Conclusie m.b.t. bezuinigingsdoelstelling

Transcriptie

1 Conclusie m.b.t. bezuinigingsdoelstelling Accommodatiebeleid gemeente Achtkarspelen datum 24 juni 2016 werk accommodatiebeleid Achtkarspelen onderwerp Conclusie bezuinigingsdoelstelling Naast het opstellen van accommodatiebeleid heeft de gemeente een bezuinigstaakstelling. Binnen de gemeentelijke meerjarenraming is rekening gehouden met een te realiseren structurele taakstelling van ,- in Er zijn inmiddels op dit terrein al diverse bezuinigingen doorgevoerd. De aanbevelingen in het accommodatiebeleid voorzien enerzijds in het optimaliseren van de voorzieningen in de dorpen (waar mogelijk), en anderzijds in de bezuinigingsopgave. De aanbevelingen die we als realistisch zien, binnen de kaders zijn uit te voeren, niet voorzien in zeer ingrijpende veranderingen in het voorzieningenniveau en van positieve invloed zijn op de bezuinigingsdoelstelling staan hieronder. Aanbevelingen m.b.t. bezuinigingsdoelstelling in één oogopslag 1. Subsidies beheer sociaal-culturele accommodaties afbouwen 2. Verhogen huur sporthallen en gymzalen 2a. Lagere dotatie voorziening groot onderhoud sporthallen en gymzalen 3. Verhogen huur sportcomplexen 4. Verhogen huur kunstgrasvelden 5. Verlagen gemeentelijke bijdrage groot onderhoud welzijn 5a. Lagere dotatie voorziening groot onderhoud welzijn 6. Verlagen gemeentelijke bijdrage groot onderhoud kleedaccommodaties 7. Stopzetten onderhoud en investeren in overbodige sportvelden 8. Sloop of afstoten leegstaande (delen van) panden 9. Privatiseren beheerkosten gymlokalen 10. Stimuleren samenwerking kleedaccommodaties verenigingen middels financiële trigger 11. Herziening afspraken met nieuw stichtingsbestuur MFC Surhuisterveen 12. Verenigingen verantwoordelijk voor onderhoud parkeerterreinen sportcomplexen De aanbevelingen, die bijdrage aan de bezuinigingsopgave, bouwen we op van concreet naar abstract. Bij een aantal aanbevelingen kunnen concrete bedragen genoemd worden. Van andere aanbevelingen kunnen niet meteen de vruchten worden geplukt, maar wel op de lange termijn. Per aanbeveling werken we uit: - Wat houdt de aanbeveling in? - Wat levert het op (voor de gemeentelijke begroting en/of voor het dorp)?

2 1. Subsidies beheerders sociaal-culturele accommodaties (it Koartling en het Clubhuis) afbouwen De beheerders van t Koartling in Buitenpost en het Clubhuis in Harkema worden betaald uit gemeentelijke subsidies. In het verleden is een eerste stap gezet in het afbouwen hiervan. Na deze eerste stap zijn nog geen vervolgstappen gezet c.q. geen vervolgafspraken gemaakt. Voorgesteld wordt deze beheersubsidie te beëindigen door deze per 2017 in een periode van twee jaar af te bouwen naar nul. Betekenis voor de dorpen (Harkema en Buitenpost): Vraag aan vrijwilligers om het beheer van de ontmoetingsplekken over te nemen Middels een afbouwregeling de subsidies per 2017 in 2 jaar af te bouwen, dit betekent per: 2017 een halvering van de bijdrage en i.c. een besparing van volledig stopzetten bijdrage, waardoor de totale besparing uiteindelijk bedraagt. 2. Verhogen huur sporthallen en gymzalen In de begroting is per het jaar 2017 een huurverhoging opgenomen van 50%. In de kadernota 2017 wordt voorgesteld deze verhoging te beperken tot 15%. Ook daarmee komen de huren meer in lijn met de tarieven die onze buurgemeenten hanteren, en voorkomen we een te hoge belasting van onze verenigingen. Voorstel is om de al ingeboekte huurverhoging van 15% te verhogen naar 30% voor de meest gewilde tijdstippen ( s avonds en in het weekend), om zo de kosten beter (zij het nog steeds niet geheel) te dekken, zonder de toegankelijkheid van de accommodaties te drastisch te beperken. Voor de dorpen: Hogere huren voor verenigingen die terug te zien zijn in hogere contributies van verenigingen. Extra huuropbrengsten van circa per jaar bij het verhogen naar 30% in plaats van de al ingeboekte 15% 2a. Lagere dotatie voorziening groot onderhoud gymlokalen en sporthallen Uit een nadere doorrekening van beide voorzieningen en de achterliggende huisvestingsplannen blijkt dat het mogelijk is de jaarlijkse dotaties aan de voorzieningen te verlagen zonder dat de uitvoering van de plannen in gevaar dreigt te komen. Geen Per 2017 wordt de structurele dotatie aan beide voorzieningen elk met verlaagd; in totaal Deze besparing is opgenomen in de kadernota 2017 als gedeeltelijke invulling van de bezuinigingstelpost accommodatiebeleid. 3. Verhogen huur buitensportcomplexen Ook voor deze complexen is per 2017 een huurverhoging ingeboekt, die varieert van 25% (voetbal en korfbal) tot 100% (tennis). Daarmee komen de huren op marktconformer niveau,

3 maar het is nog niet kostendekkend. In de kadernota 2017 wordt deze eerder voorgestelde verhoging grotendeels teruggedraaid. Voorstel is om deze huurverhoging wel door te voeren om op de huren naar een marktconformer niveau te tillen. Kanttekening hierbij is dat het onderhoud van de velden al bij verenigingen komt te liggen. Er wordt meer van de zelfwerkzaamheid van verenigingen gevraagd. Hogere huren voor verenigingen die terug te zien zijn in hogere contributies van verenigingen. Extra huuropbrengsten van circa per jaar 4. Verhogen huur kunstgrasvelden Een aantal dorpen in de gemeente heeft een kunstgrasveld. De aanleg van een kunstgrasveld vraagt om een hogere investering, maar bij een kunstgrasveld is de zekerheid aanzienlijk groter dat er gespeeld kan worden. De onderhoudskosten zijn in relatie tot de bespeelbare uren lager dan bij een natuurgrasveld. Om het verschil in kwaliteit en bespeelbaarheid tussen een kunstgrasveld en natuurgrasvelden aan te geven stellen we een huurverhoging in voor de kunstgrasvelden. Voor de huur van een kunstgrasveld geldt een huur die driemaal zo hoog is als een natuurgrasveld. Daarmee is Achtkarspelen nog steeds één van de goedkoopste gemeenten in deze omgeving. Financiële consequenties voor de contributies van sportverenigingen met een kunstgrasveld Extra huuropbrengsten van minimaal circa per jaar 5. Verlagen gemeentelijke bijdrage groot onderhoud welzijn (van 75% naar 50%) De gemeente draagt eens in de 40 jaar bij aan het onderhoud van gemeentelijke accommodaties die in economische eigendom bij verenigingen of stichtingen zijn. De gemeente draagt voor 75% bij aan het groot onderhoud van de welzijnsaccommodaties. De organisaties besluiten zelf waarin ze dit bedrag te investeren. De 75%/25% regeling geldt na zelfwerkzaamheid (schilderen, slopen, etc.) door de organisaties zelf. Hoe meer organisaties zelf doen, des te meer er bewerkstelligd kan worden. Voorstel is om de bijdrage van de gemeente te verlagen naar 50%. Grotere aanspraak op de Mienskip, financiële consequenties voor de beheersstichtingen en de gebruikers Op lange termijn, na 15 jaar, een gemiddelde bezuiniging van per jaar op kapitaallasten 5a. Lagere dotatie voorziening groot onderhoud welzijnsaccommodaties Uit een nadere doorrekening van deze voorziening en het achterliggende huisvestingsplan blijkt dat het mogelijk is de jaarlijkse dotatie aan de voorziening te verlagen zonder dat de uitvoering van de plannen in gevaar dreigt te komen.

4 Geen Per 2017 wordt de structurele dotatie i.c. verlaagd met Deze besparing is opgenomen in de kadernota 2017 als gedeeltelijke invulling van de bezuinigingstelpost accommodatiebeleid. 6. Verlagen gemeentelijke bijdrage groot onderhoud kleedaccommodaties (van 50% naar 35%) De financiële bijdrage van de gemeente aan de voetbal, korfbal- en tennisverenigingen voor het opknappen van kleedaccommodaties bestaat uit 50% van het totaal na zelfwerkzaamheid. Voorstel is om de bijdrage van de gemeente te verlagen naar 35%. Grotere aanspraak op de Mienskip, financiële consequenties voor de contributies van de verenigingen Op de langere termijn, na een jaar of 15, kan door lagere kapitaallasten de besparing oplopen tot ca per jaar 7. Stopzetten onderhoud en investeren in overmatige sportvelden Door daling van het ledenaantal van sportverenigingen kan een gat ontstaan tussen benodigde sportvelden en aanwezige sportvelden. De gemeente hoeft alleen te investeren in de benodigde velden in een dorp. Voor de overcapaciteit aan velden geldt geen onderhoud uitvoeren en afstoten. Verenigingen, of het dorp, bepalen dan zelf of ze het onderhoud willen uitvoeren. De gemeente draagt hier niet meer aan bij. Onderzoek van de Grontmij (2013) wijst uit dat er overcapaciteit aan sportvelden is in Harkema (3 velden), Gerkesklooster -Stroobos, Kootstertille en Surhuisterveen (elk 1 veld). Minder zelfonderhoud bij afstoten overcapaciteit aan velden. Wanneer dorp ervoor kiest de extra velden te behouden vraagt dit om extra zelfonderhoud. Besparing op de onderhoudskosten van circa Dit is een inschatting gemaakt op basis van totale kosten voor de inhuur van Caparis. 8. Sloop of afstoten leegstaande (delen van) panden Een aantal panden, of delen van panden, staat leeg of kan de komende jaren zijn functie verliezen (zoals een aantal schoolgebouwen). Afstoten van vastgoed kan tot een directe daling van de kapitaallasten leiden als de vrijgevallen accommodatie of de grond wordt verkocht. Kanttekening bij de grondopbrengsten is dat deze locaties vaak in beeld zijn voor woningbouw, terwijl de woningbehoefte niet in alle dorpen aanwezig is. Concrete locaties op dit moment zijn de scholen in Boelenslaan en Gerkesklooster-Stroobos en de gymzaal in Kootstertille. Ook komt op korte termijn de peuterspeelzaal in Gerkesklooster-Stroobos, het Lauwerscollege in Surhuisterveen en zeer waarschijnlijk de Maskelyn in Augustinusga leeg te staan. Naast de kapitaallast brengen deze leegstaande panden ook een energielast met zich mee voor de

5 gemeente. Verkoop tegen boekwaarde of taxatiewaarde, zorgt op de korte termijn voor een verlaging van de kapitaallast. Ook valt te denken aan het overdragen van een jeugdhonk aan de Mienskip wanneer van deze voorzieningen weinig gebruik wordt gemaakt en de accommodatie zich daar voor leent. Voor deze accommodatie kan het dorp een nieuwe functie zoeken. Tegengaan van langdurige leegstand en mogelijke verpaupering in het dorp Eenmalig afboeken, daarna lastenverlaging kapitaallasten (in het geval v an bovengenoemde voorbeelden circa ) 9. Privatiseren beheerkosten gymlokalen Bij een terugtrekkende rol van de gemeente past het privatiseren van beheerkosten. Die kans doet zich voor bij het vertrek van zittende beheerders. Een beheerstichting kan een accommodatie overnemen, verenigingen kunnen dit niet. Dit vraagt om goede afspraken over de schoonmaak en het beheer, naast dat het dorp het moet willen en kunnen. De gemeente is hier al met een aantal dorpen over in gesprek. Overname beheer biedt kans op eigen beslissingen, maar ook vraag naar vrijwilligers Overname door een beheerstichting tegen een vergoeding van ca. 60% van de huidige beheerkosten. Elk dorp c.q. gymlokaal waar dit gerealiseerd kan worden realiseren levert voor de gemeente een besparing op van ca In drie dorpen komt op de langere termijn deze mogelijkheid voorbij. Lukt het in alle drie de gevallen een akkoord te bereiken met een beheerstichting, dan is uiteindelijk een besparing mogelijk van Hierbij moet rekening worden gehouden met een negatief effect vanuit het sportbesluit op de BTW compensatie vanuit de gemeente. De besparing kan uiteindelijk lager uitvallen. 10. Stimuleren samenwerking verenigingen met een financiële trigger Als gemeente willen we met het oog op de toekomst het delen van kleedaccommodaties stimuleren. Op dit moment zien sportverenigingen (voetbal, korfbal) weinig reden tot gezamenlijk gebruik van kleedaccommodaties. Verenigingen doen veel zelf en hebben elk apart financiële afspraken met de gemeente. Soms spelen culturele/historische verbanden een belemmerende rol. Met een financiële trigger willen we dit stimuleren: in plaats van het bedrag aan groot onderhoud per vereniging beschikbaar te stellen stimuleren we samenwerking door de gemeentelijke bijdrage per complex c.q. dorp te verstrekken, een lump sum voor de sport als geheel. Trigger tot samenwerking zodat minder geld in de accommodatie gaat en meer in de voorziening wanneer verenigingen er voor kiezen gezamenlijk gebruik te maken van een kleedaccommodatie in plaats van verspreid.

6 Bedrag beschikbaar stellen per dorp in plaats van per vereniging. In het geval van samenwerking zal het bedrag van de totale renovatie lager worden, en dus ook de bijdrage van de gemeente. 11. Herziening afspraken nieuw stichtingsbestuur MFC Surhuisterveen Door wisseling van het bestuur en de personele bezetting van het MFC Surhuisterveen zijn nieuwe afspraken mogelijk tussen stichtingsbestuur en de gemeente. Het is mogelijk om wellicht extra inkomsten te genereren van de vaste huurders van het MFC. - Mogelijk extra inkomsten van ,-. Hierbij moet worden opgemerkt dat hier nog nader onderzoek naar de haalbaarheid van de eerste afspraken nodig is, voordat deze mogelijk (extra) inkomst kan worden opgevoerd. 12. Zelfwerkzaamheid parkeerterreinen sportcomplexen Voor de parkeerterreinen bij sportvoorzieningen draagt de gemeente zorg. Net zoals bij het onderhoud van de velden, kan ook voor het onderhoud van de parkeerterreinen gaan gelden dat gemeente zorgt voor de materialen en verenigingen het onderhoud uitvoeren. Meer aanspraak op de Mienskip door zelfwerkzaamheid Mogelijke bezuiniging. Gemeente draagt zorg voor materiaal, maar geen kosten meer aan het uitvoeren van de werkzaamheden. Nader onderzoek moet de mogelijke besparing uitwijzen De mate waarin de bezuinigingstaakstelling wordt behaald Kijkend naar de kosten waar de gemeente invloed op heeft, de bezuinigingen die al zijn ingezet en bezuinigingen die de gemeente op korte termijn kan invoeren, lijkt de bezuinigingsdoelstelling niet haalbaar en realistisch. Bezuinigingen die voor de hand liggen zijn al ingevoerd of staan op de planning. Daarnaast liggen veel taken en kosten al bij de verenigingen en organisaties zelf, zoals het dagelijks onderhoud en de energierekening. De grootste kostenpost voor de gemeente is de kapitaallast. Maar behalve dat het de grootste kostenpost is, is het ook de kostenpost waar de minste invloed op uit te oefenen is. De afschrijving en rente blijven jaarlijks terugkomen totdat bestaande gebouwen zijn afgeboekt. Door het invoeren van bovenstaande maatregelen is mogelijk een maximale bezuiniging van circa haalbaar op de korte termijn (2017). Dit bedrag kan op de lange termijn oplopen door de positieve gevolgen van de invoer van maatregelen die eerst om een investering vragen of pas op langer termijn zijn vruchten afwerpen.

7 Voorgestelde aanbeveling Per 2017 Op langere termijn 1. Subsidies beheerders afbouwen (Clubhuis/ it Koartling) (per 2018) 2. Verhogen en huur binnensport a. Lagere dotatie voorziening groot onderhoud binnensport Verhogen huur sportcomplexen Verhogen huur kunstgrasvelden Verlagen bijdrage groot onderhoud welzijn a. Lagere dotatie voorziening groot onderhoud welzijn Verlagen bijdrage groot onderhoud kleedaccom Stopzetten onderhoud overmatige velden Sloop of afstoten leegstaande (delen van) panden Privatiseren beheerkosten Stimuleren samenwerking verenigingen pm pm 11. Herziening afspraken stichtingsbestuur MFC Surhuisterveen 12. Zelfwerkzaamheid parkeerterreinen sportvoorzieningen Totaal pm pm ,00 pm ,00 Voor de maatregelen 5, 6, 8 en 9 geldt dat ze niet direct de komende twee jaren al zullen resulteren in de maximaal mogelijke besparingen. Om de beoogde te behalen zijn naast de al ingezette bezuinigingen en mogelijke realistische bezuinigingen ook drastische keuzes nodig. Mogelijke ingrijpende keuzes (waarbij het advies is: niet doorvoeren) zijn: Drastische maatregelen (advies: niet doorvoeren) - Stoppen financiële steun De Wettervlecke - Afbouwen professioneel beheer gymlokalen - Verhogen huren buitensportlocaties met 100% - Sluiting van de bibliotheek in Buitenpost en Surhuisterveen Mogelijke bezuiniging Mogelijke consequenties Sluiting zwembad Veiligheidsrisico gymlokalen, gemeente voldoet niet aan wettelijke taak en ontslag aanvragen (dus kosten blijven gedeeltelijk) Lagere deelname? Meer digitaal

8 De consequenties bij het doorvoeren van drastische keuzes zoals hierboven zijn niet passend bij het beleid van de gemeente Achtkarspelen. Advies is om te accepteren dat deze doelstelling niet wenselijk en haalbaar is, maar wel te starten met de maatregelen die passen binnen de kaders én zorgen voor een bezuiniging op korte of langere termijn. Heroverweging: Om de bezuinigingsdoelstelling toch te behalen, kan naast extreme keuzes ook teruggekeken worden naar bestaande kaders. Dit vraagt om aanscherpen van het beleid. Zoals aangegeven in de Atlas van Noordoost Fryslân heeft het concentratiebeleid de meeste positieve invloed op de financiën. Kanttekening hierbij is dat er geen rekeningen is gehouden met de kracht van de gemeenschap. Het concentratiebeleid kan invloed hebben op de betrokkenheid van vrijwilligers. Nader onderzoek hierna is gewenst.