd op de kostenbesparingen en verbeterde transparantie van web to print, en zullen ofwel op zoek gaan naar aanbieders ofwel zelf systemen gaan aanschaffen om het uitbestedingsproces van drukwerk te monitoren. Vaak gaat dit samen met versteviging van de controle op de huisstijl: brand-management en printprocurement-systemen bevatten links naar preferred suppliers en bieden mogelijkheden voor workflowmanagement, tracking en controle op levertijden. Een voorbeeld daarvan is het bedrijf Paragon CIS (Corporate Identity Support) dat hiervoor een eigen systeem heeft ontwikkeld, dat op ASP-basis wordt gebruikt door klanten zoals Rabobank, Belastingdienst, NS en Achmea. Leveranciers van digitale printers/drukpersen Printerleveranciers bieden steeds vaker ook web to print aan: Canon, HP Indigo, Océ, Xerox et cetera. Deze zijn ofwel in eigen beheer ontwikkeld ofwel ingekocht bij derden, zoals iway (gebruikt bij Océ onder de naam PrismaWeb, bij Efi/Xerox als Freeflow Web Services en zal ook door HP Indigo en door InfoPrint, een joint venture van IBM en Ricoh, geleverd gaan worden), XMPie (Xerox) en Objectif Lune PrintShop Web (Canon). Ook Efi, leverancier van RIP-systemen voor diverse printerleveranciers, biedt een eigen web to print-optie in de vorm van Digital StoreFront. Een belangrijke reden is dat de klant via deze software geholpen wordt om de digitale printactiviteiten te promoten, wat uiteindelijk ook in het voordeel van de printerleverancier is. 18 CMBO Cahier Web to Print

19 Aanbieders van digitaal geproduceerde fotoalbums vulden tijdens Photokina 2008 een complete hal met hun aanbod. HP Indigo meldde in 2008 dat specialistische fotoproducten, met onder meer fotoboeken en soortgelijke digitaal gedrukte producten, voor hen het snelst groeiende segment vormen. Volgens onderzoeksbureau IDC zal de fotoproductenmarkt tussen september 2007 en 2009 met 91 procent groeien en zal de wereldwijde omzet in 2009 naar verwachting 2,6 miljard dollar bedragen. Een aanzienlijk deel van deze orders zal via web to print-toepassingen worden aangeleverd. Ook in de markt van highspeed variabele data en transpromo zien de printerleveranciers kansen, zoals wederom HP Indigo, dat een belangrijke speler op deze markt, Extream, heeft overgenomen. Content-managementsystemen Leveranciers van content-managementsystemen worden steeds vaker geconfronteerd met wensen uit hun klantenkring om het CMS niet alleen in te zetten voor het beheer van websites, maar ook voor uitvoer naar andere media, inclusief druk- en printwerk. Content-management wordt steeds vaker bedrijfsbreed en crossmediaal ingezet; men spreekt dan ook van Enterprise Content Management. Marketing- en product-informatie worden steeds vaker in een CMS opgeslagen, waardoor de noodzaak ontstaat om brochures en zelfs verpakkingen en in-store materialen ook vanuit deze bron te genereren. Diverse CMS-leveranciers gebruiken daarvoor tools van derden, zoals Woodwing om een koppeling te leggen naar grafische uitvoerformaten. Het ligt voor de hand dat men dit ook zal willen koppelen met het web to print-systeem bij de grafische leverancier, inclusief uitwisseling van statusinformatie en voortgangsbewaking. Ook tools die XML-informatie kunnen omzetten naar PDF, zijn hier populair. Grafimediabedrijven Sommige grafimediabedrijven beschikken over ICT-ontwikkelcapaciteit en bouwen zelf websites met web to print-functionaliteit. Over de voor- en nadelen daarvan wordt meer gezegd aan het eind van het overzicht van in Nederland beschikbare systemen in de bijlage. Een belangrijke vaststelling is dat deze bedrijven dus moeten opboksen tegen een steeds groter aantal concurrenten, niet alleen softwareleveranciers maar ook partijen die meer aan de kant van de opdrachtgevers opereren, zoals reclame- en marketingbureaus, huisstijl- en drukwerkadviseurs et cetera. CMBO Cahier Web to Print 19

20 Trends in web to print Het speelveld van web to print verandert snel. Bij zowel techniek als markt is wat vandaag nog geavanceerd lijkt morgen gemeengoed geworden. Dit leidt in het algemeen tot meer functionaliteit en lagere kosten van de software, terwijl ook het exclusieve karakter van web to print snel afneemt. In die zin wordt het voor klanten een heel normale zaak om een grafisch bedrijf te vragen wat zij op het gebied van web to print te bieden hebben. In het algemeen geldt dat de functionaliteit van web to print-toepassingen toeneemt, zodat steeds meer markten en productsoorten daardoor beïnvloed zullen worden. Het online aanmaken en bestellen van een visitekaartje is inmiddels gemeengoed geworden, de ontwikkelingen gaan nu in de richting van brochures op maat, nieuwsbrieven, rapporten, retailkranten, POS-materialen et cetera. De uitdaging daarbij is om de bediening van de web to print-toepassing simpel te houden. Vandaar dat een nieuwe trend is om de gebruikersinterface op te bouwen met moderne ontwikkeltechnieken voor websites, zoals: AJAX (Asynchronous JavaScript And XML), een methodiek om slechts gedeelten van een webpagina te laten updaten door de webserver, zodat een snellere respons op de handelingen van de gebruiker mogelijk wordt. Adobe Flex, een ontwikkelomgeving die gebruikmaakt van de in bijna 98 procent van de browsers beschikbare Adobe Flash Player en daarnaast veel technologie bevat die door het vroegere MacroMedia is ontwikkeld. Een unieke optie hier is om de web to print-applicatie te ontwikkelen als een zogenaamde AIR-toepassing (Adobe Integrated Runtime), die het mogelijk maakt om deze ook te bedienen wanneer men geen internettoegang heeft, waarna men de gegevens later weer kan synchroniseren, bijvoorbeeld via een PDA (Personal Digital Assistant). Microsoft Silverlight, een concurrent van Flash, dat ook gebaseerd is op XML en een goede integratie biedt met de.net-ontwikkelomgeving, zodat veel Visual Basic- en C#-programmeurs hier snel webtoepassingen mee kunnen maken. Deze mogelijkheden hebben ook geleid tot een trend in de richting van online DTP-toepassingen. Daarbij verlaat men het idee dat de opmaak gebaseerd moet zijn op huisstijlregels die in templates zijn vastgelegd, en krijgt de gebruiker een leeg vel waarop hij zijn eigen teksten en beelden kan plaatsen in zelf gekozen kleuren en fonts, alsof hij achter een DTP-systeem zit. Dit kan met name interessant zijn bij toepassingen in de BtoC-markt, denk aan geboortekaartjes, T-shirts, posters et cetera. Een andere trend is dat steeds meer web to print-systemen opties gaan bieden voor VDP (variabele data printing). Na het uploaden of zelf aanmaken van een basisvorm is het daarbij mogelijk om ook een lijst 20 CMBO Cahier Web to Print