: Notitie over de stand van zaken in het proces van invoering van het dualistische bestuursstelsel in de gemeente Heusden

Transcriptie

1 Raad : 17 september 2002 Agendanr. : 16 Doc.nr : B Afdeling: : Bestuursondersteuning RAADSVOORSTEL Onderwerp : Notitie over de stand van zaken in het proces van invoering van het dualistische bestuursstelsel in de gemeente Heusden * VAN HET EERSTE PLAN VAN AANPAK NAAR HET TWEEDE Eind 2001 is aan de leden van de raad een bundel informatie en documentatie toegezonden in verband met de invoering van de Wet dualisering gemeentebestuur. Deze informatie en documentatie diende in eerste instantie als aanloop naar de discussieavonden over dualisme in februari De bundel bevatte met name: - een analytische beschrijving van de vier hoofdthema s van de vernieuwingsimpuls dualisme en lokale democratie, voorzien van actiepunten, tijdsplanning en actoren; - een gespreksnotitie over de versterking van de kaderstellende en controlerende rol van de raad in het duale bestel, in het bijzonder wat betreft de invulling van de griffierfunctie. Bij de analytische beschrijving van de vier hoofdthema s is in de bundel per onderwerp aangegeven welke acties in de gemeente Heusden moesten worden genomen, wanneer dat moest en door wie. De beschrijving had zodoende het karakter van een (eerste) plan van aanpak. Inmiddels is de Wet dualisering gemeentebestuur in werking getreden, heeft de verkiezing van de nieuwe gemeenteraad plaatsgevonden en zijn verschillende acties uit het eerste plan van aanpak gerealiseerd. Met het oog op het overzicht over en de voortgang van het proces van invoering is het wenselijk het eerste plan van aanpak te actualiseren. Dat gebeurt in deze notitie. Als resultaat van deze actualisatie is een tweede plan van aanpak opgesteld voor de periode juni 2002-begin Dit tweede plan van aanpak is als bijlage bij deze notitie gevoegd. * ONTVLECHTING RAAD-COLLEGE Voor de actualisering van het proces van dualisme wordt in deze notitie de volgorde aangehouden van het eerste plan van aanpak. De indeling in cijfers en letters (bijvoorbeeld I A) komt uit dat eerste stuk. U maakt het u gemakkelijk als u het eerste plan van aanpak er naast legt. Daartoe is dit stuk hierbij gevoegd. De acties die blijkens de actualisatie nog niet zijn uitgevoerd komen in het tweede plan van aanpak te staan. I A. Ontvlechting van posities. Actie: Beëdiging raadsleden en benoeming wethouders. De nieuwe raadsleden zijn op 14 maart 2002 beëdigd. De vijf nieuwe wethouders zijn op 16 april 2002 benoemd. Vervolgens zijn ook 5 nieuwe raadsleden geïnstalleerd. Dit actiepunt is gerealiseerd. 1/11

2 Actie: Nevenfuncties raadsleden, wethouders en burgemeester. De raadsleden en de wethouders moeten hun nevenfuncties openbaar maken (artikel 12, artikel 41b, respectievelijk 67 Gemeentewet). Deze openbaarmaking moet nog plaatsvinden. Daartoe wordt een actiepunt opgenomen in het tweede plan van aanpak (uitvoering op korte termijn). Actie: Gedragscode wethouders. De raad moet voor de wethouders een gedragscode vaststellen (artikel 41c, tweede lid, Gemeentewet). Deze gedragscode moet nog worden opgesteld. Daartoe wordt een actiepunt opgenomen in het tweede plan van aanpak. Ook voor de leden van de raad en voor de burgemeester moet de raad een gedragscode vaststellen. Dit actiepunt staat verderop in deze notitie. Actie: Reglement van orde raadscommissies Op 14 maart 2002 heeft de raad de Algemene commissieverordening vastgesteld. Op 14 mei 2002 heeft de raad deze verordening ingetrokken en een aangepaste Algemene commissieverordening vastgesteld. Daarmee is ook dit actiepunt uitgevoerd. Een wijziging van de verordening m.b.t. de eedsaflegging door commissieleden, niet raadslid zijnde, wordt u in deze vergadering voorgelegd. Actie: Invoering raadscommissies nieuwe stijl. De raad heeft op 14 mei 2002 vier raadscommissies ingesteld. Daarmee is dit actiepunt uitgevoerd. Actie: Benoeming commissieleden. Op 14 mei 2002 heeft de raad de leden van de vier raadscommissies benoemd. Dit actiepunt is dus afgedaan. Actie: Secretaris raadscommissies. De positie van de secretaris(sen) van de raadscommissies moet goed worden geregeld. Het werk van de secretaris(sen) van de raadscommissies valt onder de verantwoordelijkheid van de griffier. Daarom zal de positie van de commissiesecretaris aan de orde komen bij het actiepunt over de griffier. Intussen wordt in de praktijk voor het vervullen van het commissiesecretariaat gebruik gemaakt van medewerkers uit de organisatie. Actie: Bestuurscommissies. De gemeente Heusden kent geen bestuurscommissies, zodat geen actie op dit punt nodig was. Actie: Onderzoekscommissies. Een onderzoekscommissie voor de uitvoering van een enquête moet worden ingesteld zodra de raad gebruik wenst te maken van zijn recht van onderzoek (artikel 155a, eerste lid, Gemeentewet). Tot dat aan de orde komt, behoeft dit punt geen actie. 2/11

3 I B. Ontvlechting van bevoegdheden. Actie: Nadere regeling behandeling initiatiefvoorstellen. Dit onderwerp is geregeld in het nieuwe reglement van orde voor de vergaderingen van de gemeenteraad, dat de raad op 14 maart 2002 ter voldoening aan artikel 16 Gemeentewet heeft vastgesteld. Het actiepunt is dus afgedaan. Actie: Nadere regeling behandeling amendementen. Zie bij de vorige actie. Actie: Verordening ambtelijke bijstand. Deze in artikel 33, derde lid, Gemeentewet, verlangde verordening, waarin het recht van de raad op ambtelijke bijstand moet worden geregeld, moet worden vastgesteld vóór 7 maart Daartoe wordt een actiepunt in het tweede plan van aanpak opgenomen. Intern wordt er reeds aan gewerkt. Actie: Nadere regeling schriftelijk vragenrecht. Zie bij actie over initiatiefvoorstellen. Actie: Nadere regeling interpellatie. Zie bij actie over initiatiefvoorstellen. Actie: Verordening onderzoekscommissie. Alvorens de raad gebruik wenst te maken van zijn recht van onderzoek dient hij bij verordening nadere regels te stellen met betrekking tot het uit te voeren onderzoek (artikel 155a, achtste lid, Gemeentewet). Op dit moment vergt dit punt geen actie. Actie: Begrotingsruimte voor onderzoek. Het ligt voor de hand deze ruimte vooralsnog ad hoc beschikbaar te stellen. Dit punt vergt dus nu geen actie. Actie: Rekenkamer of rekenkamerfunctie. De raad kan volgens artikel 81a Gemeentewet een rekenkamer instellen. Als geen rekenkamer wordt ingesteld moet de raad volgens artikel 81o Gemeentewet bij verordening regels vaststellen voor de uitoefening van de rekenkamerfunctie. De raad dient over een en ander vóór 7 maart 2006 te besluiten. Daartoe wordt in het tweede plan van aanpak een actiepunt opgenomen. Actie: Verordening periodieke onderzoeken van het college. Op grond van artikel 213a Gemeentewet verricht het college periodiek onderzoek naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het door het college gevoerde bestuur. De raad moet (vóór 7 maart 2003) bij verordening regels hierover vaststellen. 3/11

4 Actie: Gedragscodes. Hiervoor kwam al aan de orde dat de raad een gedragscode moet vaststellen voor de wethouders. De raad moet dat vóór 7 maart 2003 ook doen voor de leden van de raad en de burgemeester (artikel 15, derde lid, resp. artikel 69, tweede lid, Gemeentewet). Daartoe wordt een actiepunt opgenomen in het tweede plan van aanpak. Actie: Vervallen mogelijkheid van administratief beroep op de raad. Door schrapping van artikel 152 Gemeentewet is de bevoegdheid van de raad vervallen om in zijn verordeningen beroep open te stellen tegen de besluiten die krachtens die verordeningen door het college of door de burgemeester zijn genomen. Als gevolg daarvan dienen de gemeentelijke verordeningen op dit punt te worden aangepast. Daartoe wordt in het tweede plan van aanpak een actiepunt opgenomen. Actie: Presidium. In het nieuwe reglement van orde voor de vergaderingen van de gemeenteraad, dat door de raad op 14 maart 2002 is vastgesteld, is tevens de instelling van het presidium opgenomen. Het presidium bestaat uit de raadsvoorzitter en de fractievoorzitters, ondersteund door de griffier, en fungeert als agendaoverleg. Actie: Verordening financieel beleid en beheer. Op grond van artikel 212 Gemeentewet moet de raad de uitgangspunten voor het financiële beleid vaststellen, alsmede de regels voor het financiële beheer en de inrichting van de financiële administratie. Dit moet gebeuren vóór 15 november In het tweede plan van aanpak wordt daartoe een actiepunt opgenomen. Actie: Verordening controle op financieel beheer. Op grond van artikel 213 Gemeentewet moet de raad bij verordening regels vaststellen voor de controle op het financiële beheer en op de inrichting van de financiële administratie. Dit moet gebeuren vóór 15 november In het tweede plan van aanpak wordt daartoe een actiepunt opgenomen. Actie: Overheveling gemeentewettelijke bevoegdheden naar college. Als gevolg van de overheveling door de Wet dualisering gemeentebestuur van een zevental gemeentewettelijke bevoegdheden van de raad naar het college moet worden bezien in hoeverre delegatiebesluiten hun betekenis hebben verloren. Ook moet worden uitgewerkt hoe moet worden omgegaan met het bepaalde in artikel 169, lid 4, Gemeentewet wat betreft informatieverstrekking aan de raad over o.a. privaatrechtelijke besluiten van het college. Daartoe wordt in het tweede plan van aanpak een actiepunt opgenomen. Actie: Overheveling medebewindsbevoegdheden naar het college. In het voorstel van Wet dualisering gemeentelijke medebewindsbevoegdheden staan tientallen bevoegdheden uit bijzondere wetten vermeld die naar het college worden overgeheveld. Deze wet treedt mogelijk op 1 april 2003 in werking. In het tweede plan van aanpak moet de implementatie van deze wet als actiepunt worden opgenomen. 4/11

5 I C. Positie burgemeester en ambtelijke organisatie. Actie: Collegevorming. Volgens artikel 35, tweede lid, Gemeentewet moet de burgemeester over de uitkomst van de collegeonderhandelingen worden geïnformeerd. Dit punt kan als afgedaan worden beschouwd. Actie: Collegevoorzitter. Artikel 53a Gemeentewet draagt de burgemeester als collegevoorzitter op de eenheid van het collegebeleid te bevorderen. Daartoe kan de burgemeester onderwerpen aan de agenda van de collegevergadering toevoegen en ten aanzien van geagendeerde onderwerpen een eigen voorstel aan het college voorleggen. Aangezien dit bij de burgemeester permanent in handen is, behoeft het geen nadere actie. Actie: Raadsvoorzitter. De waarneming van het raadsvoorzitterschap is geregeld in artikel 77 Gemeentewet. Op grond daarvan heeft de raad inmiddels twee leden aangewezen die het voorzitterschap (in volgorde) in geval van verhindering of ontstentenis van de burgemeester waarnemen. Aan deze actie is dus al voldaan. Actie: Kwaliteitsbewaking. In het eerste lid van artikel 170 van de Gemeentewet heeft de burgemeester een zorgplicht meegekregen voor het toezicht op de kwaliteit van de burgerparticipatie en de behandeling van bezwaarschriften en klachten. De wijze waarop aan deze zorgplicht uitvoering wordt gegeven moet nog nader worden uitgewerkt. Daartoe is een actiepunt in het tweede plan van aanpak opgenomen. Actie: Burgerjaarverslag. In het tweede lid van artikel 170 van de Gemeentewet is bepaald dat de burgemeester bij het gemeentelijk jaarverslag een burgerjaarverslag moet uitbrengen. Daarin moet hij in ieder geval rapporteren over de kwaliteit van de gemeentelijke dienstverlening en over zijn bevindingen over de kwaliteit van de procedures op het vlak van de burgerparticipatie. In het tweede plan van aanpak wordt als actiepunt opgenomen het opstellen van het burgerjaarverslag Actie: Verordening ambtelijke bijstand. Volgens artikel 33 Gemeentewet heeft de raad en elk van zijn leden recht op ambtelijke bijstand. Ook de in de raad vertegenwoordigde groeperingen hebben recht op ondersteuning. Met betrekking tot de ambtelijke bijstand en ondersteuning moet de raad een verordening vaststellen. Daartoe wordt in het tweede plan van aanpak een actiepunt opgenomen. 5/11

6 Actie: Raadsgriffier. In iedere gemeente moet volgens artikel 100 Gemeentewet door de raad (uiterlijk 7 maart 2003) een griffier worden benoemd. De griffier staat volgens artikel 107a, eerste lid, Gemeentewet de raad en de raadscommissies bij de uitoefening van hun taak terzijde. In het tweede plan van aanpak wordt de tijdige benoeming van een griffier als actiepunt opgenomen. Actie: Instructie griffier. Volgens het tweede lid van artikel 107a van de Gemeentewet moet de raad een instructie vaststellen over de taak en bevoegdheden van de griffier. In het tweede plan van aanpak is als actiepunt opgenomen het opstellen van een instructie voor de griffier. Actie: Organisatie raadsgriffie. Naast de griffier zullen mogelijk ook andere medewerkers worden ingezet, zoals commissiesecretarissen. Dat maakt het nodig een organisatieopzet te maken van de raadsgriffie, mogelijk in de vorm van een organisatieverordening. Hiertoe wordt een actiepunt opgenomen in het tweede plan van aanpak. Actie: Gemeentesecretaris. Volgens artikel 103, tweede lid, van de Gemeentewet moet het college in een instructie nadere regels geven over de taak en bevoegdheden van de secretaris. De geldende instructie moet worden geactualiseerd. Daartoe is in het plan van aanpak een actiepunt opgenomen. Actie: Organisatieverordening. Volgens artikel 160, eerste lid, onder c, is het college bevoegd regels vast te stellen over de ambtelijke organisatie van de gemeente, met uitzondering van de organisatie van de griffie. In verband hiermee moet de geldende organisatieverordening worden omgezet in een regeling van het college. Daartoe is in het tweede plan van aanpak een actiepunt opgenomen. * PUBLIEKE VERANTWOORDING. II A Versterking van de financiële functie Een aantal actiepunten die ook bij dit thema horen, zoals de rekenkamer(functie en de verordeningen van artikel 212 en 213, zijn hiervoor al eerder aan bod gekomen en worden hier nu niet opnieuw genoemd. In het tweede plan van aanpak worden deze onderwerpen wel bij elkaar gegroepeerd. Actie: Begroting. Door wijziging van de comptabiliteitsvoorschriften verandert de opzet van de begroting. Er komt een programbegroting (niveau raad) en een productenraming (niveau college). De begroting 2004 moet aan deze opzet voldoen. Bovendien wordt in de duale begroting een aantal nieuwe paragrafen verplicht gesteld, zoals over het weerstandsvermogen, participaties, onderhoud kapitaalgoederen, grondbeleid en bedrijfsvoering. In de begroting 6/11

7 voor 2003 worden stappen gezet naar de duale begroting voor Daartoe is in het tweede plan van aanpak een actiepunt opgenomen. II B De lokale rekenkamer(functie) Zie hiervoor in deze notitie. II C II D II E Kwaliteitshandvesten Benchmarking Beschikbaar maken van bestuurlijke informatie Actie: Raadsinformatiesysteem. In het tweede plan van aanpak is als actiepunt opgenomen het beschikbaar komen van bestuurlijke informatie voor de raad te optimaliseren in een raadsinformatiesysteem. * BURGERPARTICPATIE EN INTERACTIEVE BESLUITVORMING III A III B III C Interactieve beleidsvorming Burgerparticipatie door directe democratie Burgerparticipatie in de gemeenteraad Interactieve beleidsvorming is in onze gemeente niet nieuw. Met burgerparticipatie door directe democratie wordt hier en daar in het land geëxperimenteerd. Burgerparticipatie in de gemeenteraad komt in onze gemeente voor in de vorm van spreekrecht. Dit geldt overigens ook voor de commissies. De betrokkenheid van burgers komt ook op andere wijze tot uitdrukking. Niet als volledige opsomming maar als willekeurige- voorbeelden kunnen daarbij o.a. genoemd worden: (gestuktureerde) overleggen m.b.t. verkeersveiligheid, milieu en natuur, belangen van het bedrijfsleven, voorts de sportraad en kernenbezoeken. Bij deze punten stonden in het eerste plan van aanpak nog geen te ondernemen acties. Wij willen graag samen met u in de komende tijd bespreken, welke vormen van burgerparticipatie en interactieve beleidsvorming een bijdrage kunnen zijn in de vitalisering van de lokale democratie. * FUNCTIONEREN POLITIEKE PARTIJEN IV A IV B Vorming en scholing van raadsleden Recrutering van raadsleden en wethouders Bij deze onderwerpen zijn (nog) geen acties opgenomen. 7/11

8 Advies raadscommissie De raadscommissie Algemene en Bestuurlijke Zaken heeft in haar vergadering van 29 augustus 2002 advies uitgebracht over dit voorstel. De commissie adviseert positief. Het stuk wordt op de A-lijst geplaatst. Voorstel Wij stellen u voor om bijgaand conceptbesluit vast te stellen Burgemeester en wethouders van Heusden, de secretaris, de burgemeester, mr. J.T.A.J. van der Ven drs. H.P.T.M. Willems BIJLAGEN: Conceptbesluit het overzicht van de actiepunten voor de periode Dit overzicht wordt aangeduid als Tweede plan van aanpak dualisme. (bijlage I) het eerste plan van aanpak (onderdeel analytische beschrijving van de vier hoofdthema s) (reeds in uw bezit) TER INZAGE: De stukken liggen ter inzage in de leeskamer, locatie Vlijmen. Steller: Nederlof 8/11

9 CONCEPTBESLUIT De gemeenteraad van Heusden in zijn openbare vergadering van 17 september 2002; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 3 september 2002,doc.nr. B ; b e s l u i t : vast te stellen het twee plan van aanpak dualisme, overeenkomstig de bijgevoegde bijlage I Aldus besloten in zijn openbare vergadering van 17 september 2002; De raad voornoemd, de secretaris, de voorzitter, mr. J.T.A.J. van der Ven drs. H.P.T.M. Willems 9/11

10 Bijlage I TWEEDE PLAN VAN AANPAK DUALISME NR ACTIE WANNEER WIE 1. Nevenfuncties raadsleden, wethouders en burgemeester november 2002 Bestuursondersteuning 2. Gedragscode raadsleden december 2002 Bestuursondersteuning 3. Gedragscode wethouders december 2002 Bestuursondersteuning 4. Gedragscode burgemeester december 2002 Bestuursondersteuning 5. Aanpassing verordeningen (adm.ber.) 6. Implementatie gemeentewettelijke bevoegdheden 7. Implementatie medebewindbevoegdheden 8. Toezicht burgemeester op kwaliteit zo spoedig mogelijk zo spoedig mogelijk zo spoedig na inwerkingtreding van de wet in 2002 Bestuursondersteuning Bestuursondersteuning Bestuursondersteuning Bestuursondersteuning 9. Burgerjaarverslag begin 2003 concept Bestuursondersteuning 10. Benoeming griffier januari 2003 Bestuursondersteuning 11. Instructie griffier januari 2003 Bestuursondersteuning 12. Organisatie griffie januari 2003 Bestuursondersteuning 13. Verordening ambtelijke bijstand januari 2003 Bestuursondersteuning 14. Instructie gemeentesecretaris januari 2003 Bestuursondersteuning 10/11

11 15. Organisatieverordening voor 7 maart 2003 Bestuursondersteuning 16. Verordening onderzoeken college uiterlijk 7 maart 2003 Financiën 17. Rekenkamer (functie) uiterlijk 2004 Financiën 18. Verordening financieel beleid en beheer 19. Verordening controle op financieel beheer uiterlijk 15 november 2003 uiterlijk 15 november 2003 Financiën Financiën 20. Begroting uiterlijk 15 november 2003 Financiën 21. Raadsinformatiesysteem eind 2002/begin 2003 Directie 22. Burgerparticipatie en interactieve besluitvorming 2003 Directie/Bestuursondersteuning 11/11