Aanvullende notitie Wmo beleidsplan Reusel-De Mierden Oktober 2014

Transcriptie

1 Aanvullende notitie Wmo beleidsplan Reusel-De Mierden Oktober

2 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 3 2. TAKEN De functie begeleiding Anonieme hulp op afstand Veilig Thuis - Advies- en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling (AMHK) Mantelzorgondersteuning Respijtzorg Cliëntondersteuning Beschermd wonen Hulp bij het Huishouden (HbH) 7 3. TOEGANG TOT VOORZIENINGEN 7 4. SOCIALE SAMENHANG EN LEEFBAARHEID 4.1 Investeringen in het voorliggend veld Algemene voorzieningen dichtbij organiseren Belangrijke rol voor de werkgroepen Zorg & Welzijn 9 en de adviescommissie WZW 4.4 Positie van wijkverpleegkundige Positie van vrijwilligersorganisaties Positie van cliëntenvertegenwoordigers Rol Wmo-consulenten Consulentenfunctie voor professional 10 BIJLAGE 11 BEGRIPSBEPALINGEN: ONDERSCHEID TUSSEN VOORZIENINGEN IN WMO

3 1. INLEIDING Met ingang van 1 januari 2015 worden de gemeenten in het kader van de decentralisatie Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) naar de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo 2015) verantwoordelijk voor een aantal taken in het sociale domein. Deze taken zijn: 1. Begeleiding in de vorm van individuele begeleiding en begeleiding in groepen; 2. Anonieme hulp op afstand; 3. Veilig Thuis - Advies- en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling (AMHK); 4. Mantelzorgondersteuning; 5. Respijtzorg; 6. Cliëntondersteuning; 7. Beschermd wonen; 8. Hulp bij het Huishouden. Aanvulling op het huidige beleidsplan Een aantal van de bovengenoemde taken is nieuw voor de gemeente, een aantal andere taken kennen we al. De taken die bekend zijn, staan al opgenomen in het huidige Wmo beleidsplan. Dit beleidsplan, Uitgaan van eigen kracht, loopt nog tot en met 2015 en kan ook na 1 januari 2015 gebruikt blijven worden. Gezien de nieuwe taken moeten er echter wel een aantal aanvullingen gedaan worden op het plan om te voldoen aan de wettelijke eisen zoals die gesteld worden in de Wmo Wij hebben ervoor gekozen om nog geen geheel nieuw Wmo beleidsplan te schrijven in 2014, maar om een aanvullende notitie te maken. In deze onderstaande notitie gaan we kort in op de nieuwe taken die onder verantwoordelijkheid van de gemeente komen en welke nog niet in het huidige Wmo beleidsplan staan. Daarbij hanteren we de volgende opzet: we beschrijven wat de nieuwe taak inhoudt, we beschrijven wat er gaat veranderen met ingang van 2015 en ten slotte geven we aan welk beleid we al hadden op dit gebied. Hiermee geven we per onderwerp aan hoe we dat in het jaar 2015 regelen. Deze aanvullende notitie geldt als een overbrugging voor het jaar 2015 tot het moment dat het nieuwe Wmo plan klaar is. Op die manier voldoen we aan de landelijke eis om een geldend Wmo beleidsplan te hebben. Vervolg In het najaar van 2014 is gestart met een evaluatie van het huidige Wmo beleid. Wanneer deze afgerond is, starten we met het opstellen van een nieuw Wmo plan waarin alle huidige en nieuwe taken worden opgenomen. Op deze manier kunnen we er ook de benodigde tijd en aandacht aangeven die dit behoeft. Het streven is om dit eind 2015 afgerond te hebben. Zodra de planning bekend is, wordt de raad hierover geïnformeerd. 2. TAKEN Hieronder worden de taken besproken die in de Wmo 2015 geregeld moeten zijn. 2.1 De functie begeleiding De functie begeleiding, zoals die nu onder de AWBZ valt, is bedoeld om de zelfredzaamheid van mensen te bevorderen, te behouden of te compenseren. Het betreft zaken als: helpen plannen van activiteiten, regelen van dagelijkse zaken, het nemen van besluiten en het structureren van de dag. Het kan in de vorm van individuele begeleiding of begeleiding in groepsverband. De functie begeleiding omvat zowel individuele begeleiding als begeleiding in een groep. Onderstaande tabel geeft een overzicht van het aantal cliënten in de gemeente Reusel-De Mierden dat in juli 2014 gebruik maakt van begeleiding individueel of begeleiding groep, via Zorg in Natura of Persoonsgebonden Budget. 3

4 Aantal cliënten Zin in Aantal cliënten pgb in 2014 Begeleiding individueel 66 9 Begeleiding groep Op dit moment valt de begeleiding groep en begeleiding Individueel onder de AWBZ. Vanaf 1 januari 2015 komt deze taak onder verantwoordelijkheid van de gemeenten. Dat betekent dat onze gemeente vanaf 1 januari deze functie aan moet bieden. Welk lokaal beleid hebben we al? De functie begeleiding is een geheel nieuwe taak voor de gemeenten. Er is dan ook nog geen bestaand beleid op dit terrein. In de Kempische projectgroep Participatie en Begeleiding is in 2014 de functie begeleiding opgezet voor de Kempengemeenten. Daarbij is onderscheid gemaakt tussen overgangscliënten (cliënten die al begeleiding onder de AWBZ ontvangen) en nieuwe cliënten. Hoe gaan we dit organiseren in 2015 en verder? Bij het inkopen van de functie begeleiding is uitgegaan van het principe van bestuurlijk aanbesteden. Alle zorgaanbieders die aan de voorwaarden van de basisovereenkomst voldoen, mogen vanaf 2015 de functie begeleiding aanbieden. Voor de huidige cliënten, die in 2014 al begeleiding ontvangen vanuit de AWBZ, geldt in 2015 het overgangsrecht. Dit recht gaat uit van zorgcontinuïteit, waarbij de cliënt dezelfde indicatie tot 31 december 2015 behoudt. Het is mogelijk dat de cliënt de zorg ook bij dezelfde zorgaanbieder houdt, maar dat is afhankelijk van de contracten die met de zorgaanbieders voor de overgangscliënten gesloten gaan worden. In de loop van 2015 worden alle overgangscliënten geherindiceerd door het Loket van A tot Z. Deze indicatie gaat in in Prestatiebekostiging Voor de nieuwe cliënten, die vanaf 1 januari 2015 begeleiding ontvangen, en voor de overgangscliënten die geherindiceerd zijn, gaan de Kempengemeenten werken met prestatiebekostiging. Per cliënt wordt er op basis van een Zelfredzaamheidsmatrix en cliëntprofiel een zorgplan opgesteld. We hanteren drie cliëntprofielen: o Verandering en groei o Welbevinden o Stabiliteit en behoud Binnen deze cliëntprofielen zijn drie niveaus geformuleerd: licht, middel en zwaar. In totaal zorgt dit voor negen geformuleerde resultaten die bereikt kunnen worden. De zorgaanbieders worden geacht het beoogde resultaat bij de cliënt te realiseren. Vervoer Indien de cliënt vervoer nodig heeft, omdat vervoer nodig is naar de locatie waar de (groeps)begeleiding gegeven wordt, dan is de zorgaanbieder verantwoordelijk voor het vervoer. In de prijsafspraken is het vervoer meegenomen, met uitzondering van rolstoelvervoer waarvoor wel een aparte vergoeding wordt gegeven. Doelstelling van de gemeente Reusel-De Mierden is om dagbesteding (begeleiding groep) zoveel mogelijk dicht bij huis en in de eigen gemeente aan te bieden. Op die manier beperken we de vervoerskosten naar (verdergelegen) dagbestedingslocaties buiten de gemeente en kunnen we cliënten zoveel mogelijk in de nabijheid van hun vertrouwde omgeving laten werken of dagbesteding laten gebruiken. 2.2 Anonieme hulp op afstand In de Wmo 2015 staat dat gemeenten de wettelijke taak hebben om op ieder moment van de dag telefonisch of elektronisch anoniem een luisterend oor en advies beschikbaar te stellen 2. Op dit moment wordt het luisterend oor geboden door de landelijke organisatie Sensoor. Zij bieden 24 uur per dag en 365 dagen per jaar vanuit 24 vestigingen anonieme hulp op afstand door professioneel opgeleide vrijwilligers. 1 Bron: Gegevens Vektis, juli Wet maatschappelijke ondersteuning 2015, artikel b 4

5 Hoe gaan we dit organiseren in 2015? Tijdens de Algemene Ledenvergadering van de Vereniging Nederlands Gemeenten (VNG) op 18 juni 2014 is besloten om in 2015 de anonieme hulp op afstand voor alle gemeenten in Nederland in te kopen via de VNG. De VNG koopt deze zorg landelijk in bij Sensoor. Hiervoor wordt uit het macrobudget Wmo 2015 een bedrag van 4,2 miljoen euro per jaar uitgenomen. Dit geldt voor een periode van vier jaar met een tussentijdse evaluatie na twee jaar. Voor de gemeente Reusel- De Mierden houdt dit in dat er een budget van uit het macrobudget Wmo wordt gehaald voor de inkoop van de anonieme hulp op afstand. 2.3 Veilig Thuis - Advies- en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling (AMHK) Het Steunpunt Huiselijk Geweld (SHG) en het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) gaan per 1 januari 2015 samen. De naam van het gecombineerde meldpunt wordt Veilig Thuis. Door de fusie wordt de aanpak van geweld in huiselijke kring en de aanpak van kindermishandeling geïntegreerd. Veilig Thuis is een integraal advies- en meldpunt voor zowel huiselijk geweld als voor kindermishandeling. Het vormt dus zowel een onderdeel van de jeugdketen als van de aanpak van geweld in huiselijke kring tegen volwassenen. Bij vermoedens van kindermishandeling of huiselijk geweld kunnen ouders, inwoners en professionals zich rechtstreeks wenden tot Veilig Thuis. Veilig Thuis registreert de meldingen en verleent advies en consult aan de melder over hoe om te gaan met de vermoedens. Er wordt bepaald of een melding onderzocht wordt en beoordeeld tot welke stappen de melding aanleiding geeft. Met de decentralisaties in het sociaal domein worden de gemeenten vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de organisatie van Veilig Thuis. Dit wordt voor de regio Zuidoost-Brabant regionaal georganiseerd met als centrumgemeente Eindhoven. De werkwijze kenmerkt zich door een integrale aanpak: één gezin, één plan. Daarom kunnen burgers en professionals straks bij één punt terecht met hun zorgen en vragen en meldingen van zowel huiselijk geweld als kindermishandeling. Een belangrijk uitgangspunt bij de vormgeving van Veilig Thuis is dat preventie, hulp, ondersteuning en nazorg bij huiselijk geweld zo mogelijk lokaal plaatsvindt. Zonodig, bijvoorbeeld als de veiligheid in het geding is, wordt er regionale regie op de aanpak toegevoegd aan de lokale aanpak. In regionaal verband worden werkafspraken gemaakt over de afstemming tussen de werkzaamheden van Veilig Thuis en het lokale veld en over de organisatie van de toegang tot de aangewezen hulpverlening. Een groot aantal beroepsgroepen is wettelijk verplicht om vermoedens van kindermishandeling of huiselijk geweld te melden bij Veilig Thuis en hierbij te handelen volgens de meldcode Kindermishandeling. 2.4 Mantelzorgondersteuning Mantelzorgers verlenen zorg aan naasten, zoals een partner, ouders, andere familieleden, buren of vrienden. Mantelzorg is zorg die voortvloeit uit de relatie tussen personen en niet de zorg vanuit professionele hulpverlening of vanuit beroepsmatige praktijk. De Wmo 2015 verplicht gemeenten nadrukkelijk beleid te voeren ter ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers. De gemeente heeft de taak om in het kader van de maatschappelijke ondersteuning vrijwilligerswerk en mantelzorg te bevorderen en mantelzorgers te ondersteunen en ontlasten. De wet verplicht de gemeente tevens tot het vastleggen van een blijk van waardering voor mantelzorgers. De gemeente is vrij hoe ze de blijk van waardering vormgeeft. Welk lokaal beleid hebben we al? De gemeente Reusel-De Mierden heeft lokaal beleid op het gebied van mantelzorgondersteuning (ook wel familiezorg genoemd). In de visienota Een omslag in het sociale domein van Reusel-De Mierden staan de verschillende vormen van ondersteuning beschreven. Onze gemeente ondersteunt mantelzorgers door het geven van informatie, door advies en begeleiding, door educatie 5

6 en het bieden van praktische hulp 3. Concreet hanteren wij drie instrumenten hiervoor, namelijk de mantelzorgcheque, de familiezorgdag en het mantelzorgondersteuningsplan (MOP). Deze uitvoering voldoet aan de vereisten zoals gesteld in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) In 2015 blijven wij dit dan ook continueren en voeren wij geen aanvullend beleid. 2.5 Respijtzorg Respijtzorg betreft de tijdelijke en volledige overname van de zorg van een mantelzorger met het doel om die mantelzorger even rust te gunnen. Onze gemeente zet in op het doorontwikkelen van de bestaande mantelzorgondersteuning. Respijtzorg speelt hierin een belangrijke en tweeledige rol. Wij proberen als gemeente mantelzorgers zo optimaal mogelijk te ondersteunen, zodat zij worden ontlast in het uitvoeren van hun taken. Mantelzorg is immers geen keuze, maar het overkomt je. Door preventief mantelzorgondersteuning te bieden (door bijvoorbeeld vrijwilligers) kunnen mantelzorgers de zorg blijven volhouden en hiermee voorkomen we overbelasting. Wanneer echter alle middelen hiertoe zijn ingezet en er toch sprake is van overbelasting van de mantelzorger kan respijtzorg in de vorm van een maatwerkvoorziening (uitgevoerd door een professional) worden ingezet. In dat geval gaat de cliënt door middel van kortdurend verblijf tijdelijk (gedurende uiterlijk drie etmalen per week) logeren in een instelling waar de zorg wordt overgenomen. In de Wmo 2015 is specifiek aandacht voor kortdurend verblijf als vorm van respijtzorg voor de mantelzorgers. Volgens de wet omvat respijtzorg verblijf in een instelling, ter ontlasting van de mantelzorger, het daarvoor noodzakelijke vervoer, alsmede hulpmiddelen, woningaanpassingen en andere maatregelen. Welk lokaal beleid hebben we al? Als gemeente zetten wij in op respijtzorg die we lokaal vormgeven. Hierbij willen we zoveel mogelijk gebruik maken van vrijwilligers en lokale voorzieningen. Als instrument van respijtzorg bieden we vrijwillige thuiszorg 4 aan. Dit gebeurt voornamelijk als een vorm van aanwezigheidshulp door vrijwilligers ter ondersteuning van mantelzorgers, alleenstaande zieken en gehandicapten. Daarnaast stellen we een mantelzorgondersteuningsplan op. Als gemeente bieden wij tevens als alle vrijwillige vormen van respijtzorg zijn uitgeput respijtzorg aan als maatwerkvoorziening. Deze maatwerkvoorziening kopen wij Kempenbreed in, waarbij we per individuele situatie kijken naar passende en mogelijke structurele voorzieningen. 2.6 Cliëntondersteuning In de Wmo 2015 is cliëntondersteuning als wettelijke taak opgenomen. Hierin staat cliëntondersteuning omschreven als: de ondersteuning van de verminderd zelfredzame cliënt met informatie en advies teneinde de cliënt zo nodig in staat te stellen tot het verkrijgen van een zo n integraal mogelijke dienstverlening op het gebied van maatschappelijke ondersteuning 5. Cliëntondersteuning is al een onderwerp in de huidige Wmo, maar in de Wmo 2015 krijgt deze een andere invulling. In de Wmo 2015 moet er namelijk een bepaalde vorm van cliëntondersteuning plaatsvinden tijdens het keukentafelgesprek. Deze cliëntondersteuning moet uitgevoerd worden door een onafhankelijk contactpersoon en dit kan formeel (door een professional) of informeel (door een mantelzorger, vrijwilligers of het eigen netwerk) plaatsvinden. Cliëntondersteuning is gericht op alle doelgroepen in de samenleving en in het totale sociale domein (dus buiten de Wmo ook voor de Jeugdwet en Participatiewet). 3 Visienota Een omslag in het sociale domein van Reusel-De Mierden , juni 2013, p Visienota Een omslag in het sociale domein van Reusel-De Mierden , juni 2013, p Wet maatschappelijke ondersteuning 2015, artikel

7 Welk lokaal beleid hebben we al? De informele cliëntondersteuning geven wij lokaal vorm. Lokaal is het goed mogelijk om te kijken naar de mogelijkheden van het eigen netwerk om ondersteuning te bieden. Wanneer ondersteuning uit het eigen netwerk niet mogelijk is, maar wel gewenst, zorgen wij voor een onafhankelijke cliëntondersteuner. Voor de formele cliëntondersteuning zijn er voor 2015 in de regio Zuidoost-Brabant afspraken gemaakt met MEE. Hiermee is voor 2015 de onafhankelijke cliëntondersteuning zoals voorgeschreven in Wmo 2015 gewaarborgd voor de doelgroep mensen met een beperking. Wij kunnen met MEE zonodig afspraken maken om de cliëntondersteuning uit te breiden naar de andere doelgroepen. Voor de jaren na 2015 moeten nadere afspraken gemaakt worden over hoe wij de onafhankelijke cliëntondersteuning willen organiseren. Hierbij zijn wij niet gebonden aan MEE. Daarnaast zetten wij in op cliëntondersteuning door vrijwilligers in de kernen. Dit wordt gefaciliteerd door de gemeente door het opleiden van vrijwilligers tot cliëntondersteuners. Hierbij is een centrale rol voor de werkgroepen Zorg & Welzijn die dit vanuit de eigen kern oppakken. 2.7 Beschermd wonen Van beschermd wonen is sprake wanneer mensen zich om verschillende redenen niet meer op eigen kracht in de samenleving kunnen handhaven en een passende opvang nodig hebben. Het kan hierbij gaan om psychiatrische aandoeningen of problemen door huiselijk of eergerelateerd geweld. Begeleiding en structuur staan hierbij centraal. Beschermd wonen is binnen de Wmo 2015 als maatwerkvoorziening opgenomen, naast de voorzieningen voor maatschappelijke opvang en vrouwenopvang. De verantwoordelijkheid ligt bij de centrumgemeenten. Voor ons is Eindhoven de centrumgemeente. Cliënten die een indicatie hebben voor beschermd wonen voor 1 januari 2015, behouden vijf jaar recht op een gelijkblijvend pakket. Welk lokaal beleid hebben we al? Wij hebben geen directe verantwoordelijkheid voor de maatwerkvoorziening beschermd wonen, voor de overgangscliënten en voor de nieuwe cliënten die in aanmerking komen voor een dergelijke voorziening. We zorgen voor een goede afstemming tussen beschermd wonen (centrumgemeenten) en lokale woonbegeleiding bij zelfstandig wonen (lokale verantwoordelijkheid). Wij nemen een adviserende rol in richting de centrumgemeenten en dragen (mede)zorg voor de goede relaties en overdracht om zelfstandig wonen mogelijk te maken lokaal. 2.8 Hulp bij het Huishouden (HbH) Huishoudelijke hulp is in de ware zin van het woord hulp bij het huishouden. Dit is zowel licht en/of zwaarder huishoudelijk werk. Voorbeelden hiervan zijn de schoonmaak van uw huis, het bereiden van maaltijden, het verzorgen van de boodschappen en het helpen bij het voeren van de regie over het huishouden. In plaats van de compensatieplicht wordt er in de nieuwe Wmo de maatwerkvoorziening geïntroduceerd. Hulp bij het Huishouden wordt niet meer expliciet als maatwerkvoorziening genoemd in de wet. Een gemeente kan er echter wel voor kiezen om dit als maatwerkvoorziening toe te kennen. Het Rijk legt een taakstelling op voor de HbH. Voor Reusel-De Mierden betekent dit dat het budget met 32% wordt gekort. Hoe gaan we dit organiseren in 2015 en verder? Als gemeente Reusel-De Mierden gaan we deze voorziening anders vorm geven, namelijk als een algemene voorziening. De visie van de nieuwe wet is dat mensen zelf verantwoordelijk zijn en zelf de eigen regie moeten nemen. Daarnaast moeten mensen langer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. Wanneer uit het kantelingsgesprek blijkt dat HbH nodig is, krijgen mensen de beschikking over een budget voor een jaar lang hulp thuis. Die hulp thuis kan naar eigen inzicht worden ingezet. Dit zijn 7

8 werkzaamheden die in die bepaalde situatie nodig zijn om mensen zelfstandig te laten functioneren. Mensen krijgen dan 2,5 uur per week hulp. Ze zijn echter vrij om hier zelf met de zorgaanbieder afspraken over te maken wanneer en hoe deze uren worden ingezet. Vanuit het kantelingsgesprek zal een lichte toets plaatsvinden. Aan deze voorziening zit ook een eigen bijdrage van 4 euro per uur. Daar waar de financiële draagkracht voldoende is, gaan wij met mensen in gesprek zodat zij zelf de regie nemen om deze voorziening zelf te regelen. 3. TOEGANG TOT VOORZIENINGEN De gemeente Reusel-De Mierden heeft het Loket van A tot Z, waar consulenten werkzaam zijn. Bij het Loket kunnen inwoners terecht voor informatie, advies, vragen en cliëntondersteuning over mogelijke voorzieningen op het terrein van welzijn, wonen, zorg, inkomensondersteuning en met betrekking tot het centrum voor Jeugd en Gezin. Wanneer de Wmo-consulenten een melding krijgen van een inwoner dat hij of zij beperkingen heeft om te participeren in de samenleving of om zelfredzaam te zijn, dan gaan zij op huisbezoek bij de cliënt. Zij hebben samen met de cliënt (en familieleden) een zogenaamd keukentafelgesprek, waarbij de consulent de situatie van de cliënt inzichtelijk maakt. Daarbij kijkt de consulent niet alleen naar de beperkingen, maar ook naar wat de klant nog wel kan en welke ondersteuningsmogelijkheden hij heeft vanuit zijn sociale netwerk. Wij gaan daarbij uit van de eigen kracht van een cliënt. Als in het gesprek blijkt dat de eigen kracht, het sociale netwerk en de voorliggende voorzieningen onvoldoende mogelijkheden bieden om de cliënt passend te ondersteunen, dan kan de cliënt een beroep doen op een maatwerkvoorziening. Met de Wmo 2015 komen er een aantal nieuwe taken naar de gemeente, zoals de functie begeleiding. Voor de toegang en de werkwijze bij het Loket van A tot Z verandert er niets. De Wmo-consulenten blijven een keukentafelgesprek voeren met de cliënt om het eigen netwerk en de ondersteuningsbehoeften in beeld te krijgen. Doordat onze consulenten al op deze brede manier werken, kunnen zij op dezelfde wijze blijven werken. Ze nemen alleen een aantal extra mogelijkheden voor ondersteuning mee in het gesprek en zullen extra cliënten krijgen. Wij streven naar een centrale positie van de loketconsulenten in de gemeente. Het beleid dat we hier in 2014 al op voeren, blijven we ook in 2015 continueren en ontwikkelen we waar nodig verder. De consulenten zijn elk verbonden aan één van de kernen, waardoor ze het gezicht van de betreffende kern zijn. Voor inwoners is het daarom gemakkelijker om bij de gemeente aan te kloppen. De consulenten hebben een netwerk in de betreffende kern, onderhouden contacten met professionals en vrijwilligersorganisaties, pakken signalen op en zijn ten slotte goed op de hoogte van de voorzieningen die in de gemeente worden aangeboden. 4. SOCIALE SAMENHANG EN LEEFBAARHEID Een van de doelen van het Wmo-beleid van de gemeente Reusel-De Mierden is het vergroten van de sociale samenhang en leefbaarheid in de gemeente. Dit willen wij bereiken door in te zetten op preventie en vroegsignalering en door de verbinding te leggen tussen formele en informele zorg. Daarvoor hanteren we een aantal instrumenten. In onderstaand hoofdstuk wordt een uiteenzetting gegeven van deze instrumenten. 4.1 Investeringen in het voorliggend veld Ons uitgangspunt is dat er voorliggende voorzieningen zijn die aansluiten op de vragen en behoeften die er zijn in de kernen. Deze voorzieningen zijn voorliggend aan Wmo-voorzieningen, zoals maatwerkvoorzieningen. Door ervoor te zorgen dat er voorliggende voorzieningen zijn in de kernen kunnen we voorkomen dat cliënten gelijk en uitsluitend gebruik maken van dure zorg. Het Huiskamerproject in Hooge Mierde is een goed voorbeeld van een voorliggende voorziening. Wij stimuleren de ontwikkeling van soortgelijke initiatieven in de gemeente en zetten in op het vergroten van de toegankelijkheid van deze voorzieningen. Bij voorliggende voorzieningen is er een spilfunctie voor de werkgroepen Zorg & Welzijn en voor vrijwilligers. Zij zorgen voor de ontwikkeling en uitvoering van dit soort initiatieven. Waar nodig faciliteert de gemeente. Dit kan bijvoorbeeld door het inzetten van een professional voor informatie en consultatie. 8

9 4.2 Algemene voorzieningen dichtbij organiseren Wij streven ernaar dat er in alle kernen zoveel mogelijk een passend aanbod van algemene voorzieningen is en dat er geen leemten zijn. Samen met inwoners en bestaande overlegstructuren brengen wij de hiaten en behoeften op het gebied van algemene voorzieningen in beeld. Waar nodig faciliteert de gemeente hierin. Hierdoor zorgen we ervoor dat de leefbaarheid in de kernen op peil blijft en dat de inwoners in beeld zijn van professionele en niet-professionele zorgverleners. 4.3 Positie voor de werkgroepen Zorg & Welzijn en de adviescommissie WZW In de gemeente Reusel-De Mierden is er centrale rol voor de werkgroepen Zorg & Welzijn, omdat zij midden in de gemeenschap staan en daar informatie vandaan halen. De werkgroepen hebben een belangrijke signaleringsfunctie, waarin zij kunnen aangeven welke behoeften er zijn voor voorliggende en algemene voorzieningen. Tevens hebben de werkgroepen voelsprieten in de gemeenschap, waardoor zij kunnen signaleren wanneer er iets verandert in de persoonlijke situatie van een individu. De (leden van de) werkgroepen kunnen hierop actie ondernemen door het inschakelen van informele en formele zorgverleners, zoals iemand uit het sociale netwerk, een cliëntondersteuner, wijkverpleegkundige of Wmo-consulent. Ons uitgangspunt is dat de werkgroepen Zorg & Welzijn meer het gezicht van de kern worden. Hierdoor krijgen zij grotere bekendheid bij de dorpsgenoten. Tevens leggen de werkgroepen relevante signalen terug bij de adviescommissie Wonen, Zorg & Welzijn. De adviescommissie Wonen, Zorg & Welzijn (hierna: WZW) heeft behoefte aan het ontvangen van signalen en informatie uit de kernen, zodat zij hierop haar adviezen kan toespitsen. De adviescommissie WZW bestaat uit leden die ieder hun eigen achterban vertegenwoordigen. De WZW treedt in contact met haar achterban om op die manier haar informatie te verkrijgen. Het is daarom van belang dat er korte lijnen zijn tussen de werkgrepen Zorg & Welzijn en de adviescommissie WZW. Hierin staat de vraag vanuit de individuele kernen centraal. 4.4 Positie van wijkverpleegkundige Met de Wmo 2015 komt er een belangrijke rol voor de wijkverpleegkundige in het verbinden van eerstelijns zorg en het sociale domein. Het gaat hierbij om de wijkverpleegkundige segment 1. Dit houdt in dat een wijkverpleegkundige segment 1 alleen niet-toewijsbare taken uitvoert. De wijkverpleegkundige krijgt een eigen indicatiebevoegdheid en brengt samenwerking met overige hulpverleners in de wijk tot stand. Op dit moment wordt de inkoop van de wijkverpleegkundige segment 1 afgerond door het Zorgkantoor. Iedere gemeente krijgt een bepaalde formatie toegewezen op basis waarvan volgend jaar een wijkverpleegkundige segment 1 ingezet kan worden. Voor de gemeente Reusel-De Mierden is dit 0,48 fte. Op dit moment is nog niet duidelijk hoe dit er in 2015 precies uit zal zien. Wij wachten dit af en gaan in gesprek met de zorgaanbieder die de wijkverpleegkundige segment 1 levert, alvorens we hier eigen beleid op gaan maken. 4.5 Positie van vrijwilligersorganisaties Het college is van mening dat vrijwilligersorganisaties steeds belangrijker worden, omdat zij een bijdrage leveren aan het opzetten en uitvoeren van voorliggende en algemene voorzieningen. Tevens hebben vrijwilligers vaak een goed beeld van de behoeften die er zijn in de gemeenschap. Bovendien zijn vrijwilligers door de kleinschaligheid in de kernen bekend met de persoonlijke situatie van dorpsgenoten. Hierdoor ligt er een belangrijke signaleringsfunctie bij vrijwilligers en hun organisaties. Het is van belang dat vrijwilligersorganisaties goed samenwerken met elkaar en met de werkgroepen Zorg & Welzijn, de wijkverpleegkundige en de Wmo-consulenten van de gemeente. 4.6 Positie van cliëntenvertegenwoordigers In de Wmo 2015 is er een centrale positie voor de (onafhankelijke) cliëntondersteuner. De cliënt is vrij om zelf een onafhankelijke cliëntondersteuner mee te nemen naar het keukentafelgesprek. Dit kan een familielid (of iemand anders uit het sociale netwerk), een professional of een vrijwilliger zijn. Wij steunen het voorstel van de werkgroepen Zorg & Welzijn om vrijwilligers als cliëntondersteuner in te zetten. Wij denken dat het voor cliënten prettig kan zijn om iemand uit de eigen omgeving als cliëntondersteuner te hebben. Daarom faciliteert de gemeente dit door vrijwilligers (van de werkgroepen Zorg & Welzijn) op te leiden tot cliëntondersteuner. Daarbij is het tevens van belang dat de cliëntondersteuner goed op de hoogte is van alle voorliggende en algemene voorzieningen die in 9

10 de gemeente beschikbaar zijn. De werkgroepen Zorg & Welzijn zorgen voor het opleiden en inzetten van vrijwilligers als cliëntondersteuner. 4.7 Rol Wmo-consulenten Ons uitgangspunt is dat de loketconsulenten een centrale plek in de gemeente krijgen. De consulenten zijn contactfunctionaris op het gebied van zorg en welzijn voor een van de dorpen of kernen. Deze werkwijze wordt op dit moment al gehanteerd en dit zullen we in 2015 verder ontwikkelen. Wij zijn namelijk van mening dat de consulent zichtbaar moet zijn in de kernen en dat zij moeten beschikken over het juiste netwerk. Tevens moeten de Wmo-consulenten op de hoogte zijn van de algemene en voorliggende voorzieningen die er aangeboden worden in de gemeente. Daarnaast zetten zij ook in 2015 hun signaleringsfunctie voort, waarin zij enerzijds inzetten op preventie en anderzijds behoeften in de gemeenschap in beeld brengen. Ten slotte stimuleren we goede contacten tussen de loketconsulenten en de werkgroepen Zorg & Welzijn in de kernen. 4.8 Consulentenfunctie voor professional Wij zetten in op een consulentenfunctie voor professionals. Waar nodig kan de gemeente professionals inzetten bij voorliggende en algemene voorzieningen als de vrijwilligers er zelf niet (meer voldoende) uitkomen. Een professional kan dan aanwezig zijn om (tijdelijke) ondersteuning te bieden aan vrijwilligers en/of hen de vereiste kennis bij te brengen zodat zij (weer) zelfstandig een voorliggende voorziening kunnen uitvoeren. 10

11 BIJLAGE BEGRIPSBEPALINGEN: ONDERSCHEID TUSSEN VOORZIENINGEN IN WMO 2015 Algemene voorzieningen Een algemene voorziening is een voorziening die voor iedereen, dus met of zonder beperkingen, toegankelijk is. Om in aanmerking te komen van een algemene voorziening kan een kleine toets gedaan worden. Het doel van een algemene voorziening is mensen zelfstandig te laten participeren in de samenleving en zelfredzaam te laten zijn. Enkele voorbeelden van een algemene voorziening zijn: buurthuizen, klussendienst en een maaltijdenservice. Collectieve voorzieningen Een collectieve voorziening is georganiseerd voor mensen met een beperking. Om van deze voorzieningen gebruik te maken, is toestemming van de gemeente vereist. Enkele voorbeelden van collectieve voorzieningen zijn: Regiotaxi, rolstoeltaxi of tafeltje dekje. Algemeen gebruikelijke voorzieningen Dit zijn voorzieningen die normaal in winkels te koop zijn, die door de gemiddelde Nederlander gebruikt worden en die een geaccepteerde prijsstelling hebben. Deze voorzieningen zijn dus niet speciaal bedoeld voor mensen met een beperking. Wat hier onder valt, verschuift in de tijd. Voorbeelden zijn de mobiele telefoon en de hoge toiletpot. Algemeen gebruikelijke voorzieningen zijn voorliggend op maatwerkvoorzieningen. Voorliggende voorzieningen Een voorliggende voorziening kunt u krijgen voordat u in aanmerking komt voor een voorziening vanuit de Wmo. Dit zijn meestal voorzieningen die zijn georganiseerd door het voorliggend veld, dat wil zeggen (vrijwilligers)organisaties of instellingen. Een voorbeeld van een voorliggende voorziening is het Huiskamerproject in Hooge Mierde. Maatwerkvoorzieningen Als blijkt dat iemand niet zelf of met hulp van anderen of met behulp van algemene voorzieningen in staat is tot zelfredzaamheid of participatie, dan komt hij/zij in aanmerking voor een maatwerkvoorziening. Dit komt dan naar voren tijdens het keukentafelgesprek. De maatwerkvoorziening is dan voor die ene persoon de nodigde ondersteuningsbehoefte om weer zelfredzaam te worden. Een voorbeeld van een maatwerkvoorziening is dagbesteding individueel of groep (vanuit de functie begeleiding). 11