Aan de commissie Algemeen Bestuur en Middelen

Transcriptie

1 Made, oktober 2002 Commissievergadering d.d. 19 december 2002 Aan de commissie Algemeen Bestuur en Middelen Agendapunt: 11 Onderwerp: Bestuursbevoegdheden in een dualistisch stelsel. Toelichting: In het monistische stelsel (tot 7 maart 2002) was de raad het algemeen bestuur van de gemeente. In ieder geval in theorie bestuurde de raad. Het college werd gezien als het orgaan dat de bestuurlijke besluiten van de raad voorbereidde en uitvoerde. In de praktijk oefende het college al veel bestuursbevoegdheden van de raad uit maar dat was en is dan gebaseerd op delegatiebesluiten. De drie belangrijkste pijlers van de dualisering van het gemeentebestuur zijn: - ontvlechting van posities van raad en college (wethouder is niet langer lid van de raad); - versterking van de vertegenwoordigende, controlerende en kader stellende functie van de raad; - ontvlechting van bevoegdheden van raad en college. Bij deze laatste pijler worden de gemeentelijke bestuursbevoegdheden zoveel mogelijk bij het college geconcentreerd. Met name gaat het daarbij om de vraag welke concrete taken in het nieuwe stelsel collegeaangelegenheden zijn en welke raadsaangelegenheden. Concentratie van de bestuursbevoegdheden bij het college betekent niet dat de invloed van de raad op deze bevoegdheden verdwijnt. Het college is verplicht de raad actief informatie te verschaffen en de raad kan het college ter verantwoording roepen over de wijze waarop het zijn bestuursbevoegdheden uitoefent. Maar ook binnen de kader stellende taak van de raad kan de uitoefening van de bestuursbevoegdheden door het college beïnvloed worden. De daadwerkelijke invloed van de raad zal meer op politiek niveau tot uiting komen.

2 Bij bestuursbevoegdheden gaat het om uitvoerende bevoegdheden zoals bevoegdheden tot het nemen van concrete beslissingen (beschikkingen en besluiten met algemene strekking) ende vaststelling van beleidsregels. Onder bestuursbevoegdheden valt in ieder geval niet: het vaststellen van de begroting en de rekening, het stellen van algemene regels zoals verordeningen en het vaststellen van plannen met een verordenend karakter. Deze bevoegdheden blijven aan de raad voorbehouden. Er zijn drie soorten bestuursbevoegdheden te onderscheiden: 1. in de Gemeentewet opgenomen bestuursbevoegdheden; 2. in medebewindswetten opgenomen bestuursbevoegdheden; 3. de in de Grondwet verankerde bestuursbevoegdheid. Ad 1. Bestuursbevoegdheden op grond van de Gemeentewet. De Wet dualisering gemeentebestuur, inwerking getreden op 7 maart 2002, heeft ertoe geleid dat de meeste in de Gemeentewet opgenomen bestuursbevoegdheden zijn verschoven van de raad naar het college. Deze zijn met name terug te vinden in artikel 160 van de Gemeentewet. Onderscheid kan worden gemaakt in bestuursbevoegdheden die het college al had en nu nog steeds heeft en bestuursbevoegdheden die per 7 maart 2002 naar het college zijn overgegaan. a. Categorie bestuursbevoegdheden van het college die ongewijzigd zijn gebleven: - het voeren van het dagelijks bestuur voor zover niet bij of krachtens de wet de burgemeester hiermee is belast; - de voorbereiding en uitvoering van raadsbesluiten voor zover niet bij of krachtens de wet de raad of de burgemeester hiermee zijn belast; - voorbereiding van de civiele verdediging; - bevoegdheid om te procederen in kort geding; - bevoegdheid tot het voegen in strafzaken; - bevoegdheid om namens de gemeente beroep in te stellen, alsmede schorsing van een aangevochten beslissing of om een voorlopige voorziening terzake te verzoeken ingeval het spoedeisende gevallen betreft; - toepassen bestuursdwang/opleggen dwangsom; - opstellen ontwerp begroting; - opstellen jaarrekening

3 b. Categorie bestuursbevoegdheden die in het kader van de Wet dualisering gemeentebestuur per 7 maart 2002 van de raad naar het college zijn overgegaan: Ter toelichting: in de Wet dualisering gemeentebestuur zijn enkele omissies opgetreden. Enkele hiervan hadden betrekking op de overdracht van bestuursbevoegdheden. Deze zijn rechtgezet in een zgn. Aanpassingswet. Het ontwerp van wet is eind september 2002 door de Eerste Kamer behandeld. Naar verwachting zal deze wet eind dit jaar in werking treden. - vaststellen regels over de ambtelijke organisatie; - benoemen, schorsen en ontslaan ambtenaren (m.u.v. de secretaris. Na inwerkingtreding van de Aanpassingswet gaat deze bevoegdheid over van raad naar college); - vaststellen algemene rechtspositionele voorschriften (CAR_UWO); Ter toelichting: bovenvermelde bestuursbevoegdheden zijn voorbehouden aan de raad ten aanzien van de raadsgriffier en eventueel medewerkers van de raadsgriffie) - de instelling, afschaffing of verandering van jaarmarkten of gewone marktdagen; - voeren van rechtsgedingen namens de gemeente, verrichten van handelingen ter voorbereiding daarop, alsmede maken van bezwaar. (in de Aanpassingswet zal hieraan nog toegevoegd worden: het instellen van administratief beroep); - besluiten tot het verrichten van privaatrechtelijke rechtshandelingen. (voordat het college een dergelijk besluit neemt, dient zij de raad te informeren over de uitoefening van deze bevoegdheid, indien de raad daarom vraagt of uit eigen beweging indien de uitoefening ingrijpende gevolgen kan hebben voor de gemeente. Er mag van uitgegaan worden dat dit onder meer het geval is als de uitoefening van deze bevoegdheid financiële consequenties heeft die niet zijn voorzien in de gemeentelijke begroting.); - beslissingen tot de oprichting van en deelneming in privaatrechtelijke rechtspersonen zoals stichtingen, vennootschappen, verenigingen indien dat in het bijzonder aangewezen moet worden geacht voor de behartiging van het daarmee te dienen openbaar belang. Voordat het college een dergelijk besluit neemt moet de raad een ontwerp-besluit worden voorgelegd en in de gelegenheid worden gesteld om wensen en bedenkingen ter kennis te brengen

4 De overdracht van deze bestuursbevoegdheden heeft met zich meegebracht dat een aantal delegatiebesluiten van rechtswege zijn komen te vervallen. Voor uw commissie ligt de delegatielijst ter inzage. Per delegatiebesluit is aangegeven of het besluit al vanaf 7 maart 2002 van rechtswege is vervallen dan wel per 7 maart 2003 zal komen te vervallen. C. Nieuwe bestuursbevoegdheden in het kader van de Wet dualisering gemeentebestuur: - instellen van bestuurs- en adviescommissies. De uitoefening van bevoegdheden van het college kan aan een bestuurscommissie overgedragen worden. Eenzelfde bevoegdheid heeft de raad en de burgemeester. Een voorbeeld van een adviescommissie is de commissie voor de behandeling van bezwaarschriften. Deze commissie is door de raad, het college en de burgemeester ingesteld. Ad 2. Bestuursbevoegdheden op grond van medebewindswetten: De overheveling aan het college van een aantal in medebewindswetgeving verankerde bestuursbevoegdheden is in een afzonderlijk wetsvoorstel geregeld: Wet dualisering gemeentelijke medebewindsbevoegdheden. In verband met dit wetsvoorstel zijn alle bevoegdheden die in de medebewindswetgeving aan de raad of het gemeentebestuur zijn toegekend geïnventariseerd. Vervolgens is bezien in welke gevallen het om bestuursbevoegdheden gaat die in een dualistisch stelsel tot de taak van het college gerekend kunnen worden. De over te dragen bestuursbevoegdheden zijn divers. De bedoeling is om de Wet dualisering gemeentelijke medebewindsbevoegdheden per 7 maart 2003 in werking te laten treden. Voor uw commissie ligt het wetsvoorstel met bijlage van wetten ter inzage. Ook deze overdracht van bestuursbevoegdheden heeft tot gevolg dat een aantal delegatiebesluiten vanaf 7 maart 2003 zullen komen te vervallen. In de voor uw commissie ter inzage liggende lijst van delegatiebesluiten is dit aangegeven. Ad 3. Autonome bestuursbevoegdheden: Als sluitstuk van de overdracht van bestuursbevoegdheden vormen de zgn. Autonome bestuursbevoegdheden. Bij de autonome bestuursbevoegdheden kan gedacht worden aan besluitvorming omtrent subsidieverlening, vaststelling van plaats- en straatnamen of het aangaan van stedebanden. Autonome bestuursbevoegdheden kunnen nu reeds bij delegatie aan het college worden toegekend

5 Autonome bestuursbevoegdheden blijven vooralsnog ongewijzigd. Wel is een Grondwetsherziening in voorbereiding die het mogelijk maakt dat ook de autonome bestuursbevoegdheden aan het college worden toebedeeld. Na de Grondwetsherziening moet ook de Gemeentewet op deze onderdelen worden aangepast. Advies commissie: Bevoegdheden van de raad: Wat resteert is de vraag welke bestuursbevoegdheden nog aan de raad zijn: - regeling en bestuur inzake de huishouding van de gemeente waaronder vallen: - ruimtelijke inrichting/bestemmingsplannen; - verkeerscirculatieplan; - milieubeleidsplan; - algemene subsidieverlening; - gemeentelijke monumentenzorg; - aanleg, instandhouding zwembad, bibliotheek; - benoemen (ontslag) wethouders; - benoemen secretaris ( tot inwerkingtreding Aanpassingswet) - vaststellen, wijzigen en intrekken van verordeningen; - vaststellen gedragscodes leden, raad, wethouders en burgemeester; - vaststellen Reglement van Orde; - instellen rekenkamer/gemeenschappelijke rekenkamer; - instellen van raads- bestuurs- en adviescommissies; - instellen van deelraden; - instellen van en onderzoek naar het beleid van het college of de burgemeester; - wijzigen gemeentenaam; - vaststellen begroting; - vaststellen jaarrekening; - invoeren, wijzigen of afschaffen van gemeentelijke belastingen