AgroAgenda Noord Nederland
|
|
- Annelies van Dongen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 AgroAgenda Noord Nederland 1. AANLEIDING De uitdaging Nederland is de één na grootste exporteur van landbouwproducten ter wereld. Noord- Nederland levert daar een forse bijdrage aan. De hele noordelijke agro & foodketen - de boeren voorop - leveren dag in dag uit kwaliteitsproducten. De sector is sterk geworteld in deze regio. De Noord-Nederlandse agro & foodsector weet zich ook in de huidige economische crisis goed staande te houden: het is een van de weinige sectoren waarin nog sprake is van groei, zowel binnen de landbouw zelf als in de toelevering en verwerking. Daarmee staat de sector symbool voor innovatiekracht en ondernemerschap. Daar zijn we trots op en dat koesteren we. De agro- en foodsector in Noord-Nederland staat de komende jaren wel voor een uitdaging. Er is een toenemende maatschappelijke druk en interne motivatie om de sector verder te verduurzamen en er staat een ingrijpende hervorming van het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) voor de deur met vermindering van bedrijfstoeslagen en marktondersteuning. Dat betekent dat de primaire landbouw én de betrokken ketenpartijen in Noord-Nederland: marktgerichter moeten gaan produceren; vergroenen invulling geven aan maatschappelijke wensen (dierwelzijn, volksgezondheid, biodiversiteit, landschap, klimaat, energie en de relatie boer-burger). Richting biobased economy Als noordelijke agro- en foodsector (agrarische ondernemers, bedrijven in de toelevering en verwerking, maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen) zijn wij er met de drie noordelijke provincies van overtuigd, dat met een gezamenlijke noordelijke aanpak een krachtige impuls kan maar ook moet worden gegeven aan de ontwikkeling in de richting van een biobased economy. Dit sluit naadloos aan bij de doelstellingen van het Europees beleid (Europa 2020), het nationale topsectorenbeleid voor Agro & Food, Chemie en Energie en de regionale innovatiestrategie voor slimme specialisatie (RIS3) van Noord-Nederland. Ook zijn we ervan overtuigd dat we daarmee nú aan de slag moeten, gelet op de invoering van de voorstellen van het GLB ! Met als uitgangspunt dat de sector zelf hierbij het initiatief heeft en houdt en de provincies het samenwerkingsproces faciliteren.. AgroAgenda als start voor sterk netwerk Deze AgroAgenda Noord-Nederland vormt de start voor onze gezamenlijke aanpak, waarmee wij ons, als een sterk noordelijk netwerk, op basis van hierna te noemen ambitie en programmalijnen de komende jaren gaan richten op de realisering van vernieuwende en aansprekende projecten. De AgroAgenda zien wij als een ontwikkelagenda, dat wil zeggen dat gaandeweg andere partijen zich kunnen aansluiten en nieuwe projecten op de agenda worden geplaatst..
2 2. DE NOORDELIJKE AGRO- EN FOODSECTOR 2013 Sterke punten De agro- en foodsector in Noord-Nederland is een belangrijke pijler onder de noordelijke economie en heeft anno 2013 een prima uitgangspositie voor de toekomst. De drijvende krachten achter deze sector zijn: Moderne, marktgeoriënteerde en hoogopgeleide boeren, die gemotiveerd zijn kennis te ontwikkelen, te delen en toe te passen; Goede landbouwkundige structuur: grote kavels met vruchtbare bodems, een goede zoetwatervoorziening en een gunstig teeltklimaat; Sterke grondgebonden agroproductieketens: Zuivel als dominante keten in Noord-Nederland; Groot aandeel in de Nederlandse pootgoedproductie, bestemd voor wereldwijde export; Aardappelzetmeel, van groot belang voor de Veenkoloniën; Belangrijk aandeel in suikerproductie en verwerking; Innovatieve mkb-bedrijvigheid in de food (vanouds gebaseerd op de aanwezige agrosector). Een mooi, gevarieerd en schoon landelijk gebied met een rijke cultuurhistorie, waar de druk van het stedelijk gebied beperkt is; Kansen voor verbetering van de biodiversiteit, kwaliteit van water, bodem en lucht en invulling van groenblauwe diensten door de landbouw; Sterk kennisnetwerk op agro & foodgebied en aanpalende terreinen (water, sensortechnologie, energie, healthy ageing), die unieke kansen biedt voor cross-overs. 3. AMBITIE Met deze AgroAgenda willen wij bereiken dat de noordelijke agrosector in 2020: modern en renderend is, schoon en efficiënt produceert en: in balans is met mens en omgeving. Wij zijn er van overtuigd dat op deze manier de sterke concurrentiepositie van de noordelijke agrosector behouden en verder versterkt kan worden. Op basis van de aanwezige dynamiek en vernieuwingskracht willen wij de noordelijke regio op weg naar 2020 gezamenlijk verder ontwikkelen tot een biobased economy. Daardoor zullen duurzaamheidsaspecten als inkomen, leefbaarheid en milieu goed in balans zijn. Met deze inzet willen we nadrukkelijk ook een bijdrage leveren aan maatschappelijke uitdagingen in Nederland en Europa als klimaat & energie en behoud en versterking van de werkgelegenheid in de agrofood en aanverwante sectoren.. 4. PROGRAMMALIJNEN Onze ambitie is hierna beknopt uitgewerkt aan de hand van een 5-tal programmalijnen. Deze uitwerking is bedoeld als inhoudelijke aanjager voor projecten. Bij wijze van startprogramma voor 2013/2014 wil de noordelijke agro- en foodsector zich presenteren met een 8-tal icoonprojecten (zie hierna onder 6). Nu eerst de 5 programmalijnen:
3 4.1.Duurzame primaire productie De ondernemers in de land- en tuinbouw in Noord- Nederland staan bekend om hun hoge productiviteit en efficiënte wijze van benutten van hulpbronnen. Met relatief weinig input wordt een hoge opbrengst van een goede kwaliteit geleverd. Een duurzaam bodembeheer is hier van cruciaal belang. Het kan en moet nog beter, niet alleen voor de koplopers maar voor het hele peloton. Voor de primaire sector ligt hier de opgave om, in nauwe samenwerking met de agro- en foodindustrie en de kennisinstellingen, de productiewijze zowel economisch als ecologisch verder te verduurzamen. Noord-Nederland koploper in verduurzaming en daarmee tot voorbeeld voor Europa en de wereld, daar willen we naar toe! 4.2.Meer toegevoegde waarde in de keten De agro- en foodsector in Noord-Nederland zet al jaren in op het bevorderen van de biobased economy. Dat doen we door het werken aan gezond voedsel, waarmee je ook gezond oud kunt worden en ook door de verwerking van groene grondstoffen en reststromen tot hoogwaardige producten. Noord-Nederland heeft in dit opzicht bepaald het nodige te bieden: - een hoogproductieve landbouwsector, die een breed scala aan groene grondstoffen kan produceren van hoogwaardige kwaliteit; - een aantal krachtige economische sectoren de agro & foodindustrie, de chemische industrie, de energiesector met bijbehorende infrastructuur- en een netwerk van gerenommeerde onderwijs- en kennisinstellingen. Inmiddels hebben we gezamenlijk kennisnetwerken opgezet tussen agro&food en chemie, watertechnologie, energie en healthy ageing. Hierop voortbouwend zien wij nieuwe kansen voor onder andere nog efficiënter gebruik van biomassa. Wij willen een leidende en toonaangevende positie in Europa vervullen als het gaat om duurzaam gebruik van groene grondstoffen in de hele keten. 4.3.Landbouw en omgeving Ongeveer driekwart van het noordelijke grondoppervlak heeft een agrarische functie. Daarnaast wordt het landelijk gebied gebruikt voor wonen, werken, recreatie, water en natuur. De landbouw is dus veruit de grootste ruimtegebruiker en geeft voor een belangrijk deel vorm aan onze cultuurlandschappen. We willen de landbouw ontwikkelruimte blijven bieden, in balans met de andere functies in het landelijk gebied. En we streven er naar dat de landbouw met agrarisch natuur- en landschapsbeheer en andere vormen van blauwgroene diensten bijdraagt aan een verbetering van de kwaliteit van het landelijk gebied. Ook hierbij willen we meer met minder bereiken: minder administratieve lasten en meer rendement van de beheersactiviteiten. Voor deze opgave is een proactieve samenwerking van de agrarische sector, natuur- en bewonersorganisaties met kennisinstellingen, overheden en andere belanghebbenden in het landelijk gebied nodig.
4 4.4.Infrastructuur De overwegend grondgebonden landbouw in Noord-Nederland heeft zijn sterke positie onder meer te danken aan de goede externe productie-omstandigheden: de verkaveling en de waterhuishouding. Dat betekent niet dat er niets meer hoeft te gebeuren. Ontwikkelingen gaan door, zoals de voortgaande schaalvergroting in de landbouw, klimaatverandering met grotere tekorten en overschotten aan water en toenemende verzilting langs de noordelijke kuststrook, bodemdaling door delfstoffenwinning en veenoxidatie. Hierop gaan we met kavelruil en optimalisatie van de waterhuishouding inspelen, Met integrale projecten worden naast landbouwdoelen ook doelen van andere belangen gediend, zoals die van de Kaderrichtlijn Water, natuur, recreatie en leefbaarheid en de verkeersveiligheid op het platteland. 4.5.Kennisnetwerk. Een sterke agrosector vraagt een sterk kennisnetwerk. Kennis ondersteunt, jaagt aan en biedt inzichten. Noord- Nederland kent al meer dan een eeuw kennisnetwerken voor de agroketen, die zich net als de sector blijft vernieuwen. Belangrijk is dat nieuwe kennis meer en sneller in de praktijk gaat landen. Duurzaam en vernieuwend produceren vraagt om ambitieuze, ondernemende mensen. Modern werkgeverschap met ruimte voor mensen om zich te ontwikkelen en bij te dragen aan verbetering en vernieuwing in het werk maakt de sector interessant voor excellente mensen. Daarnaast zal onderzoek en onderwijs steeds meer vraaggestuurd worden. Voor ons de uitdaging is om dat te realiseren. Kennis ontwikkelen en leren gebeurt in veel gevallen door samen te werken aan vragen van bedrijven en maatschappelijke organisaties. Praktijkkennis, onderzoek en onderwijs zorgen samen voor duurzame productie en nieuwe toepassingen van agrarische producten. Een manier om dit te bereiken is het samen opzetten en gebruiken van (applicatie)centra zoals Dairy Campus en KANON. Daarbij wordt kennis, die ontwikkeld is in andere sectoren, sneller en beter toepasbaar gemaakt voor de agrosector. 5. AFSPRAKEN Het bovenstaande overwegende, en met als doel de ontwikkeling en uitvoering van de AgroAgenda Noord-Nederland, komen de hieronder genoemde partijen het volgende overeen: 1.De partijen verbinden zich aan de hiervoor geschetste ambities en spreken de bereidheid uit om in de periode , op basis van coöperatieve samenwerking en met inzet van ons ten dienste staande middelen, tot realisering daarvan te komen; 2.De partijen stellen een Stuurgroep in die de uitvoering van de AgroAgenda coördineert, daarbij ondersteund door een (klein) projectteam. 3.Partijen evalueren halfjaarlijks de stand van zaken en voortgang van de AgroAgenda; het Noordelijk Landbouwberaad (NLB) fungeert hierbij als klankbord.
5 Aldus ondertekend, Namens LTO Noord, [naam, handtekening, plaats, datum] Vanuit de agro-industrie, [naam, naam organisatie, handtekening, plaats, datum] Vanuit de maatschappelijke organisaties, [naam, naam organisatie, handtekening, plaats, datum] Vanuit de onderwijs- en kennisinstellingen, [naam, naam organisatie, handtekening, plaats, datum] Namens Gedeputeerde Staten van de Provincie Drenthe, [naam, handtekening, plaats, datum] Namens Gedeputeerde Staten van de Provincie Fryslân, [naam, handtekening, plaats, datum] Namens Gedeputeerde Staten van de Provincie Groningen, [naam, handtekening, plaats, datum]. Namens het Rijk, de Staatssecretaris van Economische Zaken, mevrouw Sharon Dijksma, [naam, handtekening, plaats, datum] De bovengenoemde partijen nodigen partijen vanuit bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, onderwijs- en kennisinstellingen en overheden van harte uit om de AgroAgenda Noord-Nederland mede te ondertekenen.
6 6. ICOONPROJECTEN 1. Structurele bodemverbetering De bodem is een van de belangrijkste productiefactoren voor de agrarische ondernemer. De kwaliteit is de laatste jaren onder druk gekomen. Daarvoor zijn diverse oorzaken aan te wijzen. Zo kan de structuur zijn aangetast door zware machines, kunnen er verdichte lagen zijn ontstaan, kan het organische stofgehalte te laag zijn, of ontbreekt het aan een gezond bodemleven. De afgelopen jaren zijn allerlei projecten uitgevoerd, die deelaspecten in beeld brachten. Er is dringend behoefte aan samenhang en maatregelen, waarmee de ondernemers daadwerkelijk, en over de hele breedte vooruitgang kunnen boeken. Dat is niet alleen van belang voor de boer zelf, ook de waterbeheerder heeft belang bij een goede buffering van water in de bodem en bij een reductie van emissies naar het oppervlaktewater. Het sluiten van kringlopen, bijvoorbeeld in het gebruik van organische stof en nutriënten/mineralen, is een belangrijk uitgangspunt bij de invulling van maatregelen. Bij maatregelen gaat het zowel om de akkerbouw als om de melkveehouderij. Samenwerking is in dit verband cruciaal. In Noordelijk verband is hier al veel ervaring mee opgedaan, bijvoorbeeld in het project Duurzaam Boer Blijven. Noord Nederland wil hier op voortbouwen. Door in te zetten op een structurele bodemverbetering en het sluiten van kringlopen wil Noord Nederland de veelheid van initiatieven die de afgelopen jaren zijn ontwikkeld, met elkaar verbinden en de beschikbare kennis omzetten in een uitvoeringsstrategie voor Noord- Nederland. Belangrijke onderdelen hiervan zullen zijn: - Onderzoek door kennisinstellingen om antwoord te geven op lacunes in kennis; - In beeld brengen van belemmerende regels en deze bespreken met het bevoegd gezag; - Verwerken door onderwijsinstellingen (op alle niveau s) van de kennis in adequate lesprogramma s; - Afstemming van activiteiten met studiegroepen en demonstratievelden door partijen uit de agribusiness. Waar mestverwerking en -bewerking een toegevoegde waarde heeft, zal dit ook binnen het project een plek krijgen. 2. Amazing grazing De koe in de wei is een Nederlands icoon. Zij is beeldbepalend voor de beleving van de melkveehouderij en daardoor bepalend voor de zuivelmarkt. De toenemende aandacht voor milieu, dierenwelzijn en landschappelijke inpassing vraagt om inzicht in de combinatie van meer bewegingsruimte voor koeien door weidegang versus minder emissies. Daarom willen we een weidegangbeweging op gang brengen als tegenhanger van de trend van op stal houden. Amazing Grazing kan worden gezien als kansrijke ontwikkeling in het verlengde van Smart Dairy Farming, een baanbrekend Noord Nederlands initiatief.
7 3. Bio-LNG voor transport van melk en suiker De zuivelsector verwacht een toename van de melkproductie met 20% per Om CO2 neutraal te produceren moet ze grote stappen zetten om CO2 reductie te realiseren. Kleinschalige maatregelen, zoals lichtere voertuigen, leveren onvoldoende op. De melk transporteren in tankauto's, oftewel Rijdende Melk Ontvangst (RMO s), die op bio-lng (groen gas) rijden, levert wel een grote bijdrage aan CO2 reductie. Het Bio-LNG kan geproduceerd worden uit uit eigen co-vergisters, in samenwerking met afvalverwerkers. De mineralen worden tegelijkertijd omgezet in nieuwe en gemakkelijk toepasbare kunstmestvervangers en groene grondstoffen. De Suiker Unie gaat ook bio-lng, uit eigen vergisters van bietresten, gebruiken in haar eigen vrachtwagens om haar CO2-voetdruk te verkleinen. 4. Carbohydrate Competence Center (CCC) Carbohydrate Competence Center (CCC) is een samenwerkingsverband van bedrijven en kennisinstellingen, dat zich richt op het optimaal benutten van de agrarische grondstoffen binnen de voedingsmiddelen en chemische industrie via het cascadeprincipe. De in Nederland beschikbare koolhydraatkennis wordt in het kader van het CCC gebundeld, en nieuwe kennis over koolhydraten door vraaggestuurd onderzoek gegenereerd, om deze in te zettten waar zich kansen voor economische meerwaarde voordoen. Koolhydraten zijn groene grondstoffen, evenals eiwitten en vetten, en zijn voor de mens vooral belangrijk als voedingsstoffen en energieleverancier. Het CCC is een Noord- Nederlands initiatief. CCC is in 2009 van start gegaan en is een omvangrijke bundeling van bedrijven(19) en kennisinstellingen: Avebe, Friesland Foods, Cosun, HZPC Holland BV, Averis, Huhtmaki,Van Drie Group, Syral, Mars, VION, Danone en de kennisinstellingen Universiteit van Utrecht, RUG, UMCG, Hanzehogeschool, Van Hall Larenstein, TNO Kwaliteit en Leven en de WUR. 5. Innovatie Landbouw Veenkoloniën Het Innovatieprogramma Landbouw Veenkoloniën is het eerste resultaat van samenwerking tussen AVEBE, ANOG (Agrarische Natuurvereniging Oost-Groningen), LTO Noord en de Agenda voor de Veenkoloniën om te bereiken dat de landbouw in de Veenkoloniën in 2020 een vitale sector is en blijft. De belangrijkste doelen per 2020 van het Innovatieprogramma zijn: Rendement: naar 15 ton zetmeel, 15 ton suiker en 10 ton graan per hectare. Inkomen: een kwart van het ondernemersinkomen uit biobased products Energie: 20% lokaal en groen geproduceerd e energie Mineralenkringlopen: sluiten van mineralenkringlopen op gebiedsniveau Vergroening: 5% van het landbouwareaal inzetten voor vergroening Kennis & Innovatie: ontwikkeling professioneel en innovatief "Kennisnetwerk Veenkoloniën". Zoals blijkt uit bovenstaande doelen is de strategie vooral Meer met Minder : door efficiënter gebruik van meststoffen en bestrijdingsmiddelen wordt een duurzame
8 opbrengstverhoging gerealiseerd. Hierdoor zal er ook ruimte ontstaan voor andere functies die bijdragen aan de leefbaarheid van het gebied. Eén van de majeure projecten die hieraan invulling geeft is het KANON-project Duurzame opbrengstverhoging Veenkoloniën. Dit project is gestart in 2013 en heeft een looptijd van 4 jaar. Het streven is vernieuwingen en oplossingen te realiseren op het gebied van: bodemkwaliteit om structurele verhoging van de opbrengsten mogelijk maken; variatie in de bodem op het gebied van bemesting, gewasbescherming en irrigatie; teeltproblemen (ziekten, plagen, etc.), die doorgroei van de gewasopbrengsten in de weg staan. Veel aandacht zal uitgaan naar de vertaling van nieuwe kennis naar het boerenerf door demonstraties op primaire bedrijven. Een ander project die van groot belang is voor het bereiken van de doelen is het project Investeren in duurzame aardappelrassen. Hierbij zijn Averis Seeds en HZPC bezig met het versneld ontwikkelen van nieuwe aardappelrassen met een hogere productiviteit en minder ziektegevoeligheid. Voor de teelt van zetmeelaardappelen zal dit op termijn gaan betekenen dat de opbrengst met een factor 2 omhoog gaat, terwijl het gebruik van fungiciden met 80 procent wordt verlaagd. 6. Gebiedscollectieven Ruim een derde van alle noordelijke agrarische bedrijven is betrokken bij het agrarisch natuur- en landschapsbeheer. In akkerbouwgebieden is met name veel aandacht voor botanisch beheer aan de akkerranden. Verspreid over Noord-Nederland vinden allerlei vormen van landschapsonderhoud plaats met daarbij een belangrijke rol voor agrarische bedrijven. Agrarische natuurverenigingen (ANV's) spelen een grote rol in de organisatie van het agrarisch natuurbeheer. Deze rol zal de komende jaren alleen maar groter worden. De ANV s zoeken daarbij naar meer resultaat voor de natuur tegen lagere uitvoeringslasten voor agrariërs. Dit doen zij door een effectiever en efficiënter organisatie van het agrarisch natuurbeheer op gebiedsniveau dichtbij de agrarische ondernemer. Inmiddels zijn op dit terrein in het Noorden al diverse activiteiten gaande: - De Agrarische Natuurvereniging Noardlike Fryske Wâlden en Agrarische Natuurvereniging Oost Groningen) doen pilots om te oefenen met de nieuwe GLBsystematiek. - In Friesland doet BoerenNatuur een project om Friese ANV s voor te bereiden op hun rol als gebiedscollectief. - In Drenthe gaan ANV s met andere gebiedsorganisaties samen in één provinciale organisatie. 7. Dairy Chain Friesland De Dairy Chain Friesland is het gezamenlijk initiatief van MBO, HBO en WO, Dairy Campus en bedrijfsleven om via een doorlopende leerlijn in te spelen op de snel groeiende vraag naar goed opgeleid personeel en ondernemers in de keten van Feed to Food, Grass to Glass.
9 Met de komst van de zuivelverwerkende bedrijven A Ware, Fonterra en Ausnutria naar Heerenveen en de uitbreidingsplannen van FrieslandCampina in Leeuwarden wordt er de komende twee jaar voor meer dan 500 miljoen geïnvesteerd in de zuivelsector. De bedrijven spelen hiermee in op de snel groeiende mondiale vraag naar zuivelproducten. Met het verdwijnen van het melkquotum in 2015 wordt een productiestijging verwacht van 20 tot 30 procent in In verschillende scenario s wordt gerekend met vele honderden nieuwe arbeidsplaatsen in de zuivelketen. Naast de primaire melkveehouderij, gaat het hier om arbeidsplaatsen in de toeleverende, verwerkende en dienstverlenende sfeer. De verwachting is dat deze arbeidsmarkt richting 2020 flink onder druk komt te staan. Van Hall Larenstein/NHL, Nordwin College, Frieslandcollege en Dairy Campus hebben daarom de handen ineen geslagen en werken in overleg met de Dairy- en Foodbedrijven in Noord-Nederland aan het plan Dairy Chain Friesland. Het plan maakt de match van vraag en aanbod naar goedopgeleide ondernemers en personeel. De uitvoering van het plan wordt gefaciliteerd door onderzoek en projecten, gericht op kennisontwikkeling en kennisverspreiding door de keten. Hiermee wordt voortgebouwd op het fundament dat met Dairy Campus is gelegd. Naast de Foodbedrijven in Noord-Nederland zijn de provincie Fryslân en de gemeenten Leeuwarden en Heerenveen betrokken bij de Dairy Chain. 8. Regioleren Regioleren is een nieuw onderwijsconcept. Het gaat hierbij om een vorm van projectonderwijs, waarbij leerlingen, gestuurd door opdrachten uit de omgeving van de school, werken aan realistische vraagstukken, zoals ze dat ook doen als ze klaar zijn met hun opleiding. Bij AOC Terra in Meppel en Emmen en Hogeschool Van Hall Larenstein leren studenten via deze benadering. Vanaf september zullen het Nordwin College en de andere locaties va AOC Terra hiermee aan de slag gaan. Ook studenten van Wageningen UR zijn betrokken. Regioleren gaat uit van de vragen, opdrachten of projecten die in een regio spelen. Van eenvoudig tot complex. Het is de kunst die vraag te verbinden met de competentieontwikkeling van de leerling. Hoe complexer de vraag uit de regio, hoe meer dit vraagt van de begeleiding en organisatie door de school. Als het lukt, snijdt het mes aan twee kanten. De leerling leert in een praktijksituatie en ziet wat er speelt in de regio. En tegelijkertijd levert de school een bijdrage aan de ontwikkeling van de regio. Uiteindelijk moet het leiden tot een naadloze aansluiting van de afgestudeerde leerlingen op de arbeidsmarkt en een grote aantrekkingskracht van de arbeidsmarkt op potentiële leerlingen. Belangrijk aspect van regioleren is dat bij de praktische aanpak en uitvoering een sterk appèl wordt gedaan op zelfstandigheid en ondernemerschapscompetenties van leerlingen. 9. Gebiedsontwikkeling Frankeradeel-Harlingen De voornaamste aanleiding voor de gebiedsontwikkeling Franeker/Harlingen is de bodemdaling door de gas- en zoutwinning in dit gebied. De drooglegging neemt hierdoor af en wateroverlast en verzilting van grond- en oppervlaktewater nemen toe. Klimaatverandering versterkt deze problemen.
10 Met een integrale gebiedsbenadering worden deze problemen aangepakt. Daarbij gaat men functiewijzigingen niet uit de weg: akkerbouw verhuist van de laagste plekken naar hogere, met weidebouw gebeurt het omgekeerde. Ont- en afwatering worden verbeterd en met verbreding van watergangen wordt meer waterberging gerealiseerd. Natuurvriendelijke oevers dragen met vispassages en maatregelen voor verbetering van de visintrek van de boezem naar de polders bij aan ecologische waterdoelstellingen. Kavelruil, bedrijfsverplaatsing en verruiming van bouwblokken spelen in op de voortgaande schaalvergroting van de landbouw. Met aanleg van bruggen en wegconstructies blijft de leefbaarheid en verkeersveiligheid van de dorpen op peil. Deze integrale aanpak komt voort uit landbouwbelangen maar dient uiteindelijk alle belangen van het gebied. Het project is een goed voorbeeld van de manier waarop in het kader van gebiedsontwikkeling, met instemming van de direct belanghebbenden, keuzes worden gemaakt over grondgebruik in relatie tot de fysieke kwaliteit. 10. PhytoGlasshouse Applications & Innovations Zuidoost Drenthe kenmerkt zich door een combinatie van een gespecialiseerd cluster (vezel)chemie en de directe nabijheid van een (glas)tuinbouwcluster en het agrarisch cluster. Er zijn banden met Twente (zowel met de Universiteit Twente als het bedrijfsleven), de WUR, de RUG én met het Duitse achterland. Een van de voorbeelden is het programma PhytoGlasshouse Applications & Innovations. Het doel van het programma is om een duurzame economische bedrijvigheid in Noord-Nederland te realiseren van hoogwaardige en marktgestuurde productieketens voor de tuinbouwsector met de verwerkende industrie. Binnen het programma worden door de bedrijven businesscases uitgevoerd met o.a. met farma, fijnchemie, food en cosmetica. Vanuit PGA&I worden ook projecten geïnitieerd, zoals het netwerk Nieuwe Teelten - Plantaardige grondstoffen, nieuwe innovatieve technieken voor de glastuinbouwsector en themagerichte ondernemersnetwerken, bijvoorbeeld gericht op sensortechnologie. Een ander voorbeeld is het ontwikkelen van 100% biobased touw voor o.a. de tomatenteelt, samen met het Applied Polymer Innovations Institute in Emmen en de WUR. En in het project D werken de bedrijven en een duitse kennisinstelling samen om er een medicijn tegen hartfalen uit te halen. PGA&I wordt ondersteund door LTO Noord Glaskracht, gemeente Emmen, provincie Drenthe, DLVplant, Hilbrands Laboratorium, Offichem, RUG, Rabobank, Beuker productie, Healthy Ageing Network Noord-Nederland, NOM, Groene Welle en CropEye..
provincie renthe o duurzame primaire productie (meer rendement met minder verbruik en verliezen
Proaincie huis Vesterbrink r, Assen Ìostad,res Postbus rzz, 94oo ec Assen n'ww.drenthe.nl r (o592) 36 tt tt r (o592) j6 t7 77 provincie renthe Aan: de voorzitter en leden van provinciale staten van Drenthe
Nadere informatieMineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking
Mineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking Aanleiding In Twente is het mestoverschot aanzienlijk. De agrarische bedrijven moeten een bestemming voor het mestoverschot vinden buiten
Nadere informatiea o p[f DniCD /^ groningen 3 1 OKT. 2013 2013-46.607/44/A.9, ECP 486530 A. van Bolhuis, P. Abbink (050)316 4199 a.van.bolhuis@provinciegroningen.
p[f DniCD /^ groningen Martinikerkhof 12 Aan Provinciale Staten 050 316 49 II 050 316 49 33 Datum Briefnummer Zaaknummer Behandeld door Telefoonnummer E-mail Antwoord op Bijlage Onderwerp 3 1 OKT. 2013
Nadere informatieToespraak van commissaris van de koningin en SNNvoorzitter Max van den Berg, feestelijke start CCC2- programma, Groningen, 25 maart 2011
Toespraak van commissaris van de koningin en SNNvoorzitter Max van den Berg, feestelijke start CCC2- programma, Groningen, 25 maart 2011 Dames en heren, Degenen, die hier te lande na 1820 verbetering van
Nadere informatieKlik om de stijl te bewerken
Klik om de stijl te bewerken Bio-economie Noord-Nederland opgaves Eisse Luitjens Alumnikring Noord WUR 30 april 2015 Missie & Visie Missie De NOM is de permanente katalysator van economische ontwikkeling
Nadere informatieInnovatieprogramma Landbouw Veenkoloniën
1 Innovatieprogramma Landbouw Veenkoloniën 2012-2020 november 2012 Opgesteld door de Commissie Landbouw Veenkoloniën en vastgesteld door de Stuurgroep Agenda voor de Veenkoloniën op 26 november 2012 2
Nadere informatieVergroening en verduurzamen landbouw
Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Vergroening en verduurzamen landbouw Wim Dijkman Dronten, 2-12 2014 1 Agenda Groen Ondernemen Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Maatregelen POP en water
Nadere informatieKringlooplandbouw: Meer verdienen met aandacht voor het natuurlijk systeem. Linda van der Weijden
Kringlooplandbouw: Meer verdienen met aandacht voor het natuurlijk systeem Linda van der Weijden Opzet Inhoud: Hoe ontwikkel je met het natuurlijk systeem? Proces: Hoe pakken we dat aan? 2 Wat is kringlooplandbouw?
Nadere informatieOOGST KENNISWERKPLAATS VEENKOLONIëN
OOGST KENNISWERKPLAATS VEENKOLONIëN 2012-2013 Contact: Raadhuisplein 1 9501 SZ Stadskanaal Contactpersoon: Rosalie Rooze 058-2846206 Wat is de kenniswerkplaats De kenniswerkplaats is een schakel tussen
Nadere informatieVersnellingsagenda COLOFON
De Versnellingsagenda is een initiatief van: FrieslandCampina LTO Noord BoerenNatuur Natuur- en Milieufederaties Drenthe, Groningen, Friesland Provincies Fryslan, Groningen, Drenthe Contactadres: Agroagenda
Nadere informatieSubsidie voor innovatieve projecten. Informatie over het Innovatief Actieprogramma Groningen. provincie groningen
Subsidie voor innovatieve projecten Informatie over het Innovatief Actieprogramma Groningen provincie groningen Subsidie voor innovatieve projecten INFORMATIE OVER HET INNOVATIEF ACTIEPROGRAMMA GRONINGEN
Nadere informatieBELEIDSREGEL DUURZAME STRUCTUURVERSTERKING LAND- EN TUINBOUW (VOLLEDIGE KETEN)
BELEIDSREGEL DUURZAME STRUCTUURVERSTERKING LAND- EN TUINBOUW (VOLLEDIGE KETEN) Behorende bij Budget 4, Kennis Werkt P-4.2 Landbouw, 440179 Landbouw structuurversterking 1, Inleiding De primaire agrarische
Nadere informatieCluster Agro en Food Regio Zwolle
Cluster Agro en Food Regio Zwolle Dé proeftuin voor duurzame, innovatieve systemen en nieuwe verdienmodellen: een living lab voor Agro en Food Cluster Agro en Food Regio Zwolle Werk en innovatie Sterk
Nadere informatieOperationeel Programma EFRO Noord-Nederland
Samenvatting Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Inzet op innovatie en een koolstofarme economie In het Europa van 2020 wil Noord-Nederland zich ontwikkelen en profileren als een regio
Nadere informatiehoe wij het best op die uitdagingen kunnen inspelen, wat daarvoor nodig is en hoe wij daar samen aan kunnen werken.
Toespraak van SNN-voorzitter Max van den Berg, bijeenkomst EFMI Business School (Academisch kennisinstituut voor de foodsector), Groningen op 18 november 2010 [Inleiding] Sommige mensen verdienen hun geld
Nadere informatie6 MAART /10/A.7, EZP Bouman H. (050)
groningen Aan Provinciale Staten Datum Briefnummer Zaaknummer Behandeld door Telefoonnummer E-mail Antwoord op Bijlagen Onderwerp 6 MAART 2012 2012-10.001/10/A.7, EZP 384008 Bouman H. (050)316 4452 h.bouman@provinciegroningen.nl
Nadere informatieZuivelperspectief 2030: samen duurzaam en economisch gezond. Toekomstvisie van de Nederlandse Zuivel Organisatie
Zuivelperspectief 2030: samen duurzaam en economisch gezond Toekomstvisie van de Nederlandse Zuivel Organisatie Toekomstbeeld De Nederlandse zuivelsector floreert. Zij profiteert optimaal van de goede
Nadere informatieVisie op bodemvruchtbaarheid vanuit de landbouwsector. Themadag Nederlandse Bodemkundige Vereniging Vrijdag 8 november 2013 Mark Heijmans
Visie op bodemvruchtbaarheid vanuit de landbouwsector Themadag Nederlandse Bodemkundige Vereniging Vrijdag 8 november 2013 Mark Heijmans Introductie Mark Heijmans LTO Nederland Vereniging met 60.000 agrarisch
Nadere informatieAgriFood Capital Monitor Belangrijkste feiten en cijfers
AgriFood Capital Monitor 2018 Belangrijkste feiten en cijfers Inleiding AgriFood Capital Monitor In dit boekje presenteren wij de feiten en cijfers van de AgriFood Capital Monitor 2018*. De Monitor geeft
Nadere informatieMeer met minder. Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel. Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI. 6 juni 2012
Meer met minder Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI 6 juni 2012 Inhoud presentatie Mondiale trends die van invloed zijn op toekomstige watervraag Nationale
Nadere informatieAan de Statenleden van de provincies Fryslân, Groningen en Drenthe. Groningen 30 juni 2015 Behandeld door bestuurszaken SNN Telefoonnummer 050 5224942
Aan de Statenleden van de provincies Fryslân, Groningen en Drenthe Groningen 30 juni 2015 Behandeld door bestuurszaken SNN Telefoonnummer 050 5224942 E-mail bestuur@snn.eu Briefnummer UP-15-15096 Bijlage
Nadere informatieGroene Metropool Twente Unieke organisaties met een eigen identiteit, instrumenten en thema s met één belangrijke gemeenschappelijke deler: passie
Groene Metropool Twente Unieke organisaties met een eigen identiteit, instrumenten en thema s met één belangrijke gemeenschappelijke deler: passie voor Twente. Samen maken we Twente nóg een stukje mooier.
Nadere informatieVan Kennis naar Kunde Grootschalige toepassing van bodemkwaliteitskennis Fase 1: De weg van innovatie naar kennisgebruik
Van Kennis naar Kunde Grootschalige toepassing van bodemkwaliteitskennis Fase 1: De weg van innovatie naar kennisgebruik 1 Inleiding en vergezicht In 2013 hebben LTO Noord, de Agro Industrie, de maatschappelijke
Nadere informatieHet perspectief van de agrarische sector in Nederland
Het perspectief van de agrarische sector in Nederland Agroconnect-symposium 19 november 2009 Dr.ir. Huib Silvis Hoofdpunten Toekomst agrarische sector Betekenis technologie Strategie LEI Wageningen UR
Nadere informatieBoeren hebben. oplossing! een. Meerjarenplan 2020 van ZLTO
Boeren hebben een oplossing! Meerjarenplan 2020 van ZLTO Boerenkracht & financiering KLIMAAT VOEDSELZEKERHEID & GEZONDHEID VITAAL PLATTELAND Innovatie, data & kennis ZLTO (Zuidelijke Land- en Tuinbouw
Nadere informatieF4-GEMEENTEN. Manifest voor de vorming van een nieuw provinciaal coalitieakkoord. Versterk Economie en Werkgelegenheid
LEEUWARDEN SÚDWEST-FRYSLÂN SMALLINGERLAND HEERENVEEN Versterk Economie en Werkgelegenheid Manifest voor de vorming van een nieuw provinciaal coalitieakkoord SAMEN WERKEN AAN EEN SLAGVAARDIG FRYSLÂN 2 3
Nadere informatieLTO visie gemaakt door 24 melkveehouders Samen naar een nieuwe Wij
Toekomstvisie melkveehouderij 2025 LTO visie gemaakt door 24 melkveehouders Samen naar een nieuwe Wij Werken aan visie 24 leden zijn samen op visie reis gegaan. In iets meer dan 100 dagen hebben zij hun
Nadere informatieLANDBOUW EN BIODIVERSITEIT. Ledenbijeenkomst 2 februari 2018
LANDBOUW EN BIODIVERSITEIT Ledenbijeenkomst 2 februari 2018 Presentaties Floris van Arkel (projectleider FPG) Ontwikkeling biodiversiteit groene ruimte Belang voor leden FPG Context: mechanismen en barrières?
Nadere informatieEllen van Selm. P10 - Ingrediënten. Wij zijn de bestuurders van het platteland, van 16 gemeenten met:
en wat het te bieden heeft een bodem voor de borrel bij de P10 Ellen van Selm voorzitter P10 & burgemeester gemeente Opsterland P10 - Wij zijn de bestuurders van het platteland, van 16 gemeenten met: Veel
Nadere informatieManifest. Organische stof: leven in de Nederlandse bodem
Manifest Organische stof: leven in de Nederlandse bodem Benut het 6 de Actieprogramma Nitraatrichtlijn om de positie van organische stof in de Nederlandse meststoffenregelgeving te verbeteren! Wij roepen
Nadere informatie09.30 uur LTO Noord Ledendag (besloten) Ruimbaan voor de Drentse boer Kansen voor bedrijfsontwikkeling
Programma Dinsdag 16 december Tijd Bedrijf Spreker Onderwerp 12.00 uur TCE GoFour Dhr. Van der Klok Bio Product Processor (BPP) Boerderij van de toekomst 13.00 uur LandRent Mevr. Leeuwerik Pacht en verhuur
Nadere informatieCampus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta
Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta BZW Bijeenkomst Middelburg, 4 april 2017 Inhoudsopgave 1. Campus Zeeland 2. Bèta College 3. Kennis & Innovatie Netwerken
Nadere informatieGreen Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei
Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Burgers, bedrijven, milieu-organisaties en overheden hebben vandaag op initiatief van minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en
Nadere informatieTuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland. Lid stuurgroep Greenports Nederland
Tuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland Lid stuurgroep Greenports Nederland Wat is een Greenport cluster van teeltbedrijven, veilingen, handelsbedrijven
Nadere informatieEuropese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie
Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) stimuleert Europa de regionale
Nadere informatieVoorsprong met mineralen
Voorsprong met mineralen Samen staan de sectoren sterker Deze bijeenkomst werd mogelijk gemaakt door LTO Gelderland, Overijssel en de Rabobank. Circulaire Economie Nieuwe toverwoord of kansrijke uitdaging
Nadere informatieSpeech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012
Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012 Dames en heren, [Inleiding] Ik vind het wel leuk, maar ook een beetje spannend. Maar moet
Nadere informatieEuropese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie
Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) stimuleert Europa de regionale
Nadere informatieCampus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta
Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta Bijpraten Raadsleden Vlissingen, 10 april 2017 Agenda > Welkom: Harry van der Maas (voorzitter stuurgroep) > Stand
Nadere informatieC-153 Green Deal Groen Bouwen
C-153 Green Deal Groen Bouwen Partijen 1. De Minister van Economische Zaken, de heer H.G.J Kamp, en de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, mevrouw W.J. Mansveld, ieder handelende in haar of
Nadere informatieSamenwerking rondom Bodem De praktijk in Noord-Brabant
Samenwerking rondom Bodem De praktijk in Noord-Brabant Harrie Vissers 21 september 2017 Congres SIKB Varkensdichtheid per gemeente (aantal varkens per ha landbouwgrond) aantal varkens Nederland: 12,5 mln
Nadere informatieBiobased Agenda Noord-Nederland. Eisse Luitjens. Workshop bio economie Lingen, 19 juni 2014
Biobased Agenda Noord-Nederland Eisse Luitjens Workshop bio economie Lingen, 19 juni 2014 Biobased Economy Een economie die niet meer afhankelijk is van fossiele grondstoffen, maar haar energie en materialen
Nadere informatieAan de slag. In deze versnellingsagenda hebben we gezamenlijk benoemd wat we willen bereiken. Deze doelen zijn ambitieus maar haalbaar.
Versnellingsagenda Aan de slag Noord Nederland is verbonden met de melkveehouderij niet alleen in het verleden maar ook in de toekomst. Er zijn in Noord Nederland volop kansen om te ontwikkelen en te laten
Nadere informatieF4: Investeren in trekkracht. Samenvatting. Verkenning economische samenwerking F4
Samenvatting Verkenning economische samenwerking F4 1 Samenvatting Aanleiding voor de verkenning De vier grootste gemeenten van Fryslân - Leeuwarden, Súdwest-Fryslân, Smallingerland en Heerenveen, kortweg
Nadere informatieRuimtelijk strategische visie Regio Rivierenland
Ruimtelijk strategische visie Regio Rivierenland Ambitiedocument Regio Rivierenland Wij, de tien samenwerkende gemeenten binnen Regio Rivierenland: delen de beleving van de verscheidenheid in ons gebied;
Nadere informatie25 jaar NAV NAV-visie op de Nederlandse akkerbouw tot 2030
25 jaar NAV 1 NAV-visie op de Nederlandse akkerbouw tot 2030 Visie NAV 2 Visie NAV: Een goed inkomen voor akkerbouwers Economisch en maatschappelijk duurzame akkerbouw Gewenste situatie: Nederlandse boeren
Nadere informatieEuropa wil slim, duurzaam en inclusief
Europa wil slim, duurzaam en inclusief Noord-Nederland bereidt zich intensief voor op de Europese programma s in de periode 2014 2020. Het SNN biedt u met dit bericht inzicht in voortgang en verwachtingen.
Nadere informatieStatenvoorstel. Subsidieplafond 2018 Uitvoeringsregeling POP-3 Zuid- Holland. Bestuurlijke samenvatting van het voorstel
Statenvoorstel Vergaderdatum GS: 2 oktober 2017 Portefeuillehouder: Weber, JF Uiterlijke beslistermijn: 8 november 2017 Behandeld ambtenaar : dhr. M.J. Sol E-mailadres: mj.sol@pzh.nl Telefoonnummer: 0655449212
Nadere informatieSamenvatting. economy.
Samenvatting 6 SAMENVATTING Samenvatting Door toenemende technologische kennis en innovatie is het steeds beter mogelijk om de verschillende bestanddelen van planten, bomen, gewassen en dierlijke reststromen
Nadere informatieDUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW
DUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW Samen de schouders onder duurzaam bodembeheer EEN GEZONDE BODEM IS IN BELANG VAN DE HELE MAATSCHAPPIJ Wageningen UR en het Louis Bolk Instituut hebben in opdracht van
Nadere informatiewerk maken van een groene economie
Groen onderwijs 2013 2011 VMBO groen 34.472 MBO 30.060 8.891 WO 6.456 onderwijsgroep CONTACT Wilt u meer weten over het groene onderwijs? Neem dan contact op met de Groene Kennis Coöperatie, het innovatieplatform
Nadere informatie5 -minuten versie voor Provinciale Staten
5 -minuten versie voor Provinciale Staten Directie DLB Afdeling Water en Groen Registratienummer PZH-2016-553033657 (DOS-2016-0003510) Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum Geheim 24 mei 2016
Nadere informatieTwentse landbouw in nieuw krachtenveld. Gerko Hopster &JurgenNeimeijer
Twentse landbouw in nieuw krachtenveld Gerko Hopster &JurgenNeimeijer Programma Voorstellen Stellingen Presentatie trends en ontwikkelingen Discussie Conclusies en afronding Pratensis Adviesbureau voor
Nadere informatieMonitor 2017 prestatieoverzicht. Kenniswerkplaats Noordoost Fryslân. Kenniswerkplaats Noordoost Fryslân
Monitor prestatieoverzicht Kenniswerkplaats Noordoost Fryslân Kenniswerkplaats Noordoost Fryslân 1-2- Kenniswerkplaats prestatieoverzicht Voor u ligt de Monitor prestatieoverzicht Kenniswerkplaats Noordoost
Nadere informatieOndernemend onderwijs voor een groene toekomst. Groen is overal en voor iedereen
Ondernemend onderwijs voor een groene toekomst Groen is overal en voor iedereen AOC s geven een breed scala aan opleidingen op het gebied van voedsel, natuur en leefomgeving. Zij verzorgen vmbo, mbo en
Nadere informatieBoeren hebben. oplossing! een. Meerjarenplan 2020 van ZLTO
Boeren hebben een oplossing! Meerjarenplan 2020 van ZLTO Wij zijn een vereniging van 15.000 boeren en tuinders in Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Gelderland. Wij staan voor de continuïteit van de land-
Nadere informatieTopsectoren. Hoe & Waarom
Topsectoren Hoe & Waarom 1 Index Waarom de topsectorenaanpak? 3 Wat is het internationale belang? 4 Hoe werken de topsectoren samen? 5 Wat is de rol voor het MKB in de topsectoren? 6 Wat is de rol van
Nadere informatieSterke Greenport. Theo Duijvestijn, wethouder agribusiness. 29 oktober 2013
Sterke Greenport Theo Duijvestijn, wethouder agribusiness 29 oktober 2013 Tuinbouw in Nederland 2012 Ruim 29.000 bedrijven Productiewaarde: 7,9 miljard Aandeel in totale agrarische omzet: 40 % Exportwaarde:
Nadere informatieDoel Doel van het programma VvW:
Doel Doel van het programma VvW: Een strategie en bijbehorende actielijnen opleveren en (laten) uitvoeren ten behoeve van de gewenste economische structuurversterking van de Vierkant voor Werk regio. Dit
Nadere informatieAQUATISCHE LANDBOUW. haal meer uit land én water
AQUATISCHE LANDBOUW haal meer uit land én water AQUATISCHE LANDBOUW Waarom wel het land, maar niet de sloot benutten in de veenweiden? Dat is de vraag waar het om draait in het icoon Aquatische landbouw
Nadere informatieAntwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. A.H.K. van Viegen (PvdD) d.d. 19 oktober Nummer 2730
van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PvdD) d.d. 19 oktober 2012 Nummer 2730 Onderwerp Grotere bouwvlakken dan 2 ha veehouderij. Aan de leden van Provinciale Staten Toelichting In een
Nadere informatieGebiedsprogramma 2016-2020. Dit document geeft schematisch de hoofdlijnen weer van het Gebiedsprogramma 2016 2020.
Gebiedsprogramma 2016-2020 Dit document geeft schematisch de hoofdlijnen weer van het Gebiedsprogramma 2016 2020. 1 Integrale gebiedsopgaven Initiëren, faciliteren en uitvoeren van integrale gebiedsopgaven
Nadere informatieWestflank Haarlemmermeer
Nota Ruimte budget 48 miljoen euro Planoppervlak 1500 hectare Trekker Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Westflank Haarlemmermeer Westflank Haarlemmermeer is een Randstad Urgent - project.
Nadere informatieEconomische Transformatiemonitor Noordoost Fryslân
Economische Transformatiemonitor Noordoost Fryslân Bijeenkomst voor raads- en Statenleden Noordoost Fryslân 15 februari 2017 1 Deze presentatie is bedoeld om de dialoog te voeren over het huidige en toekomstige
Nadere informatieMeer biologische en duurzame landbouw in Noord-Holland
Meer biologische en duurzame landbouw in Noord-Holland PvdA Noord-Holland Werkplan voor 2019 PvdA Noord-Holland Werkplan biologische landbouwgrond 2019 Manifest voor meer biologische en duurzame landbouw
Nadere informatieALLES BEGINT MET EEN IDEE
ALLES BEGINT MET EEN IDEE Samenwerking in het kader van het EIP Programma Rol van de provincies, SNN en RVO Subsidiefacts (algemeen) Subsidiabele kosten Subsidiefacts (provincie) Het EIP (Europees Partnerschap
Nadere informatieStatenvoorstel. Perspectief Groene Hart Bestuurlijke samenvatting van het voorstel
Statenvoorstel Vergaderdatum GS: 13 juni 2017 Portefeuillehouder: Bom - Lemstra, AW Uiterlijke beslistermijn: n.v.t. Behandeld ambtenaar : mw L.G.J van Westbroek E-mailadres: lgj.van.westbroek@pzh.nl Telefoonnummer:
Nadere informatiePerspectieven door Kracht. Advies Commissie Landbouw Veenkoloniën
Perspectieven door Kracht Advies Commissie Landbouw Veenkoloniën Colofon Dit document is opgesteld in opdracht van de Stuurgroep Agenda voor de Veenkoloniën. Schrijfteam D.J. Immenga, K. Munneke en M.
Nadere informatieSpeech van Minister van Economische Zaken, Henk Kamp, Jaarvergadering van de Federatie Particulier Grondbezit, Driebergen, 25 mei 2013
Speech van Minister van Economische Zaken, Henk Kamp, Jaarvergadering van de Federatie Particulier Grondbezit, Driebergen, 25 mei 2013 Versie 20 mei 2013 Alleen het gesproken woord geldt 1 Dames en heren,
Nadere informatieKlimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta)
Agenda Stad Concernstaf CSADV Stadhuis Grote Kerkplein 15 Postbus 538 8000 AM Zwolle Telefoon (038) 498 2092 www.zwolle.nl Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta) Hoe houden we onze delta leefbaar
Nadere informatieSlim Samenwerken - bijeenkomst VNG
Slim Samenwerken - bijeenkomst VNG Jacques C. Dekker 14 november 2012 Friesland, Groningen, Drenthe, Duitsland, Scandinavië Titel van deze slide Agribusiness NHN Productie: 3 miljard Werk: 15.000 arbeidsplaatsen
Nadere informatieInnovatieagenda Melkveehouderij
Innovatieagenda Melkveehouderij stappen naar een nieuwe melkweg samen met ketenpartijen in de melkveehouderij INLEIDING NL 20 Waarom een innovatieagenda? Innovatie is een belangrijke voorwaarde voor de
Nadere informatieLaat de natuur voor je werken
Laat de natuur voor je werken Jelle Pilat -Vereniging Noardlike Fryske Wâlden (NFW) Albert van der Ploeg Voorzitter Living Lab Natuurinclusieve landbouw (LL NIL) (en voorzitter NFW) Opbouw Presentatie
Nadere informatieEconomische vitaliteit agrosector
Economische vitaliteit agrosector Frank Veeneklaas (Alterra) Programmaleider DWK programma: Mens en economie in de Groene Ruimte De agrarische sector is nog steeds van aanzienlijke betekenis voor de plattelandseconomie.
Nadere informatieSamenwerkingsovereenkomst
Samenwerkingsovereenkomst Operatie Steenbreek Leeuwarden 2016-2018 Van verstening naar vergroening 1 Leeuwarden, 13 juni 2016 Ondergetekenden: 1. Gemeente Leeuwarden, hier vertegenwoordigd door wethouder
Nadere informatie2 februari 2016 Corr.nr , ECP Nummer 11/2016 Zaaknr
2 februari 2016 Corr.nr. 2016-06377, ECP Nummer 11/2016 Zaaknr. 615942 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen ter vaststelling van het Programma Economie en Arbeidsmarkt
Nadere informatieSAMEN VOOR BIODIVERSITEIT. Wat betekent het Deltaplan Biodiversiteitsherstel voor boeren en tuinders? December 2018
SAMEN VOOR BIODIVERSITEIT Wat betekent het Deltaplan Biodiversiteitsherstel voor boeren en tuinders? December 2018 BIODIVERSITEIT: GEDEELD BELANG, GEDEELDE VERANTWOORDELIJKHEID Op 19 december 2018 is het
Nadere informatieEU subsidies voor KRW opgaven
EU subsidies voor KRW opgaven Themabijeenkomst op 26 november 2015 Govert Kamperman en Wimjan van der Heijden Waar staan we bij stil Kerndoelstellingen Europa Europa 2020-strategie EU subsidies, waar begint
Nadere informatieTussenstand OP EFRO Noord-Nederland 2014 2020. SNN PS bijeenkomst 25 juni Yvonne van Mastrigt
Tussenstand OP EFRO Noord-Nederland 2014 2020 SNN PS bijeenkomst 25 juni Yvonne van Mastrigt Noordelijke specialisatie in beeld Samengestelde behoeften Samengestelde oplossingen Achtertuin als proeftuin/
Nadere informatieVerslag jubileum congres Groene Kennispoort Twente. Leer mij Twente kennen..
Verslag jubileum congres Groene Kennispoort Twente Leer mij Twente kennen.. The Gallery, Enschede, 19-februari-2014 Verslag congres De voorzitter van de stuurgroep van de Groene Kennispoort Twente, Herman
Nadere informatieJA: DE KRACHT VAN HET MKB! DE KRÊFT FAN IT MKB PVDA FRYSLÂN MKB-PLAN
JA: DE KRACHT VAN HET MKB! DE KRÊFT FAN IT MKB PVDA FRYSLÂN MKB-PLAN Foto: Pixabay, Creative Commons MIDDEN- EN KLEINBEDRIJF: BANENMOTOR VAN DE SAMENLEVING Het midden- en kleinbedrijf (MKB) is dé banenmotor
Nadere informatiegesprekken te voeren van ondernemer tot ondernemer en verbindingen te leggen.
Toespraak commissaris van de koningin Max van den Berg t.g.v. bezoek Duitse handelsdelegatie onder leiding van Minister Bode op 31 oktober 2011, Gasunie Groningen. Dames en heren, Vandaag en morgen wijzen
Nadere informatieTOPSECTOR Wereldoplossingen voor werelduitdagingen
TOPSECTOR TUINBOUW & UITGANGSMATERIALEN Wereldoplossingen voor werelduitdagingen Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen Topsector met topcijfers De Nederlandse sector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen behoort
Nadere informatieOpleiden: samen ervoor staan (en gaan)
Ontwikkelingen Food in het Noorden Opleiden: samen ervoor staan (en gaan) Peet Ferwerda 4 november 2014 Friesland College en Nordwin College Food MBO Food HBO In Leeuwarden 2x groen en grijs Friesland
Nadere informatieMeerjarenprogramma Ambitiedocument 2016-2020
Meerjarenprogramma Ambitiedocument 2016-2020 Agribusiness Economie & Logistiek Recreatie & Toerisme maandag 15 juni 2015, bijeenkomst voor raadsleden Naar een nieuw Programma Jaar 2011-2014 2015 2015 2015
Nadere informatieManifest van Salentein. Ketenpartners, kennisinstellingen en overheden in FoodValley werken aan toekomstgericht ondernemerschap agrariërs
Manifest van Salentein Ketenpartners, kennisinstellingen en overheden in FoodValley werken aan toekomstgericht ondernemerschap agrariërs Manifest van Salentein Ketenpartners, kennisinstellingen en overheden
Nadere informatieDe kracht van Groningen Een aandeel in elkaar.
Presentatie toekomstvisie Perspectief Groningen 2025 De kracht van Groningen Een aandeel in elkaar. Colofon Datum januari 2016 Namens Onderzoek Auteurs Tekstschrijver de vier Groningse Rabobanken: Rabobank
Nadere informatieSpeeches Johannes Kramer t.b.v. de opening streekhûs Noardeast Fryslân op 5 november 2012
Speeches Johannes Kramer t.b.v. de opening streekhûs Noardeast Fryslân op 5 november 2012 Johannes Kramer welkom en opening bijeenkomst Als gebiedsgedeputeerde van Noordoost Fryslân wil ik u, mede namens
Nadere informatieNatuurinclusieve landbouw
Natuurinclusieve landbouw bezien vanuit de Rijksoverheid Bas Volkers (Ministerie van EZ) 19 januari 2017 Inhoud presentatie Waar komt het vandaan? Waarom natuurinclusieve landbouw? Wat is het? Wat doet
Nadere informatiePARTICIPATIE: ÓÓK IN OOST-GRONINGEN!
PARTICIPATIE: ÓÓK IN OOST-GRONINGEN! DOELEN VAN PARTICIPATIEWET ALLEEN TE HALEN ALS RIJK, PROVINCIE, GEMEENTEN, ONDERWIJS EN SOCIALE PARTNERS GEZAMENLIJK AAN DE SLAG GAAN! DE PARTICIPATIEWET IN OOST-GRONINGEN:
Nadere informatieIntentieverklaring Autonoom Vervoer
Intentieverklaring Autonoom Vervoer Bereikbaarheid en leefbaarheid Noord-Nederland Foto: NASA Gezamenlijke doelstelling Autonoom vervoer (autonome voertuigen, platooning, e.d.) gaat de komende jaren een
Nadere informatieSamen Ontwikkelen. Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart i.o. 19 september 2012 / concept
Samen Ontwikkelen Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart i.o. 19 september 2012 / concept Samen Ontwikkelen 2. Water Bodem & Gebruik 3. Het Groene Hart, met zijn veenweiden, Over de realisatie van
Nadere informatieVerduurzaming industrie Noord Nederland Dr. André Heeres, 14 september 2017
Verduurzaming industrie Noord Nederland Dr. André Heeres, 14 september 2017 Waarom verduurzaming/biobased? Milieu aspecten De grondstoffen voor de petrochemie zijn eindig Demografische trends - Groeiende
Nadere informatieAlles van waarde is weerloos over landschap, herijking EHS groen blauwe diensten
Alles van waarde is weerloos over landschap, herijking EHS groen blauwe diensten Gerbrand van t Klooster LTO Nederland Coördinator ruimtelijke ordening Waarden van het landschap, RLG (1996): ruimte en
Nadere informatieTuinbouwakkoord. Preambule
Tuinbouwakkoord Preambule Ondergetekenden beogen een Nationale Tuinbouwagenda 2019 2030, onder het motto Circulaire tuinbouw in de praktijk, zoals voorbereid en opgesteld door bedrijfsleven, kennispartners
Nadere informatieDuurzame melkveehouderij
Duurzame melkveehouderij Wiepk Voskamp, Lector Duurzame melkveehouderij Hogeschool VHL 19 November 2014 Wageningen UR Hogeschool VHL Nordwin College DTC LTO Friesland Campina Provincie Friesland Gemeente
Nadere informatieGreen Deal van Essent New Energy met de Rijksoverheid
Green Deal van Essent New Energy met de Rijksoverheid Ondergetekenden: 1. De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, en de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, ieder handelende
Nadere informatieLedenbijeenkomsten melkveehouderij 2018 NAJAARSRONDE
Ledenbijeenkomsten melkveehouderij 2018 NAJAARSRONDE Welkom Programma Inventarisatie van vragen die leven Klimaat: inzet zuivelketen en uitwerking op bedrijf Grondgebondenheid: de aanpak en uitdagingen
Nadere informatieKrachten bundelen, kennis delen en allianties vormen
The Next Step: Coalition of the Willing Krachten bundelen, kennis delen en allianties vormen The Next Step: Coalition of the Willing Krachten bundelen, kennis delen en allianties vormen Een regio om trots
Nadere informatie