SAMEN LEVEN, SAMEN REDZAAM

Transcriptie

1 SAMEN LEVEN, SAMEN REDZAAM Samenvatting kadernota transitie AWBZ/WMO Onze ambitie We streven ernaar dat alle inwoners naar vermogen en vanuit eigen kracht meedoen aan de samenleving en zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Eerst kijken wat iemand zelf kan. Een beroep doen op familie, vrienden en buren wordt steeds gebruikelijker. Natuurlijk blijft goede ondersteuning beschikbaar voor hen die dat echt nodig hebben.

2 INHOUD 1. De veranderingen 4 2. Input voor deze kadernota 6 3. Lelystads ambitie en uitgangspunten 8 4. Hoe gaan we het organiseren? 9 5. Toegang tot ondersteuning Persoonsgebonden budget Overgangsrecht voor bestaande AWBZ klanten Eigen bijdragen Hoe gaat het verder? 16

3 1. DE VERANDERINGEN A) VERANDERINGEN IN HET SOCIALE DOMEIN Gemeenten gaan de komende jaren de verantwoordelijkheid dragen voor de Jeugdzorg, voor nieuwe Wmo-taken vanuit de AWBZ en voor de Participatiewet. Hiermee worden gemeenten geheel verantwoordelijk voor de activiteiten op het gebied van ondersteuning, begeleiding en reintegratie van hun inwoners. Voor het eerst krijgt één partij, de gemeente, zeggenschap over praktisch het hele sociale domein. De decentralisaties maken het gemeenten mogelijk dwarsverbanden te leggen tussen de WMO/AWBZ, de jeugdzorg en het domein van werk, inkomen en passend onderwijs. Door in te zetten op preventie en door verschillende vormen van ondersteuning te bundelen kunnen gemeenten de zorg en ondersteuning effectief en efficiënt organiseren. B) WAT VERANDERT ER IN DE AWBZ / WMO? De langdurige zorg wordt hervormd. De AWBZ wordt teruggebracht tot de kern en blijft bestaan voor de meest kwetsbare mensen voor wie deelname aan de samenleving niet (meer) mogelijk is; zij blijven recht houden op passende zorg in een instelling. De zorgverzekeraars en de gemeenten worden vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de zorg en ondersteuning van thuiswonenden. De medische ondersteuning gaat onder de zorgverzekeringswet vallen. De gemeenten worden verantwoordelijk voor de niet medische ondersteuning van ouderen, volwassenenë met een lichamelijke en verstandelijke beperking en volwassenen met een psychische of psychiatrische aandoening. Nieuwe invulling ondersteuning De AWBZ-taken zoals dagbesteding, individuele begeleiding, kortdurend verblijf nemen we als gemeente niet één op één over. We gaan hier opnieuw invulling aan geven. Deze taken vallen straks onder de nieuwe Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning) die in 2015 in werking treedt. Ondersteuning met minder middelen Het bedrag dat vanuit het rijk zal overkomen met deze decentralisatie is op dit moment nog niet bekend. Wel weten we dat de decentralisatie gepaard gaat met aanzienlijke kortingen. Dat betekent dat er flink bezuinigd moet worden. We denken samen met de betrokken partijen op een creatieve en serieuze manier na over de vraag hoe de ondersteuning in Lelystad kan worden geregeld, rekening houdend met de beperktere financiële middelen. Voorbeeld aantallen Vanuit de AWBZ wordt in Lelystad op jaarbasis ongeveer 9,7 miljoen uitgegeven aan (extramurale) indicaties voor individuele begeleiding, groepsbegeleiding en kortdurend verblijf. Er is vanaf 1 januari 2015 voor de ondersteuning van deze groep (uitgaande van dit bedrag en een korting van 25%) een bedrag van 7,3 miljoen euro beschikbaar. Ruim 1600 mensen maken hier in Lelystad gebruik van.

4 2. INPUT VOOR DE KADERNOTA Als gemeente hebben we de verantwoordelijkheid om ons goed voor te bereiden op de nieuwe taken die op ons afkomen. Dat kunnen en doen we niet alleen, maar doen we samen met de organisaties die betrokken zijn bij de ondersteuning en cliëntgroepen. Zo hebben we bijvoorbeeld gesproken met (AWBZ)organisaties, de Wmo Cliëntenraad, het Georganiseerd overleg Lelystad (GOL), cliënten en cliëntgroepen. Op 4 november 2013 organiseerden we een grote conferentie over de decentralisatie AWBZ/Jeugdzorg. De inbreng vanuit deze gesprekken is meegenomen in deze kadernota AWBZ/Wmo. In 2014 zal veel aandacht blijven uitgaan naar het goed informeren en betrekken van inwoners en instellingen. We zullen in de tweede helft van 2014 gesprekken voeren met de bestaande AWBZ-cliënten om in overleg te komen tot een ondersteuningsplan voor 2015 en volgende jaren. De Wmo Cliëntenraad geeft de gemeente advies. Gevraagd en ongevraagd. De Wmo Cliëntenraad bestaat uit ervaringsdeskundigen. Secretaris Lia van Vliet: Daar hebben we bewust voor gekozen. We hebben allemaal een verschillende achtergrond. Dat zorgt ervoor dat we allen goed contact hebben met onze achterban, de mensen voor wie we opkomen. Bij de vergaderingen van de Cliëntenraad worden regelmatig deskundigen uitgenodigd. Welzijn Lelystad, die over de sociale wijkteams gaat, Maatschappelijke Dienstverlening Flevoland of het Centrum voor Jeugd en Gezin. Dat is voor onszelf leerzaam en het zorgt voor een versteviging van de band met die organisaties. Het helpt als je daar iemand kent. En druk was het de afgelopen tijd zeker. Met de transities op het gebied van de AWBZ en Jeugdzorg die op de gemeente afkomen, was en is er veel werk aan de winkel. Maar het werk loont. Ik heb wel het gevoel dat we serieus worden genomen. Het contact met de ambtenaren, de wethouder en de gemeenteraad is uitstekend. De Wmo Cliëntenraad is niet tegen de nieuwe benadering van de Wmo, ook al gaat die gepaard met een bezuiniging. Daar kunnen ook goede dingen uit voortkomen. Onze grootste zorg is wel: hoe hou je de kwaliteit overeind? Hoe borg je dat? Daar zijn we nog niet over uitgedacht. De Wmo Cliëntenraad heeft een uitgebreide website, waarop onder andere alle gevraagde en ongevraagde adviezen aan de gemeente staan:

5 3. LELYSTADSE AMBITIE EN UITGANGSPUNTEN Stepped care Wij streven ernaar dat alle inwoners naar vermogen en vanuit eigen kracht meedoen aan de samenleving. Onze ambitie is dat mensen zelf, eventueel met hulp van anderen uit hun omgeving, hun ondersteuningsvraag oplossen. Voor mensen die dit niet kunnen, blijft er passende ondersteuning beschikbaar. Er wordt daarbij gewerkt op basis van het stepped care principe : eerst kijken wat iemand zelf kan, wat zijn of haar omgeving kan betekenen en wat met vrijwilligers kan worden opgelost. Vervolgens wordt gekeken welke andere, meer welzijnsachtige oplossingen, mogelijk zijn. ondersteuning dichtbij en laagdrempelig in de wijk aanwezig is. Deskundige sociale wijkteams kunnen dan, in overleg met de cliënt (en diens mantelzorger), bepalen welke ondersteuning nodig is. Integraal: één gezin, één plan, één regisseur In overleg met de cliënt wordt een ondersteuningsplan opgesteld. Daarbij geldt: één gezin, één plan, één regisseur. Er is dus sprake van een plan waarin de totale ondersteuning voor een huishouden in beeld is gebracht en is bepaald wie voor dat huishouden het vaste aanspreekpunt is. Pas als dat niet mogelijk is, wordt professionele ondersteuning ingezet In schema ziet het stepped care principe er zo uit: Persoon zelf Netwerk Vrijwilligers/ collectieve elementen Professionele (individuele) zorg Wat kan iemand wel? Wij willen dat het accent verschuift van zorg naar participatie. Het accent moet komen te liggen op wat iemand nog wel kan in plaats van wat iemand niet (meer) kan. Er zal een steeds groter beroep worden gedaan op vrijwilligers en mantelzorgers. Het vrijwilligerswerk en de ondersteuning van mantelzorgers blijven daarom belangrijke speerpunten binnen het gemeentelijk beleid. Nabij: aansluiten bij de vraag van mensen en dit dichtbij organiseren Wij willen ondersteuning die aansluit bij de vraag van de betreffende inwoner en we willen deze ondersteuning zoveel mogelijk dichtbij in de wijk organiseren. Vooral voor kwetsbare mensen is het belangrijk dat

6 4. HOE GAAN WE HET ORGANISEREN Nieuwe sociale infrastructuur Om de nieuwe Wmo te organiseren, kiezen we voor een infrastructuur die bestaat uit drie lagen : - de basis - ondersteuning thuis en - specifieke ondersteuning We willen dat het accent verschuift van zwaardere vormen van ondersteuning naar lichtere vormen van ondersteuning. a) DE BASIS We willen de basis versterken. Op die manier kunnen inwoners zoveel mogelijk zelf op eigen kracht, eventueel met lichte ondersteuning, participeren in de maatschappij. Ook is er dan minder (zware) ondersteuning nodig. Het kan hierbij bijvoorbeeld gaan om een versterking op de volgende punten: - betere informatievoorziening, - goede, efficiënte cliëntondersteuning, - meer mantelzorgondersteuning / extra respijtvoorzieningen, - meer inzet vrijwilligers, o.a. mensen met een uitkering, - meer vrijwilligersplaatsen voor mensen met een lichte beperking, - meer welzijnsactiviteiten/ontmoetingsmogelijkheden, inloopvoorzieningen en dergelijke in de wijk, - beter toegankelijk openbaar vervoer, - meer algemene voorzieningen, zoals scootmobielpools, - aandacht voor beschut wonen (woonzorgzones), - preventie en stimuleren gezonde leefstijl. B) ONDERSTEUNING THUIS Het gaat hierbij om aanvullende ondersteuning voor inwoners voor wie, naast de inzet vanuit de basis, extra ondersteuning thuis nodig is om zelfstandig te kunnen blijven functioneren. Het kan hierbij bijvoorbeeld gaan om individuele begeleiding of huishoudelijke hulp. Wij willen deze ondersteuning thuis zoveel mogelijk (in afstemming met de zorgverzekeraar) in samenhang en dichtbij de inwoner organiseren. Wij denken daarbij aan een gebiedsgerichte invulling, waarbij één partij (eventueel in samenwerking met andere partijen) verantwoordelijk wordt voor de ondersteuning thuis van inwoners in een bepaald stadsdeel. Door het aantal partijen te beperken kan er efficiënter worden gewerkt. Verder willen we de regelgeving beperken zodat de partijen niet worden gehinderd door allerlei regels, maar flexibel in kunnen spelen op de (wisselende) ondersteuningsvraag.

7 Huishoudelijke hulp Met ingang van 1 januari 2015 wordt er 40% gekort op de rijksuitkering die de gemeente ontvangt voor de huishoudelijke hulp. Dit zal er o.a. toe leiden dat het aantal uren huishoudelijke hulp per woning zal worden beperkt. C) SPECIFIEKE ONDERSTEUNING Voor een aantal inwoners zal, naast inzet vanuit de basis en eventueel ondersteuning thuis, aanvullende ondersteuning nodig zijn. Het kan hierbij bijvoorbeeld gaan om dagbesteding, kortdurend verblijf, beschermd wonen en individuele Wmo voorzieningen, zoals woningaanpassingen, rolstoelen, scootmobiels en aangepast vervoer (regiotaxi). De huidige capaciteit aan dagbesteding zal, gezien de bezuiniging, moeten worden teruggebracht. Onze inzet daarbij is wel dat dagbesteding beschikbaar blijft voor inwoners met complexe problematiek en een grote begeleidingsbehoefte. Er zullen, als alternatief voor dagbesteding, meer laagdrempelige dagactiviteiten in de buurt worden georganiseerd. Ook willen we dat er extra mogelijkheden komen voor het doen van vrijwilligerswerk door mensen met een beperking. Beschermd wonen De gemeenten worden met ingang van 1 januari 2015 verantwoordelijk voor beschermd wonen. Deze verantwoordelijkheid wordt op basis van rijksbeleid vooralsnog neergelegd bij de centrumgemeente Almere. Voor iedereen goed toegankelijk openbaar vervoer Ontmoetingsplekken dichtbij Mensen maken gebruik van de scootmobielpool Goede buurtvoorzieningen dichtbij

8 5. TOEGANG TOT ONDERSTEUNING 6. PERSOONSGEBONDEN BUDGET De sociale wijkteams We willen de toegang dichtbij, op buurt- en wijkniveau, organiseren via sociale wijkteams. De huidige sociale wijkteams zullen hiertoe opnieuw worden ingericht en zodanig worden toegerust zodat zij deze nieuwe taak op kunnen pakken. Het sociaal wijkteam stelt dan straks samen met de inwoner (en zijn of haar mantelzorger) een ondersteuningsplan op. In dit plan wordt aangeven wat de eigen inzet is, wat er vanuit de basis wordt ingezet en welke aanvullende professionele ondersteuning (ondersteuning thuis en/of specifieke ondersteuning) nodig is. Daarbij wordt goed samengewerkt met andere partijen, zodat er sprake is van een integrale aanpak en de klant te maken heeft met één plan en één regisseur. Als er een kind bij betrokken is, dan vindt altijd afstemming plaats met het Jeugd- en Gezinsteam. In de nieuwe wet Wmo is opgenomen dat een PGB (persoonsgebonden budget) alleen mag worden toegekend als wordt voldaan aan de volgende voorwaarden: - de klant is in staat het PGB te beheren; - de klant kan aantonen dat het reguliere aanbod (zorg in natura) niet toereikend is; - de diensten en producten die met een PGB worden ingekocht, zijn van goede kwaliteit. Verder is in de nieuwe wet Wmo de bepaling opgenomen dat de gemeente de cliënt niet langer een PGB in de vorm van een geldbedrag mag geven. Dit mag alleen nog in de vorm van een trekkingsrecht via de Sociale Verzekeringsbank. De Sociale Verzekeringsbank keert het geld dan uit aan de zorgaanbieder. Wij willen dat een toekenning van een PGB mogelijk blijft als voldaan wordt aan de wettelijke voorwaarden. Als professionals en cliënt inschatten dat de inzet van een PGB het meest efficiëntie en effectieve middel is voor de ondersteuning, dan wordt een PGB in principe toegekend.

9 7. OVERGANGSRECHT VOOR BESTAANDE AWBZ KLANTEN 8. EIGEN BIJDRAGEN In de concept wet Wmo 2015 is een overgangsrecht opgenomen voor de de inwoners die vanaf onder de Wmo gaan vallen, maar nog wel een geldige AWBZ indicatie hebben. Zij houden hun recht op hun huidige zorg tot uiterlijk 31 december 2015, tenzij er hierover met de cliënt andere afspraken worden gemaakt. Wij willen de inwoners goed voorbereiden op de nieuwe situatie. Een goede communicatie, zowel individueel als collectief, is daarbij onontbeerlijk. Wij willen bereiken dat zoveel mogelijk bestaande klanten al in 2014 een nieuw ondersteuningsplan voor 2015 hebben. Voor de Wmo voorzieningen wordt nu, voor zover de wet dit toestaat, de maximale toegestane inkomensafhankelijke eigen bijdrage gevraagd. Wij willen dit beleid voortzetten en ook toepassen voor de nieuwe voorzieningen die vanaf 1 januari 2015 onder de Wmo gaan vallen, zoals dagbesteding en individuele ondersteuning thuis. Verder geeft de nieuwe wet de mogelijkheid vanaf 1 januari 2015 ook een eigen bijdrage te vragen voor rolstoelen en woningaanpassingen/hulpmiddelen voor kinderen. Tot nu toe mocht hiervoor geen eigen bijdrage worden gevraagd. Ook mag de termijn voor het betalen van een eigen bijdrage voor een woningaanpassing worden verlengd. Dit was maximaal 39 maanden en kan nu gelden totdat de kosten zijn afbetaald. Ook voor al deze voorzieningen willen wij in navolging van de wet de maximale inkomensafhankelijke eigen bijdrage gaan vragen.

10 9. HOE GAAT HET VERDER? De afgelopen maanden is er veel overleg geweest met organisaties, de Wmo Cliëntenraad en cliëntgroepen. Mede op basis daarvan is deze kadernota opgesteld. De gemeenteraad heeft op 11 maart 2014 een besluit genomen over de kadernota en de kaders vastgesteld. Het jaar 2014 staat in het teken van de uitwerking. Dat pakken we wederom in samenwerking met allerlei partijen op. In 2014 zal veel aandacht uitgaan naar het goed informeren van de (toekomstige) cliënten. We zullen in de tweede helft van 2014 gesprekken voeren met de bestaande AWBZ-cliënten om in overleg te komen tot een ondersteuningsplan voor 2015 en volgende jaren. Alle informatie over de decentralisatie is te vinden op COLOFON Dit is een uitgave van gemeente Lelystad. Stadhuisplein 2, 8232 ZX Lelystad Postbus 91, 8200AB Telnr (op werkdagen tussen 8.30 en uur telefonisch bereikbaar) Vanuit buitenland: Fotografie: Inaxion, Fotostudio Wierd, SXC Fotografie, Fresh Fotooz

11