Papier is geduldig maar de lezer niet.

Transcriptie

1 De bibliotheek is een inspirerende en motiverende werkplaats voor persoonlijke ontwikkeling en draagt bij aan de maatschappelijke participatie van alle inwoners. Beleidsplan Bibliotheek Enschede Papier is geduldig maar de lezer niet. 2 Beleidsplan Bibliotheek Enschede

2 Beleidsplan Bibliotheek Enschede Uw bibliotheek in 2020 Inleiding 4 Voorwoord 5 Strategie 8 Lijn 1: Mediawijze en leesvaardige kinderen 10 Lijn 2: Kennishuis 12 Lijn 3: Fysieke en digitale bibliotheek Organisatie Financieel Samenvatting 20 3 Beleidsplan Bibliotheek Enschede

3 Inleiding Dit plan schetst de richting waarin de bibliotheek Enschede de komende jaren gaat werken. Dit plan beschrijft de hoofdlijnen van beleid. In de jaarwerkplannen en bijbehorende begrotingen worden de concrete doelstellingen en activiteiten benoemd. Wij kiezen voor deze aanpak om flexibel in te kunnen spelen op de alsmaar veranderende samenleving en tegelijkertijd op basis van onze ervaringen en bereikte resultaten snel te kunnen schakelen. Op die manier proberen we de structurele onzekerheid te managen. We willen daarbij pro actief in plaats van re actief opereren. Nieuwe tijden en nieuwe manieren. Met samenredzaamheid als uitgangspunt: elkaar helpen waar het kan. Op meer plekken dan ooit. Gerard Kocx, directeur Bibliotheek Enschede Ooit werd de Bibliotheek Enschede opgericht met financiële steun van textielbaronnen: werkgevers die zagen dat een dergelijke voorziening tot voordeel van zowel werknemers als werkgevers zou zijn. En dat geldt vandaag nog steeds: de gemeente Enschede investeert in bibliotheekwerk, omdat het zowel voor de samenleving als geheel als voor de burger individueel iets oplevert. Met enthousiasme leg ik u dit plan voor, waarin we met drie strategische lijnen aangeven te bezuinigen én te vernieuwen. Een plan waarin het ons lukt om het spreidingsbeleid te handhaven en fors te bezuinigen zónder gedwongen ontslag. De stichting stelt zich ten doel mede te werken aan de geestelijke ontwikkeling en ontspanning van de bevolking van de gemeente Enschede zonder onderscheid van godsdienstige overtuiging, politieke gezindheid of maatschappelijke stand, door het instandhouden van openbare bibliotheekvoorzieningen. Statuten Blijdensteinstichting 4 Beleidsplan Bibliotheek Enschede

4 1. Voorwoord Digitalisering en 21st century skills De wereld verandert in rap tempo. In 2010 werd de eerste ipad geïntroduceerd. En in 2015 heeft meer dan 70% van alle huishoudens een tablet. Waar vroeger informatie schaars en duur was, is het tegenwoordig overal en in overvloed aanwezig. Wifi is voor velen een basisvoorziening geworden. Die verdergaande digitalisering kent vele zegeningen. De verdere ontwikkeling van alle technologische ontwikkeling rond Twente was zonder digitale snelweg ondenkbaar. We staan in verbinding met de hele wereld en kennis laat zich sneller delen dan ooit. En door dat delen vermenigvuldigt kennis sneller dan ooit. Verandering lijkt de enige constante factor geworden Onze samenleving is een kennissamenleving geworden waarin het goed kunnen omgaan met alle informatie een basisvoorwaarde voor ons bestaan is geworden. Met 21st century skills als creativiteit, innovatie en mediawijsheid gaan wij de toekomst in. De Nederlandse bibliotheken kennen een flink aanbod aan e books en databanken. Hiermee zijn we het voorbeeld voor vele andere Europese landen. 5 Beleidsplan Bibliotheek Enschede

5 Participatie en basisvaardigheden De wereld is kleiner dan ooit en iedereen die dat wil kan contacten leggen over de hele wereld. Wat lokaal gebeurt, kan snel verbonden worden met initiatieven in de rest van de wereld. Toch kunnen lang niet alle inwoners goed omgaan met al die digitale ontwikkelingen. Ongeveer 11% van de Nederlanders is laaggeletterd. In Enschede zijn dat er circa % van alle werkloze werkzoekenden is laaggeletterd. PWC berekende voor de Stichting Lezen & Schrijven dat dit landelijk zo n 560 miljoen aan maatschappelijke kosten met zich meebrengt: minder productiviteit en participatie, extra zorgkosten, minder belasting opbrengsten, etc. Voor Enschede gaat het dan om ruim 5 miljoen per jaar. Verder kunnen zo n 3 à 4 miljoen Nederlanders niet goed omgaan met een pc of tablet en de helft van alle mensen die belastingaangifte doet, doet dit niet alleen maar laat zich daarbij helpen. Soms is dat een luxe keuze, maar ook heel vaak is die ondersteuning keihard nodig. Er ontstaat een nieuwe tweedeling in onze samenleving: zij die het kunnen en zij die het niet kunnen. Hoewel de wereld globaler is dan ooit, zien we tegelijkertijd dat we steeds meer op lokaal niveau organiseren. Klein is het nieuwe groot. De verzorgingsstaat transformeert tot een participatiesamenleving. Het coalitie akkoord zegt hierover: Voor deze coalitie is het vanzelfsprekend dat Enschede voorziet in een adequaat vangnet voor een ieder in deze stad die zorg of ondersteuning nodig heeft. Wij gaan uit van de volgorde: zelfredzaamheid, samenredzaamheid en professionele hulp: modern noaberschap. De overheid en professionele hulp zijn beschikbaar voor wie het zelf of samen niet redt inwoners van Enschede zijn laaggeletterd Van de werklozen is 45% laaggeletterd Programmabegroting Gemeente Enschede Maatschappelijk kosten van laaggeletterdheid in Enschede zijn 5,4 miljoen per jaar 6 Beleidsplan Bibliotheek Enschede

6 Nieuwe wegen Instituten als gemeenten en bibliotheken gaan op zoek naar nieuwe organisatievormen: samen met burgers. Een stapje terug waar de burger het zelf kan, faciliteren waar men het samen kan en een stap vooruit waar iemand het niet zelf redt. Enschede heeft een stevige opgave: in een kennisintensieve regio zorgen dat iedereen mee kan doen en aan de slag kan. De zomernota van 2016 geeft aan dat de stad op de goede weg is: de werkloosheid daalt, de wijkteams zijn aan de slag en het bezoek aan de binnenstad neemt toe. Tegelijkertijd liggen er nog uitdagingen: er zijn programma s nodig voor vluchtelingen en participatie op wijkniveau. Ook het aantal burgerinitiatieven kan nog beter. Enschede blijft zichzelf ontwikkelen. Bij die gedachte sluit de per 1 januari 2015 in werking getreden Bibliotheekwet ook aan. De Bibliotheekwet schetst een brede openbare bibliotheek die vijf functies dient te vervullen: 1. kennis en informatie 2. ontwikkeling en educatie 3. lezen en literatuur 4. kunst en cultuur 5. ontmoeting en debat Ook bibliotheken blijven zichzelf ontwikkelen. In 2014 verscheen het rapport van de Commissie Cohen De bibliotheek van de Toekomst. Het schetst het beeld dat geletterdheid en digitale vaardigheden onmisbaar zijn voor elke burger in onze samenleving. De bibliotheek is voor die vaardigheden een vitale schakel in de kennissamenleving. De bibliotheek ontwikkelt zich tot een hedendaagse agora, een moderne sociaalculturele marktplaats en kloppend hart van de gemeenschap. 7 Beleidsplan Bibliotheek Enschede

7 2. Strategie De bibliotheek van gisteren is een andere dan die van vandaag. Maar die van morgen zal ook weer een andere zijn dan die van vandaag. De visie van de Openbare Bibliotheek Enschede is sinds haar oprichting niet wezenlijk veranderd: burgers zichzelf laten ontwikkelen om mee te kunnen doen aan de samenleving. De bibliotheek Enschede is het lokale fysieke en digitale informatieknooppunt dat de persoonlijke ontwikkeling en de maatschappelijke participatie van alle inwoners stimuleert en faciliteert De Openbare Bibliotheek Enschede schept essentiële voorwaarden voor een leven lang leren, onafhankelijke besluitvorming en de culturele ontwikkeling van individuen en groepen. We zijn er voor alle lagen en delen van de samenleving om een ieder te helpen een volwaardig deelnemer van onze maatschappij te zijn. Oude waarden die opnieuw worden vormgegeven naar de maat van deze tijd. Taal en leesbevordering blijven een kerntaak. Maar wel met nieuwe technieken en nieuwe media. We zullen meer gericht zijn op interactie met stadsdelen en burgers, meer gespitst op ondersteuning van participatie en spelen een stevige rol rond het terugdringen van laaggeletterdheid. De bibliotheek kiest drie strategische lijnen om Enschede op dit gebied sterker te maken. Die lijnen zijn : 1. mediawijze en leesvaardige kinderen 2. het Kennishuis 3. de fysieke en digitale bibliotheek In de volgende pagina s geven we daarop een schematische toelichting. 8 Beleidsplan Bibliotheek Enschede

8 e overheid participatie vluchtelingen leven lang leren taalontwikkeling jeugd laaggeletterdheid bruisende binnenstad digitalisering burgerinitiatief sociaal domein Leesvaardige en mediawijze kinderen Partner voor het onderwijs in lezen en mediawijsheid Ontwikkelingen Visie De bibliotheek is een inspirerende en motiverende werkplaats voor persoonlijke ontwikkeling en draagt bij aan de maatschappelijke participatie van alle inwoners. Kennishuis Stadsstudiehuis en aanpak laaggeletterdheid en digitale vaardigheden Strategische lijnen Fysieke en digitale bibliotheek Modern spreidingsbeleid Leesvaardige en mediawijze kinderen Partner voor het onderwijs en ouders op het gebied van leesbevordering, leesplezier, informatievaardigheden en mediawijsheid Voorkomen van laaggeletterdheid en digibetisme op jonge leeftijd Structureel samenwerken Co financiering met VVE en onderwijs Leeseducatie als onderdeel van cultuureducatie Kennishuis Stevig programma voor basis vaardigheden (taal, digitaal) en een Leven Lang Leren Mee (blijven) doen aan de samenleving met extra aandacht voor laaggeletterden en ouderen Uitvoering samen met gemeente en partners Taalhuis, i Workspace, lezingen en workshops, Stadsfablab Studie en werkplekken die dit ondersteunen Fysieke en digitale bibliotheek Modern spreidingsbeleid in gedifferentieerde vorm in overleg met de stadsdelen Niet vóór de burgers maar ván de burgers Werkplaats van de samenleving en een prettige openbare verblijfplaats Programma s in co creatie met burgers en co productie met partners Afgestemde fysieke en digitale collectie Op meer plekken in de stad met kleine burgerinitiatieven De strategische lijnen zijn onderling verbonden en versterken elkaar. Nieuwe servicepunten verbinden we bij voorkeur aan scholen. Trainingen in basisvaardigheden geven we graag in de fysieke bibliotheekvestigingen. 9 Beleidsplan Bibliotheek Enschede

9 Je begeleidt tijdens een voorleesseizoen een eigen team voorlezers en hun voorleesgezinnen. Je organiseert drie bijeenkomsten voor je voorlezers en bezoekt hun voorleesgezin. Samen zoek je naar manieren om het taalaanbod in huis te vergroten en de taalontwikkeling van de kinderen te stimuleren. Iets voor jou? Je kunt zowel voorlezers als gezinnen goed begeleiden. Je communiceert netjes en op tijd en je werkt georganiseerd. Je denkt constructief mee en bent gericht op oplossingen. En je bent natuurlijk enthousiast over de VoorleesExpress! Als voorlezer lees je wekelijks een uurtje voor. Je komt twintig keer bij jouw gezin thuis, op een vast moment in de week. Je maakt ouders en kinderen bekend met voorlezen, boeken en de Bibliotheek. Samen kijk je hoe het voorlezen een blijvende plek krijgt in het gezin. Iets voor jou? Je bent nieuwsgierig en hebt een flexibele houding. Je bent sterk in communicatie en je kunt goed met kinderen omgaan. Je bent positief en enthousiast, maar je kunt ook grenzen stellen. De VoorleesExpress stimuleert de taalontwikkeling van kinderen en verrijkt de taalomgeving thuis. De Bibliotheek, de ouders, het onderwijs en vele andere organisaties zetten zich samen in voor de ontwikkeling van het kind. Lijn 1: Leesvaardige en mediawijze kinderen De laaggeletterden van de toekomst zitten vandaag op school. 1/4 van alle leerlingen basisschool heeft een taalachterstand van 2 jaar. Het is niet voor niets dat het onderwijs in de volle breedte meer aandacht geeft aan taalontwikkeling. De bibliotheek ondersteunt scholen daarbij graag. Doorgaande lijn De bibliotheek ondersteunt onderwijs en ouders in een doorgaande lijn. We willen taalachterstanden zoveel mogelijk op jonge leeftijd tegen gaan en kinderen vervolgens laten opgroeien tot informatievaardige en mediawijze burgers. Dat doet de bibliotheek niet alleen. Er is een ketenverantwoordelijkheid waarbij ouders, onderwijs, gemeente, bibliotheek en andere partijen elkaar de hand geven en dit samen invulling geven. Ook het succesvolle programma de Voorlees Express zetten we voort. Niet meer als project, maar als structurele dienst. De VoorleesExpress ondersteunt taalarme gezinnen met een voorleesprogramma om leestraditie te versterken. Ook de inzet voor VVE partijen en het primair onderwijs met programma s als De Blauwe Draad en De Rode Draad wordt voortgezet. Stap in en doe mee! Onze vrijwilligers zijn onmisbaar! Als vrijwilliger krijg je diverse trainingen en begeleiding, een bibliotheekabonnement en een unieke, waardevolle ervaring! > Doe mee als coördinator Wil jij voorlezer of coördinator worden? Kijk op voor de contactgegevens voor de dichtstbijzijnde VoorleesExpress-locatie! > Doe mee als voorlezer Hedwig: Als gepensioneerde lerares weet ik dat kinderen die met een taalachterstand op de basisschool komen, deze bijna niet meer inlopen. Die kinderen wil ik graag helpen. Vrijwilliger worden? Een gezin aanmelden? Meer weten over de VoorleesExpress? Kijk op De VoorleesExpress een goed verhaal Word ook vrijwilliger van de VoorleesExpress! Consolideren Boekstart is een stimuleringsprogramma voor ouders met jonge baby s. De gemeente stuurt drie maanden na de geboorte een brief aan de ouders om het Boekstartkoffertje op te halen in de bibliotheek. Via het koffertje worden ouders gewezen op het belang van een goede taalontwikkeling en wat je daar als opvoeder aan kan doen. Want ook voor baby s zijn er al veel materialen die hiervoor gebruikt kunnen worden. BoekStart VOORDEEL voor BoekStartouders 50% KORTING op uw abonnement (zie achterzijde voor de voorwaarden) 10 Beleidsplan Bibliotheek Enschede

10 Lijn 1: Leesvaardige en mediawijze kinderen vervolg Vernieuwen en versterken: Basisonderwijs Samen met het basisonderwijs kijken we of we onze bestaande inzet met programma s en ondersteuning door de Boekenbus kunnen vernieuwen en versterken. Scholen kunnen een keuze maken uit verschillende niveaus van ondersteuning: collecties op school, advies door leesconsulenten, project de Bibliotheek op School, halteplaatsen van de Boekenbus of bezoek aan de Wijkbibliotheek en training van leerkrachten tot leescoördinatoren. Dit alles is erop gericht om kinderen met veel plezier te laten lezen en hen op die manier stevig te ondersteunen in hun taalontwikkeling. Samen met het onderwijs Samen met het basisonderwijs willen we invulling geven aan deze vernieuwing. De ontwikkeling van Integrale Kind Centra (IKC s) kan een goede katalysator hiervoor zijn. De bibliotheek handhaaft haar middelen voor educatie, maar wil samen met het onderwijs kijken naar de beste inzet. Als veel scholen kiezen voor collecties op scholen dan is het denkbaar om afscheid te nemen van de Boekenbus en het vrijkomend budget in te zetten voor schoolbibliotheken en leesprogramma s. De bibliotheek heeft de ambitie om elke basisschool te ondersteunen en de bibliotheek in elke school zichtbaar en voelbaar te laten zijn. Dit om samen met ouders en onderwijs aan kinderen het cadeau van de taal mee te geven. Een cadeau waar ze hun leven lang plezier van zullen hebben. AANBOD 0 tot 4 jarigen Schooljaar AANBOD 0 tot 4 jarigen Een uitgebreide handleiding met tips voor de leerkracht en verwerkingssuggesties wordt bij elk project aangeboden. Rode draad Beleidsplan Bibliotheek Enschede

11 Lijn 2: Kennishuis De bibliotheek is een Kennishuis in vele gedaanten. Iedereen kan de bibliotheek binnenlopen. Je kunt een krant lezen, een lezing bezoeken, meedoen aan een workshop of gewoon een boek lenen. De helft van alle Enschedeërs weet dat Kennishuis met regelmaat te vinden.de bibliotheek blijft haar bijdrage leveren aan het bloeiende culturele klimaat in Enschede. De komende beleidsperiode ligt de focus voor het programma van het Kennishuis op de doorontwikkeling van twee componenten: 1. stadsstudiehuis en 2. programma s voor participatie. Stadsstudiehuis De Centrale Bibliotheek wordt het bruisende culturele hart van de stad, waar iedere Enschedeër zich welkom voelt en er altijd wat te doen is. De komst van een horeca ondernemer en bijvoorbeeld de Newsroom van Tubantia en RTV Enschede dragen bij aan het dynamische karakter van het gebouw. De faciliteiten zullen we komende periode nog uitbreiden. Ook het Stadsfablab heeft hier een plek Het is de plek waar alle inwoners op een laagdrempelige manier kennis kunnen nemen van de nieuwste technieken. En natuurlijk hoort openstelling op zondag hierbij. Het Stadsstudiehuis ontwikkelt zich tot een essentieel onderdeel van de bruisende binnenstad. Tubantia De bibliotheek was in die tijd ook op zondag open. Als ze dicht waren werd een advertentie geplaatst. Veel inwoners hebben behoefte om naast de beleving ook een plek te hebben waar in alle rust kan worden gestudeerd en gewerkt. Op de eerste etage wordt een ruimte ingericht voor individuele en groepsstudie: het Stadsstudiehuis. 12 Beleidsplan Bibliotheek Enschede

12 Lijn 2: Kennishuis vervolg Programma s voor participatie Onze samenleving transformeert van verzorgings staat naar een participatie samenleving. De overheid laat meer initiatief aan burgers over. Dit in de wetenschap dat veel burgers hier ook toe in staat zullen zijn.toch hebben velen in Enschede nog wel wat hulp nodig: bij lezen en schrijven, bij het invullen van formulieren, bij het werken met internet, bij het vinden van werk en andere basisvaardigheden. Waar en Wanneer Openbare bibliotheek Pijpenstraat 15, Enschede dinsdagmorgen In Nederland hebben 1,5 miljoen mensen moeite met taal. Daarvan is ongeveer uur uur 70% Nederlander. Taalpunt Enschede is opgezet om iedereen die beter wil leren donderdagmiddag lezen, schrijven, spreken en begrijpen goed en snel van dienst te zijn. Eén loket uur uur en één aanspreekpunt voor al uw vragen over taal. Taalpunt Enschede is een samenwerkingsverband van zeven partners. Samen Bibliotheek Zuid werken we aan een maatschappij waarin iedereen zelfstandig kan meedoen. Wesselernering 46, Enschede Het Taalpunt bestaat uit: vrijdagmorgen Bibliotheek Enschede Gemeente Enschede Stichting Lezen & Schrijven Power uur uur ROC van Twente Volksuniversiteit Enschede Alifa zelf schrijven e Zowel het percentage laaggeletterden als mensen met een laag inkomen als de arbeidsmarktparticipatie wijken in negatieve zin af van het landelijk gemiddelde. De Openbare Bibliotheek Enschede speelt een actieve rol in het bestrijden van deze achterstanden. en zelf lezen In de komende beleidsperiode zal de bibliotheek samen met partners en actieve burgers hier verder vorm aan geven. Niet om zelf alle cursussen te geven, maar wel om randvoorwaarden te scheppen en ondersteuning te bieden waar professionele partners of burgerinitiatief ruimte kunnen krijgen. taal is meedoen! Waar kan je het beste studeren? Samen met partners en burgerinitiatief kan een goed programma ontstaan rond taal, werk, computer en gezondheid. op school thuis in de bibliotheek 13 Beleidsplan Bibliotheek Enschede

13 Lijn 3: Fysieke en digitale bibliotheek Schil 6: Boeken aan huis Aantal: 300 Doelgroep: Aan huis gebonden ouderen worden bezocht en ondersteund door bibliotheekvrijwilligers 300 Schil 5: Schoolbibliotheken / Boekenbus Aantal: 50 Doelgroep: Scholen gericht op leesbevordering en het voorkomen van laaggeletterdheid Schil 4: Burgerinitiatief Aantal: 5 Doelgroep: Kleine kernen of groepen die zelf een bibliotheek willen organiseren. Bibliotheek faciliteert met kennis en bestaande middelen Schil 3: Wijkvoorziening Aantal: 4 Doelgroep: Kinderen en ouderen en maatschappelijk speerpunt wijk. Samenwerking met partners & wijken Schil 2: Stadsdeelbibliotheek Zuid Aantal: 1 Brede doelgroep, slim in samenwerking georganiseerd met partners en burgers 1 Schil 1: Centrale bibliotheek Aantal: 1 Plek van ontmoeting en beleving met een stevige bijdrage aan een bruisende binnenstad 1 Overal ondersteund door de digitale bibliotheek 24 uur per dag e books en andere diensten beschikbaar voor alle leden. Landelijk georganiseerd. 14 Beleidsplan Bibliotheek Enschede

14 Lijn 3: Fysieke en digitale bibliotheek vervolg Van minder naar méér vestigingen Wie moet bezuinigen denkt vaak dat er vestigingen gesloten moeten worden. Die gedachte willen we doorbreken. Hoe kunnen we als bibliotheek met minder geld toch op meer plekken beschikbaar komen? Dat kan door te werken met een verschillende vormen van vestigingen. Burgers hebben tijdens de bezuiniging massaal laten weten dat zij de bibliotheek willen behouden: Mijn bieb moet blijven. Met die energie van burgers willen we verder. Kunnen we samen ervoor zorgen dat we op meer plekken als bibliotheek beschikbaar komen? En kunnen we bestaande vestigingen ombouwen naar plekken waar ook die nieuwe functies hun plek kunnen krijgen? Stadsstudiehuis voor basisvaardigheid en een Leven Lang leren Het karakter van fysieke vestigingen verandert: van collectie naar connectie. De bibliotheek zal nog meer een plek worden waar je kunt leren en studeren. Een plek met cursusruimtes, fablabs, studieplekken en ja, ook met collectie. De komende periode investeren we in deze functies als een vitale bijdrage aan de bruisende stad. Zes schillen Het nieuwe spreidingsbeleid gaat uit van zes schillen. Zes verschillende typen bibliotheken die passen bij de doelgroepen. Niet one size fits all, maar toegesneden op de situatie en in overleg met stadsdelen, burgers en partners zoals het onderwijs. Digitale bibliotheek: 24/7 beschikbaarheid De diensten van de digitale bibliotheek bouwen we in de komende jaren uit. In 2020 zal 10% van de uitleningen bestaan uit een e book. 15 Beleidsplan Bibliotheek Enschede

15 Zelforganisatie in stadsdelen Voor kleinere vestigingen kiezen we voor behoud van de bibliotheekfunctie, maar die hoeft niet gekoppeld te zijn aan het huidige gebouw. Samen met de stadsdelen willen we daar opnieuw vorm aan geven. Samen met inzet van mensen uit de wijk. Wat kunnen we samen? En waar moet de bibliotheek de wijk faciliteren. Ja, er is sprake van een bezuiniging op deze wijze. Maar geen bezuiniging waarbij we kiezen om te stoppen maar juist om op een nieuwe manier door te gaan. Burgerinitiatief Samen met burgers zoeken we naar voorbeelden van burgerinitiatief als inspiratie van wat zou kunnen in plekken als Boekelo, Lonneker en Velve. Maar ook met andere wijken gaan we graag het gesprek aan. Boeken aan huis Voor ouderen blijft de Boeken aan huis dienst beschikbaar. Waar mogelijk bouwen we die uit in aantal en in type dienstverlening. Denk daarbij aan een combinatie van bibliotheekdiensten en ouderenwerk. Boeken-aan-huis-dienst De boeken-aanhuis-dienst komt 1x per 4 weken bij u aan huis. U wilt graag boeken lenen maar kunt niet zelf naar de bibliotheek komen door ziekte, leeftijd of handicap? Geen probleem, de bibliotheek komt bij u! Onze vrijwilligers komen met een bestel auto in heel Enschede op huisbezoek. Om te kunnen lenen hebt u en geldige lenerspas nodig. U kunt zich direct aanmelden via onderstaande bon of via bah@bibliotheekenschede.nl. bibliotheekenschede.nl. De boeken aan huis dienst is ma. t/m do. elke ochtend telefonisch bereikbaar. Scholen Samenwerken met scholen lijkt logisch. In de eerste strategische lijn hebben we al gemeld dat we op vele plekken in de stad willen komen tot goede ondersteuning rond lezen en mediawijsheid. We willen voorzieningen creëren waar boeken en programma s rond lezen en mediawijsheid zo dicht mogelijk bij kinderen beschikbaar zijn. De school maakt de keuze uit de mogelijkheden en draagt bij aan de financiering. BON Ik geef mij op voor de boeken-aan-huis-dienst. nst. Naam Adres Postcode en Plaats Tel. Geboortedatumedatum De prentenboeken TOP-10 De Prentenboek TopTien voor De Nationale Voorleesdagen 2017 Berre is bijna jarig Annemie Berebrouckx (De Eenhoorn) Buurman Brombeer Ciara Flood (De Fontein) De kleine walvis Benji Davies (Luitingh-Sijthoff) > Prentenboek van het Jaar 2017 Hé, wie zit er op de wc? Harmen van Straaten (Leopold) Het boek zonder tekeningen B. J. Novak (Terra Lannoo) Klein Geitje kan alles Yvonne Jagtenberg (Leopold) Kleine blauwe truck Alice Schertle (Gottmer Uitgevers) Kom uit die kraan! Tjibbe Veldkamp (Lemniscaat) Lente, zomer, herfst, winter Britta Teckentrup (Veltman Uitgevers) Van wie is die hoed? Joukje Akveld & Thé Tjong-Khing (Gottmer Uitgevers) De Prentenboeken Toptien staat centraal tijdens de Nationale Voorleesdagen. De jury koos boeken die ouders en professionals in de peuteropvang zo optimaal mogelijk kunnen gebruiken in hun contact met kinderen. Zo moet het boek goede aanknopingspunten bieden voor interactie en verwerking in bijvoorbeeld spel. 16 Beleidsplan Bibliotheek Enschede

16 3. Organisatie Bibliotheekwerk is mensenwerk. Mensen maken de bibliotheek. Nieuwe tijden en nieuwe manieren. En dat alles samen met een flinke kostenreductie. Om ervoor te zorgen dat nieuw bibliotheekwerk een kans krijgt, zijn investeringen in scholing en competenties nodig. Om ervoor te zorgen dat er kostenreductie optreedt, moet het bibliotheekwerk met minder (betaalde) formatie gestalte krijgen. Investeren in nieuwe competenties Er zijn nieuwe vaardigheden en competenties nodig voor de bibliotheek van de toekomst. Het gaat dan om: 1. community librarians, 2. coördinatie van vrijwilligers, 3. ondersteuning van het onderwijs, 4. fablabs en nieuwe media en 5. commerciële vaardigheden. We zullen hier een scholingsbudget voor beschikbaar maken. Ook de structuur van de organisatie zal worden aangepast. Afbouw van personele inzet De bezuiniging wordt voor het grootste deel gevonden in een forse besparing op de kosten van betaalde formatie. In de komende jaren zal via natuurlijk verloop afscheid worden genomen van veel medewerkers. Tot 2023 stroomt bijna de helft van het bestaande personeelsbestand uit. Deze zullen op enkele cruciale functies na niet worden vervangen door betaalde krachten, maar door mensen uit regelingen en vrijwilligers. Samenwerking Klassieke taken zullen worden opgevangen door verdergaande automatisering, samenwerking in het (bibliotheek)netwerk of zelforganisatie door burgers. Formatie in 2016: 39 fte Formatie in 2021: 27 fte Formatie in 2023: 23 fte 17 Beleidsplan Bibliotheek Enschede

17 4. Financieel De bibliotheek moet een extra bezuiniging opvangen van ,-- per Dit gaat via twee lijnen: inkomsten verhogen en kosten verlagen. Inkomsten verhogen De bibliotheek zoekt naar nieuwe partners die ruimtes huren in onze gebouwen. Het gaat hier om de horecafunctie Stoet, de Newsroom en de verhuur van een deel van de nieuwe vestiging Zuid. De inzet van de bibliotheek kent steeds vaker een programmatisch karakter. Daarbij past dat er meer sprake zal zijn van incidentele financiering door de gemeente en andere partijen. We denken aan mogelijke incidentele bijdragen voor laag geletterd heid, programma s voor de binnenstad of wijken en het sociaal domein. De bibliotheek zal hierin het nodige ondernemerschap tonen. Kosten verlagen De belangrijkste reductie van kosten komt door vertrek van medewerkers. Verder zullen de kosten van huisvesting verlaagd worden door onder andere het stopzetten van het huurcontract in Twekkelerveld en heronderhandeling op andere contracten. Elke locatie zal hierop bekeken worden en verhuizen is over al een optie als dat tot kostenvoordeel leidt. Verder wordt een forse algemene kostenverlaging doorgevoerd. 18 Beleidsplan Bibliotheek Enschede

18 4. Financieel vervolg Tekorten opvangen met liquide middelen De verhoging van inkomsten en de verlaging van de kosten lopen niet gelijk met het te bezuinigen bedrag. De meeste opbrengsten en bezuinigingen worden pas in de tweede helft van de beleidsperiode gehaald. Aan het eind van de beleidsperiode is er sprake van een gezonde exploitatie. Het tekort moet gedurende die periode worden opgevangen met de beschikbare liquide middelen. Verhoogd risico Ten opzichte van eerdere beleidsperiodes voert de bibliotheek een financieel beleid met een hoog financieel risico. Dit is een directe consequentie van de verminderde subsidie. De middelen van de bibliotheek kunnen een paar jaar dit risico opvangen, maar de financiële voortgang zal nauwkeurig gevolgd moeten worden. Met name in de jaren 2019 tot en met 2023 bereikt de financiële positie een kritisch punt. Er zijn verschillende bijzondere risicofactoren. De verhoogde inkomsten moeten nog gerealiseerd worden; er wordt geanticipeerd op vrijwillig/ vervroegd vertrek van medewerkers, de vacatures moeten adequaat ingevuld worden en de benodigde uitgaven voor onderhoud en investering in de gebouwen moeten gedaan kunnen worden. De komende beleidsperiode is de financiële positie een aandachtspunt voor het ambtelijke en bestuurlijk overleg met de gemeente. Bij tegenvallers zal tijdig en in onderling overleg bekeken moeten worden op welke wijze bijsturing plaats kan vinden. Dit kan als consequentie hebben dat alsnog de dienstverlening moet worden verminderd of vestigingen worden gesloten. 19 Beleidsplan Bibliotheek Enschede

19 Samenvatting Het beleid is slechts in grote lijnen beschreven. Uitwerking vindt plaats middels jaarplannen en op basis van de ervaringen en beschikbare financiën. 1. Leesvaardige en mediawijze kinderen: samen met het onderwijs zorgen voor een doorgaande lijn vanaf 0 jaar met als doelen leesplezier en mediawijsheid. 2. Kennishuis met accent op bestrijden laaggeletterdheid en versterken digitale vaardigheden. Het aantal studie-en werkplekken wordt uitgebreid. 3. Modern spreidingsbeleid samen met wijken/stadsdelen. 4. Kosten verlaagd met , Beleidsplan Bibliotheek Enschede

20 Nieuwe tijden, nieuwe manieren Filialen Bibliotheek Glanerbrug Jeugdbibliotheek Prismare Bibliotheek Stadsveld Bibliotheek Twekkelerveld Bibliotheek Zuid Boekenbus Adresgegevens Bibliotheek Enschede Pijpenstraat 15, 7511 GM Enschede Tel.: Beleidsplan Bibliotheek Enschede