Onderzoeksprojecten (60-80 van 111)

Transcriptie

1 jan :42:34 Onderzoeksprojecten (60-80 van 111) Zoekfilter: Classificaties: Orthopedagogiek International Francqui chair voor prof. D.L.Pauls. Ilse Noens Kinderen en jongeren getroffen door gewapende conflicten: waar te gaan vanaf hier? Abstract: niet beschikbaar Vakgroep Sociale agogiek Ilse Derluyn Kleur in zorg: een vormings- en therapieaanbod ter bevordering van de gezondheid van minderjarige asielzoekers en hun familie Abstract: Dit project wil de gezondheid van minderjarige asielzoekers en hun familie bevorderen via: 1) een aanbod van training, vorming, intervisie en supervisie voor hulpverleners werkzaam met minderjarige asielzoekers en hun familie. 2) een aanbod van therapie voor minderjarige asielzoekers en/of hun familie die kampen met psychische en/of gedragsproblemen. Kwaliteit van Leven van broers en zussen van personen met een beperking Abstract: Kan het concept Kwaliteit van Leven van broers en zussen (brussen) de dynamische invloed van een kind met een beperking op de brussen in het gezin beschrijven en de ondersteuning aan deze brussen mee vorm geven en/of evalueren? De ontwikkeling van een specifiek instrument, dat de Kwaliteit van Leven van Brussen in kaart brengt, is noodzakelijk om deze vragen te beantwoorden. Vakgroep Experimenteel-klinische en gezondheidspsychologie Herbert Roeyers Longitudinale opvolging van het psychosociaal welzijn niet-begeleide minderjarigen Abstract: De centrale doelstelling van het project is om de kennis van hulpverleners, voogden en beleidsinstanties t.a.v. het psychosociaal welzijn en de verwachtingen van niet-begeleide minderjarigen (NBM) te vergroten. Hiertoe wordt een groep van 100 NBM opgevolgd, vanaf hun aankomst in België en over een periode van anderhalf jaar. Op regelmatige tijdstippen worden er zelfrapportage vragenlijsten en/of een interview afgenomen. Middelengebruik bij personen met verstandelijke beperkingen. De ontwikkeling van een doelgroepspecifiek instrumentarium voor screening en assessment. Hogeschool Gent Abstract: 1. Probleemstelling Hoewel er reeds een aantal eerdere studies verschenen zijn, wordt pas sinds de jaren tachtig specifiek (wetenschappelijke) aandacht geschonken aan middelenmisbruik en/of -afhankelijkheid bij personen met verstandelijke beperkingen. De bevindingen van deze onderzoeken zijn (vrij) recent in een aantal internationaal gepubliceerde overzichtsartikelen bij elkaar gebracht (zie bijvoorbeeld Burgard, Donohue, Arzin & Teichner, 2000; Coco & Harper, 2002a en 2002b; Degenhardt, 2000; McGillicuddy, 2006). Hoewel het moeilijk is om de prevalentie van middelengebruik bij personen met verstandelijke beperkingen in te schatten, wordt aangenomen dat personen met verstandelijke beperkingen evenveel of iets minder alcohol en andere middelen gebruiken in vergelijking met personen zinder beperkingen (zie bijvoorbeeld Edgerton, 1986; Westermeyer, Kemp & Nugent, 1996). Zij vertonen wel vaak 'andere' gebruikspatronen, die onder andere gepaard gaan met 'binging' episodes (Cocco & Harper, 2002a). Tot op heden is er nog maar weinig onderzoek verricht naar de behandelingsresultaten van interventies bij personen met verstandelijke beperkingen die middelen misbruiken (Bugard et al., 2000). Meer klinische aandacht en (hieraan gekoppelde) wetenschappelijke studies zijn dan ook nodig, bijvoorbeeld om na te gaan of en in hoeverre personen met verstandelijke beperkingen toegang hebben tot de reguliere drughulpverlening (Lottman, 1993), wat de effecten zijn van programma's die gericht zijn op het vergroten van sociale vaardigheden (McGillicuddy & Blane, 1999), hoe cliënten kunnen worden geörienteerd naar de meest geschikte vorm van behandeling of begeleiding (client matching) en welke veranderingen - op basis van specifieke noden en behoeften - aan bestaande hulpverlenersmodaliteiten mogelijks effect zouden kunnen hebben op het behandelingsresultaat van personen met verstandelijke beperkingen (Paxon, 1995). Een noodzakelijke voorwaarde voor het creëren van dit aanbod en het verder onderzoeken van de effectiviteit ervan is een gedegen doelgroepspecifieke screening en assessment door middel van gestandaardiseerde en gevalideerde instrumenten. Verschillende onderzoekers wijzen op de absolute noodzaak van het ontwikkelen van een dergelijk instrumentarium, waarbij aangegevne wordt dat bestaande instrumenten (zoals de (Europese versie van de) Addiction Severity Index (Europ-Asi), één van de meest gebruikte instrumenten binnen de verslavingszorg) niet of nauwelijks bruikbaar zijn (cf. McGillicuddy, 2006) en mogelijks leiden tot een onderrapportage van de werkelijke prevalentie. Een bijkomende

2 moeilijkheid is dat de reeds beschikbare onderzoeksgegevens met betrekking tot deze doelgroep zeer moeilijk vergelijkbaar zijn omwille van grote methodologische verschillen in de gepubliceerde studies, gaande van onduidelijkheden en inconsistenties met betrekking tot gehanteerde definities (voor zowel het begrip 'verstandelijke beperking' als het begrip 'druggebruik en -misbruik'); de representativiteit van de geselecteerde steekproeven; de gehanteerde criteria om verstandelijke beperking te operationaliseren; het gebrek aan longitudinale studies en het ondoordacht gebruik van bestaande instrumenten en de hieraan verbonden (te) hoge cut-off scores (zie bvb. Burgard et al., 2000; Coco & Harper, 2002a en 2002b; McGillicuddy, 2006). 2. Onderzoeksvragen en doelstellingen De prevalentie en aard van middelengebruik, -misbruik en verslaving bij persoenen met verstandelijke beperkingen is in de Vlaamse context tot op heden niet of uiterst weinig onderzocht. Verder studie met betrekking tot deze onderwerpen in ons inziens echter zeer belangrijk, niet in het minst om zo een duidelijk beeld te krijgen op de omvang en aard van voornoemde moeilijkheden. Het is pas wanneer deze vragen afdoend beantwoord zijn, dat o.i. kan nagegaan worden welke behandelingsmodaliteiten het best aansluiten bij de specifieke noden van cliënten met verstandelijke beperkingen (cf. supra). Voorliggend onderzoek richt zich dan ook op het in kaart brengen van het middelengebruik en -misbruik bij personen met verstandelijke beperkingen in Vlaanderen. De studie heeft hierbij twee belangrijke doelstellingen: 1) Het ontwikkelen van een - aan de doelgroep aangepast - gestandaardiseerd instrumentarium, met aandacht voor de psychometrische eigenschappen ervan (validiteit en betrouwbaarheid). 2) Het in kaart brengen van de prevalentie en aard van het middelengebruik bij personen met verstandelijke beperkingen (met inbegrip van belangrijke leefgebieden waarop middelengebruik invloed kan hebben, cf. Europ-Asi). Deze doelstellingen kunnen worden vertaald in volgende onderzoeksvragen: 1) Welke instrumenten voor screening en assessment van middelengebruik, -misbruik en -afhankelijkheid worden momenteel gebruikt bij personen met een verstandelijke beperking? 2) Wat zijn voor- en nadelen van de gehanteerde instrumenten en in welke mate kunnen/dienen deze aangepast worden aan specifieke noden van de doelgroep? 3) Wat zijn de psychometrische eigenschappen van het ontwikkelde instrumentarium? 4) Wat is de prevalentie van middelengebruik bij personen met verstandelijke beperkingen in Vlaanderen? 5) Wat zijn belangrijke kenmerken van middelengebruik bij personen met verstandelijke beperkingne in Vlaanderen (aard gebruik, frequentie, soort middel, motieven tot gebruik, invloed op andere leefgebieden gerelateerd van (Kwaliteit van Bestaan, etc.) en hoe percipiëren de personen zelf het gebruik en de gevolgen ervan? 3. Methodologie Het onderzoek bestaat uit vier verschillend werkpakketten, tijdens dewelke zowel kwantitatieve als kwalitatieve onderzoeksmethoden zullen worden gebruikt (triangulatie), met hetoog op het ontwikkelen van een aangepast instrumentarium en het in kaart brengen van prevalentie en kenmerken van middelengebruik bij personen met verstandelijke beperkingen. De beschrijving in werkpakketten garandeert een flexibel verloop van ht onderzoek, gezien de onderzoeksresultaten van één werkpakket de organisatie en aanpak van de andere werkpakketten kunnen beïnvloeden. Departement Sociaal-agogisch werk Wing Ting To Stijn Vandevelde Naar effectieve, cultureel aangepaste behandelingsprogramma's voor alcoholverslaafden in Oeganda Abstract: Deze studie beoogt het ontwikkelen en evalueren van cultureel aangepaste programma's voor de behandeling van alcoholmisbruik in Oeganda, middels een 'mixed methods, multiple-time series' onderzoeksopzet. Door evaluatie van kernaspecten van effectieve behandeling, gebaseerd op literatuurstudie en op perspectieven en ervaringen van hulpverleners en cliënten, alsook het onderzoeken van predictoren van herstel, zullen richtlijnen ontwikkeld worden om beste praktijken te implementeren. Wouter Vanderplasschen Ilse Derluyn Narratief interpretatief onderzoek met mensen met psychische problemen vanuit de theoretische lenzen disability lenzen disability studies en recovery Abstract: Met dit exploratieve onderzoeksproject wordt een aanzet tot theorievorming over de inclusie van mensen met psychische problemen in disability studies beoogd. Er wordt gezocht naar 'sociale interpretaties' (identiteit, lichaam, cultuur & sociaal model) van het fenomeen 'psychische problemen' vanuit diverse perspectieven, met nadruk op de invulling door ervaringdeskundigen aan de hand van onderzoek in het recovery-paradigma. Geert Van Hove Griet Roets Neurale representaties in personen met ontwikkelingsstoornissen. Abstract: Een nieuwe methodologie voor de analyse van hersenscans, gegroepeerd onder de benaming multi-voxel analyses, heeft in de voorbije jaren geleid tot een fundamentele verandering in het domein van neuroimaging. Fundamentaal onderzoek in de gewone populatie toonde het potentieel van deze methodologie voor het achterhalen van de neurale basis van mentale representaties. Hier stellen we voor om deze methodologie toe te passen in de studie van specifieke klinische populaties en met name ontwikkelingsstoornissen. Deze toepassing zal van grote waarde zijn om de neurale basis van deze stoornissen te begrijpen.

3 OG Labo voor Biologische Psychologie Hans Op de Beeck Bart Boets Jean Steyaert New developments in attachment theory: the mechanisms and role of attachmentrelated attentional processes Guy Bosmans Joke Heylen Nieuwe ontwikkelingen binnen de hechtingstheorie. De werking en rol vanhechtingsgerelateerde aandachtsprocessen. Guy Bosmans Number sense and individual differences in arithmetic strategy use in primary school children Lieven Verschaffel Bert Reynvoet Sarah Linsen Number sense in children with mild intellectual disabilities Abstract: Numerieke vaardigheden spelen een belangrijke rol in ons dagelijks leven en vormen een belangrijk onderdeel van het curriculum in de lagere school. Er zijn echter grote verschillen tussen kinderen in de manier waarop ze deze numerieke vaardigheden verwerven en sommige kinderen lijken ernstige moeilijkheden te ervaren met de ontwikkeling van rekenvaardigheden. Het is cruciaal om de onderliggende oorzaak van deze rekenproblemen te achterhalen zodat het rekenonderwijs aan en de begeleiding van deze kinderen beter afgestemd kunnen worden op hun noden. In dit proefschrift hebben we ons gericht op een specifieke groep van kinderen waarvan geweten is dat ze vaak rekenproblemen ondervinden, namelijk kinderen met een licht verstandelijke beperking (LVB). Het doel van dit proefschrift was tweevoudig: (1) het in kaart brengen van de cognitieve factoren die een rol spelen in de ontwikkeling van rekenproblemen bij kinderen met een LVBen (2) het ontwikkelen van een interventie om de rekenontwikkelin Pol Ghesquière Carmen Brankaer Ondersteunende communicatie voor personen met een visuele beperking en autisme: implementatie van de ComVoor-V. Ilse Noens Onderzoek mbt het inclusief onderwijs in Vlaanderen Abstract: Dit etnografisch onderzoek moest leiden tot kritische factoren/ processen voor?goede inclusiepraktijk?. Belangrijke inclusieprocessen zijn: het kind zelf, de manier waarop hij mag leren en participeren op de gewone school, de manier waarop verschillende betrokkenen rond het kind (ouders, leerkracht, klasgenoten, ondersteuner(s)) dit proces ondersteunen, hoe er in team wordt samengewerkt en met overgangen wordt omgegaan. Geert Van Hove Onderzoek naar de efficiëntie en meerwaarde van de projecten gestructureerde kortdurende residentiële begeleiding Abstract: Nagaan van de effectiviteit van deze GKRB bij de uitstroom van jongeren uit de gemeenschapsinstellingen en het ontwikkelen van een evaluatie instrument voor deze vorm van hulpverlening. Onderzoek naar de efficiëntie en meerwaarde van de projecten gestructureerde kortdurende residentiële begeleiding. Vakgroep Sociale agogiek

4 Maria De Bie Onderzoek naar de motivatie tot behandeling bij gedetineerde druggebruikers met specifieke noden in therapeutische gemeenschappen en andere behandelingsmodaliteiten Hogeschool Gent Abstract: Druggebruik in correctionele settings wordt wereldwijd beschouwd als een groot probleem. Het belang van een aangepaste behandeling voor gedetineerden met drugproblemen komt dan ook meer en meer op de voorgrond, niet in het minst in het licht van recente onderzoeksbevindingen omtrent de effectiviteit van behandeling (o.a. in therapeutische gemeenschappen) en (internationale) beleidskeuzes die pleiten voor het belang van rehabilitatie in plaats van (loutere) repressie en bestraffing. Daarnaast kadert deze vaststelling ook binnen de toenemende aandacht van hulpverleners en onderzoekers voor de ondersteuning van specifieke doelgroepen met drugproblemen, waaronder vrouwen, justitieel verwezen cliënten, mensen met een (verstandelijke) handicap, personen met een dubbele diagnose, adolescenten, etc. Motivatie en bereidheid tot behandeling zijn in dit verband, blijkens de literatuur, essentiële concepten omwille van hun invloed op retentie, betrokkenheid van de cliënt en succes van de behandeling._x000d x000d_ Het voornaamste objectief van het proefschrift beoogde dan ook het in kaart brengen van motivatie en bereidheid tot behandeling voor drugproblemen bij gedetineerden, met specifieke aandacht voor een subgroep van mensen met specifieke (intellectuele) noden. Naast het in kaart brengen van een aantal hedendaagse tendensen in de (residentiële) drughulpverlening (doelstelling 1) en het onderzoeken van voor het onderzoek belangrijke kenmerken van drug-involved gedetineerden (doelstelling 2), werd veel aandacht besteed aan de assessment van motivatie, behandelingsnoden en verschillen hieromtrent tussen personen met en zonder verstandelijke beperkingen (doelstelling 3)._x000D_ De belangrijkste resultaten van het doctoraat kunnen als volgt worden samengevat:_x000d_ Doelstelling 1_x000D_ Een theoretische, vergelijkende retrospectieve studie bracht aan het licht dat er twee grote stromingen van therapeutische gemeenschappen (TG) in gevangenissen kunnen onderscheiden worden, i.c. de democratische TG naar Maxwell Jones en de hiërarchische TG naar Synanon. Ondanks initiële verschillen in oorsprong, ontwikkeling en werkwijze worden een aantal overeenkomsten geïdentificeerd en uitgewerkt. _x000d_ Doelstelling 2_x000D_ In het doctoraat wordt ingegaan op de definiëring van het begrip verstandelijke beperkingen vanuit recente theorievorming (A.A.M.R. 2002) en de implicaties hiervan op het onderzoek. Naast een beschrijving van de meest recente bevindingen m.b.t. de relatie tussen verstandelijke handicap, druggebruik, norm-afwijkend gedrag en het plegen van criminele feiten wordt de aandacht gevestigd op kenmerken van de doelgroep. Doelstelling 3_x000D_ Van de bevraagde drug-involved gedetineerden kampt bijna de helft met verstandelijke moeilijkheden. Wanneer de volledige steekproef wordt beschouwd, dan stellen we vast dat de bevraagde gedetineerden voornamelijk justitiële moeilijkheden, drugmisbruik en psychologische problemen aangeven als meest ernstige probleemgebieden. Algemeen vertonen zij een lage tot gemiddeld lage motivatie tot verandering en bereidheid tot behandeling m.b.t. hun drugproblematiek. Correlatieonderzoek wijst uit dat er weinig verbanden zijn tussen de gehanteerde motivationele indicatoren en andere variabelen, zoals duur van de gevangenisstraf en voorkomen van gewelddadige misdrijven. We vonden wel een significant verband tussen verstandelijke mogelijkheden van gedetineerde druggebruikers en de motivatie tot behandeling. Participanten met hoge verstandelijke mogelijkheden blijken minder gemotiveerd dan mensen met gemiddelde en lage verstandelijke mogelijkheden. Een aantal belangrijke implicaties voor behandeling en verder onderzoek worden in het doctoraat besproken. De discussie focust vooral op de bevindingen van vaak lage motivatie gerapporteerd in andere studies bij mensen met verstandelijke beperkingen. Er bestaat immers een niet denkbeeldig gevaar dat lage motivatie verward kan worden met verstandelijke moeilijkheden. Departement Sociaal-agogisch werk Stijn Vandevelde Onderzoek naar het bi-directionale karakter van de sociale communicatie en interactie tussen kinderen met ASS en hun moeder Abstract: Met deze studie willen we voornamelijk inzicht krijgen in het bi-directionele karakter van de sociale communicatie en interactie tussen kinderen met een autismespectrumstoornis (ASS) en hun moeder. In een cross-sectioneel onderzoek vergelijken we kinderen met ASS, kinderen met een ontwikkelingsvertraging, en normaal ontwikkelde kinderen, telkens in interactie met hun moeder. In de longitudinale vervolgstudie worden eventuele verschillen in interactie verder uitgediept en gelinkt aan het huidige en toekomstige functioneren van het kind. Vakgroep Experimenteel-klinische en gezondheidspsychologie Herbert Roeyers Onderzoek tot implementatie van het bestaande screenings- en assessmentmethodiek voor druggebruik en psychopathologie in de gevangenissen Abstract: Dit onderzoek sluit aan bij de studie?druggebruik en psychopathologie in gevangenissen: Een exploratieve studie naar methodiekontwikkeling? uitgevoerd in opdracht van de FOD Wetenschapsbeleid tussen 1/12/2005 en 31/12/2006. De belangrijkste doelstelling is na te gaan welke factoren de afname van het instrumentarium in een reële gevangeniscontext beïnvloeden, met het oog op het succesvol implementeren van de methodiek. Ontwikkeling van het neurologisch leesnetwerk bij kinderen met een familiaal risico op dislexie. Abstract: Leren lezen begint met het bewustzijn dat grafemen verwijzen naar fonemen. Om stabiele foneem-grafeem correspondenties te ontwikkelen, moet hetauditief systeem op een accurate wijze spraak verwerken. Bij personen met dyslexie (een leerstoornis gekenmerkt door ernstige en persistente lees- en/of spelling problemen) lijken er zich reeds voor het leren lezen problemen voor te doen met auditieve verwerking en spraakperceptie. Het zijn misschien wel gedragsmatige indicatoren voor dyslexie. Maar, eris slechts weinig geweten over de neurale ontwikkeling van het auditieve system in relatie tot lezen en dyslexie. Tijdens de leesontwikkeling passen de hersenen zich aan door het ontwikkelde systeem voor gesproken taal te reorganiseren en te verbinden tot een leesnetwerk. Het is daarom cruciaal om de neurale architectuur van auditieve en leesgerelateerde hersenzones te onderzoeken bij kinderen in de voorschoolse periode en te bestuderen hoe deze zich ontwikkelen tot een adequaat lees netwe

5 Pol Ghesquière Jan Wouters