Tandafwijkingen van de laterale snijtand bij de

Transcriptie

1 Tandafwijkingen van de laterale snijtand bij de schisispatiënt i t Liesbeth Mannaerts 15 mei 2008

2 Tandafwijkingen van de laterale l snijtand bij de schisispatiënt I. Schisis II. Relatie schisis en tandvorming III. Laterale bovensnijtand bij schisis IV. Conclusie

3 Tandafwijkingen van de laterale l snijtand bij de schisispatiënt I. Schisis II. Relatie schisis en tandvorming III. Laterale bovensnijtand bij schisis IV. Conclusie

4 Schisis

5 Schisis Onderscheid op basis van ernst Onderscheid op basis van etiologie

6 Schisis Onderscheid op basis van ernst Cheiloschisis Cheilognathoschisis Cheilognathopalatoschisis Palatoschisis i Onderscheid op basis van etiologie

7 Schisis Onderscheid op basis van ernst Onderscheid op basis van etiologie Gespleten lip (met/zonder gespleten gehemelte) Gespleten gehemelte

8 Schisis Onderscheid op basis van ernst Onderscheid op basis van etiologie Gespleten lip (met/zonder gespleten gehemelte) 4e 7e week Tekort aan mesenchym in maxillaire welving Gespleten gehemelte

9 Schisis Onderscheid op basis van ernst Onderscheid op basis van etiologie Gespleten lip (met/zonder gespleten gehemelte) Gespleten gehemelte 7e 10e week Allerlei fouten (vb. onvoldoende groei palatinale platen, onvoldoende indalen van de tong,..)

10 Schisis Epidemiologie 1 à 2 per 1000 kinderen Bij 20% erfelijke overdracht Gespleten lip en gehemelte: jongens > meisjes Gespleten gehemelte: meisjes > jongens Hypothese van Meshin (1968) Unilaterale schisis: links > rechts

11 Schisis Etiologie Multifactorieel model: Genetische factoren Omgevingsfactoren

12 Schisis Genetische factoren genen mogelijk betrokken bij vorming van schisis (MSX1, TGFα, TGFβ3, D4S129, P63) Mutatie in een gen fenotype Syndroom (vb. trisomie 13) Erfelijkheid Etiologie gespleten lip gespleten gehemelte bijna nooit gemengd in dezelfde familie Herhalingsrisico

13 Schisis Omgevingsfactoren Blootstelling aan bepaalde teratogenen (phenytoine, valproïne-zuur, thalidomide) Alcohol foetaal alcohol syndroom Teveel vitamine A Infectieziektes moeder Foliumzuur risico schisis

14 Tandafwijkingen van de laterale l snijtand bij de schisispatiënt I. Schisis II. Relatie schisis en tandvorming III. Laterale bovensnijtand bij schisis IV. Conclusie

15 II. Relatie schisis & tandvorming II.1. Normale tandvorming II.2. Invloed van schisis op tandvorming Tandproblemen bij schisis i Verschil in aantal bij schisis Hypodontie Hyperdontie Afwijkingen in tandvorm en grootte bij schisis Tandformatie en doorbraak bij schisis Afwijkingen in mineralisatie bij schisis

16 Normale tandvorming A. Verschijnen dentale lamina op de bovenkaak (5e week) B. Knopfase C. Vroege kapfase D. Late kapfase

17 Normale tandvorming E. Vroege klokfase F. Late klokfase

18 Normale tandvorming Genen die de tandvorming moduleren

19 Normale tandvorming Genen die de tandvorming moduleren Msx1 Pax9 P63 Runx2

20 Invloed schisis op tandvorming Schisis en tandvorming zijn nauw verwant in tijd en plaats: Odontogeen epitheel zichtbaar vanaf 5e week Schisis ontstaat tussen 4e en 7e week Genetische en omgevingsfactoren schisis kunnen ook hypodontie en andere tandproblemen veroorzaken

21 Tandproblemen bij schisis Hoffmeister: symptomen van verstoorde tandvorming

22 Hoffmeister: symptomen van verstoorde tandvorming Afwijkingen in Afwijkingen in tandvorm Afwijkingen i.v.m. Afwijkingen in aantal tanden doorbraak, mineralisatie ontwikkeling en positie van de tandkiemen Hypodontie met/zonder agenesie van de wijsheidstand Hyperdontie Mesiodens Tandfusie Dubbeltanden Microdontie of kegeltandjes Te veel tandknobbels Te weinig tandknobbels Te veel tandwortels Te weinig tandwortels Taurodontie Piramidalisme Atypische wortelvorm Margoïde differentiatie Dens invaginatus Vergrootte afstand tussen molaarkiemen Ondermijnende d resorptie van de 2 e melkmolaar door de 1 e def. molaar Infrapositie Vertraagde mineralisatie Atypische tandpositie Vertraagde tanddoorbraak Retentie Verplaatsing Transpositie Amelogenesis imperfecta Glazuurparelsl Dentinogenesis imperfecta Odontoom

23 Tandproblemen bij schisis Hoffmeister: symptomen van verstoorde tandvorming Meest voorkomend bij schisis: microdontie agenesie WHT hypodontie hyperdontie surnumeraire knobbels atypische tandkiemen

24 Tandproblemen bij schisis Hoffmeister: symptomen van verstoorde tandvorming Tandafwijkingen kunnen zich voordoen in onderkaak en bovenkaak

25 Hoffmeister s s symptomen van verstoorde tandvorming Afwijkingen in aantal tanden Afwijkingen in tandvorm Afwijkingen i.v.m. ontwikkeling en doorbraak Afwijkingen in mineralisatie

26 Verschil in aantal bij schisis Hypodontie Hyperdontie

27 Verschil in aantal bij schisis Hypodontie = congenitaal ontbreken van tanden Komt vaker voor naarmate ernst schisis door gebrek aan steunweefsel Bij algemene bevolking: 2.6 tot 11.3% PM2 OK > laterale ST BK > PM2 BK Bij schisis: 67 tot 77% (bij exclusie schisisregio nog 27%) In de regio van de spleet: vaakst laterale ST Buiten die regio: vaakst PM2 BK

28 Verschil in aantal bij schisis Hypodontie Oorzaken: Genetische factoren Tekort aan mesenchymale e steun Onvoldoende bloedtoevoer (congenitaal of door chirurgie)

29 Verschil in aantal bij schisis Hyperdontie = vorming van een extra gebitselement Bij algemene bevolking: meestal mesiodens Bij schisis: vaak surnumeraire laterale snijtand Welke tand is de surnumeraire? Plaats t.o.v. de spleet vorm Surnumeraire melktand surnumeraire def. tand Komt vaker voor bij minder ernstige schisis

30 Hoffmeister s s symptomen van verstoorde tandvorming Afwijkingen in aantal tanden Afwijkingen in tandvorm Afwijkingen i.v.m. ontwikkeling en doorbraak Afwijkingen in mineralisatie

31 Afwijkingen in tandvorm en -grootte bij schisis Tanden aan de kant van het defect kleiner dan aan andere kant Regio v/h defect: vaak microdontie en kegeltandjes

32 Hoffmeister s s symptomen van verstoorde tandvorming Afwijkingen in aantal tanden Afwijkingen in tandvorm Afwijkingen i.v.m. ontwikkeling en doorbraak Afwijkingen in mineralisatie

33 Tandformatie en -doorbraak bij Tandvorming schisis Vertraagd met ± 6 maanden in def. gebit Asymmetrische groei vooral in bovenst en boven- en onderpm verschil groter bij gespleten lip en alveolaire kam dan bij gespleten gehemelte

34 Tandformatie en -doorbraak bij Tanddoorbraak schisis Vertraagd bij alle tanden in de regio van de spleet, vooral de laterale snijtand oorzaken: Intrinsiek: gebrek aan alveolair bot plaatsgebrek Extrinsiek: voedings- en genetische factoren operaties (littekenweefsel, traumatsiche handelingen, onvoldoende bloeddoorstroming)

35 Hoffmeister s s symptomen van verstoorde tandvorming Afwijkingen in aantal tanden Afwijkingen in tandvorm Afwijkingen i.v.m. ontwikkeling en doorbraak Afwijkingen in mineralisatie

36 Afwijkingen in mineralisatie bij Glazuurhypoplasie schisis Melkgebit: hele BK hogere incidentie Def. gebit: Bij gespleten lip: vnl. t.h.v. bovenst Bij gespleten gehemelte: vnl. t.h.v. molaren

37 Tandafwijkingen van de laterale l snijtand bij de schisispatiënt I. Schisis II. Relatie schisis en tandvorming III. Laterale bovensnijtand bij schisis IV. Conclusie

38 III. Laterale bovensnijtand bij schisis 1. Plaats t.o.v. het defect 2. Surnumeraire laterale bovensnijtanden 3. Agenesie laterale bovensnijtand 4. Vorm en ontwikkeling

39 Plaats t.o.v. het defect Bohn: 4 distributiepatronen

40 Plaats t.o.v. het defect Geen relatie distributiepatroon melkgebit definitief gebit (verschilt in 57.1%) Melkgebit: meeste auteurs vooral patroon Y Def. Gebit: meeste auteurs vooral patroon AB

41 Surnumeraire laterale bovensnijtand Waarom zo vaak surnumeraire laterale bovensnijtand bij schisis? i Veel hypotheses Recent onderzoek: potentiële oorsprong laterale snijtand zowel in proc. maxillaris als in proc. nasalis medialis

42 Surnumeraire laterale bovensnijtand Recent onderzoek: potentiële oorsprong laterale snijtand zowel in proc. maxillaris als in proc. nasalis medialis Odontogeen epitheel reeds zichtbaar in 5e week = voor de fusie van de processi Oorsprong voor laterale ST op dat moment zowel in proc. maxillaris als in proc. nasalis medialis Eerst fusie processi, daarna fusie odontogeen epitheel laterale l ST

43 Surnumeraire laterale bovensnijtand

44 Surnumeraire laterale bovensnijtand Dit kan nog meer verklaren: Andere distributiepatronen: afhankelijk van hoeveelheid steunweefsel Surnumerairen vaker bij minder ernstige schisis i (meer steunweefsel) Vaker hypodontie bij meer ernstige schisis (minder steunweefsel)

45 Surnumeraire laterale bovensnijtand Welke tand is de surnumeraire? Distale tand steeds als surnumeraire beschouwen = fout Beter kijken naar vorm en grootte om surnumeraire tand te bepalen

46 Agenesie laterale bovensnijtand Agenesie laterale snijtand in de regio van het defect >> contralateraal t l Oorzaken: Gebrek aan steunweefsel Onvoldoende bloedtoevoer (congenitaal/chirurgie) Chirurgisch trauma Bij jgespleten lip én gehemelte > bij jgespleten lip Bij meisjes > jongens (nog geen verklaring voor)

47 Vorm en ontwikkeling laterale Vorm kroon: bovensnijtand Regio van het defect: Melkgebit: bijna allemaal normaal incisale type Def. gebit: slechts 20% normale vorm, de rest conisch of intermediair Tand in deze regio meestal kleiner dan zijn contralateraal

48 Vorm en ontwikkeling laterale bovensnijtand Wortelvorming en eruptie: Vertraagd in de regio van het defect Oorzaken: Factoren die schisis veroorzaken Chirurgie in die regio Voedingsfactoren Gebrek aan omringend steunweefsel

49 Tandafwijkingen van de laterale l snijtand bij de schisispatiënt I. Schisis II. Relatie schisis en tandvorming III. Laterale bovensnijtand bij schisis IV. Conclusie

50 IV. Conclusie Schisis gaat gepaard met allerlei tandafwijkingen Hierop bedacht zijn als men een patiënt met schisis wil behandelen Voorzichtigheid bij chirurgische correcties Kunnen tandafwijkingen veroorzaken Laterale ST = meest afwijkende tand bij schisis

51 IV. Conclusie Potentiële oorsprong laterale ST zowel links als rechts v/h defect vaker surnumeraire LST variatie in locatie t.o.v. de spleet Beide oorsprongen aanvankelijk evenwaardig geen vaste regel voor bepalen surnumerair beter kijken naar vorm en grootte