Nota taakstellende bezuiniging sport

Transcriptie

1 Bijlage 2 Nota taakstellende bezuiniging sport Een verkenning en aanbeveling Versie d.d. 18 mei

2 Inhoud 1. Kader Oorspronkelijk uitgangspunt Aangepaste scope Aanvullende bezuinigingen Afbakening opgave taakstellende bezuiniging sport De betreffende sportaccommodaties Verkenning bezuinigingsmogelijkheden Onderwerpen Verkenning kostenreductie Subsidies Onderhoud buitensport Onderhoud binnensport Exploitatie buitensport Exploitatie binnensport Verkenning opbrengstvergroting Intensiteit gebruik Verhoging pachtprijzen kantines Tariefverhoging huur sportaccommodaties Samenvatting verkenning Nieuw voorstel (mei 2011): vermindering taakstellende bezuiniging sport Verdeling binnen- en buitensport Te besluiten door de raad Uitwerking nieuwe tarieven en invoering Berekening nieuwe tarieven Binnensport Buitensport Concretisering zelfwerkzaamheid sportverenigingen Zorgvuldige invoering tariefverhoging Gefaseerde invoer verhoging tarieven Hardheidsclausule komende 5 jaar Bijstelling na besluiten over substantiële bezuinigingen in de binnensport en andere effecten Te besluiten door de raad... 3 Bijlage A Effecten tariefverhoging Buitensport... 3 Bijlage B Vergelijking contributies sportverenigingen

3 1. Kader 1.1. Oorspronkelijk uitgangspunt De gemeente Waddinxveen heeft in 2008 besloten tot een taakstellende bezuiniging van op het gebied van gemeentelijke (sport)accommodaties, dat wil zeggen de sportaccommodaties én de overige accommodaties. In de begroting 2011 is naar dit voornemen verwezen en is gesteld dat deze structurele besparing in 2012 moet ingaan. Deze taakstelling om te bezuinigen dient onvoorwaardelijk te worden gehaald Aangepaste scope Aanvullende bezuinigingen Vanwege de forse reductie van de inkomsten van de gemeente is in 2010 nog een aantal taakstellende bezuinigingen vastgesteld die bovengenoemde bezuiniging van raken en deels overlappen. Het gaat in dit verband om het behalen van de volgende aanvullende taakstellingen: - Doelmatigheidswinst (personeel, organisatie, bedrijfsvoering) van Extra bezuiniging van op binnensportaccommodatie, waarbij de afstoting van een binnensportaccommodatie (vooralsnog) als middel gezien wordt om dit doel te bereiken. - Bezuiniging van op de beheerplannen. - Bezuiniging van door afstoting van Wereldwijd. - Bezuiniging van op de sociaal culturele accommodaties. Bovenstaande aanvullende bezuinigingen impliceren dat de mogelijkheden om te komen tot de oorspronkelijke bezuiniging van op gebied van (sport)-accommodaties, verminderd zijn Afbakening opgave taakstellende bezuiniging sport Om te voorkomen dat door de mogelijke bezuinigingen dubbel geteld gaan worden, wordt vanuit het perspectief van de taakstellende bezuinigingen op (sport) accommodaties een werkbare afbakening aangegeven: Qua accommodaties worden uitgesloten: - alle sociaal culturele accommodaties, zoals buurt- en clubhuizen, culturele instellingen, speeltuinen, verenigingsgebouwen e.d. Eveneens wordt uitgesloten: - het zwembad, op basis van een zwaar doelmatigheidsonderzoek en besluitvormingstraject in het recente verleden. Qua aard van de bezuiniging worden uitgesloten: - dié bezuinigingen die voortkomen uit doelmatigheidmaatregelen in de organisatie en de bedrijfsvoering; - dié bezuinigingen die ten gunste vallen van de beheerplannen. 3

4 De betreffende sportaccommodaties De gemeentelijke binnensportaccommodaties, waarbij voor de volledigheid de sportverenigingen zijn genoemd die er geregeld gebruik van maken: a. Sporthal De Dreef Invictus badminton, ROWAH handbal, Korbis Korfbal, Toos gymnastiek, Flyers basketbal, ONA voetbal (Gouda), b. Sportzaal De Duikelaar ASW voetbal, Be Fair volleybal, Invictus badminton, ROWAH Handbal, Toos gymnastiek, Flyers basketbal, Jitaetaekwondo c. Sportzaal Groenswaard Be fair volleybal, Invictus badminton, Korbis korfbal, ASW-voetbal d. Gymnastieklokaal Postlaan Kickboxing Waddinxveen De gemeentelijke buitensportaccommodaties, waarbij voor de volledigheid ook de gebruikers zijn genoemd (situatie per zomer ): 1. Sportpark t Suyt Christelijke voetbalvereniging Be Fair 2. Sportpark De Sniep Oost Handbalvereniging Rowah, Korfbalvereniging Korbis en v.a. augustus 2011 Voetbalvereniging ASW 3. Sportpark De Sniep West Hockeyclub Waddinxveen, ### geprivatiseerd complex: tennisvereniging Be Fair 4. Tennispark Coenecoop ### geprivatiseerd complex: tennisver. De Gouwe Smash 5. Sportpark Gouwebos Atletiekvereniging Antilope, Schuttersvereniging W veen ### geprivatiseerde complexen: jeu de boulesvereniging Waddinxveen en tennisvereniging Waddinxveen 6. Sportveld Middelburgseweg Hondensportvereniging Waddinxveen De bebouwingen op de sportcomplexen zijn eigendom van de sportverenigingen en worden daarom buiten beschouwing gelaten. Naast bovengenoemde gemeentelijke accommodaties is er ook een aantal geprivatiseerde sportcomplexen (bijvoorbeeld de tenniscomplexen en de sportzaal van exacto/toos aan de Staringlaan). Deze complexen zijn in het verleden voor een symbolisch bedrag door de gemeente aan de verenigingen verkocht. De onderliggende gronden zijn door de gemeente in erfpacht uitgegeven tegen een gereduceerde grondprijs. Deze constructies met erfpacht of rechten van opstal zijn voor 30 jaar of onbepaalde tijd uitgegeven. De door de verenigingen jaarlijks te betalen pachtbedragen aan de gemeente zijn voor diezelfde tijd vastgelegd en worden vijfjaarlijks geïndexeerd. Door de gemeente wordt geen onderhoud verricht aan deze complexen. Om de afspraken met deze verenigingen te wijzigen dienen de notariële akten opnieuw vastgesteld te worden. Dit is een kostbare en langdurige aangelegenheid. Op korte termijn wordt geen bijdrage verwacht aan de bezuinigingstaakstelling. Deze complexen worden in deze nota buiten beschouwing gelaten. 1 Sportpark Oranjewijk is dan opgeheven en de voorzieningen zijn (hoofdzakelijk) naar De Sniep Oost verplaatst. 4

5 2. Verkenning bezuinigingsmogelijkheden 2.1. Onderwerpen Binnen het gestelde kader resteren de volgende onderwerpen om tot de taakstelling van te komen: Kostenreductie (paragraaf 2.2) - Verminderen eventuele subsidie - Klein onderhoud en groot onderhoud - Exploitatie, met uitsluiting van personele en organisatiekosten Opbrengstvergroting (paragraaf 2.3) - Intensiteit gebruik c.q. bezettingsgraad accommodaties - Verhuur kantines in De Dreef en De Duikelaar - Tariefstelling huur sportaccommodaties Deze onderwerpen worden in de volgende paragrafen onderzocht Verkenning kostenreductie In deze paragraaf worden de bezuinigingsmogelijkheden aan de kostenzijde in kaart gebracht, aan de hand van de variabelen subsidies, onderhoud en exploitatie. Voor wat betreft het niveau van de voorzieningen, zijn de bezuinigingsmogelijkheden begrensd door de richtlijnen van de diverse sportbonden en de wettelijke veiligheidsnormen Subsidies De sportverenigingen in Waddinxveen komen niet in aanmerking voor subsidies. Dat betekent dat daarop géén bezuiniging mogelijk is. Er zijn in Waddinxveen beperkte middelen ( ca ) beschikbaar voor sportstimulering. Deze zijn bedoeld om een vernieuwende aanpak of vernieuwing van het sportaanbod te bevorderen. Per 1 januari 2010 zijn deze middelen onderdeel van de subsidie aandachtsgroepen. Op dit moment worden de middelen ingezet voor het project Waddinxveen Actief. Voorgesteld wordt om deze subsidie buiten beschouwing te laten, omdat deze subsidie aansluit bij bevorderen van sport en bewegen en enige financiële speelruimte kan bieden om daaraan in het kader van (prestatieveld 1 van) de Wmo vorm en inhoud aan te geven. 5

6 Onderhoud buitensport Cyclisch onderhoud - Ten opzichte van de begroting 2010 is in 2011 reeds een verlaging van euro in de beheerplannen voor het jaarlijks cyclisch onderhoud opgenomen. Voorts zijn voor wat betreft de kosten voor het jaarlijks (cyclisch) onderhoud binnen het kader van de beheerplannen mogelijkheden gezocht om deze verder te reduceren. Daarbij werden ook kosten overgeheveld van het beheerplan buitensport naar het beheerplan groen. Deze bezuinigingen komen ten goede aan de algemene bezuinigingstaakstelling voor de beheerplannen en werden vastgesteld door de raad op 13 april De indirecte financiële effecten van deze kostenbesparingen zijn meegenomen in de berekeningen ten behoeve van de laatste nota tarievenstelsel sport. - Er is in het verleden bezuinigd door een aantal verenigingen een deel van het cyclisch onderhoud uit te laten voeren. Door datzelfde op te leggen aan verenigingen die nog niet zelfwerkzaam zijn, kan ruim worden bespaard. Door de commissie Samenleving is reeds voorgesteld om dit voordeel ten goede te laten komen aan de buitensport. - Het voorstel om de voetbalverenigingen zelf gras te laten maaien is doorberekend. Met de aanschaf van twee eenvoudige grasmaaiers á kunnen twee voetbalverenigingen zelf het maaiwerk doen. Per vereniging / complex wordt daarmee 1750,= op ureninzet van de gemeente bespaard. Alle aanvullende werkzaamheden i.v.m. onderhoud van de grasvelden moet de gemeente in eigen beheer houden vanwege het waarborgen van de kwaliteit. De terugverdientijd van de maaimachines zou na ca. 6 jaar zijn; dus de effectuering van deze mogelijke bezuiniging eveneens. Daarnaast is er een financieel verlies te incasseren, omdat de dure eigen machines stil staan. Dit voorstel draagt niet substantieel bij. - De kosten voor vandalisme zijn niet apart begroot, maar vormen onderdeel van het beheerplan jaarlijks (cyclisch) onderhoud. Vandalisme op de buitensportaccommodaties in de periode kostte gemiddeld per jaar. Juridisch gezien bestaan er nauwelijks mogelijkheden om deze schades bij verenigingen te claimen. In theorie zijn er wellicht enige bezuinigingen mogelijk door meer sturing op gedrag van de leden, maar vernielingen gebeuren ook vaak door niet-leden. Daarnaast kan vandalisme afhankelijk zijn van de omgeving van de sportaccommodatie. In de praktijk is het te ongewis om daarvoor een bedrag in te boeken. Groot onderhoud - Voor wat betreft de kosten voor het groot onderhoud van de buitensportaccommodaties, zijn binnen het kader van de beheerplannen mogelijkheden gezocht om deze verder te reduceren. Daarbij werden ook kosten overgeheveld van het beheerplan buitensport naar het beheerplan groen. Deze bezuinigingen komen ten goede aan de algemene bezuinigingstaakstelling voor de beheerplannen en werden vastgesteld door de raad op 13 april De indirecte financiële effecten van deze kostenbesparingen zijn meegenomen in de berekeningen ten behoeve van de laatste nota tarievenstelsel sport. 6

7 Onderhoud binnensport Cyclisch onderhoud - Binnen het kader van de taakstellende bezuiniging op de beheerplannen is naar mogelijkheden gezocht om de kosten voor cyclisch onderhoud te reduceren. Voor wat betreft het cyclisch onderhoud zijn geen bezuinigingsmogelijkheden gevonden. Een en ander is vastgesteld door de raad op 13 april In het kader van de taakstellende bezuiniging op de bedrijfsvoering, is reeds bepaald dat het beheer van de binnensportaccommodaties op een professioneler niveau kan en moet gaan plaatsvinden. Daardoor zal onderhoudsvriendelijker ingekocht kunnen worden, energie bespaard, servicecontracten beter beheerd en het toezicht duidelijker en eenduidiger georganiseerd kunnen worden. Wellicht kunnen ook verenigingen binnen een nieuwe en duidelijke constellatie werkzaamheden gaan verrichten. In het kader van de bezuinigingsopdracht behalen doelmatigheidswinst van worden momenteel voorstellen ontwikkeld om tot een professionelere beheerfunctie te komen. De besparingen die dat oplevert zullen ingeboekt worden als doelmatigheidswinst en niet direct ten goede komen aan de taakstellende bezuiniging op het gebied van sport. Beheer sporttoestellen en sportattributen - Het aantal en de kwaliteit van de sporttoestellen en attributen in de binnensportaccommodaties moet aan de wettelijke normen voldoen. Op dit moment zijn op het gebied van de sporttoestellen geen beheerplannen en daardoor bestaat te weinig sturing op vervanging en reparaties. Het is zonder een uitgebreide inventarisatie en zonder beheerplannen niet goed te zeggen wat het jaarlijkse budget zou moeten zijn. Het voornemen is om spoedig een beheerplan sporttoestellen op te stellen. Zeker is dat de kosten op de korte termijn niet verminderen. Groot onderhoud - Binnen het kader van de taakstellende bezuiniging op de beheerplannen is naar mogelijkheden gezocht om de kosten voor groot onderhoud van de gebouwen, dus ook van de binnensportaccommodaties, te reduceren. De te realiseren bezuinigingen, zoals deze werden vastgesteld door de raad op 13 april 2011, komen ten goede aan de algemene bezuinigingstaakstelling voor de beheerplannen. De indirecte financiële effecten van deze kostenbesparingen zijn meegenomen in de berekeningen ten behoeve van de laatste nota tarievenstelsel sport. - Op de langere termijn moeten nog aanvullende bezuinigingen gerealiseerd worden, door in onderlinge samenhang naar de capaciteit, de bezettingsgraad, de bouwkundige staat en de herbouwwaarde van alle vier de binnensportaccommodaties te kijken en vervolgens (ingrijpende) maatregelen te nemen. Dat moet minimaal opleveren, vanwege de separate bezuinigingstaakstelling om één binnensportaccommodatie af te stoten. Dit alles vraagt nog een forse inspanning in menskracht en tijd. Een dergelijk onderzoek, het afwegingsproces en voorts de effectuering ervan, neemt lange tijd in beslag en van een substantiële kostenreductie kan pas in een later stadium sprake zijn. 7

8 Exploitatie buitensport Voor wat betreft de exploitatie van de buitensportaccommodaties, zijn de kosten voor energie, schoonmaak e.d. voor rekening van de verenigingen die deze accommodatie huren en komen deze dus niet in aanmerking voor kostenvermindering. Echter doordat er een overheveling heeft plaatsgevonden van kosten die toegerekend werden aan het beheerplan groen, zijn de overige exploitatiekosten (zoals personeel, organisatie en doorbelasting) ook fors verminderd ten opzichte van voorgaande jaren Exploitatie binnensport Voor wat betreft de exploitatie en met name de energiekosten, zijn er zeker bezuinigingen mogelijk. De investeringen daartoe zijn behoorlijk groot, waardoor het financiële effect pas op de lange termijn optreedt. Immers: de kosten gaan vóór de baten. De mogelijkheden tot energiebesparing moeten meegenomen worden in de integrale afwegingen over optimalisering van de binnensportaccommodaties en daaraan gerelateerd de afstoting van een sportaccommodatie, zoals hiervoor onder genoemd ( groot onderhoud ) Verkenning opbrengstvergroting In deze paragraaf worden de mogelijkheden voor opbrengstvergroting in kaart gebracht, aan de hand van de gebruiksintensiteit, de pachtprijzen van de kantines en een tariefverhoging voor de huur van de sportaccommodaties Intensiteit gebruik Het is in theorie mogelijk om de opbrengsten te vergroten door de bezettingsgraad van de accommodaties te verhogen. Dat kan bijvoorbeeld door ruimten intensiever of voor meerdere doelen (multifunctioneel) te gebruiken. Buitensport De buitensport kent een relatief hoge bezettingsgraad in de avonduren en in de weekenden. Omdat er vaste sportverenigingen gebruik maken van deze buitenaccommodaties in de vrije tijd van hun leden zijn er niet veel mogelijkheden de bezettingsgraad van de accommodaties verder op te voeren. Uiteraard kunnen de verenigingen de accommodatie, inclusief hun verenigingsgebouwen, wel verhuren voor andere doeleinden. Door ondernemerschap van de verenigingen zelf, kunnen extra inkomsten worden gegenereerd en andersoortige bezuinigingen (bijv. tariefverhoging) gecompenseerd. Deze gedachte sluit aan bij twee gemeentelijke doelstellingen, namelijk meer verantwoordelijkheden bij de burgers laten én multifunctioneel gebruiken van bestaande voorzieningen. In directe zin levert dat voor de gemeente geen extra inkomsten op. Binnensport Bij de binnensportaccommodaties is in de avonduren en in de weekenden sprake van een vrijwel complete bezetting. Overdag op doordeweekse dagen is de bezetting veel lager en maken vooral scholen gebruik van de voorzieningen. De gemeente is niet helemaal vrij in het bepalen van het volume sportaccommodatie, omdat het minimum aanbod wettelijk gezien zodanig moet zijn dat er tijdens schooltijden voldoende ruimte is om alle leerlingen (basisonderwijs en voortgezet 8

9 onderwijs) minimaal 2 lesuren sport te laten volgen. Mogelijkheden om de bezettingsgraad te verhogen zijn de volgende. Door met dal-uur-tarieven te gaan werken. Het zou voor sommige groepen aantrekkelijk kunnen zijn om op rustige tijden gebruik te maken van de accommodaties tegen een lagere prijs, waardoor s avonds en in de weekenden ruimte vrij gespeeld wordt en het totale gebruik toeneemt. Deze redenering vraagt echter om nader onderzoek van de behoefte. Door op termijn zoals reeds is voorgenomen een binnensportaccommodatie af te stoten of deels te sluiten, krijgen de resterende accommodaties een hogere bezettingsgraad. Het financiële voordeel daarvan is in deze fase nog onbekend, maar zal niet aan de opbrengstenkant tot uitdrukking komen, maar in de reductie van de kosten (zie paragraaf 2.2.3, groot onderhoud ). In rustige periodes kunnen ruimtes op bescheiden schaal (bijvoorbeeld vanwege de kwetsbare vloeren) voor andere doeleinden gebruikt worden. Dat levert incidenteel extra inkomsten op. Dit betreft geen structurele opbrengst. Hiertoe kan geen bedrag worden ingeboekt Verhoging pachtprijzen kantines Binnensportaccommodatie De Duikelaar heeft een horecagelegenheid, die geëxploiteerd wordt door een Stichting Kantinebeheer De Duikelaar, waarin binnensportverenigingen deelnemen. De opbrengsten zijn voor de Stichting en de huurprijs is een maatschappelijke prijs. Deze situatie wordt in deze paragraaf buiten beschouwing gelaten. Binnensportaccommodaties Groenswaard en De Dreef hebben sportkantines die commercieel verpacht zijn. De overeenkomsten dateren respectievelijk van januari 1998 en juli De gesloten huurovereenkomsten bieden geen mogelijkheid om anders dan door middel van indexering de huurprijs jaarlijks te verhogen. De wet kent geen regeling over huurprijzen voor bedrijfsruimte en daardoor zijn partijen aangewezen op wat zij in de huurovereenkomst over prijswijzigingen hebben opgenomen. De wet biedt nog wel de mogelijkheid om de rechter te verzoeken de huurprijs opnieuw vast te stellen, maar dit is een kostbare oplossing vanwege de hoge proceskosten. Om een hogere huurprijs te bewerkstelligen zou de gemeente wel in gesprek kunnen gaan met de huurder en proberen de huurovereenkomst open te breken. Er kan dan eventueel een nieuwe huurovereenkomst onder nieuwe voorwaarden worden gesloten. Stel dat voor de commerciële huurders een huurverhoging van 10% zou worden voorgesteld, dan zou dat op jaarbasis ca kunnen opleveren. Natuurlijk kan ook op meer huurverhoging ingezet worden, maar de proceskosten stijgen dan exponentieel, waardoor de feitelijk opbrengst ongeveer gelijk zal blijven. Naar aanleiding van de reacties van de commissie Samenleving en de binnensportverenigingen komt dit voordeel ten goede aan de binnensport Tariefverhoging huur sportaccommodaties Op dit moment (begroting 2012) bedragen de begrote inkomsten - van de buitensportaccommodaties tezamen op jaarbasis - en die van de vier binnensportaccommodaties bedragen tezamen op jaarbasis. De kosten zijn vele malen hoger: respectievelijk en Dit levert een dekkingspercentage op van 8 % voor de buitensport en 46 % voor de binnensport. 9

10 Verbijzondering rijksbijdrage onderwijs : Voor wat betreft de inkomsten voor de binnensportaccommodaties komt jaarlijks een bedrag van rechtstreeks voort uit de rijksuitkering ten behoeve van het sportonderwijs. Die bijdrage vloeit voort uit de wettelijke verplichting om tijdens schooltijden voldoende ruimte te bieden om alle leerlingen van het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs minimaal 2 lesuren sport te laten volgen. Deze bijdrage heeft niét het karakter van tarifering en een verhoging van de rijksbijdrage is niet aan de orde. Om parallel aan eventuele tariefverhoging ook extra inkomsten te claimen van scholen, is geen optie, omdat dat een gemeentelijk nadeel op onderwijs betekent. Vervolgens moet dat nadeel weer worden opgelost. Een gewenste meeropbrengst via verhoging van tarieven zal per saldo moeten worden opgebracht door alle gebruikers minus de scholen. Indien de rijksbijdrage onderwijs en de pachtopbrengst buiten beschouwing worden gelaten, is de opbrengst door huurders van binnensportaccommodaties , hetgeen een dekkingspercentage representeert van ongeveer 17%. Een manier om de opgelegde bezuinigingstaakstelling te realiseren, is de tarieven voor het gebruik van de sportaccommodaties te verhogen, zodanig dat de inkomsten hoger worden en daarmee de financiële dekking groter. Op basis van (on)mogelijkheden, afwegingen en keuzes aan de kostenén aan de opbrengstzijde, is tariefverhoging een noodzakelijke stap die gezet moet worden om te komen tot de te behalen taakstelling Samenvatting verkenning Uit het onderzoek is gebleken dat er enkele mogelijkheden zijn om op korte termijn de taakstelling van te realiseren. Projectsubsidie Waddinxveen Actief beëindigen ( 6.000). Het college kiest er echter voor deze subsidie buiten beschouwing van de bezuinigingen te laten. Pachtprijs horeca verhogen. Dat levert op. Vooruitlopend op het volgende hoofdstuk hoogte tarieven, stelt het college voor dit bedrag te gebruiken ter dekking van de bezuinigingstaakstelling voor de binnensport. Zie verder in paragraaf Bezuinigen op onderhoud buitensport door van alle buitensportverenigingen eigen werkzaamheid te vragen of het bedrag in rekening te brengen. Dat levert op. Vooruitlopend op het volgende hoofdstuk hoogte tarieven stelt het college voor dit bedrag te gebruiken ter dekking van de bezuinigingstaakstelling voor de buitensport. Zie verder in paragraaf De sporttarieven verhogen. Hiermee kan de taakstelling worden behaald. De totale opbrengst, zonder tariefsverhoging is dan Namelijk: o ja, verhogen pacht horecagelegenheden o ja, zelfwerkzaamheid verplichten 10

11 2.5. Nieuw voorstel (mei 2011): vermindering taakstellende bezuiniging sport Zoals in deze nota reeds werd genoemd werden in het voorjaar alle beheerplannen geactualiseerd, teneinde een jaarlijkse bezuiniging van te realiseren. Deze bezuinigingen blijken ruimschoots gerealiseerd te kunnen worden; er kan namelijk een bedrag van worden ingeboekt. Ondanks de voorgestelde strakke begrenzing om te voorkomen dat bezuinigingen dubbel worden geteld- van de diverse bezuinigingsopgaven, stelt het college voor om in mindering te brengen op de taakstellende bezuiniging sport, omdat de samenhang van de bezuinigingen in de beheerplannen en binnen de sport evident is. Gezien de adviezen wordt in de navolgende uitwerking van de noodzakelijke tariefverhoging verder gebouwd op basis van een taakstelling van Het in paragraaf 2.4 gemelde bedrag van voor de verhoging pacht en voor de zelfwerkzaamheid wordt later verrekend met de taakstelling voor de binnensport respectievelijk de buitensport Verdeling binnen- en buitensport Het nieuwe stelsel voor het berekenen van de sporttarieven is een werkbaar instrument om de noodzakelijke taakstelling van te berekenen. Door de juiste hoogte van de wegingsfactor te kiezen uiteraard in de juiste verhouding ten opzichte van elkaar kan op de noodzakelijke opbrengst en de (bijbehorende) hoogte van de tarieven worden gestuurd. In verband met de verschillende wijze van tariefberekening voor de binnen- en buitensport (uren zaalhuur versus huur velden per jaar) moet echter eerst worden afgewogen welke verdeling van de taakstelling wordt aangehouden voor de binnen- en buitensport. Hiertoe zijn een drietal opties 2 overwogen. Optie 1: verdeling binnen- en buitensport op basis van gelijk % tariefverhoging In deze optie is sprake van een zodanige tariefverhoging ten opzichte van de huidige tarieven dat de tarieven voor zowel de gebruikers van de binnen- als voor de buitensport relatief evenveel stijgen. Dit lijkt een rechtvaardige benadering, ware het niet dat het discutabel is of de huidige tariefstelling als vertreksituatie voor deze benadering kan worden gehanteerd. Stel dat wordt gekozen om de opbrengst en dus de tarieven met 30% te laten stijgen, dan draagt de binnensport (30% van =) extra bij aan de bezuinigingstaakstelling en de buitensport (30% van =) In deze benadering worden de huidige verschillen tussen de bijdragen van de binnensport en van de buitensport, nog eens extra versterkt. Optie 2: verdeling binnen- en buitensport op basis van gelijke bijdragen aan taakstelling Als de binnen- en buitensport elk, in absolute zin, de helft bijdragen aan de bezuinigingstaakstelling, dus elk , dan betekent dat procentueel een stijging voor verenigingen en particuliere huurders van de binnensportaccommodaties van ca. 22,5 % en voor de buitensportverenigingen een verhoging van ca. 39%. Het verschil tussen de dekkingspercentages van binnen- en buitensport blijft nagenoeg hetzelfde. 2 Vertrekpunt voor de afwegingen zijn (op basis van begroting 2012): Opbrengst BINNEN: (excl. onderwijs en pacht) Kosten BINNEN: Opbrengst BUITEN: Kosten BUITEN:

12 Optie 3: verdeling binnen- en buitensport op basis van gelijke dekkingspercentages Hoewel de dekkingspercentages van binnen en buiten niet één op één te vergelijken zijn 3, is in Waddinxveen de situatie gegroeid, dat de gebruikers van de buitensport naar verhouding aanmerkelijk minder bijdragen aan de totale kosten van de buitensportaccommodaties in vergelijking met de binnensport. Stel dat beide dekkingspercentages (excl. onderwijsbijdragen) gelijk gemaakt worden. Dat betekent bij een dekkingspercentage van ca. 15% van beide, dat voor de binnensport een kleine tariefverlaging het gevolg is, maar voor de buitensport betekent dit, dat deze de volledige verhoging plús de vermindering van de binnensport moet opbrengen. Voorstel van het college Gericht verkleinen van het verschil tussen de dekkingspercentages binnensport en buitensport, maar niet te strikt gelijke dekkingspercentages nastreven. Als de noodzakelijke meeropbrengst van via 1/3 door de binnensport ( ) en 2/3 door de buitensport ( ) wordt opgebracht, ontstaat er een redelijk evenwicht. De dekkingspercentages komen dichter bij elkaar te liggen. Relatieve verhoging van de tarieven: - voor de buitensport ca. 50% en - voor de binnensport ca. 15%. - dekkingspercentage voor de buitensport ca. 13 % (nú 8,6%); en - dekkingspercentage voor de binnensport (exclusief onderwijsbijdragen) 19,4 % (nú 16,9%) 2.7. Te besluiten door de raad Het college vraagt de raad: - Kennis te nemen van het feit dat van de taakstellende bezuiniging grotendeels opgebracht moet worden door het verhogen van de huur van de accommodaties, m.a.w. door tariefverhoging. - Te kiezen voor de volgende verdeling van de extra bijdrage aan de taakstellende bezuiniging: één-derde door de binnensport ( ) en twee-derde door de buitensport ( ). 3 Niet goed vergelijkbaar, want de rijksbijdragen voor onderwijs spelen een grote rol, de buitensportverenigingen hebben zelf ook nog de gebouwen in beheer. 12

13 3. Uitwerking nieuwe tarieven en invoering 3.1. Berekening nieuwe tarieven Voortbouwend op het voorstel om aan extra inkomsten door tariefverhoging te genereren en de binnensport met ca (1/3 deel) extra te belasten en de buitensport met ca (2/3 deel) en voortbouwend op de genoemde wegingsfactoren, kunnen de volgende tarieven worden berekend Binnensport In onderstaande tabel is een opzet voor de tarifering gemaakt, waarbij de wegingsfactoren zijn gebaseerd op de kwaliteit van de voorzieningen zoals die nú tot uitdrukking komen in de tariefverschillen. De gehanteerde wegingsfactoren in de derde kolom leiden tot nagenoeg gelijkblijvende tarieven. De verhoogde wegingsfactoren (onderstreept) in de vierde kolom 4 leiden tot een extra opbrengst van ca ten opzichte van begroting Tezamen met de extra pachtopbrengsten van de horeca ad wordt daarmee de taakstelling van behaald. Sporthal de Dreef wegingsfactor berekend uurtarief aantal uren verhuur totaal opbrengst Sportzaal de Duikelaar wegingsfactor berekend uurtarief aantal uren verhuur totaal opbrengst Sportzaal Groenswaard wegingsfactor berekend uurtarief aantal uren verhuur totaal opbrengst Gym.lokaal J.Postlaan wegingsfactor berekend uurtarief aantal urenverhuur totaal opbrengst Opbrengst Tarief 2010/ ,59 39,43 31,59 21,47 Begroting 2012 = GELIJKBLIJVENDE TARIEVEN nieuwe stelsel Overdag + AvndWknd gehanteerde gemiddelde kostprijs = 83 0,64 0,66 53,12 54, uur ,00 0,46 0,48 38,18 39, uur ,60 0,37 0,38 30,71 31, uur ,00 0,25 0,26 20,79 21, uur , ,80 Hogere opbrengst door tariefstijging in aug (ca. 6%), begrote opbrengst is echter gelijk gebleven. VERHOOGDE TARIEVEN T.b.v. hogere opbrengst Overdag + AvndWknd gehanteerde gemiddelde kostprijs = 83 0,62 0,673 53,94 55, uur ,38 0,48 0,515 40,89 42, uur ,14 0,37 0,416 32,19 34, uur ,76 0,26 0,287 22,62 23, uur , Dat is ca extra opbrengst t.o.v. begroting De daluren zijn in de berekening buiten beschouwing gelaten. Stel dat 5% van de gehuurde uren, daluren zijn, dan levert dat ca op jaarbasis minder op. 13

14 In de volgende tabel is in beeld gebracht wat dit voor de verschillende binnensportverenigingen betekent. Een en ander op basis van de uren verhuur per vereniging per jaar, op basis van aantal gehuurde uren* seizoen Vereniging Sporthal De Dreef Sporthal Duikelaar Sporthal Groenswrd Tarief Totaal Tarief Totaal Toekomstig Tarief Korbis 364 uur 7 uur = = = ½ x 9 uur Rowah 123 uur 72 uur 94 uur = = = Toos 22 uur 72 uur = = = Invictus 294 uur 56 uur = = = ½ x 5 uur Flyers 766 uur ½ x 28 uur Volleybal 503 uur = Be Fair ½ x 115 uur * ½ x betekent dat een halve i.p.v. een hele zaal gehuurd wordt * er is m.b.t. het toekomstig tarief, uitsluitend gerekend met het avond/weekendtarief Buitensport Voor de buitensport is de bezuinigingstaakstelling Zoals reeds in het voorafgaande traject is besproken en voorgesteld kan een bedrag van bespaard worden door verplichte zelfwerkzaamheid van alle buitensport verenigingen en dat bedrag moet in mindering gebracht worden op de bezuinigingstaakstelling, waarmee de noodzakelijke extra opbrengst nog bedraagt. Eveneens is in het voorgaande traject besproken en voorgesteld om boven op de tarieven van de twee nieuwe, hoogwaardige sportparken een extra toeslag te berekenen. Aanvankelijk werd daarvoor een bedrag van (twee x 6.250) voorgesteld. Vanwege de verlaging van de taakstelling wordt een evenredige verlaging van dit bedrag voorgesteld naar 9000 (twee x 4500). Dat betekent dat de extra opbrengst via tariefverhoging moet bedragen. Totale opbrengst uit de tarieven: (de begrote) Om te komen tot deze hogere opbrengst, worden de wegingsfactoren voor de buitensport (evenredig) verhoogd ten opzichte van de situatie waarin de opbrengst gelijk blijft. In de volgende tabel is dit zichtbaar gemaakt. 14

15 Soort eenheid aantal 1-heden GELIJKBLIJVENDE OPBRENGST Wegingsfactor 8% van oorspronkelijke factor X kostprijs X aantal eenheden EXTRA OPBRENGST Wegingsfactor 10,42% van oorspronkelijke factor X kostprijs X aantal eenheden Kunstgras korfbalveld 1 0, ,30 0, ,21 Sniep Oost Natuurgras korfbalveld 1 0, ,65 0, ,10 Kunstgras wetra-voetbalveld 2 0, ,25 0, ,48 t Suyt Natuurgras wedstrijdvoetbalveld 3 0, ,92 0, ,45 Natuurgras minitrainingsveld 1 0, ,33 0, ,03 Sniep Oost Kunstgras wetravoetbalveld 2 0, ,25 0, ,48 Natuurgras wedstrijdvoetbalveld 1 0, ,64 0, ,15 Natuurgras minitrainingsveld 1 0, ,33 0, ,03 Sniep West Kunstgras hockeyveld 2 0, , ,53 Kunststof atletiekbanen 1 0, ,62 0, ,24 Gouwebos Natuurgras atletiekveld 1 0, ,33 0, ,03 Sniep Oost Asfalt handbalveld 1 0, ,98 0, ,09 Gouwebos Plateau in straatwerk 1 0, ,33 0, ,03 Middenweg Natuurgrasveld 1 0, ,98 0, ,09 Huidige opbrengst (begroting 2012) Totaal ,81 Totaal ,93 15

16 In de volgende tabel wordt weergegeven wat de tariefverhoging en de aanvullende toeslag voor de verschillende buitensportverenigingen betekenen. Soort eenheid X aantal eenheden VOORGESTELDE HOOGTE TARIEVEN Wegingsfactor 10,42% van oorspronkelijke factor X kostprijs X aantal eenheden TOTAAL NIEUW TARIEF + TOESLAG HUIDIG TARIEF (peil 2010) Korfbal Kunstgras korfbalveld 1 0, ,21 Korbis Sniep Oost Natuurgras korfbalveld 1 0, , , Voetbal Be Fair t Suyt Kunstgras wetraveldvoetbalveld Natuurgras wedstrijdvoetbalveld Natuurgras minitrainingsveld 2 0, ,48 3 0, ,45 1 0, , ,95 + Toeslag van = , Voetbal ASW Sniep Oost Kunstgras wetravoetbalveld Natuurgras wedstrijdvoetbalveld Natuurgras minitrainingsveld 2 0, ,48 1 0, ,15 1 0, , ,65 + Toeslag van 4500 = , Hockey W veen Sniep West Atletiek Antilope Gouwebos Kunstgras hockeyveld 2 0, ,53 Kunststof atletiekbanen en velden 1 0, ,24 Natuurgras atletiekveld 1 0, , , , Handbal Rowah Sniep Oost Schutters W veen Gouwebos Honden vereniging Middenweg TOTAAL Asfalt handbalveld 1 0, , , Plateau in straatwerk 1 0, , , Natuurgrasveld 1 0, , , , ,93 De effecten van dit voorstel ten opzichte van het huidige tarief (2010) en het nieuwe tariefstelsel zoals is voorgesteld in de nota Tarievenstelsel Sport, is opgenomen in de tabel in bijlage A Concretisering zelfwerkzaamheid sportverenigingen Op dit moment worden de jaarlijkse (cyclische) onderhoudstaken die zich daar voor lenen, door een aantal buitensportverenigingen zelf gedaan. Op deze manier kon de gemeente in het verleden al een bedrag van ca bezuinigen op de onderhoudskosten. Dat kan nog uitgebreid 16

17 worden als ook de overige buitensportverenigingen zelf een aantal onderhoudstaken uitvoeren. Daarmee zou ruim beschikbaar komen (zie ook paragraaf 2.2.2) Het is geen wenselijke situatie om naast een beredeneerd en onderbouwd nieuw tarievenstelsel, een systeem van willekeur te kennen voor wat betreft het zelf uitvoeren van werkzaamheden. Daarom is het belangrijk dat alle verenigingen gelijk behandeld worden voor wat betreft het doen van onderhoud. Binnensport Verenigingen onderhoud laten uitvoeren in de binnensportaccommodaties is geen praktische optie, omdat het gebruik niet aan één vereniging is gekoppeld. Wisselende groepen maken gebruik van de ruimten. De inschatting is dat het niet overzichtelijk wordt, de kwaliteit van het onderhoud niet goed gestuurd kan worden en het veel regelkosten met zich mee brengt. Het is wel aan te raden om de mogelijkheden voor zelfwerkzaamheid mee te nemen in de plannen om tot een professioneler beheer van de binnensportaccommodaties te komen. Bij de organisatorische herinrichting van het beheer kan daar dan rekening mee worden gehouden, zodat wél op de langere termijn ook van binnensportverenigingen zelfwerkzaamheid gevraagd kan worden. Buitensport Zoals genoemd is reeds bezuinigd op onderhoud van de buitensportaccommodaties door zelfwerkzaamheid en kan er op die manier nog meer bezuinigd worden. Navolgend overzicht brengt de huidige situatie in beeld, waarbij de werkzaamheden die uitgevoerd (kunnen) worden, zijn geobjectiveerd door de kostprijs te berekenen. Vereniging Zelfwerkzaamheid: reeds afgesproken (in ) Zelfwerkzaamheid: Nog mogelijk (in ) Korfbal Korbis 6400 Voetbal Be fair 8000 Voetbal ASW 6400 Hockey W veen 2400 Atletiek Antilope 2400 Handbal Rowah 1600 Schuttersvereniging 0 Hondensport zit niet meer in onderhoudsbudget zit nog wel in het onderhoudsbudget. Als ook de verenigingen die nog geen onderhoudswerkzaamheden verrichten dat gaan doen, levert dat een bedrag van ruim op. Gelijke behandeling van alle buitensportverenigingen gebiedt om de zelfwerkzaamheid verplicht te stellen, dan wel het bedrag dat daarvoor staat volledig in rekening te brengen. Door het college wordt voorgesteld om op deze wijze om te gaan met de zelfwerkzaamheid. 17

18 3.3. Zorgvuldige invoering tariefverhoging Gefaseerde invoer verhoging tarieven Nadat de raad een keuze heeft gemaakt over de hoogte van de nieuwe tarieven, wordt uitgewerkt binnen welke termijn de gewenste financiële opbrengsten behaald kunnen worden. Op basis van jurisprudentie en rechtspraktijk wordt als richtlijn gehanteerd dat de sporttarieven maximaal 20% per jaar mogen stijgen. Op grond van de voorgestelde verdeling van de bezuinigingen over binnensport en buitensport, blijft de stijging van de tarieven voor de binnensport binnen de gehanteerde maximale verhoging van 20% per jaar. Deze verhoging zou dus direct en in één keer doorgevoerd kunnen worden. Voor de buitensport is voor de meeste verenigingen een gefaseerde verhoging nodig. Dit betekent dat de taakstelling de komende jaren nog niet in zijn geheel wordt behaald. Op basis van de voorgestelde bedragen ziet de fasering voor de buitensportverenigingen er als volgt uit: Tarief in Korfbal Korbis Voetbal Be Fair Voetbal ASW Hockey W'veen Atletiek Antilope Handbal Rowah Schutters W'veen Hondenvereniging Totaal tarieven Zelfwerkzaamheid Verschil t.o.v. opgave De vetgedrukte bedragen geven het jaartal aan waarin de betreffende vereniging het eindbedrag van de tariefsverhoging behaalt. In de onderste rij is het verschil aangegeven tussen de bezuinigingstaakstelling voor buitensport en de in dat jaar behaalde totale tariefsverhoging. Deze ontbrekende bedragen kunnen gedekt worden door gebruik te maken van de Reserve Accommodatiebeleid. Deze post bevat middelen (ongeveer euro) waar geen beleid meer voor is om tot besteding te komen. Door een bedrag uit deze Reserve te reserveren als dekking van het tekort op de bezuinigingstaakstelling Sport, wordt de Reserve aangewend ten behoeve van meerdere sportverenigingen in Waddinxveen. Zoals de tabel aangeeft zal van 2012 tot 2020 in totaal een bedrag benodigd zijn van ongeveer om de ontbrekende huuropbrengsten te dekken. 5 De Hondensportvereniging betaalt momenteel géén huur. In de berekening is echter uitgegaan van een fictief startbedrag in 2011 van

19 Hardheidsclausule komende 5 jaar Aanvullend op de fasering is het voorstel om de eerste vijf jaar een hardheidsclausule op te nemen met betrekking tot de invoering van de verhoogde tarieven. Als de tarieven voor een individuele vereniging leiden tot aantoonbare en structurele problemen, kan het college besluiten een korting voor de eerste jaren toe te passen, zodat de verenigingen die het te moeilijk krijgen meer gelegenheid hebben om hun financiën aan te passen. Deze clausule dient zeer terughoudend toegepast te worden, omdat hiermee ook het behalen van de taakstelling wordt beïnvloed. De bedragen die in voorkomende gevallen door een vereniging niet worden bijgedragen, kunnen gedekt worden door gebruik te maken van de Reserve Accommodatiebeleid, zoals hierboven ook al is aangegeven. De clausule kan als volgt geformuleerd worden: Het college kan gedurende de eerste vijf jaren na invoering, in individuele gevallen die naar haar beoordeling tot kennelijke onredelijkheid voor de betreffende vereniging leiden, afwijken van de voorgenomen fasering voor de invoering van de verhoogde sporttarieven. De kennelijke onredelijkheid dient onderbouwd te worden met aantoonbare en structurele financiële problemen binnen de vereniging ten gevolge van de verhoogde tarieven. Voorwaarden voor toepassing van de hardheidsclausule zijn dat - de vereniging in de vijf voorafgaande jaren aantoonbaar een gezond en degelijk financieel beleid heeft gevoerd - en een realistisch plan heeft om binnen een periode van maximaal drie jaar wél de verhoging van de tarieven op te kunnen vangen Bijstelling na besluiten over substantiële bezuinigingen in de binnensport en andere effecten De financiële effecten van onder andere de keuzes op basis van de integrale afwegingen op het gebied van binnensportaccommodaties denk aan optie om één accommodatie af te stoten zullen niet op korte termijn gerealiseerd kunnen worden en zijn derhalve niet meegenomen in deze definitieve uitwerking. Hoewel elke 4 jaar een structurele herijking van de tarieven moet plaatsvinden, parallel aan de herijking van de beheerplannen en van de dan actuele kapitaallasten, zal er al eerder sprake zijn van een optimalisering van de binnensport-accommodaties. Als de besparende effecten daarvan substantieel zijn, dan moeten de tarieven voor de binnensport al eerder dan na de genoemde vier jaar worden herijkt. Dit sluit tevens aan op het advies in de Nota tarievenstelsel sport om de eerste evaluatie uit te voeren binnen 2 jaar na introductie van de nieuwe tarievenstructuur. Vervolgens kan de evaluatie parallel aan de actualisatie van de beheerplannen lopen. 19

20 3.4. Te besluiten door de raad Het college vraagt de raad - Kennis te nemen van de nieuwe tarieven, inclusief de hoogte van de toeslag voor hoogwaardige sportparken. - Akkoord te gaan met het voorgestelde invoeringstraject en de randvoorwaarden, inclusief de dekking uit de Reserve Accommodatiebeleid. 20

21 Bijlage A Effecten tariefverhoging Buitensport Huurbedragen op jaarbasis T.g.v. het nieuwe stelsel Na verhoging t.g.v. bezuinigingstaakstelling Tarief Nieuw tarief + Soort eenheid (8% oorspronkelijke factor) (10,42% oorspronkelijke factor + Toeslag Kunstgras korfbalveld 6.449, ,21 HUIDIG Huidige tarief (2010) Korfbal Korbis Sniep Oost Natuurgras korfbalveld 3.224, , , , Voetbal Be Fair t Suyt Kunstgras wetraveldvoetbalveld Natuurgras wedstrijdvoetbalveld Natuurgras minitrainingsveld , , , , ,50 921, , ,95 + Toeslag van = , Voetbal ASW Sniep Oost Kunstgras wetravoetbalveld Natuurgras wedstrijdvoetbalveld Natuurgras minitrainingsveld , , , , ,22 921, , ,65 + Toeslag van = , Hockey W veen Sniep West Atletiek Antilope Gouwebos Kunstgras hockeyveld , , ,53 Kunststof atletiekbanen en velden Natuurgras atletiekveld 921, , , , , , , Handbal Rowah Sniep Oost Schutters W veen Gouwebos Honden Vereniging Middelburgse weg Asfalt handbalveld 2.763,98 Plateau in straatwerk 921,33 Natuurgrasveld 2.763, ,98 921, , , , , , , ,09 -- TOTAAL OPBRENGST , ,93 21

22 Bijlage B Vergelijking contributies sportverenigingen Globaal overzicht jaarcontributie sportverenigingen d.d. januari 2011 Sportactiviteit Leeftijdscategorie Waddinxveen Boskoop Bodegraven Gouda Gem.jeugdtarief 95,00 163,00 91,00 159,00 Voetbal volwassenen 190,00 228,00 187,00 222,00 Gem.jeugdtarief 166,00 Nb Nb wel handbal Handbal volwassenen 277,00 Nb Nb geen contributie op de site te vinden Gem.jeugdtarief 90,00 109,00 Nb 117,00 Atletiek volwassenen 137,00 131,00 Nb 180,00 Gem.jeugdtarief 186,00 Alphen 189,00 145,00 217,00 Hockey volwassenen 269,00 Alphen 235,00 260,00 261,00 Gem.jeugdtarief 147,00 Alphen 147,00 58,00 134,00 Korfbal volwassenen 235,00 Alphen 254,00 35,00 206,00 Gem.jeugdtarief 49,00 72,00 92,00 56,00 Tennis volwassenen 138,00 143,00 169,00 156,00 Gem.jeugdtarief 125,00 65,00 85,00 98,00 Badminton volwassenen 270,00 105,00 140,00 150,00 Gem.jeugdtarief 148,00 Nb Nb 205,00 Basketbal volwassenen 235,00 Nb Nb 273,00 Gem.jeugdtarief 113,00 158,00 105,00 geen jeugdteams Volleybal volwassenen 210,00 190,00 199,00 264,00 Gem.jeugdtarief 158,00 98,00 120,00 tijdelijk nb Gym volwassenen 191,00 135,00 156,00 tijdelijk nb Nb = niet bekend Het is niet nader onderzocht in hoeverre binnen deze vergelijkingsgemeenten sportsubsidies worden gegeven en evenmin hoe de sporttarieven tot stand komen. Deze vergelijking is een globale indicatie. Vergelijking uurtarieven Binnensport 2011 Binnensport Gouda in Boskoop in Zuidplas in Bodegraven in Waddinxveen in sporthallen/uur 50,65 40,95 50,00 49,95 54,78 sportzaal/uur 39,84 / 31,54 Gymzaal /uur 17,85 11,10 24,60 8,80 16,95 21,58 22