De smartphone als arboprofessional. info. Van hobbyverzameling naar HVK-scriptie. Wees slim, gebruik een app op je werk

Transcriptie

1 Wees slim, gebruik een app op je werk De smartphone als arboprofessional Het gebruik van smartphones in ons dagelijks leven heeft een enorme vlucht genomen. Ongeveer 65% van de Nederlanders beschikt nu over een smartphone. Bij iedere discussie of vraag pakt wel iemand een smartphone om iets te vinden, te verifiëren, vast te leggen of te delen. Maar hoe zit het met het gebruik van smartphones en apps op het terrein van veiligheid en gezondheid op het werk? In 2013 heb ik, als arbeidshygiënist, de verkorte opleiding hogere veiligheidskunde aan de PHOV gevolgd. Als internet- en social media -adept ik ben sinds 1997 actief met het delen van arbo-informatie via websites was het voor mij duidelijk dat mijn afstudeerscriptie te maken zou moeten hebben met mobiele (internet)- technologie. dat het gebruik van smartphones en tablets ook op de werkvloer toenam; de agenda, de en belangrijke documenten raadplegen we tegenwoordig snel via onze smartphone. Van hobbyverzameling naar HVK-scriptie Ronald Hoevers In de beginjaren van het internet verzamelde en rubriceerde ik arbo-websites. Sinds mijn overstap in 2011 van een Nokia N95 naar een iphone, verzamel ik wat ik noem Arbo-Apps : een aardige hobby, zonder specifiek doel. Het afgelopen jaar merkte ik Een goed moment om, via mijn afstudeerscriptie, in kaart te brengen hoe het in Nederland staat met de beschikbaarheid en betrouwbaarheid van Arbo-Apps en het gebruik hiervan door arboprofessionals voor de veiligheid en gezondheid op het werk. oktober 2014 I 11

2 Centraal in de scriptie stonden onderstaande vragen: - Worden smartphones/tablets en Arbo-Apps gebruikt door arboprofessionals? - Wat zijn de kansen en risico s van deze mobiele digitale technologische ontwikkelingen? - Hebben deze ontwikkelingen ook effect op het werk als arboprofessional? - Zijn er regels of richtlijnen voor het maken of gebruiken van Arbo-Apps en/of zijn ze wenselijk? Smartphones, samenwerken en delen Op een onbewolkte dag afgelopen zomer trokken duizenden Nederlanders er massaal op uit om fijnstof in de lucht te meten met hun iphone. Het doel was om te kijken of burgers met een smartphone een significante bijdrage kunnen leveren aan wetenschappelijk onderzoek naar fijnstof. De fotocamera van iphone, de ispex-app en een (3D-geprint) camera-opzetstukje vormden het meetinstrument. Smartphones en apps Het gebruik van de mobiele telefoon ontwikkelde zich vanaf 1996 van mobiel bellen en SMS-en tot, in 2003, telefoons waarmee je voor het eerst foto s en video s kon maken. Slechts 10 jaar geleden was het ook voor het eerst mogelijk om het internet te raadplegen via een telefoon. Op deze zogenaamde ispex-meetdag, georganiseerd door de Universiteit Leiden, het RIVM en het Longfonds, werden in Nederland meer dan foto s van de lucht gemaakt en daarmee (!) metingen naar fijnstof uitgevoerd. Een flink aantal extra metingen, want Nederland beschikt normaal slechts over 40 officiële vaste meetstations voor fijnstof. Of het experiment geslaagd is en de iphone-metingen een (wetenschappelijke) bijdrage hebben kunnen leveren, moeten we nog even afwachten. In de loop van 2014 worden de eerste wetenschappelijke artikelen verwacht ( ispex.nl). Het onderwerp smartphones, samenwerken en het delen van informatie past dan ook prima in de huidige tijdgeest. Door de miniaturisering van elektronische componenten, nieuwe digitale technieken en vooruitgang in de batterijtechnologie zijn telefoons steeds kleiner geworden en werden smartphones technisch mogelijk. De toename van de snelheid van dataverbindingen heeft geleid tot intensief en wijdverspreid gebruik door het publiek. De exponentiële toename van de rekenkracht van de processoren en besturing door aanraakschermen ( touchscreens ) boden de mogelijkheid om complexere apps in feite kleine software-applicaties te ontwikkelen. De laatste drie jaar zijn daardoor enorme aantallen apps ontwikkeld. Het aantal apps, in zowel de Appstore van Apple als de Playstore van Google, schommelt nu rond 1 miljoen. De gemiddelde iphone/ipad-eigenaar heeft 83 apps op zijn toestel geïnstalleerd. Op Android-telefoons/tablets bedraagt dat aantal 63. De meeste apps zijn gratis te downloaden of kosten hooguit enkele euro s. De gemiddelde prijs van een app in de Appstore is 1,09. Naast smartphones zijn ook tablet-pc s ofwel tablets ontwikkeld en geïntroduceerd. De eerste tablets dateren uit In 2010, nog maar vier jaar geleden, brak oktober 2014 I 12

3 meetsensoren die een rol kunnen gaan spelen bij het beoordelen van de veiligheid en gezondheid van de omgeving, zijn bijvoorbeeld de NODE (Variable Technologies), Sensordrone (Sensorcon) en de NetAtmo (Urban Weather Station). dit fenomeen pas echt door bij het grote publiek, toen Apple de ipad presenteerde. In dit artikel wordt vooral gesproken over smartphones en apps, maar daarmee wordt vaak ook tablets en apps bedoeld. Smartphones en meetsensoren In een gemiddelde smartphone zitten tussen de 10 en 15 meetsensoren. Enkele sensoren zijn ingebouwd om de hardware te beschermen. De meeste sensoren kunnen door app-ontwikkelaars worden gebruikt voor een app. Een aantal belangrijke sensoren: - Versnellingsmeter/accelerometer (beweging langs drie assen) - Gyroscoop (rotatie/draaien sensor langs drie assen) - Microfoon/geluidopnemer - Beeldsensor/camera voor foto en video - Lichtintensiteit (RBG of wit) / verlichtingssterkte - Positie of locatiebepaling via GPS - (Geo)magnetisch veld - Dichtbijheid ( proximity ) via infrarood - Luchtdruk - Infrarood-bewegingssensor die bewegingen van hoofd of handen herkent Als aanvulling op sensortechnologie in smartphones kwamen in 2013 ook verschillende losse meetsensoren op de markt om bijvoorbeeld verschillende gassen, dampen, uv-straling, binnenklimaatparameters te meten. Deze meetsensoren communiceren via bluetooth of wifi en zijn specifiek ontwikkeld voor gebruik in combinatie met een smartphone. De bijbehorende app verwerkt de elektrische signalen tot meetdata en/of grafieken. Enkele apps geven ook een oordeel of diagnose van de meetwaarde ( Goed of Concentratie aan de hoge kant ) of advies ( Niet langer dan twee uur in dit lawaai staan om gehoorschade te voorkomen of De ruimte moet gelucht worden ). Zoektocht naar Arbo-Apps De zoektocht naar relevante Arbo-Apps voor de smartphone leverde in eerste instantie 120 Arbo-Apps op. Op de website zijn de Arbo-Apps verzameld en gelabeld. Op deze website vind je momenteel geen beoordelingen, maar wel beschrijvingen en verwijzingen naar websites en de Appstore of Playstore. Het is een niet-limitatieve lijst, want naar schatting ligt het totale aantal Arbo-Apps ergens tussen 150 en 200. Het labelen geeft inzicht in verschillende typen Arbo- Apps. Aan de hand hiervan is duidelijk te zien dat de meeste Arbo-Apps gericht zijn op het meten van lawaai, informatie over gevaarlijke stoffen, checklists voor inspecties/audits/situaties (arbozorg) en beoordelen van fysieke belasting/ergonomie. Het aantal Arbo-Apps is echter maar een fractie van het aantal medische apps voor de klinische zorg. Het aantal medische apps wordt geschat op In de klinische/medische zorg worden al enkele jaren intensief apps gebruikt. Hiermee biedt de zorg een goed onderzoeksterrein voor ons arbo-werkveld. Wat kunnen we leren van het gebruik van apps in de klinische zorg? Kansen en positieve effecten in klinische zorg Medische apps zijn zeer populair onder artsen en medisch studenten en worden in toenemende mate gebruikt. Het gebruik van medische apps onder artsen is hoog: naar schatting 83%. Het aantal medische apps is, zoals reeds aangegeven met ook groot. De helft van de apps is gericht op de zorgverleners. De vereniging voor medici en paramedici VvAA schat het aantal Nederlandse medische apps op 300. De meeste onderzoeken tonen aan dat medische apps de efficiëntie, kwaliteit (patiëntveiligheid) en communicatie van de zorg verbeteren. Medische apps bieden referentiewaarden van onderzoeksresultaten, medische berekeningen, naslagwerken en geneesmiddeleninformatie. Tevens bieden ze de mogelijkheid om snel en real-time gezondheidskundige gegevens te delen met een arts of ziekenhuis (snelle en effectieve communicatie). Naast informerende apps verschijnen ook steeds meer interpreterende en diagnosticerende apps. Als de voorspellende onderzoeken van de sensortechnologiemarkt waarheid worden, zal er over enkele jaren een enorme markt zijn voor meetsensoren. Enkele De positieve effecten worden ook gezien in het voorkomen van onnodige behandelingen en patiënten zullen minder vaak een beroep hoeven doen op hun arts. oktober 2014 I 13

4 Volgens onderzoeksbureau NYFER kan in Nederland daarmee jaarlijks 400 miljoen euro worden bespaard. Het Radboudumc in Nijmegen heeft een afdeling ingericht die de zorg probeert te innoveren. Hierbij is het motto: patiënt als partner ; communicatielijnen tussen arts en patiënt verbeteren én experimenteren met mobiele technologische producten die de patiënt een zekere autonomie geven. Een VPRO Tegenlicht-aflevering De patiënt in de hoofdrol schetst hoe de afdeling innovatief bezig is om de zorg beter en effectiever te maken, en deze tegelijkertijd betaalbaar te houden. Volgens het Center for ehealth Research and Disease Management van de Universiteit Twente helpen apps patiënten met het ontwikkelen van een gezondere leefstijl. De verwachting is dat over enkele jaren op basis van alle verzamelde invoerdata van patiënten en sensoren nieuwe behandelingen kunnen worden ontwikkeld. Signalen van risico s uit klinische zorg Artsen moeten hun kennis en vaardigheden op peil houden conform de landelijke KNMG-richtlijn Gedragsregels voor artsen. Apps spelen bij het op peil houden van kennis een belangrijke en positieve rol. Maar ze kunnen ook een negatieve rol spelen, doordat artsen bij gebrek aan app-kennis de grote hoeveelheid per ongeluk onbetrouwbare apps gebruiken. Ook is het mogelijk om reeds uit de Appstore of Playstore verwijderde apps te blijven gebruiken: eenmaal gedownloade apps zijn alleen door de gebruiker zelf te verwijderen en kunnen blijvend worden gebruikt. Een dergelijk risico is echter vergelijkbaar met het gebruik van verouderde naslagwerken of checklists. Een verkeerde medische beoordeling door gebruik van een onbetrouwbare of onjuiste app is één van de drie risico s. Andere risico s zijn privacy-schending (onvoldoende beveiligde persoonlijke of medische gegevens) en belangverstrengeling (apps van onherkenbare farmaceuten die eigen medicatie aanprijzen of aanraden). Uit onderzoek in de klinische zorg komt naar voren dat artsen een groot vertrouwen hebben in de medische apps (83% van hen gebruikt apps), terwijl bij 10 tot 30% van de apps een arts betrokken is. De mate van betrokkenheid van arboprofessionals is bij de meeste Arbo-Apps volledig onbekend. Citaten uit beroepscode veiligheidskundigen (2005) Persoonlijk handelen 4. De veiligheidskundige oefent zijn beroep op integere wijze uit waarbij hij onder meer: a. zijn deskundigheid op een zo hoog mogelijk niveau handhaaft in overeenstemming met dat wat wordt beschouwd als goed vakmanschap in zijn professie; 6. De veiligheidskundige zet zich in voor het voortdurend ontwikkelen en perfectioneren van de veiligheidskunde, onder meer door kritisch zijn veiligheidskundige adviezen en de effecten daarvan te evalueren en ervan te (laten) leren. 7. De veiligheidskundige is persoonlijk verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn beroepsuitoefening, in het bijzonder van zijn professioneel handelen. Professioneel handelen Deskundigheid 3.1. De veiligheidskundige oefent zijn vak uit binnen de grenzen van zijn deskundigheid en/of zijn vakbekwaamheid De veiligheidskundige streeft naar een voortdurende verbetering van de kwaliteit en diepgang van zijn beroepsuitoefening. oktober 2014 I 14

5 Niet alleen artsen, maar ook verschillende arboprofessionals (lees: veiligheidskundigen, arbeidshygiënisten en arbeid-en-organisatie-deskundigen) hebben een beroepscode waarnaar zij geacht worden te handelen en te werken. Arbo-Apps kunnen goed dienen als deskundigheidsondersteuning en het beoefenen van goed vakmanschap. De arboprofessional is echter wel persoonlijk verantwoordelijk voor het professioneel handelen. Het gebruiken van apps (en andere hulpmiddelen) in zijn veiligheidskundig onderzoek- en advieswerk is een persoonlijke afweging. Privacy-schendingen spelen bij Arbo-Apps een rol. Het medische aspect minder, maar schendingen van bedrijfsgeheimen en opslag van bedrijfsdata in een cloud zijn mogelijk een belangrijker risico en struikelblok. Risico s vanuit praktijk Apps en voor de smartphone bedoelde meetsensoren zijn in verhouding tot computersoftware en professionele meetapparatuur relatief goedkoop. Voor de arboprofessional of de klant ligt hierdoor de verleiding op de loer om de goedkope weg te kiezen in plaats van de dure. In kritische omgevingen waarbij een app of een meetsensor een leven moet bewaken, zou dat een potentieel gevaar kunnen opleveren. Een ander risico vormt de veronderstelling dat een app of meetsensor altijd een overschatting van het signaal maakt: Hij zal wel veilig zijn afgesteld. Uit laboratoriumtesten met verschillende geluidmeet-apps en typen smartphones blijkt echter dat het geluidsniveau wordt onderschat: je meet minder geluid dan daadwerkelijk aanwezig is. Als een slechte app voor een arboprofessional wordt gebruikt als trigger voor nader onderzoek met professionele meetapparatuur, dan kunnen mogelijk gezondheids- of veiligheidsrisico s blijven bestaan. Werknemersparticipatie in de zorg voor veiligheid en gezondheid met behulp van apps levert betrokkenheid op en daarmee positieve effecten op het veiliger resultaat. Aan de andere kant biedt het kwaadwillenden de mogelijkheid om gegevens te manipuleren, zoals extra of juist minder lawaai produceren tijdens een meting met een eigen smartphone. diagnosticeren, dan valt deze onder de Wet op de Medische Hulpmiddelen. Formeel moet software dat als medisch hulpmiddel te boek staat, en over CE-markering beschikken. De inspectie voor de gezondheidszorg (IGZ) is vanaf januari 2014 actief de CE-markering aan het inspecteren bij softwarefabrikanten. De EU en de VS hebben ten opzichte van medische apps een gelijke zienswijze en benadering. In de Verenigde Staten heeft de FDA (Food and Drug Administration) in 2012 een concept-richtlijn over Mobile Medical Apps uitgebracht. Een medisch hulpmiddel moet klinisch worden geëvalueerd, de resultaten daarvan worden vastgelegd in een technisch constructiedossier en er moet toezicht worden gehouden op het functioneren van de app om de kwaliteit te borgen. De landelijke artsenfederatie KNMG heeft (nog) geen richtlijn voor het toepassen van medische apps uitgebracht. De digitale hulpmiddelen van arboprofessionals zijn geen medische hulpmiddelen en hoeven niet te voldoen aan de Wet op de Medische Hulpmiddelen. Aan de andere kant wordt het werk van de arboprofessional gestuurd door wetgeving, de stand van de techniek en wetenschap, richtlijnen en normering (ISO-EN-NEN). Normen kunnen betrekking hebben op de te doorlopen stappen in risicobeoordeling of de fysieke eisen die worden gesteld aan geluidsmeters, lichtmeters, enzovoort. Arbo-Apps moeten voldoen aan deze eisen om juridisch stand te kunnen houden. Gebruik van apps door arboprofessionals Om een beeld te krijgen van het gebruik van Arbo- Apps is onder arboprofessionals gepeild naar het actuele gebruik, het verwachte effect op het werk (qua inhoud, qua rol/positie in het bedrijf of ten opzichte van werknemers), de mening over regulering van apps en de (gewenste) rol van beroepsverenigingen. De enquête is ingevuld door 614 arboprofessionals waarvan 407 NVVK-leden (14,6% van alle leden), 127 NVvA-leden (26,1% van alle leden) waarvan 30 deelnemers zowel lid waren van de NVVK als de NVvA. Tussen de groepen deelnemers waren de significante verschillen beperkt tot slechts enkele vragen. In resultaten hieronder is daardoor geen opsplitsing gemaakt, maar wordt de groep arboprofessionals als een geheel beschouwd. Regelgeving voor apps klinische zorg Op dit moment bestaat er geen Nederlandse specifieke wet- of regelgeving voor apps in het algemeen. Heeft een app een medische functie tot het behandelen of oktober 2014 I 15

6 50% Gebruik van Arbo-Apps onder Arbo-Apps-kenners van NVVK en NVvA 45% 40% 35% 30% Procent 25% 20% 15% 10% 5% 0% Ja Ja, alleen ter test of ik er wat mee kan Nee NVvA 34,25% 35,62% 30,14% NVVK 35,50% 33,59% 30,92% Smartphone en apps worden door arboprofessionals in flinke mate gebruikt (80%), maar het gebruik van Arbo- Apps onder arboprofessionals op de werkvloer heeft nog geen grote vlucht genomen in vergelijking met het algemeen of privégebruik van apps. Arbo-Apps zijn bij 2/3 van de arboprofessionals bekend en worden wekelijks tot maandelijks ingezet Van de arboprofessionals kent 66% Arbo-Apps. Van deze Arbo-App-kenners gebruikt 35% Arbo-Apps bewust, 35% om ze te testen en 30% niet. Het totale percentage bewuste gebruikers (exclusief testers ) onder arboprofessionals schommelt daarmee rond 25%. Invloed Arbo-Apps op het werk van arboprofessionals Verder blijkt dat de invloed van Arbo-Apps op het functioneren en het werk van arboprofessional smerkbaar wordt: 25% van de Arbo-App-kenners is zelf al eens gewezen op of geconfronteerd met de (meet)gegevens uit een Arbo-App. Veel NVvA- en NVVK-leden vinden dat hun beroepsvereniging een rol moet hebben in het beoordelen of recenseren van Arbo-Apps 40% van de Arbo-App-kenners heeft een collega of een werknemer al eens gewezen op of geconfronteerd met (meet)gegevens uit een Arbo-App. De frequentie van het gebruik onder Arbo-App-kenners is echter nog niet hoog: de helft gebruikt Arbo-Apps wekelijks tot maandelijks. Ongeveer 40% gebruikt Arbo-Apps zelden tot een enkele keer per jaar. 10% van de Arbo-App-kenners gebruikt Arbo-Apps één keer of vaker per dag. Een kwart van de Arbo-App-kenners heeft geen oog voor de betrouwbaarheid van de app De betrouwbaarheid van de Arbo-App wordt door vrijwel iedere deelnemer als belangrijk gevonden, maar bijna een kwart (24,7%) van de Arbo-App-kenners geeft aan niet op de betrouwbaarheid van de Arbo-App te letten. Meer dan de helft (51%) geeft aan niet te letten op de autoriteit/betrouwbaarheid van de app-ontwikkelaar. Uit de enquête komt eveneens naar voren dat 80% van de arboprofessionals graag ziet dat de beroepsverenigingen een rol op zich nemen rondom het thema Arbo-Apps: beoordelend, recenserend of richtlijn gevend. Centraal zou daarbij de betrouwbaarheid van Arbo-Apps en meetsensoren moeten staan. Deze digitale ontwikkelingen hebben volgens de leden effect op de uitoefening van hun werk of beroep oktober 2014 I 16

7 Geluid meten met een smartphone Om een beeld te krijgen van de betrouwbaarheid van meetsensoren van smartphones, losse meetsensoren en apps is gezocht naar onderzoeken die apps testen of meetsensoren valideren. Op het terrein van Arbo-Apps is hierover nauwelijks informatie beschikbaar. In Nederland zijn wel enkele arboprofessionals apps aan het testen waaronder de provinciale arbo-coördinatoren. Deze recensies en onderzoeken zijn voornamelijk gericht op de gebruiksvriendelijkheid en minder op controle van inhoud (juistheid van de informatie/kennis) of validatie van de meetsensoren (nauwkeurigheid van data/informatie). Alleen de smartphone als geluidsmeter is grondig onderzocht door ingenieursbureau Cauberg-Huygen (nu DPA) en recentelijk door NIOSH (in april 2014). Het onderzoek van Cauberg-Huygen van gratis geluidmeet-apps toonde aan dat bij nagenoeg ieder geluidsfragment (verschillende typen ruis) een te laag geluidsniveau werd aangegeven. De mate van afwijking varieerde sterk per app én per type smartphone (kwaliteit microfoon). De afwijkingen konden oplopen tot ongeveer 10 tot 15 db(a). Een ontwikkelaar van een geluidmeet-app waarvan de resultaten sterk én consequent afweken, is gewezen op deze afwijkingen. De fouten in de berekeningen in de app zijn vervolgens hersteld. Alleen een combinatie van MusicSafeCheck en SafeNoise met een iphone5 bleef (bijna) binnen de afwijking van 2 db(a). Deze 2 db(a) is gekozen vanwege de afstand tussen geluidsbron en microfoon, die niet verder kon worden teruggebracht dan 3 cm. Volgens IEC 61672:2002 (norm voor eisen aan geluidsmeters) mag de afwijking voor een klasse 1-geluidsmeter 0,5 tot 1,0 db(a) in het middenfrequentiegebied bedragen. Voor een klasse 2-geluidsmeter is dat 0,5 tot 1,5 db(a). Het meten van geluid met een smartphone geeft vaak een lager geluidsniveau dan de werkelijkheid, maar kán met een juiste smartphone en geluidmeet-app een klasse 2-geluidsmeter benaderen. Eigen praktijktest In navolging op Cauberg-Huygen heb ik zelf ook praktijktesten gedaan met een externe klimaatsensor (NetAtmo Urban Weather Station), die uitsluitend ontwikkeld is voor gebruik met de smartphone. De resultaten van de NetAtmo zijn vergeleken met een geijkte TSI- QTrak Plus 8552 als referentie. Na twee onderzoeken (in twee verschillende kantoren) kan de voorzichtige conclusie worden getrokken dat de NetAtmo vergelijkbaar met de QTRAK inzicht geeft in de trends van het CO 2 -niveau en temperatuur. De afwijking lijkt echter meer dan conform de productspecificaties zou mogen. De afwijkingen lijken echter wel consequent: CO 2 -concentratie wordt overschat met ongeveer 10-20%; de temperatuur onderschat met ongeveer 1-5%. Een duidelijk voordeel is dat een onderzoeker tijdens klimaatmetingen direct en continu inzicht heeft in de meetdata en meldingen kan ontvangen bij overschrijdingen (kan niet met QTRAK). Bij dergelijke overschrijdingen kan meteen worden achterhaald wat de mogelijke oorzaken zouden kunnen zijn (in plaats van achteraf). Het gaf de medewerkers op de werkvloer eveneens de mogelijkheid om direct actie te ondernemen door de temperatuur terug te koelen of de ventilatie te verhogen bij signalen van verhoogde CO 2 -concentraties. Conclusie van het onderzoek Ongeveer een kwart van de arboprofessionals gebruikt Arbo-Apps, maar het gebruik heeft nog geen grote vlucht genomen in vergelijking met het privégebruik en het gebruik van medische apps in de klinische zorg. De invloed op de inhoud van het werk van de arboprofessional wordt wel merkbaar. Arboprofessionals hebben er duidelijk behoefte aan dat beroepsverenigingen een richtlijn-ontwikkelende, beoordelende of recenserende rol op zich nemen in het gebruik van Arbo-Apps waarbij de betrouwbaarheid van Arbo-Apps centraal zou moeten staan. Het grote vertrouwen dat de klinische zorg lijkt te hebben en de onduidelijkheid van de betrouwbaarheid van apps, bevestigt de aarzeling die arboprofessionals op dit punt hebben. Enkele praktijktesten van oktober 2014 I 17

8 meetsensoren in of voor smartphones tonen aan dat de betrouwbaarheid nog niet op het niveau zit van professionele meetapparatuur, maar met de juiste interpretatie en kennis wel kansen biedt. Uit de eerste onderzoeken blijkt dat het testen de verbeteringen en betrouwbaarheid van apps stimuleert én daarmee de veiligheid en gezondheid. Arbo-Apps bieden ook vele kansen om de zorg voor arbeidsomstandigheden te vergroten door verhoogde efficiëntie, betere communicatie en kwaliteit van het werk door nieuwe en actuele informatie, mits deze worden geborgd. Advies richting de NVVK en NVvA en haar leden Om de betrouwbaarheid (van het gebruik) van Arbo-Apps te verhogen, wordt de NVVK en NVvA geadviseerd om aandacht te gaan schenken aan deze ontwikkelingen en hun leden te informeren en hun kennis te verhogen. Eerst moeten de verenigingen bepalen welke rol zij willen spelen; bijvoorbeeld alleen kennis ontwikkelen en verspreiden, of ook onderzoek doen of richtlijnen uitgeven. Arboprofessionals moeten zich echt gaan verdiepen in deze ontwikkelingen. Er liggen kansen voor verhoogde werknemersbetrokkenheid, maar ook enkele risico s waarvan men goed op de hoogte moet zijn. Door het negeren van deze ontwikkelingen zul je als arboprofessional uiteindelijk het contact met de belevingswereld van werknemers en bedrijven verliezen. Daarnaast moet een arboprofessional, zoals bij alle ontwikkelingen, kritisch blijven kijken naar de betrouwbaarheid en de waarde, maar vooral ook mogelijke arbeidsrisico s die op de werkvloer worden geïntroduceerd. Zoals enkele deelnemers aan de enquête aangaven: Kijk ook eens op van je smartphone en blijf je gezonde boerenverstand gebruiken. Praktische tips voor het gebruik of de keuze tot gebruik van Arbo-Apps - Zijn er gebruikersvoorschriften of handleidingen in de app? - Is er een disclaimer waarin de beperkingen of situaties van gebruik worden uitgesloten? - Beoordeel de app-ontwikkelaar door de website te bezoeken en autoriteit op te beoordelen. - Heeft de ontwikkelaar relaties met belanghebbende partijen of heeft hij zelf secundair belang bij adviezen uit de app en is er mogelijk belangenverstrengeling? - Achterhaal gegevens over de ontwikkeling van de app. - Bekijk de updatefrequentie: worden er jaarlijks meerdere updates doorgevoerd en wanneer was de laatste update? - In welk land is de app ontwikkeld: gelden daar afwijkende regels, richtlijnen, normen of grenswaarden? - Test de reactietijd op een feedback of supportverzoek; als er niet wordt gereageerd, moet je je afvragen of men voldoende verantwoordelijkheid neemt voor de kwaliteit van de app. - Bij gebruik van sensoren: zoek de standaardafwijking in de specificaties op. - Zijn er onderzoeken of recencies te vinden die deze specificaties onderbouwen? - Zijn arboprofessionals of gerennomeerde arboadviesbureaus betrokken in de ontwikkeling van de app? - Lees recensies en beoordelingen in de online Apple Appstore en Google Playstore. - Ga (naast de recensies in de online app-winkels) op zoek naar recensies op het internet; bieden ze objectieve recensies (kijk verder op andere pagina s)? - Ga voor uitgebreide inzet na of de app gebruiksvriendelijk is en niet (vaak) crasht. - Achterhaal waar de data wordt opgeslagen; is dat alleen op de smartphone of ook elders? Zo ja, gelden daar mogelijk andere eisen voor wat betreft privacy of toegang tot bedrijfsgevoelige gegevens. oktober 2014 I 18