Schiedam 26 april 2010

Transcriptie

1 PLAATS DATUM Schiedam 26 april 2010 Aanwezig: P. van Aaken (CDA), G.Th. de Bel-van Touw (Leefbaar Schiedam/Schiedam Actief), J.Ph. Brouwer (TON), I.A.W.M. Coenradie-Maris (PS), H.L. Dekker (AOV), J. de Haan-Klaassen (PvdA), J.M.P. Heskes (PvdA), H. Hofland (CDA), M.J.C. Houtkamp (D66), J.P.D. Jongen (TON), A.J. Kuin (D66), J.K. Meijer (VVD), H.E. de Ron (Leefbaar Schiedam/Schiedam Actief), A. Rose (GBS), E. Schoel-van der Vlies (PvdA), Th.H.B. Schoenmakers (Leefbaar Schiedam/Schiedam Actief), E. Schoneveld (Leefbaar Schiedam/Schiedam Actief), J.M.P.M. van Setten (PvdA), M.X. Stam (PvdA), W.J. van Wijk, T. Wijmans (SP), J. Pegtel (griffie/secretaris) College: W.M. Verver-Aartsen Namens de VRR : J. Don Berghuijs (algemeen directeur Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond), E.E. Lieben (districtscommandant brandweer) en F. Lugtenburg ONDERWERP Verslag van de bijeenkomst voor de raadsleden van 26 april 2010 over de VRR en de ombuigingsvoorstellen Opening/inleiding De voorzitter, de heer Hofland, opent de bijeenkomst om uur en geeft vervolgens het woord aan de burgemeester, mevrouw Verver. Mevrouw Verver spreekt het vertrouwen uit dat de aanwezigen na afloop van deze bijeenkomst een veel genuanceerder beeld van de ombuigingsvoorstellen zullen hebben dan wat er in de kranten over te lezen valt. Zij geeft aan dat de heer Berghuijs bereid is gevonden om een presentatie te verzorgen over de VRR in het algemeen en aansluitend een toelichting te geven over de ombuigingsvoorstellen. Zij polst onder de aanwezigen van de OR van de brandweer of er behoefte is om vanavond de aanwezigen toe te spreken: zij constateert dat daar thans geen gebruik van zal worden gemaakt. Presentatie door de heer Berghuijs Na een korte film over de VRR, die mede als onderwerp heeft de treinramp bij Barendrecht van 24 september 2009, geeft de heer Berghuijs aan wat een Veiligheidsregio is: een gebied waarin wordt samengewerkt door gemeenten en operationele diensten met taken op het gebied van: - brandweerzorg - rampenbestrijding en crisisbeheersing - geneeskundige hulpverlening - handhaving openbare orde In Nederland zijn 25 Veiligheidsregio s die dezelfde gebieden betreffen als de politieregio s. In de VRR zijn 19 gemeenten vertegenwoordigd. De regio betreft een zeer complex verzorgingsgebied met potentiële kansen op ongevallen (er zijn alleen al scheepvaart bewegingen per jaar). Om een overzicht te geven wordt het volgende model gehanteerd 1 : 1 De in dit verslag gebruikte afbeeldingen zijn ontleend aan de gebruikte PowerPoint presentatie. Deze is in zijn geheel als bijlage bij de geprinte versie van dit verslag gevoegd.

2 Waarbij Risico = K * E is: Risico = Kans maal Effect. Er dient een balans te zijn tussen de bestrijdingscapaciteit en de effecten die kunnen ontstaan. Absolute veiligheid bestaat niet. De vraag die beantwoord dient te worden is: Wat zijn de te aanvaarden risico s? Daarbij speel het motiveren van de afweging plus de communicatie naar de bevolking toe een hele grote rol. Welke organisaties zijn in de VRR vertegenwoordigd? Gemeenschappelijke meldkamer van politie, brandweer en ambulance (112) Regionale brandweer Regionale ambulancedienst Geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen Directie Risico en crisisbeheersing (analyseren risico s, maken van scenario s, bestrijdingsplannen, zorgen voor operationele leiding) Waar de VRR ook mee te maken heeft is dat er meer aandacht uitgaat naar moderne crises. Natuurlijk verslapt de aandacht voor de klassieke rampen (brand, explosie, groot ongeval) niet. Maar de complexe samenleving is nu eenmaal kwetsbaar geworden voor verstoring van het maatschappelijk leven als gevolg van bijvoorbeeld een hapering in de energielevering. Communicatiemogelijkheden zijn dan namelijk ook verstoord. In die gevallen worden dan ook anderen ingeschakeld. Zoals bij de treinramp te Barendrecht: toen is direct contact gezocht met Prorail en Keyrail (naast de traditionele partners) die kennis hebben van specifieke kennis. Dit maakt ook gelijk duidelijk dat de VRR het hart is van een netwerkorganisatie: Het onderhouden van al die verbindingen is essentieel. Dit is investeren in kennis van kennissen. De VRR is dus naast een beheersorganisatie ook een netwerkorganisatie. In de veiligheidsdirectie hebben zitting: verslag van de bijeenkomst over de VRR van 26 april

3 Algemeen directeur VRR (Voorzitter) Hoofdofficier van Justitie Korpschef Regiopolitie Regionaal Commandant Brandweer Regionaal Geneeskundig Functionaris (Rijks)Havenmeester Directeur milieudienst DCMR Directeur Risico- en Crisisbeheersing Directeur Veiligheid gemeente Rotterdam Ad hoc leden ( directeuren waterschappen, defensie etc.) Dit is de kern waar ook de Port security policy board zijn plek vindt, dat voor dat doel aangevuld wordt met het hoofd van de douane en de zeehavenpolitie. Beleidsvelden De beleidsvelden van de VRR zijn risicobeheersing, incidentbeheersing, -bestrijding en herstel van het maatschappelijk leven. De risicobeheersing gaat verder dan het alleen zichtbaar zijn van bijv. een brandweerwagen. Risicobeheersing gaat ook over de beleidsontwikkeling externe veiligheid en de advisering over bestemmingsplannen (bijv. de veiligheidsaspecten van de A4 en de tweede Maasvlakte). Ook de veiligheidsaspecten van de (50) grote evenementen worden behartigd. Wat de incidentbeheersing betreft: er zijn per jaar incidenten. De brandweer rukt per jaar keer uit. In de regio zijn ambulanceritten. Dit is dus de productiecapaciteit van de repressieve organisatie van de VRR. Bij een groter incident is al gauw sprake van multidisciplinaire opschaling om de acties onderling af te stemmen. Er komt ter plaatse een commando plaats incident. Hierin zit ook een vertegenwoordiger van de gemeente om de verbinding te kunnen onderhouden met de lokale burgemeester en de gemeentelijke organisatie. Een dergelijke opschaling vindt zo n 15 keer per jaar plaats in de regio. Als het complexer is (wordt) dan treedt het Regionaal Operationeel Team in werking. De VRR in cijfers De VRR kent medewerkers, waarvan zo n vrijwilligers. De totale lasten bedragen 123,7 mln. Gedekt door 25,- mln. van de ziektekostenverzekeraars, 6 mln. van het rijk, er worden eigen bijdragen gegenereerd, de rest, 90 mln., is afkomstig van de gemeenten. Crisisbeheersing Deze bestaat uit: Voorbereiden d.m.v. planvorming Onderhouden netwerk veiligheidspartners Oranje Kolom: samenwerking met de gemeenten Crisiscommunicatie Operationeel en informatiemanagement De heer Berghuijs benadrukt het belang van communicatie bij crises. Als voorbeeld haalt hij aan dat er al wordt geklaagd als er niet binnen 15 minuten, nadat er iets gebeurd is in de petrochemie, via RTV Rijnmond geïnformeerd wordt. Rampbestrijdingsplannen Er zijn 65 bedrijven die onder het Besluit risico zware ongevallen (BRZO) vallen. Daarnaast is er natuurlijk nog Rotterdam The Hague Airport, het Feyenoord stadion en de dreiging van infectieziekten. Maar een nucleaire onderzeeër doet ook wel eens de Rotterdamse haven aan. Daar moet het veiligheidsbeleid op afgesteld zijn. Er zijn ook plannen opgesteld voor het geval van wateroverlast (incidentbestrijdingsplannen). Convenanten zijn afgesloten voor de samenwerking om te kunnen rekenen op de samenwerking. De crisiscommunicatie is er mede op ingericht om de gemeentelijke communicatie in goede banen te leiden. Gewezen wordt op een foto die genomen is na de vuurwerkramp in Enschede. Deze toont o.a. aan dat een goede coördinatie ook op dit gebied een must is (voor foto zie volgende pagina). verslag van de bijeenkomst over de VRR van 26 april

4 De VVR kan o.m. d.m.v. SMS-alarmering en via pagina 112 van teletekst (RTV- Rijnmond), informatie verschaffen. Maar ook via de Scollbar van RTV-Rijnmond. Een nieuwe ontwikkeling is dat binnenkort een ieder via SMS kan worden gewaarschuwd (je hoeft daarvoor dus niet aangemeld te zijn). Elk jaar worden alle operationeel leidinggevenden getraind en getoetst of ze nog competent zijn. Na elke oefening en incident vinden evaluaties plaats (plan, do, check, act, oftewel de Deming-cirkel is van toepassing). Ook wordt in het kader van USAR, de Nederlandse bijstandseenheid voor het zoeken en redden van ingesloten of bedolven slachtoffers bij rampen in binnen- en buitenland, hulp verleend. In Pakistan, Marokko en Haïti is men actief geweest. De ombuigingen Als gevolg van de centralisatie van de diverse diensten is men aan de slag gegaan met een materieel spreidingsplan om de inzet te optimaliseren. Daarnaast is de brief ontvangen van de gemeenten in de regio om 5% te bezuinigen. Daardoor lopen twee beelden door elkaar: wat men al aan het doen was aan de ene kant en de bezuinigingen aan de andere kant. Maar waar ligt het grootste belang van de burger? In risicoanalyses van woningen en rookmelders dient geïnvesteerd te worden. De brandweer kan dan ook eerder worden gewaarschuwd. Door snelle interventieteams kan dan ook direct worden opgetreden. De bezuinigingen moeten 4,5 mln. opleveren. Vandaag is met de voorstellen die daarvoor zijn opgesteld, in het algemeen bestuur ingestemd en deze zullen naar de gemeenteraden worden gestuurd voor de zienswijze procedure. Het definitieve besluit valt op 28 juni in het algemeen bestuur. In de voorstellen zitten twee lijnen: eerst scherp kijken naar de organisatie. Die bestaat nu uit kolommen. Er kan winst worden behaald om van kolomsturing naar processturing te gaan. De tweede lijn is dat als gevolg van integraal management een en ander kan worden georganiseerd. Want liggen alle kazernes wel logisch bij elkaar? Als je kijkt van kolom naar proces dan is o.a. ook een collectieve inkoop nodig. De overhead is laag te noemen (12%). De besparing die een en ander oplevert is 1,5 mln. in 2011 tot 2,3 mln. in Efficiëntere hulpverlening o.a. door samenvoeging van een aantal kazernes. Ook die van Schiedam wordt in het plaatje meegenomen. Een verschuiving meer in oostelijke richting levert een besparing op (een en ander wordt bezien in relatie tot de kazerne aan de Laanslootseweg in Rotterdam). Er wordt ook gedacht aan minder voertuigen. Maar er wordt in eerste instantie meer geïnvesteerd: in Dit moet in 2015 een besparing opleveren van 2,475 mln. Schiedam en Vlaardingen hadden beide een duikteam, beide een hulpverleningsvoertuig en een redvoertuig. Het duikteam en het redvoertuig verdwijnen uit Vlaardingen en het hulpverleningsvoertuig verdwijnt uit Schiedam. Vragen Een Snel Interventie Voertuig (SIV) is een klein voertuig met twee man erop en met een pomp van 100 BAR etc., het bevat de uitrusting die nodig is om een snelle blussing of redding uit te kunnen voeren. Verder vormt het team de ogen en oren van alle eventuele nakomende hulpdiensten. De aard van de melding bepaald de inzet (vragen van de heer Wijmans). Er wordt van uit gegaan dat een dergelijk team 9 minuten eerder ter plekke is. Natuurlijk moeten procedures en werkwijzen worden aangepast. Maar in het buitenland is al veel ervaring opgedaan met dergelijke concepten, waardoor voorbeelden voor handen zijn om een soepele inpassing mogelijk te maken. De mensen moeten wel getraind worden in het kunnen stellen van grenzen. De veiligheid van het personeel en de burgers mag niet in het geding komen. Er zullen ook proeven worden gedaan. Als de veiligheid niet gewaarborgd is, trekt hij zijn consequenties (vraag van de heer Houtkamp). verslag van de bijeenkomst over de VRR van 26 april

5 De heer Berghuijs, in reactie op een vraag van de heer Schoenmakers, is overtuigd van het concept. Maar de collega s moeten inzien dat het concept werkt. Hij staat voor vernieuwing, andere concepten invoeren, maar ook voor bezuinigingen. De kosten van de brandweer zijn in Nederland de afgelopen 20 jaar verdubbeld, maar het aantal branden en de aantallen slachtoffers zijn niet afgenomen, laat staan de maatschappelijke en financiële schades! Dit dwingt tot een heroriëntatie over hoe we meer effect kunnen behalen en om na te denken over andere concepten. Bijkomend aspect is dat de komende 10 jaar 70% van de huidige vrijwilligers de dienst zal verlaten. Nu al zijn er overdag problemen met de beschikbaarheid van vrijwilligers bij een aantal blusgroepen. Er is moed voor nodig om de besluiten te nemen die nodig zijn in het perspectief van de toekomst. Maar als een en ander niet binnen de gestelde tijd mogelijk is, dan komt hij er bij het bestuur van de VRR op terug. Want er moeten waarborgen zijn voor de veiligheid van personeel en burgers. De heer Stam: er is een nog omvangrijker rapport (123 p.) dat aan de plannen ten grondslag ligt. De inhoud daarvan verontrust hem. Hem is gebleken dat het personeel niet veel vertrouwen heeft in het materieel spreidingsplan en de inzet van de SIV s. Hij maakt zich zorgen over de brandveiligheid in Schiedam (hoge calorische waarde in het centrum) als er twee kazernes verdwijnen en er een voor terugkomt. Schiedam kent namelijk uitrukken per jaar! Graag toezending van het rapport aan de raadsleden. De heer Berghuijs heeft dat rapport al toegezonden aan de gemeente. De eigen organisatie zal voor verdere verspreiding moeten zorgdragen. Het is hem bekend dat er verschillend wordt gedacht en dat er een debat is met de OR over wat wel en niet goed is. Brandweermensen hebben een grote betrokkenheid en hechten sterk aan materieel. Het is hem bekend dat er auto s bij de brandweer zijn die bijv. de afgelopen twee jaar nooit meer een brand gezien hebben. Dat zijn wel maatschappelijke kosten. Als hij vaststelt dat een voertuig niet de functie meer heeft als reservevoertuig wil hij die niet vervangen. Hij kan de scepsis van de heer Stam niet delen. Want gelet op het risicoprofiel van Schiedam is er voldoende materieel aanwezig. De heer Meijer: ombuigingstaakstelling leidt tot innovatie en creatief beleid. Nieuwe wijzen van inzet en besparingen mogen niet leiden tot overschrijding van de kritische veiligheidgrens. Wordt het budget voor de inzet t.b.v. Copi oefeningen gehalveerd? De heer Berghuijs: dit was een lastige afweging. Maar dankzij intensieve samenwerking met defensie kan nu om niet gebruik gemaakt worden van de Van Gent kazerne. Het aantal Copi oefeningen wordt niet verminderd. Wel wordt gekeken naar bijvoorbeeld de incidenten. Want een Copi team kan zich in de praktijk verkeerde routines eigen gemaakt hebben Naar aanleiding van een vraag van de heer De Ron: er is een richtlijn van het ministerie van Binnenlandse Zaken verschenen over het feit dat een basiseenheid uit 6 man moet bestaan. Afgelopen donderdag heeft daar een debat over plaatsgevonden in de Tweede Kamer. Maar veiligheidszorg is een lokale verantwoordelijkheid en de lokale overheid (of samengebundeld in een VRR) heeft de bevoegdheid daarvan af te wijken, mits gemotiveerd en gebaseerd op het risicoprofiel. Maar ook mag de veiligheid van de medewerkers niet in het geding zijn en een en ander mag niet strijdig zijn met de ARBOvoorschriften. Er wordt geen tankautospuit vervangen, het is een ander concept van optreden. De taakstelling van het SIV team is anders. Op vragen van de heren Jongen en Gloudi: grote raffinaderijen hebben een eerste eenheid zelf (bijv. Shell, Esso). Dit hangt samen met het financieringsplaatje voor die raffinaderijen. Maar overwegend bestaan er geen bedrijfsbrandweren meer. Er zijn 7 kazernes over het hele gebied verspreid (de Maasvlakte Olieterminal). Operationeel zijn de bedrijfsbrandweren geïntegreerd, maar beheersmatig en qua financiering zijn ze apart. Er komt bij de tweede maasvlakte een extra kazerne bij. Tot de daadwerkelijke invoering in 2012 worden nog pilots uitgevoerd, komen er proeftuinen om ervaring op te doen, maar er vindt ook opleiding plaats. Wat in het buitenland werkt, werkt hier misschien niet en er is sprake van een cultuurverandering. Er komen geen gedwongen ontslagen, dat is een conditie aan de voorkant. Er is een taak voor overheidsmanagers om slim te organiseren. De beschikbaarheid van vrijwilligers overdag wordt problematisch. Individualisering speelt ook een rol. Het management heeft een verantwoordelijkheid en mag worden afgerekend over de consequenties op de langere termijn. Men moet inspelen op trendmatige en maatschappelijke ontwikkelingen (naar aanleiding van een vraag van de heer Hamerslag). Naar aanleiding van een vraag van mevrouw Heskes over de convenanten: bij bijvoorbeeld stroomuitval gaan de Eneco s van deze wereld er over. Er is geen bijdrage in financiële zin, maar kennis en ervaring zijn wel nodig op de specifieke terreinen. De burgemeester daarentegen wordt geconfronteerd met verstoring van het maatschappelijk leven. Daarom zal een vertegenwoordiger van die organisaties worden afgevaardigd in het team. Bij bijvoorbeeld het drinkwater liggen de bevoegdheden bij de inspectie VROM. Dan komt deze instantie er bij om in overleg de juiste dingen te doen. verslag van de bijeenkomst over de VRR van 26 april

6 Op vragen van de heer Dekker: het verkeersinfarct Beneluxtunnel was een gevolg van een probleem in de technische installatie. Er wordt overleg gevoerd om in het vervolg de tunnel gecontroleerd open te houden. Er is getoetst of er zich incidenten hebben voorgedaan gedurende de tijd van het infarct. Vastgesteld is dat het niet aan de orde was. Evacueren (vgl. ramp New Orleans): bij de ergst denkbare overstroming, waarbij de hele Randstad moet worden geëvacueerd zal dat in de beschikbare tijd aan voorwaarschuwing niet lukken. Bij overstroming van rivieren zie je dat al dagen aankomen, maar in andere gevallen niet. Er moet worden nagedacht over overstromingsrobuuste inrichting van de samenleving. Schakelkasten moeten niet meer op maaiveld hoogte worden aangelegd, maar op een hogere gelegen etage. Parkeren moet ook niet meer op straat, maar onder woongebouwen. In voorkomend geval is verticaal evacueren het verstandigst (naar een hoger gelegen etage). Je moet dan wel met die mensen kunnen communiceren en daar moet men langere tijd kunnen blijven (overleven). De duikteams worden in aantal verminderd maar er wordt extra geïnvesteerd in de teams die blijven. De voorzitter dankt de heer Berghuijs en geeft aan dat het onderwerp op 17 mei a.s. op de agenda van de commissievergadering staat (op verzoek van de heer Stam). Mevrouw Verver: de vraag over het rapport is ook in het presidium aan de orde geweest. Het rapport zal met een advies van het college aan de raadsleden worden voorgelegd. De voorzitter sluit vervolgens de bijeenkomst te ca uur met dank aan ieders inbreng. verslag van de bijeenkomst over de VRR van 26 april