Hepatitis A B Ziekte

Transcriptie

1 Hepatitis A B15 1. Algemeen De eerste beschrijving van goedaardige besmettelijke geelzucht wordt toegeschreven aan Hippocrates, maar reeds in het China van enkele duizenden jaren geleden werd melding gemaakt van de ziekte. Paus Zacharias schreef in 751 na Christus aan de heilige Bonifatius dat sommige vormen van geelzucht besmettelijk waren en dat het derhalve verstandig was zieken af te zonderen van gezonden. McDonald suggereerde in 1918 voor het eerst een virus als etiologisch agens. Blumer vond in 1923 dat met name jonge adolescenten en kinderen door de ziekte getroffen werden. Er waren in deze tijd epidemieën van geelzucht die verband hielden met de toediening van bloed of serum. Er bleek een verschil te zijn tussen besmettlijke hepatitis en serumhepatitis. MacCallum stelde in 1947 voor de ziekten hepatitis A en B te noemen. In de jaren zestig leverden Krugman et al. het bewijs voor het bestaan van twee klinisch, epidemiologisch en immunologisch verschillende infectietypen. Feinstone herkende in 1973 het virus onder de elektronenmicroscoop. De verdere identificatie van het virus luidde een nieuw tijdperk van onderzoek in, hetgeen geresulteerd heeft in vermeerdering van het virus in een celcultuur, moleculaire clonering en sequentie-analyse van het virale genoom. Daardoor konden er effectieve vaccins tegen hepatitis A ontwikkeld worden, die in de periode beschikbaar zijn gekomen. 2. Ziekte 2.1 Pathogenese Net als bij de andere enterovirussen komt het virus via de oropharynx in de maag en vervolgens in de darm terecht waarna het zich in de lever vermenigvuldigt. Via geïnfecteerde levercellen komt het virus in de leversinusoïden. Via de galgangen komt het weer in de darm terecht en verlaat het lichaam met de feces. De hepatitisverschijnselen worden slechts ten dele veroorzaakt door een direct cytopathogeen effect van het virus. Aangetoond is dat de nadruk meer ligt op immunologische mechanismen zoals het verschijnen van IgM anti-hav-antistoffen, neerslagen van immuuncomplexen en verlaagd serumcomplement. Het is vooralsnog onduidelijk of celbeschadiging geactiveerd wordt door humorale of celgemedieerde immuniteit. 2.2 Incubatieperiode Twee tot zeven weken met een gemiddelde duur van ongeveer 28 dagen. De incubatietijd is afhankelijk van de grootte van het inoculum: hoe groter het inoculum des te korter de incubatietijd. 2.3 Ziekteverschijnselen Een infectie met het hepatitis A-virus (HAV) verloopt bij jonge kinderen overwegend onbemerkt. Bij volwassenen meestal wel met verschijnselen. Er is dan een plotseling begin met algemene malaise, griep, koorts, gebrek aan eetlust, misselijkheid en buikklachten. Na enkele dagen kan icterus, donkere urine en soms stopverfkleurige feces ontstaan. Vermoeidheid en vermagering komen vaak voor. Jeuk ten gevolge van cholestase wordt bij minder dan de helft van de symptomatische patiënten gezien. Het acute beeld duurt één à twee weken. Met name bij volwassenen is er soms een langdurige herstelperiode van maanden, gekenmerkt door moe- en lusteloosheid. In deze periode is vaak sprake van intolerantie voor vet, alcohol en tabak. De duur en de ernst van de ziekte nemen in het algemeen toe met de leeftijd. Zuigelingen en peuters (0-2 jaar) krijgen zelden icterus (0-16%), bij kleuters (3-4 jaar) krijgt een kwart icterus en daarnaast heeft de helft verschijnselen die achteraf mogelijk op de infectie zijn terug te voeren (bijvoorbeeld verhoogde transaminasen). Vanaf 5 jaar en ouder is het percentage met verschijnselen 75% of meer. LCI/RIVM richtlijn infectieziekten 1

2 Complicaties van hepatitis A zijn een geprolongeerde cholestatische hepatitis met heftige jeuk en relapsing hepatitis. Bij 6-10% van de patiënten ontstaat een bifasische hepatitis A, waarbij na aanvankelijk herstel opnieuw een langdurige cholestatische periode ontstaat. Een hepatitis A-infectie wordt nooit chronisch. Alle patiënten met een ongecompliceerde hepatitis A genezen uiteindelijk zonder restverschijnselen. Een fulminante hepatitis (<1,5% van de in het ziekenhuis opgenomen gevallen van icterische hepatitis) kan ontaarden in acute gele leveratrofie, coma, insulten, ascites, hemorragische diathese (sterfte afhankelijk van de leeftijd 70-90%). De infectie heeft een lage case fatality rate, toenemend met de leeftijd (0,15% bij patiënten tussen de 0 en 4 jaar oplopend tot 0,25% bij patiënten tussen de 30 en 49 jaar en 2,7 % bij patiënten ouder dan 49 jaar). 2.4 Verhoogde kans op ernstig beloop Personen met een chronisch actieve hepatitis B. Personen met een chronische hepatitis C. Personen met een andere chronische leverziekte. Ouderen: hoe hoger de leeftijd hoe hoger de case fatality rate. Uit de tot nu toe beschikbare literatuur blijkt niet dat een hepatitis A-infectie bij zwangeren leidt tot afwijkingen bij de ongeboren vrucht. Hepatitis A kent geen ernstiger beloop bij hivgeïnfecteerden. 2.5 Immuniteit De immuunrespons bestaat uit de vorming van hepatitis A-specifieke IgM-antistoffen, die detecteerbaar zijn vanaf het moment van het optreden van ziekteverschijnselen en die gevonden kunnen worden tot zes maanden na besmetting. Kort na het ontstaan van hepatitis A-specifieke IgM-antistoffen worden IgG-antistoffen gevormd, die waarschijnlijk levenslang aanwezig blijven. Reïnfectie komt niet voor. 3. Microbiologie 3.1 Verwekker Het HAV is een RNA-virus uit de familie Picornaviridae (zoals enterovirussen). Het heeft geen envelop en is thermostabiel. 3.2 Diagnostiek Indirect De diagnose hepatitis A-infectie berust op de detectie van hepatitis A-specifieke IgMantistoffen. Meestal wordt gebruik gemaakt van capture radio immunoassays (RIA) of enzym immunoassays (EIA). Direct Elektronenmicroscopie van de feces is bewerkelijk en heeft een beperkte gevoeligheid. Wanneer er sprake is van mogelijk gerelateerde gevallen kan in overleg met het Streeklaboratorium Amsterdam PCR worden verricht op bloed en/of feces. Voor de bijbehorende vragenlijst en het eventueel inzenden van afnamemateriaal kan contact worden opgenomen met het secretariaat van het streeklaboratorium, telefoon Besmetting 4.1 Reservoir Het maagdarmkanaal van de mens. 4.2 Besmettingsweg Direct: feco-oraal. 2 LCI/Gr juli 2003, gewijzigd oktober 2007

3 Indirect: via verontreinigd water, dranken zoals melk en vruchtensap of ongewassen en/of ongekookt voedsel. Garnalen en vooral schelpdieren die grote hoeveelheden water filteren en zich aldus voeden met organisch materiaal zijn berucht. Verticaal: transmissie van moeder op kind is beschreven. Nosocomiaal: besmetting via bloedtransfusie is mogelijk tijdens de kortdurende viremische fase. 4.3 Besmettelijke periode Uitscheiding van HAV in feces is aangetoond van drie tot tien dagen vóór tot acht dagen na het begin van de klachten (geel zien of koorts). De grootste besmettelijkheid bestaat kort voor het uitbreken van de icterus (tot 10 8 units per ml feces). De hoeveelheid virus in de feces evenals de besmettelijkheid neemt snel af tijdens de eerste dagen van de ziekte. Voor de praktijk wordt een besmettelijke periode aangehouden van één week voor tot één week na het begin van de klachten (koorts of geelzucht). Het HAV is ook in het bloed aangetoond tijdens de incubatietijd van de ziekte, de duur van de viremie is kort, maar niet geheel bekend. Met behulp van PCR is het HAV-RNA in bloed aangetoond gedurende een langere periode dan aanvankelijk werd aangenomen. De betekenis hiervan voor overdracht is niet geheel bekend. Tijdens de incubatietijd is de kans op overdracht via bloed het grootst. Bloed is een factor 10 3 tot 10 6 minder besmettelijk dan feces. Speeksel en urine zouden niet besmettelijk zijn. Anicterische, subklinische personen zijn ook besmettelijk. Ook tijdens een relaps van de ziekte vindt virusuitscheiding plaats. 4.4 Besmettelijkheid Het HAV blijft in opgedroogde feces tenminste twee weken infectieus. In vier weken tijd verliest het slechts met mate (honderdmaal) zijn besmettelijkheid bij kamertemperatuur. Het blijft vele jaren infectieus bij -20 C. 5. Desinfectie Oppervlakken (bloed en excreta): standaardmethode Instrumenten (niet huid- of slijmvliesdoorborend, standaardmethode bloed en excreta): Instrumenten (wel huid- of slijmvliesdoorborend): standaardmethode 3.1 Textiel: standaardmethode 2.3.2, maar een wastemperatuur van 80 C aanhouden Intacte huid: niet van toepassing Niet-intacte huid (wond): niet van toepassing Handen: standaardmethode Besmetting 6.1 Risicogroepen Gezinsleden, verzorgers en partners van zieken. Kinderen in kindercentra en scholen en de groepsleiding in de eerste twee groepen van het basisonderwijs. Personen in instellingen voor en de verzorgers/groepsleiding van met name ernstig verstandelijk gehandicapten waar het moeilijk is de hygiëne te handhaven. Homoseksuele mannen met onveilige wisselende (oro-anale) contacten (sauna s en dark-rooms). Reizigers naar ontwikkelingslanden (met name ook kinderen van allochtone ouders): indien zij kort voor terugkeer een besmetting hebben opgelopen, is er tevens grote kans op verspreiding. Druggebruikers (wegens slechte hygiëne). LCI/RIVM richtlijn infectieziekten 3

4 Patiënten met hemofilie: transmissie van hepatitis A is in het verleden beschreven via het gebruik van factor VIII en factor IX. Bovendien zijn deze patiënten vaak ook al besmet met hepatitis C. Epidemieën van hepatitis A zijn beschreven onder personen die frequent in contact komen met primaten die vatbaar zijn voor een HAV-infectie. Rioolarbeiders die in contact komen met rioolwater en personen die hiervan monsters afnemen (voor Nederlandse rioolarbeiders is dit niet onderzocht). 6.2 Verspreiding in de wereld Vroeger kwam hepatitis A overal in de wereld endemisch op de kinderleeftijd voor. Tegenwoordig slechts in landen in ontwikkeling, met slechte sanitaire voorzieningen en matige hygiëne. Sinds in de westerse wereld de hygiëne-omstandigheden sterk verbeterd zijn, is hepatitis A in dit deel van de wereld voornamelijk een sporadische en soms epidemische ziekte geworden. Epidemieën zijn gerelateerd aan matige hygiëne op plaatsen waar veel mensen samenkomen. Praktisch alle volwassenen in de derde wereld bezitten antistoffen. In de ontwikkelde landen bezit 70% van de volwassenen geboren voor 1950 antistoffen tegen het HAV. Daarna vindt er een sterke daling plaats. Jongvolwassenen hebben tegenwoordig een seroprevalentie van 5-10%. De laagste seroprevalentie van hepatitis A wordt gevonden in de Scandinavische landen (Zweden 13%, Noorwegen 17%). 6.3 Voorkomen in Nederland In het kader van de meldingsplicht werden er bij de IGZ het afgelopen decennium jaarlijks 600 tot 1200 gevallen van hepatitis A gemeld. Daarvan is 60% jonger dan 20 jaar. Men schat dat 30% van de klinische gevallen gemeld worden. De incidentie van ziekte schommelt derhalve waarschijnlijk tussen de 1,6 en 2,4 per per jaar. Op basis van de huisartsenpeilstations loopt de geschatte ziekte-incidentie uiteen van 0,2-1,5/ In Nederland heeft 40% van de bevolking geboren voor 1960 antistoffen. Het aandeel van scholen bij meldingen van epidemieën van hepatitis A bedraagt meer dan 80%. Ook zijn kleine epidemieën beschreven onder homoseksuele mannen. Het epidemisch patroon lijkt te veranderen van een piek na de zomer, naar een zich voortslepende verspreiding over het gehele jaar (secundaire transmissie van importhepatitis). In de afgelopen jaren blijkt gemiddeld 25% van de aangegeven gevallen van hepatitis A in Nederland in het buitenland besmet. Bij kinderen jonger dan vijftien jaar gaat het vrijwel altijd om kinderen van migranten die op vakantie zijn geweest in het land van herkomst van de ouders. Bij personen van vijftien jaar en ouder die HAV-infecties in het buitenland hebben opgelopen, gaat het meestal om reizigers naar (sub)tropische gebieden die voor vertrek niet zijn gevaccineerd. Het aantal patiënten dat jaarlijks vanwege de ernst van de klachten wordt opgenomen in het ziekenhuis schommelt rond de Behandeling Symptomatisch. Bedrust en alcoholonthouding. Ziekenhuisopname in het zeldzame geval van een fulminante hepatitis, eventueel levertransplantatie. 8. Primaire preventie 8.1 Immunisatie Passief Dit gebeurt met normaal menselijk immunoglobuline. De dosering is afhankelijk van de concentratie van de specifieke antistoffen per ml in het product, het lichaamsgewicht van de te beschermen persoon en de gewenste duur van bescherming. Bij de bestrijding van een explosie en bij individuele bescherming na expositie van hepatitis A is de minimaal 4 LCI/Gr juli 2003, gewijzigd oktober 2007

5 gewenste beschermingsduur zes weken. De dosering van producten die tenminste 100 IE hepatitis A-antilichamen per ml bevatten is 0,03 ml/kg voor zes weken beschermingsduur. Gammaglobuline geeft direct kortdurende bescherming; niet altijd tegen infectie, maar wel tegen de symptomen. De injectie geldt als pijnlijk, bijwerkingen zijn vrijwel afwezig. Bij personen met een selectieve IgA-deficiëntie kan een anafylactische reactie optreden. In februari 2001 is een rapport van de Gezondheidsraad verschenen waarin wordt gesteld dat het risico van overdracht van prionen door toediening van bloed en bloedproducten niet te kwantificeren is, doch niet is uit te sluiten. De indicaties voor toediening van gammaglobuline zijn als gevolg hiervan beperkt. Actief Vaccinatie tegen hepatitis A geschiedt met een geïnactiveerd hepatitis A-vaccin, dat na twee injecties minimaal vijftien jaar bescherming biedt. Op basis van follow-up van antistoffen na vaccinatie wordt zelfs een persistentie van antistoffen voor minstens jaar voorspeld voor de grote meederheid van de gevaccineerden (WHO00, Da03). De indicatie voor immunisatie is pre-expositieprofylaxe (bijvoorbeeld reizigers naar risicogebieden, beroepsblootstelling), personen met chronische hepatitis B of C en postexpositieprofylaxe (bijvoorbeeld tijdens een explosie in een [gesloten] gemeenschap). Krachtens de zorgverzekeringswet wordt hepatitis A-vaccinatie vergoed voor patienten met een chronische hepatitis B- of hepatitis C-infectie en patiënten met een niet-virale chronische leverontsteking. Er bestaat een vergoedingsregeling bij gebruik van het hepatitis A-vaccin als pre-expositieprofylaxe bij personen met een chronische hepatitis C die ook een verhoogd risico hebben op een hepatitis A-infectie (Regeling Farmaceutische Hulp 1996, wijziging 1999). 8.2 Algemene preventieve maatregelen Hygiëne benadrukken (zie ook technische hygiënezorg richtlijn kindercentra). Met name handen met zeep wassen na toiletgebruik en vóór het bereiden van eten. In kindercentra handen wassen met zeep na elke luierverwisseling. In scholen, openbare gebouwen e.d. wegwerphanddoeken en zeeppompjes gebruiken. Tevens dient het schoonmaken van het sanitair te worden geïntensiveerd. Handhygiëne door middel van alcohol is zeer effectief, alleen niet altijd mogelijk in kindercentra of op scholen. Alle reizigers naar hepatitis A endemische gebieden dienen af te zien van het eten van ongekookt(e) water, vruchtensappen, ongewassen fruit en voedsel zoals salades, sandwiches, hamburgers etc. Ook ijsblokjes en schelpdieren dienen niet genuttigd te worden, de laatste eventueel na verhitten (85-90 C, 4 min.). Seksueel: veilig vrijen, met name bij oro-anale sekstechnieken Maatregelen naar aanleiding van een geval 9.1 Bronopsporing Hepatitis A wordt niet in alle gevallen gemeld bij de GGD. In de praktijk blijkt een lokale epidemie (instelling of open gemeenschap) reeds lang voortgeschreden voor de GGD actie kan ondernemen. Zoek daarom bij iedere melding direct naar eerdere niet gemelde mogelijke gevallen. Zijn (waren) er zieken met geelzucht in de omgeving? Is er (indirect) (seksueel) contact geweest met iemand die behoort tot één van de risicogroepen? Recent in buitenland geweest? Voedselanamnese gericht op ongewassen/ongekookt voedsel, garnalen, schelpdieren. 9.2 Contactonderzoek 1 Onbeschermde oro-anale sekstechnieken gelden als veilig vrijen voor wat betreft voorkomen van overdracht van hiv. Voor HAV zijn aanvullende barrièremaatregelen noodzakelijk. LCI/RIVM richtlijn infectieziekten 5

6 Intensiveer surveillance van gezins- of daarmee vergelijkbare contacten van de patiënt (met name personen die van dezelfde toiletvoorziening gebruik maken als de patiënt). Contactonderzoek wordt zo snel mogelijk verricht om de effectiviteit van actieve of, in bepaalde gevallen, passieve immunisatie te vergroten. Zoek in het geval van een gemeenschappelijke bron naar andere personen die daaraan blootgesteld zijn. 9.3 Maatregelen ten aanzien van patiënt en contacten In geval van bewezen hepatitis A moeten strenge hygiënemaatregelen getroffen worden teneinde overdracht naar anderen te voorkomen: Patiënt en contacten krijgen uitleg over het wassen van de handen en het afdrogen met wegwerphanddoeken na toiletgebruik. Patiënt en contacten moeten de handen grondig met vloeibare zeep wassen na toiletgebruik en voor het eten (bereiden). Bij voorkeur eigen toilet voor patiënt. Toilet, trekker en deurknop dienen bij voorkeur na ieder gebruik, maar in ieder geval per dagdeel huishoudelijk gereinigd te worden. In kinderdagverblijven en crèches handen met vloeibare zeep wassen na elke luierverwisseling. Wegwerphanddoeken gebruiken! In de thuissituatie worden wegwerpluiers geadviseerd. Het aankleedkussen wordt huishoudelijk gereinigd na ieder gebruik. Bij voorkeur worden wegwerphanddoeken gebruikt voor het aankleedkussen. In kindercentra wordt zo mogelijk een aparte verschoonhoek ingericht voor de groep waarin hepatitis A voorkomt, met een eigen aankleedkussen. Ieder kind op een eigen handdoek verschonen en deze per dag vervangen. Het verschoonkussen ieder dagdeel goed reinigen met een allesreiniger. Ieder kind heeft eigen babyzalf, dus geen gezamenlijke pot. De handen wassen voor het eten. Peuters die zindelijk zijn, begeleiden naar het toilet en de handen laten wassen. Bij zichtbare verontreiniging van oppervlakten met bloed en excreta desinfecteren met alcohol 70-80% of een chlooroplossing (1000 ppm). Contact met feces vermijden. Binnen instellingen schoonmaakbedrijf en schoonmakers inlichten, zij moeten ook bovenstaande preventieve maatregelen gedurende drie maanden in acht nemen. In onderstaande tabel is aangegeven wanneer passieve of actieve immunisatie van contacten is geïndiceerd. Contacten Actieve immunisatie Passieve immunisatie Leeftijd 9 Tot 30 jaar, met interval X 2 nvt (voor onderbouwing zie korter dan 8 dagen Postexpositie profylaxe) Tot 30 jaar, met interval X nvt (voor onderbouwing zie langer dan 8 dagen 3,4 9.4 Postexpositie profylaxe) jaar, met interval X - korter dan 8 dagen jaar, met interval - X onbekend of langer dan 8 dagen 5 Boven 50 jaar 4,6 X Kindercentra, Kindercentra en instellingen voor verstandelijk 9.4 Postexpositie X 2 nvt (voor onderbouwing zie scholen en instel- profylaxe) 2 Havrix junior: niet gebruiken bij kinderen <1jaar, Vaqta Junior: niet gebruiken bij kinderen <2jaar 3 Actieve immunisatie minder effectief, maar wel te overwegen. 4 De besmettlijke periode voor een gezinscontact is het interval tussen eerste ziektedag van de index en immunisatie; voor overige contacten geldt dat de verstreken periode vanaf eerste contact gelijk is aan de besmettelijke periode. 5 Passieve immunisatie langer dan 28 dagen na blootstelling is waarschijnlijk niet zinvol. 6 Bij frequente blootstelling kan actieve immunisatie er eventueel bij gegeven worden. 6 LCI/Gr juli 2003, gewijzigd oktober 2007

7 Contacten Actieve immunisatie Passieve immunisatie lingen gehandicapten: bij 1 geval, groepsgenoten en contacten gebruik makend van zelfde toilet 7 Scholen: bij twee of meer X nvt (voor onderbouwing zie vermoedelijk aan school 9.4 Postexpositieprofylaxe) gerelateerde gevallen binnen 6 weken, groepsgenoten en contacten gebruik makend van zelfde toilet 8 Bijzondere groepen Mensen met verhoogd risico op ernstige hepatitis A, ongeacht leeftijd en interval 9 Mensen met immuunstoornis ongeacht leeftijd en interval De kosten van de immunisatie vallen niet onder de AWBZ; vergoeding via een ziektekostenverzekeraar is niet altijd mogelijk. Het bestrijden van de epidemie valt in het kader van de WCPV onder verantwoordelijkheid van de gemeente. 9.4 Profylaxe Pre-expositieprofylaxe (reizigers, beroepsblootstelling, personen met chronische hepatitis B of C) Actieve immunisatie is de standaard. De indicaties voor het geven van immunoglobuline zijn, vanwege het niet uit te sluiten risico op overdracht van prionen, beperkt (zie voor reizigers naar risicogebieden de LCR-protocollen). Patiënten met een leverziekte hebben een verhoogd risico op ernstige, klinische hepatitis A. Het verdient dan ook aanbeveling deze personen preventief actieve immunisatie aan te bieden. Postexpositieprofylaxe Actieve immunisatie als postexpositieprofylaxe is effectief indien gegeven binnen acht dagen na de eerste ziektedag van het indexgeval; passieve immunisatie geeft goede bescherming ook na een langer interval. Bij de keuze voor actieve of passieve immunisatie wordt het risico op het ontwikkelen van klinisch manifeste hepatitis A (met mogelijke complicaties) afgewogen tegen het potentiële risico op overdracht van prionen en daarmee de mogelijke ontwikkeling van de variantvorm van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob. Bij kinderen en jongvolwassenen is hepatitis A een relatief onschuldige aandoening. Fulminante hepatitis A met dodelijke afloop is een zeldzaamheid. Een mogelijke besmetting met prionen heeft, gezien de lange incubatietijd, een grotere impact op het leven van een kind of jongvolwassene dan bij een persoon van oudere leeftijd. Actieve immunisatie is geïndiceerd. Met het toenemen van de leeftijd neemt ook de kans op een fulminante hepatitis A toe. Ook bij mensen met een chronische leveraandoening is de kans op een gecompliceerde hepatitis A verhoogd. Wanneer na contact met een persoon met hepatitis A snelle, adequate bescherming noodzakelijk is vanwege het risico op een fulminante hepatitis A, is passieve immunisatie geindiceerd. X X 7 Het heeft de voorkeur tevens alle leidsters/begeleiders te immuniseren, daar zij nogal eens van groep wisselen, bij elkaar invallen of elkaar ondersteunen. Als tijdens een epidemie actieve immunisatie te laat plaatsvindt of als er veel gevallen tegelijk worden gemeld, kan actieve immunisatie van ouders/broertjes/zusjes worden overwogen. 8 Ook hier is actieve immunisatie van ouders/broertjes/zusjes te overwegen. 9 Mensen met levercirrhose, hepatitis B, hepatitis C. 9 Vaccinatie is niet altijd op tijd om klinische ziekte te voorkomen, vooral bij toename van leeftijd en indien het interval langer is dan 8 dagen. Daarom vindt passieve immunisatie plaats bij personen jaar indien het interval langer is dan 8 dagen en bij personen boven de 50 jaar. LCI/RIVM richtlijn infectieziekten 7

8 9.5 Wering van werk, school of kinderdagverblijf Schoolkinderen en werkenden weren tot een week na het ontstaan van icterus. Op een kindercentrum betekent één geval van manifeste hepatitis A, immunisatie van de hele groep (hoogstwaarschijnlijk zijn er al meerdere asymptomatische gevallen). Wering van het zieke kind heeft dan geen meerwaarde. Uitzondering is een kind dat ziek van vakantie terugkomt en derhalve nog geen andere kinderen besmet kan hebben. Hier is wering tot een week na het ontstaan van icterus wel zinvol en hoeven de andere kinderen, die nog geen contact hebben gehad met hun zieke groepsgenoot, niet geïmmuniseerd te worden. 10. Overige activiteiten 10.1 Meldingsplicht Hepatitis A is een meldingsplichtige ziekte groep B. De arts meldt een geval van hepatitis A aan de GGD. De GGD meldt anoniem conform de Infectieziektenwet en levert gegevens voor de landelijke surveillance van meldingsplichtige ziekten. Meldingscriterium: een persoon met een passend klinisch beeld in combinatie met het aantonen van hepatitis A-specifieke IgM-antistoffen in het serum of een persoon met een passend klinisch beeld die epidemiologisch gerelateerd is aan een serologisch bevestigd geval. Als zich in een instelling een of meerdere gevallen met klachten en symptomen passend bij de ziekteverwekker uit deze richtlijn voordoen, kan er sprake zijn van meldingsplicht op basis van Artikel 7 Infectieziektenwet Inschakelen van andere instanties Indien epidemie op school: afdeling Jeugdgezondheidszorg van de GGD. Scholen, dagverblijven of zorginstellingen afhankelijk van lokalisatie epidemie Andere protocollen en richtlijnen LCR-protocol Vaccinaties buitenland en overige preventieve maatregelen. Richtlijnen voor infectiepreventie binnen instellingen voor gezondheidszorg. Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde. NHG-standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen, mei 2000 ( LCI-Verpleegkundig Stappenplan Infectieziekten (VSI) en Registratieformulier Hepatitis A, 2006 ( Landelijk beschikbaar voorlichtings- en informatiemateriaal Voorlichtingsfolder Hepatitis A B C D E F G. Een uitgave van het Nationaal Hepatitis Centrum, Amersfoort Informatiestandaard Infectieziekten (ISI) Hepatitis A ( NHG-Patiëntenfolder Seksueel overdraagbare aandoeningen. Gewijzigde voorwaarden vergoeding van hepatitis A-vaccinatie ( Staatskrant 31 augustuts 2006, nr.169, pag.15) Veel GGD en beschikken over voorlichtingsfolders in meerdere talen (waaronder Turks en Marokkaans) Literatuur Bower WA et. Al. Duration of Vriremia in Hepatitis A Virus Infection. J Inf Dis 2000; 182: Damme van P, Banatvala J, Fay O, et al. The international Consensus group on HAV Immunity. Hepatitis A booster vaccination- is there a need? Lancet 2003;362: LCI/Gr juli 2003, gewijzigd oktober 2007

9 Gezondheidsraad. Variant Creutzfeldt-Jakob Disease and Blood Transfusion. The Hague: Health Council of the Netherlands, 2001; publication no Leebeek fwg, De Man RA, Bac DJ. Hepatitis A; een onschuldige kinderziekte? NTvG 1994; 138 (19): Leentvaar-Kuijpers A. Wie komt in Nederland in aanmerking voor immunisatie met een geïnactiveerd hepatitis A vaccin? NTvG1994; 138: WHO. Public health control of hepatitis A: Memorandum from a who meeting. Bulletin of the World Health Organization 1995; 73 (1): WHO Hepatitis A vaccines. WHO position paper. WER 2000;75: Advies LOI-werkgroep Veiligheid gammaglobuline en het postexpositie beleid bij hepatitis A in Nederland, oktober Sonder GJB, van Steenbergen JE, Bovee LPMJ, Peerbooms PGH, Coutinho RA, van den Hoek A. Hepatitis A Virus Immunity and Seroconversion Among Contacts of Acute Hepatitis A Patients in Amsterdam, : An Evaluation of Current Prevention Policy. American Journal of Public Health 2004:94(9): LCI/Gr juli 2003, gewijzigd oktober LCI/RIVM richtlijn infectieziekten 9